ΑΝΩΤΑΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΘΕΜΑ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΛΕΥΚΑΔΑ 2013 ΡΑΒΑΖΟΥΛΑ ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ Α.Μ 745 ΕΠΟΠΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΛΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ

Περιεχόμενα Ευρετήριο Εικόνων... 5 Ευρετήριο Πινάκων..6 Ευρετήριο Γραφημάτων... 7 Ευχαριστίες... 8 Πρόλογος... 9 Περίληψη... 10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ακραία καιρικά φαινόμενα.........11 1.2 Ακραία καιρικά φαινόμενα... 13 1.2.1 Καταιγίδες... 13 α)καταιγίδες αέριας μάζας... 14 β)ορογραφικές καταιγίδες... 14 γ)μετωπικές καταιγίδες... 15 1.2.2 Πλημμύρες... 15 1.2.3 Καύσωνας... 17 1.2.4 Ξηρασία... 17 1.2.5 Χιονοστιβάδα... 18 1.2.6 Χιονόπτωση... 18 1.2.7 Χαλαζόπτωση... 18 1.2.8 Ανεμοστρόβιλος... 19 1.2.9 Κεραυνοί... 20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ακραία καιρικά φαινόμενα και πληροφορική... 21 2.1 Ιστορική αναδρομή... 22 2.2 Πληροφορική και ακραία καιρικά φαινόμενα... 23 2.2.1 Το σύστημα ΖΕΥΣ... 23 2.2.2 Το σύστημα ΠΟΣΕΙΔΩΝ... 24 2.2.3 Το σύστημα ΣΚΙΡΩΝ... 25 2.2.4 ASRC- Το σύστημα πρόγνωσης καιρού και ποιότητας αέρα... 26 2.2.5 Το σύστημα ECMWF... 27 2

2.2.6 Το σύστημα WAM4... 28 2.2.7 Το σύστημα NHREAS... 28 2.2.8 Το σύστημα GFS... 29 2.2.9 Το σύστημα NOGAPS... 30 2.2.10 Το σύστημα ESTOFEX... 30 2.2.11 Μετρήσεις με ραντάρ... 31 2.3 Διαδικτυακές εφαρμογές ενημέρωσης καιρού... 31 2.3.1 ΕΜΥ (εθνική μετεωρολογική υπηρεσία)... 32 2.3.2 www.meteoalarm.eu... 32 2.3.3 Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών... 33 2.3.4 www.meteo.gr... 33 2.3.5 www.uvnet.gr... 35 2.3.6 www.weather.com... 35 κεφαλαιο 3 Επιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων... 36 3.1 Επιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων... 37 3.1.1 Περιβαλλοντικές επιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων... 37 3.1.2 Κοινωνικές επιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων... 38 3.1.3Οικονομικές επιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων... 39 3.2 Λήψη μέτρων για την αποφυγή επιπτώσεων ακραίων καιρικών φαινομένων... 39 3.3 Τα ακραία καιρικά φαινόμενα εν μέσω κρίσης... 40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Καταγραφή ακραίων καιρικών φαινομένων-στατιστικη ανάλυση των δεδομένων... 41 4.1 Καταγραφή και ανάλυση δεδομένων... 42 4.2 Εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων και η διάρκειά τους... 43 4.2.1 Συχνότητα εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων ανά έτος... 43 4.2.2 Διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων (σε ημέρες)... 44 4.3 Ανθρώπινα θύματα κατά την διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων... 45 4.3.1 Ανθρώπινα θύματα ανά έτος... 45 4.3.2 Σύνολο θυμάτων ανά καιρικό φαινόμενο... 46 4.3.3 Σύνολο ανθρώπινων θυμάτων ανά γεωγραφικό διαμέρισμα... 47 4.4 Υλικές ζημιές που προκλήθηκαν κατά την διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων (1992-2012)... 48 4.4.1 Υλικές ζημιές ακραίων καιρικών φαινομένων (1992-2012)... 48 3

4.4.2 Σύνολο υλικών ζημιών ανά έτος κατά την διάρκεια 1992-2012... 49 4.5 Ένταση ακραίων καιρικών φαινομένων (1992-2012)... 50 4.5.1 Συχνότητα εμφάνισης έντασης φαινομένων... 50 4.6 Συχνότητα εμφάνισης καιρικών φαινομένων ανά εποχή... 52 4.6.1 Σύνολο συχνότητας εμφάνισης ακραίων φαινομένων ανά εποχή για τα έτη 1992-2012... 52 4.6.2 Συχνότητα εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομενων ανά εποχή για τα έτη 1992-2012... 53 4.7 Εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων ανά καιρικά φαινόμενο(1992-2012) 54 4.7.1 Συχνότητα εμφάνισης καιρικών φαινομένων ανά έτη (1992-2012)... 54 4.8 Συσχέτιση των καιρικών φαινομένων με τα γεωγραφικά διαμερίσματα (1992-2012)... 56 4.8.1 Συχνότητα εμφάνισης καιρικών φαινομένων ανά γεωγραφικό διαμέρισμα για τα έτη 1992-2012... 56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Συσχετίσεις δεδομένων ανά περιφέρεια-αναγωγές δεδομένων... 58 5.1 Συσχέτιση δεδομένων για την πρόληψη και την αποφυγή καταστροφών από ακραία καιρικά φαινόμενα... 59 5.2 Αναγωγές έκτασης καλλιεργειών ανά 1000 στρέμματα... 60 5.3 Αναγωγές έκτασης περιφέρειας ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο km 2... 63 5.4 Αναγωγές αριθμού κατοίκων ανά 1000 κατοίκους... 65 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Συσχετιση πλημμυρών στην Ελλάδα με καταγραφές περιστατικών από κοντινούς μετεωρολογικούς σταθμούς... 68 6.1 Συλλογή δεδομένων για στατιστική ανάλυση... 69 6.2 Περιγραφικά στατιστικά δεδομένων... 69 6.3 Τεστ στατιστικής σημαντικότητας για το δείγμα... 70 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Συμπεράσματα... 72 Συμπεράσματα... 73 Βιβλιογραφία... 75 Ελληνική βιβλιογραφία... 75 Ξένη Βιβλιογραφία... 76 Διαδίκτυο... 76 4

Ευρετήριο Εικόνων Εικόνα 1 Ο κύκλος ζωής όλων των καταιγίδων, φάση ανάπτυξης, φάση ωριμότητας και φάση διάλυσης.... 13 Εικόνα 2 Θερμή αέρια μάζα... 14 Εικόνα 3 Ορογραφική καταιγίδα... 14 Εικόνα 4 Μετωπική καταιγίδα... 15 Εικόνα 5 Μηχανισμός δημιουργίας ενός τσουνάμι... 16 Εικόνα 6 Ξηρασία... 17 Εικόνα 7 Χιονοστιβάδα στην Νορβηγία... 18 Εικόνα 8 Χαλαζόκοκκοι... 18 Εικόνα 9 Η εμφάνιση ανεμοστρόβιλων ξηράς και θάλασσαςστην χώρα μας... 19 Εικόνα 10 Ηλεκτρικές εκκενώσεις... 20 Εικόνα 11 Ο Πύργος των ανέμων.... 22 Εικόνα 12 Παράδειγμα ανέμων στο συστήματα Ποσειδών.... 24 Εικόνα 13 Παράδειγμα συστήματος ΣΚΙΡΩΝ... 25 Εικόνα 14 Παράδειγμα συστήματος ASRC... 26 Εικόνα 15 Προβλεπόμενη απόκλιση του γεωδυναμικού ύψους στα 500 hpa από το ECMWF... 27 Εικόνα 16 Παράδειγμα συστήματος WAM4... 28 Εικόνα 17 Προβλεπόμενη απόκλιση του γεωδυναμικού ύψους από το GFS... 29 Εικόνα 18 Παράδειγμα συστήματος NOGAPS... 30 Εικόνα 19 Παράδειγμα συστήματος ESTOFEX... 30 5

Εικόνα 20 Μετεωρολογικό ραντάρ πρόγνωσης καιρού.... 31 Εικόνα 21 Υπόδειγμα από τον Ελλαδικό χώρο όπου δείχνει αναλυτικά σε ποιες περιοχές θα υπάρξουν έντονα καιρικά φαινόμενα.... 32 Εικόνα 22 Τριήμερη πρόβλεψη από το www.meteo.gr... 33 Εικόνα 23 Χάρτης επικινδυνότητας καιρικών φαινομένων... 34 Εικόνα 24 Προγνώσεις του UV-Index στην Ελλάδα με δείκτη επικινδυνότητας. 35 Εικόνα 25 Εικόνα από το site www.weather.com... 35 Ευρετήριο πινάκων Πίνακας 1α Εκτάσεις καλλιεργειών ανά 1000 στρέμματα (1992-1996)... 60 Πίνακας 2α Έκταση περιφέρειας ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο km 2... 63 Πίνακας 3α Αριθμός κατοίκων περιφέρειας ανά 1000 κατοίκους... 65 Πίνακας 4 Περιγραφικά στατιστικά... 69 Πίνακας 5 Πίνακας 1 Ακραίες τιμές όπως αυτές καταγράφηκαν με βάση τις τιμές βροχόπτωσης ανά περιστατικό για τις 2 εξεταζόμενες κατηγορίες [πλημμύρες (Α) και έντονα καιρικά φαινόμενα (C)]... 70 6

Ευρετήριο γραφημάτων Γράφημα 1 Συχνότητα εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων... 43 Γράφημα 2 Διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων σε ημέρες... 44 Γράφημα 3 Ανθρώπινα θύματα ανά έτος... 45 Γράφημα 4 Σύνολο ανθρώπινων θυμάτων ανά καιρικό φαινόμενο... 46 Γράφημα 5 Σύνολο θυμάτων ανά γεωγραφικό διαμέρισμα... 47 Γράφημα 8 Ένταση ακραίων καιρικών φαινομένων... 50 Γράφημα 9 Ένταση ακραίων καιρικών φαινομένων για κάθε έτος... 51 Γράφημα 12 Σύνολο εμφάνισης καιρικών φαινομένων τα έτη 1992-2012... 54 Γράφημα 13 Συχνότητα εμφάνισης καιρικών φαινομένων τα έτη 1992-2012... 55 Γράφημα 14 Σύνολο καιρικών φαινομένων ανά γεωγραφικό διαμέρισμα... 56 Γράφημα 15 Συχνότητα εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων ανά γεωγραφικό διαμέρισμα για τα έτη 1992-2012... 57 Γράφημα 16 Αναγωγές έκτασης καλλιεργειών ανά 1000 στρέμματα... 62 Γράφημα 17 Αναγωγές έκτασης περιφέρειας ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο km 2. 64 Γράφημα 18α Αναγωγές αριθμών κατοίκων ανά 1000 κατοίκους... 67 Γράφημα 18β Αναγωγές αριθμών κατοίκων ανά 1000 κατοίκους... 67 7

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η πτυχιακή αυτή εργασία αποτελεί το αποκορύφωμα των σπουδών μου. Ως είθισται, στο τέλος μιας μακρόχρονης πορείας, γίνεται ο απολογισμός και δίδονται οι κατάλληλες ευχαριστίες στα άτομα τα οποία συνέβαλλαν στις πιο σημαντικές στιγμές της πορείας αυτής. Θα ήθελα να ευχαριστήσω από τα βάθη της καρδιάς μου τους γονείς μου για την στήριξή τους, για τα μέγιστα που μου προσέφεραν στο να πραγματοποιήσω και να ολοκληρώσω τις σπουδές μου, και που μέσω αυτής της εργασίας, η οποία αποτελεί και το τέλος των σπουδών μου, βλέπουν τους κόπους τους να ανταμείβονται. Τέλος, ένα μεγάλο ευχαριστώ στον επιβλέποντα καθηγητή μου κ. Σταύρο Κολιό ο οποίος μου εμπιστεύτηκε αυτό το θέμα, το οποίο ήταν πρόκληση για εμένα, αλλά και για την βοήθειά του σε όποια δυσκολία και αν αντιμετώπισα και τον πολύτιμο χρόνο που μου αφιέρωσε. 8

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το επίκεντρο της παρούσας εργασίας αποτελεί την έρευνα αλλά και την καταγραφή στατιστικών δεδομένων για τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων στην Ελλάδα τα 21 τελευταία χρόνια (1992-2012). Όλα τα δεδομένα έχουν συγκεντρωθεί σύμφωνα με το έτος, την εποχή εμφάνισής τους, τις μέρες που διήρκησαν, τις επιπτώσεις που είχαν, είτε αυτές ήταν υλικές είτε απώλειες ανθρώπινων ζωών, τις περιοχές και τα γεωγραφικά διαμερίσματα που εμφανίστηκαν αλλά και το είδος του καιρικού φαινομένου (βροχοπτώσεις, χαλαζόπτωση, καύσωνας κ.α).τα δεδομένα καταγράφηκαν από την Εθνική μετεωρολογική υπηρεσία, το www.meteo.gr αλλά και εφημερίδες ή ψηφιακά έντυπα. Η επεξεργασία των δεδομένων βοηθάει στην κατανόηση της επίδρασης των ακραίων καιρικών φαινομένων στην οικονομία αλλά και την κοινωνία της χώρας μας. Επίσης, έχουν συλλεχθεί δεδομένα από το www.economics.gr όσο αφορά τον πληθυσμό, την έκταση, και την έκταση των καλλιεργειών κάθε περιφέρειας της Ελλάδας ώστε να γίνουν συσχετίσεις με τα περιστατικά που υπήρξαν τα τελευταία 21 χρόνια στην Ελλάδα και να μπορέσουν να αποφευχθούν μελλοντικές καταστροφές από ακραία καιρικά φαινόμενα. Τέλος, μετά από μια καταγραφή δεδομένων από μετεωρολογικούς σταθμούς, από το http://penteli.meteo.gr, όπου συλλέχθηκαν για κάθε περιστατικό πλημμύρας η ένταση των βροχοπτώσεων, η ένταση του ανέμου και την μέγιστη θερμοκρασία ώστε με βάση τα αποτελέσματα να δούμε αν η πλημμύρες προκαλούνται μόνο από έντονα καιρικά φαινόμενα ή αν μπορεί να προκαλούνται και από άλλους παράγοντες. 9

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο 1 Ο κεφάλαιο γίνεται ανάλυση των ακραίων καιρικών φαινομένων. Δίνεται ο ορισμός της έννοιας τους καθώς και ο ορισμός και η ανάλυση των φαινομένων που συναντάμε συχνά στην χώρα μας (βροχοπτώσεις, καύσωνας, καταιγίδες, πλημμύρες κ.α). Στο 2 Ο κεφάλαιο, γίνεται αναφορά στην πρόγνωση του καιρού μέσω της πληροφορικής, και τον ρόλο της στην πρόγνωση του καιρού παρουσιάζοντας προγράμματα και εφαρμογές που βοηθούν στην πρόγνωση ακραίων καιρικών φαινομένων και την αποφυγή μελλοντικών καταστροφών. Στο 3 Ο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον της χώρας μας καθώς και τρόποι λήψης μέτρων για την αποφυγή μελλοντικών καταστροφών από αυτά. Στο 4 Ο κεφάλαιο παρουσιάζεται η καταγραφή των ακραίων καιρικών φαινομένων από το 1992-2012, η στατιστική ανάλυση τους αλλά και γραφήματα ώστε να γίνει πιο κατανοητή η παρουσίαση τους. Στο 5 ο κεφάλαιο γίνεται η συσχέτιση των δεδομένων όσο αφορά τα περιστατικά ακραίων καιρικών φαινομένων που παρουσιάζονται σε κάθε περιφέρεια της Ελλάδας με διάφορες παραμέτρους(έκταση καλλιέργειας, έκταση περιφέρειας, πληθυσμός) ανά 1000 στρέμματα ή κατοίκους, και παρουσιάζονται με γραφήματα και πίνακες. Στο 6 ο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι συσχετίσεις των πλημμύρων με την ένταση που καταγράφηκε σε κάθε περιστατικό από κοντινούς μετεωρολογικούς σταθμούς. Στο 7 ο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της εργασίας. 10

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΚΡΑΙΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ 11

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ Ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο είναι µια κατάσταση που απέχει σημαντικά από την φυσιολογική μορφή του κλιματικού συστήματος. Ένα καιρικό φαινόμενο χαρακτηρίζεται ως ακραίο είτε από την ένταση του, είτε από την διάρκεια του. Η ένταση και η διάρκεια ενός ακραίου καιρικού φαινομένου είναι δυνατό µε την σειρά τους να προκαλέσουν µια εκτεταμένη φυσική καταστροφή. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, σε μεγάλης αλλά και μικρής έντασης. Τα μεγάλης έντασης ακραία καιρικά φαινόμενα δεν λαμβάνουν χώρα τόσο συχνά ώστε να θεωρούνται τα σημαντικότερα, ενώ τα ακραία καιρικά φαινόμενα μικρής έντασης εμφανίζονται συχνότερα, και προκαλούν περισσότερες καταστροφές. Ορισμένα καιρικά φαινόμενα χαρακτηρίζονται ως ακραία όταν συνοδεύονται από υλικές καταστροφές, από τραυματισμούς ακόμη και από ανθρώπινα θύματα. Στο μέλλον υποστηρίζεται ότι η παγκόσμια κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει σημαντικά τη συχνότητα, το εύρος και την τοποθεσία εκδήλωσης των ακραίων καιρικών φαινομένων. Γενικά αναμένονται περισσότερα κύματα καύσωνα και λιγότερες περίοδοι παγετώνων, ενώ θα υπάρξουν εντονότερες βροχοπτώσεις οι οποίες θα οδηγούν σε αυξημένες πλημμύρες σε πολλές περιοχές. Παρόλα αυτά, τα ακραία καιρικά φαινόμενα διαρκούν για σχετικά μικρό χρονικό διάστημα και είναι συνήθως τοπικής κλίμακας, το οποίο φέρνει σε δύσκολη θέση τους επιστήμονες να προβλέψουν µε ακρίβεια πως αυτά σχετίζονται µε την κλιματική αλλαγή. Σε αυτά τα καιρικά φαινόμενα, τα οποία χαρακτηρίζονται και ως ακραία συγκαταλέγονται οι τροπικοί κυκλώνες, οι ισχυρές καταιγίδες, οι ισχυροί αεροστρόβιλοι, καύσωνες και το πολικό ψύχος. Οι φυσικές καταστροφές προκαλούνται από πλημμύρες, κατολισθήσεις, θυελλώδεις ανέμους, πυρκαγιές κ.α. Ο αριθμός των θανάτων και των ζημιών από φυσικές καταστροφές σε παγκόσμια κλίμακα, που οφείλονται σε ακραία καιρικά φαινόμενα, αυξάνεται διαρκώς και δεν υπάρχει µια διεθνής βάση δεδομένων όπου καταγράφονται όλα τα γεγονότα τα οποία συμβαίνουν σχεδόν καθημερινά στο σύνολο του πλανήτη. Παρόλα αυτά όμως η συχνότητα µε την οποία αντιμετωπίζονται οι δυσμενείς επιπτώσεις στο κοινωνικό οικονομικό σύστημα μειώνεται συνεχώς και αυτό λόγω της σημαντικής προόδου που έχει σημειωθεί στην πρόβλεψη, προειδοποίηση αλλά και στην αντιμετώπιση τους.(εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών). 12

1.2 ΑΚΡΑΙΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ 1.2.1 ΚΑΤΑΙΓΙΔΕΣ Καταιγίδα είναι το φαινόμενο κατά το οποίο σημειώνεται βροχόπτωση συνοδευόμενη από ηλεκτρικές εκκενώσεις (αστραπές).οι καταιγίδες είναι ένα από τα πιο βίαια μετεωρολογικά φαινόμενα και αρκετά συχνά συνοδεύονται από βροχές μεγάλης έντασης, πολύ ισχυρούς ανέμους, χαλαζόπτωση ή ακόμα και ανεμοστρόβιλους. Υπολογίζεται ότι µια καταιγίδα έχει έκταση μέχρι 30 χιλιόμετρα και διαρκεί έως και 1 ώρα. Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις η έκταση και η διάρκεια μιας καταιγίδας, καθώς και η ένταση των φαινομένων που τη συνοδεύουν, την καθιστούν επικίνδυνη για εκδήλωση πλημμυρικών επεισοδίων ή ακόμα και ζημιών σε καλλιέργειες, κτίσματα, ακόμα και ανθρώπινα θύματα. Οι βασικές προϋποθέσεις που χρειάζεται να πληρούνται έτσι ώστε να αναπτυχθεί και να εκδηλωθεί µια καταιγίδα είναι: αυξημένη υγρασία, ασταθείς αέριες μάζες (αέριες μάζες μέσα στις οποίες ευνοούνται οι ανοδικές κινήσεις) και κάποιος μηχανισμός που θα εκκινήσει τις ανοδικές κινήσεις. Συνήθως οι καταιγίδες εκδηλώνονται στις τροπικές περιοχές κατά τη θερμή περίοδο του έτους. Ωστόσο υπό προϋποθέσεις, καταιγίδες μπορούν να εκδηλωθούν και το χειμώνα, συνήθως πάνω από τη θάλασσα (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών). Οι καταιγίδες ανάλογα µε τον τρόπο και τα αίτια σχηματισμού τους διακρίνονται σε τρεις βασικές κατηγορίες, σε καταιγίδες αέριας μάζας(δυναμικές ή θερμικές), σε ορογραφικές καταιγίδες και σε μετωπικές καταιγίδες.( Ιωάννου Δ.Ζαμπάκα,1992) Εικόνα 1 Ο κύκλος ζωής όλων των καταιγίδων, φάση ανάπτυξης, φάση ωριμότητας και φάση διάλυσης.(πηγή: www.aviamet.gr) 13

α)καταιγίδες αέριας μάζας: Οι καταιγίδες αυτές αναπτύσσονται είτε λόγω της έντονης θέρμανσης του εδάφους, είτε λόγω ύπαρξης αρκετά ψυχρών αερίων μαζών στα μέσα στρώματα της ατμόσφαιρας. Και στις δυο περιπτώσεις δημιουργούνται ανοδικές κινήσεις που δημιουργούν τα καταιγιδοφόρα νέφη. Στη χώρα µας καταιγίδες αέριας μάζας εκδηλώνονται συνήθως πάνω από ηπειρωτικές περιοχές κατά τις μεσημβρινές και πρώτες απογευματινές ώρες, από το Μάιο έως και το Σεπτέμβριο. (www.meteo.gr) Εικόνα 2 Θερμή αέρια μάζα β)ορογραφικές καταιγίδες: Ορογραφικές καταιγίδες αναπτύσσονται όταν µια ροή αέρα από τη θάλασσα συναντά σηµαντικά εµπόδια, όπως νησιά ή βουνά, είτε όταν µια υγρή και ασταθής αέρια μάζα συναντά έντονο ανάγλυφο. Σε αυτήν την περίπτωση το αίτιο που προκαλεί τις ανοδικές κινήσεις είναι το εµπόδιο που εξαναγκάζει την αέρια μάζα σε ανύψωση. Στην χώρα µας ορογραφικές καταιγίδες εκδηλώνονται κυρίως στα δυτικά του ορεινού άξονα της Πίνδου, στα βόρεια τµήµατα της Κρήτης όταν επικρατεί βόρειο ρεύµα στο Αιγαίο, καθώς και στην Εύβοια όταν πνέουν βόρειοι-βορειοανατολικοί άνεµοι κατά τη διάρκεια του χειµώνα. (www.meteo.gr) Εικόνα 3 Ορογραφική καταιγίδα (Πηγή: geography-info.com) 14

γ)μετωπικές καταιγίδες: Οι μετωπικές καταιγίδες εκδηλώνονται κατά τη διέλευση θερµών και κυρίως ψυχρών μετώπων. Στα θερµά μέτωπα καταιγίδες ενδέχεται να εκδηλωθούν μπροστά από τη μετωπική επιφάνεια, ενώ στα ψυχρά μέτωπα ακριβώς πίσω από τη μετωπική επιφάνεια. Το αίτιο εκδήλωσης μετωπικών καταιγίδων είναι η βίαιη εκτόπιση του θερµού αέρα από ψυχρότερο. Στη χώρα µας μετωπικές καταιγίδες εκδηλώνονται κατά την ψυχρή περίοδο του έτους και ιδιαίτερα από τον Νοέµβριο έως και το Μάρτιο συνοδεύοντας καλά οργανωµένα βαροµετρικά χαµηλά. (www.meteo.gr) Εικόνα 4 Μετωπική καταιγίδα (Πηγή:http://www.apollo.lsc.vsc.edu) 1.2.2 ΠΛΗΜΜΥΡΕΣ Οι πλημμύρες προκαλούνται από την υπερχείλιση των ποταμών και η εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργήσει ιδιαίτερη ανησυχία λόγω της αύξησης της απώλειας των ανθρώπινων ζωών αλλά και λόγω των εκτεταμένων οικονομικών ζημιών που έχουν προκαλέσει. Οι πλημμύρες δημιουργούνται από τις ισχυρές βροχοπτώσεις και καταιγίδες, οι οποίες έχουν ως συνέπεια την αύξηση της στάθμης του νερού των ποταμών. Μπορούν να δημιουργηθούν επίσης από την υποχώρηση φραγμάτων. 15

Η ξαφνική πλημμύρα, η οποία είναι και το πιο συχνό στον Ελλαδικό χώρο, είναι αποτέλεσμα ατμοσφαιρικών διαταραχών, που συνοδεύονται από ραγδαίες βροχοπτώσεις, µε μεγάλα ποσά βροχής σε σύντομο χρονικό διάστημα. Στις τροπικές περιοχές προκαλούνται από τυφώνες ή τροπικούς κυκλώνες. Οι παράγοντες που μπορεί να παίζουν ρόλο σε μια ξαφνική πλημμύρα μπορεί να είναι η ένταση της βροχής, η διάρκεια της, η τοπογραφία, οι συνθήκες του εδάφους, η καταστροφή των δασών καθώς επίσης και η αστικοποίηση. Οι ξαφνικές πλημμύρες διαρκούν μικρό χρονικό διάστημα δημιουργώντας ανύψωση της στάθμης του νερού, το οποίο μπορεί να προκαλέσει καταστροφές σε κατασκευές, κτίρια, γέφυρες, να παρασύρει αυτοκίνητα, να ξεριζώσει δέντρα κ.α. Τα περισσότερα θύματα προέρχονται από τις ξαφνικές πλημμύρες. Εικόνα 5 Μηχανισμός δημιουργίας ενός τσουνάμι Ένα σπανιότερο είδος πλημμύρας στην Ελλάδα είναι η παράκτια πλημμύρα, η οποία εμφανίζεται στις παράκτιες περιοχές λόγω του κυματισμού της θάλασσας. Ο κυματισμός προκαλείται από τους ισχυρούς ανέμους, που σπάνια μπορεί να εμφανιστούν και θαλάσσια κύματα βαρύτητας, το λεγόμενο Tsunami. Διαδίδονται στην επιφάνεια της θάλασσας µε ταχύτητα οποία εξαρτάται από το πάχος του νερού της θάλασσας και είναι της τάξης των 200m/sec. Το tsunami προκαλεί σημαντικές καταστροφές.αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα είχε δεχτεί tsunami μετά από σεισμό τον Ιούλιο του 1956 στο κεντρικό Αιγαίο. Συνολικά 529 οικίες καταστράφηκαν, 1482 υπέστησαν σημαντικές βλάβες και 1750 ελαφρές βλάβες, 53 άτομα σκοτώθηκαν και 100 τραυματίστηκαν. (www.kykladesnews.gr) 16

1.2.3 ΚΑΥΣΩΝΑΣ Ο καύσωνας, θεωρείται μια περίοδος τουλάχιστον 3 ημερών και πάνω, όπου οι θερμοκρασία ξεπερνά τους 37 C και η μέση ημερήσια θερμοκρασία είναι τουλάχιστον 31 C. Οι επιπτώσεις από τις υψηλές θερμοκρασίες, που συνήθως πλήττουν τις ευπαθείς ομάδες (μικρά παιδιά και ηλικιωμένους) μπορεί να είναι μια δυσφορία, θερμική εξάντληση ή στην χειρότερη περίπτωση θερμοπληξία όπου εκεί χρειάζεται άμεση ιατρική επέμβαση. Ο καύσωνας παρατηρείται στην Ελλάδα κυρίως κατά τη θερινή περίοδο. Αυτό συμβαίνει γιατί θερμές αέριες μάζες μεταφέρονται από την Αφρική στην χώρα μας έχοντας ως αποτέλεσμα την υψηλή θερμοκρασία. Όπως είναι φυσικό πολλοί παράγοντες μπορεί να παίξουν ρόλο στην επιβάρυνση των επιπτώσεων, όπως για παράδειγμα τα υψηλά επίπεδα της υγρασίας του αέρα που έχουν ως αποτέλεσμα την δυσκολία λειτουργίας του μηχανισμού εφίδρωσης του ανθρώπου. Επίσης μεγάλο ρόλο παίζει η ένταση του ανέμου η οποία αν είναι χαμηλή δημιουργείται μια αποπνικτική ατμόσφαιρα. Μεγάλο ρόλο στην άνοδο της θερμοκρασίας και κατά συνέπεια στην παρουσίαση του καύσωνα είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση όπου δημιουργεί δυσμενείς καταστάσεις στην ύπαιθρο κυρίως στα κτίρια και την άσφαλτο όπου συγκεντρώνονται μεγάλα ποσά θερμότητας την ημέρα, τα οποία παραμένουν αισθητά ακόμα και τις νυχτερινές ώρες (el.wikipedia.org) 1.2.4 ΞΗΡΑΣΙΑ Η ξηρασία είναι μία άνυδρη περίοδος όταν δεν υπάρχει αρκετό νερό για να υποστηρίξει τις γεωργικές, αστικές ή περιβαλλοντικές ανάγκες. Οι εκτεταμένες ξηρασίες μπορούν να οδηγήσουν σε θανάτους από λιμό ή ασθένειες, ενώ αποτελούν μία από τις βασικές αιτίες των πυρκαγιών. Εικόνα 6 Ξηρασία 17

1.2.5 ΧΙΟΝΟΣΤΙΒΑΔΑ Η χιονοστιβάδα είναι η ολίσθηση μιας μεγάλης μάζας χιονιού από την πλαγιά ενός βουνού, η οποία προκαλείται όταν μια μάζα χιονιού απελευθερώνεται σε μία πλαγιά. Είναι ένας από τους σημαντικότερους κινδύνους στα βουνά κατά την διάρκεια του χειμώνα καθώς πολλά είναι τα ανθρώπινα θύματα. Λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας μεγάλη σημασία έχει ο έγκαιρος εντοπισμός των θυμάτων. Εικόνα 7 Χιονοστιβάδα στην Νορβηγία 1.2.6 ΧΙΟΝΟΠΤΩΣΗ Χιονόπτωση είναι η πτώση συμπυκνωμένων υδρατμών της ατμόσφαιρας με την μορφή χιονιού από τα σύννεφα. Το χιόνι αποτελείται από κρυστάλλους πάγου, που ενωμένοι μεταξύ τους χαλαρά σχηματίζουν τις λευκές και ελαφρές χιονονιφάδες. Για να δημιουργηθεί το χιόνι πρέπει η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας να είναι 0 C ή αρνητική σε όλα τα υψόμετρα έως και το έδαφος. Αντιθέτως, αν κατά την πτώση τους οι χιονονιφάδες συναντήσουν θερμότερα στρώματα αέρα, λιώνουν και πέφτουν στην επιφάνεια ως βροχή και αν η θερμοκρασία είναι οριακά θετική (2-3 C) ως χιονόνερο. 1.2.7 ΧΑΛΑΖΟΠΤΩΣΗ Η χαλαζόπτωση είναι μια φυσική καταστροφή όπου κατά την διάρκεια της παράγονται χαλαζόκοκκοι οι οποίοι προκαλούν καταστροφές στην περιοχή που πέφτουν. Η χαλαζόπτωση μπορεί να είναι ιδιαίτερα καταστρεπτική για την γεωργία καταστρέφοντας καλλιέργειες και εξοπλισμό. Εικόνα 8 Χαλαζόκοκκοι 18

1.2.8 ΑΝΕΜΟΣΤΡΟΒΙΛΟΣ Ο ανεμοστρόβιλος ή αλλιώς αεροδίνη ή σίφωνας, είναι ένα μικρής έκτασης μετεωρολογικό φαινόμενο μικρής χρονικής διάρκειας. Πρόκειται για κατακόρυφο ή κεκλιμένο στροβιλισμό του αέρα που διαρκεί από μερικά δευτερόλεπτα μέχρι λίγα λεπτά της ώρας, σχηματίζοντας ένα γιγάντιο χωνί. Στο βόρειο ημισφαίριο συνήθως η φορά του ανεμοστρόβιλου είναι δεξιόστροφη, σε αντίθεση με το νότιο ημισφαίριο όπου η φορά είναι αριστερόστροφη. Στην ξέφρενη πορεία τους μπορεί να παρασύρουν ότι βρουν μπροστά τους (δέντρα, σπίτια, πλοία, ανθρώπους). Ένα ανεμοστρόβιλος μπορεί να αναπτύξει ταχύτητα 650 χλµ. την ώρα. Οι ανεμοστρόβιλοι χωρίζονται σε δύο ήδη: α)σίφωνες ξηράς: Είναι μεγάλων διαστάσεων στρόβιλοι αέρα που εκτείνονται από τη βάση ενός καταιγιδοφόρου νέφους μέχρι την επιφάνεια του εδάφους. Οι σίφωνες ξηράς μπορεί να συνοδεύονται από καταιγίδες, βροχές και χαλάζι. β)σίφωνες θάλασσας: Είναι μικρότεροι από τους σίφωνες της ξηράς, δημιουργούνται κάτω από το καταιγιδοφόρο νέφος και μπορούν να φτάσουν και στην επιφάνεια της θάλασσας. Η διάμετρος τους φθάνει τα 150 m και ο χρόνος ζωής τους 10-30 λεπτά. Η τροχιά που διανύει ένας σίφωνας είναι περίπου 10 Km, χωρίς να λείπουν και οι περιπτώσεις που η τροχιά του φτάνει τα 200 Km και η περίοδος της ζωής του είναι 4-5 ώρες (el.wikipedia.org). Εικόνα 9 Η εμφάνιση ανεμοστρόβιλων ξηράς και θάλασσας στην χώρα μας (Πηγή: http://www.ethnos.gr) 19

1.2.9 ΚΕΡΑΥΝΟΙ Οι ηλεκτρικές εκκενώσεις που συμβαίνουν στην ατμόσφαιρα ονομάζονται κεραυνοί και αστραπές. Δημιουργούνται κατά τη διάρκεια καταιγίδων. Οι ηλεκτρικές εκκενώσεις προκύπτουν από το διαχωρισμό μεταξύ θετικών και αρνητικών φορτίων. Ο ήχος που συνοδεύει τις αστραπές και τους κεραυνούς ονομάζεται βροντή. Προκαλείται λόγω της πολύ υψηλής θερμοκρασίας που αναπτύσσεται κατά μήκος του διαύλου της ηλεκτρικής εκκένωσης. (el.wikipedia.org) Εικόνα 10 Ηλεκτρικές εκκενώσεις 20

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΑΚΡΑΙΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ 21

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Ο αρχαιότερος μετεωρολογικός σταθμός στην Ελλάδα λεγόταν Πύργος των ανέμων ή Ωρολόγιο του Αδρόνικου ή αλλιώς Αέρηδες. Χτίστηκε περίπου το 47 π.χ. το ύψος του φτάνει τα 12μ. είναι ένας οκταγωνικός πύργος και είναι φτιαγμένος από Πεντελικό μάρμαρο. Βρίσκεται στο πρώτο εμπορικό κέντρο της Αθήνας, στην Πλάκα. Θεωρείται ο αρχαιότερος μετεωρολογικός αλλά και ωρολογικός σταθμός του κόσμου. Στην κορυφή του στεκόταν ένας χάλκινος Τρίτωνας, ο οποίος περιστρεφόταν και έδειχνε με το ραβδί του ποιος από τους Εικόνα 11 Ο Πύργος των ανέμων.(πηγή:archaiologia.gr) οκτώ ανέμους που απεικονίζονταν ανάγλυφα σε κάθε πλευρά του Πύργου φυσούσε εκείνη τη στιγμή. Ο αρχαίος γλύπτης ο οποίος το έφτιαξε αποτύπωσε τον Βοριά ως γέροντα με ένα κοχύλι στο χέρι για να παραπέμψει στον ήχο που κάνει όταν φυσά στις σπηλιές της Αττικής. Ακολουθώντας τη φορά του ρολογιού, δίπλα βρίσκεται ο Καικίας (βορειοανατολικός άνεμος), ηλικιωμένος κι αυτός, που κρατά μια ασπίδα γεμάτη χαλάζι. Τον ακολουθεί ο Απηλιώτης ανατολικός, έρχεται από τον ήλιο, νέος με τα χέρια γεμάτα στάχυα και φρούτα, καθώς φέρνει βροχή πολύτιμη για τους γεωργούς. Επόμενος είναι ο αποπνικτικός Εύρος, ο νοτιοανατολικός άνεμος με τη μορφή γέροντα και ο μοναδικός που έχει άδεια χέρια. Με μια αναποδογυρισμένη υδρία ακολουθεί ο Νοτιάς, καθώς ο νέος αυτός άνδρας φέρνει πολλές βροχές. Τον διαδέχεται ο νοτιοδυτικός Λίβας, ο οποίος κρατά στα χέρια του την πρύμνη ενός πλοίου, σημάδι ότι είναι καλοτάξιδος. Γυμνός και με τον μανδύα του γεμάτο ανοιξιάτικα λουλούδια εμφανίζεται ο δυτικός άνεμος Ζέφυρος, που είναι ευχάριστα ζεστός, για να κλείσει ο κύκλος με τον πιο αντιπαθητικό, τον βορειοδυτικό Σκίρωνα, όπως ο ληστής που σκότωσε ο Θησέας και είχε την έδρα του στη σημερινή Κακιά Σκάλα, ντυμένο με βαριά ρούχα και ένα αγγείο αναποδογυρισμένο στο χέρι, καθώς ψυχρός τον χειμώνα και καυτός το καλοκαίρι αρρωσταίνει τους ανθρώπους. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς σταμάτησε ο Πύργος να λειτουργεί ως ρολόι, αλλά οι ανασκαφές έδειξαν πως στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες είχε μετατραπεί σε εκκλησία και μετά σε μουσουλμανικό μοναστήρι, οι οποίοι παρέμειναν στο κτίριο έως και το 1821.(www.archaiologia.gr) 22

2.2 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΚΡΑΙΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ Τα τελευταία χρόνια η πληροφορική έχει μπει στην ζωή μας και στην καθημερινότητα μας, οπότε δεν θα μπορούσε να λείπει από τις υπηρεσίες πρόγνωσης καιρού. Πολλές είναι οι εφαρμογές που χρησιμοποιούνται για την βελτιστοποίηση και την έγκαιρη πρόγνωση του καιρού και φυσικά των ακραίων καιρικών φαινομένων. Πολλές είναι πλέον και οι ιστοσελίδες που με την βοήθεια δορυφόρων και εφαρμογές της πληροφορικής κάνουν πρόγνωση του καιρού. Σε αυτή την ενότητα θα αναφέρω μερικές εφαρμογές που χρησιμοποιούνται για την γρηγορότερη και εγκυρότερη πρόγνωση του καιρού και των ακραίων καιρικών φαινομένων. 2.2.1 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΖΕΥΣ Το σύστημα ΖΕΥΣ είναι ένα δίκτυο ανίχνευσης αστραπών το οποίο λειτουργεί το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Το δίκτυο περιλαμβάνει έξι δέκτες πάνω από την Ευρώπη (Μπέρμιγχαμ στην Αγγλία, Roskilde στη Δανία, Ιάσιο στη Ρουμανία, Αθήνα στην Ελλάδα, Λάρνακα στην Κύπρο και Λισσαβόνα στην Πορτογαλία) (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και www.meteo.gr). Η μέθοδος καταγραφής βασίζεται στο γεγονός ότι κατά τη διάρκεια που μία ηλεκτρική εκκένωση έρχεται σε επαφή με το έδαφος εκπέμπεται ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία χαμηλής συχνότητας η οποία και διαδίδεται από την τοποθεσία του συμβάντος με την ταχύτητα του φωτός. Για να καταγραφεί όμως η ακριβής τοποθεσία μίας ηλεκτρικής εκκένωσης νέφους-εδάφους χρειάζονται τέσσερις σταθμοί. Όταν ένας κεραυνός χτυπήσει το έδαφος η κυματομορφή που εκπέμπεται καταγράφεται από όλους τους επίγειους σταθμούς του συστήματος σε διαφορετικούς χρόνους. Έτσι δύο διαφορετικοί σταθμοί καταγράφουν την κυματομορφή σε χρονική στιγμή η οποία εξαρτάται από την απόστασή τους από το σημείο του συμβάντος. Τότε το κέντρο ελέγχου του συστήματος θέτει έναν σταθμό ως «σταθμό αναφοράς» και του αποδίδει μηδενική διαφορά χρόνου άφιξης του σήματος ενώ παράλληλα υπολογίζει τις αντίστοιχες διαφορές του χρόνου άφιξης των υπολοίπων σταθμών με βάση το σταθμό αναφοράς. Στη συνέχεια υπολογίζει τον κοινό γεωμετρικό τόπο των σημείων για τα οποία η διαφορά άφιξης του σήματος μεταξύ του σταθμού αναφοράς και ενός άλλου σταθμού του δικτύου είναι ο ίδιος. Τα σημεία αυτά βρίσκονται πάνω σε μία υπερβολή. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται για κάθε σταθμό και τελικά το σημείο που σημειώθηκε η ηλεκτρική εκκένωση ταυτίζεται με το σημείο τομής όλων των υπερβολών. (www.meteo.gr) 23

2.2.2 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ Το ΠΟΣΕΙΔΩΝ είναι ένα σύστημα παρακολούθησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος με την χρήση της τεχνολογίας, το οποίο αναπτύχθηκε από το Εθνικό Κέντρο θαλάσσιων Ερευνών (ΕΚΘΕ). Το σύστημα ΠΟΣΕΙΔΩΝ παρέχει πρόγνωση στον χώρο του Αιγαίου, ο οποίος είναι στρατηγικής σημασίας για την πολιτική και την οικονομία της Ελλάδος. Η ανάπτυξη αυτού του συστήματος χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας(κατά 15 %) και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων(κατά 85%).(ΕΚΘΕ, 2005). Το Ποσειδών αποτελείται από το δίκτυο πλωτών μετρητικών σταθμών, τα τηλεπικοινωνιακά συστήματα μεταφοράς δεδομένων και τέλος από το επιχειρησιακό κέντρο όπου γίνεται η συλλογή δεδομένων αλλά και η πρόγνωση.(μαργαρίτης Προέδρου). Οι σταθμοί είναι τοποθετημένοι κατά πλάτος του Αιγαίου ώστε να καλύπτεται όλο και απαρτίζεται από 11 πλωτούς ωκεανογραφικούς σταθμούς (9 σε λειτουργία και άλλους 2 εφεδρικούς), οι οποίοι είναι εξοπλισμένοι με αισθητήρες ώστε να καταγράφουν όλα τα ατμοσφαιρικά γεγονότα. Μπορεί να καταγράψει τους ανέμους, την θερμοκρασία, την ατμοσφαιρική πίεση, την επιφάνεια της θάλασσας, την ταχύτητα των ρευμάτων, την ραδιενέργεια, την αλατότητα, το ύψος και την κατεύθυνση των κυμάτων. Το σύστημα επίσης χρησιμοποιεί 10 κυματογράφους με on-line μετάδοση δεδομένων και ένα σύστημα δορυφόρου GPS 1 για την μέτρηση του ύψους των κυμάτων. Όταν οι πλωτοί σταθμοί αντιληφθούν κάτι τότε επικοινωνούν με το επιχειρησιακό κέντρο του ΠΟΣΕΙΔΩΝ χρησιμοποιώντας το δορυφορικό σύστημα INMARSAT-C 2 και το GSM 3. (Κακάρης και Κυλαδίτης, 2005). Εικόνα 12 Παράδειγμα ανέμων στο συστήματα Ποσειδών. Το χρώμα δηλώνει την ένταση του ανέμου στην κλίμακα Μποφόρ.(Πηγή: http://www.poseidon.hcmr.gr) 1 Το σύστημα εντοπισμού θέσης GPS είναι ένα σύστημα προσδιορισμού των συντεταγμένων στην ξηρά και την θάλασσα με την βοήθεια δορυφόρων. 2 Το σύστημα INMARSAT-C είναι ένα ψηφιακό σύστημα ανταλλαγής μηνυμάτων, που είναι Παγκόσμια αναγνωρισμένο ως σύστημα ασφάλειας ζωής στη θάλασσα. 3 Το Παγκόσμιο σύστημα κινητών επικοινωνιών (GSM) είναι ένα κοινό Ευρωπαϊκό ψηφιακό σύστημα κινητής τηλεφωνίας, το οποίο βοηθάει στην μετάδοση σημάτων. 24

2.2.3 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΚΙΡΩΝ Το σύστημα ΣΚΙΡΩΝ βασίζεται στο ατμοσφαιρικό μοντέλο πρόγνωσης καιρού ΕΤΑ, το οποίο αναπτύχθηκε αρχικά στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου και αργότερα στο Εθνικό Κέντρο Περιβαλλοντικών Προγνώσεων (ΝCEP) των ΗΠΑ. Το Σύστημα ΣΚΙΡΩΝ έχει εγκατασταθεί και λειτουργεί στην ΕΜΥ, γεγονός που επιτρέπει την ΕΜΥ να είναι πιο αυτοδύναμη και να παρέχει βελτιωμένη πρόγνωση καιρού για τον ευρύτερο Ελλαδικό χώρο όσον αφορά την έγκαιρη πρόβλεψη ακραίων καιρικών φαινομένων, με σκοπό την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και τεχνολογικών κινδύνων. Επίσης έχει την δυνατότητα να παρέχει υψηλής ευκρίνειας πρόγνωση για εφαρμογές των Ενόπλων Δυνάμεων. Τέλος, το Σύστημα ΣΚΙΡΩΝ χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς σκοπούς στο Εργαστήριο Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Εικόνα 13 Παράδειγμα συστήματος ΣΚΙΡΩΝ (Πηγή:google) 25

2.2.4 ASRC- ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙΡΟΥ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΕΡΑ Η Ομάδα Ατμοσφαιρικών Μοντέλων και Πρόγνωσης Καιρού σε συνεργασία με το Atmospheric Science Research Center του State University of New York στο Albany έχει αναπτύξει ένα σύστημα πρόγνωσης καιρού μεγάλης ανάλυσης που βασίζεται στο SKIRON σύστημα. Παρέχει 48-ωρες προγνώσεις καιρού και της ποιότητας αέρα. (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Εικόνα 14 Παράδειγμα συστήματος ASRC 26

2.2.5 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ECMWF Το ECMWF ή αλλιώς Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων Εύρος (ECMWF) είναι ένας ανεξάρτητος διακυβερνητικός οργανισμός που υποστηρίζεται από 19 ευρωπαϊκά κράτη μέλη και 15 συνεργαζόμενα κράτη. Στην έδρα του στην Αγγλία, ένα από τα μεγαλύτερα συγκροτήματα υπέρ-υπολογιστή στην Ευρώπη συνδέεται με υψηλή ταχύτητα με όλες τις εθνικές μετεωρολογικές υπηρεσίες που συνεργάζεται. Το ECMWF, μπορεί να προβλέψει τον καιρού από την παρούσα κατάσταση του ως και 15 μέρες μετά. Οι υπολογισμοί γίνονται με δεδομένα που συλλέγονται από δορυφόρους και συστήματα παρατήρησης της γης όπως αεροσκάφη και πλοία. (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) Εικόνα 15 Προβλεπόμενη απόκλιση του γεωδυναμικού ύψους στα 500 hpa από το ECMWF (Πηγή:meteoclub.gr) 27

2.2.6 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ WAM4 Το μοντέλο αυτό χρησιμοποιείται για την ανάλυση και πρόγνωση κυματισμού επιφάνειας θαλασσών σε τοπική και παγκόσμια κλίμακα. Είναι 4ης γενιάς κυματικό μοντέλο και αναπτύχθηκε από την Ομάδα Ατμοσφαιρικών Μοντέλων και Πρόγνωσης Καιρού σε συνεργασία με το ECMWF. (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Εικόνα 16 Παράδειγμα συστήματος WAM4 2.2.7 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ NHREAS Είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα που παρέχει μεγάλης ανάλυσης προγνώσεις καιρού και κατάστασης θαλασσών. Λειτουργεί στην Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία για εφαρμογές βέλτιστης διαδρομής και ασφάλειας πλοίων. (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). 28

2.2.8 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ GFS Το Παγκόσμιο Σύστημα Πρόγνωσης (GFS), είναι ένα μαθηματικό μοντέλο το οποίο λειτουργεί τέσσερις φορές την ημέρα και παράγει προβλέψεις για τις επόμενες 384 ώρες δηλαδή τις επόμενες 15 ημέρες. Είναι ευρέως αποδεκτό ότι πάνω από 7 ημέρες η πρόγνωση είναι πολύ γενικό και δεν είναι πολύ ακριβή, και οι περισσότερες μη κυβερνητικές οργανισμοί χρησιμοποιούν σπάνια κάποια από τα αποτελέσματα του μοντέλου πέραν των 10 ημερών. Το μοντέλο λειτουργεί σε δύο μέρη: το πρώτο μέρος έχει υψηλότερη ανάλυση και βγαίνει σε 180 ώρες (7 ημέρες) το δεύτερο μέρος τρέχει 180 έως 384 ώρες (16 ημέρες) σε χαμηλότερη ανάλυση. Το GFS χρησιμοποιείται επίσης για την παραγωγή στατιστικών στοιχείων. (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Εικόνα 17 Προβλεπόμενη απόκλιση του γεωδυναμικού ύψους από το GFS (Πηγή:www.google.com) 29

2.2.9 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ NOGAPS Το μοντέλο NOGAPS είναι ειδικά σχεδιασμένο για την πρόβλεψη της θέσης των τροπικών καταιγίδων και τυφώνων. Είναι μοντέλο καιρού το οποίο χρησιμοποιείται και από το Πολεμικό ναυτικό σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, δεν έχει προσαρμοστεί για τροπικούς κυκλώνες. Εικόνα 18 Παράδειγμα συστήματος NOGAPS (Πηγή:myfoxhurricane.com) 2.2.10 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ESTOFEX Το σύστημα ESTOFEX (Ευρωπαϊκό πείραμα πρόγνωσης καταιγίδων) βοηθάει στην πρόβλεψη καταιγίδων όχι μόνο στον Ελλαδικό χώρο αλλά σε όλη την Ευρώπη. Εικόνα 19 Παράδειγμα συστήματος ESTOFEX (Πηγή: http://www.meteotoumpa.gr) 30

2.2.11 ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΜΕ ΡΑΝΤΑΡ Το μετεωρολογικό ραντάρ δίνει πληροφορίες σχετικές με την δυναμική των νεφών και των ανέμων της ατμόσφαιρας και είναι πολύτιμο μέσω για την πρόγνωση του καιρού. Αποτελείται από έναν πομπό ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, έναν δέκτη που λαμβάνει την ενέργεια που επιστρέφει ύστερα απ την από την ανάκλαση της πάνω σε σταγονίδια βροχής και στους παγοκρυστάλλους νέφους και μια οθόνη που επιστρέφει την εικόνα του νέφους. (National Weather Service Radar). Εικόνα 20 Μετεωρολογικό ραντάρ πρόγνωσης καιρού. (Πηγή:National Weather Service Radar) 2.3 ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙΡΟΥ Όπως είναι φυσικό το διαδίκτυο είναι για τους περισσότερους ο πιο εύκολος τρόπος ενημέρωσης, έτσι συμβαίνει και με την πρόβλεψη του καιρού. Πολλές είναι οι εφαρμογές και οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις που υπάρχουν για την ενημέρωση του καιρού, τόσο στον υπολογιστή όσο και στο κινητό. Σε αυτήν την ενότητα θα αναφερθούν μερικές από τις πιο γνωστές και εύχρηστες εφαρμογές και ηλεκτρονικές διευθύνσεις. 31

2.3.1 ΕΜΥ (Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία) Η Εθνική Μετεωρολογική υπηρεσία ιδρύθηκε το 1931 στον τότε χώρο του Υπουργείου Αεροπορίας με αποστολή την μετεωρολογική στήριξη της Εθνικής Αμύνης και της Εθνικής Οικονομίας της χώρας μας. Η ΕΜΥ δημιούργησε δίκτυο Μετεωρολογικών σταθμών σε όλη την χώρα, και ένα τμήμα προγνώσεων καιρού. (Εθνική Μετεωρολογική υπηρεσία) 2.3.2 www.meteoalarm.eu Το www.meteoalarm.eu σε συνεργασία με την ΕΜΥ παρέχει πληροφορίες όσον αφορά τα ακραία καιρικά φαινόμενα αλλά και την αντιμετώπισή τους σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης. Το www.meteoalarm.eu προειδοποιεί για τυχόν εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων όπως καταιγίδες, πλημμύρες, καύσωνες, ανέμους, χιόνι κ.λ.π, όμως προειδοποιεί και για τους κινδύνους που μπορεί να υπάρξουν από αυτά, όπως για παράδειγμα χιονοστιβάδες, πυρκαγιές και πλημμύρες. Τα χρώματα που χρησιμοποιούνται στους χάρτες δείχνουν τον βαθμό επικινδυνότητας της εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων. (www.meteoalarm.eu) Εικόνα 21 Το υπόδειγμα είναι από τον Ελλαδικό χώρο στις 3-2-2013 όπου δείχνει αναλυτικά σε ποιες περιοχές θα υπάρξουν έντονα καιρικά φαινόμενα. Όπου το πράσινο χρώμα δεν θα υπάρξει κάποιο φαινόμενα. Το κίτρινο δηλώνει μέτρια καιρικά φαινόμενα με την αντίστοιχη εικόνα όπου φανερώνει δυνατούς ανέμους(πηγή:www.meteoalarm.eu) 32

2.3.3 ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών είναι το αρχαιότερο ερευνητικό ίδρυμα της χώρας μας αλλά και των Βαλκανίων. Ο Σκοπός του είναι η ανάλυση και η συλλογή στοιχείων αλλά και η έρευνα του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος και του εσωτερικού της γης. 2.3.4 www.meteo.gr Ο www.meteo.gr ξεκίνησε την λειτουργία του τον Ιούνιο του 2001. Αποτελεί την ελληνική και απλουστευμένη έκδοση της ήδη υπάρχουσας σελίδας του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. (meteo.gr) Ένα από τα πιο γνωστά site πρόγνωσης καιρού στην Ελλάδα. Προβλέπει τον καιρό για κάθε περιοχή της Ελλάδας (περίπου 500 περιοχές και πόλεις της χώρας) για αρκετές μέρες μετά από την τρέχουσα. Δίνονται σε μορφή πινάκων, ενώ η επεξήγηση γίνεται με σύμβολα ώστε να είναι πιο κατανοητή στον αναγνώστη. Επιπλέον έχει κατηγοριοποιήσει περιοχές υψηλού ενδιαφέροντος όπως χιονοδρομικά κέντρα, δίκτυα αυτοκινητοδρόμων, θαλασσιές οδούς, αρχαιολογικούς χώρους κλπ, όπου η διέλευση ή η επίσκεψη σε αυτά προϋποθέτει την γνώση του καιρού. Εικόνα 22 Τριήμερη πρόβλεψη από το www.meteo.gr 33

Επίσης το meteo.gr χρησιμοποιεί μια εφαρμογή για την παρακολούθηση αλλά και την πρόγνωση των ακραίων καιρικών φαινομένων, βοηθώντας στην αποφυγή πιθανών καταστροφών από αυτά. Στην παρακάτω εικόνα είναι ένα παράδειγμα χάρτη επικινδυνότητας ακραίων καιρικών φαινομένων για τις μέρες 14/3/2013 και 15/3/2013 ο οποίος αναλύει για την κάθε ώρα της ημέρας τα πιθανά καιρικά φαινόμενα που μπορεί να παρουσιαστούν σε όλη την χώρα αλλά και την επικινδυνότητά τους. Εικόνα 23 Χάρτης επικινδυνότητας καιρικών φαινομένων 34

2.3.5 www.uvnet.gr Το Εθνικό Δίκτυο Μέτρησης της Υπεριώδους Ηλιακής Ακτινοβολίας (www.uvnet.gr) αποσκοπεί στη μακροχρόνια παρακολούθηση των επιπέδων της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας στον Ελλαδικό χώρο και ειδικότερα και την μελέτη των επιπτώσεων στον άνθρωπο και το οικοσύστημα από την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία και τη βραχυπρόθεσμη πρόβλεψη των επιπέδων της. (www.uvnet.gr). Εικόνα 24 Προγνώσεις του UV-Index στην Ελλάδα με δείκτη επικινδυνότητας 2.3.6 www.weather.com Το site αυτό είναι κατάλληλο για όποιον σκοπεύει να κάνει ταξίδι στο εξωτερικό μιας και μπορεί να δει τον καιρό σε όλο τον κόσμο. Εικόνα 25 Εικόνα από το site 35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ 36

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3.1 ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ Υπάρχουν πολλά μέρη στον κόσμο που έχουν βιώσει την δύναμη της μητέρας φύσης. Αυτό όμως που ανησυχεί περισσότερο είναι το μεγάλο ποσοστό ανθρώπινων θυμάτων από πνιγμούς και ηλεκτρικές εκκενώσεις αλλά και το αντίκτυπο των ακραίων καιρικών φαινομένων στην οικονομία. Εκτιμώντας δεδομένα θνησιμότητας που καταγράφονται κάθε χρόνο σε πόλεις σε όλο τον κόσμο διαπιστώνουμε ότι αυξάνονται είτε λόγω της υπερβολικής ζέστης είτε λόγω της παγωνιάς.(olivier Perschenes, Enrico Moretti, 2007). Τα ακραία καιρικά φαινόμενα επίσης επηρεάζουν κατά πολύ την οικονομία όλου του κόσμου. Έρευνες δείχνουν ότι οι οικονομικές επιπτώσεις από τα ακραία καιρικά φαινόμενα αλλά και την κλιματική αλλαγή στοιχίζει παγκοσμίως κάθε χρόνο πάνω από 1,2 τρισεκατομμύρια $ και αύξηση ετησίως του παγκόσμιου ΑΕΠ 1,6% (Fiona Harvey,2012).Οι επιπτώσεις από έντονα καιρικά φαινόμενα συνοψίζονται κυρίως σε προβλήματα από πλημμύρες, αποκλεισμούς οδηγών και οικισμών, καταστροφή περιουσιών, υποδομών και γεωργικών καλλιεργειών. Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια όλο και πιο πολλά ακραία καιρικά φαινόμενα εμφανίζονται σε σχέση με το παρελθόν. Πιο συχνό φαινόμενο στην χώρα μας είναι οι καύσωνες και η ξηρασία είναι από τα πιο συχνά φαινόμενα και έχουν καταστροφικό αποτέλεσμα λόγω των πυρκαγιών αλλά και της λειψυδρίας. 3.1.1 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ Τα ακραία καιρικά φαινόμενα πέρα από οικονομικές επιπτώσεις και υλικές καταστροφές συνεπάγονται με την καταστροφή του περιβάλλοντος και του οικοσυστήματος που δεν υποτιμάται σε χρήματα. Η άνοδος της θερμοκρασίας και κατά συνέπεια οι ξηρασίες και οι καύσωνες εκτιμάται ότι θα επιφέρει το λιώσιμο των πάγων στους δύο πόλους της γης καθώς και όπου υπάρχουν παγετώνες. Εάν πραγματοποιηθεί αυτό είναι φυσικό επόμενο η άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Σε αυτή την περίπτωση νησιά και παραθαλάσσιες πόλεις ενδέχεται να βυθιστούν. Ακόμα ένα πρόβλημα που θα παρουσιαστεί είναι η καταστροφή καλλιεργήσιμων εκτάσεων από το αλμυρό νερό και κατά συνέπεια την καταστροφή των καλλιεργειών. 37

Μεγάλο πρόβλημα κατά την διάρκεια των καυσώνων είναι οι πυρκαγιές. Οι ένταση και οι συχνότητες των πυρκαγιών εξαρτάται από τις υψηλές θερμοκρασίες, την ξηρασία και τον άνεμο. Οι πυρκαγιές έχουν ως αποτέλεσμα τα δάση να ζημιώνονται, να πλήττεται η παραγωγή ξύλου και να μειώνονται τα αποθέματα ξύλου. Μεγάλο πρόβλημα επίσης που προκαλούν οι καύσωνες και οι πυρκαγιές είναι η ξηρασία και η έλλειψη πόσιμου νερού. Οι περιοχές που πλήττονται κυρίως από την ξηρασία και την ερημοποίηση είναι αυτές με χαμηλό υψόμετρο. 3.1.2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ Πολλά εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο κινδυνεύουν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Πολλοί χάνουν την ζωή τους εν μέσω καταιγίδων από ηλεκτρικές εκκενώσεις, πλημμύρες, ανεμοστρόβιλους αλλά και χιονοπτώσεις-χιονοστιβάδες. Τους καλοκαιρινούς μήνες η θερμοκρασία αυξάνεται κατά πολύ επηρεάζοντας τις συνθήκες που επικρατούν κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα λόγω της δυσφορίας στις ευπαθείς ομάδες αλλά και την θερμοπληξία. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, επίσης (κυρίως οι καταιγίδες και οι πλημμύρες) προκαλούν διακοπή της κυκλοφορίας των δρόμων σε αυτοκινητόδρομους αλλά και σε δρόμους μέσα σε πόλεις, προβλήματα στις μετακινήσεις, στα δίκτυα ηλεκτρισμού, αποκλεισμούς οδηγών, καθώς επίσης καταστροφή οικισμών και καταστημάτων από σοβαρές πλημμύρες. Ένα μεγάλο πρόβλημα που προκαλούν κυρίως οι καταιγίδες και οι πλημμύρες είναι η καταστροφή των καλλιεργειών και η διάβρωση του εδάφους, με αντίκτυπο στη γεωργία. Ενδέχεται, επίσης, να δημιουργηθούν προβλήματα στην ποιότητα του νερού, λόγω μόλυνσης των πηγών, γεγονός το οποίο θα έχει άμεσες επιπτώσεις και στην ανθρώπινη υγεία, αφού αυξάνεται ο κίνδυνος μολύνσεων, αναπνευστικών προβλημάτων και θανάτων. Τέλος, ένα μεγάλο πρόβλημα που μπορεί να δημιουργηθεί είναι στην χλωρίδα και στην πανίδα δηλαδή στους ζωντανούς οργανισμούς και στο οικοσύστημα που αποτελείται από τα ζώα, τα πουλιά, τα ψάρια και τα φυτά. Πολλά είδη αναμένεται να εξαφανιστούν από τις περιοχές οι οποίες θα επηρεαστούν άμεσα από τις αλλαγές του κλίματος σ ολόκληρο τον πλανήτη. 38

3.1.3 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ Τα ακραία καιρικά φαινόμενα και κυρίως οι πλημμύρες και οι χείμαρροι καταστρέφουν τα φράγματα που συγκρατούν τα σκουπίδια και τα όμβρια ύδατα με αποτέλεσμα να χρειάζεται η άμεση αντικατάστασή τους. Επίσης, οι καταιγίδες μπορούν να προκαλέσουν ανεμοστρόβιλους οι οποίοι στο πέρασμα τους ξεριζώνουν δέντρα, παρασύρουν σπίτια, πλοία αλλά ακόμα και ανθρώπους. Επιπτώσεις στην γεωργία: Είναι γνωστό ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα επηρεάζουν αρνητικά την γεωργία. Η αύξηση αλλά παράλληλα και η μείωση της θερμοκρασίας, όπως επίσης και οι έντονες βροχοπτώσεις, το χιόνι το χαλάζι αλλά και η ξηρασία δημιουργούν πρόβλημα και καταστρέφουν μεγάλες καλλιεργήσιμες εδαφικές εκτάσεις όπως επίσης και την καταστροφή καλλιεργειών με αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής των τροφίμων αλλά και την μείωση των εξαγωγών προϊόντων, και την αύξηση των εισαγωγών προϊόντων από άλλες χώρες, ζημιώνοντας έτσι την οικονομία της Ελλάδας, διότι η γεωργία αντιστοιχεί στο 4% του Ελληνικού ΑΕΠ (μικρό ποσοστό σε σύγκριση με άλλους κλάδους αλλά σημαντικό και αυτό για την οικονομία).με την μείωση της παραγωγής γεωργικών, κτηνοτροφικών, αλιευτικών κ.λ.π προϊόντων συνεπάγεται και η άνοδος των τιμών των προϊόντων, η απώλεια θέσεων εργασίας αλλά και η πτώχευση εταιριών. Επιπτώσεις στον τουρισμό: Αρνητικές επιπτώσεις υπάρχουν και στον τουρισμό κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω της θερμοκρασίας, της έντασης του αέρα αλλά και την διάρκεια και ένταση των καυσώνων. 3.2 ΛΗΨΗ ΜΕΤΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ Για την αποφυγή σοβαρών επιπτώσεων από τα ακραία καιρικά φαινόμενα πρέπει να γίνεται η σωστή πρόβλεψη των ενδεχόμενων ακραίων καιρικών φαινομένων αλλά και η σωστή λήψη μέτρων ώστε να αποφευχθούν μελλοντικές καταστροφές. Η πρόβλεψη των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι δυνατή, όμως τα μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνονται για την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων θεωρούνται πολύ δαπανηρά για την συνεχή διατήρηση και ετοιμότητά τους. Η αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων, όταν συμβούν, ανήκει σε ειδικές συντονιστικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης, που συγκροτούνται από διάφορα 39

υπουργεία,των επιμέρους διευθύνσεων και άλλων υπηρεσιών τους όπου και κινητοποιούν τα διάφορα κλιμάκια με τα αντίστοιχα διαθέσιμα μέσα και υλικά, κατά περίπτωση. Για να αποφευχθούν καταστροφές από ακραία καιρικά φαινόμενα πρέπει να υπάρξουν καλύτερες προδιαγραφές κατασκευής κτιρίων ώστε να είναι ανθεκτικότερα σε μελλοντικά ακραία φαινόμενα. Επίσης, καλό θα ήταν οι δήμοι να μεριμνήσουν στην κατασκευή αντιπλημμυρικών τειχών για την προστασία από την άνοδο της στάθμης του νερού της θάλασσας. Άλλο ένα μέτρο που πρέπει να παρθεί είναι η ανάπτυξη ανθεκτικότερων στην ξηρασία καλλιεργειών. Τέλος, πρέπει να προφυλάσσονται οι λιγοστοί υδάτινοι πόροι και η χρήση τους να είναι αποτελεσματικότερη. (Υπουργείο Περιβάλλοντος) 3.3 ΤΑ ΑΚΡΑΙΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΕΝ ΜΕΣΩ ΚΡΙΣΗΣ Τα ακραία καιρικά φαινόμενα αλλά και οι κοινωνικό-οικονομικές επιπτώσεις εν μέσω κρίσης δημιουργούν μεγάλες ανησυχίες στην πολιτεία λόγω της ανεπάρκειας οικονομικών πόρων για την αντιμετώπισή τους. Επομένως όταν εκδηλώνονται ακραία καιρικά φαινόμενα συμβάλουν στην εμφάνιση επιπρόσθετων επιπτώσεων. Τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα (μειώσεις μισθών κ.λπ.), κοινωνικά αλλά και επαγγελματικά που αντιμετωπίζουν τα στελέχη των αρμόδιων φορέων για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της διαχείρισης των φυσικών καταστροφών, τους αποθαρρύνουν. Κατά συνέπεια οι παράγοντες αυτοί επιδρούν αρνητικά στην οργάνωση της πρόληψης και καταστολής των φυσικών καταστροφών στην περίοδο της οικονομικής κρίσης. Όμως ο κίνδυνος εκδήλωσης ακραίων φυσικών φαινομένων στη χώρα μας στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης είναι υπαρκτός και μεγάλος, άρα το πρόβλημα καιροφυλαχτεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί με όσο το δυνατόν με χαμηλότερο κόστος. Η εκδήλωση ενός ακραίου φυσικού φαινομένου σε απομακρυσμένες και ακατοίκητες περιοχές στις μέρες μας, είναι πολύ πιθανό να μη χαρακτηρίζεται από όλους ως φυσική καταστροφή ή και να μην αναφέρεται καθόλου από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. (Γεώργιος Μπαλούτσος, Δασολόγος Υδρολόγος). 40

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 41

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 4.1 ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Στην εργασία έγινε προσπάθεια καταγραφής δεδομένων από ακραία καιρικά φαινόμενα, ώστε έπειτα να γίνει η επεξεργασία τους. Η καταγραφή δεδομένων αφορά την Ελλάδα για τα 21 τελευταία χρόνια (1992-2012). Η συλλογή των δεδομένων έγινε από καταγραφές σε ιστοσελίδες όπως (www.meteo.gr, www.ethnos.gr, www.rizospastis.gr κ.α ) και από έντυπα και ελληνικές εφημερίδες (καθημερινή, έθνος κ.α). Επειδή στα έτη από το 2001 και πριν δεν υπήρχαν πολλές καταγραφές γεγονότων σε ηλεκτρονική μορφή τα δεδομένα είναι λιγότερα. Το σύνολο των περιστατικών που καταγράφηκαν είναι 721. Για κάθε περιστατικό έχει γίνει η καταγραφή της ημερομηνίας που εκδηλώθηκε το φαινόμενο, η εποχή, η διάρκεια του φαινομένου, οι υλικές ζημιές που προκλήθηκαν κατά την εμφάνισή του, τα ανθρώπινα θύματα που υπήρξαν, η ένταση του φαινομένου, ο νομός (ή νομοί) που εκδηλώθηκε εκείνη την ημερομηνία κάποιο περιστατικό ακραίου καιρικού φαινομένου αλλά και κατ επέκταση το γεωγραφικό διαμέρισμα. Τα δεδομένα καταχωρήθηκαν σε λογισμικό λογιστικών φύλλων (excel) και έπειτα έγινε η ανάλυσή τους. Τέλος, έγινε η προσπάθεια παρουσίας τους σε γραφήματα για να γίνουν κατανοητά τα αποτελέσματα και οι καταστροφές που δημιουργούνται στο πέρασμά τους. Σε κάθε περιστατικό αντιστοιχεί ένα ακραία καιρικό φαινόμενο, αυτό που ήταν η αιτία να υπάρξουν υλικές ζημίες ή ανθρώπινες απώλειες. Αν για παράδειγμα, σε μια περιοχή το καιρικό φαινόμενο ήταν καταιγίδες και αυτό ήταν η αιτία να προκληθούν πλημμύρες, το περιστατικό καταγράφεται ως πλημμύρα. Υπήρξαν όμως πολλά περιστατικά (41 στο σύνολο) που παρουσιάστηκαν παραπάνω από ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο και το ένα παρουσιάστηκε ξεχωριστά από το άλλο. Τέλος, όταν σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία παρουσιάστηκαν περιστατικά σε περισσότερες από μια περιοχές, μετρήθηκαν ξεχωριστά. 42

4.2 ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥΣ 4.2.1 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ Στο παρακάτω γράφημα (γράφημα 1) έχουν καταγραφεί όλα τα ακραία καιρικά περιστατικά που έχουν παρουσιαστεί στην Ελλάδα τα 21 τελευταία χρόνια. 100 90 80 70 60 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΤΑ ΕΤΗ 1992-2012 68 92 56 57 82 83 50 40 30 20 10 0 2 2 12 1 7 16 16 13 9 23 37 43 32 37 33 Γράφημα 1 Συχνότητα εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων Όπως παρατηρείται στο γράφημα 1 περισσότερα περιστατικά παρουσιάστηκαν τα έτη 2003, 2012 και 2010 με 92, 83 και 82 περιστατικά ακραίων καιρικών φαινομένων αντιστοίχως, ενώ τα λιγότερα παρατηρήθηκαν το έτος 1995 όπου είχε μόλις 1 περιστατικό και ακολουθούν τα έτη 1992 και 1993 με 2 περιστατικά. Όπως μπορούμε να δούμε και στο γράφημα, από το έτος 2001 και μετά τα περιστατικά δεν έχουν πέσει κάτω των 23 ακραίων καιρικών φαινομένων. Ενώ από το 1992 έως το 2000 τα περιστατικά ήταν περιορισμένα σε μικρό ποσοστό. 43

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Συχνότητα εμφάνισης 4.2.2 ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ (ΣΕ ΗΜΕΡΕΣ) Ένα καιρικό φαινόμενο χαρακτηρίζεται ακραίο από την διάρκεια και την ένταση του, οπότε δεν θα μπορούσε να λείπει η συσχέτιση των ακραίων καιρικών φαινομένων με την διάρκειά τους σε ημέρες. Γι αυτό στο γράφημα 2 έγινε η καταγραφή της διάρκειας των περιστατικών των ακραίων καιρικών φαινομένων σε ημέρες. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΗΜΕΡΕΣ 60 50 40 30 20 10 0 1 ημέρα 2 ημέρες 3 ημέρες 4 ημέρες 5 ημέρες 6 ημέρες 7 ημέρες 12 ημέρες Έτος 17 ημέρες Γράφημα 2 Διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων σε ημέρες Τα ακραία καιρικά φαινόμενα συνήθως διαρκούν λίγες μέρες, σπάνια ξεπερνούν την μια εβδομάδα, και όπως μπορούμε να δούμε και στο γράφημα πιο συχνά παρουσιάζονται φαινόμενα τα οποία διαρκούν 1-2 μέρες, ενώ βέβαια δεν λείπουν και περιστατικά τα οποία διήρκησαν περίπου 1-2 εβδομάδες. Το μεγαλύτερο σε διάρκεια περιστατικό ήταν το φθινόπωρο του 2007 όπου διήρκησε 17 μέρες σε πόλεις της Θράκης και της Μακεδονίας. 44

4.3 ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΘΥΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΤΑ ΕΤΗ 1992-2012 4.3.1 ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΘΥΜΑΤΑ ΑΝΑ ΕΤΟΣ Είναι γνωστό ότι ένα από τα σοβαρότερα αποτελέσματα των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι τα ανθρώπινα θύματα. Στο γράφημα 3 δίνεται ο αριθμός των ανθρώπινων θυμάτων ανά έτος κατά την διάρκεια των ετών 1992-2012, όπως αυτά δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και ιστοσελίδες. Το σύνολο των θυμάτων που καταγράφηκαν είναι 152. 30 ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΘΥΜΑΤΑ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ 27 ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΤΑ ΕΤΗ 1992-2012 25 20 15 16 12 18 14 10 5 0 4 0 0 3 6 5 4 1 3 5 5 6 7 9 2 5 Γράφημα 3 Ανθρώπινα θύματα ανά έτος Όπως μπορούμε να δούμε η χρονιά με τα περισσότερα θύματα ήταν το 1994 με 27 απώλειες ανθρώπινων ζωών και έπεται το 2007 με 18, το 2001 με 16 θύματα και το 2009 με 14 θύματα. Αντιθέτως, στα έτη 1993 και 1995 δεν υπήρξαν θύματα (όσο αφορά τα δημοσιεύματα). Στα υπόλοιπα έτη ο αριθμός των θυμάτων κυμαίνεται στα 1-12 θύματα ετησίως. 45

4.3.2 ΣΥΝΟΛΟ ΘΥΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΚΑΙΡΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ Στο γράφημα 4 έγινε καταγραφή των ανθρώπινων θυμάτων ξεχωριστά για κάθε καιρικό φαινόμενο που υπήρξε. ΣΥΝΟΛΟ ΘΥΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΚΑΙΡΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ 1992-2012 60 53 56 50 40 30 20 10 8 3 20 1 4 8 0 Γράφημα 4 Σύνολο ανθρώπινων θυμάτων ανά καιρικό φαινόμενο Τα φαινόμενο με τα περισσότερα θύματα όπως εύκολα μπορεί να παρατηρηθεί στο γράφημα 4 είναι οι πλημμύρες με 56 περιστατικά και οι βροχοπτώσεις με 53 περιστατικά. Ο αριθμός των θυμάτων σε αυτά τα καιρικά φαινόμενα είναι αυξημένος γιατί η διάρκεια των φαινομένων είναι μεγάλη. Αντιθέτως, τα φαινόμενα με τα λιγότερα θύματα είναι οι ισχυροί άνεμοι όπου στα 21 χρόνια υπήρξε μόνο ένα θύμα, καθώς επίσης και οι χιονοπτώσεις που έγινε καταγραφή 3 θυμάτων. Στο διάγραμμα μπορούμε να δούμε και 8 θύματα από άλλα αίτια, που προκλήθηκαν όμως από ακραία καιρικά φαινόμενα (από πτώση βράχου ή από πτώση ελικόπτερου). 46

4.3.3 ΣΥΝΟΛΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ Από την ανάλυση δεν θα μπορούσε να λείπει η συσχέτιση των ανθρώπινων θυμάτων με τα γεωγραφικά διαμερίσματα που σημειώθηκε το περιστατικό. 60 ΣΥΝΟΛΟ ΘΥΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΤΑ ΕΤΗ (1992-2012) 57 50 40 30 27 22 20 10 3 11 6 12 8 10 0 Γράφημα 5 Σύνολο θυμάτων ανά γεωγραφικό διαμέρισμα Στο γράφημα 5 παρατηρείται ότι συχνά πέφτουν θύματα των ακραίων καιρικών φαινομένων άνθρωποι που μένουν στην Στερεά Ελλάδα, καθώς υπήρξαν 57 θάνατοι κατά την διάρκεια των ετών 1992-2012, ενώ απέχουν κατά πολύ η Πελοπόννησος με 27 ανθρώπινα θύματα και η Μακεδονία με 22 θύματα. Τα γεωγραφικά διαμερίσματα με τα λιγότερα θύματα είναι η Θράκη και η Ήπειρος με 3 και 6 θύματα αντίστοιχα. Τα υπόλοιπα γεωγραφικά διαμερίσματα κυμαίνονται ανάμεσα σε 8-12 θύματα. 47

4.4 ΥΛΙΚΕΣ ΖΗΜΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΛΗΘΗΚΑΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ (1992-2012) 4.4.1 ΥΛΙΚΕΣ ΖΗΜΙΕΣ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ (1992-2012) Εκτός από απώλεια ανθρώπινων ζωών, τα ακραία καιρικά φαινόμενα προκαλούν και πολλές υλικές καταστροφές. Οι υλικές καταστροφές μπορεί να είναι καταστροφή οικισμών ή καταστημάτων, αλλά και καταστροφή καλλιεργειών από πλημμύρες, χιονοπτώσεις ή χαλαζοπτώσεις. Οι υλικές αυτές ζημιές αποτελούν μεγάλο οικονομικό κόστος για την κοινωνία και το κράτος. ΣΥΝΟΛΟ ΥΛΙΚΩΝ ΖΗΜΙΩΝ ΤΑ ΕΤΗ 1992-2012 350 300 326 303 250 200 150 100 92 50 0 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΑΡΚΕΤΕΣ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΕΣ Γράφημα 6 Σύνολο υλικών ζημιών για τα έτη 1992-2012 Στο γράφημα 6 παρατηρείται ότι οι υλικές ζημιές χωρίζονται σε περιορισμένες, αρκετές και εκτεταμένες. Από τα 721 περιστατικά ακραίων καιρικών φαινομένων τα 92 είχαν περιορισμένες υλικές ζημιές, τα 303 εκτεταμένες, ενώ 326 αρκετές υλικές ζημιές. 48

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Συχνότητα εμφάνισης 4.4.2 ΣΥΝΟΛΟ ΥΛΙΚΩΝ ΖΗΜΙΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ 1992-2012 Στο γράφημα 7 παρουσιάζεται η κλίμακα των καταστροφών ξεχωριστά για τα έτη από το 1992 έως το 2012. 60 ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ 1992-2012 50 40 30 20 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΑΡΚΕΤΕΣ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΕΣ 10 0 Έτος Γράφημα 7 Κλίμακα καταστροφών για κάθε έτος Το έτος με τις περισσότερες υλικές καταστροφές από ότι φαίνεται και στο γράφημα ήταν το 2010 με αρκετές, ενώ τα έτη με την μικρότερη κλίμακα καταστροφών ήταν το 1992 που είχε περιορισμένες ζημιές, και το 1993 με αρκετές ζημιές. 49

4.5 ΕΝΤΑΣΗ ΑΚΡΑΙΩΝ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ (1992-2012) 4.5.1 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ Η ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι αυτή που ορίζει τις φυσικές καταστροφές. Στο γράφημα 8 η ένταση χωρίζεται σε μέτρια, ισχυρή και πολύ ισχυρή. 400 350 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ 346 300 250 257 200 150 118 100 50 0 ΜΕΤΡΙΑ ΙΣΧΥΡΗ ΠΟΛΥ ΙΣΧΥΡΗ Γράφημα 8 Ένταση ακραίων καιρικών φαινομένων Όπως μπορούμε να δούμε στο γράφημα τα περισσότερα περιστατικά οφείλονται στην ισχυρή και πολύ ισχυρή ένταση των φαινομένων και λιγότερο στην μέτρια ένταση, καταστρέφοντας έτσι πολύ έκταση στο πέρασμα τους, και δημιουργώντας περισσότερα προβλήματα σε πόλεις και χωριά καταστρέφοντας καλλιέργειες, οικισμούς και δημιουργώντας προβλήματα στο οδικό δίκτυο. 50

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Συχνότητα εμφάνισης Στο γράφημα 9 μπορούμε να δούμε ξεχωριστά για κάθε χρονιά από το 1992 έως το 2012 την ένταση των φαινομένων σε κάθε περιστατικό ακραίου καιρικού φαινομένου. 60 ΕΝΤΑΣΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ 50 40 30 20 ΜΕΤΡΙΑ ΙΣΧΥΡΗ ΠΟΛΥ ΙΣΧΥΡΗ 10 0 Έτος Γράφημα 9 Ένταση ακραίων καιρικών φαινομένων για κάθε έτος Από το έτος 2002 η ένταση που υπερισχύει τις περισσότερες φορές είναι η ισχυρή, καθιστώντας έτσι τα ακραία καιρικά φαινόμενα ακόμα πιο επικίνδυνα. Αντιθέτως, τα έτη 1992 και 1995 η ένταση περιορίστηκε σε μέτρια. 51

4.6 ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΚΑΙΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑ ΕΠΟΧΗ 4.6.1 ΣΥΝΟΛΟ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΑΚΡΑΙΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑ ΕΠΟΧΗ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ 1992-2012 Στο γράφημα 10 έχουν καταγραφεί τα περιστατικά ακραίων καιρικών φαινομένων ανάλογα με την εποχή που παρουσιάστηκαν. 350 ΣΥΝΟΛΟ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑ ΕΠΟΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ 1992-2012 300 250 268 300 200 150 100 100 50 53 0 ΧΕΙΜΩΝΑΣ ΑΝΟΙΞΗ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ Γράφημα 10 Σύνολο εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων ανά εποχή Τα περισσότερα περιστατικά παρουσιάζονται το φθινόπωρο (300 περιστατικά) όπου αρχίζουν οι πρώτες βροχοπτώσεις δημιουργώντας προβλήματα κυκλοφορίας και πλημμύρες σε ιδιωτικές και δημόσιες περιουσίες ενώ η άνοιξη είναι η εποχή με τα λιγότερα περιστατικά. Δεύτερη εποχή σε συχνότητα εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων είναι ο Χειμώνας όπου πέρα από τις βροχοπτώσεις μειώνεται η θερμοκρασία και στις περιοχές με υψηλό υψόμετρο αρχίζουν οι χιονοπτώσεις. Τέλος, το καλοκαίρι παρόλο που δεν υπάρχουν πολλά περιστατικά βροχοπτώσεων και πλημμυρών, μεγάλη καταστροφή προκαλεί ο καύσωνας λόγω της υψηλής θερμοκρασίας. 52