Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Άννα Κεφάλα 1
Χρηματοδότηση Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 2
Σχεδίαση και ανάπτυξη περιεχομένου ώστε να μπορούν να το χρησιμοποιούν o Αποτελεσματικά o Περισσότεροι άνθρωποι o Σε περισσότερες περιστάσεις ή πλαίσια χρήσης 3
Περισσότεροι άνθρωποι Άτομα με αναπηρία: Ασθητηριακή o Τύφλωση, περιορισμένη όραση ή αχρωματοψία o Κώφωση ή βαρηκοΐα Κινητική o Επιδεξιότητα χεριών o Τέντωμα και φτάσιμο o Μετακίνηση 4
Περισσότεροι άνθρωποι (2) Άτομα με αναπηρία: Γνωσιακή/νευρολογική o Δυσλεξία o Γλωσσική/επικοινωνία o Ελλειμματική προσοχή o Μνήμη o Κατανόηση Πολυαναπηρίες 5
Περισσότεροι άνθρωποι (3) Άτομα με αναπηρία: > 10% πληθυσμού Φοιτητές με αναπηρία: 1 στους 50 6
στο περιεχόμενο Διαφορετικές όψεις: Νομική Οικονομική Κοινωνική/ηθική Τεχνολογική 7
Νομικό πλαίσιο Συνθήκη Ηνωμένων Εθνών για Δικαιώματα ΑμεΑ (2008), Νόμος 4047, ΦΕΚ88Α, Απρ. 2012, Άρθρο 9 Τα συμβαλλόμενα Κράτη λαμβάνουν μέτρα για να προάγουν: τη βοήθεια και υποστήριξη προς άτομα με αναπηρίες, ώστε να διασφαλίζεται η πρόσβασή τους στην πληροφορία την πρόσβαση, για άτομα με αναπηρίες, τις νέες τεχνολογίες και τα συστήματα πληροφορίας και επικοινωνιών και του Διαδικτύου 8
Νομικό πλαίσιο (2) Συνθήκη Ηνωμένων Εθνών για Δικαιώματα ΑμεΑ (2008), Νόμος 4047, ΦΕΚ88Α, Απρ. 2012, Άρθρο 24 Εκπαίδευση: Διασφάλιση ότι τα άτομα με αναπηρίες έχουν πρόσβαση σε γενική 3-βάθμια εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση, εκπαίδευση ενηλίκων, δια βίου μάθηση, χωρίς διακρίσεις, σε ίση βάση με τους άλλους. Διασφάλιση παροχής εύλογης προσαρμογής στα άτομα με αναπηρίες. 9
Νομικό πλαίσιο Ευρωπαϊκή Ένωση Διακήρυξη της Ρίγα (11/6/2006): προωθεί μία Ευρωπαϊκή Κοινωνία της Πληροφορίας χωρίς κοινωνικό αποκλεισμό Ευρωπαϊκή στρατηγική i2010: θέτει συμμετοχή όλων των Ευρωπαίων στην ΚτΠ, όχι μόνο ως κοινωνική αναγκαιότητα αλλά και ως οικονομική ευκαιρία! Digital agenda for Europe (26/8/2010): το νέο ηλεκτρονικό περιεχόμενο να είναι πλήρως στη διάθεση των ατόμων με αναπηρίες. Δημόσιοι δικτυακοί τόποι και υπηρεσίες της ΕΕ, απαραίτητα για συμμετοχή στη δημόσια ζωή, να ευθυγραμμιστούν με διεθνή πρότυπα πρόσβασης 10
Κόστος ανάπτυξης προσβάσιμου περιεχομένου Από τον αρχικό σχεδιασμό o Εφαρμογή αρχής «Σχεδίαση για όλους» o Μικρότερο από +2% συνολικού κόστους Εκ των υστέρων τροποποίηση o Μπορεί να φτάσει και το +30% του κόστους που δαπανήθηκε! 11
Σχεδίαση για όλους Design for all (D4All) Καθολική σχεδίαση ή σχεδίαση ενσωμάτωσης (inclusive design) Ενσυνείδητη και συστηματική προσπάθεια (εκ των προτέρων) εφαρμογής αρχών, μεθόδων και εργαλείων για ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών που είναι προσβάσιμα και χρηστικά από όλους τους πολίτες Αποφυγή ανάγκης εκ των υστέρων προσαρμογής ή εξειδικευμένης σχεδίασης Διαδικασία σχεδίασης που μεγιστοποιεί τη δυνατότητα αποδοχής 12
Κοινωνική πλευρά Η προσβασιμότητα περιεχομένου... αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα παροχής ίσων ευκαιριών συμβάλει στη μείωση ψηφιακού χάσματος συμπεριλαμβάνεται στην κοινωνική ευθύνη του Ιδρύματος 13
Οδηγίες προσβασιμότητας (W3C) Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) Authoring Tool Accessibility Guidelines (ATAG) User Agent Accessibility Guidelines (UAAG) 14
Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.0 (http://www.w3c.gr/wai) Αντιληπτό περιεχόμενο o Εναλλακτικό κείμενο για περιεχόμενο με άλλη μορφή o Εναλλακτικές λύσεις για πολυμέσα που εξαρτώνται από χρόνο o Διευκόλυνση οπτικής και ηχητικής αντίληψης περιεχομένου από τους χρήστες Λειτουργικό περιεχόμενο o Χρήση μέσω πληκτρολογίου o Επαρκής χρόνος για ανάγνωση και χρήση περιεχομένου o Μη σχεδιάζετε περιεχόμενο που μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις λόγω φωτοευαισθησίας o Μηχανισμούς που βοηθούν στον εντοπισμό περιεχομένου και περιήγηση σε αυτό 15
Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.0 (http://www.w3c.gr/wai) Κατανοητό περιεχόμενο o Αναγνώσιμο και κατανοητό κείμενο o Ιστοσελίδες με προβλέψιμη διάταξη και λειτουργία o Βοήθεια στους χρήστες να αποφεύγουν και να διορθώνουν τυχόν λάθη τους Περιεχόμενο χωρίς σφάλματα o Συμβατότητα με τρέχοντα και δημοφιλή λογισμικά περιήγησης και υποστηρικτικές τεχνολογίες 16
Παραδείγματα καθολικής σχεδίασης Λειτουργικά συστήματα: o MS Windows o Linux o OS o Android Εφαρμογές γραφείου: o MS Office o OpenOffice, LibreOffice o Adobe Acrobat 17
ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΕς ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΜΕ MS POWERPOINT 2010 Ανοικτά Άννα Κεφάλα Μαθήματα - 28 Μαΐου στο Ο.Π.Α. 2014 18
Μεταδεδομένα Καρτέλα Αρχείο> Πληροφορίες> Ιδιότητες> Εμφάνιση παραθύρου εγγράφου> Παράθυρο Ιδιότητες εγγράφου. 19
Μεταδεδομένα (2) Ιδιότητες εγγράφου> Σύνθετες Ιδιότητες> Σύνοψη 20
Γλώσσα παρουσίασης Ορισμός φυσικής γλώσσας παρουσίασης Υποστηρικτικές τεχνολογίες (π.χ. αναγνώστης) να παρουσιάσουν με ακρίβεια το περιεχόμενο Αν αλλάξετε γλώσσα σε κάποια διαφάνεια, να το αναφέρετε σαφώς! 21
Αλλαγή προκαθορισμένης γλώσσας Καρτέλα Αρχείο> Επιλογές> Παράθυρο επιλογές του PowerPoint> Γλώσσα> ΟΚ 22
Εφαρμογή γλώσσας σε επιλεγμένο κείμενο Επιλέξτε κείμενο> Καρτέλα Αναθεώρηση> Ομάδα Γλώσσα> Γλώσσα > Ορισμός γλώσσας ελέγχου> Παράθυρο Γλώσσα> Μαρκάρισμα επιλεγμένου κειμένου ως> ΟΚ 23
Δομή παρουσίασης Εξαιρετικά μεγάλη σημασία για την προσβασιμότητα! Χρήση ενσωματωμένων διατάξεων διαφάνειας! 24
Λίστες Σημαντικό εργαλείο οργάνωσης παρουσίασης. Αυτόματη εισαγωγή κουκίδων ή στυλ αρίθμησης. Η κάθε πρόταση τελειώνει με. 25
Πίνακες δεδομένων Όχι πίνακες για διάταξη κειμένου ή αντικειμένων. Να διαβάζονται λογικά. Εισαγωγή γραμμής (ή στήλης) κεφαλίδας. Χρησιμοποιήστε και εναλλακτικό κείμενο. 26
Υπερ-συνδέσεις Περιγραφικό κείμενο μαζί με πλήρη ηλεκτρονική διεύθυνση. Εικόνες ως υπερ-συνδέσεις, να έχουν κατάλληλο εναλλακτικό κείμενο. Όχι εναλλακτικό κείμενο «κάντε κλικ εδώ». Όχι κενά στο τέλος μιας υπέρ-σύνδεσης. Έλεγχος των υπερ-συνδέσεων. 27
Αντικείμενα Εναλλακτικό κείμενο σε όλα τα αντικείμενα. Παρουσιάζει το περιεχόμενο και λειτουργία του αντικειμένου. 28
Άλλα στοιχεία Μοναδικοί τίτλοι/διαφάνεια. Λογική σειρά ανάγνωσης. Περιορισμών κινούμενων εικόνων και εφέ μετάβασης. Όχι χρονικοί περιορισμοί. Μετάβαση μέσω ποντικιού, πληκτρολογίου. 29
Κείμενο Τύπου Sans Serif: Arial, Verdana, Tahoma, Calibri Όχι υπογράμμιση, Bold για επισήμανση. Όχι αλλαγή χρώματος για επισήμανση. Όχι σκίαση στα γράμματα. Τίτλος: bold, 40-44pt Κείμενο: 20-32pt 30
Χρώμα Υπόβαθρο: ένα χρώμα, όχι σχέδιο. Επαρκής χρωματική αντίθεση. Αποφυγή χρωμάτων κόκκινου, πράσινου, πορτοκαλί (αχρωματοψία) 31
Γενικές συστάσεις Συντομογραφίες, πρώτα στην πλήρη μορφή. Απλή γλώσσα, μικρές προτάσεις. Όχι φωτογραφίες κειμένου (π.χ. σκαναρισμένο κείμενο). Όχι επαναλαμβανόμενους κενούς χαρακτήρες. Μέχρι 6 bullets/διαφάνεια. Στοίχιση κειμένου αριστερά 32
Έλεγχος προσβασιμότητας Έκδοση 2010 έχει εργαλείο ελέγχου προσβασιμότητας: Σφάλμα (περιεχόμενο δύσκολο ή αδύνατο να γίνει αντιληπτό) Προειδοποίηση (περιεχόμενο δύσκολο ή αδύνατο να γίνει αντιληπτό σε κάποιες περιπτώσεις) Συμβουλή (περιεχόμενο που θα πρέπει να οργανωθεί/παρουσιαστεί καλύτερα) 33
ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΜΕ MS WORD 2010 Ανοικτά Άννα Κεφάλα Μαθήματα - 28 Μαΐου στο Ο.Π.Α. 2014 34
Μεταδεδομένα Καρτέλα Αρχείο> Πληροφορίες> Ιδιότητες> Εμφάνιση παραθύρου εγγράφου> Παράθυρο Ιδιότητες εγγράφου. 35
Γλώσσα Ότι ισχύει και για PowerPoint 36
Δομή εγγράφου Χρήση ενσωματωμένων στυλ τίτλου, επικεφαλίδων, σώματος κειμένου, αρίθμηση σελίδων Χρήση λίστας ή στηλών του Word Λεζάντες για περιγραφή εικόνωνσχημάτων Χρήση Πίνακα περιεχομένων και εικόνων 37
Γραμματοσειρές Τύπου Sans Serif: Arial, Verdana, Tahoma, Calibri Μέγεθος 10-18pt Αποφυγή υπογράμμισης Αποφυγή έντονης ή πλάγιας ή κεφαλαίων σε μεγάλα τμήματα κειμένου 38
Συστάσεις Στοίχιση κειμένου αριστερά Όχι εσοχές εκτός από τα bullets Όχι χρώματα 39
Έλεγχος προσβασιμότητας Έκδοση 2010 έχει εργαλείο ελέγχου προσβασιμότητας: Σφάλμα (περιεχόμενο δύσκολο ή αδύνατο να γίνει αντιληπτό) Προειδοποίηση (περιεχόμενο δύσκολο ή αδύνατο να γίνει αντιληπτό σε κάποιες περιπτώσεις) Συμβουλή (περιεχόμενο που θα πρέπει να οργανωθεί/παρουσιαστεί καλύτερα) 40
http://access.uoa.gr/athena/ 41
Ευχαριστίες Η παρουσίαση έχει δημιουργηθεί με βάση το αντίστοιχο εκπαιδευτικό υλικό που διατίθεται από το Gunet στο μάθημα: Οδηγίες ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού προσβάσιμου από άτομα με αναπηρία 42