ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 101

101 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής ουσίας που ανιχνεύτηκε στο τροφικό επίπεδο των ανώτερων καταναλωτών είναι 1 mg, να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα. νώτεροι καταναλωτές ( 3 ο τροφικό επίπεδο) Ζωοπλαγκτόν ( 2 ο τροφικό επίπεδο) Φυτοπλαγκτόν ( 1 ο τροφικό επίπεδο) Βιομάζα Ποσότητα μη βιοδιασπώμενης ουσίας Συγκέντρωση μη Βιοδιασπώμενης ουσίας 2.4.4 Ρύπανση ΤΜΟΣΦΙΡΙΚΗ ΡΥΠΝΣΗ 2.4.4.24.Η ετήσια αύξηση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι : ) 0,3% Β) 0,35% ) 0.5% Δ) 0,2% 2.4.4.25. Το έτος 2040 η μέση θερμοκρασία της γης αν επαληθευθούν οι δυσοίωνες προβλέψεις για την αλλαγή του κλίματος θα είναι : ) 15 ο C B) 20 o C ) 18 ο C Δ) 12 ο C 2.4.4.26. Ποιος από τους παρακάτω ρύπους του φωτοχημικού νέφους ανήκει στους δευτερογενείς : ) Μονοξείδιο του άνθρακα Β) Βενζοπυρένιο ) Όζον Δ) Μονοξείδιο του αζώτου 2.4.4.27. Ποιος από τους παρακάτω ρύπους ανταγωνίζεται την πρόσδεση του οξυγόνου στην αιμοσφαιρίνη ; ) Μονοξείδιο του άνθρακα Β) Νιτρικό υπέροξυ ακετύλιο ) Όζον Δ) Μονοξείδιο του αζώτου 2.4.4.28.Ποιο στοιχείο των χλωροφθορανθράκων αντικαταστάθηκε από το υδρογόνο ) Το φθόριο Β) Το χλώριο ) Ο άνθρακας Δ) Όλα τα παραπάνω 2.4.4.29. Το ph της όξινης βροχής είναι : ) 5,6 Β) 4,6 ) 6 Δ) 12 2.4.4.30. Ποιο από τα παρακάτω οξέα συμμετέχει στον καθορισμό της οξύτητας της βροχής ) Υπερθειικό Β) Φωσφορικό ) Νιτρώδες Δ) Θειώδες 2.4.4.31. Σε ποια περιοχή της ης παρατηρήθηκε για πρώτη φορά η «τρύπα» του όζοντος: ) ρκτική Β) νταρκτική ) ΗΠ Δ) Β. Ευρώπη 2.4.4.32.Σε ποια πόλη παρατηρείται το φωτοχημικό νέφος : ) Λονδίνο Β) Λος Άντζελες ) Άμστερνταμ Δ) Κοπεγχάγη 2.4.4.33. Σε ποια από τις παρακάτω χώρες εμφανίστηκε το φαινόμενο της όξινης βροχής σε μεγάλη ένταση : ) Ελλάδα Β) Βραζιλία ) ίγυπτο Δ) Νορβηγία 2.4.4.34. Σε τι ύψος από τη επιφάνεια της ης το όζον αποτελεί ρύπο; ) 5Km Β) 15 Κm ) 30Κm Δ) Σε όλα τα παραπάνω 2.4.4.35.Με την μορφή η ηλιακή ακτινοβολία επιστρέφει στην η από την ατμόσφαιρα : ) Υπεριώδες Β) Υπέρυθρη ) Ορατή Δ) Ιώδες 2.4.4.36. Ποιος από τους παρακάτω ρύπους αποτελεί μορφή ενέργειας : ) Όζον Β) Χλωροφθοράνθρακες ) Υπεριώδης ακτινοβολία Δ) PAN 2.4.4.37. Την γυψοποίηση των μαρμάρων την προκαλεί : ) Η εξασθένιση της στιβάδας του όζοντος Β) Η χρήση σπρέι ) Η ερημοποίηση Δ) Η καύση υγρών καυσίμων. 2.4.4.38. Το όζον επηρεάζει την υγεία των ανθρώπων κατά παρόμοιο τρόπο με : ) Τους υδρογονάνθρακες Β) Το ΡΝ ) Τα οξείδια του αζώτου Δ) Την υπεριώδη ακτινοβολία ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 101

102 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής ΝΤΙΣΤΟΙΧΗΣΗ 2.4.4.39.Να αντιστοιχίσετε τα περιβαλλοντικά προβλήματα με τις αιτίες που τα προκαλούν..) Φαινόμενο του 1.) Ερημοποίηση θερμοκηπίου 2.) Υλοτόμηση Β) Φωτοχημικό νέφος 3.) Καύση υγρών καυσίμων 4.) Καύση ορυκτών καυσίμων ) Εξασθένιση της 5.) Χρήση σπρέι στιβάδας του όζοντος 6.) Κλιματιστικά-ψυγεία Δ) Όξινη βροχή 7.) Ηλιακή ακτινοβολία 2.4.4.40.Να αντιστοιχίσετε τους ρύπους με τα προβλήματα που προκαλούν στην υγεία του ανθρώπου 1.) Μονοξείδιο του.) Καρκίνος άνθρακα 2.) Οξείδια του αζώτου Β.) Καταρράκτης 3.) Βενζοπυρένιο ) Πνευμονία 4.) ΡΝ Δ) Εμφύσημα 5.) Όζον Ε) Ερεθισμός στα μάτια 6.) Υπεριώδης ΣΤ) σφυξία ακτινοβολία 2.4.4.41.Να αντιστοιχίσετε τα περιβαλλοντικά προβλήματα με τις αλλαγές που προκαλούν στα οικοσυστήματα 1.) Το φαινόμενο του θερμοκηπίου ) Λιώσιμο των πάγων στους πόλους Β) Μετατροπή γόνιμων εκτάσεων σε άγονες 2.) Όξινη βροχή ) Καταστροφή μονοκύτταρων οργανισμών Δ) Μεταλλάξεις στο DNA 3.) Εξασθένιση της Ε) Καταστροφή μνημείων στιβάδας του όζοντος ΣΤ) Θανάτωση οργανισμών υδάτινων οικοσυστημάτων ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΞΙΟΛΟΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΜΟΣΦΙΡΙΚΗ ΡΥΠΝΣΗ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΗΣ 2.4.4.42.Το φαινόμενο του θερμοκηπίου εμφανίζεται πιο έντονο λόγω της :.) υξημένης ηλιακής ακτινοβολίας Β.) υξημένης ποσότητας διοξειδίου του άνθρακα.) ύξησης του οξυγόνου Δ) Μεταβολής της σχέσης οξυγόνου-αζώτου 2.4.4.43. Το φαινόμενο της όξινης βροχής εκδηλώνεται όταν στην ατμόσφαιρα υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση: ) Διοξειδίου του άνθρακα και υδρατμών Β) Διοξειδίου του άνθρακα και ηλιοφάνειας ) Διοξειδίου του θείου, οξειδίων του αζώτου και υδρατμών Δ) Διοξειδίου του θείου και ηλιοφάνειας. 2.4.4.44. Η εξασθένιση της στιβάδας του όζοντος οφείλεται : ) Στους χλωροφθοράνθρακες Β) Στο διοξείδιο του άνθρακα ) Στα οξείδια του αζώτου Δ) Στην υπεριώδη ακτινοβολία 2.4.4.45. Ποιο άλλο συστατικό της ατμόσφαιρας εκτός του διοξειδίου του άνθρακα συμμετέχει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου : ) Το οξυγόνο Β) Το υδρογόνο ) Το όζον Δ) Οι υδρατμοί 2.4.4.46. Ποια από τις παρακάτω συνέπειες δεν αφορά την όξινη βροχή : ) ύξηση της μέσης θερμοκρασίας της ης Β) Ελάττωση της γονιμότητας του εδάφους ) υψοποίηση των μνημείων Δ) Καταστροφή του φυλλώματος των δέντρων. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ-ΛΘΟΥΣ 2.4.4.47. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου ενισχύει την στιβάδα του όζοντος στην ατμόσφαιρα 2.4.4.48.Χωρίς την παρουσία της στιβάδας του όζοντος θα ήταν αδύνατη η ύπαρξη ζωής στην η 2.4.4.49. Η παρουσία όζοντος στα κατώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας προκαλεί αναπνευστικά προβλήματα 2.4.4.50. Το ΡΝ ως πρωτογενής ρύπος προκαλεί ερεθισμό στα μάτια 2.4.4.51.Το μονοξείδιο του άνθρακα ως πρωτογενής ρύπος προκαλεί καταστροφή στην δομή των πνευμόνων 2.4.4.52.Το βενζοπυρένιο ως πρωτογενής ρύπος προκαλεί καρκίνο 2.4.4.53.Στο φαινόμενο της εξασθένισης της στιβάδας του όζοντος ρύπος είναι η υπεριώδης ακτινοβολία 2.4.4.54. Οι ρύποι του φωτοχημικού νέφους εκτός από προβλήματα στην υγεία του ανθρώπου προκαλούν σοβαρά προβλήματα στα οικοσυστήματα 2.4.4.55. Οι υδροφθοράνθρακες μέτα το 1994 αντικαταστάθηκαν με τους χλωροφθοράνθρακες οι οποίοι δεν καταστρέφουν το όζον 2.4.4.56. Το ph της όξινης βροχής είναι μικρότερο 5 2.4.4.57. Δεν είναι απολύτως ακριβής οι προβλέψεις για τις συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου 2.4.4.58. Η απελευθέρωση οξειδίων του αζώτου και του θείου προκαλούνται μόνο από την καύση υγρών καυσίμων ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 102

103 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής Να συμπληρώσετε με τους κατάλληλους όρους τα οξύ και νιτρικό κενά των παρακάτω φράσεων επιστρέφουν στην η με την,το 2.4.4.59. πό το 1994 το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, το και την προκειμένου να αναστραφεί η εξασθένιση της. στιβάδας του, αποφάσισε την 2.4.4.67. Όταν οι συγκεντρώσεις των οξειδίων αυτών απαγόρευση της χρήσης και δεν είναι αυξημένες, τότε το οξύ και το την αντικατάσταση τους με τους οξύ καθιστούν την βροχή ελαφρά που δεν περιέχουν με pη στο. που είναι καταστρεπτικό για το Η αυξημένη συγκέντρωση των παραπάνω οξειδίων όζον. έχει ως αποτέλεσμα η τιμή του ph της βροχής να 2.4.4.60. ν και το στα κατώτερα πέσει κάτω από. στρώματα της ατμόσφαιρας αποτελεί ρύπο στα 2.4.4.68. Εξ αιτίας του φαινομένου της ανώτερα επίπεδα της σε ύψος βροχής καταστρέφεται το (κατώτερη ) σχηματίζει μια των δέντρων, ελαττώνεται η στιβάδα που είναι απαραίτητη για την ζωή αφού του εδάφους, θανατώνονται οι απορροφά σημαντικό μέρος της και ακτινοβολίας οργανισμοί στα οικοσυστήματα. 2.4.4.61. Η υπεριώδης ακτινοβολία έχει θανατηφόρο Το φαινόμενο της βροχής δράση στους οργανισμούς, καταστρέφει μνημεία που είναι κατασκευασμένα με προκαλεί στο,, γιατί τα που και του περιέχει την εξωτερική επιφάνεια δέρματος. τους. 2.4.4.62. Στις ουσίες που ονομάζονται πρωτογενείς 2.4.4.69. Η ακτινοβολία ανακλάται ρύποι συγκαταλέγονται τα οξείδια του από την η προς την με την μορφή,το του άνθρακα και ακτινοβολίας. διάφοροι. Ένα μέρος αυτής απορροφάται από το Στα προϊόντα της αντίδρασης τους,τους του και τους ρύπους συγκαταλέγονται το της ατμόσφαιρας γεγονός που και το οδηγεί στην ήπια της (ΡΝ). θερμοκρασίας της ης. 2.4.4.63. Το μονοξείδιο του 2.4.4.70. Εάν δεν συγκρατούνταν από την ανταγωνίζεται το για την ειδική θέση ατμόσφαιρα ένα μέρος της σύνδεσης στο μόριο της με ακτινοβολίας τότε η μέση θερμοκρασία της ης θα αποτέλεσμα σε υψηλές συγκεντρώσεις να μπορεί να ήταν αντί για που είναι ευνοϊκή για προκαλέσει. την ζωή. 2.4.4.64. Τα του αζώτου προκαλούν 2.4.4.71. Η ποσότητα του καταστροφές στους και στην ατμόσφαιρα εξασθενίζουν την αντίσταση του οργανισμού στην ετησίως κατά λόγω υπέρμετρης καύσης ενώ η έκθεση σε και καταστροφής συγκεντρώσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί των παραγωγών. να προκαλέσει. Πολλοί επιστήμονες προβλέπουν ότι εξ αιτίας της Κατά παρόμοιο τρόπο την υγεία μας βλάπτει και το παραπάνω αύξησης η μέση της ης. το θα είναι. 2.4.4.65. Μερικοί από τους υδρογονάνθρακες όπως 2.4.4.72. Η αύξηση της θερμοκρασίας το έχουν καρκινογόνο δράση. Το της ης πιθανόν να προκαλέσει των ερεθίζει τα μάτια. πάγων στους. Πολλές 2.4.4.66. Η δραστηριότητα, η εκτάσεις θα μετατραπούν σε και αποικοδόμηση ουσιών από τα αντίστροφα. του εδάφους και η καύση Καμία πρόβλεψη προς το παρόν δεν είναι απολύτως καυσίμων απελευθερώνουν στην ακριβής γιατί δεν έχει κατανοηθεί πως ατμόσφαιρα οξείδια του καθώς και οι παράγοντες της ατμόσφαιρας διοξείδιο του. που προκαλούν της θερμοκρασίας Τα αέρια αυτά αφού μετατραπούν με την επίδραση με τους που την εξισορροπούν. των της ατμόσφαιρας σε ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 103

104 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής 2.4.4.73. Η ονομασία του χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1822 από τον άλλο μαθηματικό, ο οποίος θεωρούσε ότι η αύξηση της της πραγματοποιείται κατά παρόμοιο τρόπο με το. Και στις 2 περιπτώσεις ο που θερμαίνεται από την ακτινοβολία παγιδεύεται από την και το αντίστοιχα με αποτέλεσμα την της θερμοκρασίας. 2.4.4.74. Το που κάλυψε το το 1952 ήταν ένα αέριο μείγμα του και προϊόντων καύσης καυσίμων. ντίθετα το νέφος που κάλυψε το και την χρώματος οφείλονταν σε προϊόντα που παράγονται κατά την καύση καυσίμων και στην αντίδραση τους με το της ατμόσφαιρας. Οι αντιδράσεις αυτές πραγματοποιούνται υπό την επίδραση ακτινοβολίας. 2.4.4 Ερημοποίηση, ρύπανση υδάτων,ρύπανση εδάφους 2.4.4.75. Η διάκριση των μορφών ρύπανσης γίνεται ανάλογα : ) Την τοξική ουσία που προκαλεί την ρύπανση Β) Το τμήμα της βιόσφαιρας που πλήττεται ) Την έκταση της ρύπανσης Δ) Τα είδη των οργανισμών που απειλούνται 2.4.4.76.Τα βαρέα μέταλλα προκαλούν : ) Ρύπανση υδάτων Β) Ρύπανση εδάφων ) τμοσφαιρική ρύπανση Δ) και Β 2.4.4.77.Το φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης οφείλεται : ) Στους οργανικούς διαλύτες Β) Στα βιομηχανικά λιπάσματα ) Στην αύξηση του μικροβιακού φορτίου Δ) Σε καμία από τις παραπάνω αιτίες 2.4.4.78. Η ελάττωση του οξυγόνου στα υδάτινα οικοσυστήματα οφείλεται : ) Στην βιομηχανική δραστηριότητα Β) Στην αστική δραστηριότητα ) Στην αγροτική δραστηριότητα Δ) Σε όλες τις παραπάνω δραστηριότητες 2.4.4.79. Ποια από τις παρακάτω ουσίες είναι μη βιοδιασπώμενες : ) DDT B) Νιτρικά ιόντα ) Φωσφορικά ιόντα Δ) Ουρία 2.4.4.80. Τι προκαλεί η συσσώρευση DDT στους ιστούς των αρπακτικών : ) Την θανάτωσή τους Β) Την μείωση της αναπαραγωγής τους ) Καθιστά πιο εύθραυστα τα κελύφη των αυγών τους Δ) Β και 2.4.4.81. Την εξάπλωση ποιας ασθένειας στην φρική προσπάθησαν να καταπολεμήσουν με την χρήση DDT : ) σθένειας του ύπνου Β) Ελονοσίας ) AIDS Δ) Σύφιλης 2.4.4.82.Εάν η συγκέντρωση μίας μη βιοδιασπώμενης ουσίας στους παραγωγούς είναι 1mg/Kg, η συγκέντρωση της στους καταναλωτές 2 ης τάξης θα είναι : ) 10πλάσια Β) Υποδεκαπλάσια ) 100πλάσια Δ) Το 1/100 της συγκέντρωσης των παραγωγών ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ-ΛΘΟΥΣ: 2.4.4.83. Ο ευτροφισμός των υδάτων έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των αποικοδομητών στα υδάτινα οικοσυστήματα 2.4.4.84. Ο ευτροφισμός έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των ανωτέρων καταναλωτών στα οικοσυστήματα 2.4.4.85. Η κατάταξη των οργανισμών κατά σειρά αυξανόμενης συγκέντρωσης μίας μη βιοδιασπώμενης ουσίας είναι : Έντομα-Φυτά-ετοί-Φίδια 2.4.4.86. Πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα είναι αποτέλεσμα της αύξησης του ανθρώπινου πληθυσμού καθώς και του τρόπου ζωής του σύγχρονου ανθρώπου 2.4.4.87. Ο ευτροφισμός των υδάτων οφείλεται σε βιομηχανικά απόβλητα 2.4.4.88.Οι πυρκαγιές και η υπερβόσκηση αποτελούν φυσικές αιτίες ερημοποίησης 2.4.4.89. Οι μηχανισμοί επανάκαμψης των μεσογειακών οικοσυστημάτων είναι αποτελεσματικοί και κατά την υπερβόσκηση 2.4.4.90. Εάν μετρήσουμε την ποσότητα μίας μη βιοδιασπώμενης ουσίας σε όλους τους οργανισμούς του οικοσυστήματος την μικρότερη τιμή της θα την βρούμε στους παραγωγούς 2.4.4.91. Το DDT δεν διασπάται από κανένα είδος οργανισμού 2.4.4.92. Οι 3 κυριότεροι παράγοντες ρύπανσης των υδάτων είναι η αστική, η αγροτική και η βιομηχανική δραστηριότητα. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 104

105 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗΣ 2.4.4.93. 1) Βιοσυσσώρευση ) Φωσφορούχα λιπάσματα 2.) Ευτροφισμός Β) DDT 3.) Ρύπανση εδάφους ) Ραδιενεργά απόβλητα 2.4.4.94. 1) 1mgr DDT/Kg ιστών 2) 10mgr DDT/Kg ιστών 3) 100mgr DDT/Kg ιστών ) Συγκέντωση στις κάμπιες Β) Συγκέντρωση στην κουκουβάγια ) Συγκέντρωση στον κότσυφα 2.4.4.95. 1) γροτική δραστηριότητα ) Ευτροφισμός 2) Βιομηχανική δραστηριότητα Β) Βιοσυσσώρευση 3) στική δραστηριότητα ) Ρύπανση εδαφών ΣΚΗΣΕΙΣ 2.4.4.96.Το παρακάτω διάγραμμα παριστάνει την μεταβολή του οξυγόνου σε ένα υδάτινο οικοσύστημα. O 2 Τέλος περιόδου βροχοπτώσεων Χρόνος t Να αιτιολογήσετε την μορφή της καμπύλης,με δεδομένο ότι το υδάτινο οικοσύστημα δεν επηρεάζεται από βιομηχανικές δραστηριότητες. 2.4.4.97. ) ιατί στο Λονδίνο δεν παρατηρείτε το φωτοχημικό νέφος σε αντίθεση με το Λος Άντζελες και την θήνα; Β) ιατί το φαινόμενο της όξινης βροχής είναι μία από τις κύριες αιτίες ερημοποίησης σε δάση της Βόρειας Ευρώπης και όχι στα τροπικά δάση ; 2.4.4.98. Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας: Τροφικά επίπεδα Τριτογενείς καταναλωτές Δευτερογενείς καταναλωτές Πρωτογενείς καταναλωτές Παραγωγοί Βιομάζα (τόνοι) 100 Ποσότητα DDT (mg) Συγκέντρωση DDT (mg/kg) 100 2.4.4.99. Προκειμένου μια λίμνη να απαλλαχθεί από ένα είδος κουνουπιών, ψεκάστηκε με DDT. ποδείχθηκε ότι ποσότητα DDT/μονάδα μάζας 1000 μονάδες είναι θανατηφόρα για οποιονδήποτε οργανισμό. Η συγκέντρωση DDT βρέθηκε στο νερό της λίμνης 1 μονάδα συγκέντρωσης (ποσότητα DDT/ μονάδα μάζας). Θεωρούμε ότι η ίδια συγκέντρωση DDT υπάρχει βιοσυσσωρευμένο και στους ιστούς των οργανισμών που αποτελούν το φυτοπλαγκτόν. Το οικοσύστημα της λίμνης αποτελείται από τους εξής οργανισμούς: Μικρά ψάρια, μεγάλα ψάρια, ζωοπλαγκτόν, φυτοπλαγκτόν, ψαροπούλια. Εάν οι ποιοτικές τροφικές σχέσεις του οικοσυστήματος μπορούν να απεικονιστούν από μία τροφική αλυσίδα, θα μπορούμε να εντοπίσουμε στην λίμνη ψαροπούλια; Ποιο είδος ψαριών θα μπορούσε ο άνθρωπος να χρησιμοποιεί για την τροφή του; ΘΕΜΤ ΠΝΕΛΛΗΝΙΩΝ 2.4.4.100. Η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στην επιφάνεια της ης, λόγω συσσώρευσης CO 2 στην ατμόσφαιρα, ονομάζεται φαινόμενο... 2.4.4.101. πό μετρήσεις, που έγιναν σε μια λίμνη, βρέθηκε μικρή συγκέντρωση εντομοκτόνου DDT στο φυτοπλαγκτόν και πολύ μεγαλύτερη συγκέντρωση του ίδιου εντομοκτόνου στα ψαροπούλια της λίμνης. Με δεδομένο ότι η τροφική αλυσίδα του λιμναίου οικοσυστήματος περιλαμβάνει φυτοπλαγκτόν, ψάρια, ψαροπούλια και ζωοπλαγκτόν: α. να γράψετε την τροφική αλυσίδα της λίμνης β. αν η ενέργεια στο τροφικό επίπεδο των ψαριών είναι 3 10 2 KJ, να υπολογίσετε την ενέργεια των άλλων τροφικών επιπέδων γ. πώς εξηγείται η μεγάλη συγκέντρωση του DDT που βρέθηκε στα ψαροπούλια; 2.4.4.102. Η εξασθένηση της στοιβάδας του όζοντος προκαλείται από: α. διοξείδιο του άνθρακα β. διοξείδιο του αζώτου γ. χλωροφθοράνθρακες δ. διοξείδιο του θείου. 2.4.4.103. Να αναφέρετε τις συνέπειες του φαινομένου της όξινης βροχής. 2.4.4.104. Η χρήση χημικών λιπασμάτων οδηγεί στο φαινόμενο του ευτροφισμού. Να εξηγήσετε το φαινόμενο αυτό. 2.4.4.105. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου οφείλεται σε αυξημένη συγκέντρωση στην ατμόσφαιρα του α. μονοξειδίου του αζώτου. β. διοξειδίου του άνθρακα. γ. διοξειδίου του θείου. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 105

106 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής δ. διοξειδίου του αζώτου. κυρίως 2.4.4.106. Στο φαινόμενο της βιοσυσσώρευσης η α. στο διοξείδιο του άνθρακα. συγκέντρωση της β. στο οξυγόνο. μη βιοδιασπώμενης ουσίας γ. στα οξείδια του αζώτου. α. ελαττώνεται, όσο προχωράμε στα ανώτερα δ. στους χλωροφθοράνθρακες. τροφικά 2.4.4.116. Να εξηγήσετε τις διεργασίες που οδηγούν επίπεδα. στην πτώση του ph της βροχής κάτω από 5. β. αυξάνεται, όσο προχωράμε στα ανώτερα τροφικά 2.4.4.117. Να αναφέρετε ποια προβλήματα υγείας επίπεδα. προκαλούν τα οξείδια του αζώτου στον άνθρωπο. γ. παραμένει σταθερή σε όλα τα τροφικά επίπεδα. 2.4.4.118. Ως "τρύπα του όζοντος" δ. παραμένει σταθερή, επειδή μεταβολίζεται χαρακτηρίζουμε 2.4.4.107. Ποιο είναι το κριτήριο, στις περισσότερες α. την τρύπα που προκαλείται σε ένα αρχαίο μνημείο περιπτώσεις, από το όζον που παράγουν οι κινητήρες εσωτερικής για να χαρακτηριστεί ένας ρύπος απειλή για το καύσης. περιβάλλον; β. τη μείωση του πάχους της στιβάδας του όζοντος 2.4.4.108. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της υπεριώδους στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. ακτινοβολίας γ. τη διάβρωση των ψυκτικών μηχανημάτων από τους στους οργανισμούς; χλωροφθοράνθρακες. 2.4.4.109. Πώς προκαλείται το φωτοχημικό νέφος; δ. μια μορφή ρύπανσης που απορροφά την υπεριώδη 2.4.4.110. Η εξασθένηση της στοιβάδας ακτινοβολία που φτάνει στη η. του όζοντος οφείλεται 2.4.4.119. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας την α. στους χλωροφθοράνθρακες. ενότητα που ακολουθεί, αφού διαγράψετε λέξεις από β. στους υδροφθοράνθρακες. τις ευρισκόμενες μέσα σε παρένθεση, έτσι ώστε κάθε γ. στην υπεριώδη ακτινοβολία. πρόταση να παραμένει σωστή. δ. στην υπέρυθρη ακτινοβολία. Η συγκέντρωση μεγάλων ποσοτήτων τοξικών ουσιών 2.4.4.111. Πώς δημιουργείται η όξινη βροχή; στους (ανώτερους/κατώτερους) καταναλωτές 2.4.4.112. Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι λόγω ονομάζεται (βιοαποικοδόμηση/βιοσυσσώρευση). της βαθμιαίας αύξησης της συγκέντρωσης του Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται σε περιπτώσεις διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, το 2040 η ουσιών που (βιοδιασπώνται/δε βιοδιασπώνται), μέση θερμοκρασία του πλανήτη μας θα έχει αυξηθεί όπως το (αντιβιοτικό/εντομοκτόνο) DDT. κατά 5 ο C. Ποιες θα είναι οι πιθανές περιβαλλοντικές 2.4.4.120. Η εξασθένιση της στιβάδας του όζοντος επιπτώσεις για τον πλανήτη από αυτή την αύξηση; δημιουργείται από : 2.4.4.113. Το φαινόμενο του α. τους χλωροφθοράνθρακες θερμοκηπίου προκαλείται από τη β. το διοξείδιο του άνθρακα συγκέντρωση στην ατμόσφαιρα των γ. τα οξείδια του αζώτου α. μονοξειδίου του άνθρακα και υδρογόνου. δ. το θειώδες οξύ. β. μονοξειδίου του άνθρακα και οξειδίων του αζώτου. 2.4.4.121. Ποιος είναι ο ρόλος της στιβάδας του γ. διοξειδίου του άνθρακα και υδρατμών. όζοντος στην κατώτερη στρατόσφαιρα και σε τι δ. διοξειδίου του θείου και οξυγόνου. οφείλεται η βαθμιαία εξασθένηση της στιβάδας 2.4.4.114. A.Όταν το όζον βρίσκεται στα ανώτερα αυτής; επίπεδα της ατμόσφαιρας, σχηματίζει στιβάδα που 2.4.4.122. Οι περισσότερες πόλεις αντιμετωπίζουν διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση της σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα όπως είναι η ζωής. κακή ποιότητα του αέρα λόγω συγκέντρωσης Ποιος είναι ο ρόλος του όζοντος στη στιβάδα αυτή; ατμοσφαιρικών ρύπων (για παράδειγμα οξειδίων του Ποια είναι η αιτία της εξασθένησης της στιβάδας του αζώτου), η ηχορύπανση και η αυξημένη παραγωγή όζοντος; Ποιες είναι οι επιπτώσεις της εξασθένησής λυμάτων. της στους ζωντανούς οργανισμούς; A. Τι προβλήματα υγείας προκαλούν τα B. Το όζον στα κατώτερα επίπεδα της ατμόσφαιρας οξείδια του αζώτου στον άνθρωπο; αποτελεί δευτερογενή ρύπο του φωτοχημικού B. Τι περιέχουν τα αστικά λύματα; (Να νέφους. Ποιον άλλο δευτερογενή ρύπο γνωρίζετε; αναφέρετε τις διαταραχές που Πώς παράγονται οι δευτερογενείς ρύποι; προκαλούν τα αστικά λύματα στα Ποιες είναι οι επιπτώσεις τους στην υγεία υδάτινα οικοσυστήματα στα οποία του ανθρώπου; καταλήγουν. 2.4.4.115. Η τρύπα του όζοντος οφείλεται ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 106

107 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής 2.4.4.123. Η συγκέντρωση των μη βιοδιασπώμενων ουσιών είναι μεγαλύτερη α. στους αποικοδομητές. β. στους παραγωγούς. γ. στους κορυφαίους καταναλωτές. δ. στα μικρόβια. 2.4.4.124. Ποια είναι η σημασία του όζοντος στα ανώτερα επίπεδα της ατμόσφαιρας ; Ποια είναι τα αίτια της εξασθένησης της στοιβάδας του όζοντος ; 2.4.4.125. Ένα συστατικό του φωτοχημικού νέφους που παρεμποδίζει, σε υψηλές συγκεντρώσεις, τη μεταφορά οξυγόνου στους ιστούς είναι το α. διοξείδιο του θείου β. όζον γ. ΡΝ δ. μονοξείδιο του άνθρακα. ΕΠΝΛΗΠΤΙΚ ΘΕΜΤ 2.4.4.126. Η καύση ορυκτών καυσίμων ( γαιάνθρακες,πετρέλαιο, υγρά καύσιμα ), καθώς και άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες είχαν ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση αερίων στην ατμόσφαιρα που προκάλεσαν περιβαλλοντικά προβλήματα όπως αυτά του παρακάτω διαγράμματος. ΤΟ ΦΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΞΣΘΕΝΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΤΙΒΔΣ ΤΟΥ ΟΖΟΝΤΟΣ ΤΟ ΦΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΦΩΤΟΧΗΜΙΚΟ ΝΕΦΟΣ ΤΟ ΦΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ αέριο-1 αέριο-2 αέριο-3 αέριο-4 αέριο-5 αέριο-6. Να αντιστοιχίσετε τα αέρια ( 1 έως και 5 ) με τα αέρια που σας δίνονται παρακάτω, με δεδομένο ότι το αέριο-3 προκαλεί ασφυξία στον άνθρωπο. 1.Διοξείδιο του άνθρακα 2.Οξείδια του αζώτου 3.Βενζοπυρένιο 4.Μονοξείδιο του άνθρακα 5.Χλωροφθοράνθρακες 6.Διοξείδιο του θείου 2.4.4.127. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τη μεταβολή του πληθυσμού διαφόρων ομάδων οργανισμών ενός υδάτινου οικοσυστήματος. Χρονική στιγμή t 1 t 2 t 3 t 4 t 5 Πληθυσμός φυτοπλαγκτού 15 16. 25. 35 25 ( 10 3 ) Πληθυσμός 8 9 14 25 12 Ζωοπλαγκτού ( 10 3 ) Πληθυσμός 10 9 18 28 19 ποικοδομητών ( 10 6 ) Πληθυσμός νωτέρων Καταναλωτών ( 10 2 ) 10 9 11 0,5 0,2 Δίνεται ότι τη χρονική στιγμή t3 έχουμε το τέλος της περιόδου των βροχοπτώσεων.. Να αναφέρετε το περιβαλλοντικό πρόβλημα που περιγράφετε στον παρακάτω πίνακα, καθώς και τις ανθρώπινες δραστηριότητες που το προκαλούν. πάντηση : Το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι ο ευτροφισμός και προκύπτει από την αγροτική δραστηριότητα, λόγω αλόγιστης χρήσης αζωτούχων λιπασμάτων και από τα αστικά λύματα που περιέχουν φωσφορικά και νιτρικά ιόντα. Β. Πως μεταβάλλεται ο πληθυσμός των ανωτέρων καταναλωτών και γιατί ; πάντηση :ρχικά ο πληθυσμός των ανωτέρων καταναλωτών είναι σχετικά σταθερός και μεταβάλλεται σε φυσιολογικά επίπεδα (εποχικές διακυμάνσεις). Στη συνέχεια όμως η υπέρμετρη αύξηση των πλαγκτονικών οργανισμών και την αύξηση του πληθυσμού των αποικοδομητών, το αποτέλεσμα ήταν η ελάττωση του πληθυσμού των ανωτέρων καταναλωτών σχεδόν στο επίπεδο του αφανισμού. Η παραπάνω μεταβολή οφείλεται στο γεγονός ότι ο ρυθμός κατανάλωσης του οξυγόνου στο νερό σταδιακά έγινε μεγαλύτερος από τον ρυθμό παραγωγής του. Έτσι οι ανώτεροι καταναλωτές πεθαίνουν από ασφυξία.. Ποια άλλη δραστηριότητα του ανθρώπου μπορεί να ελαττώσει το διαλυμένο οξυγόνο του νερού,και γιατί προκαλείται αυτή η μείωση ; πάντηση : Η μείωση του διαλυμένου οξυγόνου προκαλείται από τη ρίψη θερμού νερού των ψυκτικών εγκαταστάσεων των εργοστασίων ή των πυρηνικών αντιδραστήρων. Η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού έχει ως αποτέλεσμα την μείωση του διαλυμένου οξυγόνου στο νερό. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 107

108 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής 2.4.4.128. Δίνεται η παρακάτω υποθετική αλυσίδα ενός υδατίνου οικοσυστήματος. Φυτοπλαγκτόν Ζωοπλαγκτόν Μικρά ψάρια Μεγάλα ψάρια Κορμοράνος. Σε 1Kg φυτοπλαγκτόν ανιχνεύτηκε ποσότητα μίας μη βιοδιασπώμενης ουσίας ίση με 3 10-6 mg..να εξηγήσετε πόση ποσότητα της ίδιας μη βιοδιασπώμενης ουσίας θα βρίσκεται σε 1Kg κορμοράνων. πάντηση : Το ζωοπλαγκτόν για να αυξήσει την βιομάζα του κατά 1Κg, θα πρέπει να καταναλώσει 10Kg φυτοπλαγκτόν. Όμως τα 10Kg φυτοπλαγκόν περιέχουν και 3 10-5 mg της μη βιοδιασπώμενης ουσίας. φού η ουσία αυτή δεν μπορεί να διασπαστεί και να αποβληθεί από το ζωοπλαγκτόν, στο 1Kg ζωοπλαγκτόν θα περιέχονται 3 10-5 mg της μη βιοδιασπώμενης ουσίας. Τα μικρά ψάρια για να αυξήσουν την βιομάζα τους κατά 1Kg, θα πρέπει να καταναλώσουν 10Kg ζωοπλαγκτόν. Όμως τα 10Kg ζωοπλαγκτόν περιέχουν και 3 10-4 mg της μη βιοδιασπώμενης ουσίας. φού η ουσία αυτή δεν μπορεί να διασπαστεί και να αποβληθεί από τα μικρά ψάρια, στο 1Kg μικρών ψαριών θα περιέχονται 3 10-4 της μη βιοδιασπώμενης ουσίας. Τα μεγάλα ψάρια για να αυξήσουν την βιομάζα τους κατά 1Kg, θα πρέπει να καταναλώσουν 10Kg μικρών ψαριών. Όμως τα 10Kg μικρών ψαριών περιέχουν και 3 10-3 mg της μη βιοδιασπώμενης ουσίας. φού η ουσία αυτή δεν μπορεί να διασπαστεί και να αποβληθεί από τα μεγάλα ψάρια, στο 1Kg μεγάλων ψαριών θα περιέχονται 3 10-3 mg της μη βιοδιασπώμενης ουσίας. Τέλος οι κορμοράνοι για να αυξήσουν τη βιομάζα τους κατά 1Kg, θα πρέπει να καταναλώσουν 10Kg μεγάλων ψαριών που περιέχει 3 10-2 mg της μη βιοδιασπώμενης ουσίας Άρα στο τροφικό επίπεδο των κορμοράνων στο 1Κg περιέχονται3 10-2 mg της μη βιοδιασπώμενης ουσίας. 2.4.4.129. Δίνεται στο παρακάτω διάγραμμα η μεταβολή της συγκέντρωσης των δευτερογενών ρύπων του φωτοχημικού νέφους (όζον,ρν) σε συνάρτηση με το χρόνο. Να αιτιολογήσετε την μορφή του παρακάτω διαγράμματος. Συγκέντρωση ρύπων στην ατμόσφαιρα ( Ο 3, ΡΝ ) 3 5 7 9 Ι Μ Μ Ι Σ Χρόνος (Μήνες) Πρώτος μήνας (Ι) ο Ιανουάριος, τρίτος μήνας (Μ) ο Μάρτιος, πέμπτος μήνας (Μ) ο Μάιος, έβδομος ο Ιούλιος (Ι) και ένατος ο Σεπτέμβριος (Σ). ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 108

109 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής Επαναληπτικά θέματα 2 ου κεφαλαίου και θέματα πανελληνίων Άσκηση-1 Σε ένα οικοσύστημα υπάρχουν 4 είδη οργανισμών (,Β,,Δ) όπου οι τρόφικες σχέσεις του μπορούν να απεικονιστούν με μία τροφική αλυσίδα. Ο οργανισμός έχει βιομάζα 5 10 2 Κg, ο οργανισμός Β 5 10 3 Κg, ο οργανισμός 50 Kg και ο οργανισμός Δ 5 10 4 Kg..) Να γράψετε την τροφική αλυσίδα του οικοσυστήματος. Β.) Να υπολογίσετε την ενέργεια που εμπεριέχεται σε όλους τους οργανισμούς του οικοσυστήματος εάν η ενέργεια που εμπεριέχεται στον οργανισμό είναι 3ΚJ/Kg.) Να υπολογίσετε την ενέργεια που χάνεται κατά την μετάβαση από το 3 ο στο 4 ο τροφικό επίπεδο. Άσκηση-2 Η βιομάζα του οργανισμού 3 είναι 10 4 Kg A.) Να υπολογιστεί η βιομάζα καθεμίας από τις ομάδες που αποτελούν την τροφική αλυσίδα. Β.) Εάν η μέση βιομάζα κάθε οργανισμού που ανήκει στο είδος 4 είναι 10 Kg να βρείτε τον αριθμό των οργανισμών που μπορεί να υποστηρίξει η αλυσίδα..) ν η ενέργεια που εμπεριέχεται στο 2 ο τροφικό επίπεδο είναι 5KJ/Kg να βρείτε την ενέργεια που χάνεται μεταξύ 4 ο και 5 ο τροφικού επιπέδου. Άσκηση-3.Να τοποθετήσετε τους οργανισμούς στην παρακάτω τροφική πυραμίδα ενέργειας Τροφική αλυσίδα άσκησης-2 1 2 3 4 5 Τροφικό πλέγμα άσκησης-3 9 7 8 10 7 KJ Μπορεί μία πυραμίδα ενέργειας να εμφανιστεί ως ανεστραμμένη ; B.) Εάν η ενέργεια που εμπεριέχεται στο 1 ο τροφικό επίπεδο είναι 2KJ/Kg, να υπολογιστεί η βιομάζα όλων των τροφικών επιπέδων του οικοσυστήματος.) Να υπολογιστεί η βιομάζα που χάνεται μεταξύ 3 ο και 4 ο τροφικού επιπέδου 5 1 2 3 4 6 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 109

110 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής Άσκηση-4.) Να γράψετε όλες τις δυνατές τροφικές αλυσίδες που δημιουργούνται στο πλέγμα. Β.) Να κατατάξετε τους οργανισμούς του οικοσυστήματος σε όλα τα δυνατά τροφικά επίπεδα..) Εάν ο οργανισμός 5 μειωθεί, ποια θα είναι η επίπτωση της μείωσης αυτής στον πληθυσμό του οργανισμού 4 ; Άσκηση-5 Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας Βιομάζα (Κg) Ενέργεια (KJ) Καταναλωτές 3ης τάξης Καταναλωτές 10 4 2ης τάξης Καταναλωτές 1ης τάξης Παραγωγοί 10 7 Ποσότητα DDT(mg) 1 Συγκέντρωση DDT(mg/Kg) Άσκηση-6 Εάν στον οργανισμό 2 ανιχνεύθηκε ποσότητα μη βιοδιασπώμενης ουσίας ίση με 100mg, να βρείτε : Την συγκέντρωση της μη βιοδιασπώμενης ουσίας σε όλους τους οργανισμούς του οικοσυστήματος,με δεδομένο ότι η βιομάζα του οργανισμού 3 είναι 10 4 Κg. Άσκηση-7 Εάν η συγκέντρωση μίας μη βιοδιασπώμενης ουσίας στον οργανισμό 4 είναι 1000mg/Kg, να βρείτε την ποσότητα της μη βιοδιασπώμενης ουσίας στον οργανισμό 1 με δεδομένο ότι η βιομάζα του οργανισμού 2 είναι 1000Kg. Άσκηση-8 Σε ένα χερσαίο οικοσύστημα υπάρχουν οι παρακάτω οργανισμοί που σχηματίζουν μία τροφική αλυσίδα : Φυτό, κουκουβάγια,κότσυφας,κάμπια..) Να γράψετε την τροφική αλυσίδα του οικοσυστήματος. Β.) ν η ενέργεια που εμπεριέχεται στο τροφικό επίπεδο της κάμπιας είναι 4 10 5 KJ και στο τροφικό επίπεδο των παραγωγών η ενέργεια που εμπεριέχεται είναι 4ΚJ/Kg, να υπολογίσετε την ενέργεια και την βιομάζα όλων των τροφικών επιπέδων..) ν έχει ανιχνευθεί στο 2 ο τροφικό επίπεδο 1mg μίας μη βιοδιασπώμενης ουσίας,να υπολογιστούν οι συγκεντρώσεις της σε όλα τα τροφικά επίπεδα του οικοσυστήματος. Άσκηση 9. Ένα υδάτινο οικοσύστημα αποτελείτε από τους παρακάτω οργανισμούς : φυτοπλαγκτόν, λαυράκια (σαρκοφάγα), σαρδέλες(τρέφονται με ζωοπλαγκτόν),γλάροι,ζωοπλαγκτόν. Να τοποθετήσετε τους οργανισμούς κατά τέτοιο τρόπο ώστε να σχηματίζουν μία τροφική αλυσίδα. Β. Να υπολογίσετε την βιομάζα όλων των ομάδων της τροφικής αλυσίδας. την συγκέντρωση μίας μη βιοδιασπώμενης ουσίας σε όλους τους οργανισμούς του οικοσυστήματος Δίνεται ότι η ποσότητα της μη βιοδιασπώμενης ουσίας στους καταναλωτές 1 ης τάξης είναι 10mg και η συγκέντρωση της στο τροφικό επίπεδο των παραγωγών 10-5 mg/kg. Τροφική αλυσίδα άσκησης 6. 1 2 3 4 Τροφική αλυσίδα άσκησης 7. 1 2 3 4 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 110

111 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής Άσκηση 10. Ένα οικοσύστημα περιλαμβάνει τους οργανισμούς, Β,, Δ, Ε, Ζ και Η Οι είναι παραγωγοί Οι Β,, Δ είναι καταναλωτές 1 ης τάξης Οι Ε, Ζ είναι καταναλωτές 2 ης τάξης Οι Η είναι καταναλωτές 3 ης τάξης α) Να σχεδιάσετε το τροφικό πλέγμα που περιλαμβάνει τον μέγιστο αριθμό τροφικών αλυσίδων. Δηλαδή κάθε καταναλωτής τρέφεται από όλους τους οργανισμούς του προηγούμενου τροφικού επιπέδου. Πόσες είναι οι τροφικές αλυσίδες; β) Εάν η βιομάζα των καταναλωτών 2 ης τάξης είναι 50 tn και η ενέργεια που περικλείεται στους παραγωγούς 30 KJ/Kg, να υπολογίσετε την συνολική ενέργεια που είναι ενσωματωμένη στους καταναλωτές 3 ης τάξης και στους παραγωγούς. γ) Εάν στους ιστούς ενός καταναλωτή 3 ης τάξης του οικοσυστήματος ανιχνεύτηκε μια μη διασπώμενη ουσία σε συγκέντρωση 1000 mg/kg. Πόση είναι η συνολική της ποσότητα στους ιστούς των παραγωγών; Άσκηση 11. ) Να γράψετε τις τροφικές αλυσίδες που υπάρχουν στο πλέγμα. Β) Να κατατάξετε σε τροφικά επίπεδα όλους τους οργανισμούς του οικοσυστήματος. ) Με δεδομένο ότι η βιομάζα των οργανισμών 5,6,7 είναι 10.000 Κg, να γραφεί η πυραμίδα βιομάζας του συγκεκριμένου οικοσυστήματος. Δ) Εάν στο τροφικό επίπεδο των παραγωγών υπάρχουν δεσμευμένα 10ΚJ/Kg,να γράψετε την πυραμίδα ενέργειας. Ε) Στο τροφικό επίπεδο των κορυφαίων καταναλωτών ανιχνεύτηκε μια ποσότητα DDT ίση με 1mgr. Ποια είναι η ποσότητα της ουσίας στα άλλα τροφικά επίπεδα; ια πιο λόγο επιβαρύνονται περισσότερο οι κορυφαίοι καταναλωτές; Τροφικό πλέγμα άσκησης 11. 8 5 6 1 2 3 4 9 10 7 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 111

112 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής Άσκηση 12. Θέμα πανελληνίων. Να γράψετε τα ονόματα των διαδικασιών που αντιστοιχούν στις θέσεις, Β,, Δ, Ε, Ζ και το όνομα του συστατικού του εδάφους που αντιστοιχεί στη θέση Ψ. Β. Να περιγράψετε τη διαδικασία Δ.. Να αναφέρετε τους λόγους για τους οποίους το νερό είναι απαραίτητο για τις ζωτικές λειτουργίες των φυτών. Διάγραμμα άσκησης 12. Άσκηση 13.Θέμα πανελληνίων. Να αναφέρετε δύο (2) βιοτικούς και Δύο (2) αβιοτικούς παράγοντες του παραπάνω οικοσυστήματος. Β. Με ποια διαδικασία το φυτοπλαγκτόν εξασφαλίζει την απαραίτητη ενέργεια για την επιβίωση και την ανάπτυξή του; Ποιοι παράγοντες απαιτούνται για τη διαδικασία αυτή και ποια τα προϊόντα της;. Στη λίμνη αυτή καταλήγουν τα αστικά λύματα γειτονικού οικισμού χωρίς να υποστούν την παραμικρή επεξεργασία. Το αποτέλεσμα είναι να πρασινίζουν τα νερά της λίμνης, λόγω της υπερβολικής αύξησης του φυτοπλαγκτού. Ποια θα είναι η επίπτωση στον πληθυσμό των ψαριών της λίμνης και γιατί; Δ. Να αιτιολογήσετε γιατί το παραπάνω φαινόμενο θεωρείται ρύπανση των νερών της λίμνης. Ποιες συνέπειες μπορεί να έχει στον άνθρωπο η χρήση του νερού της λίμνης στην οποία καταλήγουν τα λύματα; Διάγραμμα άσκησης 13. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 112

113 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής Άσκηση 14. Θέμα πανελληνίων. Ποιο διάγραμμα απεικονίζει την ποσότητα της βιομάζας των τροφικών επιπέδων του οικοσυστήματος αυτού και ποιο την ποσότητα του DDT ; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Β. Πού οφείλεται η αύξηση της συγκέντρωσης του DDT κατά μήκος των τροφικών επιπέδων ενός οικοσυστήματος; Διάγραμμα άσκησης 14. Άσκηση 15.Θέμα πανελληνίων Ένα ξενοδοχείο που βρίσκεται σε μια παραποτάμια περιοχή διοχετεύει τα απόβλητα των αποχετεύσεών του στο ποτάμι, θεωρώντας ότι δεν ρυπαίνει το νερό του ποταμού. Οι μετρήσεις που έγιναν, τόσο της ποσότητας του οξυγόνου όσο και της ποσότητας των αποικοδομητών στο νερό, απεικονίζονται στην παρακάτω γραφική παράσταση με τις καμπύλες και Β. Ποια καμπύλη απεικονίζει την ποσότητα του διαλυμένου οξυγόνου και ποια καμπύλη απεικονίζει την ποσότητα των αποικοδομητών ; Να εξηγήσετε την απάντησή σας. Διάγραμμα άσκησης 15. Άσκηση 16.Θέμα πανελληνίων Τα παρακάτω διαγράμματα απεικονίζουν τη μεταβολή της συγκέντρωσης δύο αέριων ρύπων, του όζοντος και των οξειδίων του αζώτου κατά τη διάρκεια ενός εικοσιτετραώρου στο κέντρο της θήνας. Ποια καμπύλη απεικονίζει τη μεταβολή της συγκέντρωσης του όζοντος και ποια τη μεταβολή της συγκέντρωσης των οξειδίων του αζώτου ; Να εξηγήσετε την απάντησή σας. Διάγραμμα άσκησης 16. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 113

114 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής Άσκηση 17. Θέμα πανελληνίων Σε μία λίμνη που περιβάλλεται από χωράφια τα οποία καλλιεργούνται συστηματικά με χρήση λιπασμάτων, διοχετεύονται πολλά από τα νερά της βροχής που δέχεται η περιοχή αυτή. Να θεωρήσετε ότι στη λίμνη υπάρχουν υδρόβιοι φωτοσυνθετικοί οργανισμοί, ζωοπλαγκτόν και ψάρια που αποτελούν τροφική αλυσίδα. Στο διάγραμμα φαίνεται η μεταβολή στον πληθυσμό των οργανισμών αυτών μετά το τέλος της περιόδου των βροχοπτώσεων.. Να ερμηνεύσετε τη μορφή των καμπυλών του παραπάνω διαγράμματος. Β. Να περιγράψετε το φαινόμενο το οποίο προκαλεί τις μεταβολές στις καμπύλες του παραπάνω διαγράμματος.. Να εξηγήσετε πώς μεταβάλλεται ο πληθυσμός των αποικοδομητών σ' αυτή τη λίμνη. Διάγραμμα άσκησης 17. Άσκηση 18.Θέμα πανελληνίων Να γράψετε όλες τις διαφορετικές τροφικές αλυσίδες που δημιουργούνται (και να κατατάξετε τους οργανισμούς σε όλα τα δυνατά τροφικά επίπεδα. Ποιοι οργανισμοί συμπεριφέρονται ταυτόχρονα ως καταναλωτές 2 ης και ως καταναλωτές 3 ης τάξης;. ν η ενέργεια που εμπεριέχεται στον πληθυσμό της λιβελούλας είναι 1000 ΚJoules, να υπολογίσετε την ενέργεια στον πληθυσμό των βατράχων. Λιπάσματα από γειτονικά χωράφια που αποπλένονται από το νερό της βροχής, εμπλουτίζουν με νιτρικά και φωσφορικά άλατα την λίμνη. υτό έχει ως αποτέλεσμα να παρατηρηθεί αύξηση του πληθυσμού των υδροβίων φωτοσυνθετικών οργανισμών. Να εξηγήσετε πώς επηρεάζονται οι πληθυσμοί των ψαριών (πέστροφες, κυπρίνοι) από το φαινόμενο αυτό; Πλέγμα άσκησης 18. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 114

115 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής Άσκηση 19.Θέμα πανελληνίων Στο σχήμα απεικονίζεται μια περιοχή στην οποία συνυπάρχουν δάσος κωνοφόρων (), βιομηχανικές μονάδες (Β), καλλιεργούμενοι αγροί () και μια λίμνη (Δ). Η κυκλοφορία του νερού στην περιοχή στηρίζεται στην εξάτμιση, στη διαπνοή των φυτών και στις κατακρημνίσεις. Τι ονομάζουμε διαπνοή και ποιος είναι ο ρόλος της; Ποιες είναι οι επιπτώσεις της όξινης βροχής στους οργανισμούς της περιοχής; Κατά την καλλιέργεια των φυτών στους αγρούς δίπλα στη λίμνη χρησιμοποιήθηκαν μεγάλες ποσότητες μη βιοδιασπώμενου εντομοκτόνου. πό μετρήσεις που έγιναν στην περιοχή βρέθηκε μεγάλη συγκέντρωση από το συγκεκριμένο εντομοκτόνο σε πολλά από τα ψαροπούλια της λίμνης (Δ). Να εξηγήσετε το φαινόμενο. Άσκηση 20.Θέμα Πανελληνίων. Με βάση το σχήμα να γράψετε: i. τις χημικές ουσίες που υποδηλώνουν οι αριθμοί 1 και 7 ii. τις διαδικασίες που υποδηλώνουν οι αριθμοί 2, 3, 4, 8, 9, 10 και iii. τους μικροοργανισμούς που αντιστοιχούν στους αριθμούς 5 και 6. Εικόνα άσκησης 19. Σχήμα άσκησης 20. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 115

116 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής 3ο Κεφάλαιο-Εξέλιξη Ι. Εισαγωγή-Ταξινόμηση των οργανισμών και εξέλιξη. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 3.1. «Χωρίς την θεωρία της εξέλιξης δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πώς ένα άθροισμα από χημικά συστατικά και κύτταρα, όπως ο άνθρωπος, έγινε ικανό: να είναι ζωντανό, να αισθάνεται χαρά και πόνο, να ξεχωρίζει την ομορφιά από την ασχήμια και να διακρίνει το καλό από το κακό». Ποιος διατύπωσε την παραπάνω φράση : α. Ο Θαλής ο Μιλήσιος β. Ο Θεοδόσιος Ντοπζάνσκυ γ. Ο Κάρολος Δαρβίνος δ. Ο ριστοτέλης 3.2. Ποια από τις παρακάτω βαθμίδες ταξινόμησης των οργανισμών περιλαμβάνει περισσότερα είδη οργανισμών : α. Η οικογένεια β. Το γένος γ. Η κλάση δ. Η τάξη 3.3. Ποιος από τους παρακάτω οργανισμούς ομαδοποιείται σε είδος με βάση το τυπολογικό κριτήριο : α. Το καλαμπόκι β. Ο άνθρωπος γ. Η γάτα δ. Η αμοιβάδα 3.4. Τα είδη που μοιάζουν περισσότερο μεταξύ τους συνιστούν α. ένα γένος β. μία οικογένεια γ. μία τάξη δ. μία κλάση 3.5. Τα γένη που μοιάζουν περισσότερο μεταξύ τους συνιστούν α. ένα φύλο β. μία οικογένεια γ. μία τάξη δ. μία κλάση 3.6. Οι οικογένειες που μοιάζουν περισσότερο μεταξύ τους συνιστούν α. ένα φύλο β. μία τάξη γ. ένα γένος δ. μία κλάση 3.7. Οι τάξεις που μοιάζουν περισσότερο μεταξύ τους συνιστούν α. ένα φύλο β. ένα είδος γ. ένα γένος δ. μία κλάση 3.8. Οι κλάσεις που μοιάζουν περισσότερο μεταξύ τους συνιστούν α. ένα φύλο β. ένα είδος γ. ένα γένος δ. μία οικογένεια 3.9. Ποιοι από τους παρακάτω οργανισμούς ανήκουν στο ίδιο γένος : α. Η γάτα και ο λύγκας β. Ο γορίλας, ο γίββωνας και ο άνθρωπος γ. Ο γορίλας, ο γίββωνας, ο άνθρωπος και ο κροκόδειλος δ. Η γάτα, ο λύγκας, ο γορίλας, ο γίββωνας και ο άνθρωπος. 3.10. Ποιοι από τους παρακάτω οργανισμούς ανήκουν στην ίδια τάξη : α. Η γάτα, ο λύγκας, ο γορίλας και ο γίββωνας β. Ο γορίλας, ο γίββωνας και ο άνθρωπος γ. Ο γορίλας, ο γίββωνας, ο άνθρωπος και ο κροκόδειλος δ. Η γάτα, ο λύγκας, ο γορίλας, ο γίββωνας και ο άνθρωπος 3.11. Ποιος από τους παρακάτω οργανισμούς δεν ανήκει στην κλάση των θηλαστικών : α. Ο κροκόδειλος β. Ο λύγκας γ. Ο γίββωνας δ. Ο γορίλας Β. Ερωτήσεις τύπου σωστό-λάθος Να σημειώσετε με Σ τις σωστές προτάσεις και με Λ τις λανθασμένες. 3.12. Ένας από τους λόγους για τους οποίους άργησε να γίνει αποδεκτή η θεωρία της εξέλιξης των ειδών, που διατυπώθηκε από τον Κάρολο Δαρβίνο, ήταν ότι στο σύντομο χρονικό διάστημα της ζωής του ανθρώπου δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτές οι μεταβολές που υφίστανται τα είδη. 3.13. Πριν το Δαρβίνο όλοι οι επιστήμονες πίστευαν στην σταθερότητα των ειδών. 3.14. Και πριν το Δαρβίνο υπήρχαν στοχαστές που πίστευαν στη θεωρία της εξέλιξης,αλλά ο Δαρβίνος πρώτος διατύπωσε το μηχανισμό με τον οποίο πραγματοποιείται. 3.15. Σύμφωνα με τον Δαρβίνο η εξέλιξη πραγματοποιείται με τον μηχανισμό της φυσικής επιλογής. 3.16. Οι μικροοοργανισμοί που ανήκουν στον ίδιο κλώνο είναι όμοια όντα. 3.17. Το σύνολο των ζώων μίας συνοικίας πχ σκύλοι,σπουργίτια, γάτες αποτελούν έναν πληθυσμό. 3.18. Ο πληθυσμός χρησιμοποιείται για την κατάταξη των οργανισμών. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 116

117 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής 3.19. Το είδος περιλαμβάνοντας πληθυσμούς οργανισμών που μπορούν να αναπαραχθούν μεταξύ τους χρησιμοποιείται ως θεμελιώδης μονάδα ταξινόμησης. 3.20. Το τυπολογικό κριτήριο εφαρμόζεται, για κατάταξη των οργανισμών που δεν αναπαράγονται φυλετικά σε είδη. 3.21. Το τυπολογικό κριτήριο δεν εφαρμόζεται σε όλα τα είδη οργανισμών. 3.22. Το τυπολογικό κριτήριο εφαρμόζεται σε όλους τους οργανισμούς, για την κατάταξη τους και σε άλλες βαθμίδες ταξινόμησης εκτός του είδους. 3.23. Ο άνθρωπος με το γορίλα δεν έχουν έναν απώτερο κοινό πρόγονο. 3.24. Ο κροκόδειλος με τα θηλαστικά δεν έχουν έναν απώτερο κοινό πρόγονο.. Ερωτήσεις συμπλήρωσης κενών Παρακάτω διατυπώνονται οι ορισμοί διαφόρων εννοιών,χρησίμων για την κατανόηση της θεωρίας της εξέλιξης. Να γράψετε στα κενά τις έννοιες που αντιστοιχούν στους παρακάτω ορισμούς. 3.25. : Το σύνολο των οργανισμών ενός οικοσυστήματος που μπορούν να αναπαραχθούν μεταξύ τους δίνοντας γόνιμους απογόνους 3.26. : το σύνολο των διαφορετικών πληθυσμών που μπορούν να αναπαραχθούν μεταξύ τους και να αποκτήσουν γόνιμους απογόνους. 3.27. : θεωρία που υποστηρίζει ότι όλα τα έμβια όντα αποτελούνται από κύτταρα και από προϊόντα κυττάρων. 3.28. : θεωρία που υποστηρίζει ότι όλα τα έμβια όντα είναι προϊόν εξέλιξης που υπέστησαν προγενέστεροι οργανισμοί. 3.29. :Το κριτήριο με βάση το οποίο, δύο οργανισμοί όταν έχουν κοινά μορφολογικά και βιοχημικά χαρακτηριστικά, ομαδοποιούνται στο ίδιο είδος. 3.30. : Το κριτήριο με βάση το οποίο, δύο άτομα όταν έχουν δυνατότητα αναπαραγωγης μεταξύ τους ανήκουν στο ίδιο είδος. Δ. Ερωτήσεις ανάπτυξης 3.31. Δίνεται το παρακάτω φυλογενετικό δέντρο οργανισμών που ανήκουν σε διαφορετικά είδη.το σημείο τομής των κλάδων αφορά την ύπαρξη κοινού προγόνου. Με βάση το δέντρο που σας δίνεται να βρείτε :. Ποιοι οργανισμοί ανήκουν στο ίδιο γένος. Β. Ποιοι οργανισμοί ανήκουν στην ίδια τάξη.. Ποιοι οργανισμοί ανήκουν στην ίδια κλάση. Δ. Ποιο οργανισμοί ανήκουν στο ίδιο φύλο. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 117

118 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής ΙΙ-Θεωρίες προγενέστερες του Δαρβίνου για την εξέλιξη. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 3.32. Ποιο αρχαίοι φιλόσοφοι εδραίωσαν στην επιστημονική κοινότητα της δύσης την άποψη ότι τα είδη παραμένουν σταθερά στο χρόνο : α. Ηράκλειτος και Εμπεδοκλής β. ναξίμανδρος και Ξενοφάνης γ. Ηράκλειτος και ναξίμανδρος δ. ριστοτέλης και Πλάτωνας 3.33. Ποια από τις παρακάτω προτάσεις δεν συμφωνεί με τις απόψεις του Ζαν-Μπατίστ-Λαμάρκ : α. Η ζωή στον πλανήτη μας έχει προέλθει από απλούστερες μορφές που σταδιακά έγιναν πιο περίπλοκες. β. Οι αλλαγές στο περιβάλλον δημιουργούν νέες συνήθειες στα ζώα, με αποτέλεσμα αυτά να χρησιμοποιούν περισσότερο κάποια όργανά τους ή, αντίθετα, να μην τα χρησιμοποιούν καθόλου. γ. Οι μεταβολές στους ζωντανούς οργανισμούς με την πάροδο του χρόνου είναι αποτέλεσμα τυχαίων μεταβολών,που δεν αφορούν τις αλλαγές του περιβάλλον τους. δ. Η άβια ύλη παράγει ατελείς μορφές ζωής. Β. Ερωτήσεις τύπου σωστό-λάθος 3.34. Οι απλούστερες μορφές ζωής εξελίσσονται σε ανώτερες λόγω μίας έμφυτης τάσης των όντων για συνεχή πρόοδο. 3.35. Οι αλλαγές στο περιβάλλον,σύμφωνα με το Λαμάρκ είναι υπεύθυνες για τις αλλαγές στα χαρακτηριστικά των οργανισμών. 3.36. Σύμφωνα με το Λαμάρκ, τα ζώα αποκτούν χαρακτηριστικά κατά την διάρκεια της ζωής τους όπου όμως δεν μπορούν να τα κληρονομήσουν στους απογόνους τους. 3.37. Τα επίκτητα χαρακτηριστικά των οργανισμών, με βάση τις απόψεις του Λαμάρκ, κληρονομούνται στους απογόνους. 3.38. Υπάρχουν σήμερα πειράματα που αποδεικνύουν την κληρονόμηση επίκτητων χαρακτηριστικών.. Να συμπληρωθούν τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τους σωστούς όρους 3.39. Ο άλλος ζωολόγος Ζαν-Μπατίστ (1744-1829), ο οποίος επινόησε τον όρο Βιολογία, ήταν ο πρώτος που υποστήριξε με επιχειρήματα ότι τα είδη μεταβάλλονται. 3.40. Σύμφωνα με τη θεωρία του Λαμάρκ για την εξέλιξη των φυτών και ζώων : Κατά τη διάρκεια μεγάλων χρονικών περιόδων οι πρωτόγονοι οργανισμοί μετατρέπονται σταδιακά, κατά μήκος μιας «νοητής», σε πιο εξελιγμένους, με τη βοήθεια μιας, η οποία στοχεύει στη βελτίωσή τους. 3.41.Σύμφωνα με την της και της, τα όργανα ενός ζώου που βοηθούν στην προσαρμογή του στο περιβάλλον χρησιμοποιούνται από αυτό περισσότερο, αναπτύσσονται και μεγαλώνουν, ενώ τα όργανα εκείνα που δε συμβάλλουν στην προσαρμογή του περιπίπτουν σε αχρησία, ατροφούν και εξαφανίζονται. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 118

119 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής III-Η θεωρία της φυσικής επιλογής α. Οι πληθυσμοί των διάφορων ειδών τείνουν να αυξάνονται από A. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής γενιά σε γενιά με ρυθμό γεωμετρικής προόδου. Να σημειώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή β. ν εξαιρεθούν οι εποχικές διακυμάνσεις, τα απάντηση : μεγέθη των πληθυσμών παραμένουν σχετικά 3.42. Ποιος από τους παρακάτω διατύπωσε πρώτος σταθερά. τη θεωρία της φυσικής επιλογής : γ. Τα επίκτητα χαρακτηριστικά των οργανισμών α. Ζαν Μπατίστ Λαμάρκ κληροδοτούνται β. Κάρολος Δάρβινος στη συνέχεια στους απογόνους. γ. Θεοδόσιος Ντοπζάνσκυ δ. Τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά των δ. Λινναίος γονέων κληροδοτούνται στους απογόνους τους. 3.43. Ποια από τις παρακάτω παρατηρήσεις δεν είναι Β. Ερωτήσεις τύπου σωστό-λάθος σύμφωνη με την θεωρία της φυσικής επιλογής : Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως α. Οι πληθυσμοί των ειδών αυξάνονται από γενιά σε σωστές (Σ) ή λανθασμένες (Λ) γενιά με γεωμετρικοί πρόοδο. 3.46. Ο Λαμάρκ δημοσίευσε την θεωρία του το 1809 β. Τα μεγέθη των πληθυσμών παραμένουν σχεδόν,ενώ ο Δαρβίνος το 1858. σταθερά 3.47. Ο Δαρβίνος, πριν από το ταξίδι, πίστευε, όπως γ. Τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά των οι περισσότεροι άνθρωποι της εποχής του, ότι τα είδη γονέων κληρονομούνται στους απογόνους. είναι σταθερά και δε μεταβάλλονται. δ. Τα άτομα ενός είδους δεν είναι όμοια. Στους 3.48. Το ταξίδι του Δαρβίνου με τη φρεγάτα «Beagle» πληθυσμούς υπάρχει μια τεράστια ποικιλομορφία ξεκίνησε το 1831 και διήρκεσε 5 χρόνια. όσον αφορά τα φυσικά χαρακτηριστικά των μελών 3.49. Οι πληθυσμοί των διάφορων ειδών αυξάνονται τους. από γενιά σε γενιά με ρυθμό γεωμετρικής προόδου. 3.44. Ποιο από τα παρακάτω συμπεράσματα δεν 3.50. Το μέγεθος ενός πληθυσμού, παρά την τάση για προκύπτει από τη θεωρία της φυσικής επιλογής : αύξηση, παραμένει σταθερό αφού μερικά άτομα δεν α. Μεταξύ των οργανισμών ενός πληθυσμού επιβιώνουν ή δεν αναπαράγονται. διεξάγεται ένας αγώνας επιβίωσης. 3.51. Τα άτομα ενός είδους είναι όμοια,αφού β. Οι οργανισμοί οι οποίοι έχουν κληρονομήσει μεταξύ των μελών τους δεν εμφανίζεται πλήθος χαρακτηριστικά που τους βοηθούν να χαρακτηριστικών. προσαρμόζονται καλύτερα στο περιβάλλον τους 3.52. Η διαδικασία με την οποία οι οργανισμοί που επιβιώνουν περισσότερο ή/και αφήνουν μεγαλύτερο είναι περισσότερο προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον αριθμό απογόνων από τους οργανισμούς οι οποίοι τους επιβιώνουν και αναπαράγονται περισσότερο έχουν κληρονομήσει λιγότερο ευνοϊκά για την από τους λιγότερο προσαρμοσμένους ονομάστηκε επιβίωσή τους χαρακτηριστικά. από τον Κάρολο Δαρβίνο τεχνητή επιλογή. γ. Οι πρωτόγονοι οργανισμοί μετατρέπονται 3.53. Ο άνθρωπος επιλέγει τα καταλληλότερα ζώα (ή σταδιακά, κατά μήκος μιας «νοητής φυσικής φυτά) ή αυτά που έχουν οικονομικό ενδιαφέρον, κλίμακας», σε πιο εξελιγμένους, με τη βοήθεια μιας προκειμένου να παραγάγει απογόνους με επιθυμητά εσωτερικής δύναμης, η οποία στοχεύει στη βελτίωσή χαρακτηριστικά. τους. 3.54. Οι διάφορες περιοχές έχουν διαφορετικές δ. Με την πάροδο του χρόνου, η συσσώρευση όλο και συνθήκες και διαφορετικές ευκαιρίες επιβίωσης, περισσότερων ευνοϊκών χαρακτηριστικών σε έναν διαφορετικοί οργανισμοί επιλέγονται από τη φυσική πληθυσμό μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ενός επιλογή ως οι πιο προσαρμοσμένοι στο συγκεκριμένο νέου είδους. περιβάλλον. 3.45. «Τα ευνοϊκά για την επιβίωση χαρακτηριστικά. Ερωτήσεις συμπλήρωσης κενών μεταβιβάζονται στην επόμενη γενιά με μεγαλύτερη Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω φράσεων συχνότητα από τα λιγότερο ευνοϊκά, καθώς οι φορείς με τις κατάλληλες λέξεις τους επιβιώνουν και αφήνουν μεγαλύτερο αριθμό 3.55. Οι πληθυσμοί των διάφορων ειδών τείνουν να απογόνων από τους φορείς των λιγότερο ευνοϊκών αυξάνονται από χαρακτηριστικών.» γενιά σε γενιά με ρυθμό προόδου. Το παραπάνω συμπέρασμα που «απορρέει» από τη 3.56. ν εξαιρεθούν οι εποχικές διακυμάνσεις, τα θεωρία της φυσικής επιλογής,σε ποιο γεγονός μεγέθη των πληθυσμών παραμένουν σχετικά οφείλεται :. 3.57. Στους πληθυσμούς υπάρχει μια τεράστια όσον ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 119

120 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής αφορά τα φυσικά χαρακτηριστικά των μελών τους. 3.58. Τα περισσότερα από τα των γονέων κληροδοτούνται στους απογόνους τους. 3.59. ια να παραμείνει σταθερό το μέγεθος ενός πληθυσμού, παρά την τάση για αύξηση, μερικά άτομα δεν επιβιώνουν ή δεν αναπαράγονται. Συνεπώς μεταξύ των οργανισμών ενός πληθυσμού διεξάγεται ένας. 3.60. Η επιτυχία στον αγώνα για την επιβίωση δεν είναι τυχαία. ντιθέτως, εξαρτάται από το είδος των που έχει κληρονομήσει ένας οργανισμός από τους προγόνους του. 3.61. Οι οργανισμοί οι οποίοι έχουν κληρονομήσει χαρακτηριστικά που τους βοηθούν να προσαρμόζονται καλύτερα στο τους επιβιώνουν περισσότερο ή/και αφήνουν μεγαλύτερο αριθμό από τους οργανισμούς οι οποίοι έχουν κληρονομήσει λιγότερο ευνοϊκά για την επιβίωσή τους χαρακτηριστικά. 3.62. Τα ευνοϊκά για την χαρακτηριστικά μεταβιβάζονται στην επόμενη γενιά με μεγαλύτερη συχνότητα από τα λιγότερο ευνοϊκά, καθώς οι φορείς τους επιβιώνουν και αφήνουν μεγαλύτερο αριθμό απογόνων από τους φορείς των λιγότερο ευνοϊκών. 3.63. Με την πάροδο του χρόνου, η συσσώρευση όλο και περισσότερων ευνοϊκών χαρακτηριστικών σε έναν μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση ενός νέου. 3.64. Η διαδικασία με την οποία οι οργανισμοί που είναι περισσότερο προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον τους επιβιώνουν και αναπαράγονται περισσότερο από τους λιγότερο προσαρμοσμένους ονομάστηκε από τον Κάρολο Δαρβίνο. ΙV-Η φυσική επιλογή εν δράσει. Προβλήματα 3.65. Και με την βοήθεια της εικόνας που σας δίνεται να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν Η πεταλούδα Biston betularia, συναντιέται σε δύο παραλλαγές που διαφέρουν ως προς το χρωματισμό τους. Η μία είναι ανοιχτόχρωμη και φέρει σκούρες κηλίδες στις πτέρυγές της, ενώ η άλλη είναι εξ ολοκλήρου μαύρη. i. Ποια παραλλαγή της Biston betularia ήταν πιο εύκολο να εντοπιστεί απο τα εντομοφάγα πτηνά κατά την διάρκεια της ημέρας πριν τη βιομηχανική επανάσταση ; ii. ιατί οι ανοικτόχρωμες πεταλούδες είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να επιβιώσουν ; iii. Ποιο χαρακτηριστικό μεταβιβαζόνταν με μεγαλύτερη συχνότητα στις επόμενες γενιές ; iv. To χαρακτηριστικό που βοηθούσε στην προσαρμογή της πεταλούδας στην περιοχή του Μάντσεστερ, έγινε δυσμενές με τη πάροδο του χρόνου ; v. Στην ίδια περιοχή (Μάντσεστερ) ποια παραλλαγή της Biston betularia έχει το προσαρμοστικό πλεονέκτημα, ποια έχει τις περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης και ποιο χαρακτηριστικό μεταβιβάζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στους απογόνους, μετά την εκβιομηχανοποίηση της περιοχής ; vi. Θεωρούμε 2 απομονωμένους πληθυσμούς της B.betularia. Ο ένας πληθυσμός βρίσκεται σε μία εκβιομηχανισμένη περιοχή και ο δεύτερος πληθυσμός βρίσκεται σε μία μη εκβιομηχανισμένη περιοχή,στην ίδια χρονική περίοδο. Ποια παραλλαγή της πεταλούδας επικρατεί σε κάθε περιοχή. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 120

121 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής 3.66. Στην παρακάτω εικόνα έχουμε μία σύγκριση των θεωριών του Λαμάρκ και του Δαρβίνου. Να σημειώσετε ποια από τις παρακάτω προτάσεις είναι σύμφωνη με τη θεωρία του Λαμάρκ και ποια με τη θεωρία του Δαρβίνου. α. Οι καμηλοπαρδάλεις δημιουργήθηκαν από οργανισμούς κατώτερων βαθμίδων διαμέσου της φυσικής κλίμακας. β. Ο αριθμός των ζώων που γεννιούνταν ήταν πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό των ζώων που μπορούσε να θρέψει το περιβάλλον. Προέκυψε λοιπόν η ανάγκη ελέγχου του μεγέθους του πληθυσμού τους. γ. H φυσική επιλογή ευνόησε τα άτομα με τον ψηλότερο λαιμό, γιατί μπορούσαν να προσεγγίσουν τροφή καλύτερης ποιότητας ή μεγαλύτερης ποσότητας. Τα άτομα με κοντό λαιμό σταδιακά λιγόστευαν και τελικά εξαφανίστηκαν. Ο μακρύς λαιμός κληροδοτήθηκε στους απογόνους και αποτέλεσε χαρακτηριστικό του είδους τους. δ. Τα χαμηλότερα κλαδιά απογυμνώθηκαν από τα φύλλα τους, οπότε προέκυψε η ανάγκη για πρόσβαση των καμηλοπαρδάλεων, που ως τότε είχαν κοντούς λαιμούς, στα ψηλότερα κλαδιά. Σύμφωνα με την αρχή της χρήσης και της αχρησίας, ορισμένα ζώα τέντωναν το λαιμό τους, για να φτάνουν τα ψηλά κλαδιά. Με το συνεχές τέντωμα και με τη βοήθεια μιας εσωτερικής δύναμης ο λαιμός τους μάκρυνε (τα ζώα δεν εξαφανίστηκαν). ε. Στο φυλογενετικό δέντρο των καμηλοπαρδάλεων, σε κάποιο προγονικό είδος, υπήρχαν ζώα με λαιμούς ποικίλου μήκους. στ.σύμφωνα με την αρχή της κληρονομικής μεταβίβασης των επίκτητων χαρακτηριστικών, ο μακρύς λαιμός κληροδοτήθηκε στους απογόνους και αποτέλεσε χαρακτηριστικό του είδους τους. 3.67. Ένας πληθυσμός ποντικών σε μια περιοχή εμφανίζει παραλλαγές στο χρώμα του τριχώματος. Στη περιοχή αυτή οι ποντικοί με το ανοικτόχρωμο τρίχωμα είναι ευκολότερη λεία για τα γεράκια, ενώ οι σκουρόχρωμοι καμουφλάρονται καλύτερα στο περιβάλλον τους. α. Ποιο χαρακτηριστικό βοηθά τους ποντικούς να επιβιώσουν στο συγκεκριμένο περιβάλλον ; β. Ποιο χαρακτηριστικό κληρονομείται με μεγαλύτερη συχνότητα στους απογόνους ; γ. Οι ανοικτόχρωμοι ποντικοί πρόκειται να αλλάξουν το χρώμα του τριχώματος, προκειμένου να προσαρμοστούν στις συνθήκες του περιβάλλοντος ή σταδιακά θα μειωθεί ο αριθμός τους ( πιθανόν και να αφανιστούν) ; δ. ν τα γεράκια μεταναστέψουν από το συγκεκριμένο οικοσύστημα, λόγω έλλειψης τροφής, τι αναμένουμε να συμβεί στον πληθυσμό των ποντικών ; 3.68. Οι πάπιες που ζουν στις λίμνες ή στα ποτάμια διαθέτουν μεμβράνες ανάμεσα στα δάκτυλα των ποδιών τους, χαρακτηριστικό που τους επέτρεπε να κολυμπούν γρηγορότερα. Ποια από τις δύο παρακάτω υποθέσεις, βασίζεται στη θεωρία του Λαμάρκ και ποια στου Δαρβίνου ; Υπόθεση-1 : Οι πάπιες προκειμένου να συλλάβουν την τροφή τους,χρησιμοποιούσαν τα πόδια τους σαν κολυμβητικά όργανα,ώστε να κολυμπούν με μεγαλύτερη ταχύτητα. Λόγω της συχνής χρήσης των ποδιών, αναπτύχθηκαν μεμβράνες στα πόδια τους. Έτσι οι πάπιες σαν είδος βελτιώθηκαν, το επίκτητο χαρακτηριστικό κληροδοτήθηκε στους απογόνους με αποτέλεσμα οι πάπιες να αποκτήσουν μεμβράνες ανάμεσα στα πόδια τους. Υπόθεση-2: Στο προγονικό είδος της πάπιας, στον πληθυσμό των πτηνών υπήρχαν πτηνά με μεμβράνες ανάμεσα στα πόδια, αλλά και πτηνά που δεν είχαν μεμβράνες στα πόδια. Τα πτηνά με τις μεμβράνες ανάμεσα στα πόδια, ήταν λόγω ταχύτητας αποτελεσματικότεροι κυνηγοί από τα πτηνά χωρίς μεμβράνες. Τα πτηνά με τις μεμβράνες επικράτησαν και επιβίωσαν, ενώ ο αριθμός των πτηνών χωρίς μεμβράνες σταδιακά μειώθηκε. Τα πτηνά που επιβίωσαν, αναπαράχθηκαν μεταξύ τους μεταβιβάζοντας το χαρακτηριστικό που τους επέτρεψε να επιβιώσουν στους απογόνους τους, ενώ τα πτηνά χωρίς μεμβράνες αφανίστηκαν. Με τη πάροδο του χρόνου δημιουργήθηκε ένα νέο είδος η πάπια- που όλα τα μέλη του πληθυσμού διέθεταν μεμβράνες ανάμεσα στα πόδια τους. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 121

122 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής 3.69. Ένα αντιβιοτικό αν και αρχικά ήταν αποτελεσματικό στην αντιμετώπιση λοιμώξεων έναντι ενός συγκεκριμένου βακτηρίου, με την πάροδο του χρόνου δεν μπορούσε να παρεμποδίσει τον πολλαπλασιασμό του. Ποια από τις παρακάτω μηχανισμούς ( Ι, ΙΙ, ΙΙΙ) απόκτησης ανθεκτικότητας στο αντιβιοτικό είναι σωστός ; Μηχανισμός-Ι : Το αντιβιοτικό είχε ουσίες που μετάλλαξαν τα βακτήρια κατά τέτοιο τρόπο,ώστε αυτά να είναι πλέον ανθεκτικά στο συγκεκριμένο αντιβιοτικό. Μηχανισμός-ΙΙ : Τα βακτήρια είχαν έμφυτη την τάση να βελτιώνονται ( εσωτερική δύναμη). Τα βακτήρια για να επιβιώσουν στο δυσμενές περιβάλλον, ανέπτυξαν μηχανισμούς ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά. Οι νέες αποικίες βακτηρίων που προήλθαν από τα βελτιωμένα βακτήρια, είναι πλέον ανθεκτικές στο συγκεκριμένο αντιβιοτικό. Μηχανισμός-ΙΙΙ : Στον πληθυσμό των βακτηρίων, υπήρχαν μέλη που τυχαία είχαν υποστεί μεταλλάξεις που τους έδιναν ανθεκτικότητα στο συγκεκριμένο αντιβιοτικό. Η χρήση του αντιβιοτικού είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή των βακτηρίων που δεν είναι ανθεκτικά στο αντιβιοτικό. Τα ανθεκτικά βακτήρια επικράτησαν,πολλαπλασιάστηκαν με αποτέλεσμα πλέον από το συγκεκριμένο βακτήριο να υπάρχουν μόνο αποικίες που περιέχουν μέλη ανθεκτικά στο αντιβιοτικό. B. Ερωτήσεις ανάπτυξης 3.70. Η δρεπανοκυτταρική αναιμία είναι μία ασθένεια γενετική, δηλαδή μία ασθένεια που κληρονομείται στους απογόνους. Υγιή άτομα που έχουν την πιθανότητα να κληροδοτήσουν την ασθένεια στους απογόνους τους, εμφανίζουν ανθεκτικότητα στο πλασμώδιο που προκαλεί την ελονοσία. νωρίζοντας ότι το κουνούπι που μεταδίδει την ασθένεια βρίσκεται στην περιοχή της Μεσογείου, να εξηγήσετε με βάση της θεωρίας της φυσικής επιλογής το γεγονός ότι η ασθένεια της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας εμφανίζεται με μεγάλη συχνότητα στη λεκάνη της Μεσογείου. 3.71. Στις καλλιέργειες κριθαριού και σιταριού αναπτύσσεται ένα είδος ζιζανίου το maranthus hybridus. Με τη χρήση ενός συγκεκριμένου φυτοφαρμάκου καταπολεμήθηκε αρχικά η ανάπτυξη του ζιζανίου. Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα όμως στις καλλιέργειες αναπτυσσόταν μία ανθεκτική μορφή του ζιζανίου στο συγκεκριμένο φυτοφάρμακο. Να προτείνεται το μηχανισμό με τον οποίο δημιουργήθηκαν μέλη του maranthus hybridus ανθεκτικά στο φυτοφάρμακο. 3.72. Μετά την εκτεταμένη χρήση DDT σε μία περιοχή εμφανίστηκαν μύγες ανθεκτικές στο εντομοκτόνο (DDT). Παρακάτω προτείνονται δύο θεωρίες για την ερμηνεία του φαινομένου. Θεωρία-1 : Οι μύγες προκειμένου να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες του περιβάλλοντος ( ύπαρξη DDT) αναπτύσσουν μηχανισμούς ανθεκτικότητας στο DDT. Τα νέα επίκτητα χαρακτηριστικά (ανθεκτικότητα στο DDT),κληρονομήθηκαν από τα μέλη τις επόμενης γενιάς με αποτέλεσμα πλέον οι μύγες να εμφανίζουν ανθεκτικότητα στο εντομοκτόνο. Θεωρία-2: Κάποια μέλη του πληθυσμού των μυγών, είχαν υποστεί μεταλλάξεις που τους πρόσδιδαν ανθεκτικότητα στο DDT. Οι μεταλλαγμένες μύγες επιβιώνουν παρουσία DDT, διασταυρώνονται μεταξύ τους δίνοντας απογόνους που και αυτοί φέρουν την ανθεκτικότητα στο DDT. α. Ποια από τις θεωρίες ( 1και 2) είναι πιο κοντά στη θεωρία του Λαμάρκ και ποια στη θεωρία της φυσικής επιλογής ; β. Ποια από τις δύο (1 και 2) θεωρίες είναι η σωστή ; ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 122

123 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής V-Η σύγχρονη σύνθεση 3.73.Οι βιολόγοι της εποχής του Δαρβίνου..: α. ποδέχονται την θεωρία της εξέλιξης,όχι όμως και το μηχανισμό της φυσικής επιλογής. β. ποδέχονται ότι η εξέλιξη των ειδών πραγματοποιείται μέσω της φυσικής επιλογής. γ. Δεν αποδέχονται τη θεωρία της εξέλιξης. 3.74.Ο Δαρβίνος.: α. αποδέχθηκε τη θεωρία κληρονόμησης των επίκτητων χαρακτήρων του Λαμαρκ β. δεν αποδεχόταν τη θεωρία της κληρονόμησης των επίκτητων χαρακτήρων του Λαμαρκ,αφού ερχόταν σε αντίθεση με τη δική του θεωρία. 3.75.Ένας οργανισμός μεταξύ άλλων διαθέτει 5 χαρακτήρες:, Β,, Δ και Ε Οι 3 χαρακτήρες, Β και είναι Μενδελικοί. Οι χαρακτήρες Δ και είναι επίκτητοι. Ποιους από τους παραπάνω χαρακτήρες ο οργανισμός αυτός κληρονόμησε από τους γονείς του; Ποιους από τους παραπάνω χαρακτήρες θα μπορούσε να κληροδοτήσει στους απογόνους του με βάση τη θεωρία του Λαμάρκ ; Ποιους χαρακτήρες μπορούν πραγματικά να κληρονομήσουν οι απόγονοι του παραπάνω οργανισμού; 3.76.Σας δίνεται είδος φυτού που παρουσιάζει 2 παραλλαγές: Ψηλό φυτό-κοντό φυτό. Το ύψος του φυτού είναι Μενδελικός χαρακτήρας και καθορίζεται από ζεύγος γονιδίων: Ψ:γονίδιο υπεύθυνο για ψηλό φυτό ψ:γονίδιο υπεύθυνο για κοντό φυτό Ένα ψηλό φυτό διαθέτει δύο γονίδια που καθορίζουν το ύψος : ή διαθέτει 2 φορές το Ψ : (ΨΨ) ή διαθέτει ένα γονίδιο Ψ και ένα γονίδιο ψ: (Ψψ) Ένα κοντό φυτό διαθέτει δύο φορές το γονίδιο ψ(ψψ). Σε ένα βιότοπο- με πλούσια θρεπτικά υλικά τα ψηλά φυτά έχουν το προσαρμοστικό πλεονέκτημα έναντι των κοντών αφού προστατεύονται καλύτερα από τα παθογόνα βακτήρια του εδάφους καθώς και από έντομα του εδάφους που παρασιτούν σε αυτά.. Ποιο γονίδιο αναμένουμε σε μεγαλύτερη συχνότητα στον πληθυσμό του βιότοπου- ; α. Το γονίδιο για το ψηλό φυτό Ψ β. Το γονίδιο για το κοντό φυτό ψ γ. και τα δύο γονίδια βρίσκονται στην ίδια συχνότητα. Β. Είναι σωστός ο ισχυρισμός ότι το γονίδιο για το κοντό φυτό ψ σταδιακά θα εξαφανιστεί από τον πληθυσμό;. Μπορεί από δυο ψηλά φυτά (Ψψ) (Ψψ) να προκύψει κοντό φυτό με (ψψ); Δ. ν μία μεταβολή στο έδαφος μειώσει τη γονιμότητα και τα θρεπτικά συστατικά του εδάφους με αποτέλεσμα πλέον τα κοντά φυτά να έχουν το προσαρμοστικό πλεονέκτημα : α. Ο πληθυσμός θα αφανιστεί β. Το γονίδιο (ψ) θα βρίσκεται σε μεγαλύτερη συχνότητα από το (Ψ) γ. Το γονίδιο(ψ) θα βρίσκεται σε μεγαλύτερη συχνότητα από το (ψ) Ε. Θα είναι ωφέλιμο για την επιβίωση του πληθυσμού η μη ύπαρξη του γονιδίου του μη ευνοϊκού χαρακτηριστικού; 3.77.Σας δίνεται ένα είδος οργανισμού που αναπαράγεται φυλετικά : Χαρακτήρας- :γονίδια : ή α Χαρακτήρας-Β : γονίδια: Β ή β Χαρακτήρας- : γονίδια: ή γ. Κατά τη φυλετική αναπαραγωγή.:. α. Ο απόγονος είναι πιστό αντίγραφο του πατρικού προγόνου. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 123

124 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής β. Ο απόγονος είναι πιστό αντίγραφο του μητρικού απογόνου. γ. Μοιάζει με τους γονείς του,αλλά είναι μοναδικός. Β.Ο άνθρωπος διαθέτει περίπου 40.000 ζεύγη γονιδίων. Ποια είναι η πιθανότητα να γεννηθεί από δύο γονείς παιδί που να είναι πανομοιότυπο με τους γονείς του; α. Μηδενική β. Σημαντική γ. Μικρή. Ποια είναι η πιθανότητα 2 αδέλφια να είναι πανομοιότητα μεταξύ τους ; α. Μηδενική β. Πολύ μικρή και μόνο στους διδύμους. γ. Πολύ μικρή και μόνο στους μονοζυγωτικούς διδύμους. 3.78.Σας δίνεται ένας οργανισμός που αναπαράγεται μονογονικά με απλή διχοτόμηση. 3.80.. Ποιο γονίδιο είναι το μεταλλαγμένο; α. β. Β γ. δ. α Β. Το μεταλλαγμένο γονίδιο..: α. Προσδίδει ευνοϊκά χαρακτηριστικά σε ένα άτομο του είδους. β. Είναι επιβλαβές και οδηγεί στο θάνατο.. Το μεταλλαγμένο γονίδιο μετά από πολλές γενιές: α. Εμφανίζεται σε μεγάλη συχνότητα στον πληθυσμό. β. εμφανίζεται σε μικρή συχνότητα στον πληθυσμό Δ. Σε βάθος εκατομμυρίων ετών.: α. Το μεταλλαγμένο γονίδιο θα κυριαρχεί στον πληθυσμό. β. Το μεταλλαγμένο γονίδιο θα εξαλειφθεί. 3.81.. Οι απόγονοι που προκύπτουν..: α. Είναι ο καθένας μοναδικός β. ποτελούν έναν κλώνο(είναι όλοι πανομοιότυποι) Β.Ο απόγονος σε σχέση με τον πρόγονο..: α. Είναι διαφορετικός β. Είναι πανομοιότυπος.ο συνδυασμός γονιδίων του προγόνου : α. λλάζει από γενιά σε γενιά β. Παραμένει αναλλοίωτος στο χρόνο. 3.79. Ποιο είδος οργανισμού είναι πιο ανθεκτικό και προσαρμοσμένο καλύτερα σο περιβάλλον; α. Το είδος που αναπαράγεται φυλετικά,όπου διαθέτει στα άτομα του μεγάλη ποικιλομορφία. β. Το είδος που αναπαράγεται μονογονικά,όπου διαθέτει μικρή ποικιλομορφία.. Ποιο γονίδιο είναι το μεταλλαγμένο; α. β. Β γ. δ. γ Β. Το μεταλλαγμένο γονίδιο..: α. Προσδίδει ευνοϊκά χαρακτηριστικά σε ένα άτομο του είδους. ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 124

125 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής β. Είναι επιβλαβές και οδηγεί στο θάνατο.. Το μεταλλαγμένο γονίδιο μετά από πολλές γενιές: α. Εμφανίζεται σε μεγάλη συχνότητα στον πληθυσμό. β. εμφανίζεται σε μικρή συχνότητα στον πληθυσμό Δ. Σε βάθος εκατομμυρίων ετών.: α. Το μεταλλαγμένο γονίδιο θα κυριαρχεί στον πληθυσμό. β. Το μεταλλαγμένο γονίδιο θα εξαλειφθεί. 3.82. Σας δίνεται ο υποθετικός οργανισμός που διαθέτει 40.000 ζεύγη γονιδίων. Τα 1000 μεταλλαγμένα γονίδια..: α. Είναι όλα επιβλαβή, το νέο είδος είναι υποβαθμισμένο σε σχέση με το προγονικό. β. Όλα προσδίδουν πιο ευνοϊκά χαρακτηριστικά σε σχέση με τα αρχικά γονίδια, το νέο είδος είναι πιο εξελιγμένο σε σχέση με το προγονικό. 3.83. Σας δίνεται ένα είδος πτηνού όπου χρησιμοποιεί ως βιότοπους 3 απομακρυσμένα νησιά όπου δεν μπορούν πτηνά να μετακινηθούν από το ένα νησί στο άλλο. σκληρό ράμφος,κατάλληλο για εξαγωγή των καμπιών από το εσωτερικό των δένδρων, γονίδια για βραχύ και σκληρό ράμφος κατάλληλο για το σπάσιμο σκληρών καρπών και γονίδια κατάλληλα για κελάηδισμα όπου προσελκύει τα ιπτάμενα έντομα.. Μετά από πολλές γενιές ποια ομάδα γονιδίων θα απαντάται σε μεγαλύτερη συχνότητα ; α. στο νησί- β. στο νησί-β γ. στο νησί- Β. Μετά από εκατομμύρια χρόνια και με δεδομένο ότι δεν έχουμε σημαντικές αλλαγές στο περιβάλλον των νησιών,σε κάθε νησί έχουμε και ένα διαφορετικό είδος πτηνών που προέρχονται από το αρχικό είδος. Στο νέο είδος πτηνού ποια ομάδα γονιδίων θα διαθέτει αποκλειστικά και ποιες θα έχουν χαθεί; α. στο νησί- β. στο νησί-β γ. στο νησί- 3.84.Σαρκοφόρο είδος(θηρευτής) διαθέτει 3 ομάδες γονιδίων που καθορίζουν το χρώμα του τριχώματος: Ομάδα- :Υπεύθυνη για λευκό τρίχωμα Ομάδα-Β: Υπεύθυνη για σκούρο καφέ τρίχωμα Ομάδα-: Υπεύθυνη για ανοικτό καφέ τρίχωμα Το χρώμα του τριχώματος λειτουργεί ως καμουφλάζ,ώστε ο θηρευτής να είναι δυσδιάκριτος από τα θηράματα. Το συγκεκριμένο είδος χρησιμοποιεί ως ενδιαίτημα τους παρακάτω βιοτόπους: -ρκτικό κύκλο (τούνδρα). -Δάση Β. Ευρώπης και Β. μερικής (τάιγκα). -Δάση Μεσογείου.. Ποια ομάδα γονιδίων απαντάται σε μεγαλύτερη συχνότητα στον πληθυσμό,σε κάθε ενδιαίτημα; Β. Σε βάθος εκατομμυρίων ετών αν δημιουργηθούν 3 διαφορετικά είδη από το αρχικό είδος να εξηγήσετε ποια ομάδα γονιδίων θα απαντάται αποκλειστικά σε κάθε είδος.. Τα θηράματα του σαρκοφόρου είδους είναι ένα είδος πτηνού και ένα μικρό γουνοφόρο ζώο. Στα γονίδια που είναι υπεύθυνα για το χρώμα των πούπουλων και του τριχώματος συμβαίνουν μεταλλάξεις που σε βάθος ετών αλλάζουν το χρώμα. Να αιτιολογήσετε τι είδος αλλαγή στο χρώμα θα παρατηρηθεί σε κάθε περίπτωση; 3.85.Σας δίνεται το βέλος του χρόνου όπου πάνω σε αυτό είναι σημειωμένες οι απόψεις και αντιλήψεις για την προέλευση των ειδών : Υπάρχουν γονίδια που είναι υπεύθυνα για μακρύ και ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 125

126 Βιολογία ενικής Παιδείας Λυκείου-Χ.Κ.Φιρφιρής. Ποιες απόψεις δεν αποδέχονται την εξέλιξη αλλά θεωρούν ότι ισχύει η σταθερότητα των ειδών ; Β. Ποια θεωρία αν και αποδέχεται ότι τα σημερινά είδη είναι προϊόν εξέλιξης προγενέστερων ειδών, δεν αποδεικνύει πειστικά τον μηχανισμό που αυτή πραγματοποιείται ;. Ποια θεωρία αν και αποδεικνύει πειστικά τον μηχανισμό που πραγματοποιείται η εξέλιξη των ειδών,δε στηρίζει επαρκώς τον τρόπο κληρονόμησης των χαρακτηριστικών ; Δ. Η σύγχρονη σύνθεση όπου είναι ως σήμερα η πιο ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη αντίληψη για την προέλευση των ειδών σε ποιες παλαιότερες αντιλήψεις στηρίχθηκε και αποδέχεται ; γ. των θηλαστικών δ. των πρωτευόντων Δ.Ο άνθρωπος σε ποια τάξη ανήκει; α. των χορδωτών β. των σπονδυλωτών γ. των θηλαστικών δ. των πρωτευόντων Ε. Σας δίνονται τα παρακάτω σύνολα: Το Β είναι υποσύνολο του, το υποσύνολο του Β και το Δ υποσύνολο του. VI-Η προέλευση του ανθρώπου 3.86.ενικά ο άνθρωπος.: α. Προήλθε από πληθυσμούς σημερινών ειδών πιθήκων όπου εξελίχθηκαν σε ανθρώπινα όντα ώστε να προσαρμοστούν στις συνθήκες του περιβάλλοντος. β. Διέθετε με όλα τα σημερινά πρωτεύοντα(είδη πιθήκων) έναν κοινό πρόγονο. Κάποιοι από τους πληθυσμούς του κοινού προγόνου εξελίχθηκαν μετά από συσσώρευση πολλών ευνοϊκών μεταλλαγών σε ανθρώπινα όντα. γ. Δεν είναι προϊόν εξέλιξης. 3.87. Με την ανάπτυξη της μοριακής βιολογίας είναι εφικτό το διάβασμα του DNA του ανθρώπου, αλλά και άλλων οργανισμών. Βρέθηκε ότι ο άνθρωπος έχει κοινά γονίδια ακόμη και με απλούς μονοκύτταρους οργανισμούς, το γεγονός αυτό.: α. νατρέπει τη θεωρία ότι ο άνθρωπος με τους σημερινούς πιθήκους, σχετίζεται. ποδεικνύει ότι ο άνθρωπος προϋπήρχε όλων των ειδών στη η. β. Ενισχύει τη θεωρία ότι ο άνθρωπος, όπως και όλοι οι οργανισμοί που υπάρχουν στη η προέρχονται από την εξέλιξη αρχικών απλών μορφών ζωής που υπήρχαν στα πρώτα στάδια δημιουργίας του πλανήτη. 3.88.Είναι σωστός ο ισχυρισμός ότι η ύπαρξη και η μελέτη των απολιθωμάτων ενισχύει τη θεωρία της εξέλιξης; α. Ναι β. Όχι 3.89..Ο άνθρωπος σε ποιο φύλο ανήκει; α. των χορδωτών β. των σπονδυλωτών γ. των θηλαστικών δ. των πρωτευόντων Β. Ο άνθρωπος σε ποιο υποφύλο ανήκει; α. των χορδωτών β. των σπονδυλωτών γ. των θηλαστικών δ. των πρωτευόντων. Ο άνθρωπος σε ποια κλάση ανήκει; α. των χορδωτών β. των σπονδυλωτών Ποιο σύνολο είναι το φύλο,ποιο το υποφύλο,ποιο η κλάση και ποιο η τάξη ; 3.90.Σας δίνεται μία απλουστευμένη εικόνα ενός οικοσυστήματος πως ήταν πριν 240.000.000 έτη:. Τα πρώτα θηλαστικά : α. δεν μπορούν να εξελιχθούν καθώς αποτελούν τροφή για τους δεινοσαύρους που κυριαρχούν στο οικοσύστημα και αναγκάζονται να ζουν κυρίως στο υπέδαφος. β. Ευνοεί την εξέλιξη και την ανάπτυξη τους η μεγάλη ποικιλομορφία του οικοσυστήματος. Σας δίνεται η εικόνα του ίδιου οικοσυστήματος μετά τον αφανισμό των δεινοσαύρων όπως ήταν πριν από 65.000.000 έτη ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ-ΠΠΝΣΤΣΙΟΥ 101-Τηλ.2310932455 126