II 1 +41,3 +43,8 +38,7 2ο TΡΙΜΗΝΟ 22 η ΕΡΕΥΝΑ
II 2 ME THN ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΣΕΣΜΑ
3 Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ΣΕΣΜΑ δημιούργησε το «Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία» μέσω του οποίου καταγράφονται ανά τρίμηνο οι απόψεις των εταιρειών συμβούλων μάνατζμεντ. Ειδικότερα, ο Γενικός Δείκτης GRe+1 του βαρόμετρου αποτυπώνει τις προσδοκίες των επικεφαλής και των στελεχών των επιχειρήσεων συμβούλων μάνατζμεντ για την ελληνική οικονομία μετά από ένα έτος (+1). Ο Γενικός Δείκτης GRe+1 συντίθεται από τους εξής επιμέρους δείκτες: Δείκτης Οικονομικής Συγκυρίας, ο οποίος καταγράφει τις απόψεις για την αναμενόμενη πορεία των βασικών οικονομικών μεγεθών (ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και πληθωρισμός). Δείκτης Παραγωγικών Συντελεστών, ο οποίος καταγράφει τις εκτιμήσεις για τις μεταβολές στους βασικούς παραγωγικούς συντελεστές (ανθρώπινο δυναμικό, συνθήκες χρηματοδότησης, δημόσιες υποδομές, επιχειρηματικότητα και θεσμικό πλαίσιο). Τέλος, στο Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία προσδιορίζονται οι Ανασχετικοί Παράγοντες για την επιχειρηματική ανάπτυξη και την επιχειρηματική δράση. Η μεθοδολογία της έρευνας και υπολογισμού των δεικτών παρουσιάζεται στο μέρος Γ. H παρούσα, 22η έρευνα του ΣΕΣΜΑ πραγματοποιήθηκε από 11-6- έως 24-6- και κατέγραψε τις προσδοκίες και τις απόψεις που διαμορφώθηκαν κατά το δεύτερο τρίμηνο του.
4 B ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ B.1 Η ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Το δεύτερο τρίμηνο του καταγράφηκε εντυπωσιακή βελτίωση των προσδοκιών των συμβούλων μάνατζμεντ για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το επόμενο δωδεκάμηνο. Η τόνωση της αισιοδοξίας αφορά τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές, τόσο των βασικών οικονομικών μεγεθών, όσο και των παραγωγικών συντελεστών. Ο Γενικός Δείκτης GRe+1, ο οποίος είναι ο μέσος των δεικτών Οικονομικής Συγκυρίας και Παραγωγικών Συντελεστών, εκτινάχτηκε στο 41,3 από 24,, το προηγούμενο τρίμηνο. Η βελτίωση είναι μάλιστα πολύ μεγαλύτερη έναντι του δεύτερου τριμήνου του 18, όταν ο εν λόγω δείκτης είχε τιμή 18,1. 41,3-1 +1 ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ GRe+1 - - 38.8.9 33.3 2.7 -.3-36.7-1.4-5.2-1.4-7.8-7.5-12.4 -.2 14.2 16.5 17.5 18.1 22.5 14.7 6.4 24. 41.3 - I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV Ι ΙΙ ΙΙΙ IV Ι ΙΙ 14 15 16 17 18 Η θετική αυτή εξέλιξη προέρχεται από τη μεγαλύτερη αισιοδοξία, τόσο για τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη, όσο και για τους συντελεστές της παραγωγής. Η πρώτη αντανακλά τη βελτίωση των μακροοικονομικών μεγεθών (θετικοί ρυθμοί μεγέθυνσης, ανοδική πορεία εξαγωγών προϊόντων και υπηρεσιών, συνεχής μείωση της ανεργίας, κ.ά.), αλλά και τις
5 προσδοκίες για αυξημένες ιδιωτικές επενδύσεις. Η άνοδος του Δείκτη Παραγωγικών Συντελεστών οφείλεται στη γενική βελτίωση των προσδοκιών και ιδιαίτερα αυτών που αφορούν στην επιχειρηματικότητα και το θεσμικό πλαίσιο. Ένας επιπλέον παράγοντας ενδέχεται να σχετίζεται με τις αναμενόμενες πολιτικές εξελίξεις, οι οποίες όμως δεν εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν την πολιτική και οικονομική σταθερότητα. B.2 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΣΕ ΕΝΑ ΕΤΟΣ (ΔΕΙΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ) Νέα εντυπωσιακή βελτίωση των προσδοκιών των συμβούλων μάνατζμεντ για την εξέλιξη των βασικών μακροοικονομικών μεγεθών κατά το επόμενο δωδεκάμηνο καταγράφηκε το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Συγκεκριμένα, ο Δείκτης Οικονομικής Συγκυρίας, που προκύπτει ως ο μέσος της διαφοράς μεταξύ των ποσοστών «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για τα πέντε μεγέθη (ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές και ποσοστό μεταβολής του γενικού επιπέδου των τιμών) διαμορφώθηκε σε 43,8, έναντι 3,6 το προηγούμενο τρίμηνο. Η τιμή μάλιστα του δείκτη είναι η δεύτερη υψηλότερη από την έναρξη της δημοσιοποίησής του στις αρχές του 14. Περισσότερη αισιοδοξία υπάρχει και σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 18. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι η μεγαλύτερη αισιοδοξία προέρχεται πρωτίστως από τη διεύρυνση της διαφοράς μεταξύ «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για την πορεία της οικονομικής μεγέθυνσης και των ιδιωτικών επενδύσεων παγίων. Ηπιότερη αντίστοιχη άνοδος σημειώθηκε για την ανεργία και τον πληθωρισμό. Η ενίσχυση της αισιοδοξίας αυτής σχετίζεται και με τις συνεχιζόμενες θετικές εξελίξεις των μακροοικονομικών μεγεθών. Τη μόνη εξαίρεση αποτελούν οι προσδοκίες για τις εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών, πιθανώς λόγω της επιδείνωσης του ευρωπαϊκού και διεθνούς οικονομικού κλίματος. 43. 48.7 36.9 ΔΕΙΚΤΗΣ OIKONOMIKHΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ 43.8 31.2 29.3 29.2 3.6 25.3 25.3 28.7 17.3-3.8-15.5-6.6-2.8-16.8-4.6-7.6-1.9.4 - -32.9 14 15 16 17 18
6 34.8 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΡΥΘΜΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ 1.4 1 8 62. 77.1 48. 62.3 37. 39.5 33.8 36.5 39.1 31.4 34.3 22.9 63.8 - - -6.3-12.5-1.2-6.-4. -1. -.4-3. -3. Υψηλότερος Ίδιος Χαμηλότερος - -8-56.5 14 15 16 17 18 Το δεύτερο τρίμηνο ενισχύθηκε η αισιοδοξία για την εξέλιξη του ΑΕΠ κατά τους επόμενους 12 μήνες. Συγκεκριμένα, η διαφορά όσων προβλέπουν επιτάχυνση του ρυθμού μεγέθυνσης και όσων θεωρούν το αντίθετο διευρύνθηκε στο εντυπωσιακό 63,8 από 34,3 το προηγούμενο τρίμηνο. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι η πλειονότητα των συμβούλων θεωρεί ότι ο ρυθμός μεγέθυνσης θα αυξηθεί. Η αισιοδοξία αυτή σχετίζεται και με την αναμενόμενη άνοδο των ιδιωτικών επενδύσεων που επίσης καταγράφηκε, όπως αναφέρθηκε ήδη. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤHN ANΕΡΓΙΑ 54.2 5. 42.6 2.9 22. 26.5 17. 22.9 26.1 22.7 22.1 39.7 39.7 31.8 3.4 54.4 - -12.2-8.3-22. -2. -1.4-14. -22. Υψηλότερη Ίδια Χαμηλότερη - - -36. -5. 14 15 16 17 18 Βελτίωση υπήρξε επίσης στις προσδοκίες για την ανεργία σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Συγκεκριμένα, το «θετικό» - «αρνητικό» ισοζύγιο διαμορφώθηκε σε 39,7 από 31,8. Η θετική αυτή εξέλιξη αντικατοπτρίζει τη συνεχιζόμενη μείωση του ποσοστού ανεργίας, το οποίο τον Μάρτιο του διαμορφώθηκε σε 18,1 (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ).
7 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΠΑΓΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1.3 1.4 8 67.3 64. 52..3 3.8 28. 28.4 27. 26.5 76.8 13.3 6.1 78.3 - - -18.4-18. -8.3-2. -18.8-24. -26. -36. - -55.1-55.6 Υψηλότερες Ίδιες Χαμηλότερος -8 14 15 16 17 18 Νέα εντυπωσιακή βελτίωση καταγράφηκε στις προσδοκίες για την επενδυτική δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα, μέγεθος κρίσιμο γα την μακροχρόνια μεγέθυνση της οικονομίας. Η διαφορά των ποσοστών όσων προβλέπουν άνοδο της επενδυτικής δραστηριότητας το επόμενο δωδεκάμηνο και εκείνων που προβλέπουν κάμψη διευρύνθηκε το δεύτερο τρίμηνο του σε 76,8, από,3 το προηγούμενο τρίμηνο και από 27, την ίδια περίοδο του 18. Πρέπει να σημειωθεί ότι η διαφορά αυτή είναι η μεγαλύτερη από τις αρχές του 14, όταν δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά το Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία. Η νέα αυτή τόνωση της αισιοδοξίας σχετίζεται με τις ευνοϊκές εξελίξεις των μακροοικονομικών μεγεθών. Είναι επίσης σημαντικό ότι μεγάλη πλειονότητα των συμβούλων προβλέπει αύξηση επενδύσεων, γεγονός που ενισχύει την αισιοδοξία. Οι προσδοκίες αυτές συνάδουν με την ανοδική πορεία της επενδυτικής δαπάνης κατά το πρώτο τρίμηνο 18, όπως αυτή καταγράφηκε από τους Εθνικούς Λογαριασμούς. Υπογραμμίζεται ωστόσο, ότι οι προσδοκίες για τις επενδύσεις είναι συχνά αισιόδοξες στην αρχή του έτους και μεταβάλλονται επί τα χείρω τα επόμενα τρίμηνα.
8 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 8 1.4 59.2 46. 46.2 64.3 34.3 3.6 18.4 28. 26.1 12.2 16.3..4 4.1 6.1. 31.6 34.3 28.8 46.4 42. 32.9 Υψηλότερες Ίδιες Χαμηλότερες - - -6.1-23.9 14 15 16 17 18 Για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο μετριάστηκε η αισιοδοξία για την πορεία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά τους επόμενους 12 μήνες, αντικατοπτρίζοντας πιθανώς την αναμενόμενη επιδείνωση των διεθνών οικονομικών συνθηκών. Έτσι, η διαφορά «θετικών» και «αρνητικών» ποσοστών μειώθηκε στο 32,9 στο τέλος Ιουνίου, έναντι 42, στο τέλος Μαρτίου. Από την άλλη πλευρά εξακολουθεί να υπάρχει σημαντική βελτίωση των προσδοκιών έναντι του δευτέρου τριμήνου του 18, η οποία αντικατοπτρίζει την πορεία του τουρισμού και των εξαγωγών προϊόντων. 5.8 81.2 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΡΥΘΜΟ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ 13. 3 1 8. 14.3 12. 8.3 26. 21.7 8.3 6.4 6. 12.2 4. 2. 16. 14. 23.9 17.3 11.6 1.5 4.1 1.5 4.3 7.2 Υψηλότερος Ίδιος Χαμηλότερος 14 15 16 17 18 Η διαφορά μεταξύ των ποσοστών όσων εκτιμούν ότι η αύξηση των τιμών θα επιταχυνθεί και όσων πιστεύουν ότι θα επιβραδυνθεί διευρύνθηκε από 4,3 σε 7,2 μεταξύ πρώτου και δεύτερου τριμήνου του, γεγονός που συνάδει με τη μεγαλύτερη αισιοδοξία για τη μεγέθυνση της οικονομίας και την μείωση της ανεργίας. Σημειώνεται ωστόσο ότι η μεγάλη πλειονότητα των συμβούλων εξακολουθούν να εκτιμούν ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει στάσιμος στα τρέχοντα πολύ χαμηλά επίπεδα το δωδεκάμηνο που ακολουθεί.
9 B.3. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΥΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΣΕ ΕΝΑ ΕΤΟΣ (ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ) Μεγάλη τόνωση αισιοδοξίας καταγράφηκε και στο Δείκτη Παραγωγικών Συντελεστών, ο οποίος υπερδιπλασιάστηκε το δεύτερο τρίμηνο του. Συγκεκριμένα, ο μέσος της διαφοράς «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για τις μεταβλητές του δείκτη δηλαδή: ανθρώπινο δυναμικό, συνθήκες χρηματοδότησης, δημόσιες υποδομές, επιχειρηματικότητα και θεσμικό πλαίσιο αυξήθηκε από 17,3 στο τέλος Μαρτίου σε 38,7 στο τέλος Ιουνίου. Η τιμή αυτή μάλιστα είναι η υψηλότερη από τις αρχές του 14, όταν δημοσιοποιήθηκε για πρώτη φορά το Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ. Ιδιαιτέρως ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι βελτίωση των προσδοκιών σημειώθηκε για όλες τις μεταβλητές, κυρίως όμως για την επιχειρηματικότητα, το θεσμικό πλαίσιο και τη χρηματοδότηση. ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΩΝ - - - 34.6 33.1 29.7 1.6-25. -.6-7.6-13.2-14.2 -.2-13.7-23.6-4.4-15.4 3. 1.8 9.7 6.8.6 15.7 17.3 38.7 14 15 16 17 18
1 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ 64.3 2.9 32.9 44.9 3.6. 28.6 3..3 12.2 14.3 15.7 11.6 8. 6.7 8.1 4. 4.1 2. 2... -2. -4.1 Καλύτερη Ίδια Χειρότερη - -1.9 14 15 16 17 18 Όπως αναφέρθηκε ήδη υπήρξε εντονότερη αισιοδοξία για την αποτελεσματικότητα του ανθρώπινου δυναμικού που απασχολείται στην Ελλάδα κατά το επόμενο δωδεκάμηνο. Συγκεκριμένα, η διαφορά μεταξύ «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων έγινε 3, στο τέλος Ιουνίου, από 15,7 τρεις μήνες πριν. Ακόμα εντονότερη είναι η βελτίωση σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 18. Σημειώνεται όμως ότι, ως συνήθως, η πλειονότητα των συμβούλων δεν αναμένουν ουσιώδη μεταβολή κατά το επόμενο έτος. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ 8.6 15.7 6.3 8. 7.1 - -2. -6.1-22. -12. -28. -2. -6.7-9.7-1.2-1.7-16. -14.9-24.5-5.9-8.7 -.3 75.7 - -37.8-33.3 Καλύτερες Ίδιες Χειρότερες - -52.2 14 15 16 17 18 Βελτίωση υπήρξε επίσης και στις προσδοκίες για τις δημόσιες υποδομές. Η αρνητική διαφορά «θετικών και «αρνητικών» ποσοστών του πρώτου τριμήνου του έγινε θετική το δεύτερο τρίμηνο, 7,1 έναντι -5,9. Σημειώνεται όμως πάλι ότι η πλειονότητα των συμβούλων προβλέπουν ότι η κατάσταση των δημοσίων υποδομών δεν θα μεταβληθεί κατά το επόμενο δωδεκάμηνο.
11 48.6 ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 2.9 Καλύτερες Ίδιες Χειρότερες 48.6 - - -.8. 34. -1.2-44.. 4. -37. -4.2. -. -22. -28. 21.7 21.1 21.7 13.3 15.1 6.5. -4.3 45.7 14 15 16 17 18 Η έρευνα του δευτέρου τριμήνου του κατέγραψε εντυπωσιακή αύξηση της αισιοδοξίας για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Η διαφορά μεταξύ των ποσοστών όσων προβλέπουν ευχερέστερη χρηματοδότηση του επιχειρηματικού τομέα το επόμενο δωδεκάμηνο και όσων προβλέπουν περισσότερη στενότητα εκτινάχθηκε από 21,7 το πρώτο τρίμηνο σε 45,7 το δεύτερο τρίμηνο του. Υπογραμμίζεται μάλιστα ότι για πρώτη φορά το ποσοστό αυτών που προβλέπουν καλύτερες συνθήκες χρηματοδότησης το επόμενο δωδεκάμηνο είναι ίσο με εκείνο όσων δεν προβλέπουν μεταβολή. Η βελτίωση αυτή σχετίζεται με τα βήματα που γίνονται για την επίλυση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων και την ανάκαμψη του τραπεζικού συστήματος. Σήμερα ωστόσο οι δυσχέρειες στη χρηματοδότηση αποτελούν το τέταρτο μεγαλύτερο πρόσκομμα στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων στη χώρα. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 31.9 1.4 8 57.1 52. 3.6 13.2 16.7 14.5 6.55.3 31.9 36.2 65.2 66.7 - - -4.1-1. -1. -22.9-24. -3. -26.5-38. -34.7-34. - -56.5 Καλύτερη Ίδια Χειρότερη -8 14 15 16 17 18
12 Εντονότατη ήταν η βελτίωση των προσδοκιών για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας το επόμενο δωδεκάμηνο. Το ισοζύγιο «θετικών» και «αρνητικών» ποσοστών διευρύνθηκε σε 65,2 το δεύτερο τρίμηνο του από 36,2 το πρώτο. Η τιμή αυτή είναι η υψηλότερη του εν λόγω υποδείκτη από το Μάρτιο 14 και εντεύθεν. Εάν οι προβλέψεις για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις αποδειχθούν ρεαλιστικές, θα πρέπει να αναμένεται σημαντική άνοδος νέων επιχειρηματικών σχημάτων και νεοφυών επιχειρήσεων. ΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 38.8 36. 3. 18.6 45.6 54.4 45.6. -2. 2.2 1.8 13. 4.1 1.4-6.8 - - -27.1-12.5-16. -22. -32.7-34. -1.2-14.3 Καλύτερο Ίδιο - -46.7 14 15 16 17 18 Πολύ σημαντική βελτίωση σημειώθηκε και όσον αφορά στις προσδοκίες για το θεσμικό και κανονιστικό πλαίσιο εντός των οποίων λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Συγκεκριμένα, η διαφορά «θετικών» - «αρνητικών» απαντήσεων από 18,6 στο τέλος Μαρτίου, αυξήθηκε απότομα σε 45,6 το δεύτερο τρίμηνο του. Υπογραμμίζεται επίσης ότι η τιμή αυτή είναι η υψηλότερη από το πρώτο τρίμηνο του 14.
13 Β.4. ΟΙ ΑΝΑΣΧΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Η σύνθεση της ομάδας των σοβαρότερων πέντε εμποδίων στην επιχειρηματική ανάπτυξη δεν άλλαξε ούτε το δεύτερο τρίμηνο του. Τα πέντε σημαντικότερα ήταν τα εξής: Υψηλή φορολογία. Έλλειψη σταθερότητας του φορολογικού συστήματος. Αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση. Δυσκολίες στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων Ασυνέχεια στη λειτουργία του κράτους. Σημειώνεται όμως ότι, αντίθετα από το προηγούμενο τρίμηνο, η υψηλή φορολογία θεωρήθηκε σοβαρότερος ανασχετικός παράγων από ότι η έλλειψη σταθερότητας του φορολογικού συστήματος παρά τις εξαγγελθείσες μειώσεις στη φορολογία των επιχειρηματικών κερδών και των μερισμάτων. ΟΙ ΑΝΑΣΧΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
14 Γ Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Ο ΣΕΣΜΑ Ο Σύνδεσμος Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος (ΣΕΣΜΑ) ιδρύθηκε το 1991 και αποτελεί τον επαγγελματικό συλλογικό φορέα των οργανωμένων εταιρειών συμβούλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα, με 46 εταιρείες-μέλη που απασχολούν περισσότερα από 2. εξειδικευμένα στελέχη. Κύριος στόχος του ΣΕΣΜΑ είναι η ανάπτυξη και διεύρυνση της αγοράς συμβουλευτικών υπηρεσιών, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και η ενίσχυση και παγίωση της αξιοπιστίας και της προστιθέμενης αξίας των συμβουλευτικών υπηρεσιών και της επιχειρηματικής υποστήριξης, τόσο στον δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Ο ΣΕΣΜΑ θεωρεί ότι η παρακολούθηση και αξιολόγηση της οικονομικής συγκυρίας και των μεσοπρόθεσμων τάσεων της οικονομίας είναι πολύ σημαντική για τον σχεδιασμό στρατηγικής από τις επιχειρήσεις και από το δημόσιο. Οι εκτιμήσεις και προσδοκίες των επιχειρήσεων για την πορεία της οικονομίας αντικατοπτρίζουν την τρέχουσα οικονομική πραγματικότητα και επηρεάζουν την επενδυτική ροπή. Η καταγραφή συνεπώς των απόψεων και προσδοκιών των ιθυνόντων των επιχειρήσεων είναι πολύ χρήσιμη για την ανάλυση της οικονομικής συγκυρίας βραχυχρονίως, καθώς και για τη χάραξη οικονομικής πολιτικής. ΤΟ ΒΑΡΟΜΕΤΡΟ Ο ΣΕΣΜΑ δημιούργησε το «Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία» μέσω του οποίου καταγράφονται ανά τρίμηνο οι απόψεις των εταιρειών συμβούλων μάνατζμεντ. Ειδικότερα, ο Γενικός Δείκτης GRe+1 του Βαρόμετρου αποτυπώνει τις προσδοκίες των επικεφαλής και των στελεχών των επιχειρήσεων συμβούλων μάνατζμεντ για την ελληνική οικονομία μετά από ένα έτος (+1). Ο Γενικός Δείκτης GRe+1 συντίθεται από τους εξής επιμέρους δείκτες: Δείκτης Οικονομικής Συγκυρίας, ο οποίος καταγράφει τις απόψεις για την αναμενόμενη πορεία των βασικών οικονομικών μεγεθών (δηλαδή: ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης, ανεργία, ιδιωτικές επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών και πληθωρισμός). Δείκτης Παραγωγικών Συντελεστών, ο οποίος καταγράφει τις εκτιμήσεις για τις μεταβολές στους βασικούς παραγωγικούς συντελεστές (δηλαδή: ανθρώπινο δυναμικό, συνθήκες χρηματοδότησης, δημόσιες υποδομές, επιχειρηματικότητα και θεσμικό πλαίσιο). Η μεθοδολογία κατάρτισης του Δείκτη Οικονομικής Συγκυρίας και του Δείκτη Παραγωγικών Συντελεστών έχει ως εξής: Υπολογίζονται τα ποσοστά «θετικών» και «αρνητικών» απαντήσεων για κάθε παράμετρο και υπολογίζεται η διαφορά τους (Δ = (Θ - Α) x 1), η οποία λαμβάνει τιμές στο διάστημα από -1 έως +1. Ο κάθε δείκτης προκύπτει ως ο αριθμητικός μέσος όρος των πέντε παραμέτρων, οι οποίες εξετάζονται για κάθε συνιστώσα.
15 Ο Γενικός Δείκτης GRe+1 υπολογίζεται ως ο αριθμητικός μέσος των παραπάνω δύο δεικτών. Τέλος, στο Βαρόμετρο του ΣΕΣΜΑ για την Οικονομία προσδιορίζονται οι Ανασχετικοί Παράγοντες για την επιχειρηματική ανάπτυξη και την επιχειρηματική δράση. Για να προσδιορισθεί η σημασία κάθε παράγοντα που δρα ανασχετικά στην επιχειρηματική ανάπτυξη, υπολογίζεται μία βαθμολογία που κυμαίνεται από (λιγότερο σημαντικός) έως 5 (περισσότερο σημαντικός). Ο υπολογισμός γίνεται ως εξής: Ο κάθε βαθμός της κλίμακας (κλίμακα Likert 1-5) πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό των απαντήσεων κάθε βαθμίδας. Το άθροισμα των επιμέρους γινομένων διαιρείται με τον αριθμό των απαντημένων ερωτηματολογίων. Η ΕΡΕΥΝΑ Η έρευνα απευθύνεται στους εκπροσώπους και τα στελέχη των εταιρειών-μελών του ΣΕΣΜΑ, τα επίτιμα μέλη και τους πρώην προέδρους του ΣΕΣΜΑ. Ειδικότερα, οι εταιρείες-μέλη με προσωπικό μέχρι άτομα εκπροσωπούνται από δύο άτομα, οι εταιρείες με προσωπικό από 21 έως 1 άτομα από τέσσερα, ενώ οι εταιρείες με προσωπικό άνω των 1 ατόμων εκπροσωπούνται στην έρευνα από πέντε άτομα. Συνεπώς, το σύνολο του πληθυσμού στη χρονική αυτή περίοδο είναι 16 άτομα. Η έρευνα έχει τρείς ενότητες: 1. Καταγραφή των προβλέψεων των συμβούλων για την οικονομική κατάσταση, ένα έτος αργότερα. 2. Αποτύπωση των προσδοκιών των συμβούλων αναφορικά με τους παραγωγικούς συντελεστές, ένα έτος αργότερα. 3. Καταγραφή των κυριότερων εμποδίων στην επιχειρηματική ανάπτυξη. Η έρευνα διεξάγεται κάθε τρίμηνο και τα αποτελέσματά της δημοσιοποιούνται κάθε Απρίλιο, Ιούλιο, Οκτώβριο και Ιανουάριο, αντίστοιχα. Η πρώτη έρευνα διεξήχθη το Μάρτιο του 14 και αφορούσε το πρώτο τρίμηνο του ίδιου χρόνου. H παρούσα, 22 η έρευνα πραγματοποιήθηκε από 11-6- έως 24-6- και κατέγραψε τις προσδοκίες και τις απόψεις που διαμορφώθηκαν κατά το δεύτερο τρίμηνο του. Συλλέχθηκαν 7 απαντήσεις που αντιστοιχεί σε ποσοστό ανταπόκρισης 66,4. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Επιστημονικός υπεύθυνος είναι ο κ. Κωνσταντίνος Αϊβαλής και υπεύθυνος της έρευνας ο κ. Αλέξανδρος Καλόμοιρος, Ταμίας Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΕΣΜΑ. Copyright @ Σύνδεσμος Εταιρειών Συμβούλων Μάνατζμεντ Ελλάδος Επιτρέπεται η αναπαραγωγή ή αποθήκευση μεμονωμένων σελίδων ή δεδομένων της έρευνας, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει αναφορά στην πηγή προέλευσης. Τα πορίσματα, οι πληροφορίες ή οι απόψεις που περιέχονται στην έρευνα δεν αποτελούν ούτε μπορεί να θεωρηθούν, άμεσα ή έμμεσα, παρότρυνση, οδηγία, συμβουλή ή προτροπή για οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη. Οι κάτοχοι της έρευνας μπορούν να αξιολογούν τα ανωτέρω και να ενεργούν με βάση τη δική τους βούληση και με δική τους ευθύνη.
IΙ 16