ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ Το τμήμα Κοινωνικής Εργασίας της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας διοργάνωσε τη Δευτέρα 9 Απριλίου του 2012 στο κεντρικό κτίριο της Περιφέρειας Θεσσαλονίκης, ημερίδα με θέμα: «Διακρατικές Υιοθεσίες - Πρακτικές και Προβληματισμοί» Είναι η πρώτη οργανωμένη ημερίδα που αφορά στις διακρατικές υιοθεσίες γι αυτό και καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια μέσω των εισηγητών της, των παραβρισκόμενων ειδικών επιστημόνων από τις Περιφερειακές Ενότητες της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας αλλά και της προσκεκλημένης υπαλλήλου της Κεντρικής Αρχής του Υπουργείου Υγείας ώστε να προσδιοριστούν και να επισφραγιστούν οι δέουσες και κοινές πρακτικές. Μετά το πέρας της ημερίδας δημοσιεύθηκε το Δελτίο Τύπου: «Κατά την 09-04-2012 διοργανώθηκε από τη Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας ημερίδα με θέμα «Διακρατικές Υιοθεσίες»», με στόχο την ανάλυση και επισήμανση Πρακτικών διεκπεραίωσης και Προβληματισμών που αφορούν στις διακρατικές υιοθεσίες. Στην ημερίδα παραβρέθηκαν: Εκπρόσωπος της Κεντρικής Αρχής του Υπουργείου Υγείας Ειδικοί επιστήμονες των Περιφερειακών Ενοτήτων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Αντιπρόσωποι διαπιστευμένων φορέων» Το πρόγραμμα της ημερίδας είχε ως εξής: 10.00-10.30: Προσέλευση 10.30-11.00: Χαιρετισμοί Περιφερειακή Σύμβουλος της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, κα Βασιλειάδου Έφη Προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας, κος Γιουφτσίδης Γεώργιος Προϊστάμενος Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας, κος Μαυρόπουλος Λάζαρος 11.00-11.10 Γνωριμία 11.10-11.15 Εισαγωγή Πατίδου Ελένη, Ψυχολόγος Προϊσταμένη του τμήματος Κοινωνικής Εργασίας 11.00-11.15: Παρουσίαση Δεδούση Χρυσούλα, Κοινωνική Λειτουργός του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας 11.15-11.30: Συζήτηση 11.30-12.00: Διάλλειμα - Καφές 12.00-12.15: Παρουσίαση, Τέγος Φώτης Κοινωνικός Λειτουργός του Τμήματος Κοινωνικής Εργασίας
12.15-12.45: Παραδείγματα καλής και κακής πρακτικής κοινωνικής έρευνας, κα Απουσίδου Ελένη Προϊσταμένη της Κεντρικής Αρχής Διακρατικών Υιοθεσιών του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης 12.45-13.30: Συζήτηση ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ -Αναπληρωτής Περιφερειάρχης Διονύσης Ψωμιάδης Ο κος Ψωμιάδης απεύθυνε χαιρετισμό με την επισήμανση της υπογονιμότητας στην Ελλάδα και την συχνή πλέον εκδήλωση ενδιαφέροντος από μεγάλο αριθμό ζευγαριών να υιοθετήσουν παιδί προερχόμενο από τη χώρα μας ή από το εξωτερικό. -Προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας. Γιουφτσίδης Γεώργιος Ο οποίος ανέφερε τα εξής: «Η υιοθεσία είναι μια πολύ ευαίσθητη νομική πράξη, η οποία καθορίζει ουσιαστικά την πορεία ενός ανθρώπου, με όλες τις θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις που αυτό μπορεί να σημαίνει. Η διακρατική υιοθεσία, δηλαδή η υιοθεσία ενός παιδιού και η μετακίνησή του από τη χώρα «αποστολής» στην χώρα «υποδοχής», αποτελεί μια πολύπλοκη και πολύπλευρη διαδικασία. Απαιτεί χειρισμούς ευαίσθητους, που προϋποθέτουν πέρα από την καλή γνώση του νόμου, εξειδίκευση και πείρα των εμπλεκομένων Υπηρεσιών, Οργανισμών και φυσικών προσώπων, προσεκτική προετοιμασία των ενδιαφερομένων μερών και κυρίως απαιτεί στενή διεθνή συνεργασία και κοινές μεθόδους εργασίας. Οι παράγοντες που οδηγούν στην αυξημένη «ζήτηση» από πλευράς κρατών υποδοχής όπως η Ελλάδα, έχουν να κάνουν με την εικόνα που παρουσιάζουν πλέον οι δυτικές κοινωνίες και η έντονη πτώση της γεννητικότητας. Κατά συνέπεια η διακρατική υιοθεσία εξελίχθηκε ως μια εναλλακτική λύση για τα άτεκνα ζευγάρια. Για την εκπλήρωση των στοιχειωδών προϋποθέσεων, που πρέπει να πληρούνται προκειμένου να προχωρήσει η υπό κρίση κάθε φορά υιοθεσία και η διενέργεια και κατάρτιση της διακρατικής υιοθεσίας, η Σύμβαση της Χάγης καθιερώνει ένα σύστημα συνεργασίας μεταξύ των κρατών, που συντονίζεται μέσω Κεντρικών Αρχών και διαπιστευμένων Οργανισμών, που στόχο έχουν να διευκολύνουν τη συνεργασία μεταξύ των Κρατών, να διασφαλίζουν το συμφέρον του παιδιού και να αποτρέψουν την παράνομη διακίνησή του. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα η υιοθεσία μετασχηματίστηκε, από μια μυστικοπαθή πράξη σε μια αξιέπαινη κίνηση με στόχο μια θετική λύση για παιδιά χωρίς οικογένειες αλλά και για οικογένειες χωρίς παιδιά. Ευχόμαστε τη συνέχιση των προσπαθειών (παρά τις πολλαπλές δυσκολίες) και τη συμπαράσταση όλων των εμπλεκόμενων φορέων, για να υπάρχουν όσο γίνεται περισσότερα παιδικά χαμόγελα!» -Προϊστάμενος Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας Μαυρόπουλος Λάζαρος Ο οποίος τόνισε την επιτακτική ανάγκη αφενός μιας καλής συνεργασίας μεταξύ των κεντρικών υπηρεσιών και των Περιφερειακών Ενοτήτων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και αφετέρου της κατανόησης της νέας διάρθρωσης και των αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας μετά την ψήφιση του Ν. 3852/2010 περί νέας αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης και της
Αποκεντρωμένης διοίκησης-πρόγραμμα Καλλικράτης. Επίσης, τόνισε την επιτακτική ανάγκη της υψηλής ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών που θα εμπεριέχει την εν δυνάμει αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα, έτσι ώστε να καταστηθούν οι υπηρεσίες μας βιώσιμες. Προϊσταμένη του τμήματος Κοινωνικής Εργασίας Πατίδου Ελένη, Ψυχολόγος. Η οποία εισήγαγε την ημερίδα λέγοντας ότι: «Η ημερίδα αποσκοπεί στην επίτευξη στόχων που θα συμβάλουνε στην εξασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών μας ως προς την υλοποίηση των διαδικασιών των διακρατικών υιοθεσιών. Οι στόχοι αυτοί αφορούν στην: Γνωριμία μεταξύ των υπαλλήλων όλων των υπηρεσιών που συμμετέχουν σε μια διακρατική υιοθεσία, για την επίτευξη της εν δυνάμει καλύτερης συνεργασίας. Στον προσδιορισμό και την επισφράγιση κοινών πρακτικών. Η κοινή πολιτική και η εμφύσηση κοινής κουλτούρας σ έναν οργανισμό αποτελούν αφενός εφόδια για τη δημιουργία κινήτρων επίτευξης του ανθρώπινου δυναμικού και αφετέρου εχέγγυα ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Στην αναφορά προβληματισμών και ερωτημάτων που δυσχεραίνουν την εύρυθμη λειτουργία του θεσμού της διακρατικής υιοθεσίας. Δυστυχώς μέχρι σήμερα τουλάχιστον στη Βόρεια Ελλάδα δεν είχε θετική έκβαση καμία διαδικασία διακρατικής υιοθεσίας. Γεγονός το οποίο επιφορτίζει με απογοήτευση και ματαίωση τους υποψήφιους θετούς γονείς αλλά και τους υπαλλήλους των διαπιστευμένων οργανισμών και Περιφερειακών Ενοτήτων. Και τελειώνει την εισαγωγή της με ευχαριστίες για την άμεσα ανταπόκριση στο κάλεσμα και τον ενθουσιασμό ως προς την υλοποίηση αυτής της ημερίδας. «Φαίνεται ολοκάθαρα ότι τελικά ήταν ανάγκη όλων μας να τοποθετηθούμε και να ενημερωθούμε για ένα τόσο πολύπλοκο θέμα όπως είναι οι διακρατική υιοθεσία» ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ 1. Εισηγήτρια Δεδούση Χρύσα Κοινωνική Λειτουργός του τμήματος Κοινωνικής εργασίας Θέμα «Διακρατικές Υιοθεσίες» «Καλημέρα σε όλους! Χαιρόμαστε πολύ που μπορέσατε να έρθετε σήμερα, να γνωριστούμε και να μιλήσουμε για θέματα που μας προβληματίζουν. Θεωρήσαμε απαραίτητη αυτή τη συνάντηση μετά την τροποποίηση του νόμου για τις διακρατικές υιοθεσίες και τη δημιουργία αποριών σχετικά με τη διαδικασία. Σήμερα έχουμε ετοιμάσει μία παρουσίαση, η οποία ελπίζω να αποσαφηνίσει τη διαδικασία ως έχει μέχρι στιγμής. Θα σας παρακαλούσα να παρακολουθήσετε πρώτα την παρουσίαση και μετά να γίνει συζήτηση με τυχόν απορίες.
Διακρατικές νοούνται οι υιοθεσίες στις οποίες οι ανήλικοι προς υιοθεσία ή οι υποψήφιοι θετοί γονείς εφεξής ΥΘΓ- έχουν συνήθη διαμονή στο εξωτερικό. Λόγω της προσχώρησης της χώρας μας στη Σύμβαση της Χάγης (1993) έχουν επέλθει αλλαγές στη νομοθεσία που πλαισιώνει τις διακρατικές υιοθεσίες και για αυτό το λόγο χωρίζονται σε διακρατικές συμβαλλόμενες και μη συμβαλλόμενες με τη Συνθήκη της Χάγης (Παλαιά διαδικασία - Διαφορετική βεβαίωση καταλληλότητας). Τον Αύγουστο του 2010 συστάθηκε στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το αυτοτελές τμήμα «Κεντρική Αρχή Διακρατικών Υιοθεσιών» (ΚΑΔΥ) για την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται από τη Σύμβαση της Χάγης. Οι αρμοδιότητες της ΚΑΔΥ εκτελούνται από τις ακόλουθες αναγνωρισμένες ως ειδικευμένες Υπηρεσίες και Οργανώσεις στη Β. Ελλάδα: Τη Δ/νση Κοιν. Μέριμνας της Π.Κ.Μ. με έδρα τη Θεσσαλονίκη για: για Περιφερειακές Ενότητες της Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας και Αν. Μακεδονίας και Θράκης και Το Δημοτικό Βρεφοκομείο Θεσσαλονίκης «Άγιος Στυλιανός» Οι χώρες για τις οποίες έχουμε επιπλέον πληροφορίες και με κάποιες από τις οποίες έχουμε συνεργαστεί είναι οι εξής: Βουλγαρία* Λιθουανία Πολωνία Ουγγαρία Τσεχία Κίνα Αρμενία Ταϊλάνδη Χιλή Βενεζουέλα Κολομβία FYROM (θέμα σφραγίδας) Όσον αφορά στην Ταϊλάνδη η διαδικασία υποβολής αιτήσεων έχει παγώσει από την πλευρά τους. Όσον αφορά στη πγδμ (FYROM) θα αναφερθούμε ειδικότερα στη συνέχεια. Για τη Ρουμανία πρόσφατα ενημερωθήκαμε ότι ζευγάρι Ελλήνων δεν μπορεί να προβεί σε υιοθεσία. Σύμφωνα με το νέο νόμο δικαίωμα αίτησης για υιοθεσία τέκνου δίδεται μόνο: Όταν ο ΥΘΓ ή ένας εκ των δύο ΥΘΓ είναι Ρουμάνος υπήκοος Όταν υπάρχει συγγένεια έως 4ου βαθμού μεταξύ ΥΘΓ και προς υιοθεσία τέκνου και Όταν ο αιτών/αιτούσα υιοθετεί το βιολογικό τέκνο της/του συζύγου Έναρξη από 7.4.2012 Σχετικά με τη πγδμ (FYROM) όσον αφορά στην αλληλογραφία των Ελληνικών Αρχών προς τις Αρχές πγδμ, όλες οι αναφορές στη χώρα πρέπει να γίνονται με την προσωρινή της ονομασία και ολογράφως: «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας». Τα δικαιολογητικά που ακολουθούν περιλαμβάνονται στο υλικό που σας αποστείλαμε και είναι γενικά δικαιολογητικά, τα οποία συνοδεύουν την αίτηση διακρατικής υιοθεσίας. Κάτω από κάθε απαιτούμενο έγγραφο εξηγούμε και από ποια υπηρεσία τίθεται η σφραγίδα της Χάγης (Επισημείωση - Apostille). Η σφραγίδα της Χάγης είναι βασική προϋπόθεση για να γίνονται δεκτά τα δημόσια έγγραφα μεταξύ οποιουδήποτε
κράτους έχει προσχωρήσει σε αυτήν τη Σύμβαση και οποιωνδήποτε κρατών δεν έχουν προβάλει αντίρρηση κατά της προσχώρησης του. 1.Αίτηση των ενδιαφερομένων (θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής από την υπηρεσία μας) Οι ΥΘΓ συμπληρώνουν την αίτηση (3)*και λαμβάνουν πιστοποίηση για το γνήσιο της υπογραφής από το γραφείο μας και κατόπιν στα γραφεία της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (Β. Όλγας 198), σφραγίζουν την αίτηση με τη σφραγίδα APOSTILLE. 2.Πιστοποιητικά υγείας από Κρατικό φορέα από τα οποία να προκύπτει ότι οι ΥΘΓ: α) δεν πάσχουν από λοιμώδες - μεταδοτικό νόσημα (βεβαίωση παθολόγου, ακτινογραφία θώρακος, AIDS, Ηπατίτιδα Β+C, WASSERMANN και KANN) β) δεν πάσχουν από ψυχικό νόσημα (βεβαίωση ψυχιάτρου) (στις παραπάνω βεβαιώσεις επικολλάται φωτογραφία, με σφραγίδα του φορέα και αναγράφεται ότι πρόκειται για υιοθεσία. Η σφραγίδα APOSTILLE λαμβάνεται από το ίδιο το Νοσοκομείο ή από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση του εκάστοτε τόπου διαμονής (Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας & Θράκης, διεύθυνση: Τάκη Οικονομίδη και Καθ. Ρωσσίδη 11) 3.Υπεύθυνη Δήλωση του Ν.1599/86 όπου ο κάθε ενδιαφερόμενος θα δηλώνει ότι: α) δεν είναι φυγόδικος ή φυγόποινος β) τα τυχόν συνοικούντα με αυτόν πρόσωπα (με ποιον συγκατοικεί) γ) ότι δέχεται την συνεργασία με την υπηρεσία μας για την παρακολούθηση του παιδιού και ότι θα ειδοποιήσει την υπηρεσία σε περίπτωση αλλαγής της διεύθυνσής του δ) ότι θα προσκομίσουν την απόφαση του δικαστηρίου Οι υπεύθυνες δηλώσεις πιστοποιούνται για το γνήσιο της υπογραφής από Αστυνομικό Τμήμα (Αξιωματικός βαθμού Α ) και τίθεται η σφραγίδα APOSTILLE από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση του τόπου διαμονής. 4.Πιστοποιητικά περιουσιακής κατάστασης: α) Εκκαθαριστικό Εφορίας και Έντυπο Ε9 β) βεβαιώσεις αποδοχών ή συντάξεων (προκειμένου για μισθωτούς ή συνταξιούχους) Σε περίπτωση που τα παραπάνω δεν είναι σε πρωτότυπα συμπληρώνεται υπεύθυνη δήλωση ότι τα στοιχεία που δηλώνονται είναι αληθή και ακριβή και κατόπιν λαμβάνουν πιστοποίηση για το γνήσιο της υπογραφής από Αστυνομικό Τμήμα (Αξιωματικός βαθμού Α ) και τη σφραγίδα APOSTILLE από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση του τόπου διαμονής. 5. Φωτοτυπία αστυνομικής ταυτότητας (λατινικούς χαρακτήρες) ή Διαβατήριο Σφραγίδα για γνήσιο φωτοαντίγραφο και σφραγίδα APOSTILLE από Αστυνομικό Τμήμα (Αξιωματικός βαθμού Α ). 6. Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης Σφραγίδα APOSTILLE από το Δήμο ή από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση του τόπου διαμονής. 7. Ληξιαρχική πράξη γάμου Σφραγίδα APOSTILLE από το Δήμο ή από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση του τόπου διαμονής. 8. Ληξιαρχική πράξη γέννησης Σφραγίδα APOSTILLE από το Δήμο ή από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση του τόπου διαμονής. 9. Ποινικό Μητρώο Σφραγίδα APOSTILLE από το Πρωτοδικείο Η επιλογή της χώρας συνοδεύεται και από επιπλέον δικαιολογητικά της χώρας προέλευσης του θετού τέκνου.
Ως παράδειγμα χώρας έχουμε τη Βουλγαρία για την οποία έχουμε δεχθεί πολλές αιτήσεις: Η Βουλγαρία κατά την εισχώρηση της στη Σύμβαση δήλωσε επίσημα ότι οι διακρατικές υιοθεσίες θα διεκπεραιώνονται μέσω των Διαπιστευμένων Οργανισμών (Δ.Ο.) επίσημη καταχώρηση τους υπάρχει στην ιστοσελίδα της Χάγης. Επιπλέον: Οι ΥΘΓ που επιθυμούν να υιοθετήσουν τέκνο από τη Βουλγαρία θα πρέπει να υπογράψουν συμβόλαιο με έναν Δ.Ο. Συμβουλή προς ΥΘΓ: Το συμβόλαιο να υπογράφεται μετά την θετική ολοκλήρωση της κοινωνικής έκθεσης Επιπρόσθετα δικαιολογητικά: Επιπλέον αίτηση όταν δε συνάπτεται συμβόλαιο Ιατρικές γνωματεύσεις σύμφωνα με υπόδειγμα Βουλγαρίας Συμβόλαιο με βουλγαρικούς Δ.Ο.(προτείνεται) Βεβαίωση από Πρωτοδικείο περί μη αφαίρεσης γονικών δικαιωμάτων Κατάθεση χρημάτων (100 Βουλγαρικά Λέι), εφόσον η Κοινωνική Έκθεση είναι θετική Περί κατάργησης επικύρωσης αλλοδαπών δημοσίων εγγράφων Η χώρα μας έχει εγείρει αντιρρήσεις για την προσχώρηση των: Αλβανία Γεωργία Μογγολία Περού Κιργιστάν τα οποία θεωρούνται ως μη προσχωρήσαντα στη Σύμβαση για το APOSTILLE. Αυτό σημαίνει ότι τα έγγραφα επικυρώνονται πρώτα από το Υπ. ΕΞ της Ελλάδος και στη συνέχεια από την Πρεσβεία ή το Προξενείο του κράτους προορισμού, το οποίο βρίσκεται στην Ελλάδα. Διαδικασία Κόστος Μεταφράσεις δύνανται να πραγματοποιηθούν: Στο Βουλγαρικό Προξενείο η μετάφραση της σελίδας κοστολογείται 20 και επιπλέον 20 για τη σφραγίδα επικύρωσης για τις περιπτώσεις μη υπογραφής συμβολαίου με Δ.Ο Στη Μεταφραστική Υπηρεσία του Υπ. Εξωτερικών από 8,50 έως 21,00 (http://www2.mfa.gr/www.mfa.gr/el-gr/services/citizens/interpret_service/) Σε μεταφραστικά και δικηγορικά γραφεία επίσημα εξουσιοδοτημένα από Υπουργείο Περιπτώσεις φακέλων ΥΘΓ που κατατέθηκαν στο εξωτερικό πριν την κύρωση από τη χώρα μας της Σύμβασης της Χάγης Για τις αιτήσεις που κατατέθηκαν πριν το 2010, σε χώρες μέλη της Σύμβασης της Χάγης δεν ακυρώνονται. Αυτοδίκαια περνάνε στην ΚΑΔΥ και επανελέγχονται όταν θα έρθει από το εξωτερικό η πρόταση για παιδί. Ο επανέλεγχος εκτείνεται σε όλα τα δικαιολογητικά του φακέλου, εκ νέου κατάθεση Διενέργεια συμπληρωματικής κοινωνικής έκθεσης έκδοση νέου πιστοποιητικού καταλληλότητας, η οποία συντάσσεται από Κ.Λ. που διενήργησε την Κ.Ε. και υπογράφεται από το Δ/ντη του Συναίνεση ΥΘΓ
Έκδοση Πιστοποιητικού άρθρου 17C αποκλειστικά από την ΚΑΔΥ Διακρατικές Υιοθεσίες μη συμβαλλόμενες με τη Σύμβαση της Χάγης Ο ενδιαφερόμενος απευθύνεται απευθείας στη χώρα προέλευσης τέκνου (Εγκύκλιος: Π2Δ/3326/13-9-1993 & ΠΔ 226/1999, Άρθρο 4&5) Προσκομίζει στην Υπηρεσία μας έγγραφο από τη χώρα προέλευσης για την ύπαρξη τέκνου προς υιοθεσία και καταθέτει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά τόσο από τη χώρα προέλευσης, όσο και από την Ελλάδα Πραγματοποιείται έλεγχος δικαιολογητικών Διενεργείται Κοινωνική Έρευνα και συμπληρώνεσαι παλαιά βεβαίωση καταλληλότητας, όπου ζητείται Στη συνέχεια παραδίδεται ο φάκελος ολοκληρωμένος στους ΥΘΓ προς μετάφραση, κλειστός και σφραγισμένος. Υπογράφεται υπεύθυνη δήλωση παραλαβής και επιστροφής φακέλου από τους ΥΘΓ Τέλος, ο φάκελος υποβάλλεται από το Δ.Ο. στη χώρα ενδιαφέροντος (π.χ. Σερβία, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Ρωσίας, Αιθιοπία) 2. Τοποθέτηση της Πατίδου Ελένης «Ενημέρωση για το θεσμό της υιοθεσίας στους ΥΘΓ-Ψυχοσυναισθηματική αποφόρτιση» «Από τη Διεύθυνση μας, ως διαπιστευμένος οργανισμός διακρατικών υιοθεσιών. δίνεται η δυνατότητα ψυχοσυναισθηματικής στήριξης των υποψήφιων θετών γονέων όλης της Βορείου Ελλάδας. Οι υποψήφιοι θετοί γονείς συνήθως πριν φτάσουν να εκφράσουν την επιθυμία τους για διακρατική υιοθεσία έχουν διανύσει ένα δρόμο προς την τεκνοποίηση πολύ δύσκολο. Κατά τη διάρκεια των προσπαθειών τεκνοποίησης με φυσικό ή τεχνητό τρόπο βιώνουν έντονα συναισθήματα όπως η αγωνία, θυμός, θλίψη, μοναξιά και αβοηθησία, εγκλωβισμό μέσα σε στερεότυπες και υποχρεωτικές διαδικασίες που επιβάλλονται από το ιατρικό πλαίσιο αλλά και από τον κοινωνικό περίγυρο. Αυτά τα συναισθήματα διογκώνονται και εμπλουτίζονται με ακόμη πιο έντονα μετά από κάθε απρόσφορη προσπάθεια να αποκτήσουν παιδί. Οι θετοί γονείς νιώθουν την απώλεια της ατεκνίας, βιώνουν το πένθος χωρίς το ολοκληρώνουν, συνήθως το απωθούν με συνειδητό ή ασυνείδητο τρόπο κι έτσι συνεχίζουν το δύσκολο δρόμο τους με πολλά και δυσβάσταχτα αρνητικά συναισθήματα χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να τα αναγνωρίσουν, να τα επεξεργαστούν και να τα αποφορτίσουν, τελικά Είναι σημαντικό το ζευγάρι υγιώς να φτάσει στο τέλος αυτής της προσπάθειας, είτε η έκβαση είναι θετική είτε αρνητική. Σ αυτό το σημείο οι Ψυχολόγοι συμβάλουν στην αποκαθήλωση αυτών των εγκλωβισμένων συναισθημάτων που πολύ συχνά έχουν αντίκτυπο και στην σχέση του ζευγαριού, στις διαπροσωπικές του σχέσεις, στην επαγγελματική και κοινωνική του ζωή, αλλαγές στην ταυτότητά του και στην αυτοεκτίμηση». 3. Εισηγητής Τέγος Φώτης Κοινωνικός Λειτουργός του τμήματος Κοινωνικής εργασίας: «Κοινωνική Έρευνα κατά την διακρατική υιοθεσία» «Όσον αφορά την ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ που θα πρέπει να διεξάγεται κατά την διεκπεραίωση της Διακρατικής Υιοθεσίας θα πρέπει να αναφέρουμε ότι τα απαραίτητα
στοιχεία που πρέπει να καταγράφονται και που αναφέρονται στην εγκύκλιο της Κεντρικής Αρχής Διακρατικών Υιοθεσιών είναι : Το ιστορικό της αίτησης καθώς και αναφορά σε προηγούμενες αιτήσεις το ιστορικό και η περιγραφή της προσωπικότητας του κάθε αιτούντος χωριστά, (ηλικία, τόπος καταγωγής, πατρική οικογένεια, εμπειρίες παιδικής και εφηβικής ηλικίας, γονεϊκοί και συζυγικοί ρόλοι μέσα στην πατρική οικογένεια, διαπροσωπικές σχέσεις με τους γονείς, τ αδέλφια και άλλα άτομα του περιβάλλοντος τους, εκπαίδευση, επαγγελματική εξέλιξη, ασχολίες και ενδιαφέροντα, στόχοι και φιλοδοξίες για οικογένεια, αξιολόγηση ικανότητας για την ανάληψη του γονεϊκού ρόλου κ.λ.π.), το ιστορικό και η περιγραφή του γάμου, (γνωριμία και εξέλιξη του δεσμού των συζύγων, αντίληψη των συζυγικών ρόλων, αμοιβαίες ή όχι ικανοποιήσεις και κάλυψη αναγκών μέσα στο γάμο, μέθοδοι συναισθηματικής συναλλαγής, αντιμετώπιση οικονομικών θεμάτων, ψυχαγωγία και απασχόληση μέσα και έξω από την οικογένεια κ.λ.π.), η σωματική και η ψυχική υγεία των αιτούντων, η ύπαρξη άλλων παιδιών, (φυσικών ή θετών, ιστορικό των παιδιών, σχέσεις των παιδιών με τους γονείς, τρόπος ανατροφής, τυχόν προβλήματα κ.λ.π.), τα κίνητρα υιοθεσίας, (επιδιώξεις με την υιοθεσία, προσδοκίες, ψυχική ικανοποίηση, προσφορά αγάπης, προστασία και φροντίδα για τα γηρατειά, φιλοδοξίες για το παιδί κ.λ.π.), η γνώση και πείρα των αιτούντων αναφορικά με την ανατροφή των παιδιών και τα προβλήματά του κατά τα διάφορα στάδια της εξέλιξης του, οι θέσεις και αντιλήψεις των αιτούντων για το θεσμό της υιοθεσίας, (ενημέρωση του παιδιού ότι είναι υιοθετημένο, συμπαράσταση και βοήθεια στην αναζήτηση της φυσικής οικογένειας), η οικονομική τους κατάσταση, η περιγραφή του χώρου (σπίτι και γειτονιά, όπου πρόκειται να διαβιώσει το παιδί, ύπαρξη παιδικού δωματίου ή όχι), το συγγενικό περιβάλλον (σχέσεις με τους συγγενείς και στάση των τελευταίων για την υιοθεσία γενικότερα και τη συγκεκριμένη ειδικότερα), πληροφορίες και συστάσεις από άλλα πρόσωπα (εφόσον το επιθυμούν), κάθε άλλο πρόσθετο στοιχείο που κρίνεται σημαντικό για τον κοινωνικό λειτουργό,
η πρόταση του κοινωνικού λειτουργού, για τα γενικά χαρακτηριστικά του παιδιού, π.χ. φύλο, σύμφωνα με τις επιθυμίες των Υ.Θ.Γ., ηλικία (σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα), καθώς και την χώρα στην οποία πρόκειται να απευθυνθεί η αίτηση υιοθεσίας Επίσης θα πρέπει να επισημάνουμε, ότι στην Κοινωνική Έκθεση θα πρέπει οπωσδήποτε να αναφέρονται οι ηλικίες, τόσο του προς υιοθεσία τέκνου, όσο και των Υ.Θ.Γ., σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 1543, 1544 και 1545 του Αστικού Κώδικα. Η Κοινωνική Έκθεση συντάσσεται από τον Κοινωνικό Λειτουργό που διεξάγει την κοινωνική έρευνα και υπογράφεται από τον ίδιο και το Διευθυντή του Απαραίτητη είναι η Σφραγίδα Apostille σε κάθε έγγραφο. Σε σχέση με την Βεβαίωση Καταλληλότητας αυτή θα πρέπει να συντάσσεται από την αρμόδια κοινωνική υπηρεσία που διεξάγει την κοινωνική έρευνα (σε αυτή αναγράφεται και η ελάχιστη ηλικία που πιθανού θετού τέκνου) και υπογράφεται από το Δ/ντη της Υπηρεσίας. Χρησιμοποιούμε διαφορετική φόρμα για αιτήσεις που αφορούν χώρες εντός Σύμβασης Χάγης και χώρες εκτός, Όπως και πριν στην κοινωνική έρευνα έτσι και στην Βεβαίωση Καταλληλότητας είναι απαραίτητη η Σφραγίδα Apostille σε χώρες που έχουν υπογράψει τη σχετική Σύμβαση Χάγης. Σε σχέση με τις Εκθέσεις Προόδου της πορείας του υιοθετούμενου παιδιού η Κοινωνική Υπηρεσία υποχρεούται να συνεχίσει τη συνεργασία με τη θετή οικογένεια επί μία τριετία, με επισκέψεις τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο (σε κάποιες χώρες υπάρχουν ιδιαιτερότητες ως προς τη συχνότητα των επισκέψεων και μπορεί να ζητούν εκθέσεις προόδου κάθε εξάμηνο). Για την έκθεση προόδου πραγματοποιείται κοινωνική έρευνα από Κοινωνικό Λειτουργό της αρμόδιας υπηρεσίας γράφεται η κοινωνική έκθεση και έπειτα τίθεται Σφραγίδα Apostille. Η έκθεση παραδίδεται στον ενδιαφερόμενο σε κλειστό φάκελο προς μετάφραση και κατόπιν μεταβιβάζεται από την Υπηρεσία μας (Τμήμα Κοινωνικής Εργασίας) είτε: α) στην ΚΑΔΥ (αν το παιδί προέρχεται από χώρα που έχει υπογράψει την σύμβαση της Χάγης για τις διακρατικές υιοθεσίες), προκειμένου να αποσταλεί στη χώρα προέλευσης του θετού τέκνου, είτε β) στην αρμόδια κρατική Αρχή της χώρας προέλευσης του θετού τέκνου(χώρες εκτός σύμβασης Χάγης)
Τελειώνοντας θα θέλαμε να σας επισημάνουμε κάποιες χρήσιμες ιστοσελίδες. Αυτές είναι : http://www.hcch.net/index_en.php?act=conventions.status&cid=69 (Πίνακας με χώρες εντός κα εκτός Σύμβασης Χάγης για τις διακρατικές υιοθεσίες) http://www.hcch.net/upload/accr33bg_en.pdf (Πιστοποιημένα διεθνή διαμεσολαβητικά γραφεία της Βουλγαρίας) http://www.yyka.gov.gr/articles/social-solidarity/domes-kai-draseis-koinwnikhsallhleggyhs/kentrikh-arxh-diakratikwn-yiothesiwn (Η Ελληνική Κεντρική Αρχή Διακρατικών Υιοθεσιών) Επίσης η νομοθεσία που διέπει τις υιοθεσίες στην Ελλάδα είναι : Ο Νόμος 2447/1996 για την Υιοθεσία Το Προεδρικό Διάταγμα 226/1999 που αναφέρεται στις αρμόδιες Υπηρεσίες για την Κοινωνική έρευνα σε Υιοθεσία ανηλίκων Η Εγκύκλιος Π2Δ/3326/13-9-1993 που αναφέρεται σε ενέργειες για χώρες εκτός σύμβασης Χάγης Το Έγγραφο με Γ.Π.οικ.33724/24-3-2011 της Κεντρικής Αρχής Διακρατικών Υιοθεσιών σχετικά με την εφαρμογή της Σύμβασης της Χάγης για τη διακρατική υιοθεσία»
Προβληματισμοί «Δεν είμαστε ακόμα σε θέση να δώσουμε πληροφορίες σχετικά με το χρόνο που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί μία διακρατική υιοθεσία» Ο χρόνος ολοκλήρωσης μιας διακρατικής υιοθεσίας εξαρτάται από αντικειμενικούς και σταθερούς παράγοντες αλλά και από αστάθμητους παράγοντες. Αντικειμενικοί και σταθεροί παράγοντες είναι οι απαιτήσεις του Ελληνικού δικαίου και η πρακτική που επιβάλει η Κεντρική Αρχή των διακρατικών υιοθεσιών. Οι υπάλληλοι των διαπιστευμένων οργανισμών και των Περιφερειακών Ενοτήτων όταν ανταποκρίνονται στις παραπάνω απαιτήσεις σε έξι μήνες στέλνεται ο φάκελος και μπορεί να παραταθεί κατ εξαίρεση το πολύ δύο φορές με ειδικά αιτιολογημένη 0απόφαση του Υπουργού στη χώρα συνεργασίας (σύμφωνα με το Ν. 2447/96 άρθρο 7παρ. 4). Στη συνέχεια μπορεί να προκύψουν οι αστάθμητοι παράγοντες που μπορεί να καθυστερήσουν την έκβαση της υιοθεσίας από την ανάγκη της αντίστοιχης αρμόδιας Υπηρεσίας της ξένης χώρας, να συλλέξει επιπρόσθετες πληροφορίες για το υποψήφιο θετό ζευγάρι. Επίσης, όπως ανέφερε η Προϊσταμένη της Κεντρικής Αρχής, κάθε χώρα όπως και η δική μας, (σύμφωνα με σχετική νομοθεσία μας Ν. 3765/2009 Σύμβαση για την προστασία των παιδιών και τη συνεργασία σχετικά με τη διακρατική υιοθεσία και στο Π.Δ 226/99 άρθρο 5 παρ.1), προσδοκά και επιδιώκει πρωτίστως τα παιδιά να υιοθετηθούν από οικογένειες εντός των συνόρων τους. Η εξάντληση λοιπόν κάθε πιθανότητας εκπλήρωσης του παραπάνω όρου καθίσταται ένας από τους αστάθμιστους παράγοντες που καθιστούν την έκβαση της διαδικασίας της διακρατικής υιοθεσίας, χρονοβόρα και μη προβλέψιμη χρονικά. Έγινε σχετικό έγγραφο προς τις Περιφερειακές Ενότητες και κοινοποιήθηκε στην Κ.Α.Δ.Υ με αριθμ. Πρωτ. ΠΚΜ/ΔΚΜ/171631/444/11-05-2012 το οποίο αφορά στην τήρηση χρόνου «Σχετικά με την υπογραφή του Διευθυντή και πού υπογράφει». Σύμφωνα με το σχετικό Προεδρικό διάταγμα 226/20-10-19999 Α ΦΕΚ190 άρθρο 2 παράγραφος 4, η Κοινωνική Έρευνα υπογράφεται από τον Κοινωνικό Λειτουργό και τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης. Η συνυπογραφή του Διευθυντού σε ένα έγγραφο γνωμάτευση το οποίο απαιτεί εξειδικευμένη γνώση ειδικών επιστημόνων καθίσταται άξια προβληματισμού και ανάγκης τροποποίησης της σχετικής Νομοθεσίας. Έγινε σχετικό έγγραφο προς το Υπουργείο Υγείας με αίτημα Νομοθετικής τροποποίησης.
Ανταποκριτική Ενέργεια Η Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας θα υποβάλει σχετική πρόταση προς το Υπουργείο Υγείας. «Πως μεταβιβάζεται η αρμοδιότητα της διενέργειας Κοινωνικής Έρευνας στο εξειδικευμένο προσωπικό των Περιφερειακών Ενοτήτων εφόσον δεν υπάρχει στον Οργανισμό της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας». Έχοντας υπόψη το σχετικό έγγραφο της Κεντρικής Αρχής Διακρατικών Υιοθεσιών με αριθμό πρωτοκόλλου Γ.Π. οικ. 33724/24-03-2011, το έγγραφο του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με αριθμ. Πρωτ. Π2αΓΠ.60051/06-06-2011 για τη διενέργεια Κοινωνικής Έρευνας, καθώς και τις αποφάσεις του Αναπληρωτή Περιφερειάρχη με αριθμό πρωτοκόλλου Γ.Π.Κ.Μ. 2966/08-11-11 και Γ.Π.Κ.Μ.3055/25-11-11, η αρμοδιότητα όσον αφορά στις Κοινωνικές Έρευνες διακρατικών υιοθεσιών, μεταβιβάστηκε στους Κοινωνικούς Λειτουργούς των Περιφερειακών Ενοτήτων. Δεν υπάρχει το διαγνωστικό MMPPI στις Περιφερειακές Ενότητες Οι Ψυχολόγοι των Περιφερειακών Ενοτήτων δεν έχουν διαγνωστικά εργαλεία διερεύνησης της προσωπικότητας των υποψήφιων θετών γονέων, όταν κρίνεται απαραίτητο. Τέθηκε ο προβληματισμός εξασφάλισης του διαγνωστικού εργαλείου MMPI. Ανταποκριτική Ενέργεια Κάθε Περιφερειακή Ενότητα θα κάνει σχετικό αίτημα προς τον Προϊστάμενο Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας. Μέχρι της εξασφάλισης του διαγνωστικού εργαλείου, οι Περιφερειακές Ενότητες θα στέλνουν τους Θετούς γονείς για τη διερεύνηση της προσωπικότητας τους στην Διεύθυνση Κοινωνικής Μέριμνας της Θεσσαλονίκης ή σε άλλο φορέα που δύναται να το πραγματοποιήσει. Επίσης, κάθε Ψυχολόγος για την διερεύνηση συμπεριφοράς και προσωπικότητας μπορεί να χρησιμοποιήσει οποιοδήποτε διαγνωστικό εργαλείο το οποίο είναι αξιόπιστο και σταθμισμένο στα Ελληνικά δεδομένα.
Συμπεράσματα Σχετικά με το συμβόλαιο με Δ.Ο. της Βουλγαρίας, η συμβουλή προς τους ΥΘΓ είναι να ξεκινούν τη διαδικασία πάντα από την Ελλάδα και να υπογράφεται το συμβόλαιο, καθώς και να κατατίθεται η 1η δόση της αμοιβής αυτών μετά τη θετική έκβαση της Κοινωνικής Έρευνας. Να ζητούνται δικαιολογητικά για όλους τους συνοικούντες με τους ΥΘΓ. Καλό είναι ό, τι δηλώνεται σε υπεύθυνες δηλώσεις, να επαληθεύεται με σχετικό έλεγχο και αντίστοιχα αποδεικτικά έγγραφα. Το ποινικό μητρώο να το προσκομίζουν οι ΥΘΓ σφραγισμένο με τη Σφραγίδα της Χάγης. Αν ζητηθεί αυτεπάγγελτα από την Υπηρεσία στέλνεται μέσω FAX, το οποίο δεν είναι πρωτότυπο και δεν μπορεί να σφραγιστεί με τη Σφραγίδα της Χάγης. Αντί για πιστοποιητικό περί μη αφαίρεσης γονικών δικαιωμάτων μπορεί να ζητείται, έγγραφο το οποίο να πιστοποιεί ότι ο ΥΘΓ δεν έχει τεθεί υπό δικαστική συμπαράσταση. Διευκρινίστηκαν διαφορές μεταξύ διακρατικών και ιδιωτικών υιοθεσιών: 1. Όταν το υποψήφιο προς υιοθεσία τέκνο μετακινείται από μία χώρα σε άλλη, τότε η υιοθεσία είναι διακρατική. 2. Όταν ο ΥΘΓ έχει ως μόνιμη διαμονή άλλη χώρα εκτός Ελλάδος λογίζεται η υιοθεσία ως διακρατική. 4. Σε περίπτωση διαμονής ενός εκ των δύο ΥΘΓ στο εξωτερικό μπορούν να ζητηθούν συμπληρωματικά έγγραφα, από αντίστοιχη υπηρεσία εκεί. Οι υπηρεσίες που επεξεργάζονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα θα πρέπει να έχουν άδεια από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών δεδομένων
Συντάχθηκε έγγραφο από το Τμήμα Κοινωνικής Εργασία της ΠΚΜ, σχετικά με την έκδοση ειδικής άδειας από τη Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, για την αποστολή ιδιωτικών εγγράφων στην χώρα προέλευσης του ΥΘΤ. Όταν γίνει πρόταση τέκνου από τη χώρα προέλευσης, υπάρχει η δυνατότητα οι ΥΘΓ να πραγματοποιούν επιπλέον ιατρικές εξετάσεις, εφόσον το επιθυμούν, στο ΥΘΤ. Σύμφωνα με την Κεντρική Αρχή, η οποία παραπέμπει στο αριθμ. ΓΠ. Οικ.33724/24/3/2011 έγγραφό της για τη συγγραφή της Κοινωνικής Έρευνας, σχετικά με την εφαρμογή της Σύμβασης της Χάγης, η Κοινωνική Έρευνα θα πρέπει να ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις της Ελληνικής νομοθεσίας στις απαιτήσεις της Κεντρικής αρχής και στη νομοθεσία του κράτους συνεργασίας. Η Ημερίδα ολοκληρώθηκε με επιτυχία και ευχαριστούμε τους αντιπρόσωπους όλων των Περιφερειακών Ενοτήτων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και την αντιπρόσωπο του Υπουργείου Υγείας, η οποία συνέβαλε σημαντικά στην θετική έκβαση της. Επιμέλεια: Πατίδου Ελένη Προϊσταμένη του τμήματος Κοινωνικής Εργασίας της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας Τηλέφωνο: 2313330382