1 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 6 ΙΟΥΛΙΟΥ 00 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 ο 1.1. δ 1.. β 1.. γ 1.. α Λ, β Σ, γ Λ, δ Σ, ε Λ ΘΕΜΑ ο.1.α. Οι ηλεκτρονιακές δομές του Η, Ν, Ο είναι αντίστοιχα: 1 H : 1s, I A (1 η ) ομάδα, 1 η περίοδος N : O : 1s s p,, V A (15 η ) ομάδα, η περίοδος 1s s p, VI A (16 η ) ομάδα, η περίοδος β. Ο ηλεκτρονιακός τύπος της ομοιοπολικής ένωσης HΝO είναι: H..α. Το διάλυμα στο ισοδύναμο σημείο είναι βασικό. Αιτιολόγηση: Κατά την ογκομέτρηση του COOH με το ΝaΟΗ πραγματοποιείται η αντίδραση εξουδετέρωσης: COOH NaOH COONa HO Στο ισοδύναμο σημείο (πλήρης εξουδετέρωση) στο διάλυμα υπάρχει μόνο COOΝa, οπότε COONa COO Na, Na HO X COO HO COOH OH Στο διάλυμα αυτό ισχύει: [ OH ] > [H O ] και ph > 7 (5 ο C) β. Για τον καθορισμό του τελικού σημείου της ογκομέτρησης καταλληλότερος δείκτης είναι η φαινολοφθαλείνη (pk α 9) Αιτιολόγηση: Ο καταλληλότερος δείκτης είναι η φαινολοφθαλείνη γιατί έχει pk α 9 κοντά στο ph της πλήρους εξουδετέρωσης. Οπότε η περιοχή αλλαγής
χρώματός της περιλαμβάνει το ph της πλήρους εξουδετέρωσης (ισοδύναμο σημείο) το οποίο είναι μεγαλύτερο του επτά (7)...i. Η ένωση που περιέχεται στο δοχείο ένα (1) αφού δεν αντιδρά με Na (και εκλύει αέριο Η ) και δεν δίνει την αλογονοφορμική αντίδραση (δεν δημιουργεί κίτρινο ίζημα (CΗΙ ) είναι η 1 βουτανόλη OH) ( ii. Η ένωση που περιέχεται στο δοχείο τρία() όταν οξειδώνεται με Κ Cr O 7 (αλλαγή χρώματος από πορτοκαλί σε πράσινο) δίνει ένωση η οποία δεν είναι αλδεΰδη (δεν αντιδρά με αντιδραστήριο Tollens) και είναι η βουτανόλη ( ) η οποία οξειδώνεται σε κετόνη. OH iii. Η ένωση που περιέχεται στο δοχείο τέσσερα () διασπά ανθρακικά άλατα και εκλύει αέριο CO είναι το βουτανικό οξύ ( COOH). Τέλος η ένωση που μας έμεινε περιέχεται στο δοχείο δύο (). ΘΕΜΑ ο α. A: Cl C l C
Z: C, OH β. C C H O M r (εστέρα) 116 1ν 88 116 1ν 8 ν. Άρα το καρβοξυλικό οξύ είναι COOH και ο εστέρας είναι ΘΕΜΑ ο α. k b 5 k b M NH H O NH OH αρχ. 0,1 I/Π x x x Ι/Ι 0,1 x x x [NH ] [OH [NH ] ] 5 5 kb < C 1 Δεκτές προσεγγίσεις x 0,1 x Οπότε poh log ph 1 11. Ο βαθμός ιοντισμού είναι: α ή 1%. 1 6 x x M [OH ] M β. 0 ml 0,01 mol NaOH NH 0,1 M 0 ml
γ. Στο διάλυμα Δ έχουμε: [ NH ] 0,1M n 0,01 [ NaOH] V 0,1 0,1 M. M NaOH Na OH 0,1 ;0,1 ;0,1 M NH HO NH OH αρχ. 0,1 0,1 I/Π ω ω ω Ι/Ι 0,1 ω ω 0,1 ω k b Άρα [NH ] [OH [NH ] ] 5 Λόγω Ε.Κ.Ι. αποδεκτές προσεγγίσεις 0,1 ω 0,1 0,1 ω 0,1 5 ω α. 0,1 1 ω(0,1 ω) 0,1 ω 0,1 ω ω 0,1 5 5 Μ 00 ml ;mol HCl NH 0,1 M ph 11 00 ml ph 9 Με την προσθήκη ΗCl στο διάλυμα της αμμωνίας αυτό γίνεται περισσότερο όξινο, οπότε το ph του διαλύματος που προκύπτει γίνεται εννέα (9). ΝΗ : nnh C V 0,1 0, 0,0 mol ΗCl: x mol NH HC NHC 0,0 x Διερεύνηση: 1. Έστω ότι γίνεται πλήρης εξουδετέρωση ( x 0,0 mol) mol NH HC NHC αρχ. 0,0 0,0 αντ/παρ. 0,0 0,0 0,0 τελ. 0 0 0,0 Στο διάλυμα που προκύπτει περιέχεται μόνο ΝΗ Cl το οποίο:
NH C NH C 5 NH HO NH HO Έτσι στο διάλυμα αυτό ισχύει: H O ] > [ΟH ] και ph < 7 (5 ο C) άρα η περίπτωση αυτή απορρίπτεται. [. Περίσσεια HCl (x > 0,0) Στο διάλυμα που προκύπτει θα περιέχει την περίσσεια του HCl και το ΝΗ Cl που δημιουργείται από την αντίδραση: O C NH C HC H HO NH C NH HO NH HO Το ph του διαλύματος είναι πολύ μικρότερο του επτά (7) και η περίπτωση αυτή απορρίπτεται.. Περίσσεια ΝΗ με ph 9 είναι αποδεκτή. mol NH HC NHC αρχ. 0,0 x αντ/παρ. x x x τελ. 0,0 x 0 x Το διάλυμα που προκύπτει είναι ρυθμιστικό. 0,0 x [ NH ] κ (1) 0, x [ NH C ] λ () 0, Από τον τύπο του Henderson έχουμε: Cβ [OH ] kb C0ξ 5 ph 9 poh 5 [ΟΗ ] Μ (1) 0,0 x x x 0,0 x 0,01 mol. () 0, 0, 0,01 [ NH C ] [NH] 0,05 M. 0, Οπότε 5 5 κ λ κ (1) λ ()
6 kb C kα C 5 0,05 9 0,05 8 < < Δεκτές προσεγγίσεις ΜΩΥΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΗΜΙΚΟΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΣ SCIENCE PRESS