Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Γεώργιος Ζανιάς Προεδροσ εετ Πρόλογος επιμελητών... 17 Μιχάλης Μασουράκης, Χρήστος Βλ. Γκόρτσος n Εισαγωγή Χρήστος Βλ. Γκόρτσος Καθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου, Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών Γενικός γραμματέασ της ελληνικής ένωσης τραπεζών Η πορεία προς την «Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση»: θεσμικές και κανονιστικές διαστάσεις και οι επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος... 21 Μιχάλης Μασουράκης Ανώτερος Διευθυντής Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Ανταγωνιστικότητα και εξωστρέφεια: Προϋποθέσεις για την οικονομική ανάπτυξη... 45 n Α. Ανταγωνιστικότητα, εξαγωγές και νέο αναπτυξιακό πρότυπο Δημήτριος Κ. Μαρούλης ΔΙΕυθυνση οικονομικων μελετων, alpha bank Σύμβουλος Διοικήσεως, Alpha Bank Διεθνής ανταγωνιστικότητα - ισοζύγιο πληρωμών Κρίση και ανάπτυξη... 73 Τάσος Αναστασάτος Senior Economist, Eurobank Γκίκας Χαρδούβελης Καθηγητής Πανεπιστημίο Πειραιώς chief Economist, Eurobank Η μακροοικονομική ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας... 97 7
περιεχομενα Νικόλαος Βέττας Γενικός Διευθυντής, Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών Καθηγητής, Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Φραγκώ Κουραντή Μετα-διδακτορική υπότροφος, Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ανταγωνισμός, ανταγωνιστικότητα και εξωστρέφεια Η φύση και ο ρόλος των εμποδίων εισόδου... 121 Χρήστος Παπάζογλου ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ, ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΆΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, ΤΡΆΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΆΔΟΣ Ελληνική εξαγωγική επίδοση: Ανταγωνιστικότητα και ξένες άμεσες επενδύσεις... 137 n Β. Διεθνώς ανταγωνιστικοί κλάδοι Μιχάλης Μητσόπουλος Συντονιστής, σύνδεσμος επιχειρήσεων και βιομηχανιών (ΣΕΒ) Μεταποίηση, ανταγωνισμός και επιχειρηματικό περιβάλλον Άρση εμποδίων - άνοιγμα στον διεθνή ανταγωνισμό... 161 Δημήτρης Δαμιανός Καθηγητής (έως τον Ιανουάριο 2013), Αγροτικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώργος Βλάχος Επίκουρος Καθηγητής, Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και Πολιτικής Αγροτικών Συστημάτων, Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Περί μίας εθνικής στρατηγικής για τη γεωργία και τα τρόφιμα... 179 Μαριάννα Σιγάλα Aναπληρώτρια Καθηγήτρια Διοικησησ υπηρεσιων στον τουρισμο, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Ευάγγελος Χρήστου ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ Mαρκετινγκ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Διοικησης επιχειρήσεων Αλεξανδρειο τει θεσσαλονικησ Aπό τον μαζικό τουρισμό στον τουρισμό της εμπειρίας... 191 Ιωάννης Μπρας hnd CE, BEng (Hons) SEA, MSc EPM, MTEΕ ΠΡΟΕΔΡΟΣ & ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ, ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΛΙΜΕΝΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΑΕ Προορισμός και ανταγωνιστικότητα στον τομέα της κρουαζιέρας... 207 8
Δρ Γεώργιος Α. Γράτσος Πρόεδρος Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος Αναπτυξιακή εθνική ναυτιλιακή στρατηγική... 239 Ιωάννα Χριστοδουλάκη ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΝΑΛΥΤΗΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΕΩΣ ALPHA BANK Ευάγγελος Στάθης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΝΑΛΥΤΗΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ALPHA BANK Η ανταγωνιστικότητα των δυναμικών κλάδων της ελληνικής οικονομίας Η αναγκαιότητα για διασύνδεση των στρατηγικών ανάπτυξης... 257 n Γ. Υποδομές δικτύων Δανάη Διακουλάκη ΧΗΜΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Καθηγήτρια, Εθνικο Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ο ενεργειακός τομέας στην Ελλάδα της κρίσης: προκλήσεις και προοπτικές... 291 Άγγελος Τσακανίκας Διευθυντής Έρευνας ΙΟΒΕ Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης Τεχνολογικών Συστημάτων, ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Ο τομέας των τηλεπικοινωνιών στο νέο αναπτυξιακό πρότυπο της χώρας... 305 Χαρίλαος Ν. Ψαραύτης Καθηγητής Technical University of Denmark Ελληνικά λιμάνια: ο δύσκολος δρόμος της ανταγωνιστικότητας... 319 n Δ. Κοινωνική υποδομή Ηλίας Κικίλιας Διευθυντής Ερευνών, Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών Ανταγωνιστικότητα, κοινωνική πολιτική και απασχόληση: στρατηγικές επιλογές πολιτικής... 327 Μάνος Ματσαγγάνης Ομάδα Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Χρονικό μιας προαναγγελθείσας αποτυχίας; Πώς το σύστημα κοινωνικής προστασίας (δεν) καταπολεμά τη φτώχεια στην Ελλάδα της κρίσης... 341 9
περιεχομενα Ευαγγελία Παπαπέτρου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Η ελληνική αγορά εργασίας στα χρόνια της κρίσης Πρόσφατες εξελίξεις και προοπτικές... 353 Σταύρος Ζωγραφάκης Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Χαράλαμπος Κασίμης Καθηγητής, Τμήμα Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ελληνική οικονομία και μετανάστες: Χτες... σήμερα... αύριο... 381 n Ε. Δημόσια και ιδιωτική ασφάλιση Πλάτων Τήνιος Επικουρος Καθηγητησ, τμημα στατιστικης και ασφαλιστικης επιστημησ, πανεπιστημιο πειραιως Κοινωνική ασφάλιση και ανταγωνιστικότητα: μια παραμελημένη σχέση. 399 Λυκούργος Λιαρόπουλος Ομότιμος Καθηγητής Οργανωσης και οικονομικών υγείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών Εθνική Ασφάλιση Υγείας: Πρόταση μεταρρύθμισης... 415 Μιλτιάδης Νεκτάριος Αναπληρωτήσ Καθηγητήσ, Πανεπιστήμιο Πειραιώς Ιδιωτική ασφάλιση και οικονομική ανάπτυξη Οι προοπτικές της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς... 435 n ΣΤ. Εκπαίδευση - Καινοτομία - Επιχειρηματικότητα Γιώργος Ψαχαρόπουλος Former London School of Economics Πανεπιστήμιο Αθηνών και Βουλή των Ελλήνων Εκπαίδευση - Η άλυτη τραγωδία... 453 Γιάννης Καλογήρου Καθηγητής Τεχνολογικής Οικονομικής & Βιομηχανικής Στρατηγικής, ΕΜΠ, Εργαστήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ υπεύθυνος της Μονάδας Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας του ΕΜΠ Η τεχνολογική ταυτότητα και η καινοτομική επίδοση του επιχειρηματικού τομέα στην ελληνική οικονομία. Δημόσιες πολιτικές και επιχειρηματικές στρατηγικές για την αναβάθμισή του... 461 10
Νίκος Κομνηνός Ερευνητική Μονάδα Αστικής και Περιφερειακής Καινοτομίας, Πολυτεχνική Σχολή, Αριστοτελειο Πανεπιστημιο Θεσσαλονικησ Έλενα Σεφερτζή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης, Πολυτεχνική Σχολή, Αριστοτελειο Πανεπιστημιο Θεσσαλονικησ Έξυπνη εξειδίκευση στην Ελλάδα 2014-2020 Στρατηγικές για έρευνα, καινοτομία και παραγωγική ανανέωση... 477 Παύλος Εμμανουηλίδης ΕΚΤΑΚΤΟΣ Καθηγητής Στρατηγικού Μάνατζμεντ, ALBA Graduate Business School at The American College of Greece Νικόλαος Τραυλός Πρύτανης, Κάτοχος της Έδρας «Καίτη Κυριακοπούλου» στη Χρηματοοικονομική, ALBA Graduate Business School at The American College of Greece Στρατηγική επιχειρηματική ανταγωνιστικότητα... 489 n Ζ. Χωροταξία Γεωργία Γιαννακούρου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τομέας Διοικητικής Επιστήμης, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γρηγόρης Καυκαλάς Καθηγητής, Τομέας Πολεοδομίας-Χωροταξίας, Τμήμα Αρχιτεκτονικής, Πολυτεχνική Σχολή, ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Επανεξετάζοντας τη χωροταξία σε περίοδο κρίσης: αναγκαιότητα, περιεχόμενο και προϋποθέσεις της μεταρρύθμισης... 511 Νίκος Κόνσολας Ομότιμος Καθηγητής, Παντείο Πανεπιστημίο Μία πρόταση για ένα χωροθετικό και αναπτυξιακό μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα... 523 Δρ Γεώργιος Μ. Κορρές Καθηγητής, Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Δρ Αικατερίνη Κόκκινου ΜΕΤΑΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ερευνήτρια, Τμήμα Γεωγραφίας, Εργαστήριο Οικονομικής Γεωγραφίας, Τοπικής Ανάπτυξης και Αστικού Σχεδιασμού, Πανεπιστήμιο Αιγαίου Χωρικός σχεδιασμός και τοπική ανάπτυξη στην Ελλάδα... 533 11
περιεχομενα n Η. Περιβάλλον Ευτύχιος Σαρτζετάκης Καθηγητής Οικονομικών του Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Αναπτυξιακή διάσταση της πολιτικής προστασίας του περιβάλλοντος... 549 n Θ. Θεσμοί Θεόδωρος Π. Φορτσάκης Καθηγητής, Πανεπιστημίο Αθηνών Πρόεδρος Νομικής Σχολής Αθηνών Η επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης... 563 Θοδωρής Πελαγίδης Καθηγητής οικονομικής ανάλυσης Πανεπιστήμιο Πειραιώς Nonresident Senior Fellow, The Brookings Institution, US Πολιτικές καταπολέμησης της διαφθοράς... 575 Παναγιώτης Καρκατσούλης Καθηγητής Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης, Ινστιτούτο Έρευνας Ρυθμιστικών Πολιτικών Διοικητική παθολογία και διοικητική μεταρρύθμιση... 589 n Ι. Φορολογία Βασίλης Θ. Ράπανος Καθηγητής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Αθηνών Γεωργία Καπλάνογλου Επίκουρη Καθηγητρια, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Αθηνών Φορολογία και οικονομική ανάπτυξη Η περίπτωση της Ελλάδας... 609 n ΙΑ. Χρηματοδότηση Σταύρος Β. Θωμαδάκης Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστημίο Αθηνών ΠΡΩΗΝ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΑΣ Ανασυγκρότηση των ροών κεφαλαίου και η αποδέσμευση της κεφαλαιαγοράς από την κρίση... 641 12
Αθανάσιος Στ. Κουλορίδας Λέκτορας Δικαίου Εταιρειών και Κεφαλαιαγοράς του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Διαχειριστής Εταίρος της Δικηγορικής Εταιρείας Athens Business Lawyers ΝΟΜΙΚΟΣ σύμβουλος της Ένωσης Εισηγμένων Εταιρειών (ΕΝΕΙΣΕΤ) KAI του Συνδέσμου Μελών Χρηματιστηρίου Αθηνών (ΣΜΕΧΑ) Εξωστρέφεια, ανταγωνιστικότητα και καινοτομία. Προτάσεις για την ανάπτυξη της ελληνικής κεφαλαιαγοράς... 653 Νικόλαος Θ. Μυλωνάς Καθηγητής Χρηματοοικονομικής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Δημιουργία Χρηματιστηρίου Ενέργειας Ν.Α. Ευρώπης και η συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη... 663 Πλούταρχος Σακελλάρης Καθηγητήσ, Οικονομικο Πανεπιστημίο Αθηνών Επίτιμοσ Αντιπροέδροσ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Η χρηματοδότηση των επενδύσεων... 683 Ηλίας Λεκκός και Παρασκευή Βλάχου Οικονομική Ανάλυση και Αγορές, Όμιλος Τράπεζας Πειραιώς Ανάλυση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στις προοπτικές των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων... 691 Αναστάσιος Ν. Καραγάνης Επίκουρος Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Επιστημονικός Υπεύθυνος στο Ερευνητικό Κέντρο Ποσοτικής Ανάλυσης του Ινστιτούτου Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου Εμπορικά ακίνητα και το πρόβλημα της ρευστότητας των επιχειρήσεων... 707 Συνοπτικά Βιογραφικά Συγγραφέων... 727 13