Εμπειρική μέτρηση της έννοιας του πατριωτισμού σήμερα στην Ελλάδα 2018

Σχετικά έγγραφα
Τα δάνεια των ελληνικών νοικοκυριών

Πολιτικό Βαρόμετρο. Ιούλιος Γνώμη για την εθνική κυριαρχία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η βία στην ελληνική κοινωνία

Η συμμετοχή των πολιτών στην Ελλάδα

11/ Social Media. Η διείσδυση των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης στην Ελλάδα.

11/2012. Το κοινωνικό κεφάλαιο στην Ελλάδα: Δείκτες συμμετοχής και κοινωνικής εμπιστοσύνης των πολιτών.

Οι Έλληνες, το Ευρώ & η Δραχμή Νο2

Το Κίνημα των Αγανακτισμένων Πολιτών

ΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Τι γνώμη έχετε για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα;

Αυτοκίνητο ή κινητό τηλέφωνο;

Δημοψήφισμα της 5 ης Ιουλίου Κύμα: 30/6-2/7/2015

Τα δάνεια των ελληνικών νοικοκυριών

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Μάρτιος 2018

Οι κοινωνικές αντιδράσεις για τα νέα οικονομικά μέτρα

Πανελλαδική έρευνα Πανελλαδική γνώμης Έρευνα 27-30/4 Απρίλιος Απρίλ 2009 ιος

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Οκτώβριος 2018

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Μάρτιος 2018

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Μάιος 2012

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Έρευνα 29-30/03

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Μάιος 2012

Πανελλαδική πολιτική έρευνα γνώμης Φεβρουάριος Φεβρου 2009 άριος Έρευνα 23-26/2

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Μάιος 2018

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Οκτώβριος 2018

Η RASS είναι μέλος της ESOMAR, της WAPOR και του ΣΕΔΕΑ.

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Μάιος 2018

Στάσεις απέναντι στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού Αττικής. Έρευνα κοινής γνώμης στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Πρωτευούσης

Στάσεις απέναντι στη διαδικασία ιδιωτικοποίησης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού Αττικής

Πολιτικό Βαρόμετρο. Στάσεις απέναντι στο προσφυγικό ζήτημα ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ. Απρίλιος 2016

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Ιούνιος 2013

Πανελλαδική έρευνα Πανελλαδική έρευνα γνώμης Μάρτιος 2010 Μάρτιος Έρευνα 29-30/03

Πανελλαδική έρευνα γνώμης

Πανελλαδική έρευνα Πανελλαδική έρευνα γνώμης Απρίλιος Απρίλ 2010 ιος Έρευνα 20-23/04

Πανελλαδική Έρευνα Γνώμης Ευρωεκλογές 2014

ΓΣΕΕ/ΙΝΕ Ειδικές Ερωτήσεις. Οκτώβριος 2016

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Σεπτέμβριος 2015

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Νοέμβριος 2013

RASS Consultancy Services S.A. Πειραιάς, Ιούνιος Πανελλαδική έρευνα γνώμης

Πανελλαδική έρευνα γνώμης για την ονομασία των Σκοπίων

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Δεκέμβριος 2012

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Φεβρουάριος 2017

Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα -2011

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Σεπτέμβριος 2014

Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα -2012

RASS Consultancy Services S.A. Πειραιάς, Ιούνιος Πανελλαδική έρευνα γνώμης

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Φεβρουάριος 2018

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Οκτώβριος 2012

Έρευνα για το πρόγραμμα WWF ΕΛΛΑΣ. Διαγραμματική παρουσίαση της έρευνας. Ιούλιος 2013

Πανελλαδική έρευνα Πανελλαδική έρευνα γνώμης Μάρτιος 2010 Μάρτιος Έρευνα 15-19/03

Πανελλαδική έρευνα Πανελλαδική έρευνα γνώμης Απρίλιος Απρίλ 2010 ιος Έρευνα 20-22/04

Πανελλαδική έρευνα γνώμης

ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2009: πολιτικό κλίμα & εκλογικές τάσεις

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Σεπτέμβριος 2012

Έρευνα κοινής γνώμης για τις στάσεις των Ελλήνων καταναλωτών απέναντι στο πλαστικό χρήμα. Διαγραμματική παρουσίαση της έρευνας

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Μάιος 2013

Flash Βαρόμετρο No 142

Πανελλαδική έρευνα Πανελλαδική έρευνα γνώμης Οκτώβριος Οκτώ 2009 βριος Έρευνα 6-7/10

RASS Consultancy Services S.A. Πειραιάς, Ιούλιος Πανελλαδική έρευνα γνώμης

Πανελλαδική έρευνα για τα θέματα της επικαιρότητας. Σεπτέμβριος 2012

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Οκτώβριος 2013

Αφιέρωμα. ΠΑΣΟΚ & Διακυβέρνηση 30 χρόνια Πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ.

Πολιτικό Βαρόμετρο. Δείκτες κοινωνικού & πολιτικού κλίματος. Φεβρουάριος 2016

RASS Consultancy Services S.A. Πειραιάς, Μάρτιος Πανελλαδική έρευνα γνώμης

Marketing Research Communication. 1 Λ. Κηφισίας 3, Μαρούσι τηλ.: fax.: website:

Πανελλαδική έρευνα γνώμης

Πολιτικό Βαρόμετρο 106

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Σεπτέμβριος 2013

Έρευνα Κοινής Γνώμης για την Πολιτική Επικαιρότητα. Ιανουάριος 2013

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Νοέμβριος 2018

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Δεκέμβριος 2013

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Σεπτέμβριος 2013

Πανελλαδική έρευνα γνώμης

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Αύγουστος 2015

Συνδρομητική Έρευνα Crisis Monitor 4 ο Κύμα. Απρίλιος 2012

Πολιτικό Βαρόμετρο. Νοέμβριος Η ελληνική κοινή γνώμη απέναντι στην εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Ιανουάριος 2019

Διεθνείς συνεργασίες: Η RASS συνεργάζεται με την αμερικανική εταιρεία ερευνών Zogby International.

Η Ελλάδα και ο Κόσμος 2018

Πανελλαδική έρευνα γνώμης. Μάρτιος 2016

Eκτίμηση πολιτικών τάσεων

Πολιτικό Βαρόμετρο 114

Πανελλαδική έρευνα εκτίμησης πολιτικών τάσεων για τις Ευρωεκλογές Απρίλιος 2014

Public Issue Πολιτικό Βαρόμετρο 167, Ιούλιος Στάσεις απέναντι στη συμφωνία των Πρεσπών ΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΡΕΣΠΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΑΔΑΣ-ΠΓΔΜ

Πανελλαδική έρευνα γνώμης

Πολιτικό Βαρόμετρο 118

Πανελλαδική Έρευνα Γνώμης Ευρωεκλογές 2014

Ταυτότητα της έρευνας

ΙΟΥΛΙΟΣ 2019 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

Πανελλαδική έρευνα γνώμης

11/ Οι Πολίτες απέναντι στη Διακυβέρνηση. Δείκτες αξιολόγησης κατά τομέα άσκησης πολιτικής,

Οι κοινωνικές αξίες των Ελλήνων σήμερα

Στάσεις της Κοινής Γνώμης απέναντι στην εκλογή Προέδρου στη ΝΔ

Τα νέα μέτρα και η κοινή γνώμη 5/3/2010

ΓΣΕΕ/ΙΝΕ Ειδικές Ερωτήσεις. Ιούνιος 2016

Πανελλαδική Έρευνα Γνώμης Ευρωεκλογές 2014

Έρευνα κοινής γνώμης για τις στάσεις των Ελλήνων. στο πλαστικό χρήμα. Διαγραμματική παρουσίαση της έρευνας

Έρευνα Κοινής Γνώμης για την Πολιτική Επικαιρότητα. Αύγουστος 2013

Οι 4 «φυλές» της ενημέρωσης

Πανελλαδική έρευνα γνώμης ΠΕΙΡΑΙΑΣ Νοέμβρι Νοέμβρ ος 200 ιος 2007 Έρευνα 30/10 1/11

Πανελλαδική έρευνα γνώμης

Έρευνα για το πρόγραμμα WWF ΕΛΛΑΣ. Διαγραμματική παρουσίαση της έρευνας. Ιούνιος 2014

Transcript:

11/2012 16-2018 Εμπειρική μέτρηση της έννοιας του πατριωτισμού σήμερα σ 2018 Γιάννης Μαυρής Πολιτικός Επιστήμονας, Ph.D. Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος Public Issue Βαγγέλης Τσιροβασίλης Κοινωνικός Επιστήμονας, M.Sc. Υπεύθυνος Κοινωνικών Ερευνών Public Issue Ημερομηνία δημοσίευσης 10/7/2018 www.publicissue.gr

Η Public Issue ιδρύθηκε το 2001. Εξειδικεύεται στην πολιτική και εκλογική έρευνα κοινής γνώμης, στην κοινωνική έρευνα, στην έρευνα Μέσων και στην έρευνα συμπεριφοράς καταναλωτή. Είναι μέλος του ΣΕΔΕΑ (Σύλλογος Εταιρειών Δημοσκοπήσεων & Ερευνών Αγοράς) και του ΠΕΣΣ (Ποιοτικός Έλεγχος Συλλογής Στοιχείων). Αριθμός Μητρώου Φορέων και Επιχειρήσεων Δημοσκοπήσεων του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης: 8. Στοιχεία επικοινωνίας Λεωφόρος Βασιλέως Κωνσταντίνου 16, 116 35, Αθήνα, t: +30 210 7575000, f: +30 210 7575100, w: www.publicissue.gr, e: inf@publicissue.gr Πηγή: Βάση Ερευνών Public Issue, 2001-2018, Πανελλαδικές τηλεφωνικές έρευνες γενικού πληθυσμού

Εμπειρική μέτρηση της έννοιας του πατριωτισμού σήμερα σ Το 16ο τεύχος της σειράς είναι αφιερωμένο σε μια σημαντική πλευρά του ζητήματος της «εθνικής ταυτότητας» σ. Στο πλαίσιο αυτό, επιχειρείται η εμπειρική αποτύπωση της στάσης των Ελλήνων πολιτών, απέναντι στις έννοιες του «πατριωτισμού»καιτης«εθνικήςυπερηφάνειας» 1. Σε γενικές γραμμές, μπορεί να υποστηριχθεί ότι στη σχετική διεθνή βιβλιογραφία υπάρχει «ευρεία συμφωνία» ως προς τους ορισμούς των παραπάνω εννοιών (Huddy και Khatib 2007, 63). Η δυσκολία, ωστόσο, έγκειται στον τρόπο εμπειρικής μέτρησής τους. Για τη μέτρηση του «πατριωτισμού», που αφορά την παρούσα ανάλυση, χρησιμοποιήθηκαν μεταβλητές (ερωτήσεις) που εστιάζουν στον «συναισθηματικό» και τον «συμβολικό» πατριωτισμό ( emtinal and symblic patritism) δηλαδή στο «αίσθημα υπερηφάνειας» ( prud t be ) που μπορεί να νιώσει ένας πολίτης, τόσο απέναντι στην έννοια της «πατρίδας», όσο και στα σύμβολά της, όπως πχ. απέναντι στη σημαία και τον εθνικό ύμνο. Το κύριο χαρακτηριστικό αυτών των μεταβλητών είναι ότι αποτυπώνουν τα συναισθήματα των ερωτώμενων, απέναντι στον τόπο καταγωγής, γέννησης ή εγκατάστασής τους και στα συνακόλουθα σύμβολα, χωρίς να υπεισέρχονται συναισθήματα αντιπαλότητας ή επιθετικότητας προς άλλα έθνη, λαούς ή πολιτισμούς, όπως -σε αντιδιαστολή- θα απαιτούσεμιακλίμακαμέτρησης τουεθνικισμού 2. 1 Βλέπε ενδεικτικά: Huddy, Lenie, and Nadia Khatib. 2007. "American Patritism, Natinal Identity, and Plitical Invlvement". American Jurnal f Plitical Science, 51(1):63-77 Ellemers, Nami, Russell Spears, and Bertjan Dsje. 2002. Self and scial identity. Annual Review f Psychlgy, 53(1):161-86 Druckman, Daniel. 1994. Natinalism, Patritism and Grup Lyalty: A Scial Psychlgical Perspective. Mershn Internatinal Studies Review, 38(1):43-68. 2 Βλέπε σχετικά, American Natinal Electin Studies (ANES): Cnver, Pamela J., and Stanley Feldman. 1987. Measuring Patritism and Natinalism. ANES Pilt Study Reprt, N. Nes002263. 3/14

Για την εμπειρική μέτρηση της έννοιας του πατριωτισμού σήμερα σ, χρησιμοποιήθηκαν πέντε (5) μεταβλητές. Η διατύπωση των αντίστοιχων ερωτήσεων έχει ως ακολούθως: i. εθνικής υπερηφάνειας ως Έλληνας/ίδα «Μιλώντας γενικά, πόσο υπερήφανος/η αισθάνεστε που είστε Έλληνας/ίδα; Πολύ, αρκετά, όχι και τόσο, καθόλου;» ii. υπερηφάνειας για την ελληνική σημαία «Όταν βλέπετε να κυματίζει η ελληνική σημαία, πόσο υπερήφανος/η αισθάνεστε; Πολύ, αρκετά, λίγο, καθόλου;» iii. υπερηφάνειας για τον εθνικό ύμνο «Και όταν ακούτε τον εθνικό ύμνο, πόσο υπερήφανος/η αισθάνεστε; Πολύ, αρκετά, λίγο, καθόλου;» iv. αγάπης για «Η φράση αγαπάω, εσάς προσωπικά πόσο σας εκφράζει; Πολύ, αρκετά, λίγο, καθόλου;» v. θυμού όταν κατηγορείται η Ελλάδα «Όταν ακούτε κάποιους να κατηγορούν, αυτό σας θυμώνει πολύ, αρκετά, λίγο, καθόλου;» 4/14

Αναλυτικές κατανομές απαντήσεων Δ.1 Κλίμακα πατριωτισμού, 2018 Ι. εθνικής υπερηφάνειας ως Έλληνες/ίδες Οι μεταβλητές της κλίμακας πατριωτισμού: i. εθνικής υπερηφάνειας, ii. υπερηφάνειας για τη σημαία, iii. υπερηφάνειας για τον εθνικό ύμνο, iv. αγάπης για, και v. θυμού όταν κατηγορείται η Ελλάδα. Οι αναλυτικές κατανομές των μεταβλητών, παρατίθενται παραπλεύρως. 60 21 Πολύ Αρκετά Όχι και τόσο/λίγο 7 11 Καθόλου 1 Χωρίς γνώμη ΙΙ. υπερηφάνειας για την ελληνική σημαία 73 ΙΙΙ. υπερηφάνειας για τον εθνικό ύμνο 78 19 4 3 1 16 3 2 0 Πολύ Αρκετά Όχι και τόσο/λίγο Καθόλου Χωρίς γνώμη Πολύ Αρκετά Όχι και τόσο/λίγο Καθόλου Χωρίς γνώμη IV. αγάπης για V. θυμού όταν κατηγορούν 73 55 20 22 4 3 1 8 6 6 Πολύ Αρκετά Όχι και τόσο/λίγο Καθόλου Χωρίς γνώμη Πολύ Αρκετά Όχι και τόσο/λίγο Καθόλου Χωρίς γνώμη 5/14

Ομαδοποιημένες κατανομές απαντήσεων Δ.2 Κλίμακα πατριωτισμού, 2018 Ι. εθνικής υπερηφάνειας ως Έλληνες/ίδες Οι αναλυτικές απαντήσεις των πέντε μεταβλητών της κλίμακας πατριωτισμού, ομαδοποιούνται ως εξής: «Πολύ» + «Αρκετά» = Αισθάνονται «υπερήφανοι» ως Έλληνες/ για τη σημαία/ για τον εθνικό ύμνο/ Αισθάνονται αγάπη για / Αισθάνονται θυμό όταν κατηγορούν. «Όχι και τόσο/λίγο» + «Καθόλου» = Δεν αισθάνονται «υπερήφανοι» ως Έλληνες/ για τη σημαία/ για τον εθνικό ύμνο/ Δεν αισθάνονται αγάπη για / Δεν αισθάνονται θυμό όταν κατηγορούν. Οι ομαδοποιημένες κατανομές των μεταβλητών της κλίμακας, που προέκυψαν, παρατίθενται παραπλεύρως. 82 Αισθάνονται «υπερήφανοι» ως Έλληνες/ίδες 18 Δεν αισθάνονται «υπερήφανοι» ως Έλληνες/ίδες ΙΙ. υπερηφάνειας για την ελληνική σημαία 92 ΙΙΙ. υπερηφάνειας για τον εθνικό ύμνο 94 7 5 Αισθάνονται «υπερήφανοι» για την ελληνική σημαία Δεν αισθάνονται «υπερήφανοι» για την ελληνική σημαία Αισθάνονται «υπερήφανοι» για τον εθνικό ύμνο Δεν αισθάνονται «υπερήφανοι» για τον εθνικό ύμνο IV. αγάπης για V. θυμού όταν κατηγορούν 93 80 Εξαρτάται/ Χωρίς γνώμη: 6% 6 13 Αισθάνονται αγάπη για την Ελλάδα Δεν αισθάνονται αγάπη για την Ελλάδα Θυμώνουν όταν κατηγορούν την Ελλάδα Δεν θυμώνουν όταν κατηγορούν 6/14

Δ.3 Δείκτες πατριωτισμού(5θέσιος & 3θέσιος) Ι. Ο 5θέσιος δείκτης πατριωτισμού κατασκευάζεται με βάση τον συνδυασμό των απαντήσεων των ερωτώμενων, στις πέντε (5) μεταβλητές της αντίστοιχης κλίμακας. Οι 5 θέσεις του δείκτη ερμηνεύονται ως εξής: (--): πολύ χαμηλό αίσθημα πατριωτισμού (-): χαμηλό αίσθημα πατριωτισμού (0): μεσαία θέση (+): υψηλό αίσθημα πατριωτισμού (++): πολύ υψηλό αίσθημα πατριωτισμού ΙΙ. Ο 3θέσιος δείκτης πατριωτισμού προκύπτει από την ομαδοποίηση των θέσεων «(--)» και «(-)» σε (-), και αντίστοιχα των θέσεων «(++)» και «(+)» σε (+). Οι 3 θέσεις του δείκτη ερμηνεύονται ως εξής: (-): χαμηλό αίσθημα πατριωτισμού (0): μεσαία θέση (+): υψηλό αίσθημα πατριωτισμού Δ.3α Πενταθέσιος δείκτης πατριωτισμού, 2018 Δ.3β Τριθέσιος δείκτης πατριωτισμού, 2018 68 89 2 3 7 22 4 7 -- - ο + ++ - ο + 7/14

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, το«αίσθημα του πατριωτισμού» που καταγράφεται στην ελληνική κοινωνία είναι πολύ ισχυρό (89%), σχεδόν καθολικό (Διάγραμμα Δ.3β). Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών αισθάνεται «αγάπη για» (93%) (Διάγραμμα Δ.2.iv), «υπερηφάνεια που είναι Έλληνες» (82%) (Διάγραμμα Δ.2.i), αλλά και «θυμό όταν ακούν κάποιους να κατηγορούν» (80%) (Διάγραμμα Δ.2.v) 3. Περισσότερο ισχυρή, όμως, είναι η ταύτιση του ελληνικού λαού με τα εθνικά σύμβολα της πατρίδας του. Συγκεκριμένα, περισσότεροι από 9 στους 10 Έλληνες να δηλώνουν ότι «νιώθουν υπερήφανοι όταν ακούν τον εθνικό ύμνο» (94%) (Διάγραμμα Δ.2.iii) και «όταν βλέπουν να κυματίζει η ελληνική σημαία»(92%)(διάγραμμα Δ.2.ii). Σε γενικές γραμμές, είναι ασφαλές να ειπωθεί ότι το αίσθημα πατριωτισμού είναι γενικευμένο και διάχυτο σε όλες τις κοινωνικές κατηγορίες και τους πολιτικούς χώρους της ελληνικής κοινωνίας (Πίνακες 1 και 2). Ταυτόχρονα, όμως, μπορούν να εντοπιστούν κάποιοι παράγοντες, που φαίνεται να συσχετίζονται περισσότερο με τον πατριωτισμό. Συγκεκριμένα, θετική συσχέτιση παρουσιάζουν: Πρώτον, η ηλικία, με το ποσοστό των ερωτώμενων που δηλώνουν «πολύ υπερήφανοι» να αυξάνει μεταξύ των περισσότερο ηλικιωμένων ομάδων του πληθυσμού. Δεύτερον, η συχνότητα εκκλησιασμού, με το αντίστοιχο ποσοστό να είναι υψηλότερο μεταξύ των πολιτών που εκκλησιάζονται τακτικά, δηλαδή δυο-τρεις φορές τον μήνα ή και συχνότερα. Τρίτον, η ιδεολογική αυτοτοποθέτηση, με το αντίστοιχο ποσοστό να αυξάνει στους αυτοτοποθετούμενους στα δεξιά της κλίμακας«αριστερά/δεξιά». Ας σημειωθεί, παρενθετικά, ότι οι εν λόγω 3 μεταβλητές δεν είναι ανεξάρτητες και από το γενικότερο κύμα ενίσχυσης του συντηρητισμού που παρατηρείται στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό τα τελευταία χρόνια. 3 Σχετικά με την ανοχή στην κριτική που δέχεται κάποια χώρα, οι Schatz, Staub και Lavine (1999) διακρίνουν δύο είδη πατριωτισμού: τον «τυφλό» ( blind ) και τον «εποικοδομητικό» ( cnstructive ) πατριωτισμό. Οι «τυφλοί» πατριώτες είναι απρόθυμοι στην άσκηση ή αποδοχή κριτικής για τη χώρα τους, ενώ οι «εποικοδομητικοί» πατριώτες είναι δεκτικοί στην κριτική, όταν αποσκοπεί στη βελτίωση της χώρας τους. Αναλυτικότερα, σχετικά με αυτήν την προσέγγιση, βλέπε Schatz, Rbert T., Ervin Staub, και Hward Lavine. 1999. "On the Varieties f Natinal Attachment: Blind versus Cnstructive Patritism." Plitical Psychlgy, 20(1):151-74. 8/14

Αντίθετα, το επίπεδο εκπαίδευσης έχει αρνητική συσχέτιση με το αίσθημα του πατριωτισμού. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των ερωτώμενων που δηλώνουν «πολύ υπερήφανοι» μειώνεται μεταξύ των περισσότερο μορφωμένων τμημάτων του πληθυσμού. Επίσης, πολύ σημαντικό εύρημα αποτελεί η διαπίστωση ότι η κοινωνική κατηγορία των ανέργων εμφανίζει χαμηλότερο αίσθημα πατριωτισμού, το οποίο μπορεί να αποδοθεί στη γενικότερη προσωπική και κοινωνική απογοήτευση, που προκαλεί το φαινόμενο της ανεργίας. Στους Πίνακες Π1 και Π2, που ακολουθούν, περιλαμβάνεται η ανάλυση των μεταβλητών της κλίμακας πατριωτισμού, με βάση τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των ερωτώμενων. 9/14

Π.1α ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ, ΚΑΤΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, 2018 Όσοι απαντούν ότι αισθάνονται «Πολύ» υπερήφανοι: ως Έλληνες/ίδες,για τη ελληνική σημαία, για τον εθνικό ύμνο/ Αγαπούν «πολύ» / Θυμώνουν «πολύ» όταν κατηγορούν εθνικής υπερηφάνειας την ελληνική σημαία τον εθνικό ύμνο αγάπης για θυμού όταν κατηγορούν ΣΥΝΟΛΟ 60 73 78 73 55 ΦΥΛΟ Άνδρες 55 70 77 71 50 Γυναίκες 65 76 80 74 60 ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 17-34 ετών* 50 52 61 59 23 35-44 ετών 50 70 73 65 45 45-54 ετών 61 71 74 68 52 55-64 ετών 60 72 78 70 57 65 ετών και άνω 66 80 86 81 66 ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Κατώτερη 70 87 91 85 81 Μέση 64 76 82 74 59 Ανώτερη 53 65 70 67 43 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ενεργοί 55 66 71 66 44 Άνεργοι 49 67 70 62 50 Μη-ενεργοί 66 79 85 79 63 ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Εργοδότες-Αυτ/μενοι 51 63 70 62 44 Μισθωτοί 58 67 71 68 44 Άνεργοι 49 67 70 62 50 Συνταξιούχοι 65 80 86 80 66 Νοικοκυρές* 75 82 81 81 65 Φοιτητές* 39 48 74 61 13 ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Υπάρχει δυσκολία 60 74 79 73 59 Τα καταφέρνουν/ Ζουν άνετα 61 71 77 72 49 * Ενδεικτικά στοιχεία λόγω μικρής αριθμητικής βάσης 10/14

Π.1β ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ, ΚΑΤΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, 2018 Όσοι απαντούν ότι αισθάνονται «Πολύ» υπερήφανοι: ως Έλληνες/ίδες,για τη ελληνική σημαία, για τον εθνικό ύμνο/ Αγαπούν «πολύ» / Θυμώνουν «πολύ» όταν κατηγορούν εθνικής υπερηφάνειας την ελληνική σημαία τον εθνικό ύμνο αγάπης για θυμού όταν κατηγορούν ΣΥΝΟΛΟ 60 73 78 73 55 ΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Αστικά 59 71 77 69 52 Ημιαστικά 63 77 81 75 61 Αγροτικά 63 76 80 81 60 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΟΥ Ποτέ/σχεδόν ποτέ 45 53 57 59 40 Μερικές φορές το χρόνο 58 71 78 71 53 Δυο τρεις φορές το μήνα 71 85 90 84 66 Κάθε Κυριακή/Συχνότερα 70 87 89 79 65 ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΑΥΤΟΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ Αριστερά 53 59 66 62 53 Κεντροαριστερά 56 61 70 67 51 Κέντρο 59 73 80 67 52 Κεντροδεξιά 59 85 85 80 54 Δεξιά 68 83 89 85 62 Απολιτικοί 66 77 79 72 60 ΨΗΦΟΣ Β.9/2015 ΣΥΡΙΖΑ 63 67 74 69 60 ΝΔ 59 83 87 81 58 ΧΑ* 61 94 97 91 82 ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ* 59 73 79 70 55 ΚΚΕ* 53 61 66 68 55 ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ* 54 63 63 69 31 ΑΝΕΛ* 62 69 73 73 46 ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ* 58 83 88 67 46 * Ενδεικτικά στοιχεία λόγω μικρής αριθμητικής βάσης 11/14

Π.2α ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ, ΚΑΤΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, 2018 Όσοι απαντούν ότι αισθάνονται υπερήφανοι: ως Έλληνες/ίδες,για τη ελληνική σημαία, για τον εθνικό ύμνο/ Αγαπούν / Θυμώνουν όταν κατηγορούν εθνικής υπερηφάνειας την ελληνική σημαία τον εθνικό ύμνο αγάπης για θυμού όταν κατηγορούν ΣΥΝΟΛΟ 82 92 94 93 80 ΦΥΛΟ Άνδρες 76 90 92 90 74 Γυναίκες 87 94 96 95 86 ΗΛΙΚΙΑΚΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 17-34 ετών* 79 86 89 83 56 35-44 ετών 78 89 93 92 73 45-54 ετών 84 90 94 90 81 55-64 ετών 80 92 95 94 83 65 ετών και άνω 83 95 96 96 86 ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Κατώτερη 88 97 97 96 93 Μέση 85 94 96 94 84 Ανώτερη 75 87 91 90 71 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Ενεργοί 78 89 93 90 75 Άνεργοι 78 87 90 86 72 Μη-ενεργοί 84 95 96 96 85 ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Εργοδότες-Αυτ/μενοι 75 89 94 89 72 Μισθωτοί 80 90 92 91 78 Άνεργοι 78 87 90 86 72 Συνταξιούχοι 83 95 96 96 86 Νοικοκυρές* 91 97 99 100 88 Φοιτητές* 87 83 91 87 48 ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Υπάρχει δυσκολία 80 91 94 92 83 Τα καταφέρνουν/ Ζουν άνετα 84 93 94 95 75 * Ενδεικτικά στοιχεία λόγω μικρής αριθμητικής βάσης 12/14

Π.2β ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑ, ΚΑΤΑ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, 2018 Όσοι απαντούν ότι αισθάνονται υπερήφανοι: ως Έλληνες/ίδες,για τη ελληνική σημαία, για τον εθνικό ύμνο/ Αγαπούν / Θυμώνουν όταν κατηγορούν εθνικής υπερηφάνειας την ελληνική σημαία τον εθνικό ύμνο αγάπης για θυμού όταν κατηγορούν ΣΥΝΟΛΟ 82 92 94 93 80 ΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Αστικά 80 91 93 93 78 Ημιαστικά 84 94 96 93 84 Αγροτικά 84 93 95 93 84 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΜΟΥ Ποτέ/σχεδόν ποτέ 69 79 82 82 68 Μερικές φορές το χρόνο 82 92 97 94 79 Δυο τρεις φορές το μήνα 88 98 97 98 87 Κάθε Κυριακή/Συχνότερα 86 98 98 96 87 ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΑΥΤΟΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ Αριστερά 83 82 8 87 74 Κεντροαριστερά 84 90 94 94 80 Κέντρο 82 93 95 92 79 Κεντροδεξιά 74 98 98 98 83 Δεξιά 82 94 97 96 86 Απολιτικοί 83 93 96 88 79 ΨΗΦΟΣ Β.9/2015 ΣΥΡΙΖΑ 89 88 92 94 83 ΝΔ 75 96 97 97 83 ΧΑ* 76 100 100 94 88 ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ* 80 96 95 89 79 ΚΚΕ* 74 97 97 92 84 ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ* 80 89 94 97 60 ΑΝΕΛ* 81 92 96 85 81 ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ* 71 92 92 92 79 * Ενδεικτικά στοιχεία λόγω μικρής αριθμητικής βάσης 13/14

www.publicissue.gr