ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΜΕ9900 ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Έρευνα και Συγγραφή Λέκτορας Διάλεξη 12η 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1ο Τρ. 2ο Τρ. 3ο Τρ. 4ο Τρ. Συγγραφή αποτελεσμάτων για στατιστικές αναλύσεις t - test Οδηγίες συγγραφής της στατιστικής ανάλυσης μέσα στο κείμενο σύμφωνα με τον ΑΡΑ 5 γραφή αριθμών σαν ψηφία ή ολογράφως. Πώς γράφουμε τα αποτελέσματα για αναλύσεις ανεξάρτητων t-testtest Πώς γράφουμε τα αποτελέσματα για αναλύσεις ζευγαρωτών t-testtest 1
Αριθμοί ολογράφως ή ψηφία? Σύμφωνα με τον ΑΡΑ 5, ορισμένοι αριθμοί γράφονται με τη χρήση ψηφίων και άλλοι γράφονται ολογράφως. Ο γενικός κανόνας είναι ότι οι αριθμοί από το 10 και πάνω γράφονται σαν ψηφία, ενώ οι αριθμοί μικρότεροι του 10 γράφονται ολογράφως. Π.χ. Τρία,, 23, οκτώ,, 48, 18, 10 Υπάρχουν όμως και ορισμένες εξαιρέσεις Παρακάτω αναφέρονται ξεχωριστά οι περιπτώσεις στις οποίες οι αριθμοί γράφονται σαν ψηφία ή ολογράφως. Αριθμοί ψηφία Σύμφωνα με τον ΑΡΑ 5, σαν ψηφία γράφονται: α) όλοι οι αριθμοί από 10 και πάνω. Π.χ. 12 cm φάρδος,, 25 ετών, το υπόλοιπο 10%, η 15 η προσπάθεια,, 105 ερεθίσματα β) όλοι οι αριθμοί κάτω από 10 που ομαδοποιούνται σε συγκρίσεις με αριθμούς πάνω από το 10 και εμφανίζονται στην ίδια παράγραφο. Π.χ. 3 από τις 21 αναλύσεις, από 10 περιπτώσεις η 5 η περίπτωση 2 από τις 20 απαντήσεις, ήταν 14 σχοινάκια και 2 μπάλες. Λέμε όμως: 15 φορές σε κάθε μία από τις τρεις ημέρες. γιατί οι φορές και οι ημέρες είναι διαφορετικά στοιχεία, δεν συγκρίνονται. 2
Αριθμοί ψηφία (συνέχεια) γ) αριθμοί πριν από μια μονάδα μέτρησης. Π.χ. 5 mg δόση,, 10.54 cm δ) αριθμοί που αντιπροσωπεύουν στατιστικές ή μαθηματικές λειτουργίες, κλασματικές ή δεκαδικές ποσότητες, ποσοστά, αναλογίες, και τριτημόρια, τεταρτημόρια, κ.λ.π. Π.χ. πολλαπλάσιο του 5, το 0.33 του, περισσότερο από το 5% του δείγματος, αναλογία 16:1, το 2 ο τριτημόριο ε) αριθμοί που δείχνουν μια θέση σε μια συγκεκριμένη σειρά, μέρη βιβλίων, Πίνακες και κάθε αριθμό μιας λίστας με 4 και πάνω αριθμούς. Π.χ. προσπάθεια 2, Πίνακας 3, Κεφάλαιο 5, σελίδα 2, σειρά 5. Αριθμοί ψηφία (συνέχεια) στ) αριθμοί που αντιπροσωπεύουν χρόνο, ημερομηνίες, ηλικίες, δείγμα, μέγεθος πληθυσμού, συγκεκριμένους αριθμούς συμμετεχόντων σε ένα πείραμα, σκορ και βαθμολογία σε μια κλίμακα, συγκεκριμένες ποσότητες χρημάτων και αριθμούς που δείχνουν χρήση αριθμών. Π.χ. σε 3 περίπου χρόνια,, 2 εβδομάδες νωρίτερα,, 1 ώρα και 34 λεπτά, στις 12:30 π.μ.,., 30 Μαρτίου 1994, 2 ετών,, 3 συμμετέχοντες, πληρώθηκαν 5 ο καθένας, οι αριθμοί στην κάρτα βαθμολογίας ήταν 0-6. 3
Αριθμοί ολογράφως Σύμφωνα με τον ΑΡΑ 5, ολογράφως γράφονται: α) όλοι οι αριθμοί κάτω από 10 που δεν αντιπροσωπεύουν ακριβείς μετρήσεις και ομαδοποιούνται σε συγκρίσεις με αριθμούς κάτω από 10. Π.χ. επανέλαβε τη δεξιότητα τρεις φορές, δύο λέξεις που σημαίνουν, πέντε προσπάθειες από τις επτά συνολικά, εννέα λέξεις η κάθε μία, τρεις περιπτώσεις, το τρίτο από τα πέντε ερεθίσματα β) οι αριθμοί μηδέν και ένα, όταν η κατανόηση τους είναι καλύτερη αν γραφούν ολογράφως ή όταν δεν εμφανίζονται με αριθμούς από 10 και πάνω. Π.χ. μηδενική βάση, πρόταση μιας γραμμής, μία απάντηση ήταν σωστή [αλλά 1 από τις 15 απαντήσεις ήταν σωστή] Αριθμοί ολογράφως (συνέχεια) γ) κάθε αριθμός με τον οποίο ξεκινά μια πρόταση, επικεφαλίδα ή ένας τίτλος.. (Όποτε( είναι δυνατόν ανασυντάξτε για να αποφύγετε να ξεκινάει η πρόταση με αριθμό). Π.χ. Δέκα συμμετέχοντες συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο. Σαράντα οκτώ τοις εκατό του δείγματος εμφάνισε αύξηση, ενώ το 2% δεν εμφάνισε καμία αλλαγή. Τέσσερις ασθενείς βελτιώθηκαν ενώ 4 δεν βελτιώθηκαν. δ) συνηθισμένα κλάσματα. Π.χ. το ένα πέμπτο της τάξης, τα δύο τρίτα της πλειοψηφίας ε) γενικά αποδεκτή χρήση. Π.χ. Οι Δώδεκα Απόστολοι, η Τετάρτη Ιουλίου, οι δέκα εντολές 4
Κείμενο στατιστικών αναλύσεων Στο κείμενο που περιγράφεται κάθε στατιστική ανάλυση θα πρέπει να παρατίθενται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες, δηλαδή οι τιμές F, t, κ.λ.π.,., οι βαθμοί ελευθερίας και το επίπεδο σημαντικότητας. Λεπτομερή και εξειδικευμένα παραδείγματα αναφέρονται παρακάτω και στη διάλεξη 13 για κάθε ανάλυση. Όλα τα στατιστικά σύμβολα γράφονται με πλάγια γραφή, εκτός από τους ελληνικούς χαρακτήρες, τους δείκτες και τους εκθέτες. Π.χ. Μ=12.14, SD=6.29, F(1,18)=4.46, α=.88, p<.05 Όχι πλάγια (independent samples t-test) To ανεξάρτητο t-testtest αξιολογεί τις διαφορές των μέσων όρων μεταξύ δύο ανεξάρτητων δειγμάτων. Κάθε περίπτωση (case) θα πρέπει να έχει δύο τιμές σε δύο μεταβλητές: την μεταβλητή που διαχωρίζει τις δύο ομάδες και την μεταβλητή που αντιπροσωπεύει την τιμή της μέτρησης. Το t-testtest δείχνει αν η μέση τιμή της μέτρησης στη μια ομάδα διαφέρει σημαντικά με την αντίστοιχη τιμή στην άλλη ομάδα. Ουσιαστικά, με αυτή την ανάλυση εξετάζουμε τις διαφορές μεταξύ δύο ομάδων σε μια εξαρτημένη μεταβλητή. 5
Παράδειγμα: (independent samples t-test) Ο σκοπός μας είναι να εξετάσουμε αν η επιδεξιότητα καρπού δακτύλων στα ηλικιωμένα άτομα διαφοροποιείται ανάλογα με το φύλο. Υποθέσαμε ότι οι γυναίκες θα είναι καλύτερες στην επιδεξιότητα καρπού δακτύλων από τους άνδρες. Εξετάσαμε 120 άτομα ηλικίας 60-75 ετών (60 άνδρες και 60 γυναίκες), τα οποία επιλέχθηκαν με στρωσιγενή τυχαία δειγματοληψία, στην επιδεξιότητα καρπού δακτύλων με μια εργαστηριακή δοκιμασία. Το σκορ ήταν ο χρόνος (sec) που χρειάζονταν για να τοποθετήσουν 25 βελόνες σε μια κατακόρυφη γραμμή με αντίστοιχο αριθμό υποδοχών. Από την ανάλυση στο SPSS πήραμε το παρακάτω output Σε κόκκινο κύκλο είναι οι τιμές που θα χρησιμοποιήσουμε για να γράψουμε τα αποτελέσματα, ενώ με πράσινη υπογράμμιση είναι οι τιμές που θα πρέπει να προσέξουμε, για να βεβαιωθούμε ότι γράφουμε τις σωστές τιμές. 6
(independent samples t-test) Στο κεφάλαιο των αποτελεσμάτων θα γράψουμε τα εξής: Πλάγια γράμματα Για να ελεγχθεί η υπόθεση ότι οι γυναίκες είναι καλύτερες από τους άνδρες στην επιδεξιότητα καρπού δακτύλων χρησιμοποιήθηκε το t-test ανεξάρτητων δειγμάτων. Το τεστ ήταν σημαντικό, t(118) = 2.35, p =.02 και επιβεβαίωσε την ερευνητική υπόθεση. Οι γυναίκες ολοκλήρωσαν τη δοκιμασία μέσα σε μικρότερο χρονικό διάστημα (Μ = 46.78, SD = 7.99) απ ότι οι άνδρες (Μ = 50.29, SD = 8.35). Το 95 % διάστημα εμπιστοσύνης για τη διαφορά των μέσων όρων ήταν αρκετά ευρύ, αφού κυμάνθηκε από 0.56 έως 6.47. (paired t-test) Με αυτή την ανάλυση εξετάζουμε: (1) Τις διαφορές πριν και μετά από μία παρέμβαση σε μια ομάδα (επαναλαμβανόμενη μέτρηση) ή (2) Τις διαφορές των ατόμων μιας ομάδας σε δύο μεταβλητές που αξιολογούνται με την ίδια μονάδα μέτρησης 7
(paired t-test) Παράδειγμα 1: Ο σκοπός μας είναι να εξετάσουμε αν η ευκαμψία των ισχίων και της σπονδυλικής στήλης ηλικιωμένων ατόμων μπορεί να βελτιωθεί μέσα από ένα πρόγραμμα άσκησης διάρκειας 12 εβδομάδων. Υποθέσαμε ότι η άσκηση θα συμβάλλει θετικά στη βελτίωση της ευκαμψίας. Εξετάσαμε την ευκαμψία των ισχίων και της σπονδυλικής στήλης σε 13 άτομα ηλικίας 60-75 ετών, τα οποία συμμετείχαν οικιοθελώς στο πρόγραμμα άσκησης, με τη δοκιμασία του Eurofit. Το σκορ ήταν η απόσταση (cm) στην οποία μετακινήθηκε η ειδική μπάρα του τεστ. (paired t-test) Από την ανάλυση στο SPSS πήραμε το παρακάτω output Σε κρόκινο κύκλο είναι οι τιμές που θα χρησιμοποιήσουμε για να γράψουμε τα αποτελέσματα. 8
(paired t-test) Στο κεφάλαιο των αποτελεσμάτων θα γράψουμε τα εξής: Πλάγια γράμματα Για να ελεγχθεί αν η άσκηση συμβάλλει θετικά στη βελτίωση της ευκαμψίας των ισχίων και της σπονδυλικής στήλης χρησιμοποιήθηκε το ζευγαρωτό t-test. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα η αρχική απόδοση των ατόμων στο τεστ ευκαμψίας (Μ = 33.81, SD = 4.56) βελτιώθηκε σημαντικά μετά το πρόγραμμα άσκησης (Μ = 40.54, SD = 6.40), t(12) = 3.97, p <.01 και επιβεβαιώθηκε έτσι η ερευνητική υπόθεση. Το 95 % διάστημα εμπιστοσύνης για τη διαφορά των μέσων όρων κυμάνθηκε από 3.04 έως 10.43. Παράδειγμα 2: (paired t-test) Ο σκοπός μας είναι να εξετάσουμε αν ο χρόνος αντίδρασης αυξάνεται όταν αυξάνεται και ο αριθμός των εναλλακτικών απαντήσεων. Υποθέσαμε ότι η αύξηση του αριθμού των εναλλακτικών απαντήσεων θα είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση του χρόνου αντίδρασης. Εξετάσαμε 29 άτομα σε δύο εργαστηριακές δοκιμασίες. Η πρώτη δοκιμασία αφορούσε σε απλό χρόνο αντίδρασης (SRT) καιοιεξεταζόμενοιέπρεπενααπαντήσουνόσοτοδυνατόνπιο γρήγορα, πάντα με τον ίδιο τρόπο στην εμφάνιση ενός ερεθίσματος. Η δεύτερη δοκιμασία αφορούσε σε χρόνο αντίδρασης με επιλογή (CRT) και τα άτομα έπρεπε να δώσουν διαφορετική απάντηση σε κάθε ένα από τα δύο ερεθίσματα. Το σκορ ήταν ο χρόνος αντίδρασης (sec). 9
Από την ανάλυση στο SPSS πήραμε το παρακάτω output Σε κρόκινο κύκλο είναι οι τιμές που θα χρησιμοποιήσουμε για να γράψουμε τα αποτελέσματα. (paired t-test) Στο κεφάλαιο των αποτελεσμάτων θα γράψουμε τα εξής: Πλάγια γράμματα Για να ελεγχθεί αν η αύξηση του αριθμού των πιθανών εναλλακτικών απαντήσεων συμβαδίζει με αύξηση του χρόνου αντίδρασης χρησιμοποιήθηκε το ζευγαρωτό t-test. Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι ο μέσος όρος του χρόνου αντίδρασης στην περίπτωση της μίας εναλλακτικής απάντησης (Μ = 0.43, SD= 0.11) ήταν σημαντικά καλύτερος από την περίπτωση των δύο εναλλακτικών απαντήσεων (Μ = 0.97, SD = 0.21), t(28) = 14.25, p <.001 και επιβεβαιώθηκε έτσι η ερευνητική υπόθεση. Το 95 % διάστημα εμπιστοσύνης για τη διαφορά των μέσων όρων κυμάνθηκε από 0.47 έως 0.62. 10
Επιλέξτε ένα από τα output αποτελεσμάτων που παραθέτονται στις διαφάνειες παρακάτω. Κάθε output συνοδεύεται από τον ερευνητικό του προβληματισμό, καθώς και την ερμηνεία των μεταβλητών που χρησιμοποιούνται. Γράψτε τα αποτελέσματα σύμφωνα με τον APA 5. Για διευκόλυνση, οι τιμές που θα πρέπει να λάβετε υπ όψιν σας σημειώνονται με ανοιχτόχρωμη γραμματοσειρά και είναι σε κύκλο. 2 η προαιρετική άσκηση T-test για ανεξάρτητα δείγματα (independent samples t-test) Ο σκοπός μας είναι να εξετάσουμε αν τη επιδεξιότητα καρπού δακτύλων σε ηλικιωμένες γυναίκες διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία. Υποθέσαμε ότι οι νεότερες γυναίκες θα είναι καλύτερες στην επιδεξιότητα καρπού δακτύλων. Εξετάσαμε 30 γυναίκες ηλικίας 60-65 ετών και 30 γυναίκες ηλικίας 65-70 ετών στην επιδεξιότητα καρπού δακτύλων με μια εργαστηριακή δοκιμασία. Το σκορ ήταν ο χρόνος (sec) που χρειάζονταν για να τοποθετήσουν 25 βελόνες σε μια κατακόρυφη γραμμή με αντίστοιχο αριθμό υποδοχών. 11
Από την ανάλυση στο SPSS πήραμε το παρακάτω output Σε κόκκινο κύκλο είναι οι τιμές που θα χρησιμοποιήσετε για να γράψετε τα αποτελέσματα. 3 η προαιρετική άσκηση Ζευγαρωτό T-test (paired t-test) Ο σκοπός μας είναι να εξετάσουμε αν η στατική ισορροπία ηλικιωμένων ατόμων μπορεί να βελτιωθεί μέσα από ένα πρόγραμμα άσκησης διάρκειας 12 εβδομάδων. Υποθέσαμε ότι η άσκηση θα συμβάλλει θετικά στη βελτίωση της ισορροπίας. Εξετάσαμε την στατική ισορροπία σε 13 άτομα ηλικίας 60-75 ετών, τα οποία συμμετείχαν οικιοθελώς στο πρόγραμμα άσκησης. Το σκορ ήταν ο χρόνος (sec) που οι εξεταζόμενοι κατάφεραν να μείνουν σε στάση στο ένα πόδι. 12
Από την ανάλυση στο SPSS πήραμε το παρακάτω output Σε κόκκινο κύκλο είναι οι τιμές που θα χρησιμοποιήσετε για να γράψετε τα αποτελέσματα. Οι αριθμοί που είναι μικρότεροι του 10 γράφονται συνήθως ολογράφως, όμως υπάρχουν αρκετές εξαιρέσεις. Μία πρόταση δεν μπορεί να ξεκινάει με αριθμό Όταν γράφω τις στατιστικές αναλύσεις t-testtest θα πρέπει να αναφέρω την τιμή t, τους βαθμούς ελευθερίας, το επίπεδο του p και το διάστημα εμπιστοσύνης 13
American Psychological Association (2001). Publication Manual, 5th ed. Washington, DC: American Psychological Association. pp. 122-127. Green, S.B., & Salkind, N.J. (2003). Using SPSS for Windows and Macintosh. Analyzing and understanding data, 3rd ed. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. pp. 145-158. 14