7 η Πανελλήνια Διημερίδα Παθολογικής Ανατομικής Υπό την Αιγίδα των: Υπουργείου Υγείας Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών Θα χορηγηθούν Μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (CΜE-CPD) Προκλήσεις στην καθ' ημέρα παθολογοανατομική πράξη Με τους ιστούς για ιστία 1-2 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019 Ξενοδοχείο Royal Olympic Αθήνα Σύνθεση Έργου: Μ. Μελαχροινού Επιστημονικό Πρόγραμμα
Χαιρετισμός Αγαπητοί Συνάδελφοι και Φίλοι, Στα δώδεκα χρόνια που πέρασαν από την πρώτη Διημερίδα, που έγινε στην Καλαμπάκα το 2007, η Παθολογική Ανατομική στην Ελλάδα έκανε σημαντικά βήματα, τόσο στο επιστημονικό όσο και στο επαγγελματικό πεδίο. Σήμερα, με βάση πάντα την μακροσκοπική και μικροσκοπική εξέταση, «με τους ιστούς για ιστία», αρχίσαμε επιτέλους να βλέπουμε την Ιθάκη. Αναγνωριζόμαστε, κάθε χρόνο και περισσότερο, ως οι αποκωδικοποιητές της ασθένειας, ως το κλειδί που θα ανοίξει τη σωστή πόρτα στη θεραπευτική προσέγγιση του ασθενούς. Η παρουσία μας στα ιατρικά συμβούλια, ογκολογικά και μη, είναι πλέον απαραίτητη και θεσμοθετημένη. Ο δρόμος ήταν μακρύς, γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώση. Η σταθερή προσήλωσή μας στη βέλτιστη λειτουργία του Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής, από την προαναλυτική φάση ως την τελική διάγνωση και την παθολογοανατομική έκθεση, η προσοχή στα μέτρα ασφαλείας και στη διαχείριση των αποβλήτων είναι αδιαμφισβήτητες. Αναγνωρίζουμε ότι μια αλυσίδα είναι τόσο ισχυρή όσο ο πιο αδύναμος κρίκος της. Ενδυναμώνουμε όλα τα λειτουργικά τμήματα και το προσωπικό του Εργαστηρίου μας, από το σταθμό παραλαβής, στο παρασκευαστήριο, στο χώρο μακροσκοπικής και μικροσκοπικής εξέτασης, στο χώρο μοριακής ανάλυσης, στη γραμματεία. Η πρώτη Στρογγυλή Τράπεζα της Διημερίδας είναι αφιερωμένη σε αυτό. Η αργή αλλά σταθερή στροφή των συναδέλφων άλλων ειδικοτήτων και της κοινής γνώμης στην αναγνώριση του καθοριστικού ρόλου μας στην παροχή υπηρεσιών υγείας, καθώς και οι συνεχώς αυξανόμενες σημαντικές πληροφορίες που παρέχουμε στην παθολογοανατομική έκθεση, σε συνδυασμό με τη σημαντική υποστελέχωση των Εργαστηρίων Παθολογικής Ανατομικής, μας οδηγούν σε επαγγελματική εξουθένωση. Η εισαγωγή της εργονομίας στην άσκηση της Παθολογικής Ανατομικής είναι απαραίτητη για τη βελτίωση του περιβάλλοντος εργασίας μας. Ένα άλλο σημαντικό πεδίο της δουλειάς μας είναι η σωστή διαχείριση του ιστού, και η επικοινωνία τόσο με τον ασθενή όσο και με τους θεράποντες ιατρούς. Η καθ ημέρα άσκηση της Παθολογικής Ανατομικής, συνιστά σαφώς ιατρική πράξη, και δεν είναι απλά παραγωγή αποτελεσμάτων εργαστηριακής δοκιμασίας (test). Κατά την εξάσκησή της προκύπτουν θέματα βιοηθικής και δεοντολογίας. Στη Διημερίδα θα συζητηθούν από καταξιωμένους ομιλητές τα πιο συχνά τέτοια θέματα, καθώς και θέματα που αφορούν στην προστασία προσωπικών δεδομένων. Το βλέμμα μας στο μέλλον είναι σταθερό και με στόχο, σε αυτό βοηθά και η μακροχρόνια εκπαίδευση και αφοσίωσή μας στο να βλέπουμε όταν κοιτάμε. Επιμένουμε στον κεντρικό ρόλο μας στην εξατομικευμένη θεραπεία του ασθενούς, ενημερωνόμαστε συνεχώς για τις νέες εξελίξεις στους βιοδείκτες, εισάγουμε χωρίς καθυστέρηση τις νέες εξετάσεις στα Εργαστήριά μας, και απαιτούμε να εξασφαλιστούν οι συνθήκες που είναι απαραίτητες για τα βέλτιστα αποτελέσματα. Επενδύουμε στους νέους Παθολογοανατόμους, που έχουν δικό τους λόγο στη Διημερίδα δίπλα σε πιο έμπειρους συναδέλφους. Το Διοικητικό Συμβούλιο σας καλωσορίζει στην 7 η Πανελλήνια Διημερίδα Παθολογικής Ανατομικής. Είμαστε βέβαιοι ότι η ευρύτητα και η σημαντικότητα των θεμάτων της Διημερίδας θα σας κρατήσει μέσα στην αίθουσα σε όλες τις παρουσιάσεις, και ευελπιστούμε ότι με τη λήξη της θα είμαστε όχι μόνο σοφότεροι, αλλά και πιο δυνατοί, με ακόμα μεγαλύτερο πάθος για την Παθολογική Ανατομική. Η Πρόεδρος Α. Μπατιστάτου Η Γεν. Γραμματέας Κ. Πατσιαούρα
Οργανωτική Επιτροπή - Διοικητικό Συμβούλιο Πρόεδρος Α. Μπατιστάτου Αντιπρόεδρος Ε. Πατσέα Γενική Γραμματέας Κ. Πατσιαούρα Υπεύθυνη Οικονομικών Π. Αραπαντώνη - Δαδιώτη Ειδική Γραμματέας Α. Ζήζη - Σερμπετζόγλου Μέλη Δ. Μπούκλας Α. Νικολαΐδου Επιστημονική Επιτροπή Συντονίστρια Β. Ζολώτα Μέλη Γ. Αγρογιάννης Ε. Γιαννικάκη Μ. Δαιμονάκου Τ. Κολέτσα Α. Σουρλά Ο. Τζάϊδα 1
Επιστημονικό Πρόγραμμα 01 ΜΑΡΤΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 0 1 9 13.30-14.30 Εγγραφές 14.30-17.30 Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής. Η ομάδα που καθορίζει το αποτέλεσμα Προεδρείο: Π. Αραπαντώνη Δαδιώτη, Ε. Πατσέα Η διαδρομή της βιοψίας Λ. Αμπού-Άσαμπε Η προοδευτικά αυξανόμενη χρήση του κύβου παραφίνης για μοριακές τεχνικές Κ. Γκρέπη Η διασφάλιση της ποιότητας στην προαναλυτική φάση Θ. Καλαφάτη Μέτρα ασφάλειας στο παρασκευαστήριο Ι. Μανώλης Διαχείριση αποβλήτων Ε. Τριανταφυλλίδου 17.30-18.00 Διάλειμμα Καφέ 18.00-19.00 Διάλεξη Προεδρείο: Σ. Σκόπα, Π. Φούκας Η σύνθετη διαδικασία της παθολογοανατομικής διάγνωσης Α. Μπατιστάτου 19.00-20.00 Διάλεξη Προεδρείο: K. Πατσιαούρα, Ε. Ν. Σταθόπουλος Ερωτήσεις / προβληματισμοί στην καθ ημέρα παθολογοανατομική πράξη Τ. Βιδάλης 20.00 Κοκτέιλ καλωσορίσματος 2
02 ΜΑΡΤΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 2 0 1 9 09.00-10.30 Διαλέξεις Προεδρείο: Λ. Κακλαμάνης, Χ. Νικολάου 09.00-09.30 Οι επιπτώσεις της «οικονομίας» στον προσδιορισμό προγνωστικών και προβλεπτικών δεικτών στην οικονομία της υγείας Μ. Μπαρμπούνη 09.30-10.00 Επαγγελματική εξουθένωση Α. Νικολαΐδου 10.00-10.30 Ένταξη της εργονομίας στη ρουτίνα Γ. Βαβέτσης 10.30-11.00 Διάλειμμα Καφέ 11.00-11.45 Δορυφορική Διάλεξη Με την ευγενική χορηγία της Προεδρείο: Μ. Δαιμονάκου Βατοπούλου, Α. Σουρλά DEPArray(TM) digital sorting to enhance molecular investigation of FFPE tumor biopsies R. Tanzi 11.45-12.30 Δορυφορική Διάλεξη Με την ευγενική χορηγία της Προεδρείο: Γ. Αγρογιάννης, Ο. Τζάϊδα Digital Histology Solutions from 3DHistech C. Coley 12.30-14.00 Workshop Με την ευγενική χορηγία της Εργονομία για τους εργαζόμενους στο Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής 14.00-16.30 Μεσημβρινή Διακοπή 16.30-17.15 Δορυφορική Διάλεξη Με την ευγενική χορηγία της Προεδρείο: Α. Μπατιστάτου, Ντ. Τηνιακού Η διαχείριση του βιοπτικού υλικού στην εποχή της Ιατρικής Ακριβείας: Δεδομένα και προκλήσεις Χ. Βαλαβάνης 17.15-18.00 Δορυφορικό Συμπόσιο Με την ευγενική χορηγία της Προεδρείο: E. Γιαννικάκη, T. Κολέτσα, Δ. Ροντογιάννη H διαχείριση του ουροθηλιακού καρκίνου στην εποχή της ανοσοθεραπείας Μ. Λιόντος Έλεγχος του βιοδείκτη PD-L1: Aπό τον ΜΜΚΠ στο ουροθηλιακό καρκίνωμα Π. Κορκολοπούλου 3
ΣΑΒΒΑΤΟ 02 ΜΑΡΤΙΟΥ 2 0 1 9 18.00-20.00 Επαγγελματικά θέματα Προεδρείο: A. Ζήζη-Σερμπετζόγλου, Β. Ζολώτα, A. X. Λάζαρης Τα δεδομένα υγείας στο πλαίσιο του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων Λ. Μήτρου Στελέχωση Εργαστηρίων (ειδικευόμενοι επικουρικοί) Δ. Μπούκλας Καταχώρηση παρασκευασμάτων στα Εργαστήρια: ανά ασθενή; Ε. Ελευθεριάδης ανά περιέκτη; Ε. Πατσέα Από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα Π. Αραπαντώνη Δαδιώτη 20.00-20.30 Συμπεράσματα Α. Μπατιστάτου, Κ. Πατσιαούρα 20.30 Λήξη Διημερίδας 4
Ομιλητές - Πρόεδροι Coley Christopher Commercial Marketing Manager, Digital Pathology, Anatomic Pathology, Thermo Fisher Scientific Tanzi Raimo Chief Corporate Market Development, Menarini Silicon Biosystems Αγρογιάννης Γεώργιος Ιστοπαθολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αμπού-Άσαμπε Λυδία Παθολογοανατόμος, Παθολογοανατομικό Τμήμα, Metropolitan Hospital Αραπαντώνη Δαδιώτη Πετρούλα Παθολογοανατόμος, Διευθύντρια Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής, «Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center» Βαβέτσης Γεώργιος Ph.D., Msc, C.S.C.S., P.E.S., C.E.S., Κλινικός Εργοφυσιολόγος Βαλαβάνης Χρήστος Παθολογοανατόμος, Επιμελητής Α, Επιστημονικός Υπεύθυνος Μονάδας Μοριακής Ιστοπαθολογίας, Τμήμα Παθολογικής Ανατομικής, Ε.Α.Ν.Π. Μεταξά" Βιδάλης Τάκης Επιστ. Συνεργάτης, Νομ. Σύμβουλος Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Πρόεδρος ΕΗΔΕ στο ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» Γιαννικάκη Ελπίδα Παθολογοανατόμος, Συντονίστρια Διευθύντρια ΕΣΥ, Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Γ. Ν. Ηρακλείου «Βενιζέλειο - Πανάνειο» Γκρέπη Κωνσταντίνα Μοριακός Βιολόγος, Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Π.Γ.Ν. Ιωαννίνων Δαιμονάκου-Βατοπούλου Μαρία Παθολογανατόμος, Συντονιστής Διευθυντής, Τμήμα Παθολογικής Ανατομικής, Νοσοκομειακή Μονάδα «Σισμανόγλειο-Αμαλία Φλέμιγκ» Ελευθεριάδης Ελευθέριος Παθολογοανατόμος, MBA, IFCAP, Διευθύνων Σύμβουλος «ΙΣΤΟΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ» Ζήζη-Σερμπετζόγλου Αδαμαντία MD,PhD, Παθολογοανατόμος, Διευθύντρια Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου, Γ. Ν. Πειραιά «Τζάνειο» Ζολώτα Βασιλική Παθολογοανατόμος, Καθηγήτρια Παθολογικής Ανατομίας, Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Πατρών Κακλαμάνης Λουκάς Παθολογοανατόμος, Διευθυντής, Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, «Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο» Καλαφάτη Θεοδώρα Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, Υπεύθυνη Τεχνολογικού τομέα Histo Bio Diagnosis Κολέτσα Τριανταφυλλιά Παθολογοανατόμος, Επίκουρη Καθηγήτρια, Εργαστήριο Γενικής Παθολογίας και Παθολογικής Ανατομικής, Τμήμα Ιατρικής, Α.Π.Θ. Κορκολοπούλου Πηνελόπη Παθολογοανατόμος, Καθηγήτρια Α Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Λάζαρης Ανδρέας Χ. Ιστοπαθολόγος, Καθηγητής Παθολογικής Ανατομικής, Διευθυντής Α Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ 5
Λιόντος Μιχάλης Παθολόγος- Ογκολόγος, Επικουρικός Επιμελητής, Ογκολογική Μονάδα Θεραπευτικής Κλινικής, Γ.Ν.Α. «Αλεξάνδρα» Μανώλης Ιωάννης Τεχνολόγος Ιατρικών Εργαστηρίων, MSc, Γ.Ν.Α. Ιπποκράτειο Μήτρου Λίλιαν Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου Δικηγόρος Μπαρμπούνη Μυρτώ Οικονομολόγος Υγείας Μπατιστάτου Άννα Παθολογοανατόμος, Καθηγήτρια Παθολογικής Ανατομικής, Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Διευθύντρια Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής, ΠΓΝΙ και ΠΙ Μπούκλας Δημήτριος Παθολογοανατόμος, Επικουρικός Επιμελητής Β, Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» Νικολαΐδου Αναστασία Παθολογοανατόμος, Διευθύντρια ΕΣΥ, Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Α.Ν.Θ.«Θεαγένειο» Νικολάου Χρυσούλα Καθηγήτρια Βιοπαθολογίας-Ανοσολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Διευθύντρια Εργαστηρίου Βιοπαθολογίας, ΑΙΓΙΝΗΤΕΙΟ Νοσοκομείο, Αντιπρόεδρος ΚΕΣΥ Πατσέα Ελένη Παθολογοανατόμος, Διευθύντρια Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου, Metropolitan General Πατσιαούρα Καλλιόπη Παθολογοανατόμος, Συντονίστρια Διευθύντρια, Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Γ. Ν. Θεσσαλονίκης «Άγιος Παύλος» Ροντογιάννη Δήμητρα Παθολογοανατόμος, Συντονίστρια Διευθύντρια, Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός» Σκόπα Χρυσούλα Παθολογοανατόμος, Ομότιμη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πατρών Σουρλά Αντιγόνη MD., PhD, Παθολογοανατόμος Εργαστηρίου Βιοιατρικής, Επιστημονική Συνεργάτης Α Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Σταθόπουλος Ευστάθιος Ν. Παθολογοανατόμος, Ομότιμος Καθηγητής Παθολογικής Ανατομικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης Τζάϊδα Ολυμπία ΜD, PhD, Παθολογοανατόμος, Διευθύντρια Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου, Ε.Α.Ν.Π. «Μεταξά» Τηνιακού Ντίνα MD PhD FRCPath, Παθολογοανατόμος, Καθηγήτρια - Διευθύντρια Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατομικής, Αρεταίειο Νοσοκομείο, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ - President, European Society of Pathology Τριανταφυλλίδου Ευθυμία Βιολόγος, Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Α.Ν.Θ. «Θεαγένειο» Φούκας Περικλής Παθολογοανατόμος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Β` Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής, Ιατρική Σχολή Ε.Κ.Π.Α, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» 6
Γενικές Πληροφορίες Οργάνωση Ελληνική Εταιρεία Παθολογικής Ανατομικής Υπεύθυνη Γραμματείας: Χ. Μαυρομμάτη Διεύθυνση: Λεωφ. Δημοκρατίας 67, 15451 Ν. Ψυχικό Τηλ.: 210 6725532, Fax: 210 6725571 E mail: helpath@otenet.gr Website: www.pathology.gr Ελληνική Εταιρεία Παθολογικής Ανατομικής Τόπος Διεξαγωγής Ξενοδοχείο Royal Olympic Αθανασίου Διάκου 28, Αθήνα Ημερομηνίες 01-02 Μαρτίου 2019 Πιστοποίηση Τα πιστοποιητικά παρακολούθησης θα δοθούν μετά τη λήξη των εργασιών της Διημερίδας. Γλώσσα Η επίσημη γλώσσα της Διημερίδας είναι η ελληνική. Εγγραφές Ειδικευμένοι 50 Ειδικευόμενοι / Βιολόγοι Τεχνολόγοι / Μεταπτυχιακοί Φοιτητές 30 Φοιτητές ΔΩΡΕΑΝ Σημείωση: Για έκδοση τιμολογίου υπάρχει επιβάρυνση ΦΠΑ 24% στις ανωτέρω τιμές. Η εγγραφή στη Διημερίδα περιλαμβάνει: Παρακολούθηση του Επιστημονικού Προγράμματος Συνεδριακό Υλικό Πιστοποιητικό Παρακολούθησης Γραμματεία E.T.S. Events & Travel Solutions A.E. Ελ. Βενιζέλου 154, 17122 Ν. Σμύρνη Τηλ.: 210-98 80 032, Φαξ: 210-98 81 303 E-mail: ets@otenet.gr, ets@events.gr Website: www.events.gr Απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, πώληση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, λήψη (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση της Εταιρίας, του συνόλου ή μέρους του περιεχομένου του Προγράμματος. Η E.T.S. Events & Travel Solutions επιφυλάσσεται ρητώς παντός νομίμου δικαιώματός της για τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Για αναλυτικότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το www.events.gr 7