1 Την αρχαιότερη χρονολογικά - γραπτή μαρτυρία για καθιέρωση και τέλεση εορτής στη μνήμη των ευεργετών των σχολείων της πόλης μας τη συναντάμε στον ΕΡΜΗ ΤΟ ΛΟΓΙΟ του έτους 1820. Εκεί είναι δημοσιευμένο απόσπασμα από το κείμενο της επιστολής του Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης Ιωαννικίου (1811-1835) προς τον Ιωάννη Μανούση, που ζούσε στη Βιέννη, με την παρατήρηση: «Σιατιστείς, οίτινες προς έπαινον και μνήμην αιώνιον της ευεργέτιδος.βαρβάρας, διώρισαν να γίνεται κατ έτος μονοεκκλησία κατά την Κυριακήν της Ορθοδοξίας», (Ερμής ο Λόγιος, τόμος Ι, 1820, σελ. 367). Στα χειρόγραφα του Φίλιππου Ζυγούρη, σελ. 297 κ.ε., βρήκαμε το ακόλουθο κείμενο, το οποίο αναφέρεται στη γιορτή αυτή: «Λογίδριον του Παπαρρίζου στην εορτή των Σχολείων σε τιμή της Βαρβάρας και των λοιπών ευεργετών των Σχολείων, 1820 Φεβρουάριο... Κατάλογος των αειμνήστων συνδρομητών της Σχολής αναγνωσθείς παρά του Αρχιερέως: Αιωνία η μνήμη των εξ αρχής κτιτόρων και θεμελιωτών της Σχολής. Ο εν μακαρία τη λήξη προκάτοχος ημών Κ ος Νεόφυτος αφιέρωσεν εις την Σχολήν γρόσια δύο χιλιάδας. Αιωνία η μνήμη. Η εν Ιασίω Κ α Βασιλική Νικολάου αφιέρωσεν εις την Σχολήν το τρίτον μέρος της περιουσίας του μακαρίτου αυταδέλφου αυτής Γεωργίου. Ο μακαρίτης Κων. Δούκα Χατζή Μιχαήλ αφιέρωσεν εις την Σχολήν γρόσια χίλια τριακόσια. Αιωνία η μνήμη του. Ο μακαρίτης Γεώργιος Αυξεντιάδης, καθηγητής, αφιέρωσε εις την Σχολήν την βιβλιοθήκην αυτού εκ 217 τόμων. Αιωνία η μνήμη. Ο τιμιώτατος εν νέοις κυρ Ναούμ Δημητρίου, Σιατιστεύς, αφιέρωσε δέκα σώματα Γραμματικάς Ζαχαριάδου. Αιωνία η μνήμη. Γεωργίου, Πασχάλη, Παναγιώτου, Μιχαήλ και Ευστρατίου και των ενταύθα εντιμοτάτων Επιτρόπων και πολιτών των συνεργησάντων και συνεργούντων λόγω και έργω εις την Σχολήν, Αιωνία η μνήμη. Επίλογος του Αρχιερέως αγίου Σισανίου και Σιατίστης Κ ου Κ ου Ιωαννικίου: Τους μεν επαίνους και τους μακαρισμούς των μνημονευθέντων τούτων αξιεπαίνων ανδρών ηκούσατε, τέκνα εν Κυρίω ημών αγαπητά, ευχόμεθα δε και ημείς αρχιερατικώς και προτρέπομεν πάντας υμάς πατρικώς, ίνα ζηλεύσητε και μιμηθήτε τον ένθεον τούτων ζήλον και την αγαθήν προαίρεσιν των κτιτόρων της Σχολής και να συνδράμητε το κατά δύναμιν έκαστος εις τον καταρτισμόν και καλλωπισμόν της Σχολής της πατρίδος σας και οι μεν έχοντες να
2 προσφέρητε την δυνατήν βοήθειαν δια την ανόρθωσιν της Σχολής οι δε μη έχοντες να δείξητε την καλήν προθυμίαν εις το να συντρέχητε εις την προκοπήν των παιδιών σας και να τα στέλλητε εις τα σχολεία, δια να γείνουν με την μάθησιν και άνθρωποι καλοί και Χριστιανοί τέλειοι και ούτω θέλετε αξιωθή έκαστος της παρά του πλουσιοπαρόχου και μισθαποδότου θεού αντιμισθίας δια την καλήν σας προαίρεσιν, ου η Χάρις και το άπειρον έλεος είη μετά πάντων Υμών». Η γιορτή των ευεργετών πραγματοποιείται ως τις μέρες μας. Γιορτάζουμε και τιμούμε τους ευεργέτες μας κάθε χρόνο την ίδια ημέρα που η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη των Τριών Ιεραρχών. Από τα αρχεία των σχολείων της πόλης μας και της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, από το δημοσίευμα "Ευεργέται και δωρηταί των Δημοτικών Σχολείων Σιατίστης", στο Σιατιστέων Μνήμη, Λεύκωμα του Συλλόγου Σιατιστέων Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1972, από τα βιβλία Γ.Μπόντα, Ευεργέτες και δωρητές της Σιάτιστας. Εκδόσεις Μαίανδρος, Θεσσαλονίκη 1983 και Α. Δάρδα, Ίδρυση και λειτουργία του Τραµπαvτζείου Γυµvασίου Σιατίστης με την εποπτεία της Εκκλησίας. Συµβoλή στην εκκλησιαστική και εκπαιδευτική ιστορία της Δυτικής Μακεδονίας, έκδοση του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών στη σειρά "Ανάλεκτα Βλατάδων", Θεσσαλονίκη 1997, από το αρχείο Φίλιππου Ζυγούρη συλλέξαμε όσες πληροφορίες ήταν δυνατό να συγκεντρωθούν για την περίοδο 1820-2009 σχετικά με τους ευεργέτες και δωρητές των σχολείων μας και τολμήσαμε μια πρώτη καταγραφή τους, όπως αυτή που ακολουθεί. Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι για μεγάλο αριθμό δωρεών δεν βρήκαμε ακριβή στοιχεία για το έτος δωρεάς. Έτσι, για δωρεές μέχρι το 1972 έγινε ενιαίος πίνακας και η χρονολογική κατάταξη στηρίχθηκε σε χρονολογίες οδηγούς, π.χ. έτος σύνταξης διαθήκης δωρητή, έτος θανάτου δωρητή, σχετικά δημοσιεύματα εποχής. Από το 1973 και μετά έχουμε περισσότερα στοιχεία και για το λόγο αυτό μπορέσαμε να κάνουμε ετήσιους πίνακες δωρητών. Ευεργέτες και Δωρητές των σχολείων της Σιάτιστας μέχρι το 1972 1 Οι εξ αρχής κτίτορες και θεμελιωταί της σχολής 1700 2 Βασιλική Νικολάου κατά κόσμον και ως μοναχή Βαρβάρα. 1816 3 Αυξεντιάδης Γεώργιος 1820 4 Δημητριάδης ή Δημητρίου Ναούμ 1820 5 Νεόφυτος, Μητροπολίτης 1820 6 Χατζημιχαήλ Κων/νος Δούκα 1820
7 Ιωνάς μοναχός 1825 8 Γκερεχτες Θωμάς 1850 9 Τζετήρη Αικατερίνη 1850 10 Μανούσης Θεόδωρος 1858 11 Ζήσης Μάρκος του Γεωργίου 1863 12 Μελέτιος Αρχιερεύς 1863 13 Χατζηιωαννίδης Θεοδωρος 1875 14 Βόγκουλιος Ναούμ 1880 15 Τσιαγκάλη Ελένη 1880 16 Τριανταφύλλου ή Καλτσιός Δημήτριος 1885 17 Τραμπαντζής Ιωάννης 1888 18 Σαμαράς Νικόλαος του Λαζάρου 1895 19 Ιωαννίδης Δημήτριος 1903 20 Σαχίνης Κων/νος 1910 21 Τέρτης Μιχαήλ 1910 22 Τσιρλιγκάνης Δημήτριος 1911 23 Τσιστόπουλοι αδελφοί 1911 24 Βούρος Θωμάς του Αναστασίου 1920 25 Ηλιάκης Ι. Γενικός Διοικητής Κοζάνης 1920 26 Μιχαηλίδης Ιωάννης 1920 27 Σαχίνης και υιοί 1920 28 Σερέφας Δημήτριος 1920 29 Τράχος Χρίστος Μιχαήλ 1920 30 Τσαούσης K. του Χ. 1920 31 Τσίστα αδελφοί 1920 32 Μέγας Αναστάσιος Ευθυμίου 1925 33 Βέρρος Μιχαήλ 1930 34 Δήμου ή Γκαργκατσούιας Νικόλαος 1930 35 Μουσταφά αδελφοί 1930 36 Περπέσας Κων/νος 1930 37 Γκαγκαράτσα Ελένη 1940 38 Μήκας Γεωργιος 1940 39 Αλεξίου Βασιλική του Ζήση 1950 40 Ιάκωβος Κλεόμβροτος 1950 41 Τσιστόπουλος Δημήτριος και Θεολογία 1952 42 Κοτσώνας Αθανάσιος 1954 43 Κουκουλίδης Μιχαήλ και Αλεξάνδρα 1954 44 ΔΑΝΑΤΣΑ Τεχνική Σχολή Κοζάνης 1955 45 Δίτσιος Κων/νος 1960 46 Καφάση Ναούμα 1960 47 Κλεινίας Κων/νος 1960 3
48 Κουτσώνας Νικολαος 1960 49 Τσιρώνης Κων/νος 1960 50 Τσίπος Αναστάσιος 1962 51 Γράβας Γεώργιος Αθανασίου 1965 52 Στρακαλής Λάζαρος και Μλτιάδης 1965 53 Καραλιώτας Γεώργιος 1969 54 Σπύρου Αναστάσιος 1970 55 Σύλλογος Γονεων και Κηδεμόνων Τραμπαντζείου 1971 56 Γράβας Μάρκος 1972 4 Ευεργέτες και Δωρητές των σχολείων της Σιάτιστας από το 1973 μέχρι και το 2009 1973 Παπαγεωργίου αδελφοί Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων Τραμπαντζείου 1974 Στέφου Ηλίας και Μαριγώ Στέφου 1975 Κοτσώνας Αθανάσιος Παπαγεωργίου αδελφοί 1976 Δαρδάλης Ζήσης Στέφου Ηλίας και Μαριγώ Στέφου Ταχμιντζής Ευστάθιος 1977 Παπανικολάου Κων/νος Ταχμιντζής Ευστάθιος 1978 Γράβα Παναγιώτου oικογένεια Πολύκαρπος Λιώσης, Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Τζώνος Γεώργιος και Θεολογία Τζώνου Τσίπος Αναστάσιος 1980 Γκερεχτές Παναγιώτης Δαρδάλης Ζήσης Καφάσης Γεώργιος Κωντσιόγλου Γεώργιος
Παπανικολάου Κωνσταντίνος Παπάς Αργύριος Πολύζος Γεώργιος Ρετζέπης Ευάγγελος Ταχμιντζής Ευστάθιος Τράχος Αθανάσιος 1981 Μελέντης Ιωάννης 1982 Δάρδα Ευρυδίκη Δαρδάλης Ζήσης Ιωαννίδης Παύλος Παπαγεωργίου Απόστολος Παπαγεωργίου Νικόλαος Πήτερς Ελευθερία Τζώνος Θεόδωρος 1985 Μάνιος Αθανάσιος Παπανικολάου Ιωάννης Παπανικολάου Κω/νος Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων Ενιαίου Λυκείου 1986 Παπαγεωργίου αδελφοί 1987 Κωνσταντινίδης Δημήτριος Παπάς Αργύριος 1988 Αλεξίου Bάσω χήρα Ελευθερίου Κανατσούλη Ιφιγένεια Δημητρίου Κανατσούλης Χαρίλαος Μπητσιάκας Τριαντάφυλλος και Στέλλα Μπητσιάκα Παπάς Χρήστος Σύλλογος Σιατιστέων Αθήνας - Πειραιά Τύρνας Νικόλαος 1989 Τράχος Δημήτριος και Ελένη Τράχου 1990 Παπανικολάου Κω/νος 5
1991 Παπανικολάου Κω/νος Σπύρου Αθανάσιος 1992 Τζιώνας Αθανάσιος 1993 Βαρβέρης Παναγιώτης, Γεώργιος και Κων/νος Νάκος Ιωάννης και Θωμάς Κακάλης Νικόλαος 1994 Κωτούλας Χρίστος 1995 Ιωαννίδειο Ίδρυμα Λάγγα - Μούρτου Σουλτάνα Λάγγας Γεώργιος Παπανικολάου Κω/νος Σπύρου Αθανάσιος Τράχος Δημήτριος Τράχος Δημήτριος και Ελένη Τράχου 1996 Ζωγράφου Κων/νου οικογένεια Ιωαννίδειο Ίδρυμα Σπύρου Αθανάσιος Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων Γυμνασίου Τράχος Δημήτριος και Ελένη Τράχου 1997 Δάρδας Αναστάσιος Διδώλης Δημήτριος Καραγκούνης Ανδρέας Μαθητικές Κοινότητες Γυμνασίου Σιατίστης Σπύρου Αθανάσιος και Παρασκευή 6
Τράπεζα Εθνική Τράχου Ελένη 7 1998 Δήμος Σιάτιστας Ζωγράφου Κων/νου οικογένεια Ιωαννίδειο Ίδρυμα Παπανικολάου Κω/νος και Ελένη Παπανικολόυ Ταχμιντζής Ευστάθιος Τύρνας Νικόλαος 1999 Ιωαννίδειο Ίδρυμα, πρόεδρος Παππάς Βασίλειος Μάλαμα Αννα Μερτζιάνη Σταυρούλα Νάκος Ιωάννης Ταχμιντζής Ευστάθιος Τράπεζα Μακεδονίας-Θράκης Ψημμένος Νικόλαος 2000 Εφραίμ Αρχιμανδρίτης Κάρκος Κων/νος Σπύρου Αθανάσιος 2001 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, εφημερίδα Παπαγεωργίου Γεώργιος και Ζωή Παπαγεωργίου ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΕΘΝΙΚΗ και Κυβέλη Τράχου
2002 Μαλλιάρης Παιδεία, εκδοτικός οίκος Παπαγεωργίου Μάρκος Σκούλιος Αντώνιος Σπύρου Αθανάσιος και Κυβέλη Τράχου 2003 Παπανικολάου Κω/νος Σκούλιου-Νάκου Αντιγόνη Ταχμιντζή Ναούμα Τζιώνας Αθανάσιος και Κυβέλη Τράχου 2004 Αλεξίου Αλέξιος Αλεξίου-Ηροδότου Δώρα Μαλιόγκας Θεόδωρος Μπλιάγκος Θωμάς Νάκος Ιωάννης και Κυβέλη Τράχου 2005 Γκουτζιαμάνη Ευφροσύνη Γκουτζιαμάνης Χρήστος Δάρδα Νίνα Διδώλη Ελένη Μπόντας Γεώργιος Νομαρχία Κοζάνης, Αντινομάρχης Νανόπουλος Γ. Τράπεζα Άλφα Τράχου Κυβέλη 2006 Βώρος Φανούριος και Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου Μάλαμας Εμμανουήλ 8
Μαλιόγκας Θεόδωρος Μπόντας Γεώργιος Παπαγεωργίου Γεώργιος και Μάρκος Παπανικολάου Κω/νος και Ελένη Παπανικολάου Τράχου Κυβέλη 2007 Ίδρυμα «Αλέξανδρος Ωνάσης» Μουχτάρης Νικόλαος Μπόντας Γεώργιος Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων 2 ου και 5 ου Νηπιαγωγείου Τράχου Κυβέλη 2008 ΑΗΣ Καρδιάς Διδώλη Ελένη Ζωγράφου Κων/νου οικογένεια Μάλαμας Εμμανουήλ Μαντζιάρη αφοί Μαντζιάρης Βασίλειος Νάκος Ιωάννης Νομαρχία Κοζάνης, Αντινομάρχης Γκερεχτές Λάζαρος Παπαϊωάννου Φίλιππος και Σταυρούλα Παπαϊωάννου Παπανικολάου Κων/νος Σύρη-Σκούνου Αλεξάνδρα Ταχμιντζή Ναούμα Τράπεζα Κύπρου 2009 Ζωγράφου Κων/νου οικογένεια Νομαρχία Κοζάνης, Αντινομάρχης Γκερεχτές Λάζαρος Πάικος Λάζαρος Παπαγεωργίου αδελφοί Παπαϊωάννου Δημήτριος Σκούλιου Γεώργιος, Σκούλιου-Βαμβακά Βασιλική και Σκούλιου- Κριθαριώτη Θεοδώρα 9
Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων 2 ου και 5 ου Νηπιαγωγείου Τράπεζα Εμπορική 10 Στη συνέχεια στο βιβλίο ΕΥΕΡΓΕΤΕΣ ΚΑΙ ΔΩΡΗΤΕΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ οι νέες καταγραφές θα γίνονται κατά έτος δωρεάς. Υπεύθυνη για τις νέες καταγραφές θα είναι όπως πάντα - η κοινότητα των εν ενεργεία εκπαιδευτικών της πόλης μας. 2010 Ύστερα από τα αποτελέσματα νεότερων ερευνών προσθέτουμε στα ονόματα των ευεργετών μέχρι το 1972 το όνομα του Αλεξάνδρου Δούκα Σαχίνη γιατί σύμφωνα με τα χειρόγραφα του Φιλίππου Ζυγούρη: «απέστειλε χρηματικήν αρωγήν στην Αδελφότητα «Προφήτης Ηλίας» για την ανέγερση του Δημοτικού Σχολείου Χώρας Σιατίστης» Ζωγράφου Αικατερίνη Μάλαμας Εμμανουήλ Παπαϊωάννου Γεώργιος Ταχμιντζή Ναούμα 2011