Γενική Αιρεσιμότητα 3 ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΕΣΠΑ 2014-2020 Σχεδιασμός Εκπαιδευτικής παρέμβασης Το κείµενο αυτό αποτελεί το σχεδιασµό εκπαιδευτικής παρέµβασης, η οποία θα επιτρέψει τη δηµιουργία µιας κοινής αντίληψης και γλώσσας περί αναπηρίας και προσβασιµότητας µεταξύ των στελεχών του ΕΣΠΑ, εξασφαλίζοντας έτσι τους πλέον κατάλληλους όρους για τον αποτελεσµατικό σχεδιασµό των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων καθώς και για την υλοποίηση και παρακολούθηση της εφαρµογής τους. Σηµειώνεται ότι στο παρόν κείµενο έχουν ενσωµατωθεί τα στοιχεία που αφορούν στην πρώτη επικαιροποίηση της εκπαιδευτικής παρέµβασης, η οποία και πραγµατοποιήθηκε µε τη συνεργασία όλων των εµπλεκοµένων στο σχεδιασµό της υπηρεσιών και φορέων. Το σχέδιο εκπαιδευτικής παρέµβασης θα µπορεί να επικαιροποιείται εκ νέου και καθώς θα ολοκληρώνονται τα επιµέρους στάδια εφαρµογής του, βάσει των νέων αναγκών που ενδεχοµένως θα προκύπτουν και σε συνάρτηση µε την αποτίµηση των διαδικασιών αξιολόγησης των δράσεών του. 2015
1. Περιβάλλον έργου Η Ελλάδα επικύρωσε τη Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών για τα δικαιώµατα των ατόµων µε αναπηρία (UNCRPD) µε το Νόµο 4074/2012, συµβαδίζοντας µε τη δέσµευση για µια Ευρώπη χωρίς εµπόδια, ακολουθώντας και εφαρµόζοντας την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Αναπηρία 2010-2020. Στο ΕΣΠΑ η ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία αποτυπώνεται, µεταξύ άλλων, στις απαιτήσεις που ορίζονται µε τη Γενική εκ των Προτέρων Αιρεσιµότητα 3 «Αναπηρία», σύµφωνα µε την οποία είναι αναγκαία «η εκπαίδευση του προσωπικού των αρχών που συµµετέχουν στη διαχείριση και τον έλεγχο των ESI Funds στους τοµείς της εφαρµοστέας κοινοτικής και διεθνούς νοµοθεσίας και πολιτικής για την αναπηρία συµπεριλαµβανοµένης της πρακτικής εφαρµογής του UNCRPD». Στο πλαίσιο της νέας Προγραµµατικής Περιόδου 2014-2020 η εφαρµογή της πολιτικής για την αναπηρία αντικατοπτρίζεται στο βαθµό εναρµόνισης των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων, τοµεακών και περιφερειακών, µε τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής στρατηγικής καθώς και µε την εξασφάλιση των όρων προσβασιµότητας στα Επιχειρησιακά Προγράµµατα κατά τα στάδια σχεδιασµού, υλοποίησής και ελέγχου των έργων. Η ιεύθυνση ιεθνών Σχέσεων της Γενικής ιεύθυνσης ιοικητικής Υποστήριξης και Ηλεκτρονικής ιακυβέρνησης του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, αποτελεί το σηµείο αναφοράς για την παρακολούθηση της εφαρµογής της «Σύµβασης των Ηνωµένων Εθνών για τα δικαιώµατα των ατόµων µε αναπηρίες», καθώς και το συντονιστικό µηχανισµό για τη διευκόλυνση των σχετικών δράσεων. Για την εκπλήρωση της Γενικής εκ των Προτέρων Αιρεσιµότητας 3 η ΜΟ ΑΕ, στο πλαίσιο των αρµοδιοτήτων της και σε συνεργασία µε την Εθνική Συνοµοσπονδία Ατόµων µε Αναπηρία (ΕΣΑµεΑ) καθώς σελ. 1
και τη ιεύθυνση ιεθνών Σχέσεων της Γενικής ιεύθυνσης ιοικητικής Υποστήριξης και Ηλεκτρονικής ιακυβέρνησης του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, όπως επίσης την Ειδική Υπηρεσία Στρατηγικής, Σχεδιασµού και Αξιολόγησης (ΕΥΣΣΑ), έχει προχωρήσει στο σχεδιασµό και την υλοποίηση δράσεων ανάπτυξης ανθρώπινου δυναµικού που κρίνονται στην παρούσα χρονική στιγµή απαραίτητες, καθώς σχετίζονται µε την ικανότητα ανταπόκρισης των στελεχών στις απαιτήσεις ενσωµάτωσης της έννοιας της προσβασιµότητας των ΑµεΑ στις διαδικασίες σχεδιασµού, υλοποίησης και ελέγχου των συγχρηµατοδοτούµενων πράξεων. Ειδικότερα, στα πλαίσια της αρµοδιότητάς της για την εκπαίδευση των στελεχών των ΕΥ του ΕΣΠΑ, η ΜΟ, σε συνεργασία µε την ΕΥΣΣΑ και τους δύο ανωτέρω φορείς και µε την υποστήριξη της «Οµάδας Εργασίας σχετικά µε την ένταξη της διάστασης της αναπηρίας και της µη διάκρισης στο ΕΣΠΑ 2014-2020», προχώρησε στο σχεδιασµό και την έναρξη υλοποίησης µιας εκπαιδευτικής παρέµβασης, η οποία θα επιτρέψει τη δηµιουργία µιας κοινής αντίληψης και γλώσσας περί αναπηρίας και προσβασιµότητας µεταξύ των στελεχών του ΕΣΠΑ, εξασφαλίζοντας έτσι τους πλέον κατάλληλους όρους για τον αποτελεσµατικό σχεδιασµό των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων καθώς και για την υλοποίηση και παρακολούθηση της εφαρµογής τους. Μέσω της εκπαίδευσης θα γίνει ευαισθητοποίηση των στελεχών και αλλαγή των αντιλήψεων περί αναπηρίας, ενώ θα αναπτυχθούν γνώσεις και δεξιότητες που θα επιτρέψουν την αποτελεσµατικότερη ανταπόκριση στην εφαρµογή των κανόνων και των απαιτήσεων που ορίζονται στο ΕΣΠΑ στα συναφή θέµατα. Η εκπαίδευση που έχει σχεδιαστεί στοχεύει στην αλλαγή αντιλήψεων και πρακτικών σε θέµατα αναπηρίας, στην ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων των στελεχών και θα αποτελέσει χώρο ανταλλαγής απόψεων και καλών πρακτικών. 2. Οµάδα στόχος σελ. 2
Στόχος της εκπαιδευτικής παρέµβασης είναι να εκπαιδευθούν όλα τα στελέχη του ΕΣΠΑ, ξεκινώντας από τα στελέχη που εµπλέκονται στο σχεδιασµό των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων και προχωρώντας στη συνέχεια στα στελέχη που εµπλέκονται στην παρακολούθηση της υλοποίησης καθώς και στον έλεγχο των έργων. Η εκπαίδευση των ικαιούχων των έργων, αν και δεν αποτελεί πρώτη χρονικά προτεραιότητα, θεωρείται κρίσιµη για τη συνολική επιτυχία της παρέµβασης, αφού αυτοί αποτελούν σηµαντικό κρίκο στις διαδικασίες υλοποίησης των έργων. Εντάσσονται κατά συνέπεια στην οµάδα στόχο της παρούσας εκπαιδευτικής παρέµβασης. 3. Πλάνο εκπαιδευτικής παρέµβασης Το πλάνο της εκπαιδευτικής παρέµβασης διαµορφώθηκε µε τη συνεργασία της ΜΟ, της ΕΥΣΣΑ, της ΕΣΑµεΑ και της ιεύθυνσης ιεθνών Σχέσεων της Γενικής ιεύθυνσης ιοικητικής Υποστήριξης και Ηλεκτρονικής ιακυβέρνησης του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, όπως επίσης την υποστήριξη της ιεύθυνσης Προστασίας ΑµεΑ και της ιεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας και Κοινωνικής Συνοχής του εν λόγω Υπουργείου. Πριν την οριστικοποίηση αλλά και την 1 η επικαιροποίησή του κοινοποιήθηκε και στα υπόλοιπα µέλη της Οµάδας Εργασίας σχετικά µε την ένταξη της διάστασης της αναπηρίας και της µη διάκρισης στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Οι προτεινόµενες δράσεις περιλαµβάνουν (ενδεικτικά και όχι περιοριστικά): ιερεύνηση των αντιλήψεων των στελεχών των ΕΥ του ΕΣΠΑ σε σχέση µε την αναπηρία και διαπίστωση των αναγκαίων γνώσεων και δεξιοτήτων που θα πρέπει να αποκτηθούν Η δράση βρίσκεται σε εξέλιξη σελ. 3
Συγκέντρωση και διάθεση εκπαιδευτικού υλικού µέσω του intranet της εταιρείας και του συστήµατος τηλεκπαίδευσης της ΜΟ για µια πρώτη ενηµέρωση (π.χ. για το νοµικό πλαίσιο) και ευαισθητοποίηση (επιπλέον υλικό). Η δράση βρίσκεται σε εξέλιξη Υλοποίηση «ιηµερίδας Ενηµέρωσης και Εκπαίδευσης των στελεχών των ΕΥ σε θέµατα αναπηρίας και προσβασιµότητας» Η δράση έχει ολοκληρωθεί Η ιηµερίδα πραγµατοποιήθηκε στην Αθήνα στις 8 & 9 Οκτωβρίου του 2014 και περιελάβανε ενηµερωτικές εισηγήσεις για το νοµικό πλαίσιο αναφορικά µε την αναπηρία και τη µη διάκριση, τις κανονιστικές απαιτήσεις της νέας Προγραµµατικής Περιόδου 2014-2020, την προσέγγιση του αναπηρικού κινήµατος και την προσβασιµότητα υποδοµών, υπηρεσιών, αγαθών (συµπεριλαµβανοµένης της ηλεκτρονικής προσβασιµότητας), αλλά και βιωµατικό εργαστήριο για την παρουσίαση των αναγκών και των εµποδίων για τις βασικές κατηγορίες ΑµεΑ. Επιπλέον, πραγµατοποιήθηκαν τέσσερα θεµατικά εργαστήρια (workshop) µε αντικείµενο τον τρόπο ενσωµάτωσης της διάστασης της αναπηρίας και της προσβασιµότητας στο σχεδιασµό ενός προγράµµατος στους τοµείς των υποδοµών, των νέων τεχνολογιών της κοινωνικής ένταξης, απασχόλησης και επιχειρηµατικότητας, της διοικητικής µεταρρύθµισης και των κρατικών υπηρεσιών. (https://www.espa.gr/el/pages/staticnewprogrammingperiod.aspx) Συµµετέχοντες στην πρώτη αυτή εκπαιδευτική παρέµβαση ήταν στελέχη σχεδιασµού των Ειδικών Υπηρεσιών του ΕΣΠΑ. Υλοποίηση «Ηµερίδας Ενηµέρωσης και Εκπαίδευσης σε θέµατα αναπηρίας και προσβασιµότητας» σελ. 4
Η δράση βρίσκεται στο στάδιο προετοιµασίας και αναµένεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου δεκαηµέρου Μαΐου 2015 µε οµάδα στόχο στελέχη σχεδιασµού, υλοποίησης και ελέγχου Υλοποίηση σεµιναρίων σε εξειδικευµένα θέµατα ανάλογα µε τις απαιτήσεις του νέου Συστήµατος ιαχείρισης και Ελέγχου (δύνανται να γίνουν µέσω εικονικής τάξης). Η δράση θα πραγµατοποιηθεί σε συνέχεια της εκπόνησης του νέου Σ Ε ηµιουργία ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού υλικού για ευρύτερη ενηµέρωση, εκπαίδευση µέσω του συστήµατος τηλεκπαίδευσης της ΜΟ (ενδεικτικά αναφέρεται, βιντεοσκοπηµένες εισηγήσεις κλπ). Η δράση είναι σε εξέλιξη και βρίσκεται στο τελικό στάδιο προετοιµασίας η παροχή των βιντεοσκοπηµένων εισηγήσεων µέσω του συστήµατος τηλεκπαίδευσης της ΜΟ. Forum των στελεχών των ΕΥ αναφορικά µε τη διάσταση της αναπηρίας στα ΕΠ του ΕΣΠΑ. Το forum έχει εκπαιδευτική σκοπιµότητα και θα αποτελέσει χώρο ανταλλαγής απόψεων και καλών πρακτικών µεταξύ των στελεχών. Σεµινάριο/-α για ικαιούχους συγχρηµατοδοτούµενων πράξεων. Σηµειώνεται ότι η αρχικά σχεδιαζόµενη υλοποίηση Ηµερίδας µε θέµα το Σύστηµα ιαχείρισης και Ελέγχου της νέας Προγραµµατικής Περιόδου και ειδικότερα τα θέµατα που άπτονται της υλοποίησης της στρατηγικής για την αναπηρία, αποφασίστηκε να µην πραγµατοποιηθεί ως διακριτή δράση στο πλαίσιο της παρούσας εκπαιδευτικής παρέµβασης, αλλά να ενσωµατωθεί ως θεµατική σε δράσεις ενηµέρωσης και εκπαίδευσης των στελεχών των ΕΥ του ΕΣΠΑ για το νέο Σ Ε, όπως αυτές σχεδιάζεται να πραγµατοποιηθούν από σελ. 5
την Ειδική Υπηρεσία Θεσµικής Υποστήριξης (ΕΥΘΥ) αµέσως µετά την εκπόνησή του. 4. Θεµατικό πλαίσιο και σχεδιαζόµενο χρονοδιάγραµµα παρέµβασης Παρέµβαση Πληθυσµός στόχος Χρόνος υλοποίησης Συγκέντρωση και διάθεση υλικού ιερεύνηση εκπαιδευτικών αναγκών οµές ΕΣΠΑ Ιούνιος 2014 έως Απρίλιος 2015 ιηµερίδα Ενηµέρωση περί αναπηρίας/προσβασιµότητας και ΕΣΠΑ, παρουσίαση αποτελεσµάτων διερεύνησης στάσεων και εκπαιδευτικών αναγκών στελεχών ΕΣΠΑ σε σχέση µε την αναπηρία και την προσβασιµότητα Σύντοµο βιωµατικό εργαστήρι Workshops οµές ΕΣΠΑ (ειδικότερα τα στελέχη σχεδιασµού) 8 & 9 Οκτωβρίου 2014 Οριστικοποίηση σχεδίου εκπαιδευτικής παρέµβασης για την Αναπηρία ΕΣΠΑ 2014-2020 για στελέχη ΕΥ και δικαιούχους οµές ΕΣΠΑ ικαιούχοι Αρχές Οκτωβρίου 2014 1 η επικαιροποίηση σχεδίου εκπαιδευτικής παρέµβασης για την Αναπηρία ΕΣΠΑ 2014-2020 για στελέχη ΕΥ και δικαιούχους οµές ΕΣΠΑ ικαιούχοι Φεβρουάριος 2015 σελ. 6
Ηµερίδα Ενηµέρωση και Εκπαίδευση σε θέµατα αναπηρίας και προσβασιµότητας οµές ΕΣΠΑ (στελέχη σχεδιασµού, υλοποίησης και ελέγχου) Μάιος 2015 Συναντήσεις εργασίας ή εικονικές τάξεις µε κατευθύνσεις, εφόσον απαιτείται, σε εξειδικευµένα θέµατα του νέου Σ Ε Ανά Μονάδες ΕΥ 2015 Υλοποίηση ηλεκτρονικού forum ανταλλαγής απόψεων και καλών πρακτικών οµές ΕΣΠΑ Σεπτέµβριος 2014 - λήξη του ΕΣΠΑ Ανάπτυξη υλικού για εξ αποστάσεως εκπαίδευση οµές ΕΣΠΑ, ικαιούχοι Νοέµβριος 2014 - τέλος 2015 Σεµινάρια εκπαίδευσης ικαιούχων ικαιούχοι 2015 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Το υλικό που θα παραχθεί θα πρέπει να είναι προσβάσιµο. Οι χώροι όπου θα πραγµατοποιηθούν οι εκπαιδεύσεις θα πρέπει να είναι προσβάσιµοι. Θα υπάρχει στις περιπτώσεις που αυτό απαιτηθεί διερµηνεία στη νοηµατική (π.χ. για την υλοποίηση βιωµατικών εργαστηρίων). σελ. 7