Mετεκπαιδευτικά Mαθήματα Ρευματολογίας 21 η ΣΕΙΡΑ 10 13 Δεκεμβρίου 2015 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ Θεσσαλονίκη Ξενοδοχείο Electra Palace ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ & ΩΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Mετεκπαιδευτικά Mαθήματα Ρευματολογίας 21 η ΣΕΙΡΑ 10 13 Δεκεμβρίου 2015 Θεσσαλονίκη Περιεχόμενα Χαιρετισμός Προέδρου 4 Επιτροπές-Φορείς διοργάνωσης 5 Προφίλ εταιρείας 8 Επιστημονικό Πρόγραμμα 11-18 Πληροφορίες Επιστημονικού Προγράμματος 19-21 Γενικές Πληροφορίες 22-24 Ευχαριστίες 27 Εκθεσιακό Πλάνο 29 Τίτλοι ομιλητών, συντονιστών, προέδρων 31-32 2
Mετεκπαιδευτικά Mαθήματα Ρευματολογίας 21 η ΣΕΙΡΑ 10 13 Δεκεμβρίου 2015 Θεσσαλονίκη Χαιρετισμός Προέδρου Αγαπητοί συνάδελφοι, Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζουμε στα «Μετεκπαιδευτικά Μαθήματα Ρευματολογίας 2015 21η Σειρά», που διεξάγονται στη Θεσσαλονίκη 10 έως 13 Δεκεμβρίου 2015, στο ξενοδοχείο ELECTRA PALACE. Στο επιστημονικό πρόγραμμα υπάρχουν 10 Μαθήματα, με τα παρακάτω ολοκληρωμένα γνωστικά αντικείμενα: Βασικές Αρχές Κλινικής Φαρμακολογίας Ανοσολογία: Βασικές Αρχές για Ρευματολόγους Οστικός Μεταβολισμός Ουρική Νόσος Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος Σκληρόδερμα Αξονικές Σπονδυλαρθρίτιδες και Ψωριακή Αρθρίτιδα Φυσική Αποκατάσταση Διηθήσεις Αρθρώσεων και Μαλακών Μορίων: Γενικές Αρχές Τα Μαθήματα απευθύνονται σε Ρευματολόγους (ειδικούς ή ειδικευόμενους) αλλά και σε Ιατρούς άλλων ειδικοτήτων που ενδιαφέρονται για τις Ρευματικές Παθήσεις και τα Αυτοάνοσα Νοσήματα. Η δομή κάθε Μαθήματος έχει ολοκληρωμένο μετεκπαιδευτικό χαρακτήρα (παρουσίαση περιστατικών, παθογενετικοί και παθολογοφυσιολογικοί μηχανισμοί, διαγνωστικές διαδικασίες και θεραπευτικές προσεγγίσεις). Στο επιστημονικό πρόγραμμα δεν περιλαμβάνονται καθόλου δορυφορικές εκδηλώσεις φαρμακευτικών εταιρειών. Οι συμμετέχοντες με φυσική παρουσία στα Μαθήματα έχουν τη δυνατότητα να πάρουν μέρος στη διαδικασία διαδραστικά με τους ομιλητές (ψηφοφορίες, υποβολή ερωτήσεων, σχολίων κ. ά.) μέσω των δικών τους laptops, tablets και smartphones. Τα Μαθήματα μεταδίδονται ζωντανά στο internet με livesteaming. Υπάρχει υπηρεσία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την ίδια διαδραστική επικοινωνία των συμμετεχόντων με τους ομιλητές από απόσταση, οι οποίοι έχουν λάβει ειδικό κωδικό εισόδου κατά την εγγραφή τους στα Μαθήματα. Η αποτελεσματικότητα των Μαθημάτων στηρίζεται στην ενεργό συμμετοχή σας είτε με φυσική παρουσία είτε μέσω διαδικτύου. Ελπίζουμε στην επιτυχία αυτής της καινοτομίας αλλά και γενικότερα στη διεξαγωγή μιας ακόμα σημαντικής εκπαιδευτικής επιστημονικής συνάντησης της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας & Επαγγελματικής Ένωσης Ρευματολόγων Ελλάδος. Ο Πρόεδρος Παναγιώτης Τρόντζας 4
Επιτροπές - Φορείς Διοργάνωσης Οργανωτική Επιτροπή Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ Παναγιώτης Τρόντζας Χαράλαμπος Μπερμπερίδης Ευαγγελία Καταξάκη Σταυρούλα Δικαίου Σπύρος Νίκας Σπύρος Ασλανίδης Πρόεδρος Αντιπρόεδρος Γεν. Γραμματέας Ταμίας Ειδ. Γραμματέας Σύμβουλος Επιστημονικός Φορέας Διοργάνωσης ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ Μεσογείων 387, 153 43 Αγ. Παρασκευή Τηλ.: 210 6545243 / Fax: 210 6545243 e-mail: mail@ere.gr Εταιρεία Οργάνωσης Συνεδρίου PCO CONVIN Α.Ε. Κώστα Βάρναλη 29, 15233 Χαλάνδρι T: 210 6833600, F: 210 6847700 www.pco-convin.gr congress@pco-convin.gr 5
MSD ΑΦΒΕΕ ΑΘΗΝΑ: Αγ. Δημητρίου 63, 174 56 Άλιμος, Τηλ.: 210 989 7300 www.msd.gr, www.msdhealthnews.gr Για περισσότερες πληροφορίες πριν τη συνταγογράφηση ανατρέξτε στην Περίληψη Χαρακτηριστικών του Προϊόντος.
Mετεκπαιδευτικά Mαθήματα Ρευματολογίας 21 η ΣΕΙΡΑ 10 13 Δεκεμβρίου 2015 Θεσσαλονίκη Προφίλ εταιρείας H ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ είναι Επιστημονικό και Επαγγελματικό Σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, το οποίο αποτελεί τον θεσμικό εκπρόσωπο της ιατρικής ειδικότητας της Ρευματολογίας στην Ελλάδα καθώς και των Ελλήνων Ρευματολόγων. Σκοποί της Εταιρείας είναι: Η μελέτη των ρευματικών παθήσεων για την καλύτερη πρόληψη και αντιμετώπισή τους. Η με κάθε κατάλληλο μέσο αξιοποίηση στον ανώτατο βαθμό της ειδικότητας της ρευματολογίας για την επιστήμη, την κοινωνία και τους ασθενείς με ρευματικές παθήσεις. Η εκπόνηση, η εκτέλεση και η εποπτεία προγραμμάτων συνεχιζόμενης και μεταπτυχιακής ιατρικής εκπαίδευσης στη Ρευματολογία. Η χρηματοδότηση ερευνητικών προγραμμάτων και υποτροφιών στο γνωστικό αντικείμενο της Ρευματολογίας. Η διαρκής ενημέρωση και επιμόρφωση των ιατρών άλλων ειδικοτήτων, των υπόλοιπων επαγγελματιών υγείας, των αρχών αλλά και του γενικού πληθυσμού στα θέματα της ρευματολογίας ώστε να επιτυγχάνεται όσο το δυνατό αποτελεσματικότερα «η πρώιμη διάγνωση και η έγκαιρη- ορθή θεραπεία» των ασθενών με ρευματικές παθήσεις. Η διαφώτιση της κοινής γνώμης και κάθε αρμόδιας αρχής για την κοινωνικοοικονομική σημασία των ρευματοπαθειών. Η συμβολή και η προώθηση των δράσεων του «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις Ρευματικές Παθήσεις» σε συνεργασία με τις Ενώσεις Ασθενών. Η συνεργασία με τους αρμόδιους κρατικούς ή άλλους φορείς για τη θέσπιση και προαγωγή των επαγγελματικών συμφερόντων και δικαιωμάτων των Ελλήνων Ρευματολόγων καθώς και η επαγγελματική υποστήριξη των μελών της. 8
http://tosomasoumilaei.gr/
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ: Benlysta 120 mg και Benlysta 400 mg κόνις για πυκνό διάλυμα για παρασκευή διαλύματος προς έγχυση. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Κάθε φιαλίδιο περιέχει 120 mg ή 400 mg μπελιμουμάμπης. Μετά την ανασύσταση, το διάλυμα περιέχει 80 mg μπελιμουμάμπης ανά ml. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ: Benlysta 120 mg και Benlysta 400 mg κόνις για πυκνό διάλυμα για παρασκευή διαλύματος προς έγχυση. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Κάθε φιαλίδιο περιέχει 120 mg ή 400 mg μπελιμουμάμπης. Μετά την ανασύσταση, Βοηθήστε γίνουν το διάλυμα τα φάρμακα περιέχει πιο 80 ασφαλή mg και Αναφέρετε μπελιμουμάμπης ανά ml. ΟΛΕΣ τις ανεπιθύμητες ενέργειες για ΟΛΑ τα φάρμακα Συμπληρώνοντας την «ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ» Βοηθήστε να γίνουν τα φάρμακα πιο ασφαλή και Με περιορισμένη ιατρική συνταγή: Μόνο για νοσοκομειακή χρήση από γιατρό με κατάλληλη ειδίκευση και εμπειρία. Με περιορισμένη ιατρική συνταγή: Μόνο για νοσοκομειακή χρήση από γιατρό με κατάλληλη ειδίκευση και εμπειρία. Για την Περίληψη Χαρακτηριστικών του Προϊόντος απευθυνθείτε στην εταιρεία: Λ. Κηφισίας 266,152 32, Χαλάνδρι, Αθήνα Τηλ.: 210 6882100 www.glaxosmithkline.gr GR/BEL/0012/14 ΙΣΧΥΣ 09/2014 ΕΩΣ 09/2015 ΥΣ 09/2014 ΕΩΣ 09/2015
Επιστημονικό & Ωρολόγιο Πρόγραμμα Πέμπτη, 10 Δεκεμβρίου 2015 17.00-21.30 Παρασκευή, 11 Δεκεμβρίου 2015 09.00-20.30 Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου 2015 09.00-21.00 Κυριακή, 13 Δεκεμβρίου 2015 09.30-13.00
Επιστημονικό & Ωρολόγιο Πρόγραμμα Πέμπτη, 10 Δεκεμβρίου 2015 17:00-18:00 Προσέλευση - Εγγραφές Ώρα Αίθουσα Μακεδονία I & II 18:00-19:30 1 ο Μάθημα - Βασικές Αρχές Κλινικής Φαρμακολογίας Συντονιστής: Κούβελας Δημήτριος, Καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 18:00-18:20 «Η μοριακή δομή των φαρμάκων» Κούβελας Δημήτριος, Καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 18:20-18:40 «Μικρά φαρμακευτικά μόρια vs βιολογικών μορίων» Γούλας Αντώνιος, Αν. Καθηγητής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 18:40-19:00 «Βιοομοειδή βιολογικά προϊόντα» Αποστολίδου Ειρήνη, Επιστ. Συνεργάτης Kλιν. Φαρμακολογίας-Φαρμακοεπιδημιολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 19:00-19:20 «Εξατομίκευση της θεραπείας με βάση τις αρχές της κλινικής φαρμακολογίας» Παπαζήσης Γεώργιος, Επικ. Καθηγητής, Κλινικής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 19:20-19:30 Ερωτήσεις & Απαντήσεις 19:30-20:00 Διάλειμμα 20:00-21:30 2 ο Μάθημα - Ανοσολογία: Βασικές Αρχές για Ρευματολόγους Συντονιστής: Γαρύφαλλος Αλέξανδρος, Καθηγητής Παθολογίας-Ανοσολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 20:00-20:20 «Ανοσοϊκανά κύτταρα (ουδετερόφιλα, μακροφάγα, δενδριτικά κύτταρα)» Ραπτοπούλου Αμαλία, Ρευματολόγος, Βέροια 20:20-20:40 «Μεσολαβητές της φλεγμονής (συμπλήρωμα, κυτταροκίνες)» Δημητρούλας Θεόδωρος, Λέκτορας Ρευματολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ 20:40-21:00 «Επίκτητη ανοσία (ανοσιακή ανοχή, αυτοανοσία)» Σιάκκα Παναγιώτα, Ρευματολόγος, Θεσσαλονίκη 21:00-21:20 «Φυσική ανοσία (υποδοχείς, αυτοφλεγμονή )» Πρατσίδου-Γκέρτση Πολυξένη, Παιδορευματολόγος, ΓΝ «Ιπποκράτειο», Θεσσαλονίκη 21:20-21:30 Ερωτήσεις & Απαντήσεις 12
Επιστημονικό & Ωρολόγιο Πρόγραμμα Παρασκευή, 11 Δεκεμβρίου 2015 Πρωϊνή Συνεδρία Ώρα Αίθουσα Μακεδονία I & II 09:00-11:00 3 ο Μάθημα - Οστικός Μεταβολισμός Συντονιστής: Ηλιόπουλος Αλέξης, Δ/της Ρευματολόγος, ΝΙΜΤΣ, Αθήνα 09:00-09:20 «Ασθενής 57 ετών με σπονδυλικό κάταγμα (ο ρόλος της DXA, του Frax, του ακτινολογικού και εργαστηριακού ελέγχου)» Καταξάκη Ευαγγελία, Δ/τρια ΕΣΥ, ΓΝ «Θριάσιο», Ελευσίνα 09:20-09:40 «Παθογένεια: Ο ρόλος των γονιδίων ανοσολογικού συστήματος ορμονώνπεριβαλλοντολογικών παραγόντων διατροφής άσκησης» Κώστογλου Ιφιγένεια, Ενδοκρινολόγος, Δ/τρια ΕΣΥ, ΓΝ «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ.», Αθήνα 09:40-10:00 «Προγνωστικοί παράγοντες / ασθενείς υψηλού κινδύνου (η σημασία των δεικτών οστικής εναλλαγής)» Τεμεκονίδης Θέμης, Ρευματολόγος, Καβάλα 10:00-10:20 «Διαφορική διάγνωση οστεοπορωτικού κατάγματος» Μπουρνάζος Ηλίας, Ρευματολόγος, Αθήνα 10:20-10:40 «Θεραπευτικές επιλογές: Επιλογή φαρμάκων, ανθεκτικές περιπτώσεις (καθορισμός, αίτια, αντιμετώπιση), αντιμετώπιση οστεοπενίας» Κασκάνη Ευαγγελία, Ρευματολόγος, Αθήνα 10:40-11:00 Διαδραστική συνεδρία με τους ομιλητές 11:00-11:30 Διάλειμμα 11:30-13:30 4 ο Μάθημα - Ουρική Νόσος Συντονιστής: Λάζαρος Σακκάς, Καθηγητής Παθολογίας-Ρευματολογίας, Ιατρική Σχολή Παν/ μίου Θεσσαλίας, Λάρισα 11:30-11:50 «Παθογένεια της ουρικής νόσου: Η σημασία των γονιδίων και των περιβαλλοντολογικών παραγόντων» Παρασκευή Βούλγαρη, Αν. Καθηγήτρια Ρευματολογίας, Ιατρική Σχολή Παν/μίου Ιωαννίνων, Ιωάννινα 11:50-12:10 «Κλινικές μορφές, διαφοροποίηση και διαφορική διάγνωση» Κουτσογεωργοπούλου Λουκία, Επιμ. Β ΕΣΥ, ΓΝ «Λαϊκό», Αθήνα 12:10-12:30 «Η υπερουριχαιμία ως παράγοντας κινδύνου: Βεβαιότητες και ασάφειες» Τσατσάνη Παναγιώτα, Επιμ. Β ΕΣΥ, ΓΝ «ΚΑΤ», Αθήνα 12:30-13:00 «Αντιμετώπιση της Υπερουριχαιμίας και της Ουρικής Αρθρίτιδας» Ασλανίδης Σπύρος, Δ/της ΕΣΥ, ΓΝ «Ιπποκράτειο», Θεσσαλονίκη 13:00-13:30 Διαδραστική συνεδρία με τους ομιλητές 13:30-14:00 Ελαφρύ Γεύμα 13
Επιστημονικό & Ωρολόγιο Πρόγραμμα Παρασκευή, 11 Δεκεμβρίου 2015 Απογευματινή Συνεδρία Ώρα Αίθουσα Μακεδονία I & II 17:00-17:30 Προσέλευση - Καφέ 17:30-20:30 5 ο Μάθημα - Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Συντονιστής: Βασιλόπουλος Δημήτριος, Αν. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Αθήνα 17:30-17:45 «Παρουσίαση χαρακτηριστικής ΑCPA (+) περίπτωσης ασθενούς με αρθραλγία που εξελίχθηκε σε ΡΑ» Τσαλαπάκη Χριστίνα, Ρευματολόγος, Αθήνα 17:45-18:10 «Παθογένεια: Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες - Ο ρόλος της ανοσιακής απόκρισης και οι θεραπευτικοί στόχοι» Σιδηρόπουλος Πρόδρομος, Αν. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Κρήτης, Ηράκλειο 18:10-18:30 «Έλεγχος προ- και κατά τη διάρκεια της αγωγής» Βασιλόπουλος Δημήτριος, Αν. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Αθήνα 18:30-18:45 Ερωτήσεις & Απαντήσεις 18:45-19:00 Διάλειμμα 17:30-20:30 5 ο Μάθημα - Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (συνέχεια) 19:00-19:30 «Σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση της ΡΑ βασισμένη σε 3 περιπτώσεις ασθενών (naïve, DMARD-IR, Biologic-IR)» Μποκή Κυριακή, Συντονίστρια Δ/τρια ΕΣΥ, ΓΝ «Σισμανόγλειο», Αθήνα 19:30-20:00 «Συννοσηρότητες και αντιμετώπιση» Κήτας Γεώργιος, Καθηγητής Ρευματολογίας, University of Μanchester, UK 20:00-20:30 Διαδραστική συνεδρία με τους ομιλητές 14
Επιστημονικό & Ωρολόγιο Πρόγραμμα Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου 2015 Πρωϊνή Συνεδρία Ώρα Αίθουσα Μακεδονία I & II 09:00-11:15 6 ο Μάθημα - Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος Συντονιστής: Μπούμπας Δημήτριος, Καθηγητής Παθολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Αθήνα 09:00-09:20 «Ασθενής με φωτοευαισθησία και θετικά ΑΝΑ (διαγνωστική σημασία κριτηρίων ταξινόμησης)» Νταλλή Στυλιανή, Ρευματολόγος, Θεσσαλονίκη 09:20-09:40 «Παθογένεια: Η σημασία των γονιδίων-ανοσολογικού συστήματος- ορμονώνπεριβαλλοντολογικών παραγόντων- λοιμώξεων στην ανάπτυξη ή προστασία για την ανάπτυξη ΣΕΛ» Μαυραγάνη Κλειώ, Επικ. Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Αθήνα 09:40-10:00 «Αναιμία του ΣΕΛ» Βαϊόπουλος Γεώργιος, Ομ. Καθηγητής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Αθήνα 10:00-10:20 «Πρόγνωση & εξέλιξη του ΣΕΛ» Μπερτσιάς Γεώργιος, Λέκτορας Ρευματολογίας, Ιατρική Σχολή Παν/μίου Κρήτης, Ηράκλειο 10:20-10:50 «Θεραπευτικό πρωτόκολλο του ΣΕΛ» Φανουριάκης Αντώνης, Ρευματολόγος, Επιστ. Συνεργάτης Δ Παθολ. Κλινικής ΠΓΝ «Αττικό», Αθήνα 10:50-11:15 Διαδραστική συνεδρία με τους ομιλητές 11:15-11:45 Διάλειμμα 11:45-13:30 7 ο Μάθημα - Σκληρόδερμα Συντονιστής: Σφηκάκης Πέτρος, Καθηγητής Παθολογίας-Ρευματολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Αθήνα 11:45-12:00 «Ασθενής με Raynaud και θετικά ΑΝΑ (διαγνωστική σημασία κριτηρίων ταξινόμησης, τριχοειδοσκόπηση, βασικός έλεγχος, παρακολούθηση)» Σφηκάκης Πέτρος, Καθηγητής Παθολογίας-Ρευματολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Αθήνα 12:00-12:20 «Παθογένεια: Η σημασία των γονιδίων-ανοσολογικού συστήματος- ορμονώνπεριβαλλοντολογικών παραγόντων» Βλαχογιαννόπουλος Παναγιώτης, Καθηγητής Παθολογίας-Ανοσολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Αθήνα 12:20-12:40 «Πρόγνωση-εξέλιξη του Σκληροδέρματος» Δαούσης Δημήτριος, Επικ. Καθηγητής Παθολογίας-Ρευματολογίας Παν/μίου Πατρών, Πάτρα 12:40-13:10 «Θεραπευτικές επιλογές στο Σκληρόδερμα» Λιόσης Νικόλαος- Σταμάτης, Αν. Καθηγητής Παθολογίας-Ρευματολογίας Παν/μίου Πατρών, Πάτρα 13:10-13:30 Διαδραστική συνεδρία με τους ομιλητές 15
Επιστημονικό & Ωρολόγιο Πρόγραμμα Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου 2015 Πρωϊνή Συνεδρία Ώρα Αίθουσα Μακεδονία I & II 13:30-14:00 Ελαφρύ Γεύμα 14:00-16:00 ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ Απογευματινή Συνεδρία Ώρα Αίθουσα Μακεδονία I & II 17:00-17:30 Προσέλευση - Καφέ 17:30-21:00 8 ο Μάθημα - Αξονικές Σπονδυλαρθρίτιδες και Ψωριακή Αρθρίτιδα Συντονιστής: Πατρίκος Δήμος, Δ/τής Ρευματολόγος, Αθήνα 17:30-17:50 «Παρουσίαση περίπτωσης ασθενούς με οσφυαλγία και πρόσθια ραγοειδίτιδα (κριτήρια ASAS, ο ρόλος των α/α, MRI, HLA-B27, διαφορική διάγνωση). Διαγνωστική προσέγγιση - Μορφές της ΑΣ και της ΨΑ» Χρυσοχόου Έλντα, Ρευματολόγος, Αθήνα 17:50-18:15 «Παθογένεια: Ο ρόλος των γονιδίων, του ανοσολογικού συστήματος, των ορμονών, των περιβαλλοντολογικών παραγόντων και των λοιμώξεων στην ΑΣ και την ΨΑ» Παπαγόρας Χαράλαμπος, Ρευματολόγος, Αλεξανδρούπολη 18:15-18:45 «Απεικονιστική διερεύνηση στην ΑΣ και την ΨΑ» Λάχανης Στέφανος, Δ/τής Ακτινολόγος, Αθήνα 18:45-19:05 «H χρήση της υπερηχογραφίας στη διάγνωση και παρακολούθηση της ΑΣ και της ΨΑ» Σιάγκρη Αικατερίνη, Ρευματολόγος, Θεσσαλονίκη 19:05-19:15 Ερωτήσεις & Απαντήσεις 19:15-19:30 Διάλειμμα 16
Επιστημονικό & Ωρολόγιο Πρόγραμμα Σάββατο, 12 Δεκεμβρίου 2015 Απογευματινή Συνεδρία Ώρα Αίθουσα Μακεδονία I & II 17:30-20:30 8 ο Μάθημα - Αξονικές Σπονδυλαρθρίτιδες και Ψωριακή Αρθρίτιδα (συνέχεια) 19:30-20:00 «Θεραπευτικές επιλογές (ο ρόλος των ΜΣΑΦ, DMARDs, της άσκησης & της φυσικοθεραπείας, αποτυχία στον 1 ο αντι-tnf/ανθεκτικές περιπτώσεις, άλλες βιολογικές θεραπείες) στην ΑΣ και την ΨΑ» Κατσιφής Γκίκας, Δ/της Ρευματολόγος ΝΝΑ, Αθήνα 20:00-20:20 «Συννοσηρότητες και διαχείριση των ασθενών με ΑΣ και ΨΑ» Κουτρούμπας Αθανάσιος, Ρευματολόγος, Βόλος 20:20-20:40 «Πρόσφατες εξελίξεις στην ΑΣ και την ΨΑ» Πατρίκος Δήμος, Δ/τής Ρευματολόγος, Αθήνα 20:40-21:00 Διαδραστική συνεδρία με τους ομιλητές 17
Επιστημονικό & Ωρολόγιο Πρόγραμμα Κυριακή, 13 Δεκεμβρίου 2015 Ώρα Αίθουσα Μακεδονία I & II 09:30-10:30 9 ο Μάθημα - Φυσική Αποκατάσταση Συντονιστής: Αθανασίου Παναγιώτης, Συντονιστής Δ/της ΕΣΥ, ΓΝ «Άγιος Παύλος», Θεσσαλονίκη 09:30-10:15 «Ο ρόλος της φυσικής αποκατάστασης στις ρευματικές παθήσεις» Λοϊζίδης Θεόδωρος, Δ/της Φυσικής και Ιατρικής Αποκατάστασης, Θεσσαλονίκη 10:15-10:30 Ερωτήσεις & Απαντήσεις 10:30-12:45 10 ο Μάθημα - Διηθήσεις Αρθρώσεων και Μαλακών Μορίων: Γενικές Αρχές Συντονιστής: Νίκας Σπύρος, Ρευματολόγος, Ιωάννινα 10:30-10:50 «Ο ρόλος των διηθήσεων με κορτικοστεροειδή στις φλεγμονώδεις αρθρίτιδες και τον περιοχικό πόνο» Νίκας Σπύρος, Ρευματολόγος, Ιωάννινα 10:50-11:10 «Εγχύσεις με υαλουρονικό στην ΟΑ: Σημασία, τεκμηρίωση και διεθνείς συστάσεις» Καλτσονούδης Ευριπίδης, Επιστ. Συνεργάτης Παν/κής Ρευματολογικής Κλινικής, Ιωάννινα 11:10-11:30 «Διηθήσεις με PRP και βλαστοκύτταρα: Σημασία και τεκμηρίωση» Πάκος Αιμίλιος, Ορθοπαιδικός, Λέκτορας Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων 11:30-11:45 Διάλειμμα 09:30-10:30 10 ο Μάθημα - Διηθήσεις Αρθρώσεων και Μαλακών Μορίων: Γενικές Αρχές (συνέχεια) 11:45-12:05 «Τεχνικές διηθήσεων άνω άκρου (ώμος, αγκώνας, ΠΧΚ)» Καρόκης Δημήτριος, Ρευματολόγος, Πάτρα 12:05-12:25 «Τεχνικές διηθήσεων κάτω άκρου (ισχίο, γόνατο, ΠΔΚ)» Ραφτάκης Ιωάννης, Επιμ. Α ΕΣΥ, ΓΝ «Ασκληπιείο Βούλας», Αθήνα 12:25-12:45 Διαδραστική συνεδρία με τους ομιλητές 13:00 Αναχωρήσεις 18
Πληροφορίες Επιστημονικού Προγράμματος Γενικές Πλήροφορίες
Πληροφορίες Επιστημονικού Προγράμματος Περιλήψεις Όλες οι περιλήψεις του Σεμιναρίου θα συμπεριληφθούν σε USB stick, το οποίο θα αποσταλεί ταχυδρομικά στους εγγεγραμμένους συμμετέχοντες μετά το πέρας του. Εγγραφές Για την εγγραφή σας στο σεμινάριο παρακαλούμε να απευθυνθείτε στη γραμματεία του σεμιναρίου Οδηγίες χρήσης της Conferience app Sponsored by Οι συμμετέχοντες με φυσική παρουσία στα Μαθήματα, αλλά και όσοι τα παρακολουθήσουν απομακρυσμένα, θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν διαδραστικά με τους ομιλητές (ψηφοφορίες, υποβολή ερωτήσεων, σχολίων κ. ά.) μέσω των δικών τους laptops, tablets και smartphones. Για την πρόσβαση στην πλατφόρμα, συνδεθείτε στο WiFi του χώρου χρησιμοποιώντας laptop, tablet ή smartphone, και πληκτρολογήστε τη διεύθυνση www.conferience.com. Στο πεδίο FOR ATTENDEES πληκτρολογείτε τον κωδικό mmr2015 και πατάτε ENTER. Έτσι θα μεταβείτε στην κεντρική σελίδα της εφαρμογής. Πατώντας το εικονίδιο Agenda, μπορείτε να δείτε το πρόγραμμα και των τεσσάρων ημερών, ανά ημέρα ανά σελίδα όπως αναγράφει επάνω. Το όνομα κάθε ομιλητή είναι ενεργό. Πατώντας επάνω, σας εμφανίζεται σε νέο παράθυρο, ένα σύντομο βιογραφικό του σημείωμα και από κάτω η περίληψη της παρουσίασής του, ως κέιμενο ή σύνδεσμος. Για κάθε εισηγητή, εφόσον έχει στείλει το σχετικό υλικό, θα εμφανίζεται το εικονίδιο Polling με το όνομά του. Όταν δοθεί η ανάλογη οδηγία, θα ξεκινάει η διαδικασία των ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής. Μόλις δοθεί η οδηγία, κάνετε την επιλογή σας. Στη συνέχεια, κατόπιν υποδείξεως του ομιλητή, εμφανίζεται η σωστή απάντηση με την μορφή μιας πράσινης μπάρας. Χρησιμοποιώντας την επιλογή Questions, μπορούν να σταλούν ερωτήσεις προς τους εισηγητές, είτε πατώντας το εικονίδιο της κεντρικής οθόνης, είτε πατώντας στο εικονίδιο κάτω από το όνομα του εισηγητή, όπως εμφανίζεται στην Agenda. Κάτω από το όνομα του κάθε εισηγητή μπορείτε να επιλέξετε, εφόσον επιθυμείτε, να προβείτε και στην αξιολόγησή του πατώντας στον ανάλογο αστερίσκο, μετά το πέρας της παρουσίασής του. 20
Πληροφορίες Επιστημονικού Προγράμματος Webcasting Sponsored by Το σεμινάριο Μετεκπαιδευτικά Μαθήματα Ρευματολογίας - 21η Σειρά, θα μεταδοθεί ζωντανά στο διαδίκτυο. Οι συμμετέχοντες που έχουν κάνει εγγραφή για απομακρυσμένη παρακολούθηση μπορούν να συνδεθούν σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο επιθυμούν, μεταβαίνοντας στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.livemedia.gr/mathimata-ere-2015 Θα χρειαστεί να εισάγετε το όνομα χρήστη και τον κωδικό που σας δόθηκε κατά την εγγραφή σας. Ο κωδικός αυτός είναι προσωπικός και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ταυτοχρόνως από περισσότερες της μία συσκευής. Εκτός από παρακολούθηση, θα έχετε τη δυνατότητα να κάνετε χρήση της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, για την διαδραστική επικοινωνία των συμμετεχόντων με τους ομιλητές και από απόσταση, με τη χρήση του Conferience app. 21
Γενικές Πληροφορίες Ημερομηνίες Διεξαγωγής 10-13 Δεκεμβρίου 2015 Χώρος Διεξαγωγής Ξενοδοχείο Electra Palace. Αριστοτέλους 9, Θεσσαλονίκη. Το κεντρικό ξενοδοχείο Electra Palace με σύγχρονες ανέσεις και προδιαγραφές, προσφέρει μια ιδανική και αξέχαστη διαμονή στους επισκέπτες της Θεσσαλονίκης. Το μοναδικής αρχιτεκτονικής κτίριο που στεγάζεται το ξενοδοχείο, δεσπόζει στην πλατεία Αριστοτέλους εκεί όπου χτυπάει ο οικονομικός, πολιτιστικός και εμπορικός παλμός της Θεσσαλονίκης. Βρίσκεται κοντά στα σημαντικότερα αξιοθέατα και μνημεία, απέχει μόλις 300 μ. από το Λευκό Πύργο και 800 μ. από το Αρχαιολογικό και Βυζαντινό Μουσείο της πόλης. Τo ξενοδοχείο Electra Palace αποτελεί τον ιδανικό χώρο διεξαγωγής μίας ανάλογης συνεδριακής εκδήλωσης. Διαθέτει αίθουσες με φυσικό φωτισμό, έμπειρο προσωπικό και επαρκή οπτικοακουστικό εξοπλισμό. Μακεδονία Ι & ΙΙ Βυζάντιο Ι Βυζάντιο ΙΙ Foyer Μακεδονία Επιστημονικό πρόγραμμα Αίθουσα προβολής παρουσιάσεων Web Lounge (sponsored by MSD), εκθεσιακός χώρος Γραμματεία σεμιναρίου, εκθεσιακός χώρος Επίσημη Γλώσσα Συνεδρίου Ελληνικά Διαμονή Το προσωπικό της Γραμματείας στο γραφείο εγγραφής θα είναι είναι στη διάθεσή σας να σας εξυπηρετήσει σε οποιαδήποτε ερωτήση σχετικά με διαμονή. Γραφείο Εξυπηρέτησης Ομιλητών Το γραφείο εξυπηρέτησης ομιλητών λειτουργεί καθ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου στο Foyer, και είναι στελεχωμένο από έμπειρο τεχνικό προσωπικό. Παρακαλούνται οι ομιλητές να παραδίδουν το σχετικό υλικό των παρουσιάσεών τους (USB stick / CD-ROM), τουλάχιστον μια (1) ώρα πριν την έναρξη της ομιλίας τους. 22
Γενικές Πληροφορίες Ώρες Λειτουργίας Γραμματείας και Γραφείου Εξυπηρέτησης Ομιλητών Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2015 16.00-21.30 Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2015 08.30 20.30 Σάββατο 12 Δεκεμβρίου 2015 08.30 21.00 Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2015 09.00 13.00 Κονκάρδες Συνέδρων Για την πρόσβαση στις επιστημονικές συνεδρίες, απαιτείται η επίδειξη της κάρτας συνέδρων (badge), η οποία φέρει γραμμωτό κώδικα (barcode), προκειμένου να ελέγχεται ο χρόνος παρακολούθησης του επιστημονικού προγράμματος. Παρακαλούνται οι σύνεδροι να φορούν την κάρτα τους καθ όλη τη διάρκεια του Συνεδρίου σε εμφανές σημείο και να την επιδεικνύουν στο εξουσιοδοτημένο προσωπικό κατά την είσοδό τους στους χώρους διεξαγωγής του επιστημονικού προγράμματος και της έκθεσης. Πιστοποιητικό Παρακολούθησης Η παραλαβή των πιστοποιητικών παρακολούθησης θα γίνεται από τη γραμματεία του συνεδρίου το πρωί της Κυριακής 13 Δεκεμβρίου. Για την παραλαβή τους, θεωρείται απαραίτητη η συμπλήρωση της ηλεκτρονικής αξιολόγησης και η επίδειξη της κάρτας με το barcode. Αξιολόγηση Σεμιναρίου Μέσα στην αίθουσα, κατά τη διάρκεια των μαθημάτων θα υπάρχουν έντυπα αξιολόγησης. Μπορείτε να τα συμπληρώνετε και να τα παραδίδετε στη γραμματεία στο τέλος κάθε ημέρας. Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης είναι υποχρεωτική, προκειμένου να παραλάβετε το Πιστοποιητικό Παρακολούθησης. Εναλλακτικά, θα λειτουργούν στην αίθουσα Βυζάντιο 2 στο Web Lounge ηλεκτρονικοί υπολογιστές, στους οποίους θα έχετε τη δυνατότητα να συμπληρώνετε την ηλεκτρονική φόρμα αξιολόγησης, απλά σαρώνοντας την κονκάρδα σας. Σημειώστε πως στους ίδιους υπολογιστές υπάρχει η δυνατότητα ελεύθερης πρόσβασης στο διαδίκτυο. Φάκελοι Συνέδρων Οι φάκελοι των Συνέδρων με όλο το έντυπο υλικό, θα διανεμηθεί από τη Γραμματεία του Συνεδρίου στο Μεσαίο Lobby. Οι εγγεγραμμένοι συμμετέχοντες μπορούν να συλλέγουν τους φακέλους τους, παρουσιάζοντας την κονκάρδα τους. 23
Γενικές Πληροφορίες Mobile App Sponsored by Θα υπαρχει η δυνατότητα να κατεβάσετε το πρόγραμμα σε ηλεκτρονική μορφή (app) στο κινητό σας ή το ipad. Η ονομασία της εφαρμογής είναι Conferience. Έκθεση Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα λειτουργήσει έκθεση φαρμακευτικών προϊόντων. Ώρες Λειτουργίας Έκθεσης Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2015 16.00-21.30 Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2015 08.30 20.30 Σάββατο 12 Δεκεμβρίου 2015 08.30 21.00 Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2015 09.00 13.00 24
Ευχαριστίες Η Οργανωτική Επιτροπή και το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας & Επαγγελματικής Ένωσης Ρευματολόγων Ελλάδος, ευχαριστούν θερμά τους Χορηγούς και Εκθέτες, όπως εμφανίζονται παρακάτω, για την υποστήριξη του Επιστημονικού Προγράμματος των Μετεκπαιδευτικών Μαθημάτων Ρευματολογίας 21 η Σειρά. ΜΕΓΑΛΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ ΧΟΡΗΓΟΙ 27
Εκθεσιακό Πλάνο Μακεδονία I & ΙΙ Κύρια Αίθουσα b d 01 02 Foyer Eκθεσιακός χώρος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ 03 04 f e 05 06 Βυζάντιο ΙΙ Βυζάντιο Ι Παράλληλη Αίθουσα a COFFEE STATION c WEB LOUNGE 07 08 1:100 ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ ΛΙΣΤΑ ΕΚΘΕΤΩΝ 1. ΕΝΟΡΑΣΙΣ 2. UCB 3. Genesis 4. Roche 5. ELPEN 6. Pfizer 7. MSD 8. Novartis a b c d e f BANNERS Abbvie BMS Hospital Line Janssen Cilag Menarini Lilly 29
Ομιλητές - Συντονιστές - Προεδρεία Αθανασίου Παναγιώτης, Συντονιστής Δ/της ΕΣΥ, Ρευματολογική Κλινική ΓΝ «Άγιος Παύλος», Θεσσαλονίκη Αποστολίδου Ειρήνη, Επιστ. Συνεργάτης Kλιν. Φαρμακολογίας-Φαρμακοεπιδημιολογίας ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη Ασλανίδης Σπύρος, Δ/της ΕΣΥ, Β ΠΠ Κλινική ΓΝ «Ιπποκράτειο», Θεσσαλονίκη Βαϊόπουλος Γεώργιος, Ομ. Καθ. Παθολογίας ΕΚΠΑ, Αθήνα Βασιλόπουλος Δημήτριος, Αν. Καθ. Παθολογίας-Ρευματολογίας ΕΚΠΑ, Β Παθολ. Κλινική, ΓΝ «Ιπποκράτειο», Αθήνα Βλαχογιαννόπουλος Παναγιώτης, Καθηγητής Παθολογίας-Ανοσολογίας ΕΚΠΑ, Παν. Κλινική Παθολ. Φυσιολογίας, ΓΝ «Λαϊκό», Αθήνα Γαρύφαλλος Αλέξανδρος, Παθολόγος, Καθηγητής Παθολογίας - Κλινικής Ανοσολογίας ΑΠΘ, Δ/τής Δ Παθολ. Κλινικής ΓΝ «Ιπποκράτειο», Θεσσαλονίκη Γούλας Αντώνιος, Αν. Καθηγητής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη Δαούσης Δημήτριος, Επικ. Καθ. Παθολογίας- Ρευματολογίας Παν/μίου Πατρών, ΠΓΝ Πατρών Δημητρούλας Θεόδωρος, Λέκτορας Ρευματολογίας ΑΠΘ, Δ Παθολ. Κλινική ΓΝ «Ιπποκράτειο», Θεσσαλονίκη Ηλιόπουλος Αλέξης, Δ/τής Ρευματολογικού Τμήματος, ΝΙΜΤΣ, Αθήνα Καλτσονούδης Ευριπίδης, Επιστ. Συνεργάτης Παν/κής Ρευματολογικής Κλινικής, ΓΠΝ Ιωαννίνων Καρόκης Δημήτριος, Ρευματολόγος, Πάτρα Κασκάνη Ευαγγελία, Ρευματολόγος, Αντιπρόεδρος ΕΕΜΜΟ, Αθήνα Καταξάκη Ευαγγελία, Δ/τρια ΕΣΥ, «ΓΝ Θριάσιο», Ελευσίνα Κατσιφής Γκίκας, Δ/της Ρευματολογικής Κλινικής, ΝΝΑ, Αθήνα Κήτας Γεώργιος, Κήτας Γεώργιος, Καθηγητής Ρευματολογίας, University of Μanchester, UK Κούβελας Δημήτριος, Καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη Κουτρούμπας Αθανάσιος, Ρευματολόγος, Βόλος Κουτσογεωργοπούλου Λουκία, Επιμ. Β ΕΣΥ, Παν. Κλινική Παθολ. Φυσιολογίας, ΓΝ «Λαϊκό», Αθήνα Κώστογλου Ιφιγένεια, Ενδοκρινολόγος, Δ/τρια ΕΣΥ, ΓΝ «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ.», Αθήνα Λάζαρος Σακκάς, Καθηγητής Παθολογίας- Ρευματολογίας Παν/μιο Θεσσαλίας, Δ/της Ρευματολογικής Κλινικής, ΠΓΝ Λάρισας Λάχανης Στέφανος, Ακτινολόγος, 401 ΓΣΝ «Iατρόπολις» Μαγνητική Τομογραφία, Αθήνα Λιόσης Νικόλαος- Σταμάτης, Αν. Καθ. Παθολογίας-Ρευματολογίας Παν/μίου Πατρών, Δ/ντής Ρευματολογικού Τμήματος, ΠΓΝ Πατρών Λοϊζίδης Θεόδωρος, Ειδικός Φυσικής και Ιατρικής Αποκατάστασης, Επιστ. Διευθυντής Κέντρου Αποκατάστασης «Euromedica Αρωγή», Θεσσαλονίκη Μαυραγάνη Κλειώ, Ρευματολόγος, Επικ. Καθ. ΕΚΠΑ, Αθήνα Μπερτσιάς Γεώργιος, Λέκτορας Ρευματολογίας Παν/μίου Κρήτης, Κλινική Ρευματολογίας, Κλινικής Ανοσολογίας και Αλλεργιολογίας ΠΑΓΝΗ, Ηράκλειο Κρήτης 31
Ομιλητές - Συντονιστές - Προεδρεία Μποκή Κυριακή, Συντονίστρια Δ/τρια ΕΣΥ, ΓΝ «Σισμανόγλειο», Αθήνα Μπούμπας Δημήτριος, Καθηγητής Παθολογίας ΕΚΠΑ, Δ/της Δ Παθολ. Κλινικής ΠΓΝ «Αττικό», Αθήνα Μπουρνάζος Ηλίας, Ρευματολόγος, Αθήνα Νίκας Σπύρος, Ρευματολόγος, Ιωάννινα Νταλλή Στυλιανή, Ρευματολόγος, Θεσσαλονίκη Πάκος Αιμίλιος, Χειρουργός Ορθοπαιδικός, Λέκτορας Ορθοπαιδικής-Βιολογικής Μηχανικής Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Παπαγόρας Χαράλαμπος, Ρευματολόγος, Αλεξανδρούπολη Παπαζήσης Γεώργιος, Επικ. Καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη Παρασκευή Βούλγαρη, Αν. Καθ. Ρευματολογίας Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων, ΠΓΝ Ιωαννίνων Πατρίκος Δήμος, Διευθυντής Ρευματολόγος, Metropolitan Hospital, Αθήνα Πρατσίδου-Γκέρτση Πολυξένη, Παιδίατρος, Επιστημ. Συνεργάτης, Παιδιατρικό Ανοσολογικό και Ρευματολογικό Κέντρο Αναφοράς ΑΠΘ, Α Παιδιατρική Κλινική ΓΝ «Ιπποκράτειο», Θεσσαλονίκη Ραπτοπούλου Αμαλία, Ρευματολόγος, Βέροια Ραφτάκης Ιωάννης, Επιμ. Α ΕΣΥ, ΓΝ «Ασκληπιείο Βούλας», Αθήνα Σιάγκρη Αικατερίνη, Ρευματολόγος, Θεσσαλονίκη Σιάκκα Παναγιώτα, Ρευματολόγος, Θεσσαλονίκη Σιδηρόπουλος Πρόδρομος, Αν. Καθ. Ρευματολογίας Παν/μίου Κρήτης, Δ/της Κλινικής Ρευματολογίας, Κλινικής Ανοσολογίας και Αλλεργιολογίας ΠΑΓΝΗ, Ηράκλειο Κρήτης Σφηκάκης Πέτρος, Καθηγητής Παθολογίας- Ρευματολογίας ΕΚΠΑ, Δ/της Α ΠΠ, ΓΝ «Λαϊκό», Αθήνα Τεμεκονίδης Θέμης, Ρευματολόγος, Καβάλα Τσαλαπάκη Χριστίνα, Ρευματολόγος, Αθήνα Τσατσάνη Παναγιώτα, Επιμ. Β ΕΣΥ, Ρευματολογική Κλινική, ΓΝ «ΚΑΤ», Αθήνα Φανουριάκης Αντώνης, Επιστ. Συν. Δ Παθολ. Κλινικής ΠΓΝ «Αττικό», Αθήνα Χρυσοχόου Έλντα, Ρευματολόγος, Αθήνα 32
Σημειώσεις 33
34 Σημειώσεις
Σημειώσεις 35
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΡΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ