Τ.Ε.Ι ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή: Διοίκησης & Οικονομίας Τμήμα: Διαχείριση Πληροφοριών. Πτυχιακή Εργασία

Τ.Ε.Ι ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή: Διοίκησης & Οικονομίας Τμήμα: Διαχείριση Πληροφοριών Πτυχιακή Εργασία «Ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος Πολυμέσων για το Βυζαντινό Μουσείο Πολιτισμού» Επιβλέπων Καθηγητής: Σπουδάστριες: κ. Γκούμας Στέφανος Αγγέλου Αναστασία, Α.Μ: 660 Μπούσμπου Ευθυμία, Α.Μ: 599 ΚΑΒΑΛΑ 2007 1

Τ.Ε.Ι ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή:Διοίκησης & Οικονομίας Τμήμα:Διαχείριση Πληροφοριών «Πτυχιακή Εργασία» Θέμα: Ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος Πολυμέσων για το Βυζαντινό Μουσείο Πολιτισμού. Επιβλέπων Καθηγητής: κ.γκούμας Στέφανος Σπουδάστριες: Αγγέλου Αναστασία Μπούσμπου Ευθυμία Καβάλα 2007 2

Ευχαριστίες Εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας: Στης οικογένειες μας και στους στενούς μας συγγενείς που οι ευχές τους στηρίζουν τις προσπάθειες μας. Στον επιβλέποντα της Πτυχιακής μας Εργασίας κ.γκούμα Στέφανο που βοήθησε σημαντικά με διάφορα σχόλια και παρατηρήσεις, ώστε να φτάσει η εργασία εις πέρας. Καθώς επίσης και στην καθηγήτρια κ.λόκανα για την σημαντική βοήθεια και στήριξη που μας έδωσε καθόλη την διάρκεια της δημιουργίας και τελειοποίησης της Πτυχιακής μας Εργασίας. 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ευχαριστίες... 3 Εισαγωγή... 7 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ (Multimedia Technology)... 9 Κεφάλαιο 1... 10 1.1 Εισαγωγή... 10 1.2 Πολυμέσα-Multimedia... 10 1.3 Δομικά χαρακτηρίστηκα των πολυμέσων... 11 1.3.1.Υπερ-κείμενο και Υπερ-μέσα.... 11 1.4 Κατηγορίες εφαρμογών πολυμέσων... 12 1.5 Τύποι Ψηφιακών Αρχείων... 14 1.5.1 JPEG... 14 1.5.2 TIFF... 15 1.5.3 RAW... 15 1.6 Άλλοι Τύποι... 16 1.6.1 MPEG/AVI/MOV... 17 1.6.2 DPOF... 17 1.7 Τεχνολογία Ακουστικών Μέσων... 18 1.7.1 Ψηφιακός ήχος... 19 1.7.2 Ο Ήχος στα Πολυμέσα... 19 1.7.3 Ρυθμός δειγματοληψίας... 20 1.7.4 Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα... 20 1.7.5 Κατηγορίες των ήχων στα πολυμέσα... 21 1.7.6 Πρότυπα ήχων... 22 1.7.7 Τύποι Αρχείων Ήχου... 23 1.7.8 Μορφές Αρχείων Ήχου... 24 1.8 Τεχνολογία Βίντεο... 25 1.8.1 Χρήση Βίντεο... 25 1.8.2 Το Βίντεο στην Παραγωγή... 26 1.8.3 Εισαγωγή στο Ψηφιακό Βίντεο... 26 1.8.4 Βασικά Χαρακτηριστικά Ψηφιακού Βίντεο... 26 1.9 Τεχνολογία Τεχνικής Συμπίεσης... 28 1.10 Συσκευές Ψηφιακής Αποθήκευσης... 32 1.10.1 Οπτικοί Συμπαγείς Δίσκοι (CD)... 32 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ... 39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2... 40 2.1 Συστήματα και Πληροφοριακά Συστήματα... 40 2.2 Ο Ρόλος των Πληροφοριακών Συστημάτων (ΠΣ) και ο Αναλυτής Συστημάτων... 42 2.2.1 Κατηγορίες Πληροφοριακών Συστημάτων... 44 2.2.2 Τύποι Πληροφοριακών Συστημάτων... 45 2.3 Τεχνολογία και Πληροφοριακά Συστήματα... 47 2.4 Ολοκλήρωση Πληροφοριακών Συστημάτων... 48 2.4.1 Ανεξάρτητα Συστήματα... 48 2.5 Ολοκληρωμένα Συστήματα... 49 4

2.6 Οργάνωση και Πληροφοριακά Συστήματα... 50 2.7 Αποφάσεις και Σχεδιασμός των Πληροφοριακών Συστημάτων... 51 2.7.1 Στάδια Εξέλιξης του Πληροφοριακού Συστήματος στης Επιχείρησης... 53 2.8 Ποιότητα Πληροφοριακών Συστημάτων... 54 2.9 Μοντέλο Κύκλου Ζωής Πληροφοριακού Συστήματος... 55 2.9.1 Στάδια Ανάπτυξης για μια Εφαρμογή Πολυμέσων... 55 2.9.2 Μοντέλο Καταρράκτη... 56 2.9.3 Μοντέλο Έλικας... 58 2.10 Ορισμός του Προβλήματος Μελέτης- Σκοπιμότητας... 58 2.10.1 Μελέτη Σποπιμότητας... 60 2.11 Ανάλυση-Σχεδιασμός... 61 2.11.1 Σχεδιασμός... 62 2.12 Προγραμματισμός-Έλεγχος και Δοκιμή Συστήματος... 63 2.12.1 Προγραμματισμός... 63 2.13 Έλεγχος και Δοκιμή του Συστήματος... 65 2.14 Εγκατάσταση- Λειτουργία και Συντήρηση... 66 2.14.1 Λειτουργία & Συντήρηση του Συστήματος... 67 2.15 Ελέγχος Ποιότητας Πληροφοριακού Συστήματος... 69 2.16 Εξελιγμένα Πληροφοριακά Συστήματα... 72 2.16.1 Συστήματα Αυτοματισμού Γραφείου... 73 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ... 74 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3... 75 3.1 Φάσεις εργασίας για την ανάπτυξη μιας εφαρμογής πολυμέσων... 75 3.2 Φάσεις εργασίας... 75 3.3 Ομάδα παραγωγής... 78 3.4 Εργαλεία... 79 3.5 Μοντέλο ανάπτυξης εφαρμογής πολυμέσων... 79 ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ... 81 Κεφάλαιο 4... 82 4.1 Βάσεις Δεδομένων και Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων... 82 4.2 Σκοποί τις Χρήσης ένος ΣΔΒΔ... 83 4.2.1 Έλεγχος των Πλεονασμών... 83 4.2.2 Συνέπειες της Προσέγγισης Β.Δ.... 83 4.3 Πότε Δεν Πρέπει να Χρησιμοποιείται ΣΒΔΒΔ... 84 4.4 Ελέγχος Βάσεων Δεδομένων... 86 4.6 Το Σχεσιακό Μοντέλο Δεδομένων και η Σχεσιακή Άλγεβρα... 88 4.6.1 Πράξεις Ενημερώσεων σε Σχέσεις... 88 4.6.2 Ορισμός Σχέσεων... 89 4.6.3 Η σχεσιακή Άλγεβρα... 89 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ... 90 Κεφάλαιο 5... 91 5.1 Photoshop... 101 5.2 Director... 102 Κεφάλαιο 6... 103 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ- ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ... 103 5

6.1 Η μελλοντική εξέλιξη της εφαρμογής... 106 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 107 6

Εισαγωγή Τα πολυμέσα είναι μία από τις πιο πολυσυζητημένες τεχνολογίες των αρχών της δεκαετίας του 90. Το ενδιαφέρον αυτό είναι απόλυτα δικαιολογημένο, αφού τα πολυμέσα αποτελούν το σημείο συνάντησης πέντε μεγάλων βιομηχανιών: της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών, ηλεκτρονικών εκδόσεων, της βιομηχανίας audio και video καθώς και της βιομηχανίας της τηλεόρασης και του κινηματογράφου. Μια ανάλογη αναστάτωση επέφερε και η εμφάνιση της επιστήμης των δικτύων υπολογιστών στη δεκαετία του 70, φέρνοντας πιο κοντά την πληροφορική με τις τηλεπικοινωνίες. Αυτή η προσέγγιση οδήγησε σε προϊόντα που στόχευαν κυρίως στην αγορά των επιχειρήσεων. Τα πολυμέσα έκαναν κάτι περισσότερο, διεύρυναν την αγορά των προϊόντων των παραπάνω βιομηχανιών που πλέον στοχεύουν και στους καταναλωτές. Η πληθώρα και οι ποικιλία των νέων προϊόντων καθώς και η προσπάθεια εκμετάλλευσης του ενδιαφέροντος που επέδειξε το αγοραστικό κοινό για την τεχνολογία των πολυμέσων συνετέλεσαν στην σύγχυση που υπάρχει ακόμα και σήμερα όσον αφορά στο τι είναι και τι δεν είναι ένα σύστημα πολυμέσων. Για αυτό δεν αποτελεί έκπληξη το ότι όταν αναφερόμαστε στα πολυμέσα δυσκολευόμαστε να αποφύγουμε την ασάφεια στην εμβέλεια, στην πολλαπλότητα των ορισμών και στη μη προτυποποιημένη ορολογία. Όταν οι περισσότεροι από εμάς αναφερόμαστε στα πολυμέσα, γενικά εννοούμε τον συνδυασμό δυο ή περισσότερων συνεχών μέσων, δηλαδή, μέσων που πρέπει να αναπαράγονται κατά την διάρκεια ενός σαφώς προκαθορισμένου χρονικού διαστήματος, με κάποιο διαδραστικότητα από το χρήστη. Στην πράξη, τα δυο μέσα είναι συνήθως ήχος και video, δηλαδή ήχος και κινούμενες εικόνες. Ένα από τα πρώτα και γνωστότερα ινστιτούτα που μελέτησε τα πολυμέσα ήταν το Massachusetts Institute of Technology (MIT) Media Lab στην Βοστώνη, της Μασαχουσέτης. Από την πλευρά του χρήστη, πολυμέσα σημαίνει ότι οι πληροφορίες μπορούν να αναπαρασταθούν στην μορφή ηχητικών σημάτων ή κινούμενων εικόνων. Για παράδειγμα αλληλουχίες κίνησης σε αθλητικά γεγονότα κλπ. Τα πολυμέσα επιτρέπουν τη δημιουργία μιας μεγάλης γκάμας νέων εφαρμογών, πολλές από τις οποίες είναι ακόμα σε πειραματική φάση. 7

Φανταστείτε ότι το World Wide Web (W.W.W.) πήρε την σημερινή του μορφή μόλις στις αρχές της δεκαετίας του 90. Στις εφαρμογές και στις τεχνολογίες, υπάρχει δυνατό ενδιαφέρον στα υπάρχοντα συστήματα πολυμέσων και στη συνεχή τους βελτίωση. Η διαδικασία αλλαγής που λαμβάνει χώρα στο παρασκήνιο σε διάφορους βιομηχανικούς τομείς δεν πρέπει να υποτιμηθεί: Η βιομηχανία των τηλεπικοινωνιών ενδιαφερόταν κυρίως για τηλεφωνία. Σήμερα, τα τηλεφωνικά δίκτυα αναπτύσσονται όλο και περισσότερο και ψηφιακά δίκτυα που είναι πολύ παρόμοια με τα δίκτυα υπολογιστών. Τα συστήματα μεταγωγής αποτελούνταν απο μηχανικούς περιστροφικούς διακόπτες. Σήμερα είναι υπολογιστές. Τα παραδοσιακά τηλέφωνα έχουν εξελιχθεί σε υπολογιστές, ή υπάρχουν απλώς ως λογισμικό, με την μορφή τηλεφωνίας IP. Η βιομηχανία ηλεκτρονικών για καταναλωτές έχει συνεισφέρει σημαντικά στην μείωση των τιμών της τεχνολογίας βίντεο, που χρησιμοποιείται σε υπολογιστές. Η τεχνολογία οπτικής αποθήκευσης για παράδειγμα αναδύθηκε απο την επιτυχία των συστημάτων αναπαραγωγής CD. Σήμερα, πολύ κατασκευαστές παράγουν μονάδες CD για υπολογιστές και συσκευές υψηλής πιστότητας (hi-fi) ή τηλεοράσεις και οθόνες υπολογιστών. Ο τομέας τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών εκπομπών ήταν πρωτοπόρος στην τεχνολογία επαγγελματικού βίντεου και ήχου. Επαγγελματικά συστήματα για ψηφιακή αποκοπή τηλεοπτικών εκπομπών είναι σήμερα εμπορικά διαθέσιμα. Μερικά απο αυτά τα συστήματα είναι απλοί βασικοί υπολογιστές εξοπλισμένοι με ειδικές πρόσθετες κάρτες. Οι εκπέμποντας τώρα μεταδίδουν τις πληροφορίες τους πάνω σε καλώδια, οπότε είναι φυσικό να συνεχίσουν να γίνονται προμηθευτές πληροφοριών επάνω σε δίκτυα υπολογιστών στο μέλλον. Οι περισσότερες εκδοτικές εταιρίες προσφέρουν εκδόσεις σε ηλεκτρονική μορφή. Τέλος οι εφαρμογές πολυμέσων είναι ένα ευρύ φάσμα και έχει καθιερωθεί και σε άλλους τομείς όπως τον ψυχαγωγικό (ταινιών) και στον ιατρικό. 8

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ (Multimedia Technology) 9

Κεφάλαιο 1 Τεχνολογίες Πολυμέσων 1.1 Εισαγωγή Σε αυτό το κεφάλαιο θα γίνει μια σύντομη εισαγωγή στον κόσμο των πολυμέσων. Θα αναζητηθεί ένας ορισμός που εξυπηρετεί τους στόχους αυτών των σημειώσεων και θα περιγράφουν τα χαρακτηριστικά ενός συστήματος πολυμέσων. 1.2 Πολυμέσα-Multimedia Ο αγγλικός όρος, που εδώ έχει αποδοθεί ως πολυμέσα, είναι multimedia. Ό όρος αυτός αποτελείται από δύο μέρη: το πρόθεμα multi και τη ρίζα media. Multi: προέρχεται από τη λατινική λέξη multus και σημαίνει "πολυάριθμος", "πολλαπλός". Media: είναι ο πληθυντικός αριθμός της επίσης λατινικής λέξης medium που σημαίνει "μέσο", "κέντρο". Πιο πρόσφατα η λέξη medium άρχισε να χρησιμοποιείται και ως "ενδιάμεσος", "μεσολαβητής". Κατά συνέπεια, ο ορισμός που προκύπτει είναι: Multimedia σημαίνει "πολλαπλοί μεσολαβητές" ή "πολλαπλά μέσα" και χρησιμοποιείται είτε ως ουσιαστικό είτε ως επίθετο. Με απλά λόγια, θα λέγαμε ότι τα πολυμέσα είναι ενοποίηση κειμένου, ήχου, εικόνων, βίντεο και προγραμμάτων ελέγχου μέσα σε ένα περιβάλλον ψηφιακών πληροφοριών. Ενώ ψηφιακά πολυμέσων είναι ο τομέας τη τεχνολογίας που έχει ως αντικείμενο τη δημιουργία και ενσωμάτωση σε μια ολοκληρωμένη παραγωγή, κειμένου, γραφικών, εικόνων, ήχου και animation μέσω συστημάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών.[2] 10

1.3 Δομικά χαρακτηρίστηκα των πολυμέσων 1.3.1.Υπερ-κείμενο και Υπερ-μέσα. Με τον όρο «Υπερ-κείμενο»(Hypertext), ο οποίος αναφέρεται σε μη γραμμικές μορφές κειμένου, με ειδική δομή που επιτρέπει την πλοήγηση σε διάφορους κόμβους μέσω αντιστοίχων συνδέσμων. Ενώ με τον όρο «Υπερ-μέσα»(Hypermedia), τα οποία περιλαμβάνουν διάφορες μορφές πληροφορίας π.χ. εικόνες, βίντεο, κείμενο,ήχο, κλπ και έχουν ανάλογη δομή με αυτή του υπερ-κειμένου. Οι δύο παραπάνω ορισμοί, έχουν απόλυτη εφαρμογή στα πολυμέσα όσων αφορά τη δομή τους και κυρίως τον τρόπο πλοήγησης στους διάφορους κόμβους πληροφοριών που περιέχουν. Ζωντανό παράδειγμα είναι οι ιστοσελίδες στο internet στις οποίες η πλοήγηση γίνεται μέσω συνδέσμων(hot-link) υπερ-κειμένου. Τα ποιο σημαντικά χαρακτηρίστηκα των πολυμέσων, είναι: Κόμβοι-Nodes Οι κόμβοι, καθορίζουν τα βασικά συστατικά τμήματα των υπερ-μέσων τα οποία περιέχουν συλλογές πληροφοριών σε μορφή κειμένου, γραφικών, βίντεο, κλπ. Μεταξύ των κόμβων, υπάρχει κάποιος λογικός συσχετισμός και φυσικά κάποιο υπερ-κείμενο που δίνει στην ουσία τη δυνατότητα πλοήγησης σε όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες. Σύνδεσμοι Link Οι σύνδεσμοι, επιτρέπουν την πλοήγηση μεταξύ των κόμβων και είναι συνήθως ενσωματωμένη σε κείμενο, εικόνες, κλπ. Η μεταφορά από κόμβο σε κόμβο, γίνεται από ειδικές λέξεις συνδέσεων γνωστές ως hotlink. Η ενεργοποίηση τους, γίνεται με το πάτημα του πλήκτρου του ποντικιού. 11

Διαδρομές πλοήγησης-navigation path Η διαδρομή της πλοήγησης καθορίζεται από την ίδια την εφαρμογή η επιλέγεται από των χρήστη. Στη περίπτωση που αυτή η διαδικασία, γίνεται αυτόματα από την εφαρμογή, τότε μιλάμε για το κύριο σύστημα πλοήγησης (Κ.Σ.Π), διαφορετικά έχουμε ενεργοποίηση του εναλλακτικού συστήματος πλοήγησης(ε.σ.π) από το χρήστη. Το Κ.Σ.Π βασίζεται σε ειδικούς «οπτικούς» χάρτες και μενού που διαθέτη η εφαρμογή, ενώ το Ε.Σ.Π βασίζεται συνήθως σε συνδέσμους και κουμπιά πλοήγησης. Βάσης Δεδομένων-Data base Τα υπερ-μέσα, προσφέρουν βάσεις δεδομένων με αντίστοιχες δυνατότητες αναζήτησης διαχειρίσεις. Οι βάσεις αυτές είναι συνήθως σχεσιακές πράγμα που τις κάνει ιδιαίτερα εύχρηστες αφού σε μια ερώτηση μπορεί να εντοπιστούν πληροφορίες που σχετίζονται λογικά μεταξύ τους και πληρούν ταυτόχρονα τα κριτήρια αναζήτησης. 1.4 Κατηγορίες εφαρμογών πολυμέσων Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να κατηγοριοποιήσουμε τις εφαρμογές πολυμέσων. Τα κριτήρια του διαχωρισμού είναι ο τρόπος διανομής και ο τρόπος χρήσης. Τρόποι διαμονής Ο κλασικός τρόπος διανομής είναι μέσω CD-ROM τα οποία παρουσιάζουν ελκυστικά πλεονεκτήματα, όπως η χωρητικότητα και το χαμηλό κόστος. Επίσης, η φθηνές συσκευές επανεγγραφής κάνουν το CD-ROM προσιτό για όλες τις κατηγορίες παραγωγών. Τέλος υπάρχουν και εφαρμογές τύπου On-line, οι οποίες σχετίζονται με υπηρεσίες μεγάλων αποστάσεων οι οποίες υλοποιούνται είτε μέσω του internet είτε μέσω αφιερωμένων δικτύων που μπορεί να βρίσκονται σε πανεπιστήμια. Τρόποι χρήσης Είναι το βασικότερο κριτήριο βάσει του οποίου ξεκινά η ανάπτυξη μίας εφαρμογής.[2] Οι πιθανές χρήσεις των αντίστοιχων εφαρμογών, είναι: 12

Εκπαίδευση. Ο τομέας της εκπαίδευσης με χρήση πολυμέσων, γνωρίζει σήμερα αλματώδη ανάπτυξη. Τα βασικότερα πλεονεκτήματα αυτού του τρόπου είναι: Αλληλεπίδραση χρήστη- εφαρμογής σύμφωνα με το μοντέλο δάσκαλος- μαθητής. Φιλικό και εύχρηστο περιβάλλον χρήσης. Δυνατότητες ελέγχου επίδοσης και αξιολόγησης χρήστη- μαθητή Επιμόρφωση. Η ταχύρυθμη επιμόρφωση, αναφέρεται στην κατάρτιση σε εξειδικευμένα αντικείμενα. Εκπαίδευση και ψυχαγωγία. Σε αυτή την κατηγορία, ανήκουν οι εφαρμογές που συνδυάζουν την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία. Τέτοιο παράδειγμα, είναι ένα κουίζ με εγκυκλοπαιδικές γνώσεις ή κάποιο παρόμοιο παιχνίδι. Μαζική επικοινωνία. Εδώ μιλάμε για εφαρμογές που σχετίζονται με ενημέρωση ή προώθηση προϊόντων για το κοινό. Πληροφόρηση τέτοιου είδους, υπάρχει συνήθως σε αεροδρόμια, μουσεία, τράπεζες, ταξιδιωτικά γραφεία. Διασκέδαση. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι το πιο συνηθισμένο παράδειγμα εφαρμογών οι οποίες συνδυάσουν προχωρημένα χαρακτηρίστηκα όπως τρισδιάστατα γραφικά και ηχητικά εφε. 13

1.5 Τύποι Ψηφιακών Αρχείων Μια ψηφιακή φωτογραφία μπορεί να έχει πολλές διαφορετικές μορφές, πολλούς διαφορετικούς τύπους. Τα προγράμματα επεξεργασίας εικόνας μπορούν να αναγνωρίσουν σχεδόν όλους τους τύπους ψηφιακών αρχείων. Όλες οι ψηφιακές μηχανές compact είναι σε θέση να δημιουργήσουν φωτογραφίες τύπου JPEG, λιγότερες τύπου TIFF και πολύ λίγες τύπου RAW. Όσον αφορά στην κινούμενη εικόνα, η συχνότερη τύποι είναι τα MPEG, AVI και MOV.[10] 1.5.1 JPEG Ο JPEG είναι ένας αλγόριθμος συμπίεσης, από τον οποίο προκύπτει το φορμά GFIF. Παρόλα αυτά, έχει καθιερωθεί να μιλάμε για ένα αρχείο JPEG που δημιουργείται από την εν λόγω συμπίεση. Ο αλγόριθμος JPEG είναι η πιό γνωστή και διαδεδομένη διαδικασία απωλεστική συμπίεσης, ενώ συναντάται σε όλες τις ψηφιακές μηχανές. Μπορεί να συμπίεση μια εικόνα μέχρι 1:100 με εμφανή φυσικά υποβάθμιση της ποιότητας. Η απώλειες στην ποιότητα δεν είναι ορατές στο γυμνό μάτι παρά όταν επιλέγουμε πολύ μεγάλη μεγένθυση. Όπως είδαμε, στις περισσότερες ψηφιακές μηχανές μπορούμε να επιλέξουμε μεταξύ τριών βαθμών συμπίεσης, ελέγχοντας έτσι το επίπεδο απώλειας στην πληροφορία της εικόνας αλλά και το μέγεθος της. Μια φωτογραφία JPEG μπορεί να έχει βάθος χρώματος μέχρι 24bit. Όταν ανοίγουμε μία φωτογραφία JPEG με ένα πρόγραμμα διαχείρισης εικόνας στον Η/Υ, τότε πραγματοποιείται η αποσυμπίεση της. Κατόπιν κατά την αποθήκευση της αποσυμπιέζεται. Για αυτό καλό είναι να αποφεύγονται οι επαναλαμβανόμενες αποθηκεύσεις σε αυτά τα αρχεία, αφού κάθε φορά που αποθηκεύουμε ένα αρχείο σε φορμά JPEG πραγματοποιείται περαιτέρω συμπίεση και επιπλέον συμπίεση. Το κάθε αρχείο JPEG περιλαμβάνουν κάποιες πληροφορίες, οι οποίες βρίσκονται μέσα στο λεγόμενο header του JPEG, το οποίο μπορούμε να το διαβάσουμε με κάποιο κατάλληλο πρόγραμμα Οι πληροφορίες αυτές αναφέρονται στις συνθήκες λήψης και τις παραμέτρους που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή. Για παράδειγμα, μπορούμε να δούμε τον τρόπο και τα στοιχεία 14

έκθεσης, την ρύθμιση του φλας, καθώς και με ποίο μοντέλο φωτογραφικής μηχανής έγινε η λήψη. Επίσης, στο header υπάρχει και μια απεικόνιση της φωτογραφίας σε πολύ χαμηλή ανάλυση.[10] 1.5.2 TIFF Η ψηφιακή φωτογραφία που αποθηκεύτηκε ως αρχείο TIFF δεν υπέστη καμία συμπίεση κατά τη διαδικασία αποθήκευσης. Έτσι, διατηρεί αναλλοίωτη την ποιότητα της. Το TIFF είναι το πιο δημοφιλές φορμά στα ατελιέ των περιοδικών και γενικότερα στις εφαρμογές DTP. Χρησιμοποιείται σε αρχεία που προορίζονται για διαχωρισμούς και σχεδιάστηκε έτσι ώστε να είναι συμβατό με όλα τα λειτουργικά συστήματα. Παλαιότερα πολύ λίγες ψηφιακές μηχανές παρήγαν αρχεία TIFF, πλέον όμως σχεδόν όλα τα καινούργια μοντέλα υποστηρίζουν και αυτό το φορμά. Τα αρχεία της μορφής αυτής είναι μεγάλα (αφού δεν υποβάλλονται σε συμπίεση). Έτσι, όταν επιλέγουμε να αποθηκεύσουμε σε φωτογραφίες σε αυτό το φορμά, οι ψηφιακές μηχανές που δεν έχουν ενδιάμεση μνήμη καθυστερούν υπερβολικά να επιτρέπουν την επόμενη λήψη(10-30δευτερόλεπτα). 1.5.3 RAW Κάποιες ψηφιακές μηχανές επιτρέπουν την αποθήκευση της εικόνας σε φορμά RAW, το οποίο περιέχει όλες τις πληροφορίες που κατέγραψε ο αισθητήρας για μια εικόνα χωρίς να έχει προηγηθεί καμιά επεξεργασία τους από την μηχανή. Το αρχείο που κατεβάζουμε στον Η/Υ διατηρεί όλα τα δεδομένα ανέπαφα, όπως ακριβώς διαβάστηκαν από το CCD. Η φωτογραφίες που αποθηκεύτηκαν στο εν λόγω φορμά δεν έχουν υποστεί καμία συμπίεση. Ένα αρχείο RAW έχει μικρό μέγεθος συγκριτικά με ένα TIFF. Για να δούμε μία φωτογραφία RAW στην οθόνη του Η/Υ, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το κατάλληλο λογισμικό, το οποίο παρέχεται αποκλειστικά 15

από την εταιρία που κατασκευάζει την μηχανή που χρησιμοποιήσαμε. Έτσι, ένα αρχείο RAW μιας Nicon δεν μπορεί να ανοιχτεί από κανένα άλλο πρόγραμμα, παρά μόνο από αυτό που δίνει η συγκεκριμένη εταιρία. Η ασυμβατότητα του με τα κοινά προγράμματα επεξεργασίας είναι ο κύριος λόγος που δεν προτιμάται από πολλές κατασκευάστριες εταιρίες, οι οποίες διαθέτουν την επιλογή του TIFF για την ασυμπίεστη εικόνα των μηχανών τους. Το φορμά RAW είναι κάτι ανάλογο με το αρνητικό φιλμ της συμβατικής φωτογραφίας. 1.6 Άλλοι Τύποι GIF Είναι ψηφιακά φωτογραφικά αρχεία με μειωμένο βάθος χρώματος που χρησιμοποιούνται κυρίως στο internet και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εκτυπώσεις. Ελάχιστες φωτογραφικές μηχανές σώζουν αρχεία στο φορμά αυτό, ενώ κυρίως χρησιμοποιείται για ψηφιακές λήψης υψηλής ευκρίνειας ασπρόμαυρου κειμένου. PICT Είναι το πρότυπο περιγραφής ψηφιακών φωτογραφικών αρχείων του περιβάλλοντος των Macintosh. Καμία ψηφιακή φωτογραφική δεν αποθηκεύει φωτογραφίες σε αυτό το φορμά. Το EPS είναι αρχείο που περιέχει και πληροφορίες για ψηφιακή φωτογραφία, αλλά κατά βάση περιλαμβάνει πληροφορίες για την μεταφορά του σε εκτυπωτή PostScript. Το πρότυπο Targa αναπτύχθηκε για να υποστηρίζει ψηφιακή εικόνα από βίντεο και σε πολλά σημεία μοιάζει με το TIFF. Ωστόσο, καμιά ψηφιακή φωτογραφική δεν το υποστηρίζει. Τα FotoCd και PicterCd είναι αρχεία ψηφιακών φωτογραφιών που έχουν προκύψει από ψηφιοποίηση film, διαδικασία που πραγματοποιείται μόνο σε εξειδικευμένα εργαστήρια. 16

1.6.1 MPEG/AVI/MOV Οι περισσότερες ψηφιακές μηχανές έχουν πλέον την δυνατότητα καταγραφής και κινούμενης εικόνας με ή χωρίς ήχο. Δεν υπάρχει κοινή πολιτική όσον αφορά στο φορμά αποθήκευσης αυτόν των αρχείων μεταξύ των εταιριών. Έτσι, στις μηχανές της SONY συναντάμε τον φορμά MPEG(προκύπτει από τον απολεστικό αλγόριθμο MPEG), στις μηχανές των Canon,Fujifilm και Ricoh το AVI, ενώ η Nikon και η Olympus προτιμούν το φορμά MOV. 1.6.2 DPOF Η απευθείας εκτύπωση των ψηφιακών αρχείων, χωρίς δηλαδή τη μεσολάβηση υπολογιστή, είναι εφικτή σήμερα με δύο τρόπους.[10] Ο πρώτος είναι η σύνδεση της ψηφιακής μηχανής απευθείας με έναν ψηφιακό εκτυπωτή. Κατόπιν, επιλέγουμε τις φωτογραφίες από το μενού της μηχανής και ενεργοποιούμε τη διαδικασία εκτύπωσης. Ο δεύτερος είναι η τοποθέτηση της μνήμης της μηχανής σε ειδικούς υποδοχείς που διαθέτουν κάποιοι εκτυπωτές. Πριν από την εισαγωγή της μνήμης στον αναγνώστη του εκτυπωτή, πρέπει να έχουμε επιλέξει τις φωτογραφίες που θέλουμε να τυπώσουμε μέσα από το αντίστοιχο μενού της ψηφιακής, Μπορούμε επίσης να δηλώσουμε πόσες ανατυπώσεις θέλουμε για κάθε φωτογραφία. Με αυτό τον τρόπο μεταφέρουμε τις φωτογραφίες σε φορμά DPOF, το οποίο θα διαβάσει ο εκτυπωτής. 17

1.7 Τεχνολογία Ακουστικών Μέσων Ηχολογία είναι κλάδος που ασχολείται με τον χειρισμό σημάτων που μπορούν να γίνουν αντιληπτά από τους ανθρώπους. Σημαντικά θέματα είναι η ψυχοακουστική, η μουσική, το πρότυπο MIDI (Musical Instrument Digital Interface,Ψηφιακή Διασύνδεση Μουσικών Οργάνων) και η σύνθεση και ανάλυση φωνής. Οι περισσότερες εφαρμογές χρησιμοποιούν ήχο με τη μορφή μουσικής και/ ή φωνής, και η επικοινωνία φωνής έχει ιδιαίτερη σημασία σε κατανεμημένες εφαρμογές πολυμέσων. Τι είναι Ήχος; Ήχος είναι φυσικό φαινόμενο που προκαλείται από ταλάντωση υλικού, όπως είναι η χορδή ένος βιολιού. Αυτός ο τύπος ταλάντωσης προκαλεί διακυμάνσεις κυμάτων πίεσης στον αέρα γύρο από το υλικό. Τα κύματα διαδίδονται στον αέρα. Το πρότυπο αυτής της ταλάντωσης καλείται κυματομορφή. Ακούγεται ήχο όταν τέτοιο κύμα φτάσει στα αυτιά μας. Αυτή η κυματομορφή εμφανίζεται επαναλαμβανόμενα σε κανονικά διαστήματα ή περιόδους. Τα ηχητικά κύματα έχουν μια φυσική προέλευση, οπότε δεν είναι ποτέ τελείως ομοιόμορφα ή περιοδικά. Ένας ήχος όταν έχει μια αναγνωρίσιμη περιοδικότητα σαν μουσική και όχι σαν ήχος, ο οποίος δεν έχει αυτή την συμπεριφορά. Παραδείγματα περιοδικών ήχων είναι οι ήχοι που παράγονται από μουσικά όργανα ή το κελάηδισμα ενός πουλιού. Συχνότητα Η συχνότητα είναι το αντίστροφο της τιμής της περιόδου του. Παρόμοια, η συχνότητα παριστά τον αριθμό των περιόδων ανά δευτερόλεπτο και μετράται σε hertz (Hz) ή κύκλους ανά δευτερόλεπτο (cps). Μία συνηθισμένη συντομογραφία είναι το kilohertz (KHz), που περιγράφει 1000 ταλαντώσεις ανά δευτερόλεπτο, που αντιστοιχεί σε 1000Hz.[3] Ήχος στην περιοχή ηχητικών συχνοτήτων είναι κυρίως σημαντικός σε συστήματα πολυμέσων. Εδώ τον ήχο τον χρησιμοποιούμε σαν ένα μέσο αναπαράστασης για όλα τα ακουστικά σήματα 18

σε αυτή την περιοχή συχνοτήτων. Η φωνή είναι σήμα που παράγουν οι άνθρωποι με την χρήση των φωνητικών τους οργάνων. Αυτά τα σήματα μπορούν να αναπαραχθούν από μηχανές. Πλάτος Ένας ήχος έχει μία ιδιότητα που καλείται πλάτος, την οποία οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται υποκειμενικά όπως την ένταση ή την ισχύς του ήχου. Το πλάτος ενός ήχου είναι μια μονάδα μέτρησης που χρησιμοποιείται για να προκαλεί απόκλιση του κύματος πίεσης από την μέση του τιμή. 1.7.1 Ψηφιακός ήχος Τα σήματα που παράγουν τα δίαφορα μουσικά όργανα είναι αναλογικά, όπως επίσης αναλογικά είναι και τα ακουστικά σήματα που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος μέσω της ακοής. Το αρχικό ακουστικό σήμα, εισάγεται στον υπολογιστή προκειμένου να επεξεργαστή, να αποθηκευτή ή να ενσωματωθεί σε μία εφαρμογή. Το ηχητικό άκουσμα που φτάνει στα αυτιά μας, δεν είναι τίποτα άλλο από το αποτέλεσμα των διεργασιών που έχουν λάβει χώρα εντός του συστήματος του Η/Υ. Το σύστημα του Η/Υ αντιλαμβάνεται και επεξεργάζεται μόνο σήματα που βρίσκονται σε ψηφιακή μορφή, επομένως οποιαδήποτε αναλογικό σήμα επιθυμούμε να εισάγουμε θα πρέπει πρώτα να το μετατρέψουμε σε ψηφιακή μορφή (analog-to-digital converter,adc). Η αντίστροφη διαδικασία (digital-to analog converter,dca), πραγματοποιείτε όταν θέλουμε να παράγουμε το τελικό ηχητικό σήμα[1] 1.7.2 Ο Ήχος στα Πολυμέσα Η ήχος, είναι από τα σημαντικότερα και ουσιαστικότερα σε μία παραγωγή πολυμέσων, μίας και η ακοή είναι μία από τις σημαντικότερες αισθήσεις του ανθρώπου. Αναπαράσταση ήχου σε υπολογιστές για να αναπαραστήσουμε την συνεχή καμπύλη σε να υπολογιστή, ο υπολογιστή πρέπει να μετρήσει το πλάτος σε τακτά χρονικά διαστήματα. Κατόπιν παίρνει το αποτέλεσμα και παράγει μια αλληλουχία τιμών δειγματοληψίας, ή απλών δειγμάτων. Ο μηχανισμός που μετατρέπει ένα ηχητικό κύμα σε μια αλληλουχία ψηφιακών δειγμάτων ονομάζεται μετατροπέας αναλογικού σε ψηφιακό(analog-to-digital converter,adc) και ένας 19

μετατροπέας ψηφιακού σε αναλογικό (digital-to analog converter,dca) χρησιμοποιείται για να επιτύχει την αντίστροφη μετατροπή. 1.7.3 Ρυθμός δειγματοληψίας Ο ρυθμός με τον οποίο γίνεται δειγματοληψία μιας κυματομορφή καλείτε ρυθμός δειγματοληψίας. Ο ρυθμός μετατρέπεται σε Hz. Για παράδειγμα, η δειγματοληψία των CD γίνεται με ρυθμό 44100Hz, που μπορεί να φαίνεται ότι είναι πάνω από την περιοχή συχνοτήτων που γίνονται αντιληπτές από τους ανθρώπους. Αλλά όμως, το εύρος ζώνης- στην περίπτωση μας 2000Hz-20Hz-=19980Hz- που μπορεί να αναπαραστήσει ένα ηχητικό σήμα του οποίου έχει γίνει ψηφιακή δειγματοληψία, είναι περίπου το μισό του ρυθμού δειγματοληψίας ενός CD, επειδή τα CD χρησιμοποιούν το θεώρημα δειγματοληψίας του Nyquist. Αυτό σημαίνει ότι ένας ρυθμός δειγματοληψίας 44100Hz καλύπτει μόνο συχνότητες στην περιοχή από 0Hz ως 22050Hz. Αυτό το όριο είναι πολύ κοντά στην ακουστική δυνατότητα των ανθρώπων. 1.7.4 Πλεονεκτήματα και Μειονεκτήματα Τα βασικότερα πλεονεκτήματα της χρήσης ψηφιακού ήχου (D.A.-Digital Audio), είναι: Η ψηφιακή επεξεργασία ενός ηχητικού σήματος, επιτρέπει την διόρθωση σφαλμάτων μέσω ισχυρών αλγόριθμων διόρθωσης. Τα σφάλματα αυτά, είναι δυνατό να προκύψουν από παρεμβολή (σε ραδιοφωνική εκπομπή), μια σκόνη σε ένα CD, ή μία «βουλωμένη» κεφαλή ενός tape recorder. Τέτοιου είδους διόρθωση, είναι αδύνατη στο αναλογικό audio μίας και δεν είναι δυνατόν για ένα αναλογικό δέκτη να γνωρίζει την αρχική μορφή του σήματος. Τα data που αποτελούν το ηχητικό σήμα, επεξεργάζονται με μεγάλη ταχύτητα μέσω του Η/Υ δίνοντας την δυνατότητα για παραγωγή ειδικών εφε πράγμα που είναι αδύνατο στα αναλογικά συστήματα. Το D.A. είναι περισσότερο απρόσβλητο από ότι το αναλογικό και η ηχητική του ποιότητα είναι ανεξάρτητη από το μέσο στο οποίο αποθηκεύεται ή μέσω του οποίου διαδίδεται. Επίσης, οποιοδήποτε απόκλιση στο χρόνο του (timing) ή στη λογική του στάθμη είναι δυνατό να διορθωθεί. 20

Το D.A. είναι ιδανικό για την επεξεργασία πολύπλοκων ήχων χωρίς ηχητική φθορά που προκύπτει από την αντίστοιχη αναλογική επεξεργασία. Το D.A., δεν κινδυνεύει στην αντιγραφή (υποβάθμιση ποιότητας ήχου) γιατί επιτυγχάνεται με ψηφιακό τρόπο, δηλαδή, η αντιγραφή του ήχου είναι στην ουσία αντιγραφή data και όχι αντιγραφή αναλογική εξόδου κάποιου συστήματος. Το D.A., μπορεί να αποθηκεύει ή να μεταδοθεί σε μη συνεχόμενα τμήματα (αν αυτό απαιτείται) τα οποία συναρμολογούνται πάλι πριν μετατραπούν σε αναλογική μορφή. Από την άλλη πλευρά, τα βασικά μειονεκτήματα είναι: Το μέλλον του Audio εξαρτάται τώρα από την τεχνολογία όσο ποτέ, επειδή σχετίζεται με την βιομηχανία των υπολογιστών στην οποία οι μηχανικοί του ήχου δεν έχουν τον έλεγχο και καλούνται να αντιμετωπίσουν αμέτρητα και ίσως περιττά προϊόντα στο χώρο αυτό. Στα συστήματα που διαχειρίζονται D.A., παρατηρείται πρόβλημα ασυμβατότητας μεταξύ των πολλών και διαφόρων format (τύπων αρχείων) που μπορεί να αποθηκευτεί ο ψηφιακός ήχος. 1.7.5 Κατηγορίες των ήχων στα πολυμέσα Ο ήχος που χρησιμοποιείται στα πολυμέσα, χωρίζεται σε δύο γενικές κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία αναφέρεται σε ήχους «περιεχομένου» που χρησιμοποιούνται για πληροφόρηση του κοινού, ενώ η δεύτερη κατηγορία σε ήχους της κατηγορίας «περιβάλλον» που χρησιμοποιούνται για την βελτίωση των παρουσιάσεων. Οι ήχοι «περιεχομένου», περιλαμβάνουν: Αφηγήσεις. Περιγραφή γεγονότων, διάβασμα κειμένου, ενεργοποίηση με κουμπί από τον παρουσιαστή. Μουσικοί και ήχοι. Βοηθητικοί ήχοι. Εκφωνήσεις. Οδηγίες πλοήγησης ή αφήγησης σε μία εφαρμογή. Μαρτυρίες. Ήχοι ή γνώμες ανθρώπων που επενδύουν το βίντεο. Οι ήχοι «περιβάλλοντος»: Ενίσχυση ήχων που προέρχονται από το φυσικό περιβάλλον ή εκδηλώσεις πλήθους. Εφε. Ειδικά εφε ανάλογα με το στάδιο εξέλιξης της εφαρμογής. Μουσική επένδυση. Δημιουργία ατμόσφαιρας κατά τη διάρκεια της παρουσίασης. 21

1.7.6 Πρότυπα ήχων Το πρότυπο MIDI[2] Το MIDI (Musical Instrument Digital Interface) είναι το βασικό σύστημα ελέγχου που χρησιμοποιείται για τη σύνδεση ηλεκτρονικών οργάνων μαζί. Οι σημερινές κάρτες ήχου, περιλαμβάνουν θύρα Midi, ενώ η αντίστοιχη καλωδίωση δεν μεταφέρει μουσική αλλά σήματα ελέγχου. Κάθε συσκευή που συνδέεται χρησιμοποιώντας Midi, διαθέτη διατάξεις λήψης ή εκπομπή ή και τα δύο. Τις περισσότερες φορές, απλά αναπαράγουμε Midi αρχεία (.MIDI )με την κάρτα ήχου χρησιμοποιώντας 16 ξεχωριστά κανάλια. Οι ήχοι που παράγονται από το synthesizer ή όργανα στο MIDI σύστημα καλούνται φωνές. Το σύστημα Midi, υποστηρίζει 128 ξεχωριστά προγράμματα μουσικών οργάνων και άλλων ήχων. Εισαγωγή στο MIDI Το MIDI παριστά ένα σύνολο προδιαγραφών που χρησιμοποιείται για ανάπτυξη από όργανα, έτσι ώστε όργανα από διάφορους κατασκευαστές να μπορούν να ανταλλάσσουν εύκολα μουσικές πληροφορίες. Το πρωτόκολλό MIDI είναι μια γλώσσα μουσικής περιγραφής σε δυαδική μορφή. Κάθε λέξη που περιγράφει μια ενέργεια μιας μουσικής εκτέλεσης παίρνει ένα συγκεκριμένο δυαδικό κωδικό. Μια διασύνδεση MIDI αποτελείται από δύο διαφορετικά συστατικά: Μια μορφή δεδομένων που κωδικοποιεί πληροφορίες που θα τις επεξεργαστεί το υλικό. Η μορφή δεδομένων MIDI δεν περιλαμβάνει την κωδικοποίηση των διακριτών τιμών δειγματοληψίας, όπως οι μορφές δεδομένων ήχου. Αντί αυτού, το MIDI χρησιμοποιεί μια συγκεκριμένη μορφή δεδομένων για κάθε όργανο, που περιγράφει πραγματικά όπως η αρχή και το τέλος μιας παρτιτούρας, η συχνότητα βάσης και η ένταση, εκτός των πληροφοριών που αφορούν το ίδιο το όργανο. Υλικό για σύνδεση του εξαρτήματος. Το υλικό MIDI καθορίζει την φυσική σύνδεση μουσικών οργάνων. Προσθέτει μια θύρα MIDI σε ένα όργανο, καθορίζει ένα καλώδιο MIDI (που συνδέει δύο όργανα), και επεξεργάζεται μουσικά σήματα που λαμβάνονται μέσω του καλωδίου. 22

Η μορφή δεδομένων MIDI είναι ψηφιακή και τα δεδομένα ομαδοποιούνται σε μηνύματα MIDI. Όταν ένας μουσικός παίζει ένα πλήκτρο, η διασύνδεση MIDI παράγει ένα μήνυμα MIDI που ορίζει την αρχή κάθε κομματιού και την ένταση του. Αυτό το μήνυμα μεταδίδεται σε μηχανές που είναι συνδεδεμένες στο σύστημα. Μόλις ο μουσικός αφήσει το πλήκτρο, ένα άλλο σήμα (μήνυμα MIDI )δημιουργείται και μεταδίδεται. 1.7.7 Τύποι Αρχείων Ήχου Οι μηχανική του ήχου, έχουν αναπτύξει τρεις τεχνολογίες αποθήκευσης δεδομένων για αναπαραγωγή ήχου. Κάθε κατηγορία χρησιμοποιεί τους δικούς της τύπους αρχείων. Οι κατηγορίες των αρχείων, είναι: Control files Στα αρχεία αυτά, αποθηκεύεται πληροφορία που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο ενός μουσικού οργάνου ή κάποιας συσκευής audio που φτιάχνει ένα ήχο. Τα αρχεία.mid,.rmi,.voc. Τα περισσότερα ηλεκτρονικά όργανα και synthesizer «μιλούν» και «ακούν» μια κοινή γλώσσα (Midi). Waveform files Αυτά τα αρχεία, είναι τα αντίστοιχα bit-images του ήχου. Αποθηκεύεται σε αυτά, κάθε χροιά ή μικρή διαφοροποίηση του ήχου. Στις πιο κοινές μορφές αυτών των αρχείων, αποθηκεύεται κάθε δείγμα (sample) που υπάρχει στη διαδικασία PCM. Τα περισσότερα, έχουν προέκταση. WAV και είναι αυτά που κυρίως τα Windows υποστηρίζουν. Descriptor files Σε αυτά τα αρχεία, δεν περιέχουν πληροφορίες ήχου αλλά απλώς την περιγραφή του μέσου που φτιάχνει ένα ήχο και έχουν προέκταση.sbi,.ibx. 23

1.7.8 Μορφές Αρχείων Ήχου Με προέκταση:.ibk Προέρχονται από το πρότυπο Sound Blaster και χρησιμοποιούνται για τον ορισμό ομάδας μέχρι 128 μουσικών οργάνων..aif Πρότυπο που έχει αναπτυχθεί από την Apple και χρησιμοποιείται σε υπολογιστές Macintosh & Silicon Graphics και γενικά σε συστήματα που στηρίζονται σε επεξεργαστές Motorola. Επίσης μια από της σημαντικές διαφορές με τα αντίστοιχα αρχεία του PC, είναι η διάταξη των byte μέσα στο αρχείο..voc Αρχεία για αποθήκευση δεδομένων ψηφιοποιημένης φωνής..wav Είναι το πιο γνωστό αρχείο που περιέχει ψηφιοποιημένους ήχους και έχει σχεδιαστεί για εφαρμογές πολυμέσων που τρέχουν σε Windows. Επίσης περιέχουν κωδικοποιημένη περιγραφή των δεδομένων, την οποία οι διάφορες εφαρμογές χρησιμοποιούν για να ανακατασκευάσουν την αρχική κυματομορφή audio.υποστηρίζουν συνολικό «μέγεθος» ήχου μέχρι 4 GB..MID Χρησιμοποιούνται σύμφωνα με το στάνταρ Midi, σε αυτά αποθηκεύονται δέσμες φωτός για τα συστήματα synthesizer Midi.MOD Είναι αρχεία ελέγχου που έχουν δημιουργηθεί με τα συστήματα ήχου των υπολογιστών commodore, Amiga και τώρα έχουν υιοθετηθεί από τα συστήματα ήχου των PC..PMI Είναι πρότυπα της IBM και της Microsoft για την τεχνολογία Midi και το περιεχόμενο τους είναι σε μορφή RIFF..SBI Είναι αρχεία μουσικών οργάνων του πρότυπου Sound Blaster καθώς καθορίζει παραμέτρους μουσικών οργάνων για το Sound Blaster FM synthesizer. 24

.SND Αρχεία που χρησιμοποιούνται από υπολογιστές Amiga, Macintosh και NEXT. Για κάθε περίπτωση, η μορφή και οι παράμετροι είναι διαφορετικές.[2] 1.8 Τεχνολογία Βίντεο Το βίντεο είναι μια τεχνολογία που υπάρχει δεκαετίες τώρα και συνεχίζει να εξελίσσεται. Οι σημερινές εφαρμογές πολυμέσων, περιλαμβάνουν σχεδόν τα πάντα κάποια λεπτά βίντεο. Με την χρήση του DVD για αποθήκευση και αναπαραγωγή να ενσωματώνουν βίντεο διαρκείας μερικών ωρών. Η τεχνολογία του βίντεο σε σχέση με αυτή του ήχου, αναπτύσσεται με ταχύτερους ρυθμούς και παρουσιάζεται πολυπλοκότερη.[3] 1.8.1 Χρήση Βίντεο Η χρήση βίντεο στα πολυμέσα, είναι επιτακτική ανάγκη προκειμένου να παρουσιάσουμε ελκυστικές εφαρμογές που παίρνουν τα κατάλληλα μηνύματα. Όπως καλά γνωρίζουμε το βίντεο χρησιμοποιείται για πολλούς λόγους όπως πλοήγηση, για κατανόηση, για παρουσίαση γεγονότων, για παρουσίαση προϊόντων, κ.λπ. Βασικότερες χρήσεις του βίντεο σε μια εφαρμογή πολυμέσων, είναι: Έμφαση Έμφαση σε στοιχεία σχετικά με το κεντρικό θέμα της παρουσίασης. Εγκυρότητα Παρουσίαση απόψεων άλλων ανθρώπων που δίνουν εγκυρότητα στην παρουσίαση. Κατανόηση Βοήθημα προς τους τηλεθεατές ώστε να κατανοήσουν περισσότερο το παρουσιαζόμενο θέμα. Δηλώσεις Σύντομα μηνύματα ή απαντήσεις κατά την διάρκεια της παρουσίασης. Οδηγός Οπτικά βοηθήματα για οργανωμένες πολύπλοκες ή όχι διαδικασίες. 25

Πλοήγηση Οδηγίες ενός προγράμματος Κινούμενοι τίτλοι Για ομαλή αλλαγή ενοτήτων. 1.8.2 Το Βίντεο στην Παραγωγή Προσδιορισμός της βασικής ιδέας και η σχεδίαση του storyboard είναι τα σημαντικότερα στάδια της εφαρμογής που θα κρίνουν και την επιτυχία της. Η σχεδίαση του storyboard μοιάζει με αυτή του κινηματογράφου. Όσο πιο αργά χρονικά διαπιστωθούν σφάλματα αρχικών φάσεων όπως αυτό της βασικής ιδέας ή της σχεδίασης του storyboard τόσο περισσότερο θα αντιστοιχεί σε χρόνο και χρήμα η αντιμετώπιση και διόρθωση τους. 1.8.3 Εισαγωγή στο Ψηφιακό Βίντεο Το ψηφιακό βίντεο, αναφέρεται στις δυνατότητες ενός υπολογιστή να επεξεργαστή βίντεο. Το βίντεο ως πηγή πληροφορίας, μπορεί να είναι ήδη σε ψηφιακή μορφή αν προέρχεται από άλλο υπολογιστή ή απευθείας σε ψηφιακή κάμερα ή ψηφιακή φωτογραφική μηχανή. Τις περισσότερες φορές, βρίσκετε σε ψηφιακή μορφή και προέρχεται από ψηφιακές κάμερες. Τώρα αν είναι σε αναλογικό σήμα το μετατρέπουμε σε ψηφιακό μέσο των αντιστοίχων διατάξεων ADC & DAC όπως στην περίπτωση του ήχου. Το ADC & το DAC, βρίσκετε στην κάρτα βίντεο σε μορφή ολοκληρωμένου chip. Η κάρτα κάνει sampling το σήμα που παράγουν διαφορετικές αναλογικές πηγές. Αν το σήμα εισόδου είναι ήδη ψηφιακό, τότε η λειτουργία του ADC παρακάμπτεται. Το σήμα θα υποστεί ψηφιακή επεξεργασία και θα μετατραπεί ξανά σε αναλογικό (DAC) για να είναι δυνατή η απεικόνιση του από ένα συμβατό σύστημα.[3] 1.8.4 Βασικά Χαρακτηριστικά Ψηφιακού Βίντεο Η χρήση του ψηφιακού βίντεο, αποτελεί σήμερα ένα εναλλακτικό τρόπο αποθήκευσης ή διανομής βίντεο. Τις περισσότερες φορές, προκύπτει από μετατροπή πηγής αναλογικού βίντεο. Τα βασικότερα χαρακτηριστικά που μας ενδιαφέρουν για το ψηφιακό βίντεο είναι η ποιότητα, η ευελιξία, η χωρητικότητα και η αξιοπιστία.[3] 26

Αναλυτικότερα, τα βασικότερα χαρακτηριστικά, είναι: Ποιότητα Κάθε αντίγραφο ψηφιακού βίντεο, είναι πανομοιότυπο με το αρχικό, ενώ αντιθέτως το αναλογικό βίντεο που προκύπτει από αντιγραφή χάνει σε ποιότητα. Η αναπαραγωγή αναλογικού βίντεο (κασέτα) περισσότερο από 20 φορές έχει ως αποτέλεσμα την πολύ σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας. Το ψηφιακό βίντεο μπορεί να αναπαράγεται απεριόριστες φορές. Στο ψηφιακό βίντεο κάθε bit που εκπέμπεται, λαμβάνεται σωστά από στο δέκτη, ενώ στο αναλογικό έχουμε απώλειες κατά την μετάδοση. Ευελιξία Με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού, το ψηφιακό βίντεο μπορεί να συνδυαστεί με ήχο, animation και γραφικά για δημιουργία interactive παρουσιάσεων. Χωρητικότητα Υπάρχει δυνατότητα συμπίεσης για αποθήκευση μεγάλου όγκου βίντεο σε ψηφιακές μονάδες αποθήκευσης. Στις τηλεοπτικές μεταδόσεις, μπορούν να μεταδοθούν 10 κανάλια ψηφιακού βίντεο από ένα μόνο κανάλι χωρητικότητα τριών αναλογικών καναλιών. Αξιοπιστία Τα συστήματα αναπαραγωγής ψηφιακού βίντεο, δεν έχουν μηχανικά μέρη, οπότε είναι ευκολότερα στην κατασκευή, συντήρηση, υποστήριξη και λειτουργία. Επιπλέον, δεν παθαίνουν εμπλοκές, ούτε χρειάζονται καθαρισμό κεφαλής όπως τα κλασικά tape. 27

1.9 Τεχνολογία Τεχνικής Συμπίεσης Με τη σημερινή τεχνολογία, μόνο η συμπίεση κάνει την αποθήκευση και τη μετάδοση ψηφιακού ήχου και βίντεο εφικτή. Ο όγκος των δεδομένων είναι μεγάλος αλλά και ταυτόχρονα οι απαιτήσεις σε ταχύτητα μετάδοσης αυξάνονται. Μια ταινία 90 λεπτών, απαιτεί περίπου 120GB.Με τα σημερινά μέσα αποθήκευσης(<20gb), είναι αδύνατο να αποθηκευτούν με τέτοια ταινία και πολύ περισσότερο να την μεταφέρουμε. Όσον αφορά τη μεταφορά δεδομένων μέσω δικτύου, για μία ζωντανή μετάδοση απαιτείται συμπίεση και συγχρονισμός σε πραγματικό χρόνο. Η συμπίεση δεν είναι τίποτα άλλο από τον περιορισμό του μεγέθους που καταλαμβάνει ένα σύνολο πληροφορίας επηρεάζοντας ταυτόχρονα τη διαθεσιμότητα, την υπολογιστική ισχύ και την ακρίβεια του περιεχομένου της. Διαθεσιμότητα Η πληροφορία που είναι σε συμπίεση μορφή δεν είναι άμεσα αξιοποιήσιμη. Υπολογιστική ισχύς Η πραγματοποίηση της συμπίεσης και αποσυμπιέσεις απαιτεί υπολογιστική ισχύς. Πολλές φορές όταν αυτή γίνεται σε πραγματικό χρόνο, η απαιτούμενη υπολογιστική ισχύς είναι πολύ μεγάλη. Ακρίβεια περιεχόμενου Η αποσυμπιέσει δεν έχει πολλές φορές ικανοποιητικά αποτελέσματα όσον αφορά την ακρίβεια του περιεχομένου σε σχέση με την αρχική αποσυμπιεστή πληροφορία. Μερικές φορές, είναι τέτοιο το είδος της πληροφορίας, που ένας υποβιβασμός της ακρίβειας της είναι αποδεκτή εντός ορισμένου ορίων. Οι αλγόριθμοι που χρησιμοποιούνται για την υλοποίηση λογισμικού συμπίεσης, χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία αναφέρεται σε συμπίεση χωρίς απώλειες που εφαρμόζεται όταν και το τελευταίο bit της πληροφορίας προς συμπίεση είναι ζωτικής σημασίας για το αποτέλεσμα. Η δεύτερη κατηγορία, αναφέρεται στους αλγόριθμους με 28

απώλειες, οι οποίοι στις περιπτώσεις που μικρό ποσοστό απώλεια πληροφορίας παραμένει απαρατήρητο. Οι αλγόριθμοι με απώλειες, έχουν συνήθως το μεγαλύτερο λόγο συμπίεσης. Χωρίς απώλειες Η συμπίεσης χωρίς απώλειες, δεν αλλοιώνει την πληροφορία και χρησιμοποιείται όταν δεν υπάρχει περιθώριο απωλειών. Για παράδειγμα, η απώλεια ενός bit σε μία εφαρμογή να αποβεί μοιραία για τη λειτουργία της.[2] Με απώλειες Η συμπίεση με απώλειες, αλλοιώνει ως ένα βαθμό την πληροφορία. Για παράδειγμα, μια φωτογραφία επιτρέπει την απώλεια που επηρεάζει ελάχιστα την ποιότητα της. Ορισμένοι αλγόριθμοι επιτρέπουν στο χρήστη να ορίσει το επιτρεπτό ποσοστό των απωλειών κατά τη συμπίεση συμφωνά με τα προσωπικά του κριτήρια. Στις τεχνικές συμπίεσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί εντροπίας ή πηγής. Οι βασικοί τρόποι κωδικοποίησης, είναι: Κωδικοποίηση εντροπίας Είναι ανεξάρτητη από το είδος της πληροφορίας που πρόκειται να συμπιεστεί και ανήκει στην κατηγορία κωδικοποίησης χωρίς απώλειες. Κωδικοποίηση πηγής Εξαρτάται από το είδος της πληροφορίας που πρόκειται να συμπιεστεί και είναι με ή χωρίς απώλειες. Το ποσοστό συμπίεσης ποικίλει με το είδος της πληροφορίας. Γενικά όμως το ποσοστό αυτό είναι υψηλό. Οι βασικότερες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την συμπίεση εικόνας είναι: Κωδικοποίηση RLE & LZW Εντροπιακή κωδικοποίηση Huffman Διανυσματική κωδικοποίηση Συμπίεση JPEG και M-JPEG 29

Κωδικοποίηση RLE & LZW Αυτή η μέθοδος συμπίεσης-αποσυμπίεσης είναι μη απωλεστική και βασίζεται στη συνεχόμενη επανάληψη του ίδιου χρώματος των εικονοστοιχείων (χωρίς συμπίεση). Η κωδικοποίηση της συμπιεσμένης εικόνας γίνεται με ένα κωδικό, συνήθως, 2 Bytes το πρώτο Byte περιγράφει τον αριθμό των συνεχόμενων επαναλήψεων του ίδιου χρώματος, ενώ το δεύτερο Byte τον κωδικό του χρώματος. Στα είδη αρχείων που χρησιμοποιείται είναι τα.pcx και.tif. Επίσης, ως βοηθητική χρησιμοποιείται από τις μεθόδους συμπίεσης JPEG, M-JPEG, MPEG. Ο λόγος συμπίεσης κατά μέσο όρο της τάξης του 10:1. Η μέθοδος LZW (Lembel- Ziv Weich) είναι και αυτή μη απωλεστική και ψάχνει για συμβολοσειρές ή για εικονοστοιχεία με διαφορετικούς κωδικούς, που επαναλαμβάνονται πολλές φορές μέσα στο κείμενο ή στην εικόνα και τα καταχωρεί σε ένα παράθυρο. Επίσης χρησιμοποιεί και έναν απομονωτή πρόβλεψης (look ahead buffer) στον οποίο καταχωρούνται τα πιο πρόσφατα δεδομένα. Κωδικοποίηση Huffman Η εντοπιακή κωδικοποίηση Huffman είναι δημιούργημα του David Huffman. Αυτή είναι μια μη απωλεστική μέθοδος και βασίζεται στην πιθανότητα εμφάνισης ενός συμβόλου (ASCII, κωδικού χρώματος, κ.α.), χρησιμοποιώντας στατιστικές μεθόδους. Τα δεδομένα των αρχείων που συμπιέζει πρέπει να έχουν χαμηλή εντροπία (αταξία). Αυτό σημαίνει ότι η πιθανότητα εμφανίσεις ενός συμβόλου αυξάνεται και συνεπώς αυξάνεται και η συμπίεση των δεδομένων. Τέτοια αρχεία είναι τα αρχεία κειμένου και τα αρχεία εικόνων.[3] Ο αλγόριθμος συμπίεσης Huffman λειτουργεί ως εξής: Βήμα 1: Υπολογισμός των πιθανοτήτων εμφάνισης όλων των συμβόλων. Βήμα 2: Πρόσθεση των δύο μικρότερων πιθανοτήτων. Βήμα 3: Οι πιθανότητες των συμβόλων που απομένουν και οι πιθανότητες που προκύπτουν από αθροίσματα, συμμετέχουν στην επιλογή ξανά. Βήμα 4: Επανάληψη των δύο προηγούμενων βημάτων μέχρις ότου το άθροισμα γίνει ίσο με τη μονάδα. 30

Διανυσματική κωδικοποίηση Ο αλγόριθμος της διανυσματικής κωδικοποίησης προσπαθεί να εντοπίσει αλληλουχίες συναφών δεδομένων σε μία εικόνα και να τις περιγράψει με ένα προσεγγιστικό διάνυσμα τιμών. Στη συνέχεια ψάχνει μέσα σε ένα λεξικό διανυσμάτων και βρίσκει το αντίστοιχο διάνυσμα τιμών και το αντικαθιστά με μία ετικέτα. Έτσι, αντί να στέλνει την πραγματικά πληροφορία, αποθηκεύει ή αποστέλλει την αντίστοιχη ετικέτα που περιέχει πολύ λιγότερη πληροφορία.[3] Συμπίεση JPEG και M-JPEG Η μέθοδος συμπίεσης JPEG (Joint Photographic Expert Group) συνδυάζει όλες τις προηγούμενες μεθόδους συμπίεσης. Αυτή αποτελεί το πρότυπο αποθήκευσης φωτογραφιών με πραγματικά χρώματα που προέρχονται, συνήθως, από ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές. Από την χρήση του DCT, ως ενός από τους συμπιεστές που χρησιμοποιεί, πετυχαίνει αποθήκευση φωτογραφιών, όπου το μάτι μας δεν μπορεί να διακρίνει διαφορές μεταξύ μιας συμπιεσμένης με λόγο 10:1 και μιας ασυμπίεστης φωτογραφίας. Η μέγιστη συμπίεση που μπορεί να πετύχει είναι 200:1. Κατά την αποσυμπιέσει εφαρμόζονται ο αλγόριθμος με την αντίστροφη διαδικασία. Η μέθοδος συμπίεσης M-JPEG χρησιμοποιείται για συμπίεση κινούμενων εικόνων (video, animation) εφαρμόζοντας σε κάθε πλαίσιο τη συμπίεση JPEG. Το M-JPEG έχει κάποια μειονεκτήματα. Το πρώτο είναι ότι δεν μπορεί να επιτελέσει υψηλούς λόγους συμπίεσης. Το δεύτερο είναι, ότι δεν υπάρχει τρόπος συμπίεσης του ήχου με αυτή την τεχνική. Γι αυτό το M- JPEG έχει περιορισμένη εμπορική εφαρμογή σε επαγγελματικά συστήματα επεξεργασίας βίντεο και κινηματογραφικών ταινιών. Το τρίτο πρόβλημα του M-JPEG αφορά τις προδιαγραφές. Δεν υπάρχει ένας αποδεκτός στάνταρτ τύπος M-JPEG και οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν πια παραλλαγή του M-JPEG θα χρησιμοποιήσουν. 31

1.10 Συσκευές Ψηφιακής Αποθήκευσης 1.10.1 Οπτικοί Συμπαγείς Δίσκοι (CD) Γενικά Αναμφισβήτητα οι δίσκοι CD αποτελούν ένα από τα καλύτερα αποθηκευτικά μέσα, τα οποία χρησιμοποιούν οπτικό τρόπο εγγραφής και ανάγνωσης των πληροφοριών. Όταν λέμε οπτικό τρόπο, εννοούμε τη χρήση των ακτινών λέιζερ (laser), όπου πλέον θεωρείται η πανάκεια στους σύγχρονους οπτικούς υπολογιστές. Η εφαρμογή των λέιζερ για εγγραφή ψηφιακών πληροφοριών σε CD ξεκίνησε στις αρχές του 1980 με την παρουσιαστών οπτικών δίσκων (laser disc) της εταιρίας Philips. Σε αυτόν αποθηκεύτηκε πληροφορία κινούμενης εικόνας διάρκειας 2 ωρών σε ένα CD διαμέτρου 30 εκατοστών. Οι ακτίνες λέιζερ είναι αρκετά λεπτές για να καταγράψουν σε αρκετά μικρό χώρο την πληροφορία ενός bit, αλλά και με τη μεγάλη ταχύτητα μετάδοσης τους (ταχύτητα φωτός) έχουν τη δυνατότητα γρήγορης μετατροπής αναλογικών σε ψηφιακά και αντίστροφα. Τα πλεονεκτήματα των οπτικών δίσκων έναντι των άλλων αποθηκευτικών μέσων είναι: Μεγάλη χωρητικότητα σε μικρό χώρο (τουλάχιστο 650 ΜΒ) Μεγάλη ταχύτητα προσπέλασης, έναντι των μαγνητικών μέσων αποθήκευσης. Χαμηλό κόστος ανά Byte αποθήκευσης. Μικρό βάρος Μεγάλη διάρκεια ζωής. Δεν κινδυνεύουν από απομαγνητίσει. Είναι, όμως, ευαίσθητοι από την υγρασία και τις ψηλές θερμοκρασίες. 32

1.10.1.2 Είδη Συμπαγών Δίσκων Οι CD κυκλοφορήσαν στην αγορά και βελτιώνονταν συνεχώς. Επομένως κατά καιρούς, προέκυψαν διαφορά είδη, τα οποία θα περιγράψουμε με τη χρονολογική τους εμφάνιση στην αγορά. Κόκκινο βιβλίο (Red Book) Εκδόθηκε το 1980 από τις εταιρίες Philips και Sony. Σε αυτό ορίζονται οι προδιαγραφές του CD-DA. Είναι το γνωστό μας CD που στο στερεοφωνικό CD player που έχουμε στο σπίτι μας. Αποτελεί το πρότυπο αποθήκευσης του ψηφιακό ήχο με διάρκεια 63 έως 80 λεπτών, ανάλογα με το δίσκο. Τα δεδομένα το ψηφιακού ήχου αποθηκεύονται στη σπείρα που είναι χωρισμένη σε 99 συνεχόμενα τμήματα (sessions). Κίτρινο βιβλίο (Yellow Book) Εκδόθηκε το 1985 από τον ISO. Σε αυτό ορίζονται οι προδιαγραφές του CD-ROM. Το 1989 εκδόθηκε το συμπλήρωμα του κίτρινο βιβλίο από τις εταιρίες Philips,Sony, Microsoft, όπου ορίζονται οι προδιαγραφές του CD-ROM XA. Η ανακάλυψη του CD-DA έδωσε το έναυσμα για τη χρήση του και για δεδομένα Η/Υ. Όμως, η αποθήκευση δεδομένων Η/Υ. Έχει περισσότερες απαιτήσεις από την αποθήκευση ψηφιακού ήχου, επειδή οι απώλειες δεδομένων ήχου δεν είναι τόσο αντιληπτές, όσο οι απώλειες δεδομένων ενός αρχείου ψηφιακών δεδομένων ή αρχείου κειμένου. Για την αποφυγή τέτοιων ανεπιθύμητων γεγονότων καταχωρήθηκαν στο κίτρινο βιβλίο δύο φόρμα αποθήκευσης σε CD-ROM. Το πρώτο αφορά αποθήκευσης δεδομένων Η/Υ ή αρχείων κειμένου και ονομάζονται mode1,ενώ το δεύτερο αφορά αποθήκευση ήχου, βίντεο, κ.α, και ονομάζονται mode2. Κατά την αποθήκευση δεδομένων Η/Υ είναι απαραίτητος ένας πρόσθετος κώδικας διόρθωσης σφαλμάτων, ενώ κατά την αποθήκευσης βίντεο ή ήχου δεν είναι απαραίτητος. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα των CD-ROM έναντι των δίσκων CD-DA είναι π πρόσθετος κώδικας σφαλμάτων.[2] 33

Πράσινο βιβλίο (Green Book) Εκδόθηκε το 1988 από τις εταιρίας Philips, Sony και Matsushita. Σε αυτό ορίζεται οι προδιαγραφές του CD-I και του CD-I Ready. Το πρότυπο αυτό υποστηρίζεται από αυτόνομη και δεν έχει καμία συμβατότητα με τις προηγούμενες συσκευές που αναφέραμε. Υποστηρίζει εφαρμογές αλληλεπιδραστικών πολυμέσων, τα οποία βλέπουμε στην οθόνη της τηλεόρασης σαν video-games.ένας δίσκος CD-I δεν μπορεί να «παιχτεί» σε συσκευές CD-DA και CD-ROM, ενώ μουσικά κομμάτια δίσκων CD-DA και συσκευές CD-DA και CD-ROM μπορούν να ακουστούν από μια συσκευή CD-I. Πορτοκάλι βιβλίο (Orange Book) Εκδόθηκε το 1990 από τις εταιρίες Philips και Sony. Σε αυτό ορίζονται οι προδιαγραφές του CD-MO και του CD-R, καθώς επίσης, οι προδιαγραφές των υβριδικών δίσκων. Λευκό βιβλίο (White Book) Σε αυτό ορίζονται οι προδιαγραφές του Video CD και του CD-I Bridge. CD-DA(Compact Disk-Digital Audio) Είναι το γνωστό μας CD που παίζει στο στερεοφωνικό CD player που έχουμε στο σπίτι μας. Αποτελεί το πρότυπο αποθήκευσης του ψηφιακού ήχου με διάρκεια 63 έως 80 λεπτών, ανάλογα με το δίσκο. Τα δεδομένα του ψηφιακού ήχου αποθηκεύονται στη σπείρα που είναι χωρισμένη σε 99 συνεχόμενα τμήματα(sessions). Η ελάχιστη μονάδα αποθήκευσης είναι ο τομέας (sector) και διαβάζεται σε χρόνο ίσο με το 1/75 του δευτερολέπτου. CD-ROM (Compact Disk-Read Only Memory) Η ανακάλυψη του CD-DA έδωσε το έναυσμα για τη χρήση του και για δεδομένα Η/Υ. Όμως, η αποθήκευση δεδομένων Η/Υ έχει περισσότερες απαιτήσεις από την αποθήκευση ψηφιακού ήχου, επειδή οι απώλειες δεδομένων ήχου δεν είναι τόσο αντιληπτές, όσο οι απώλειες δεδομένων ενός αρχείου ψηφιακών δεδομένων(data) ή ενός αρχείου κειμένου. Για την αποφυγή τέτοιων ανεπιθύμητων γεγονότων καταχωρήθηκαν στο κίτρινό βιβλίο δύο φορμά αποθήκευσης σε CD-ROM. Το πρώτο αφορά αποθήκευση δεδομένων Η/Υ ή αρχείων κειμένου και ονομάζεται mode1, ενώ το δεύτερο αφορά αποθήκευση ήχου, βίντεο, κ.α., και ονομάζεται mode2. Κατά την 34

αποθήκευση δεδομένων Η/Υ είναι απαραίτητος ένας πρόσθετος κώδικάς διόρθωσης σφαλμάτων, ενώ κατά την αποθήκευση βίντεο ή ήχου δεν είναι απαραίτητος. Το σημαντικό πλεονέκτημα των CD-ROM έναντι των δίσκων CD-DA είναι ο πρόσθετος κώδικας διόρθωσης σφαλμάτων. CD-ROM XA Το πρότυπο CD-ROM XA είναι ένα πρόσθετο συμπλήρωμα στο κίτρινο βιβλίο, που χρησιμοποιεί ένα καινούριο τύπο εγγραφή δεδομένων ειδικά για αποθήκευση εφαρμογών με την ονομασία mode2 XA. Το πλεονέκτημα mode2 XA είναι η εναλλασσόμενη αποθήκευση σε συμπιεσμένη μορφή, ψηφιακής εικόνας, βίντεο, δεδομένων Η/Υ ή κειμένου, εστί ώστε κατά την αναπαραγωγή του δίσκου να έχουμε ταυτόχρονη παρουσίαση τους. Η εναλλασσόμενη αποθήκευση δεδομένων εξασφαλίζει, επίσης, μικρότερους μέσους χρόνους προσπέλασης τους, εφόσον η κεφαλή δεν είναι απαραίτητο να μετακινείται, όταν διαβάζει δεδομένα διαφορετικού τύπου. Αυτή η τεχνική απαιτεί και πρόσθετους ελεγκτές XA. CD-I (CD-Interactive) Το πρότυπο αυτό υποστηρίζεται από αυτόνομη συσκευή και δεν έχει καμία συμβατότητα με τις προηγούμενές συσκευές που αναφέραμε. Υποστηρίζει εφαρμογές αλληλεπιδραστικών πολυμέσων, τα οποία βλέπουμε στην οθόνη της τηλεόρασης σαν video-games. Ένας δίσκος CD- I δεν μπορεί να «παιχτεί» σε συσκευές CD-DA και CD-ROM, ενώ μουσικά κομμάτια δίσκων CD-DA και CD-ROM μπορούν να ακουστούν από μία συσκευή CD-I.[3] Video CD Είναι η πρώτη έκδοση ψηφιακού βίντεο για την τηλεόραση, όπου συνδυάζει ψηφιακό βίντεο πλήρους κίνησης συμπιεσμένου με MPEG-1 με ήχο. Το φορμά είναι αντίστοιχο του CD- I Bridge. Έχει τη δυνατότητα αποθήκευσης 74 λεπτών ψηφιακού βίντεο ποιότητας εφάμιλλης των οικιακών βιντεοκασετών (VCR) με τις βιντεοκασέτες VHS ή S-VHS. Τα φόρμα βίντεο που χρησιμοποιεί είναι το PAL με ανάλυση 352Χ288 εικονοστοιχείων με 25fps και το NTSC με ανάλυση 352Χ240 εικονοστοιχείων με 30fps. Η ευκρίνεια του βίντεο στην οθόνη της τηλεόρασης είναι 250 γραμμές. 35

CD-R (Compact Disk Recordable) Ο δίσκος CD-R εμφανίστηκε το 1989 από την εταιρία Taiyo Yuden και οι προδιαγραφές του καταχωρήθηκαν στο πορτοκαλί βιβλίο. Οι δίσκοι αυτοί ανήκουν στην κατηγορία των δίσκων μιας εγγραφής ή αλλιώς μιας εγγραφή- πολλών αναγνώσεων. Οι δίσκοι CD-R μπορούν να γραφούν από οποιαδήποτε χρήστη που διαθέτει στον υπολογιστή του συσκευή CD-Recorder. CD-RW Είναι τα πρώτα CD εγγραφή και επανεγγραφή με δυνατότητα 1000 επανεγγραφών και η διάρκεια ζωής τους είναι τουλάχιστον 10 ετών. Είναι τα καλύτερα για εφαρμογές πολυμέσων, επειδή μπορούμε να κάνουμε πολλές προεκδόσεις κάποιων τίτλων(beta) και να τις βελτιώσουμε με επανεγγραφές. Η εγγραφή βασίζεται στις ιδιότητες ενός κράματος που αλλάζει τη φάση των ακτινών λέιζερ, στο σημείο πρόσπτωσης. Direct CD Είναι λογισμικό τύπου Direct X. Μας βοηθάει στο να γράφουμε αρχεία του διαδικτύου, σε δίσκους CD-R ή CD-RW, δια μέσου του προγράμματος Internet Explorer. DVD (Digital Versatile Disk) Ο σκοπός τους είναι η αποθήκευση ταινιών μεγάλου μήκους υπό μορφή ψηφιακού βίντεο υψηλής ποιότητας. Τα χαρακτηριστικά των DVD έχουν καταχωρηθεί στα ακόλουθα βιβλία: Βιβλίο A: DVD-ROM Βιβλίο B: DVD-Video Βιβλίο C: DVD-audio Βιβλίο D: DVD-R Βιβλίο E: DVD-RAM ήdvd+rw ή DVD-RW Αυτοί έχουν χωριτικότητα από 4,7 έως 17GB και μπορούμε να γράφουμε και στις δύο πλευρές του δίσκου, αλλά και σε δύο επίπεδα(στρώματα) ανά πλευρά. Οι τύποι που κυκλοφορούν είναι οι εξής: Οι δίσκοι που είναι γραμμένη στη μία ή στις δύο πλευρές και είναι ενός στρώματος διαβάζονται με το ίδιο τρόπο που διαβάζονται και τα απλά CD. Όταν είναι δύο στρωμάτων, τότε 36