Ψυχοπαθολογία Παιδικής Ηλικίας Αγγελίνα Κατριβάνου Απαρτιωμένη Διδασκαλία
Ψυχοπαθολογία Παιδικής Ηλικίας Βιολογικοί ψυχολογικοί & κοινωνικοί παράγοντες Συνεχώς μεταβαλλόμενοι ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη Συμπεριφορές που παραβιάζουν κοινωνικά όρια Σοβαρές διαταραχές σκέψης/αντίληψης Επανειλημμένα σοβαρά συναισθήματα άγχους, θλίψης κ.α. Γνωστική/ψυχοκινητική ανάπτυξη δεν εξελίσσεται ομαλά. 4-16% Α/Κ: 4/1
Αιτιοπαθογένεια Α. Συστηματικοί παράγοντες Γενετικοί: πιο συχνά πολυγονιδιακοί κληρονομικότητα Το περιβάλλον σημαντικό ρόλο Χρωμοσωμικές ανωμαλίες Διαταραχή στην ενδομήτρια ζωή Περιγεννητικές διαταραχές Β. Σωματικές παθήσεις Εγκεφαλική νόσος /κεκ Σωματική ασθένεια/αναπηρία
Αιτιοπαθογένεια (συνέχεια) Γ. Χαρακτηριολογικοί Παράγοντες «Ταπεραμέντο» Δ. Περιβαλλοντικοί Οικογένεια (σταθερότητα, ασφάλεια, ρόλοι, φροντίδα) Σχολείο (κοινωνικοποίηση, προσαρμοστικότητα, πρότυπα) Κοινωνικό περιβάλλον Πορεία & Πρόγνωση 1/3 των παιδιών που νοσηλεύονται θα ξανανοσηλευτούν σταθερότητα διάγνωσης στις «εξωτερικευμένες» διαταραχές
Αγχώδεις διαταραχές Συνήθως δεν εξελίσσονται σε μόνιμες διαταραχές κατά την ενήλικη ζωή. Α. Διαταραχή Άγχους Αποχωρισμού Φόβος ότι θα συμβεί κάτι κακό, ότι δε θα επιστρέψουν οι γονείς, φόβο να πάει για ύπνο/ σχολείο, σωματικά ενοχλήματα. Β. Διαταραχή Φοβικού Άγχους Αντικείμενα, ζώα, σκοτάδι κτλ. Αποφυγή Καλή πρόγνωση.
Σχολική φοβία 1-2% Άρνηση, σωματικά ενοχλήματα, υποχωρούν συμπτώματα ΣΚ/διακοπές. Καλή πρόγνωση αν δεν υπάρχει λανθάνουσα ψυχοπαθολογία. Άμεσος στόχος να επιστρέψει στο σχολείο.
Παιδική κατάθλιψη Σωματικά συμπτώματα Διαταραχές συμπεριφοράς Εύκολα παραγνωρίζεται 0,4-2,5% Α/Κ: 1/1
Παιδική κατάθλιψη (συνέχεια) Αιτιολογία Γενετικοί παράγοντες (διπολικοί γονείς, κατάθλιψη, υποτροπές, διάρκεια) Οικογενειακοί παράγοντες (συγκρούσεις, υποστήριξη, έκφραση συναισθημάτων, θάνατος γονέα, ψυχική διαταραχή κ.α.) Γνωστικοί παράγοντες. Αίσθημα αβοήθητου, χαμηλή αυτοεκτίμηση. Ψυχοδυναμικοί παράγοντες. Απώλεια- αισθήματα επιθετικότητας- ενδοβολή. Μη συναισθηματική διαθεσιμότητα της μητέρας. Βιολογικοί
Παιδική κατάθλιψη (συνέχεια) Άγχος, φοβίες, σωματικά συμπτώματα, διαταραχές συμπεριφοράς πιο συχνά. Στη βρεφική ηλικία, απάθεια, άρνηση επαφής, αδιαφορία για το περιβάλλον, ανορεξία, αϋπνία. Προσχολική ηλικία: μη συμμετοχή στο παιχνίδι, σωματικά συμπτώματα. Σχολική ηλικία: πτώση απόδοσης, σκέψεις αυτοϋποτίμησης, έκπτωση παρεών με συνομηλίκους, πιστεύει ότι δεν το αγαπούν. Εκρήξεις οργής, προκλητικότητα.
Παιδική κατάθλιψη (συνέχεια) 40-70% συννοσηρότητας Δυσθυμία, αγχώδης διαταραχή, Διαταραχή διαγωγής, Μαθησιακές δυσκολίες. Χειρότερη πορεία. Μέση διάρκεια επεισοδίου 7-9 μέρες 10% τείνουν προς χρονιότητα. 20-30% διπολική διαταραχή πριν τα 20 έτη. Ψυχοθεραπεία για ήπια και μέσης βαρύτητας μορφές o o Σε όλες τις ΨΘ απαιτείται συμμετοχή των γονέων Γνωσιακή, συμπεριφορική, ψυχοδυναμική, οικογενειακή, διαπροσωπική Αναστολείς επαναπρόσληψης σερετονίνης (58% αποτελεσματικότητα)
Παιδικές Ψυχώσεις 1908 S.de Sanctis «Πρωιμότατη άνοια» 1933 H. Potter Παιδική Σχιζοφρένεια 1952 M. Mahler «Συμβιωτική ψύχωση» Σπάνιες, 4-10/ 10.000 0,5-1% έναρξη πριν τα 15 έτη. Γενετική ευαλωτότητα (πρώιμη έναρξη) Διεύρυνση πλάγιων κοιλιών αλλαγές δομής κροταφικού λοβού. Μεταβολές προκλητών δυναμικών Περιβάλλον
Παιδικές Ψυχώσεις (συνέχεια) Βαθιά διαταραχή με το περιβάλλον Αλλοίωση εικόνας εαυτού Αστάθεια ορίων του Εγώ Απουσία πρώτων οργανωτών Αυτοεπιθετικές δραστηριότητες Απουσία μεταβατικού αντικειμένου Ιδιόρρυθμος λόγος Δυσκολία σύναψης σχέσεων Αναστολή, απόσυρση Υπερδιέγερση, διακοπή λόγου Επιθετικότητα απόδοσης, παραλήρημα, ψευδαισθήσεις Έλλειψη οργάνωσης παραληρήματος Ακουστικές ψευδαισθήσεις Ασυναρτησία Πτώση νοητικού πηλίκου
Παιδικές Ψυχώσεις (συνέχεια) Πρόδρομα: Καθυστερήσεις στο λόγο Ιδιάζουσα χρήση λέξεων Διάσπαση προσοχής Διαταραχές συμπεριφοράς Περίεργες ενασχολήσεις Πρωτοβουλίας, φίλων
Παιδικές Ψυχώσεις (συνέχεια) Ψυχοπαθητική/ Σχιζοειδή προσωπικότητα Παιδική σχιζοφρένεια + κακή προνοσηρή προσαρμογή + χαμηλός Δ.Ν. χειρότερη πρόγνωση Νοσηλεία Νοσοκομείο Ημέρας Αντιψυχωτικά Ψυχοθεραπεία
Διαταραχές Διαγωγής Αγόρια, μεγάλες πόλεις, Ιδιοσυστατικοί, γενετικοί, περιβαλλοντικοί παράγοντες. Εκρήξεις θυμού, επιθετικότητα, κλοπή, βία, καταστροφικότητα, βανδαλισμοί, χρήση τοξικών ουσιών. Διάρκεια > 6 μήνες <50% Αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας Έναρξη < 10 ετών χειρότερη πρόγνωση. Συνδυασμένη θεραπευτική παρέμβαση.
Μη Οργανική Ενούρηση (ΜΟΕΝ) Μετά τα 4 έτη. Α/Κ: 2/1 3/4 έχουν τουλάχιστον έναν Α βαθμού συγγενή παραγωγή αντιδιουρητικής ορμόνης Περιβαλλοντικοί παράγοντες, σχέση- τρόπος εκπαίδευσης. Περισσότερα ψυχολογικά προβλήματα. 10-25% συνυπάρχει εγκόπριση. Καλύτερη πρόγνωση στα κορίτσια. Τεχνικές συμπεριφοράς/ ψυχοθεραπεία.
Μη Οργανική Εγκόπριση Πρωτοπαθής. Δευτεροπαθής. Α/Κ: 3-4/1 Συσχέτιση με καθυστέρηση λόγου, ενούρηση, μαθησιακές δυσκολίες, νοητική ανεπάρκεια, περιβαλλοντικοί παράγοντες. Αρνητισμός, πείσμα, αμφιθυμία, απόσυρση. Υφέσεις και εξάρσεις. Συμβουλευτική & Ψυχοθεραπεία. Ρυθμιστικά φάρμακα.
Μυοσπάσματα (Τics) Απότομες, ξαφνικές, ακούσιες, ταχείες, επαναλαμβανόμενες 1/10 παιδιά Α/Κ: 3/1 Γενετικοί και οργανικοί παραγόντες Νευρολογική εκτίμηση Ψυχολογικά : αγχώδη, τελειομανή Έναρξη 5-7 ετών Κινητικά Φωνητικά Απλά - Σύνθετα
Μυοσπάσματα (συνέχεια) Σ. Gilles de la Tourette Πολλαπλά κινητικά & φωνητικά tics Καλή πρόγνωση όταν δεν υπάρχουν συνοδά ψυχιατρικά συμπτώματα ή αναπτυξιακές διαταραχές Αλλάζουν εντοπισμό συχνά σ. GT χειρότερα Υποστηρικτική θεραπεία Φάρμακα
Εκλεκτική αλαλία 1/1000 Α/Κ : 1/1 Ιδιοσυγκρασία παιδιού Διαταραγμένες οικογενειακές σχέσεις Εχθρική ενόρμηση προς γονέα ή φοβικό σύμπτωμα 3-8 ετών Ενδοστρεφή παιδιά 50% ξεπερνούν το πρόβλημα σε μήνες Συμβουλευτική / Ψυχοθεραπεία
Βιβλιογραφία «Σύγγραμμα Ψυχιατρικής», Κ Σολδάτος, Λ Λύκουρας. Ιατρικές Εκδόσεις Βήτα, Αθήνα, 2007 «Σύγχρονη Ψυχιατρική», ΓΝ Παπαδημητρίου, ΙΑ Λιάππας, Ε Λύκουρας, Ιατρικές Εκδόσεις Βήτα, Αθήνα, 2013 Ψυχιατρική παιδιού & εφήβου. ΒΑ Παπαγεωργίου