1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
2 ΕΙΔΗΣΕΙΣ Δραστηριότητα εγχώριων εταιριών της πγδμ Συνεχίζεται η κρίση στις μεταλλοβιομηχανίας της πγδμ. Ως εκ τούτου, περίπου 200 εργάτες της μεταλλοβιομηχανίας Feni πρόκειται να χάσουν την εργασία τους από 1 ης Ιανουαρίου. Ειδήσεις ελληνικού ενδιαφέροντος Τοπικά δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η ελληνική εταιρεία Helmatex η οποία πρόσφατα απέκτησε την κλωστοϋφαντουργία Strumicanka, απέλυσε 150 εργαζομένους. Ο ιδιοκτήτης της εταιρείας δήλωσε ότι το γεγονός αυτό οφείλεται στη ραγδαία μείωση της ζήτησης. Όπως ενημερώνουν τοπικά δημοσιεύματα, η ΟΚΤΑ έχει εγκαταστήσει μόνο έναν αντί δύο σταθμών για την παρακολούθηση της ρύπανσης. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Οικονομική κατάσταση στην πγδμ Πληθωρισμός αύξηση /μείωση τιμών Ο πληθωρισμός στην πγδμ το Νοέμβριο έφτασε στο 5,2% σημειώνοντας πτώση σε σύγκριση με τον Οκτώβριο (7,1%). Οι τιμές λιανικής το Νοέμβριο σε σύγκριση με το ίδιο διάστημα του παρελθόντος έτους αυξήθηκαν κατά 4,5%. Η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην πγδμ τον προηγούμενο μήνα σημείωσε αύξηση κατά 13,6%. Νέα αύξηση έχει ήδη ανακοινωθεί, αρχής γενομένης από 1 η Ιανουαρίου. Επίσης τον ίδιο μήνα, οι τιμές των πετρελαιοειδών μειώθηκαν κατά 11,8% και των φρούτων και λαχανικών κατά 6,7%. Όπως αναφέρουν τοπικά δημοσιεύματα, δεν θα πρέπει να αναμένεται αξιοσημείωτη μείωση των τιμών των τροφίμων στη χώρα στο προσεχές διάστημα, μολονότι στις διεθνείς αγορές οι τιμές του σίτου, του ελαίου και του ηλεκτρισμού σημειώνουν συνεχή πτώση. Αγροτική Πολιτική Το Υπουργείο Γεωργίας της πγδμ αποφάσισε τη χορήγηση επιπρόσθετων επιδοτήσεων στους κτηνοτρόφους και τους γαλακτοπαραγωγούς της χώρας. Ενέργεια Τουρμπίνα φυσικού αερίου, βάρους 600 τόνων, τοποθετήθηκε στο πρώτο εργοστάσιο φυσικού αερίου της χώρας «Te-To» στα Σκόπια. Η παραγωγή ενέργειας θέρμανσης και ηλεκτρισμού από το εργοστάσιο αναμένεται να αρχίσει τον Απρίλιο 2010. Το «Te-To» θα καλύπτει το 30% των ενεργειακών αναγκών της χώρας και θα εξασφαλίζει το 50% της ετήσιας παραγωγής ενέργειας θέρμανσης. Η κατασκευή του εν λόγω εργοστασίου αποτελεί πρόγραμμα Ρώσων επενδυτών του ομίλου «Synthesis».
3 Τουρισμός Νέο τουριστικό επιμελητήριο πρόκειται να ιδρυθεί στη Struga, με σκοπό την προσέλκυση ξένων τουριστών και την τουριστική προβολή της χώρας στις ξένες αγορές. Εν τω μεταξύ, στην πρώτη ετήσια σύνοδο του Οικονομικού Τουριστικού Επιμελητηρίου της πγδμ, οι τουριστικοί πράκτορες ανέφεραν ότι η διεθνής οικονομική κρίση δεν είχε ακόμη επιπτώσεις στον τομέα του τουρισμού στη χώρα, ωστόσο κατά την ερχόμενη περίοδο είναι πολύ πιθανόν ότι ο αριθμός των ξένων τουριστών θα είναι μειωμένος. Μεταφορές Επικοινωνία Η εταιρεία σιδηροδρόμων της πγδμ πρόκειται να αγοράσει 100 βαγόνια για τη μεταφορά εμπορευμάτων με δάνειο από την Παγκόσμια Τράπεζα, ενώ το βαγόνια για τη μεταφορά των επιβατών θα ανακαινισθούν με κονδύλιο 4 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό. Άλλα δημοσιεύματα ωστόσο αναφέρουν ότι η κυβέρνηση της χώρας πρόκειται να διαθέσει το ποσό των εκατ. ευρώ για να καλύψει τις απώλειες της εταιρείας. Οικονομική Κατάσταση Άλλο Διεθνής οικονομική κρίση και οικονομική κατάσταση στην πγδμ Η διεθνής οικονομική κρίση είχε ως αποτέλεσμα να μείνουν άνεργοι 3.200 εργαζόμενοι στη βιομηχανία της πγδμ τον Οκτώβριο. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της χώρας, κατά τον μήνα αυτό ο αριθμός των απασχολουμένων στη βιομηχανία μειώθηκε κατά 2,2%. Εκπρόσωποι των εργατικών συνδικάτων υποστηρίζουν ότι η πραγματική κατάσταση είναι πολύ πιο δυσάρεστη, καθώς πολλοί εργαζόμενοι έχουν τεθεί σε υποχρεωτική άδεια. Επίσης, περαιτέρω πλήγμα πρόκειται να δεχθεί ο τομέας της κλωστοϋφαντουργίας της χώρας, ο οποίος ήδη αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα λόγω της οικονομικής κρίσης, καθώς προβλέπεται ότι το επόμενο έτος ο όγκος εργασίας στον τομέα αυτό θα μειωθεί κατά 20-30%. Ο διευθυντής της Υπηρεσίας για την Προώθηση των Ξένων Επενδύσεων στην πγδμ Viktor Mizo, δήλωσε ότι οι ξένοι επενδυτές δεν εγκαταλείπουν τη χώρα. Αντιθέτως, σύμφωνα με τον ίδιο, η περιοχή γίνεται όλο και πιο ελκυστική καθώς έχει πληγεί λιγότερο από την οικονομική ύφεση. Ο Υπουργός Οικονομικών της πγδμ Trajko Slaveski ανέφερε ότι η χώρα έχει τον χαμηλότερο ΦΠΑ στην Ευρώπη και ως εκ τούτου δεν μπορεί να τον μειώσει περαιτέρω. Σημειώνεται ότι η ΕΕ απηύθυνε έκκληση στα κράτη μέλη να μειώσουν τον ΦΠΑ, προκειμένου να βοηθήσουν τους πολίτες τους να αντεπεξέλθουν στην οικονομική κρίση. Ο διεθνής οίκος Standard & Poor s άλλαξε την κατάταξη της πγδμ ως προς την πιστοληπτική της ικανότητα από σταθερή σε αρνητική, ενώ το ίδιο έκανε τον προηγούμενο μήνα και ο διεθνής οίκος Fitch. Σύμφωνα με την εκτίμηση του πρώτου, η επιδεινούμενη κατάσταση ρευστότητας πρόκειται να επηρεάσει τη χώρα, διότι η εξωτερική χρηματοδότηση περιορίζεται και οι εξαγωγές μειώνονται. Ακόμη, κατά την έκθεση των Standard & Poor s, το έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών της πγδμ αυξάνει συνεχώς τα τελευταία δύο έτη, καθώς το 2007 ήταν 7,1% του ΑΕΠ και αυτό το έτος έχει ανέβει στο 15%. Ο Υπουργός Οικονομικών της πγδμ Trajko Slaveski αρνήθηκε ότι η έκθεση του διεθνούς οίκου προειδοποιεί για πτώση του νομίσματος της χώρας και τόνισε ότι η κυβέρνηση δεν εξετάζει το ενδεχόμενο μεταβολής της συναλλαγματικής ισοτιμίας του. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών, απαισιόδοξη είναι η κατάσταση στο χρηματιστήριο της πγδμ, η οποία παρουσιάζει εντελώς διαφορετική εικόνα σε σχέση με την περυσινή
4 άνθιση στο χώρο αυτό, όταν ο ετήσιος κύκλος εργασιών έφτασε στα 680 εκατ. ευρώ. Μάλιστα, η πτωτική τάση του χρηματιστηρίου προβλέπεται ότι συνεχισθεί και κατά το 2009. Τους πρώτους δέκα μήνες του 2008 ο κύκλος εργασιών στο χρηματιστήριο μειώθηκε κατά 70% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2007, φτάνοντας μόλις στα 170 εκατ. ευρώ. Ο κύριος δείκτης του χρηματιστηρίου ΜΒΙ-10 σημείωσε πτώση κατά 65%. Το παρελθόν έτος η ημερήσια συναλλαγή μετοχών έφτανε περίπου στα 2,8 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο δεν είναι πλέον δυνατόν να επιτευχθεί ούτε στο διάστημα μίας εβδομάδας. Ως αποτέλεσμα της κατάστασης, οι ξένοι επενδυτές οι οποίοι πέρυσι αγόραζαν συνεχώς μετοχές, τώρα πωλούν μαζικά. Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα Σκόπια δήλωσε ότι η πγδμ έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο ως προς την πλήρωση των οικονομικών κριτηρίων, με εξαίρεση ωστόσο την ανεπαρκή ανεξαρτησία των ρυθμιστικών αρχών. Για τον ενεργειακό τομέα η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρει ότι ο βαθμός ανεξαρτησίας της ρυθμιστικής αρχής ενέργειας και της ρυθμιστικής αρχής για την προστασία από την ακτινοβολία, δεν είναι ο δέων και ότι, όσον αφορά εν γένει στον τομέα αυτό, η χώρα δεν είναι ακόμη έτοιμη. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Υπουργείου Οικονομικών σε σχέση με την επίδραση του νέου συστήματος πληρωμής μεικτών μισθών στους εργαζομένους (με αρχή εφαρμογής την 1 η Ιανουαρίου), οι εργαζόμενοι με μέσους μισθούς (περίπου 14.000 δηναρίων ή 230 ευρώ) θα είναι οι πλέον ακριβοί για τους εργοδότες. Αντιθέτως, οι εργοδότες θα έχουν λιγότερα κόστη για τους εργαζομένους με χαμηλότερους μισθούς, καθώς και για εκείνους με μισθούς άνω των 25.000 δηναρίων (περίπου 408 ευρώ). Συγκεκριμένα, για την κατηγορία των εργαζομένων με μέσους μισθούς, οι εργοδότες θα πρέπει να καταβάλλουν περίπου 500 ευρώ περισσότερα από ό,τι για τις άλλες δύο κατηγορίες. Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών ωστόσο, τα προσεχή έτη, κατά τα οποία θα επέλθει μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, τα κόστη θα εξισωθούν για όλες τις κατηγορίες των εργαζομένων. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς που έχουν γίνει στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας, οι ασφαλιστικές εισφορές θα μειωθούν για τους εργαζομένους με μισθούς κάτω των 11.000 δηναρίων (περίπου 180 ευρώ) και θα αυξηθούν για εκείνους με μισθούς άνω του ποσού αυτού. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της πγδμ, ο μέσος μισθός στη χώρα τον περασμένο Σεπτέμβριο έφτασε στα 16.884 δηνάρια ή περίπου 275 ευρώ. Όπως αναφέρουν τοπικά δημοσιεύματα, οι τιμές κατοικίας στην πγδμ αυξήθηκαν κατά 78% στο διάστημα από το 2000 έως το 2008. Δημοτική περιοχή εκτάσεως 150 τ.μ. πρόκειται να διατεθεί για την ανάπτυξη πολυτελούς οικισμού. Το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών θα προκηρύξει σύντομα διεθνή διαγωνισμό για την πώληση οικοπέδων εντός της εκτάσεως αυτής. Για τον εν λόγω οικισμό σχεδιάζονται η κατασκευή διαμερισμάτων, εμπορικού και επιχειρηματικού κέντρου, σχολείων και πλήρους δικτύου υποδομών. Οι βιομηχανίες παραγωγής δερματίνων ειδών στην πγδμ απαιτούν από την κυβέρνηση να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης των εν λόγω προϊόντων, καθώς αυτή τους δημιουργεί σοβαρά προβλήματα.
5 Οικονομική πολιτική στην πγδμ Τραπεζικά Νομισματικά Ο γενικός διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της πγδμ εκτιμά ότι από το επόμενο έτος οι τράπεζες της χώρας θα υιοθετήσουν πιο αυστηρά κριτήρια για τη χορήγηση δανείων και ότι επίσης θα μειωθούν οι καταθέσεις των πολιτών. Ωστόσο, κατά τον ίδιο, οι τράπεζες στην πγδμ αντεπεξέρχονται καλά στην κρίση, ιδιαιτέρως καθώς διένυσαν το κρίσιμο διάστημα των δέκα τελευταίων ημερών του Οκτωβρίου, όταν οι πολίτες απέσυραν συνολικά 39 εκατ. ευρώ καταθέσεών τους. Οικονομική Πολιτική - Άλλο Οι επιχειρηματίες του Εμπορικού Επιμελητηρίου της πγδμ και της Ένωσης Εμπορικών Επιμελητηρίων της χώρας ζητούν από την κυβέρνηση να βοηθήσει στην υλοποίηση ενός προγράμματος αξίας 100 εκατ. ευρώ, η οποία θα έχει ως αποτέλεσμα το άνοιγμα 50 νέων εργοστασίων και τη δημιουργία 3.000 νέων θέσεων εργασίας. Τονίζουν επίσης ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να διοχετεύσει τα χρήματα του κρατικού προϋπολογισμού στην οικονομία. Εξωτερικό Εμπόριο Τελωνειακά Δασμολογικά Ποσοστώσεις Εισαγωγικοί Φόροι Ο Υπουργός Οικονομικών της πγδμ Τrajko Slaveski δήλωσε ότι η κυβέρνηση πρόκειται να καταργήσει τους τελωνειακούς δασμούς για 498 προϊόντα και να τους μειώσει για άλλα 286, βοηθώντας έτσι τις εξαγωγικά προσανατολισμένες εταιρείες, οι οποίες τα χρησιμοποιούν στην παραγωγική τους διαδικασία, να εξοικονομήσουν 3,4 εκατ. ευρώ. Με το εν λόγω μέτρο η κυβέρνηση στοχεύει στην τόνωση της οικονομίας, καθώς προσδοκά ότι κατ αυτόν τον τρόπο θα ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις, η παραγωγή και οι εξαγωγές τελικών προϊόντων ανταγωνιστικών στις ξένες αγορές. Οι δασμοί τους οποίους η κυβέρνηση στοχεύει να καταργήσει, αφορούν κυρίως σε δημητριακά, λιπάσματα, εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα, μηχανήματα για τους τομείς της μεταλλουργίας και της κλωστοϋφαντουργίας και προσθετικά για τη βιομηχανία τροφίμων και ποτών. Εν τω μεταξύ, οι παραγωγοί καπνιστών και παστών κρεάτων και προϊόντων delicatessen ζητούν από την κυβέρνηση να μειώσει τους εισαγωγικούς δασμούς για το κρέας (κυρίως γαλοπούλας και βοδινού), διότι, σε αντίθετη περίπτωση, η τιμή των αλαντικών και των προϊόντων delicatessen θα αυξηθούν κατά 20%. Διάρθρωση Αγοράς Καταναλωτικές Συνήθειες Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της πγδμ, κάθε κάτοικος της χώρας καταναλώνει κατά μέσο όρο τη διπλάσια ποσότητα ψωμιού και το ένα τέταρτο του κρέατος, του γάλακτος, των φρούτων και των λαχανικών που καταναλώνει ο μέσος Ευρωπαίος πολίτης.
6 ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ Η κυβέρνηση της πγδμ ακύρωσε τον διεθνή διαγωνισμό για την κατασκευή των υδροηλεκτρικών σταθμών Cebren και Galiste, ενώ την επόμενη εβδομάδα πρόκειται να προκηρύξει τον νέο διαγωνισμό. Σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομίας Fatmir Besimi, η ακύρωση οφείλεται στο γεγονός ότι οι δυνητικοί επενδυτές, η αυστριακή εταιρεία Verbund και η γερμανική RWE, ζήτησαν την αλλαγή των κριτηρίων του διαγωνισμού. Πρόκειται πάντως για τη δεύτερη αναβολή του μεγαλύτερου, τις δύο τελευταίες δεκαετίες, ενεργειακού προγράμματος της χώρας, αξίας 700 εκατ. ευρώ.