ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ - ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ : ΑΡΓΥΡΩ ΜΟΥΔΑΤΣΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ () ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Ερώτηση : Μία ανοικτή οικονομία χαρακτηρίζεται από τις ακόλουθες σχέσεις: Κατανάλωση: C = C + c (Y T ), T = T + t Y, I = I, Φόροι: Επενδύσεις: Δημόσιες Δαπάνες: G = G, Εισαγωγές: IM = IM + m Y, Εξαγωγές: X = X. Η εκτίμηση των παραπάνω παραμέτρων μας δίνει τις ακόλουθες τιμές: C = 3, c =,9, T = 2, I = 5, G = 2, t =,2, m =,22, IM = 2, X = 5 α) Πια είναι η οικονομική σημασία των: c, (Y T ), C, I, T, t, G, IM, m, X. β) Να υπολογίσετε: i) το πραγματικό εισόδημα ισορροπίας, ii)τον πολλαπλασιαστή των δημόσιων δαπανών και τον πολλαπλασιαστή των πάγιων φόρων, iii) τις τιμές ισορροπίας των φόρων, του διαθέσιμου εισοδήματος, της κατανάλωσης, του κρατικού πλεονάσματος (ή ελλείμματος) και του εμπορικού ισοζυγίου. γ) Η κυβέρνηση αποφασίζει να καταπολεμήσει την ανεργία μέσω μιας αυξήσης του εθνικού εισοδήματος. Ταξινομήσετε, ανάλογα με την αποτελεσματικότητά τους, τα παρακάτω μέτρα πολιτικής : i) μία αύξηση κατά μονάδες των αυτόνομων επενδύσεων, ii) μία αύξηση κατά μονάδες των δημόσιων δαπανών, iii) μία μείωση κατά μονάδες των πάγιων φόρων. Συγκρίνετε επίσης την αποτελεσματικότητα των μέτρων αυτών τόσο σε ανοικτή όσο και σε κλειστή οικονομία και αιτιολογήσετε την ενδεχόμενη διαφορά τους. Απάντηση : α) Η οικονομική σημασία των παραμέτρων είναι η ακόλουθη: - c : είναι η οριακή ροπή προς κατανάλωση και είναι σταθερή για κάθε επίπεδο του διαθέσιμου εισοδήματος. - Y T : είναι το διαθέσιμο εισοδήμα το οποίο ορίζεται σαν τη διαφορά μεταξύ του πραγματικού εισοδήματος και των συνολικών φόρων. - C : είναι η αυτόνομη κατανάλωση. Είναι το «ασυμπίεστο» ποσό
κατανάλωσης γιατι αντιστοιχεί στο ύψος κατανάλωσης όταν το διαθέσιμο εισόδημα είναι: Y T =. 2
- I : είναι οι αυτόνομες επενδύσεις των επιχειρήσεων που δεν επηρεάζονται από το επιτόκιο της αγοράς. - T : είναι οι πάγιοι φόροι που δεν επηρεάζονται από το πραγματικό εισοδήμα. - t : είναι ο οριακός φορολογικός συντελεστής ο οποίος εδώ θεωρείται σταθερός για κάθε επίπεδο του εισοδήματος. - G : είναι οι αυτόνομες δημόσιες δαπάνες του κράτους. - IM : είναι το αυτόνομο ύψος των εισαγωγών. - m : είναι η οριακή ροπή προς εισαγωγή αγαθών και υπηρεσιών από την αλλοδαπή. - X : είναι το αυτόνομο ύψος των εξαγωγών. β) i) Το πραγματικό εισόδημα ισορροπίας : Y = C + I + G + X M Y E = [C c( t ) + m + I + G + X IM ct ] = ii) Ο πολλαπλασιαστής δημόσιων δαπανών : Y E Ο πολλαπλασιαστής πάγιων φόρων : Y E = 3 T = = 2 G c( t ) + m c =,8 c( t ) + m iii) τις τιμές ισορροπίας - των φόρων : T = T + t Y = 2 +,2 * = 22 - του διαθέσιμου εισοδήματος: Y T = 2 = 78 - της κατανάλωσης : C = C + c (Y T ) = 3 +,9 * 78 = 732 - του κρατικού πλεονάσματος : T G = 22 2 = +2 - του εμπορικού ισοζυγίου : X IM = X IM my E = 82 γ) Ταξινομήσετε τα παρακάτω μέτρα πολιτικής : i) μία αύξηση κατά μονάδες των αυτόνομων επενδύσεων: - ανοικτή οικονομία: Y E = - κλειστή οικονομία: Y E = I c( t ) + m I c( t ) = 2 * = 2 = 3,57 * = 357 ii) μία αύξηση κατά μονάδες των δημόσιων δαπανών: - ανοικτή οικονομία: = Y E - κλειστή οικονομία: Y E = G c( t ) + m G c( t ) = 2 * = 2 = 3,57 * = 357 iii) μια μείωση κατά μονάδες των πάγιων φόρων:
- ανοικτή οικονομία: Y - κλειστή οικονομία: Y E E = c ( T ) =,8 * ( ) = 8 c( t ) + m c = ( T ) = 3,2* ( ) = 32 c( t ) 4
Αιτιολογήσετε την ενδεχόμενη διαφορά : Η μεταβολή του πραγματικού εισοδήματος είναι μεγαλύτερη σε κλειστή οικονομία από ότι σε Y E ανοικτή οικονομία γιατί ενα μέρος διαρρέει στό εξωτερικό λόγω της ύπαρξης των εισαγωγών. Ερώτηση 2: Μία κλειστή οικονομία χαρακτηρίζεται από τις ακόλουθες σχέσεις: - Ο τομέας Αγαθών και Υπηρεσιών της οικονομίας : Κατανάλωση : C = 2 +,8 Y Επενδύσεις : I = 48 4i - Ο χρηματοοικονομικός τομέας της οικονομίας : Ζήτηση χρήματος για συναλλακτικούς σκοπούς : M T =,5 Y Ζήτηση χρήματος για κερδοσκοπικούς σκοπούς : M S Προσφορά χρήματος : M = 27 5 = 8 i α) Κατασκευάστε την σχέση IS και παρουσιάστε την αντίστοιχη καμπύλη IS διαγραμματικά. Τι εκφράζει η καμπύλη IS; β) Κατασκευάστε την σχέση LM και παρουσιάστε την αντίστοιχη καμπύλη LM διαγραμματικά. Τι εκφράζει η καμπύλη LM. γ) Χρησιμοποιώντας τα παραπάνω δεδομένα σχετικά με τις σχέσεις IS και LM, προσδιορίστε το επιτόκιο και το πραγματικό εισόδημα τα οποία εξασφαλίζουν την συνολική μακροοικονομική ισορροπία (δηλ. ταυτόχρονη ισορροπία και στους δύο τομείς της οικονομίας). Παρουσιάστε επίσης την μακροοικονομική ισορροπία διαγραμματικά. δ) Υποθέτουμε ότι ορισμένοι από τους παραπάνω παράγοντες της οικονομίας αλλάζουν: - οι αυτόνομες επενδύσεις των επιχειρήσεων αυξάνουν κατά 25% (μέσω μίας δημοσιονομικής πολιτικής που δημιουργεί κίνητρα) - η προσφορά χρήματος αυξάνει κατά 3 (μέσω μίας επεκτατικής νομισματικής πολιτικής). Εξετάζοντας ξεχωριστά κάθε μία από τις δύο παραπάνω μεταβολές, βρείτε τις νέες τιμές ισορροπίας ( Y E, i E ). Απάντηση : α) Κατασκευάστε την σχέση IS : Y = C + I C = 2 +,8 Y Y = 3 2i
(σχέση IS) 6
I = 48 4i Παρουσιάστε την αντίστοιχη καμπύλη IS διαγραμματικά: Επιτόκιο (i) IS,5 2 3 Πραγματικό Εισόδημα (Y) Τι εκφράζει η καμπύλη IS; Η καμπύλη IS εκφράζει όλους τους πιθανούς συνδυασμούς r και Υ που διατηρούν την ισορροπία στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών (ισότητα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης στην αγορά προϊόντων και υπηρεσιών). Ακόμα, η καμπύλη IS εκφράζει όλους τους πιθανούς συνδυασμούς r και Υ που εξισώνουν την εθνική αποταμίευση (S) με την επιθυμητή ζήτηση για επενδύσεις(ι). Δηλαδή : Ι = S. β) Κατασκευάστε την σχέση LM : d Ζήτηση χρήματος: M = M T + M S M T =,5 Y M S = 8 i Προσφορά χρήματος : M = 27 Παρουσιάστε την αντίστοιχη καμπύλη LM διαγραμματικά: Επιτόκιο (i) LM Y = 94 + 2i (σχέση LM),5 94 94 Πραγματικό Εισόδημα (Y) Τι εκφράζει η καμπύλη LM; Η καμπύλη LM εκφράζει όλους τους πιθανούς συνδυασμούς r και Υ που διατηρούν την ισορροπία στην αγορά χρήματος (ισότητα μεταξύ συνολικής 7
ζήτησης ρευστών διαθεσίμων, L, και συνολικής προσφοράς ρευστών διαθεσίμων, M, στην οικονομία). γ) Το επιτόκιο και το πραγματικό εισόδημα τα οποία εξασφαλίζουν την συνολική μακροοικονομική ισορροπία: IS = LM 3 2i = 94 + 2i i E =,5, Y E = 97 Παρουσιάστε επίσης την μακροοικονομική ισορροπία διαγραμματικά. i IS LM,55 97 Y δ) i) Υποθέτουμε ότι οι αυτόνομες επενδύσεις I αυξάνουν κατά 25%. I = 37,5 Η νέα σχέση IS θα είναι η ακόλουθη: Y = 36 2i Και η νέα μακροοικονομική ισορροπία θα γίνει: IS = LM 36 2i = 94 + 2i i E =,665, Y E = 227,665,55 i IS IS LM 97 227 Y - Υποθέτουμε τώρα ότι η προσφορά χρήματος αυξάνει κατά 3: M = 27 + 3 = 4 Η νέα σχέση LM θα γίνει: Y = 2 2i, 8
και η νέα μακροοικονομική ισορροπία: IS = LM 3 2i = 2 + 2i i E =,45, Y E = 2 i IS LM LM 9
,55,45 97 2 Y Ερώτηση 4: Ποιές είναι οι αναμενόμενες επιπτώσεις μιάς εξωγενούς αύξησης της συνολικής ζήτησης στη συνολική παραγωγή και στο γενικό επίπεδο τιμών σύμφωνα με το κεϋνσιανό υπόδειγμα, το κλασικό υπόδειγμα και το υπόδειγμα της νέαςκεϋνσιανής οικονομικής; Απαντήστε, χρησιμοποιώντας διαγραμματική απεικόνιση και κάνοντας αναφορά στις υποθέσεις του κάθε ενός από τά παραπάνω υποδείγματα.
Απάντηση : α) i ) κεϋνσιανό υπόδειγμα
Υποθέσεις: Βραχυχρόνια περίοδος όπου το επίπεδο των τιμών παραμένει σταθερό ενώ το επίπεδο του πραγματικού εισοδήματος αυξάνεται. Αποτέλεσμα : η βραχυχρόνια καμπύλη συνολικής προσφοράς AS είναι μια οριζόντια ευθεία γραμμή. Επομένως, μια εξωγενής αύξηση της ζήτησης εχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του πραγματικού εισοδήματος ενώ το επίπεδο των τιμών παραμένει σταθερό. P AS AD Y i) κλασικό υπόδειγμα: Υποθέσεις: Μακροχρόνια περίοδος όπου οι τιμές είναι πλήρως εύκαμπτες (πλήρης προσαρμογή) ενώ το πραγματικό εισόδημα παραμένει σταθερό στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης. Αποτέλεσμα : η συνολική προσφορά προϊόντος προσδιορίζεται στην αγορά εργασίας και η μακροχρόνια καμπύλη συνολικής προσφοράς AS είναι μια κάθετη ευθεία γραμμή. Επομένως, μια εξωγενής αύξηση της ζήτησης εχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του επιπέδου των τιμών ενώ το επίπεδο του πραγματικού εισοδήματος παραμένει σταθερό στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης που προσδιορίζεται στην αγορά εργασίας. P AS AD Y ii) νέα-κεϋνσιανή οικονομική: Υποθέσεις: Μεσοπρόθεσμη περίοδος όπου ο ρυθμός προσαρμογής των προσδοκόμενων και ονομαστικών τιμών είναι μερικός. Αποτέλεσμα : η καμπύλη συνολικής προσφοράς AS εχει θετική κλίση. Επομένως, μια εξωγενής αύξηση της ζήτησης εχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του επιπέδου των τιμών κ;θώς επίσης και του πραγματικού εισοδήματος. P AS 2
AD y