Τ.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΆ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΌ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΏΝ ΣΤΗΝ ΛΟΓΙΣΤΙΚΉ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΉ 7. Εφαρμογές Δικαίου στη Ναυτιλία Ειδικά θέματα Δικαίου Δρ. Μυλωνόπουλος Δ. Καθηγητής πολιτισμική διάσταση παγκοσμιοποιη μένος χαρακτήρας οικονομική δραστηριότητα ΝΑΥΤΙΛΙΑ 2014 1
ΦΟΡΤΗΓΑ ΠΛΟΙΑ a. Ξηρών Φορτίων β. Υγρών Φορτίων γ. Συνδυασμένων Μεταφορών 2014 2
πλοία ψυγεία αλιευτικά πλοία ωκεανογραφικάεπιστημονικά ΠΛΟΙΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ μετεωρολογικά καλωδιακά πλοία εκπαιδευτικά πλοία 2014 3
Το βάρος που έχει το πλοίο (η κατασκευή του), μαζί με τα μηχανήματα και τον εξοπλισμό του, όπως παραδίδεται από το ναυπηγείο. Βασικό στοιχείο για τη φόρτωση του πλοίου. Στο βάρος αυτό δεν υπολογίζεται το βάρος των εφοδίων, του φορτίου, του πληρώματος κ.λπ. Καθορίζει τη μεταφορική ικανότητα του πλοίου Τόνος νεκρού βάρους, Dead Weight Ton- D.W.T. Νεκρό Βάρος (Dead weight) Είναι τα βάρη που μεταφέρει το πλοίο. Εμπορεύσιμο φορτίο, Επιβάτες Πλήρωμα Τρόφιμα Πόσιμο νερό, Καύσιμα κ.λπ. Ο όγκος των εσωτερικών χώρων του πλοίου. Χωρητικότητα (Tonnage) Ολική Χωρητικότητα (Gross Registered Tonnage GRΤ) Το άθροισμα όλων των μονίμως στεγασμένων χώρων που βρίσκονται κάτω από το ανώτατο κατάστρωμα,. Χρησιμοποιείται στην εφαρμογή των Δ.Σ.και εκφράζει το μέγεθος ενός πλοίου ή ενός στόλου. Καθαρή Χωρητικότητα (Net Registered Tonnage NRT) ο όγκος των κλειστών μερών του πλοίου που προορίζεται για εμπορική εκμετάλλευση μόνο. Με βάση αυτή υπολογίζονται όλα τα τέλη και οι δασμοί 2014 4
Με βάση τη Δ.Σ. Χωρητικότητας του 1979 η Καθαρή Χωρητικότητα μετράται ξεχωριστά και αναγράφεται στο Πιστοποιητικό Χωρητικότητας (Tonnage Certificate). 1 κόρος = 100 κυβικά πόδια ή 2,83 κυβικά μέτρα. Εκτόπισμα (Displacement) το βάρος του ύδατος που εκτοπίζει το πλοίο. Είναι αντίστοιχο με το βύθισμα του πλοίου και επομένως δεν είναι σταθερό αλλά εξαρτάται κάθε φορά από το βάρος (φορτίο) του πλοίου. Έμφορτο εκτόπισμα (Load Displacement) Το εκτόπισμα που αντιστοιχεί στο μέγιστο επιτρεπόμενο βύθισμα κάθε πλοίου, Άφορτο εκτόπισμα (Light Displacement) Το εκτόπισμα που αντιστοιχεί στο ελάχιστο βύθισμα κάθε πλοίου. Αυτό αντιπροσωπεύει το σύνολο των μονίμων βαρών του πλοίου, όταν είναι έτοιμο για να πλεύσει. επιβάτης Λιμενικές υπηρεσίες πλοίο φορτίο Πλοήγηση Ρυμούλκηση Αγκυροβολία Φορτοεκφόρτωση Πρακτόρευση Επισκευή Δεξαμενισμός Στοιβασία Αποθήκευση Διακίνηση ναυτικός 2014 5
ΛΙΜΑΝΙΑ ανάλογα με τη διαμόρφωση ανάλογα με την θέση τους ανάλογα με το σκοπό & τη λειτουργία ανάλογα με την τελωνειακή μεταχείριση των φορτίων Φυσικά Θαλάσσια Πολεμικά Τελωνειακά Ελεύθερα Τεχνητά Ποτάμια Καταφυγίου Λιμναία Αλιευτικά Εμπορικά Εισαγωγικά Εξαγωγικά Διαμετακομιστικά Επιβατικά Μαρίνες Νομική έννοια του πλοίου Κ.Ι.Ν.Δ. Ν. 3816/58 Κ.Δ.Ν.Δ. ΝΔ 187/73 * Σκάφος * Καθαρή χωρητικότητα > 10 κόρων * Αυτοδύναμη κίνηση * Θάλασσα * Σκάφος * Κίνηση στο νερό * Μεταφορά πραγμάτων ή προσώπων * Ρυμούλκηση * Αλιεία * Αναψυχή * Άλλος σκοπός ιδιοκτήτης πλοίου * κυριότητα πλοίου * εκμ/ση πλοίου * ξένο πλοίο * εκμ/ση 2014 6
Λιμάνι νηολόγησης Εγγραφή πλοίου στο νηολόγιο Χαρακτηριστικά πλοίου Τίτλος κυριότητας Στοιχεία πλοιοκτήτη Χρονολογία υπογραφή νηολόγου αποτελέσματα Αριθμός νηολογίου Σημαία νηολογίου Έγγραφο εθνικότητας Διαγραφή πλοίου Απώλεια ελληνικής εθνικότητας Απώλεια πλοίου Διάλυση πλοίου Συμπλοιοκτησία Πλοίο / συγκυριότητα / συνεκμετάλλευση Μερίδα συμπλοιοκτησίας Ποσοστό συμμετοχής στη συμπλοιοκτησία / ελεύθερη μεταβίβαση Διοίκηση συμπλοιοκτησίας Πλειοψηφία μερίδων Διαχείριση συμπλοιοκτησίας Διαχειριστής συμπλοιοκτησίας / δημοσιότητα Λύση συμπλοιοκτησίας Απώλεια συμπλοιοκτησίας / παύση συνεκμετάλλευσης Ευθύνη συμπλοιοκτητών Άμεση / σύμμετρη / απεριόριστη NAYTIKH ETAIΡΕΙΑ Ν. 959/1979 (ΦΕΚ 192/Α) «Περί της Ναυτικής Εταιρείας» Ν. 2987/2002 (ΦΕΚ 27/Α), «Τροποποίηση των διατάξεων του Ν. 959/1979 "Περί Ναυτικής Εταιρείας" (ΦΕΚ 192/Α) και ρύθμιση άλλων θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας». 2014 7
Εμπορική εταιρεία Απόκτηση μετοχών άλλων Ν.Ε. Ναυτική Εταιρεία Σκοπός: Η κυριότητα ελληνικών εμπορικών πλοίων Η εκμετάλλευση/ διαχείριση ελληνικών ή με ξένη σημαία εμπορικών πλοίων διάλυση και εκκαθάριση της περιουσίας της εταιρείας επωνυμία, έδρα, σκοπός και διάρκεια της εταιρείας εταιρικό κεφάλαιο και μετοχές Καταστατικό δικαιώματα των μετόχων Διοικητικό Συμβούλιο Γενική Συνέλευση Μητρώο Ναυτικών Εταιρειών Αριθμός μητρώου της εταιρείας Υπουργείο Ναυτιλίας & Αιγαίου 2014 8
ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΛΟΙΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Ν. 3182/2003 (ΦΕΚ 220/Α), «Ναυτιλιακή Εταιρεία Πλοίων Αναψυχής και άλλες διατάξεις». Εμπορική εταιρεία Συμμετοχή σε άλλες Ν.Ε.Π.Α. Ν.Ε.Π.Α. Σκοπός: κτήση κυριότητας Εκμετάλλευση/ διαχείριση πλοίων αναψυχής με ελληνική σημαία διάλυση και εκκαθάριση της περιουσίας της εταιρείας επωνυμία, έδρα, σκοπός και διάρκεια της εταιρείας εταιρικό κεφάλαιο και μετοχές Καταστατικό δικαιώματα των μετόχων Διοικητικό Συμβούλιο Γενική Συνέλευση 2014 9
Μητρώο Ν.Ε.Π.Α. α) Βιβλίο Μητρώου β) φάκελος εταιρείας γ) μερίδα κάθε εταιρείας δ) ευρετήριο εταιρειών ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΝΤΟΠΟΡΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑ Ν. 2843/2000 (ΦΕΚ 219/Α) «Εκσυγχρονισμός των χρηματιστηριακών συναλλαγών, εισαγωγή εταιριών επενδύσεων στην ποντοπόρο ναυτιλία στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών και άλλες διατάξεις» Ν. 2992/2002 (ΦΕΚ 54/Α) «Μέτρα για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς και την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και άλλες διατάξεις» Ν. 3556/2007 (ΦΕΚ 91/Α), άρθρο 31,«Προϋποθέσεις διαφάνειας για την πληροφόρηση σχετικά με εκδότες των οποίων οι κινητές αξίες έχουν εισαχθεί προς διαπραγμάτευση σε οργανωμένη αγορά και άλλες διατάξεις». Σκοπός Κάθε φορτηγό πλοίο με κ.ο.χ. >3.000 κόρων Επενδύσεις στην ποντοπόρο ναυτιλία Ποντοπόρο πλοίο 2014 10
ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΠΛΟΙΟΥ τομείς πλοίου σύμβαση Γέφυρα Κατάστρωμα Μηχανοστάσιο Γενικές υπηρεσίες ορισμένου χρόνου αορίστου χρόνου ορισμένο ταξίδι Ναυτικός Πλοιοκτήτης ατομική σύμβαση Ναυτικό φυλλάδιο - Ναυτολόγιο συλλογική σύμβαση συνδικαλιστικές οργανώσεις ναυτικών πλοιοκτητών ΠΝΟ / Ε.Ε.Ε. Κανονισμός εσωτερικής υπηρεσίας πλοίων Δικαιώματα ναυτικού από λύση σύμβασης Φορτηγά πλοία - Επιβατηγά αποζημίωση διατροφή και παραμονή στο πλοίο παλιννόστηση Ο Πλοίαρχος ως δημόσιος λειτουργός Καθήκοντα ΛΗΞΙΑΡΧΟΥ Καθήκοντα ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΟΥ Καθήκοντα ΑΝΑΚΡΙΤΗ 2014 11
1. Κλάδος Προσωπικού Καταστρώματος ΠΛΗΡΩΜΑ ΠΛΟΙΟΥ 2. Κλάδος Προσωπικού Μηχανής 3. Προσωπικό Γενικών Υπηρεσιών Δίπλωμα Πλοιάρχου: Α', Β', Γ' τάξης Δίπλωμα Πλοιάρχου Γ τάξης Ε.Ν. μη προαγωγικό Πτυχίο Κυβερνήτη Α', Β', Γ' τάξης 1. Κλάδος Προσωπικού Καταστρώματος Πτυχίο Κυβερνήτη Ρυμουλκών Πτυχίο Κυβερνήτη Τουριστικών Θαλαμηγών Πτυχίο Ναύκληρου Άδεια Ναύτη Δίπλωμα Ατμομηχανικού Α', Β', Γ' τάξης Δίπλωμα Μηχανικού Γ τάξης μη προαγωγικό 2. Κλάδος Προσωπικού Μηχανής α. Ατμομηχανής β. Μηχανών Εσωτερικής Καύσης (Μ.Ε.Κ.) Πτυχίο Αρχιθερμαστή Πτυχίο Λιπαντή Άδεια Θερμαστή Δίπλωμα Μηχανικού Μ.Ε.Κ. Α, Β, Γ τάξης Πτυχίο Μηχανοδηγού Α τάξης Πτυχίο Μηχανοδηγού Β τάξης Άδεια Χειριστή Μηχανής 2014 12
Οικονομικός Αξιωματικός Α Οικονομικών υπηρεσιών Τροφοδοσίας Οικονομικός Αξιωματικός Β Δόκιμος Οικονομικός Αξιωματικός Φροντιστής Βοηθός φροντιστή 3. Προσωπικό γενικών υπηρεσιών επιβατηγών & Ε/Γ- Ο/Γ πλοίων Μαθητευόμενος φροντιστής Θαλαμηπόλος Ενδιαιτημάτων Επίκουρος Τραπεζοκόμος Αρχιμάγειρας Μαγειρείου Μάγειρας Α, Β, Γ Χυτροκαθαριστές ΝΑΥΤΙΚΆ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΆ ΣΩΜΑΤΕΙΑ Πανελλήνια Ένωση Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού Πανελλήνια Ένωση Πανελλήνια Ένωση Προσωπικού Μηχανικών Τροφοδοσίας Εμπορικού Ναυτικού Εμπορικού Ναυτικού Πανελλήνια Επαγγελματική Ένωση Μαγείρων Εμπορικού Ναυτικού «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ». Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία Πανελλήνιος Σύνδεσμος Οικονομικών Αξιωματικών Εμπορικού Ναυτικού Πανελλήνια Ένωση Αρχιθαλαμηπόλων- Θαλαμηπόλων Εμπορικού Ναυτικού Πανελλήνια Ένωση Κατωτέρων Πληρωμάτων Μηχανής «Ο ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ». Πανελλήνια Ένωση Ναυτών Εμπορικού Ναυτικού με πολυετή προϋπηρεσία, κάτοχος διπλώματος Πλοιάρχου Α ή Β τάξης με ιδιαίτερες ναυτικές γνώσεις και εμπειρία για τις θαλάσσιες περιοχές που εγκυμονούν κινδύνους για τη ναυσιπλοΐα όπως λιμάνια, διαύλους, διώρυγες, αβαθείς περιοχές κ.τ.λ. Πλοηγός 2014 13
κατά τον είσπλου (είσοδο) στο λιμάνι από έμπειρο ναυτικό (πλοηγό) ή έκπλου (έξοδο) απ' αυτό Η παροχή οδηγιών στον πλοίαρχο του πλοίου Πλοήγηση ή κατά τον διάπλου διωρύγων, στενών ή άλλων επικίνδυνων για τη ναυσιπλοΐα περιοχών. α) Τα επιβατηγά πλοία με ελληνική σημαία που εκτελούν δρομολόγια στις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες. β) Τα φορτηγά πλοία με ελληνική σημαία ολικής χωρητικότητας κάτω των 1.000 κόρων που εκτελούν ακτοπλοΐα. Από την υποχρεωτική πλοήγηση εξαιρούνται: Πλοηγικός Σταθμός γ) Τα πολεμικά πλοία και τα βοηθητικά πλοία του Πολεμικού Ναυτικού και εκείνα με ξένη σημαία, εφόσον υπάρχει ο όρος της αμοιβαιότητας. ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΝΗΟΓΝΩΜΟΝΩΝ έκδοση κανονισμών κατασκευής σκάφους & μηχανών επεξεργασία & σχεδίων σκάφους και μηχανών επιθεώρηση σκάφους & μηχανών & υλικών κατασκευής πλοίου έκδοση πιστοποιητικών κλάσης & αξιοπλοϊας παρακολούθηση πλοίων που έχουν ταξινομηθεί τήρηση στατιστικών στοιχείων κίνησης πλοίων 2014 14
τίτλος ιδιωτική βούληση δήλωση σε συμβ/φο στοιχεία δανειστή / οφειλέτη περιγραφή πλοίου δημοσιότητα εγγραφή στο βιβλίο υποθηκών του Λ/Χ νηολόγησης προτεραιότητα ενυπόθηκου δανειστή συναίνεση ενυπόθηκου δανειστή Καθορίζεται από τη χρονολογική τάξη της εγγραφής μετανηολόγηση πλοίου αλλαγή ονόματος πλοίου απώλεια ελληνικής σημαίας ΠΡΟΤΙΜΏΜΕΝΗ ΥΠΟΘΉΚΗ Εφαρμόζεται στα πλοία που έχουν ολική χωρητικότητα > 500 κ.ο.χ. α) Το δικαίωμα να αναλαμβάνει τη διαχείριση του πλοίου από τη στιγμή που η απαίτησή του θα καταστεί ληξιπρόθεσμη. Το δικαίωμα αυτό παρέχεται με σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ του οφειλέτη και του δανειστή και καταρτίζεται ενώπιον του συμβολαιογράφου. Η ανάληψη της διαχείρισης πρέπει να γνωστοποιείται αμέσως στον υποθηκοφύλακα για να σημειωθεί στο βιβλίο υποθηκών β) Το δικαίωμα να εκποιεί το πλοίο χωρίς πλειστηριασμό. ναύλωση χώρου μεταφορά πραγμάτων μεταφορά επιβατών ναύλωση κατά ταξίδι ναύλωση κατά χρόνο μερική ολική ναυλοσύμφωνο φορτωτική εισιτήριο 2014 15
Το όνομα του πλοίου Το όνομα του πλοιάρχου Το όνομα του θαλάσσιου μεταφορέα Το όνομα του φορτωτή Στοιχεία φορτωτικής: Το όνομα του παραλήπτη Τα λιμάνια φόρτωσης και εκφόρτωσης Ο ναύλος Τα διακριτικά σημεία των πραγμάτων Η ποσότητα ή το βάρος των πραγμάτων Η ημερομηνία έκδοσης της φορτωτικής Λονδίνο 170 μέλη Ι.Μ.Ο. Εξειδικευμένο όργανο ΟΗΕ Μελέτη & επίλυση προβλημάτων κατά τη διεξαγωγή των θαλάσσιων μεταφορών 2014 16
TA OΡΓANA TOY I.MO. Συνέλευση Συμβούλιο Επιτροπή Ναυτικής Ασφάλειας Επιτροπή Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος Νομική Επιτροπή Επιτροπή Τεχνικής Συνεργασίας Επιτροπή Διευκολύνσεων ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ Λιμενικό Σώμα - Ν. 1753/1919 (ΦΕΚ 67/Α), Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή - Ν. 3922/2011 (ΦΕΚ 35/Α) «Σύσταση του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής και άλλες διατάξεις» 2014 17
Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. Ένοπλο σώμα ασφαλείας, Στρατιωτική οργάνωση Στρατιωτικός Ποινικός Κώδικας ΑΡΜΟΔΙΌΤΗΤΑ Στο θαλάσσιο χώρο της χώρας, στα πλοία και στα πάσης φύσης πλωτά ναυπηγήματα, με ελληνική σημαία στους λιμένες και στη χερσαία ζώνη τους, και σε άλλους χερσαίους, παράκτιους ή θαλάσσιους χώρους όπως καθορίζονται στην ισχύουσα νομοθεσία ΑΠΟΣΤΟΛΗ α) η άσκηση της γενικής αστυνόμευσης, β) η άσκηση της αστυνομίας τροχαίας, γ) η άσκηση δημόσιας ασφάλειας, δ) η άσκηση κρατικής ασφάλειας, ε) η οργάνωση, διασφάλιση και έλεγχος εφαρμογής των όρων ασφαλούς ναυσιπλοΐας, στ) η έρευνα και διάσωση στη θάλασσα, ζ) η προστασία του θαλασσίου περιβάλλοντος, η) η άσκηση αστυνόμευσης των θαλασσίων συνόρων, θ) η διασφάλιση της τήρησης και ο έλεγχος εφαρμογής των κανόνων ναυτικής ασφάλειας στα πλοία και στις λιμενικές εγκαταστάσεις, καθώς και των όρων ασφαλούς διαχείρισης των πλοίων, και ι) ο έλεγχος εφαρμογής απαιτήσεων περί προσωπικού πλοίων. 2014 18