Διαβούλευση για την προδημοσίευση των προγραμμάτων ΕΣΠΑ «ΝΕΟΦΥΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ» και «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ & ΜΙΚΡΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ Αθήνα 23 Οκτώβριου 2015 Σε συνέχεια της διαβούλευσης των μελών της ΟΕΣΥΝΕ στα προγράμματα που έχουν προδημοσιευθεί σας αποστέλλουμε τις σχετικές παρατηρήσεις. 1 η Παρατήρηση «δικαίωμα συμμετοχής μόνο πρόσωπων» «είναι άνεργοι εγγεγραμμένοι στα μητρώα ανέργων του ΟΑΕΔ κατά την υποβολή της αίτησης ή ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα και δεν είναι έχουν σχέση μισθωτής εργασίας. Σε περίπτωση σύστασης εταιρικού σχήματος πρέπει όλοι οι εταίροι να πληρούν τις προϋποθέσεις αυτές» Σε πολλές περιπτώσεις και λόγο της μεγάλης ανάπτυξης δομών εκκόλαψης και υποστήριξης νεοφυών επιχειρήσεων τα τελευταία δυο χρόνια υπάρχουν πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις που έχουν πάρει βοήθεια από επενδυτές με μικρά ποσά μέχρι 100.000 ευρώ σαν κεφάλαια προ-σποράς κατέχοντας αντίστοιχο ποσοστό στις νεοφυείς επιχειρήσεις. Σε πολλές περιπτώσεις το ποσοστό της συμμετοχής στο εταιρικό σχήμα το κατέχουν οι δομές εκκόλαψης. Η προδημοσίευση όπως είναι γραμμένη αποκλείει όλες αυτές τις νεοφυείς που κυριολεκτικά έχουν ανάγκη αυτά τα κεφάλαια για να μπορέσουν να αναπτυχθούν. Συζητάμε για νεοφυείς επιχειρήσεις με καινοτομικά προϊόντα που βρίσκονται σε ζωή από την 1/1/2014 μέχρι σήμερα και έχουν υποστεί όλη την οικονομική ανασφάλεια του τελευταίου έτους, χωρίς να μπορούν να έχουν την δυνατότητα σε πρόσβαση στους επενδυτές εν μέσω capital controls και διαπραγμάτευσης με τους δανειστές. Να επιτρέπεται η συμμετοχή τρίτων, επιχειρηματικών αγγέλων, δομών εκκόλαψης, Εταιριών Κεφαλαίου Επιχειρηματικών Συμμετοχών μέχρι του ποσοστού του 25%. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις αυτοαπασχολούμενων που έχουν κάνει διακοπή και για αρκετούς λόγους δεν είναι εγγεγραμμένοι στα μητρώα ανεργίας, η διαδικασία θα πρέπει να είναι ανοιχτή και σε αυτούς. Επιπλέον υπάρχουν και περιπτώσεις σημερινών
εργαζομένων που έχουν μια ιδέα και θέλουν να ιδρύσουν μια επιχείρηση. Αυτές οι περιπτώσεις να δηλώνουν ότι θα αφήσουν την όποια μισθωτή εργασία έχουν σήμερα και θα εργάζονται πλέον στην νεοσύστατη επιχείρηση. Με τον τρόπο αυτό απελευθερώνονται θέσεις εργασίας σε υφιστάμενες επιχειρήσεις, ενώ πριμοδοτείται έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό για να ιδρύσει τη δική του επιχείρηση. Επομένως με αυτόν τον τρόπο αξιοποιώντας τα έμπειρα στελέχη που προτίθενται να ρισκάρουν την σταθερότητα που έχουν, δημιουργούμε τουλάχιστον δυο νέες θέσεις εργασίας. Την μια που κατείχαν και την δεύτερη που δημιούργησαν. 2 η Παρατήρηση «αποκλεισμός νεοφυών επιχ. συσταθέντων από 1/1/2014» και «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ & ΜΙΚΡΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ Αναφέρεται στην προδημοσίευση «ΝΕΟΦΥΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ»: «Οι επιχειρήσεις που θα συσταθούν στο πλαίσιο των επενδυτικών προτάσεων θα πρέπει:» Αναφέρεται στην προδημοσίευση «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ & ΜΙΚΡΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΑΓΟΡΕΣ»: «Ως υφιστάμενη ορίζεται κάθε επιχείρηση που έχει συσταθεί έως την 31/12/2013» Συνδυάζοντας τα δυο προγράμματα που είναι προδημοσιευμένα είναι ξεκάθαρο πως αποκλείονται ολοσχερώς οι νεοφυείς επιχειρήσεις που έχουν ιδρυθεί από την 1/1/2014 μέχρι σήμερα. Να επιτρέπεται και η συμμετοχή στο πρόγραμμα νεοφυών επιχειρήσεων που έχουν συσταθεί από την 1/1/2014 και πληρούν τα κριτήρια. Επίσης να είναι δυνατόν αν το επιλέξουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις να μπορούν να συμμετέχουν είτε στο πρόγραμμα «ΝΕΟΦΥΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ» είτε στο πρόγραμμα «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ & ΜΙΚΡΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ.
3 η Παρατήρηση «ορισμός νεοφυούς επιχείρησης» Νεοφυείς επιχειρήσεις είναι οι νέες επιχειρήσεις μέχρι τριών ετών που παράγουν ή δημιουργούν υψηλής προστιθεμένης αξίας διεθνώς εμπορεύσιμο προϊόν ή διεθνώς εμπορεύσιμη υπηρεσία. Όπως έχει η προκήρυξη αφορά σχεδόν όλες τις επιχειρήσεις που μπορούν να συσταθούν σε ένα ευρύτατο σύνολο κλάδων ακόμα και ως Κοινωνικές Συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Δεν έχουμε πρόβλημα με τις κοινωνικές επιχειρήσεις που θα κάνουν θεατρικά δρώμενα ή θιάσους, ή περιβαντολλογικές δράσεις αναδάσωσης, ή αποθήκες διάθεσης για κοινωνικά παντοπωλεία, απλώς αυτές οι δράσεις έχουν κονδύλια από άλλα έργα που βρίσκονται στο ΣΕΣ και δεν θα ήταν σωστό να αναλωθούν οι πόροι που είναι διαθέσιμοι για την Καινοτομία σε αυτές τις κατηγορίες. Επιπλέον με την μη αξιολόγηση και αναφορά στην υψηλή προστιθέμενη αξία, στο διεθνώς εμπορεύσιμο προϊόν ή υπηρεσία, το πρόγραμμα θα κατακλυστεί από δράσεις που δεν έχουν καμία σχέση με τον ορισμό των νεοφυών, την στιγμή που στο ΣΕΣ υπάρχουν άλλα κονδύλια που αφορούν νεοσύστατες μικρομεσαίες επιχειρήσεις εν γένει. Να τεθεί ξεκάθαρα ο ορισμός της νεοφυούς επιχείρησης και τα κριτήρια επιλογής σχετικά με την υψηλή προστιθέμενη αξία και του διεθνούς εμπορεύσιμου προϊόντος ή υπηρεσίας. Αν αυτό είναι πρόβλημα για την απορρόφηση πόρων από το ΕΚΤ τότε να τεθεί κάποια μεγίστη ποσόστωση ή κάποιο κριτήριο σχετικό με την καινοτομία γιατί θα υπάρξει τεράστιο πρόβλημα και θα επαναληφθούν φαινόμενα όπως στις προηγούμενες προκηρύξεις που υπήρχε κορεσμός σε προτάσεις επιχειρηματικότητας ανάγκης και όχι ευκαιρίας. 4 η Παρατήρηση «ύψος προϋπολογισμού» «Στο πλαίσιο του προγράμματος ενισχύονται έργα συνολικού προϋπολογισμού ύψους επένδυσης (επιχορηγούμενος π/υ) έως 60.000,00» Το ύψος του προϋπολογισμού είναι οριακά χαμηλό. Στην εθνική RIS η οροφή ορίζεται ορθά ως 90.000 ευρώ στο Παράρτημα 1, 2.α.2, σελ 39. Τα 60.000 είναι αρκετά χρήματα για την δημιουργία ελάχιστου βιώσιμου προϊόντος λογισμικού. Για hardware όμως είναι σχεδόν αδύνατο με το ίδιο πόσο να μπορεί να ολοκληρωθεί ένα ελάχιστο βιώσιμο προϊόν
και να φτάσει στο σημείο να μπορεί να εξαχθεί. Επιπλέον οι διαφορετικές μορφές επιχειρηματικότητας έχουν διαφορετικές ανάγκες, π.χ. μια επιχείρηση λογισμικού θα έπρεπε να μπορεί να κάνει πρόσληψη και μέχρι τριών ατόμων και αυτό να είναι επιλέξιμη δαπάνη. Όπως μια επιχείρηση με hardware πρέπει να έχει την ευελιξία στην τοποθέτηση της ενίσχυσης, π.χ. δεν θέλει τρεις εργαζόμενους αλλά έναν και το 40% των πόρων να το διαθέσει στις πρώτες ύλες για την δημιουργία πρωτοτύπου. Να τεθεί το όριο στα 80.000 ώστε να μπορεί μια νεοφυής επιχείρηση με παραγωγή hardware να παράξει ελάχιστα βιώσιμο προϊόν και να μπορέσει να κάνει τα πρώτα βήματα της στο εξωτερικό. Επιπλέον η κάθε επιμέρους κατηγορία επιλέξιμων δαπανών να μπορεί να ανέρχεται μέχρι και στο 40% του συνολικού προϋπολογισμού, με εξαίρεση το εργατικό δυναμικό που θα μπορεί να ανέρχεται μέχρι και στο 80%. 5 η Παρατήρηση «εγγυητική επιστολή» και «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ & ΜΙΚΡΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ «Υπάρχει δυνατότητα προκαταβολής μέχρι και το 40% της αναλογούσας Δημόσιας Δαπάνης έναντι ισόποσης εγγυητικής επιστολής, από τραπεζικό ή άλλο δημόσιο χρηματοδοτικό ίδρυμα εγκατεστημένο στην Ελλάδα.» Είναι αδιανόητο να ζητούμε ισόποση εγγυητική επιστολή από ανέργους ή νέους που προσπαθούν να ξεκινήσουν μια νεοφυή επιχείρηση. Ακόμα και από πολύ μικρές υφιστάμενες επιχειρήσεις. Το πρόβλημα είναι γνωστό και τεράστιο. Η εγγυητική επιστολή αποκλείει το 96% των δυνητικών δικαιούχων. Αυτή η πρόβλεψη κάνει τα προγράμματα να αφορούν μόνο τους οικονομικά ισχυρούς πολίτες. Να δίνεται 25% προκαταβολή του προϋπολογισμού, να μπορεί να κληθεί ο έλεγχος με το 15% της υλοποίησης, αν όλα είναι καλά να δίνεται το επόμενο 25% και στο 35% του έργου να ελέγχεται πάλι η ουσιαστική επίτευξη των οροσήμων του επιχειρηματικού σχεδίου. Έτσι σε 4 ισόποσες δόσεις ύψους 25% να ολοκληρώνεται σταδιακά η επένδυση. Οι διαδικασίες ελέγχου θα πρέπει να είναι γρήγορες και άμεσες ώστε οι επιχειρήσεις να μην έχουν πρόβλημα ρευστότητας στην λειτουργία τους. Εναλλακτικά, να δίδονται αυτόματα με την έγκριση στο ΕΣΠΑ εγγυήσεις μέσω κοινοτικών προγραμμάτων εγγυοδοσίας για δάνειο από τράπεζα έναντι της επιδότησης, ώστε να μπορεί να εκδοθεί άμεσα δανειακή χρηματοδότηση. Με την ολοκλήρωση του σχεδίου και επίτευξη των στόχων του, εξοφλείται αυτόματα το δάνειο από την επιδότηση και ο τόκος να αποτελεί
επιλέξιμη δαπάνη. Εάν δεν επιτευχθούν οι στόχοι, εξοφλείται μέρος του δανείου, αναλογικά χωρίς να είναι ο τόκος επιλέξιμη δαπάνη. 6 η Παρατήρηση «πρόσληψη ανέργων» και «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ & ΜΙΚΡΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ Χωρίς να αναφέρεται στις προδημοσιεύσεις θα θέλαμε να προλάβουμε ένα πρόβλημα που μπορεί να δημιουργηθεί και δεν είναι τόσο γνωστό. Σε όλες τις δημοσιεύσεις τίθεται το κριτήριο για την επιλεξιμότητα στις προσλήψεις το δελτίο ανεργίας. Αυτό αποτελεί μεγάλο πρόβλημα γιατί όλοι οι μηχανικοί και τα άτομα υψηλής εξειδίκευσης που είναι και οι κύριοι εργαζόμενοι στις νεοφυείς επιχειρήσεις και στην καινοτομία, σχεδόν πάντα έχουν είτε ΟΑΕΕ, είτε ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ) οπότε θεωρούνται από τον ΟΑΕΔ αυτοαπασχολούμενοι και επομένως δεν έχουν δικαίωμα για δελτίο ανεργίας, ακόμα και αν έχουν εργαστεί με ΙΚΑ και μόλις έχουν απολυθεί. Επιπλέον οι ήδη εργαζόμενοι και αρκετά ικανοί επαγγελματίες που θέλουν να δουλέψουν αποκλειστικά σε νεοφυείς επιχειρήσεις απελευθερώνουν μια υφιστάμενη θέση εργασίας, και ταυτόχρονα δημιουργούν τουλάχιστον μια νέα θέση εργασίας υψηλής προστιθέμενης αξίας, δηλαδή έχουμε διπλό θετικό αποτέλεσμα στο πρόβλημα της ανεργίας. Να μην συμπεριληφθεί ως κριτήριο επιλεξιμότητας το δελτίο ανεργίας. 7 η Παρατήρηση «υλικά για την παράγωγη προϊόντων προς δειγματισμό» Πρόγραμμα «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ & ΜΙΚΡΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ Από την προδημοσίευση προκύπτει πως δεν είναι επιλέξιμες οι δαπάνες για την παράγωγη προϊόντων προς επίδειξη και δειγματισμό. Αυτό αποτελεί πρόβλημα για μια υφιστάμενη επιχείρηση που θέλει να δημιουργήσει ένα νέο καινοτομικό προϊόν και προσπαθεί να διεισδύσει σε μια νέα αγορά. Να προστεθούν στα κριτήρια επιλεξιμότητας και δαπάνες για παραγωγή προϊόντων προς επίδειξη και δειγματισμό σε ύψος ακόμα και του 40% του προϋπολογισμού. Θα πρέπει να μπορούν να πουληθούν τα προϊόντα μετά τον δειγματισμό, οπότε να δοθεί προσοχή
ώστε να υπάρχει η σχετική πρόβλεψη στην προκήρυξη. Το ίδιο να ισχύει και για παραγωγή προϊόντων που θα εγκατασταθούν σε χώρους του πελάτη, όπως πχ οι αυτόματοι πωλητές. 8η Παρατήρηση «κεφάλαιο κίνησης» Οι περισσότερες επιχειρήσεις χρειάζονται πλέον των αρχικών δαπανών για την έναρξη λειτουργίας, και κεφάλαιο κίνησης. Από τη στιγμή που δίδεται επιδότηση για την έναρξη της επιχείρησης, θα έπρεπε να υπάρχει πρόβλεψη να δοθεί ένα αρχικό κεφάλαιο κίνησης. Στην Ελλάδα, το κεφάλαιο αυτό παρέχεται μέσω προγραμμάτων εγγυοδοσίας, τα οποία δεν έχουν σχέση με το ΕΣΠΑ και η όποια χρηματοδότηση δίδεται με τραπεζικά κριτήρια. Σήμερα, ελάχιστα άτομα ικανοποιούν πλέον αυτά τα κριτήρια. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου, η κάθε νέα επιχείρηση να είναι επιλέξιμη για δάνειο κεφαλαίου κίνησης με πλήρη (100%) κοινοτική εγγυοδοσία. 9η Παρατήρηση «ηλικιακά όρια» «Δυνητικοί δικαιούχοι της δράσης, για την ίδρυση νέας επιχείρησης, είναι φυσικά πρόσωπα που έχουν γεννηθεί πριν την 1.1.1991 ή ενώσεις αυτών» Τα νέα παιδιά κάτω των 25 ετών αποκλείονται με αυτόν τον τρόπο, δεν γνωρίζουμε το σκεπτικό αλλά θεωρούμε άδικη μια τέτοια επιλογή. Παρά πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις και πολύ επιτυχημένες μάλιστα, έχουν ιδρυθεί από 20αριδες. Να αντικατασταθεί η φράση με «να είναι φυσικά πρόσωπα που έχουν γεννηθεί πριν την 1.1.1996 ή ενώσεις αυτών:»
10η Παρατήρηση «αύξηση ποσοστού ενίσχυσης βάση προσλήψεων» Πρόγραμμα «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΟΛΥ ΜΙΚΡΩΝ & ΜΙΚΡΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ «Στην περίπτωση πρόσληψης νέου προσωπικού, το ποσοστό επιχορήγησης προσαυξάνεται κατά 10 μονάδες μόνο μετά την πιστοποίηση επίτευξης αυτού του στόχου.» Πολύ σωστή η επιλογή αλλά δεν βοηθά αυτόν που θα φτιάξει πολλές θέσεις εργασίας το ίδιο με αυτόν που θα φτιάξει λίγες. Να μπει η λογική της προοδευτικής κλίμακας, με 2% ανά νέο εργαζόμενο μετά τον πρώτο μέχρι του τρεις νέους και από εκεί και μετά 3% για τους επομένους τρεις μέχρι του ύψους του 15% οριζόντιας αύξησης του ποσοστού επιχορήγησης. Είμαστε στην διάθεση σας για μια πιο λεπτομερή συζήτηση για των προτάσεων μας. Με εκτίμηση, Ανδρέας Στεφανίδης Ευάγγελος Αχιλλόπουλος Πρόεδρος ΔΣ ΟΕΣΥΝΕ Επικεφαλής ομάδας Θεσμικών Παρεμβάσεων και Προτάσεων ΟΕΣΥΝΕ