ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη φράση που συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρόταση. 1. Οι οροί περιέχουν... α. αντιγόνα. β. Β λεμφοκύτταρα. γ. αντισώματα. δ. λυσοζύμη. 2. Η πολυομυελίτιδα οφείλεται σε... α. βακτήριο. β. ιό. γ. πρωτόζωο. δ. μύκητα. 3. Ο ιός HIV περιέχει... α. DNA. β. RNA. γ. DNA και αντίστροφη μεταγραφάση. δ. RNA και αντίστροφη μεταγραφάση. 4. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου οφείλεται σε αυξημένη συγκέντρωση στην ατμόσφαιρα του... α. μονοξειδίου του αζώτου. β. διοξειδίου του άνθρακα. γ. διοξειδίου του θείου. δ. διοξειδίου του αζώτου. 5. Στο φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης η συγκέντρωση της μη βιοδιασπώμενης ουσίας...
α. ελαττώνεται, όσο προχωράμε στα ανώτερα τροφικά επίπεδα. β. αυξάνεται, όσο προχωράμε στα ανώτερα τροφικά επίπεδα. γ. παραμένει σταθερή σε όλα τα τροφικά επίπεδα. δ. παραμένει σταθερή, επειδή μεταβολίζεται. ΘΕΜΑ 2 ο Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Ποιο είναι το κριτήριο, στις περισσότερες περιπτώσεις, για να χαρακτηριστεί ένας ρύπος απειλή για το περιβάλλον; 2. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας στους οργανισμούς; 3. Ένα από τα συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται η φλεγμονή, μετά τον τραυματισμό του δέρματος από αιχμηρό αντικείμενο και την είσοδο παθογόνων μικροοργανισμών, είναι και ο πόνος. Που οφείλεται το σύμπτωμα αυτό; 4. Πώς προκαλείται το φωτοχημικό νέφος; 5. Με ποιους τρόπους μπορεί να μεταδοθεί η ηπατίτιδα C; ΘΕΜΑ 3 ο Οι περισσότεροι μικροοργανισμοί είναι χρήσιμοι ή και απαραίτητοι για τον άνθρωπο.
1. Κάποιοι μικροοργανισμοί χαρακτηρίζονται ως δυνητικά παθογόνοι. Πότε βλάπτουν και πότε ωφελούν τον ανθρώπινο οργανισμό; Μονάδες 10 2. Από ποιους μικροοργανισμούς παράγονται και με ποιους μηχανισμούς δρουν τα αντιβιοτικά; Μονάδες 10 3. Ποιοι μικροοργανισμοί χαρακτηρίζονται ως αποικοδομητές και ποιος είναι ο ρόλος τους στη λειτουργία του οικοσυστήματος; ΘΕΜΑ 4 ο Η μεταβολή της βιομάζας των παραγωγών που αντιστοιχεί σε 1 m 2 επιφανείας ενός χερσαίου, παραδείγματος χάρη φρυγανικού, οικοσυστήματος φαίνεται στη γραφική παράσταση που ακολουθεί. Να υπολογίσετε την καθαρή πρωτογενή παραγωγικότητα από το Νοέμβριο έως τον Απρίλιο (Μονάδες 4), να περιγράψετε τη μέθοδο με την οποία μπορεί να προσδιοριστεί η καθαρή πρωτογενής παραγωγικότητα σε ένα φρυγανικό οικοσύστημα (), να αναφέρετε τους παράγοντες που καθορίζουν το μέγεθος της πρωτογενούς παραγωγικότητας σε ένα χερσαίο οικοσύστημα (Μονάδες 10), και τέλος να αναφέρετε τέσσερα φυτά που αφθονούν σε ένα τυπικό φρυγανικό οικοσύστημα, καθώς και το λόγο για τον
οποίο αναπτύσσονται σε αυτό τον τύπο οικοσυστήματος (Μονάδες 6). Μονάδες 25 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 ο 1. γ 2. β 3. δ 4. β 5. β ΘΕΜΑ 2 ο 1. σελ. 103 παρ. 2 «Ρύπανση». «Στις περισσότερες περιπτώσεις κριτήριο για την απειλή.. εισάγεται στο οικοσύστημα». 2. Η υπεριώδης ακτινοβολία έχει θανατηφόρο δράση στους μονοκύτταρους οργανισμούς, προκαλεί μεταλλάξεις στο DNA, προκαλεί καταρράκτη και καρκίνο του δέρματος. 3. Ο πόνος οφείλεται στον τραυματισμό των απολήξεων των νευρικών κυττάρων και στη δράση σε αυτά τοξινών που απελευθερώνονται από τους μικροοργανισμούς. 4. σελ. 105 «το φωτοχημικό νέφος». Το φωτοχημικό νέφος, προκαλείται από την αντίδραση μιας σειράς ουσιών, οι οποίες παράγονται από τις μηχανές εξωτερικής καύσης (αυτοκινήτων, αεροπλάνων, εργοστασίων) με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας, κάτω από την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας. 5. σελ. 96 «σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα». Η ηπατίτιδα C ως σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, μεταδίδεται κατά κύριο λόγο με την σεξουαλική επαφή. Επίσης μπορεί να μεταδοθεί μέσω του αίματος ή των παραγώγων του (π.χ. σε περιπτώσεις μετάγγισης ή της χρήσης μολυσμένης σύριγγας), καθώς και από την μολυσμένη μητέρα στο έμβρυο. ΘΕΜΑ 3 ο 1. σελ. 11 παρ. 5 «Μικροοργανισμοί». Μικροοργανισμοί, όπως το βακτήριο Ε. Goli που ζει στο. χαρακτηρίζονται ως δυνητικά παθογόνα.
2. σελ. 25 «Μετάδοση και αντιμετώπιση των παθογόνων μικροοργανισμών» παρ. 2.3. Τα αντιβιοτικά είναι χημικές ουσίες με αντιμικροβιακή δράση που παράγονται από βακτήρια και μύκητες. Τα αντιβιοτικά δρουν αναστέλλοντας ή παρεμποδίζοντας κάποια ειδική βιοχημική αντίδραση του μικροοργανισμού. Όλα τα γνωστά αντιβιοτικά δρουν σύμφωνα με έναν από τους παρακάτω μηχανισμούς. Παρεμποδίζουν τη σύνθεση του κυτταρικού τοιχώματος των μικροοργανισμών (π.χ. πενικιλίνη). Αναστέλλουν κάποια αντίδραση του μεταβολισμού των μικροοργανισμών. Παρεμβαίνουν στις λειτουργίες αντιγραφής και μετάφρασης του γενετικού υλικού των μικροοργανισμών. Προκαλούν διαταραχές στη λειτουργία της πλασματικής μεβράνης. 3. σελ. 71 «Συστατικά του οικοσυστήματος». παρ. 1 Ως αποικοδομητές χαρακτηρίζονται οι μικροοργανισμοί που τρέφονται με την νεκρή οργανική ύλη. (φύλλα, καρπούς, απεκκρίσεις, τρίχες, σώματα νεκρών οργανισμών), όπως τα βακτήρια του εδάφους και οι μύκητες. Οι αποικοδομητές παίζουν σπουδαίο ρόλο στη λειτουργία του οικοσυστήματος, καθώς μετατρέπουν την οργανική ύλη σε ανόργανη, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκ νέου από τους φυτικούς οργανισμούς. ΘΕΜΑ 4 ο - Από την μελέτη της γραφικής παράστασης, όπου φαίνεται η μεταβολή της βιομάζας των παραγωγών ενός χερσαίου φρυγανικού οικοσυστήματος βρίσκουμε ότι: Η βιομάζα των παραγωγών τον μήνα Νοέμβριο είναι 600gr/m 2 ενώ η βιομάζα των παραγωγών τον μήνα Απρίλιο αυξήθηκε στα 800 gr/m 2. Η μεταβολή της βιομάζας στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει (5 μήνες) δηλαδή τα 200 gr/m 2, αντιπροσωπεύει την οργανική ύλη που ενσωματώθηκε στους παραγωγούς του
οικοσυστήματος, δηλαδή την καθαρή πρωτογενή πραγματικότητα. - Η μέθοδος προσδιορισμού της καθαρής πρωτογενής παραγωγικότητας ενός φρυγανικού οικοσυστήματος είναι η εξής: Επισκεπτόμαστε το οικοσύστημα και θερίζουμε π.χ. τον μήνα Νοέμβριο, δέκα τυχαία τεμάχια εμβαδού 1m 2 το καθένα. Το υλικό που συγκεντρώνουμε (θάμνοι, μικρά ποώδη φυτά κ.ά.) το θερμαίνουμε σε θερμοκρασία 80 90 ο C, ώστε να χάσει το νερό που περιέχει, το ζυγίζουμε και υπολογίζουμε το μέσο όρο της ξηρής μάζας που αντιστοιχεί σε 1m 2 επιφάνειας (βιομάζα). Αν επαναλάβουμε την ίδια διαδικασία μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, π.χ. τον Απρίλιο, σε δέκα διαφορετικά τεμάχια θα διαπιστώσουμε ότι η βιομάζα του οικοσυστήματος αυξήθηκε. Η μεταβολή της βιομάζας στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει π.χ. 5 μήνες αντιπροσωπεύει την οργανική ύλη που ενσωματώθηκε στους παραγωγούς του οικοσυστήματος δηλαδή την καθαρή πρωτογενή παραγωγικότητα. - Οι παράγοντες που καθορίζουν το μέγεθος της πρωτογενής παραγωγικότητας σε ένα χερσαίο οικοσύστημα είναι: η ηλιοφάνεια η θερμοκρασία η διαθεσιμότητα των απαραίτητων θρεπτικών στοιχείων και η διαθεσιμότητα νερού. - Τα φυτά που αφθονούν σ ένα τυπικό φρυγανικό οικοσύστημα είναι: το θυμάρι η λαδανιά η ρίγανη και η λεβάντα Τα φυτά αυτά είναι ικανά να επιβιώνουν στο άνυδρο και μακρύ καλοκαίρι που επικρατεί σε αυτό το τύπο οικοσυστήματος. Τα θέματα επιμελήθηκαν τα φροντιστήρια «ΟΜΟΚΕΝΤΡΟ» Φλωρόπουλου. Γκιγκέλου Φ. Χατζηγιαννάκη Α.