ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΑΞΗ: Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες ΒΑΘΜΟΣ:... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗ:... ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:...ΤΜΗΜΑ:... ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΕΝΝΕΑ (9) ΣΕΛΙΔΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ: Να γράφετε μόνο με μπλε μελάνι Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού υλικού Το εξεταστικό δοκίμιο βαθμολογείται με 100 μονάδες Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις σε όλα τα μέρη Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τέσσερα (4) μέρη. Να απαντηθούν ΟΛΕΣ οι ερωτήσεις και των τεσσάρων (4) μερών Επιτρέπεται η χρήση μη προγραμματιζόμενης υπολογιστικής μηχανής ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΖΗΤΗΜΑ Α Ερώτηση 1 Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιπροσωπεύει την ορθή απάντηση: i. Το οικονομικό πρόβλημα οφείλεται στο: α) Ότι οι ανθρώπινες ανάγκες είναι απεριόριστες ενώ τα μέσα ικανοποίησής τους είναι περιορισμένα σελίδα 6 β) Ότι οι ανάγκες συνεχώς αυξάνονται και εξελίσσονται γ) Ότι το σύστημα της ελεύθερης αγοράς δημιουργεί συνεχώς νέες ανάγκες μέσω της διαφήμισης και του μάρκετινγκ δ) Ότι οι ανθρώπινες ανάγκες αλλάζουν συνεχώς χαρακτηριστικά, γεγονός που καθιστά δύσκολη την ικανοποίησή τους ii. Ορθολογικός χαρακτηρίζεται ο καταναλωτής ο οποίος: α) Μεγιστοποιεί τη συνολική του χρησιµότητα από τα αγαθά που καταναλώνει µε βάση το περιορισµένο εισόδηµα που κατέχει σελίδα 95 β) Καταναλώνει τα φθηνότερα προϊόντα γ) Αξιοποιεί όλες τις πιθανές πηγές εισοδήµατος που κατέχει δ) Καταναλώνει τα ποιοτικότερα προϊόντα που µπορεί να βρει στην αγορά, ανεξάρτητα από την τιµή τους iii. Σύμφωνα με την αρχή της μεγιστοποίησης: α) Ο άνθρωπος επιδιώκει το μεγαλύτερο αποτέλεσμα με τη μικρότερη θυσία (μέσα) β) Ο άνθρωπος επιδιώκει το μεγαλύτερο αποτέλεσμα με δεδομένα μέσα σελίδα 20 γ) Ο άνθρωπος επιδιώκει το μεγαλύτερο αποτέλεσμα με οποιαδήποτε μέσα δ) Ο άνθρωπος επιδιώκει το μεγαλύτερο αποτέλεσμα με τη μεγαλύτερη θυσία.. iv Ως παραγωγικοί συντελεστές θεωρούνται: α) Όλα τα χρηματικά μέσα που διαθέτουν οι επιχειρήσεις για να παράγουν τα προϊόντα τους β) Όλα τα μέσα ή οι πόροι που διαθέτει το κράτος για να πραγματοποιηθεί η παραγωγή γ) Όλα τα χρηματικά μέσα που προσφέρουν τα νοικοκυριά στις επιχειρήσεις δ) Όλα τα μέσα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία σελίδα 57 (Μονάδες 4) 1

Ερώτηση 2 Να συμπληρώσετε τις προτάσεις: α) Η αύξηση της ζήτησης τριαντάφυλλων την βδομάδα του Αγίου Βαλεντίνου, προκαλεί μετακίνηση της καμπύλης ΖΉΤΗΣΗΣ ΔΕΞΙΑ σελίδα 119 προτιμήσεις β) Οι φορείς της οικονομικής δραστηριότητας σε μια μικτή οικονομία είναι τρεις: ΤΑ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ, ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ και το ΚΡΑΤΟΣ σελίδα 22. γ) Σε αγορές που χαρακτηρίζονται από αντιπραγματισμό, οι συναλλαγές δεν πραγματοποιούνται ΧΡΗΜΑ αλλά με ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΓΑΘΩΝ σελίδα 164 δ) Οι τρις βασικοί τομείς της παραγωγής είναι ο ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ., ο ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ και ο ΤΡΙΤΟΓΕΝΗΣ σελίδα 53 ε) Όταν η τιμή ενός αγαθού μειωθεί το πραγματικό εισόδημα των καταναλωτών ΑΥΞΑΝΕΤΑΙ σελίδα 115 Ερώτηση 3 Να σημειώσετε ΟΡΘΟ ή ΛΑΘΟΣ: ΟΡΘΟ/ΛΑΘΟΣ Σύμφωνα με το οικονομικό κύκλωμα οι επιχειρήσεις αγοράζουν αγαθά ΛΑΘΟΣ και υπηρεσίες σελίδα 22 Παραγωγικότητα είναι το προϊόν που παράγεται συνολικά σελίδα 62 ΛΑΘΟΣ Η αύξηση της τιμής του παγωτού προκαλεί αύξηση στη ζήτηση της σοκολάτας σελίδα 118 υποκατάστατα Η βελτίωση της τεχνολογίας προκαλεί μετατόπιση της ΚΠΔ αριστερά σ67 Η προσφορά χρήματος περιλαμβάνει τα κέρματα, τα χαρτονομίσματα και το λογιστικό χρήμα σελίδα 167 Η αύξηση των ανθρώπινων αναγκών οφείλεται στη μίμηση, στη μόδα, στην τεχνολογία, στη συνήθεια και στη διαφήμιση σελίδα 88 ΟΡΘΟ ΛΑΘΟΣ ΟΡΘΟ ΟΡΘΟ (Μονάδες 6) 2

Ερώτηση 4 Να σημειώσετε ΟΡΘΟ ή ΛΑΘΟΣ: ΟΡΘΟ/ΛΑΘΟΣ Όταν η τιμή ενός αγαθού είναι μεγαλύτερη της τιμής ισορροπίας στην αγορά ΛΑΘΟΣ υπάρχει έλλειμμα προσφοράς Σελίδα 135 Οι κάτοχοι ομολόγων απολαμβάνουν μεγάλα οφέλη από τα κέρδη, ενώ οι ΛΑΘΟΣ κάτοχοι μετοχών λαμβάνουν μόνο σταθερό επιτόκιο από τις μετοχές τους 209 Τα αγαθά που ικανοποιούν ανάγκες παρέχουν στον καταναλωτή πάντοτε ΛΑΘΟΣ ωφελιμότητα σελίδα 90 Οι ανάγκες που σχετίζονται με τη συμβίωση του ανθρώπου ονομάζονται ΛΑΘΟΣ ανάγκες επιβίωσης σελίδα 86 Ένα ελεύθερο αγαθό μπορεί να μετατραπεί και σε οικονομικό σελίδα 90 ΟΡΘΟ Ερώτηση 5 Nα αντιστοιχίσετε κάθε έννοια που σημειώνεται με γράμματα της αλφαβήτου με την κατάλ- ληλη αριθμημένη φράση: Γράμματα αλφαβήτου Αριθμημένη φράση (α) Μικροοικονομία (5) (1) Ιδιωτική πρωτοβουλία σελίδα 14 Κυριαρχία καταναλωτή ή (β) Κόστος ευκαιρίας (3) (2) Κυριαρχία κράτους σελίδα 14 (γ) Ελεύθερη οικονομία (1) (δ) Διευθυνόμενη (2) (ε) Τιμάριθμος(4) (3) Η ποσότητα του άλλου αγαθού που πρέπει να θυσιαστεί, για να παραχθεί μια επιπλέον μονάδα του άλλου αγαθού σελίδα 69 (4) Δείκτης που μετρά τις μεταβολές του γενικού επιπέδου των τιμών ενός έτους, σε σύγκριση με τις τιμές που είχαν τα ίδια αγαθά και υπηρεσίες στο έτος βάσης σελίδα 169 (5) Ο κλάδος της οικονομικής επιστήμης, ο οποίος ασχολείται με τη συμπεριφορά και τα προβλήματα των επιμέρους οικονομικών μονάδων σελίδα 8 : (Σύνολο Μονάδων Α Ζητήματος 25) ( 3

ΖΗΤΗΜΑ Β Ερώτηση 1 Δίνονται τα παρακάτω στοιχεία: σελίδα 92 Ποσότητα αγαθού Συνολική Χρησιμότητα ΤU Οριακή Χρησιμότητα MU 0 ; 0 * ; -* 1 ; 12* 12 2 20 8 3 26 ; 6* 4 ; 30* 4 5 30 ; 0* 6 28 ; -2* α) Να συμπληρώσετε τον πίνακα. (να δείξετε τους υπολογισμούς σας) *ΜU=DTU/DQ 12=12 20-12/2-1=8/1=8 8 σημεία χ 0,50 (Μονάδες 4) β) Αν το εισόδημα του καταναλωτή είναι απεριόριστο, πόσες μονάδες από το αγαθό θα αγόραζε; Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας σελίδα 96 (Μονάδες 6) Θα αγόραζε 5 μονάδες, δηλαδή μέχρι το σημείο κορεσμού, μεγιστοποιεί τη Συνολική του χρησιμότητα, πλήρης ικανοποίηση της ανάγκης Ερώτηση 2 Δίνεται ο παρακάτω πίνακας: σελίδα 172 Έτος Ρυθμός Κόστος Δείκτης Πληθωρισμού Καλαθιού Τιμών % 2004 62.000 ; *100 ;* - 2005 65.100 105 ; *5 2006 ; *67,580 109 ; *3,81 2004 (έτος βάσης) 4

Ζητείται: α) Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα, δείχνοντας όλους τους υπολογισμούς σας. 2005 65100Χ100/62,000=105 ρυθμός πληθωρισμού 5% 2006 Χ/62,000Χ100=109 109Χ620=67580 109-105χ100/105=3,81 1 Μονάδα κάθε σημείο β) Τι δηλώνει η φράση: ο Ρυθμός Πληθωρισμού το 2016 είναι - 3% ; Σελίδα 177 Ότι το γενικό επίπεδο των τιμών το 2016 μειώθηκε κατά 3% από το γενικό επίπεδο των τιμών του προηγούμενου έτους Ερώτηση 3 (Μονάδες 3) Μία επιχείρηση τον Απρίλιο απασχολούσε 22 εργάτριες για 8 ώρες την ημέρα και παρήγαγε 2.640 πουκάμισα. Τον Μάιο αύξησε τις εργάτριες σε 25 για 8 ώρες την ημέρα και παρήγαγε 2.800 πουκάμισα. Σελίδα 62 Να υπολογίσετε και να βρείτε σε πιο μήνα παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη παραγωγικότητα εργασίας. (να δείξετε τους υπολογισμού σας) Παραγωγικότητα ανά ώρα εργασίας= ποσότητα παραγωγής ώρες εργασίας Χ αριθμό εργατών 2,640/22χ8=2,640/176=15 πουκάμισα ανά ώρα Απρίλιο 2,800/25χ8=2,800/200=14πουκάμισα ανά ώρα Μάιο 3μονάδες 3 μονάδες Επομένως ο Απρίλιος ήταν περισσότερο παραγωγικός, αφού η παραγωγικότητα ήταν 15 πουκάμισα ανά ώρα και τον Μάιο ήταν 14 πουκάμισα ανά ώρα 1 μονάδα (Μονάδες 7) (Σύνολο Μονάδων Β Ζητήματος 25) 5

ΖΗΤΗΜΑ Γ Ερώτηση 1 Μια οικονομία έχει τις εξής παραγωγικές δυνατότητες δύο προϊόντων (μήλων και μολυβιών): Χρησιμοποιεί πλήρως και αποδοτικά τους συντελεστές παραγωγής με την υπάρχουσα τεχνολογία. Οι μέγιστοι συνδυασμοί ποσοτήτων μήλων και μολυβιών που μπορούν να παραχθούν δίνονται στον πιο κάτω πίνακα: Συνδυασμοί Μήλα Μολύβια Παραγωγής (τόνοι) (τεμάχια) Α 200* 0* Β 150* 100* Γ 100* 175* Δ 50* 225* Ε 0* 250* α) Να κατασκευάσετε την Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων* σελίδα 66 Μήλα Α 200 150 Β 100 Γ 50 Δ 0 100 175 225 250 Ε Μολύβια 13 ΣΗΜΕΊΑ Χ 0,5 = 6,50 ΚΑΙ 0,25Χ2 ΓΙΑ ΜΗΛΑ ΣΤΟ ΚΑΘΕΤΟ ΚΑΙ ΜΟΛΥΒΙΑ ΣΤΟΝ ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ ΑΞΟΝΑ (Μονάδες 7) β) Πως χαρακτηρίζονται οι συνδυασμοί προϊόντων που βρίσκονται: σελίδα 66 i) Πάνω στην Κ.Π.Δ., ΜΕΓΙΣΤΟΙ ii) Αριστερά της Κ.Π.Δ., iii)δεξιά της Κ.Π.Δ ΕΦΙΚΤΟΙ ΑΝΕΦΙΚΤΟΙ (Μονάδες 3) 6

(γ) Να εξηγήσετε πως θα επηρεάσει το πιο κάτω γεγονός την Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων. Να δείξετε και διαγραμματικά τη μεταβολή, (στο ίδιο διάγραμμα) i) Βελτιώνεται η τεχνολογία παραγωγής και των δυο αγαθών σελίδα 67(μετακίνηση καμπύλης δεξιά) (διπλή διακεκομμένη γραμμή στο διάγραμμα) ii) Πώς ονομάζεται αυτό το φαινόμενο σελίδα 67 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ δ) Να υπολογίσετε το κόστος ευκαιρίας των μήλων (συνολικά, και ανά μονάδα) σε μονάδες μολυβιών, μεταξύ των συνδυασμών Γ και Β.ΚΕμήλων= θυσία μολιβιών/αύξηση μήλων Γ και Β 175-100/150-100= 75/50=1,5 μολύβια (ανά μονάδα) Γ και Β 175-100 = 75 μολύβια (συνολικά) Ερώτηση 2 Το πιο κάτω σχεδιάγραμμα παρουσιάζει την καμπύλη ζήτησης ΖΖ και την καμπύλη προσφοράς ΠΠ των πατατών σε μια υποθετική αγορά κατά την διάρκεια μιας εβδομάδας. Ζητείται: Να αναφέρετε και να εξηγήσετε, πιο θα είναι το αποτέλεσμα του καθενός από το πιο κάτω γεγονότα πάνω στη καμπύλη ζήτησης ή προσφοράς ή και στις δύο καμπύλες. (Να εξηγήσετε με τη βοήθεια των πιο κάτω διαγραμμάτων, ξεχωριστά για το κάθε γεγονός) i) Καταστροφής της παραγωγής πατατών λόγο κακών καιρικών συνθηκών 7

i). i) Καταστροφής της παραγωγής πατατών λόγο κακών καιρικών συνθηκών Π1 Π1 Καταστροφή της παραγωγής πατατών είναι παράγοντας που προκαλεί μείωση στη προσφορά πατατών, άρα σε κάθε τιμή οι παραγωγοί θα προσφέρουν μικρότερες ποσότητες με αποτέλεσμα τη μετακίνηση της καμπύλης προσφοράς πάνω αριστερά Π1Π1 ii) αύξηση της τιμής των πατατών Η αύξηση της τιμής των πατατών θα επηρεάσει τη ζητούμενη ποσότητας πατάτας, η μετακίνηση θα γίνει πάνω στη καμπύλη ζήτησης (β) Να δώσετε τον ορισμό του νόμου της Ζήτησης Νόμος της Ζήτησης: όταν αυξάνεται η τιμή, η ζητούμενη ποσότητα μειώνεται, και όταν μειώνεται η τιμή, η ζητούμενη ποσότητα αυξάνεται. Σελίδα 112 (Σύνολο Μονάδων Γ Ζητήματος 35) 8

ΖΗΤΗΜΑ Δ Ερώτηση 1 α) Να αναφέρετε τη διαφορά μεταξύ ιδιωτικής και δημόσιας αποταμίευσης σελίδα 197 Ιδιωτική: Είναι το ποσό του εισοδήματος που απομένει στα νοικοκυριά αφού αφαιρέσουν την κατανάλωση και τους φόρους Δημόσια αποταμίευση: είναι το ποσό των εσόδων από τους φόρους, που απομένει στο κράτος, μετά την πληρωμή των δημοσίων δαπανών (Μονάδες 4) β) Ο τεχνίτης "Ε" αμείβεται με 20.000 και με την έναρξη της νέας χρονιάς ο μισθός του αυξάνεται κατά 10%. Αν για τη νέα χρονιά αναμένεται ο ρυθμός πληθωρισμού να ανέρθει στο 3%, να υπολογίσετε την πραγματική αύξηση στο μισθό του υπαλλήλου αυτού; Σελίδα 184 20.000χ10%=2,000 ονομαστικός μισθός =. 22.000 Πραγματικός μισθός = Ονομαστικός μισθός χ100 Ερώτηση 2 22,000χ100/103=21,359,22 Δείκτη τιμών ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ = 1,359,22 Να αναφέρετε τρεις (3) δείκτες που περιγράφουν το βιοτικό επίπεδο μιας χώρας σελίδα 34/35 α) κατά κεφαλήν εισόδημα β) κοινωνικά αγαθά και υπηρεσίες γ) ο ελεύθερος χρόνος δ) Το περιβάλλον ε) Η πολιτική ευημερία στ) Ο εθελοντισμός ζ) Η εργασιακή ευημερία η) Ο πολιτισμός (Μονάδες 6) (Σύνολο Μονάδων Δ Ζητήματος 15) (ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΝΑΔΩΝ 100) Ο Διευθυντής... Γιώργος Ιωσηφίδης 9

10

11