ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΡΗΤΗΣ 2000-2006

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΡΗΤΗΣ 2000-2006 ΜΕΤΡΟ 1.2 Κοινοπραξίες Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης σε τοµείς Εθνικής Προτεραιότητας Παροχή υπηρεσιών τουριστικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος µέσω πλατφόρµας επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης Κωδικός Έργου: ΚΡ_22 ΠΑΡΑ ΟΤΕΟ 04 Π04 Σχεδιασµός δικτύου πρόσβασης για τη λήψη πολυµεσικών και ιαδικτυακών υπηρεσιών ενηµέρωσης Έκδοση Τελική Σελίδα 1 από 37

Συγγραφείς: Φορείς: Έκδοση: Μήνας Παράδοσης: ρ. Ευάγγελος Πάλλης ρ. Χαράλαµπος Μάντακας ρ. Βασίλειος Ζαχαρόπουλος Γεώργιος Μαστοράκης Ευάγγελος Μαρκάκης Ανάργυρος Σιδέρης ΚΤΕ Κρήτης Τελική Μ6 Ηµεροµηνία Παράδοσης: 04/01/07 Ενότητα Εργασίας: ΕΕ2 Copyright Κοινοπραξία ΠΑΣΙΦΑΗ, 2006 Έκδοση Τελική Σελίδα 2 από 37

Η κοινοπραξία του ΠΑΣΙΦΑΗ αποτελείται από: Εµπλοκή στο Έργο* Φορέας Συντοµογραφία Φορέα Περιφέρεια Α Κέντρο Τεχνολογικής Έρευνας Κρήτης KTE Κρήτη Σ ΤΕΧΝΕΤΡΟΠΙΑ ΕΠΕ ΤΝΕΤ Κρήτη Σ Ίκαρος Ραδιοτηλεοπτικές Επιχειρήσεις Α.Ε. Κρήτη TV CTV Κρήτη *Α = Ανάδοχος Σ = Συνεργαζόµενος Έκδοση Τελική Σελίδα 3 από 37

Ιστορικό Παραδοτέου Ηµεροµηνία Έκδοση Φορέας Περιγραφή Έκδοσης 10/09/06 Προσχέδιο v0.1 ΚΤΕ ηµιουργία Εγγράφου Σχεδιασµός ικτύου Πρόσβασης 15/10/06 v0.7 ΚΤΕ Τεχνικές Προδιαγραφές - Συγγραφή Παραδοτέου 22/11/06 v1.3 ΚΤΕ Συγγραφή Παραδοτέου 29/12/06 Τελική ΚΤΕ Τελική Έκθεση Φορέα Έκδοση Τελική Σελίδα 4 από 37

Περίληψη Το παραδοτέο Π04 του έργου ΠΑ.Σ.Ι.Φ.Α.Η. αναφέρεται στο σχεδιασµό του δικτύου πρόσβασης της προτεινόµενης γενικής δικτυακής αρχιτεκτονικής επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης για την παροχή πολυµεσικού και ιαδικτυακού υλικού ενηµέρωσης τουριστικού ενδιαφέροντος στους επισκέπτες αλλά και στους κατοίκους της πόλης του Ηρακλείου οι οποίοι θα βρίσκονται σε επιλεγµένα σηµεία. Έχουν µελετηθεί και καθορισθεί όλες οι λειτουργικές και τεχνικές προδιαγραφές που αφορούν τους ενδιάµεσους κόµβους διανοµής και το δίκτυο πρόσβασης της προτεινόµενης ευρυζωνικής µητροπολιτικής υποδοµής η οποία θα αξιοποιεί τη δυνατότητα του προτύπου DVB-T για τη δηµιουργία ενός δικτυακού κορµού που θα επιτρέπει τη διασύνδεση των κόµβων αυτών µέσα στην περιοχή εκποµπής. Στο παραδοτέο αυτό παρουσιάζονται αναλυτικά όλες οι λειτουργικές µονάδες που αναφέρονται στη σχεδίαση των ενδιάµεσων κόµβων και της αλυσίδας λήψης της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης καθώς και θέµατα σχετικά µε τα διαθέσιµα πρωτόκολλα ασύρµατης επικοινωνίας για τη δηµιουργία του δικτύου πρόσβασης, τα κατάλληλα κανάλια επιστροφής, τον εξοπλισµό των τελικών χρηστών (λήψη µονόδροµων υπηρεσιών αρχαιολογικού ενδιαφέροντος µε τη χρήση Set Top Box καρτών επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης για Η/Υ και αµφίδροµων υπηρεσιών τουριστικού ενδιαφέροντος µέσω καρτών πρόσβασης IEEE 802.11 b/g στο ασύρµατο δίκτυο των ενδιάµεσων κόµβων διανοµής), τους δέκτες και την αλυσίδα λήψης DVB-T καθώς και το πρότυπο διαδραστικότητας το οποίο θα αξιοποιηθεί στους κόµβους διανοµής για την παροχή των αµφίδροµων διαδικτυακών υπηρεσιών. Έκδοση Τελική Σελίδα 5 από 37

Περιεχόµενα 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...8 1.1 Σκοπός Παραδοτέου...8 1.2 Γενική Επισκόπηση...8 2 ΙΚΤΥΟ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ...9 2.1 Αρχιτεκτονική Ενδιάµεσων Κόµβων ιανοµής...10 2.2 Κανάλια Επιστροφής...14 2.3 ίκτυο Πρόσβασης Τελικών Χρηστών...15 2.3.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ...15 2.4 Εξοπλισµός Τελικού Χρήστη...15 2.4.1 Συσκευές Set-Top-Box...16 2.4.2 Συσκευές λήψης DVB-T για Η/Υ...18 2.4.3 Συσκευές λήψης IEEE 802.11 b/g...18 3 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ...20 3.1 Ασύρµατο δίκτυο πρόσβασης τελικών χρηστών...20 3.1.1 Πλεονεκτήµατα ασύρµατου δικτύου πρόσβασης...20 3.1.2 οµικά στοιχεία ασύρµατων δικτύων...21 3.1.3 Ασύρµατα δίκτυα IEEE 802.11...24 3.1.3.1 Φυσικό στρώµα του 802.11 µε χρήση της τεχνικής ευρέως φάσµατος (Frequency Hopping, Direct Sequence)...28 3.2 Αλυσίδα λήψης επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης...30 3.3 έκτης DVB-T...31 3.4 Πρότυπο ιαδραστικότητας...33 4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...37 Έκδοση Τελική Σελίδα 6 από 37

Λίστα Σχηµάτων Σχήµα 1. Γενική Αρχιτεκτονική ικτύου Επίγειας Ψηφιακής Τηλεόρασης... 9 Σχήµα 2. Ενδιάµεσος Κόµβος ιανοµής µε Ασύρµατο Κανάλι Επιστροφής... 11 Σχήµα 3. Αρχιτεκτονική Ενδιάµεσου Κόµβου ιανοµής (Ασύρµατο Κανάλι Επιστροφής)..12 Σχήµα 4. Ενδιάµεσος Κόµβος ιανοµής µε Ενσύρµατο Κανάλι Επιστροφής... 13 Σχήµα 5. Αρχιτεκτονική Ενδιάµεσου Κόµβου ιανοµής (Ενσύρµατο Κανάλι Επιστροφής). 14 Σχήµα 6. Τεχνικά Χαρακτηριστικά Εξοπλισµού ικτύου Πρόσβασης... 15 Σχήµα 7. Κεραίες UHF... 16 Σχήµα 8. έκτης DVB-T... 17 Σχήµα 9. Στοιχεία έκτη Σηµάτων Επίγειας Ψηφιακής Τηλεόρασης... 17 Σχήµα 10. Τεχνικά Χαρακτηριστικά Καρτών DVB-T... 18 Σχήµα 11. Τεχνικά Χαρακτηριστικά Καρτών Ασύρµατου ικτύου Πρόσβασης... 19 Σχήµα 12. Πολυκατευθυντικές spread spectrum κεραίες: (α) οριζόντιας πόλωσης, (β) κάθετης πόλωσης... 22 Σχήµα 13. Μονοκατευθυντικές spread spectrum κεραίες (α) 22 beam width (β) 7,5 beam width... 23 Σχήµα 14. Λειτουργία WLAN µέσω των επιπέδων MAC και PHY... 24 Σχήµα 15. Σχηµατική Αναπαράσταση δύο BSS... 26 Σχήµα 16. Ad-hoc ίκτυο... 26 Σχήµα 17. Σύνδεση µέσω Access Points... 27 Σχήµα 18. ιασύνδεση µε Ενσύρµατο ίκτυο... 28 Σχήµα 19. Τεχνική Ευρέως Φάσµατος... 29 Σχήµα 20. Ακολουθία Μεταπήδησης Συχνότητας... 29 Σχήµα 21. Αλυσίδα Λήψης Επίγειας Ψηφιακής Τηλεόρασης... 30 Σχήµα 22. Συχνότητες UHF... 31 Σχήµα 23. Λειτουργικό ιάγραµµα έκτη DVB-T... 32 Σχήµα 24. Λειτουργικό ιάγραµµα έκτη DVB-T (Αποκωδικοποίηση Καναλιού)... 32 Σχήµα 25. Λειτουργικό ιάγραµµα έκτη Set-Top-Box... 33 Σχήµα 26. Πρότυπα Προδιαγραφών Καναλιού Επιστροφής... 35 Σχήµα 27. Μοντέλο Συστήµατος ιαδραστικότητας... 35 Έκδοση Τελική Σελίδα 7 από 37

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Σκοπός Παραδοτέου Ο σκοπός του παραδοτέου Π04 Σχεδιασµός δικτύου πρόσβασης για τη λήψη πολυµεσικών και είναι να παρουσιάσει το σχεδιασµό των ενδιάµεσων κόµβων διανοµής του προτεινόµενου δικτύου επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης για την παροχή των υπηρεσιών ενηµέρωσης τουριστικού ενδιαφέροντος στους τελικούς χρήστες οι οποίοι θα βρίσκονται σε επιλεγµένα σηµεία στην πόλη του Ηρακλείου. 1.2 Γενική Επισκόπηση. Οι δυνατότητες της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης δε βρίσκουν µόνο εφαρµογή στη µετάδοση πολλαπλών ψηφιακών προγραµµάτων αλλά επεκτείνονται και σε σύγχρονες δικτυακές και διαδραστικές εφαρµογές όπως είναι η δικτύωση µίας περιοχής, η δηµιουργία ευρυζωνικών υποδοµών καθώς και η παροχή νέων υπηρεσιών δεδοµένων στους τελικούς χρήστες. Στο έργο ΠΑΣΙΦΑΗ θα αξιοποιηθεί η δυνατότητα της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης για τη δηµιουργία ενός δικτυακού κορµού στο Ηράκλειο ο οποίος θα επιτρέπει τη διασύνδεση ενδιάµεσων κόµβων διανοµής που θα προσφέρουν ταχεία πρόσβαση των επισκεπτών στις αµφίδροµες διαδικτυακές υπηρεσίες ενηµέρωσης. Επιπλέον θα δοθεί έµφαση στην εξέταση καινοτόµων στοιχείων της τουριστικής προσφοράς της Κρήτης, των περιοχών µε ιδιαίτερο φυσικό κάλος των ιστορικών και θρησκευτικών µνηµείων και στη µελέτη για την υλοποίηση της προβολής των παραπάνω µέσω της προτεινόµενης πλατφόρµας επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης µε στόχο τη βιώσιµη τουριστική ανάπτυξη του νησιού κάνοντας χρήση των νέων τεχνολογιών για την παροχή υπηρεσιών πληροφόρησης σε πολλούς επισκέπτες αλλά και στους κατοίκους της πόλης του Ηρακλείου. Στο παραδοτέο αυτό παρουσιάζονται όλες οι τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές που έχουν µελετηθεί για την υλοποίηση του δικτύου πρόσβασης των αµφίδροµων υπηρεσιών µέσω της τηλεοπτικής ροής µεταφοράς και των ενδιάµεσων κόµβων διανοµής στα πλαίσια του ερευνητικού έργου ΠΑΣΙΦΑΗ. Μελετήθηκαν θέµατα σχετικά µε τα πρωτόκολλα ασύρµατων δικτύων, τα κατάλληλα κανάλια επιστροφής, τον εξοπλισµό των τελικών χρηστών (παροχή υπηρεσιών αρχαιολογικού ενδιαφέροντος µε τη χρήση Set Top Box καρτών επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης και υπηρεσιών τουριστικού ενδιαφέροντος µέσω καρτών πρόσβασης στο ασύρµατο δίκτυο των ενδιάµεσων κόµβων διανοµής), τους δέκτες και την αλυσίδα λήψης DVB-T καθώς και το πρότυπο διαδραστικότητας το οποίο θα αξιοποιηθεί στους κόµβους διανοµής για την παροχή των αµφίδροµων υπηρεσιών. Έκδοση Τελική Σελίδα 8 από 37

2 ΙΚΤΥΟ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Η γενική αρχιτεκτονική του προτεινόµενου δικτύου επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης του έργου ΠΑΣΙΦΑΗ (σχήµα 1) αποτελείται από δύο βασικά υποσυστήµατα: α) ένα κεντρικό σηµείο εκποµπής και β) δύο ενδιάµεσους κόµβους διανοµής (Cell Main Nodes, CMN) οι οποίοι βρίσκονται µέσα στην περιοχή κάλυψης. Ο σχεδιασµός του κεντρικού σηµείου εκποµπής παρουσιάζεται αναλυτικά στο παραδοτέο Π03 Σχεδιασµός και προσαρµογή γενικής αρχιτεκτονικής κεντρικού σηµείου εκποµπής επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης ενώ σε αυτό το παραδοτέο παρουσιάζεται αναλυτικά ο σχεδιασµός των ενδιάµεσων κόµβων διανοµής οι οποίοι θα βρίσκονται σε επιλεγµένα σηµεία µέσα στην πόλη του Ηρακλείου. Εκποµπή UHF (DVB-T) Ενδιάµεσος Κόµβος ιανοµής (Ασύρµατο Κανάλι Επιστροφής) Κεντρικό Σηµείο Εκποµπής Περιοχή Εκποµπής DVB-T Περιοχή Ασύρµατου ικτύου Υπόµνηµα Ασύρµατο κανάλι επιστροφής Εκποµπή DVB-T Περιοχή εκποµπής Κεραία Λήψης UHF Ενδιάµεσος Κόµβος ιανοµής (Ενσύρµατο Κανάλι Επιστροφής) Περιοχή Ασύρµατου ικτύου Κανάλι επιστροφής PSTN Σχήµα 1. Γενική Αρχιτεκτονική ικτύου Επίγειας Ψηφιακής Τηλεόρασης Έκδοση Τελική Σελίδα 9 από 37

Κάθε ενδιάµεσος κόµβος θα δίνει τη δυνατότητα σε έναν αριθµό τελικών χρηστών (γεωγραφικά κοντά στον κόµβο) να έχουν πρόσβαση στις ιαδικτυακές υπηρεσίες ενηµέρωσης τουριστικού ενδιαφέροντος που θα προσφέρονται από το προτεινόµενο δίκτυο επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης. Οι συγκεκριµένες υπηρεσίες θα ενθυλακώνονται µέσα στο κοινό ψηφιακό µπουκέτο και θα µεταδίδονται σε όλη την περιοχή εκποµπής µαζί µε τα πολλαπλά ψηφιακά τηλεοπτικά προγράµµατα σε µία κοινή ροή µεταφοράς η οποία σχηµατίζει το τελικό τηλεοπτικό µπουκέτο. Η εκποµπή του µπουκέτου θα πραγµατοποιείται σύµφωνα µε το πρότυπο DVB-T και κάθε τελικός χρήστης θα λαµβάνει τις κατάλληλες δικτυακές υπηρεσίες µέσω του ενδιάµεσου κόµβου διανοµής στον οποίο είναι συνδεδεµένος ενώ παράλληλα µπορεί να λαµβάνει τα πολλαπλά ψηφιακά προγράµµατα από το κανάλι των UHF µε τη χρήση συσκευής set-top-box /αποκωδικοποιητής DVB-T. Στο συγκεκριµένο παραδοτέο θα παρουσιασθεί ο σχεδιασµός της γενικής αρχιτεκτονικής των ενδιάµεσων κόµβων διανοµής οι οποίοι θα υλοποιηθούν στα πλαίσια του έργου ΠΑΣΙΦΑΗ για την παροχή των αµφίδροµων υπηρεσιών ενηµέρωσης τουριστικού ενδιαφέροντος ενώ στόχος είναι η ανάπτυξη και η επίδειξη των δυνατοτήτων της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης για τη δηµιουργία δικτύων κορµού που θα επιτρέπουν τη διασύνδεση αυτών των κόµβων σε µία µητροπολιτική περιοχή όπως αυτή της πόλης του Ηρακλείου. Προς την κατεύθυνση αυτή ο στόχος των ερευνητικών οµάδων είναι να παρουσιάσουν τη δυνατότητα χρήσης της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης για τη δηµιουργία µίας κοινής ψηφιακής τηλεοπτικής δέσµης (ψηφιακό κανάλι στα UHF) όπου οι ενδιαφερόµενοι θα έχουν πρόσβαση µέσω του κατάλληλου κόµβου κάνοντας χρήση του πρωτοκόλλου Internet. Επιπλέον έχουν µελετηθεί και παρουσιάζονται θέµατα σχετικά µε τη δυνατότητα συνέργιας µεταξύ των τεχνολογιών τηλεπικοινωνιών και των δικτύων επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης για τη δηµιουργία ενός ευρυζωνικού δικτύου παροχής αµφίδροµων διαδικτυακών υπηρεσιών, οπτικοακουστικού υλικού σε µορφή πολυεκποµπής και γρήγορη πρόσβαση στο ιαδίκτυο. Στόχος του παραδοτέου επίσης αποτελεί η παρουσίαση της µελέτης των απαραίτητων πρωτοκόλλων και προτύπων για την υλοποίηση των δικτύου πρόσβασης που θα εξασφαλίζουν υψηλή ποιότητα υπηρεσιών στους επισκέπτες µέσα από την προτεινόµενη δικτυακή υποδοµή επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης. Με τον τρόπο αυτό δηµιουργείται στην πόλη ένα δίκτυο πρόσβασης σε πληροφορίες σχετικά µε τις τουριστικές περιοχές της Κρήτης ενώ παράλληλα ο τελικός χρήστης θα έχει τη δυνατότητα µε τη χρήση των κατάλληλων αποκωδικοποιητών επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης να λαµβάνει πολλαπλά ψηφιακά τηλεοπτικά προγράµµατα αρχαιολογικού και πολιτιστικού κυρίως ενδιαφέροντος. Οι πληροφορίες θα παρέχονται στον κάθε ενδιαφερόµενο µε µέγιστη ασφάλεια και ευχρηστία µε τη χρήση απλών Η/Υ και των κατάλληλων συσκευών λήψης settop-box, ενώ δίνεται έτσι η ευκαιρία για την προβολή σηµαντικών στοιχείων του νησιού. 2.1 Αρχιτεκτονική Ενδιάµεσων Κόµβων ιανοµής Υιοθετώντας την αρχιτεκτονική των σχηµάτων 2 και 4 δίνεται η δυνατότητα δηµιουργίας κοµβικών σηµείων πρόσβασης στις υπηρεσίες ενηµέρωσης τουριστικού ενδιαφέροντος που θα παρέχονται µέσα από το προτεινόµενο δίκτυο µέσα στην περιοχή κάλυψης της επίγειας Έκδοση Τελική Σελίδα 10 από 37

ψηφιακής τηλεόρασης. Η γενική διάταξη ενός ενδιάµεσου κόµβου διανοµής µε ασύρµατο κανάλι επιστροφής παρουσιάζεται συγκεκριµένα στο σχήµα 2. Το δίκτυο πρόσβασης στις αµφίδροµες υπηρεσίες δηµιουργείται σε αυτήν τη διάταξη µε τη χρήση ασύρµατης ζεύξης σύµφωνα µε το πρότυπο IEEE 802.11b/g. Ένα τέτοιο ασύρµατο δίκτυο πρόσβασης επιτρέπει την point-to-multipoint επικοινωνία του τελικού χρήστη µε τον ενδιάµεσο κόµβο σε αρχιτεκτονική κυψέλης. Ενδιάµεσος Κόµβος ιανοµής Εκποµπή DVB-T (Προγράµµατα TV + εδοµένα IP) Κεραία Λήψης UHF UHF/OFDM εκτής Κεντρικό Σηµείο Εκποµπής Ασύρµατο Κανάλι Επιστροφής ιαµορφωτής Μετατροπέας MPEG-2 Ροής Μεταφοράς σε IP δεδοµένα IP ροµολογητής Ροή Μεταφοράς DVB-T MPEG-2 αποπολυπλέκτης \ ETHERNET 1 st σηµείο πρόσβασης ασύρµατου δικτύου Ν st σηµείο πρόσβασης ασύρµατου δικτύου Ασύρµατη κάρτα Κεραία Λήψης UHF Αποκωδικοποιητής Ασύρµατη κάρτα Ασύρµατη κάρτα Η/Υ TV Η/Υ Η/Υ ιαδραστικός Χρήστης Παθητικός εκτής Τηλεόρασης ιαδραστικός Χρήστης ιαδραστικός Χρήστης Σχήµα 2. Ενδιάµεσος Κόµβος ιανοµής µε Ασύρµατο Κανάλι Επιστροφής Οι διαδραστικοί χρήστες έχουν έτσι τη δυνατότητα να ζητούν το ιαδικτυακό περιεχόµενο το οποίο προσφέρεται από το δίκτυο της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης στέλνοντας τις αιτήσεις τους στον ενδιάµεσο κόµβο ο οποίος αναλαµβάνει να τις δροµολογήσει στο κεντρικό σηµείο εκποµπής µέσω του µονόδροµου καναλιού επιστροφής. Οι υπηρεσίες κατά απαίτηση εκπέµπονται στη συχνότητα των UHF και λαµβάνονται από τη διεπαφή λήψης του ενδιάµεσου κόµβου ο οποίος προωθεί τη ιαδικτυακή κίνηση στους τελικούς χρήστες µέσω του ασύρµατου δικτύου πρόσβασης. Με αυτόν τον τρόπο ο τελικός χρήστης χρησιµοποιώντας µία µόνο διεπαφή (ασύρµατη κάρτα δικτύου) επικοινωνίας µε τον πάροχο των υπηρεσιών (αρχιτεκτονική δικτύου επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης) έχει τη δυνατότητα λήψης περιεχοµένου µε τη χρήση ενός απλού Η/Υ (σχήµα 3). Έκδοση Τελική Σελίδα 11 από 37

Σχήµα 3. Αρχιτεκτονική Ενδιάµεσου Κόµβου ιανοµής (Ασύρµατο Κανάλι Επιστροφής) Στο σχήµα 4 παρουσιάζεται η διάταξη ενός ενδιάµεσου κόµβου διανοµής ο οποίος χρησιµοποιεί ενσύρµατο κανάλι επιστροφής (PSTN) διασύνδεσης του κόµβου µε το κεντρικό σηµείο εκποµπής για τη µεταφορά των αιτήσεων/επιβεβαιώσεων της ιαδικτυακής κίνησης των τελικών χρηστών. Μία τέτοια διάταξη µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε αποµακρυσµένες περιοχές όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα πρόσβασης σε ευρυζωνικές υπηρεσίες επεκτείνοντας έτσι τις δικτυακές υποδοµές µε τη χρήση της τεχνολογίας DVB-T. Στα σχήµατα των διατάξεων που αφορούν τους ενδιάµεσους κόµβους διανοµής παρατηρείται ότι αποτελούνται από τρεις διαφορετικές διεπαφές. Η πρώτη αφορά την αλυσίδα λήψης των σηµάτων επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης για την κατάλληλη αποδιαµόρφωση και αποκωδικοποίηση για την ανάκτηση της ψηφιακής τηλεοπτικής ροής µέσα στην οποία µεταφέρονται όλες οι υπηρεσίες των ψηφιακών τηλεοπτικών προγραµµάτων και των διαδικτυακών υπηρεσιών. Η διεπαφή αυτή µαζί µε την διεπαφή του καναλιού επιστροφής το οποίο µεταφέρει την αντίστροφη διαδικτυακή κίνηση στο κεντρικό σηµείο εκποµπής θα αποτελέσουν τα βασικά στοιχεία για την προσπάθεια δηµιουργίας ενός αµφίδροµου δικτύου επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης σύµφωνα µε το πρότυπο διαδραστικότητας το οποίο παρουσιάζεται αναλυτικά στο κεφάλαιο 3.4 του παραδοτέου. Θα πραγµατοποιηθεί µε αυτόν τον τρόπο η σύγκλιση µεταξύ των τηλεπικοικωνιακών δικτύων και των δικτύων ευρυεκποµπής δηµιουργώντας έτσι µία υποδοµή η οποία θα δίνει τη δυνατότητα παροχής σε υπηρεσίες ενηµέρωσης τουριστικού ενδιαφέροντος. Η τρίτη διεπαφή αφορά το δίκτυο πρόσβασης των τελικών χρηστών, οι λειτουργικές προδιαγραφές της οποίας παρουσιάζονται αναλυτικά σε αυτό το παραδοτέο. Όλες οι εργασίες δροµολόγησης των διαδικτυακών ροών θα πραγµατοποιηθούν κατά τη διάρκεια υλοποίησης αυτών των ενδιάµεσων κόµβων Έκδοση Τελική Σελίδα 12 από 37

διανοµής έτσι ώστε να αποτελέσουν πλήρως λειτουργικές διατάξεις παροχής αµφίδροµων διαδικτυακών υπηρεσιών στους τελικούς χρήστες οι οποίοι θα συνδεθούν σε αυτούς. Ενδιάµεσος Κόµβος ιανοµής Εκποµπή DVB-T (Προγράµµατα TV + εδοµένα IP) Κεραία Λήψης UHF UHF/OFDM εκτής Κεντρικό Σηµείο Εκποµπής PSTN Ενσύρµατο Κανάλι Επιστροφής PSTN Modem Μετατροπέας MPEG-2 Ροής Μεταφοράς σε IP δεδοµένα IP ροµολογητής Ροή Μεταφοράς DVB-T MPEG-2 αποπολυπλέκτης \ ETHERNET 1 st σηµείο πρόσβασης ασύρµατου δικτύου Ν st σηµείο πρόσβασης ασύρµατου δικτύου Ασύρµατη κάρτα Κεραία Λήψης UHF Αποκωδικοποιητής Ασύρµατη κάρτα Ασύρµατη κάρτα Η/Υ TV Η/Υ Η/Υ ιαδραστικός Χρήστης Παθητικός εκτής Τηλεόρασης ιαδραστικός Χρήστης ιαδραστικός Χρήστης Σχήµα 4. Ενδιάµεσος Κόµβος ιανοµής µε Ενσύρµατο Κανάλι Επιστροφής Στην αρχιτεκτονική του ενδιάµεσου κόµβου διανοµής του σχήµατος 5 αξιοποιείται µία γραµµή χαµηλού εύρους ζώνης (PSTN), η οποία θα χρησιµοποιηθεί για τη δηµιουργία ενός ασύµµετρου δικτύου όπου η εµπρόσθια διαδικτυακή κίνηση θα µεταφέρεται µέσω της κοινής τηλεοπτικής ροής µεταφοράς DVB-T που θα εκπέµπεται από το κεντρικό σηµείο εκποµπής µαζί µε τα πολλαπλά ψηφιακά τηλεοπτικά προγράµµατα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ενώ η κίνηση επιστροφής θα µεταφέρεται µέσω του καναλιού επιστροφής. Η λήψη των απαραίτητων υπηρεσιών στον ενδιάµεσο κόµβο διανοµής αναµένεται να πραγµατοποιείται µε υψηλούς ρυθµούς µετάδοσης αν και θα χρησιµοποιηθεί µία γραµµή PSTN λόγω του µικρού ρυθµού µετάδοσης που απαιτείται για τη µεταφορά των αιτήσεων/επιβεβαιώσεων της διαδικτυακής κίνησης επιστροφής. Οι ευρυζωνικές υπηρεσίες θα δροµολογούνται στη συνέχεια µέσω ενός µηχανισµού δροµολόγησης, ο οποίος θα υλοποιηθεί στα πλαίσια του έργου ΠΑΣΙΦΑΗ, προς το δίκτυο πρόσβασης για τη µετάδοσή τους στους τελικούς χρήστες που θα χρησιµοποιούν τις κατάλληλες κάρτες ασύρµατου δικτύου. Έκδοση Τελική Σελίδα 13 από 37

Σχήµα 5. Αρχιτεκτονική Ενδιάµεσου Κόµβου ιανοµής (Ενσύρµατο Κανάλι Επιστροφής) 2.2 Κανάλια Επιστροφής Τα κανάλια επιστροφής αποτελούν µία µονόδροµη σύνδεση του ενδιάµεσου κόµβου διανοµής µε το κεντρικό σηµείο εκποµπής για τη µεταφορά ιαδικτυακών δεδοµένων (αιτήσεων/επιβεβαιώσεων) των τελικών χρηστών δίνοντας έτσι τη δυνατότητα σε αυτούς να γίνουν διαδραστικοί και να λαµβάνουν υπηρεσίες κατά απαίτηση. Στην προτεινόµενη δικτυακή υποδοµή για την παροχή των διαδραστικών υπηρεσιών τουριστικού ενδιαφέροντος θα χρησιµοποιηθούν δύο διαφορετικά κανάλια επιστροφής, ενσύρµατης και ασύρµατης σύνδεσης µε το κεντρικό σηµείο εκποµπής και θα αξιολογηθεί η απόδοση της γενικής αρχιτεκτονικής καθώς και των ενδιάµεσων κόµβων για την απρόσκοπτη παροχή του υλικού στους τελικούς χρήστες. Η χρήση ενδιάµεσων κόµβων διανοµής µε κανάλια επιστροφής οι οποίοι διασυνδέονται µε τον ευρυζωνικό κορµό της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης δηµιουργεί µία αποκεντρωµένη δικτυακή υποδοµή στην οποία οι τελικοί χρήστες έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στις αµφίδροµες υπηρεσίες του δικτύου µε τη χρήση µίας µόνο απλής διεπαφής µειώνοντας έτσι σηµαντικά την πολυπλοκότητα του συστήµατος και του αριθµού των διεπαφών που υλοποιούνται µε τα πολλαπλά κανάλια επιστροφής των χρηστών προς τον πάροχο του περιεχοµένου. Με αυτόν τον τρόπο αξιοποιείται κατάλληλα η δυνατότητα παροχής διαδικτυακών υπηρεσιών από το δίκτυο της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης το οποίο Έκδοση Τελική Σελίδα 14 από 37

χρησιµοποιείται και για τη µετάδοση πρόσθετων υπηρεσιών ενηµέρωσης και όχι µόνο πολλαπλών ψηφιακών τηλεοπτικών προγραµµάτων. Στους ενδιάµεσους κόµβους διανοµής, ο σχεδιασµός των οποίων παρουσιάζεται σε αυτό το παραδοτέο, θα χρησιµοποιηθεί µία σύνδεση PSTN και µία ζεύξη IEEE 802.11 για την υλοποίηση των καναλιών επιστροφής. 2.3 ίκτυο Πρόσβασης Τελικών Χρηστών Το δίκτυο πρόσβασης των τελικών χρηστών στις παρεχόµενες υπηρεσίες για το έργο ΠΑΣΙΦΑΗ έχει σχεδιαστεί να υλοποιηθεί σύµφωνα µε τις τεχνολογίες ασύρµατων δικτύων IEEE 802.11 οι οποίες προσφέρουν αρκετά πλεονεκτήµατα σε σχέση µε τα ενσύρµατα δίκτυα. Στο κεφάλαιο 3 παρουσιάζονται οι λειτουργικές προδιαγραφές αυτών των δικτύων ενώ στο παρακάτω σχήµα αναφέρονται επιγραµµατικά µερικά από τα τεχνικά χαρακτηριστικά τα οποία πρέπει να πληρούν οι συσκευές σύµφωνα µε τις οποίες θα υλοποιηθούν τα δίκτυα πρόσβασης για την παροχή των υπηρεσιών τουριστικού ενδιαφέροντος στους τελικούς χρήστες. 2.3.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Συχνότητα λειτουργίας: 2.4GHz Ισχύς Εξόδου: 18dBm Υποστηριζόµενες Τυποποιήσεις: IEEE 802.3, IEEE 802.3u, IEEE 802.11g, IEEE 802.11b Wireless security: WEP, Wireless MAC Filtering, WPA,WPA2 Security features: Stateful Packet Inspection (SPI) Firewall, Internet Policy Αριθµός καναλιών λειτουργίας: 13 Επιπρόσθετα χαρακτηριστικά: 4 port LAN rooter Θύρες επικοινωνίας: 1 internet 4 LAN Είδος Καλωδίωσης: UTP CAT5 Σχήµα 6. Τεχνικά Χαρακτηριστικά Εξοπλισµού ικτύου Πρόσβασης 2.4 Εξοπλισµός Τελικού Χρήστη Οι τελικοί χρήστες του έργου ΠΑΣΙΦΑΗ θα χρησιµοποιήσουν διαφορετικού είδους εξοπλισµό ανάλογα µε το είδος της υπηρεσίας που θέλουν να λάβουν η οποία θα προσφέρεται από το προτεινόµενο δίκτυο επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης. Οι τελικοί χρήστες Έκδοση Τελική Σελίδα 15 από 37

οι οποίοι θα λαµβάνουν το πολυµεσικό περιεχόµενο αρχαιολογικού ενδιαφέροντος σε µορφή ψηφιακών τηλεοπτικών προγραµµάτων θα αξιοποιήσουν τις κατάλληλες συσκευές λήψης είτε για τηλεοπτικό δέκτη (Set Top Box) είτε για Η/Υ. Οι υπηρεσίες πολυεκποµπής (διαδικτυακή τηλεόραση IPTV) θα είναι προσβάσιµες µόνο µε τη χρήση των κατάλληλων καρτών επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης για Η/Υ ενώ και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις θα πρέπει να χρησιµοποιούνται κεραίες λήψης UHF οι οποίες θα συνδέονται στη συσκευή για τη λήψη των σηµάτων από το κεντρικό σηµείο εκποµπής του έργου ΠΑΣΙΦΑΗ. Στο παρακάτω σχήµα παρουσιάζονται δύο είδη κεραιών UHF η οποίες χρησιµοποιούνται ευρέως µέχρι σήµερα για τη λήψη των τηλεοπτικών προγραµµάτων αναλογικής τηλεόρασης. Το ίδιο είδος κεραιών θα χρησιµοποιηθεί και για τη λήψη των σηµάτων της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης στο έργο ΠΑΣΙΦΑΗ. Σχήµα 7. Κεραίες UHF Οι τελικοί χρήστες οι οποίοι θα λαµβάνουν τις αµφίδροµες διαδικτυακές υπηρεσίες κατά απαίτηση τουριστικού ενδιαφέροντος θα βρίσκονται σε συγκεκριµένα σηµεία πρόσβασης µέσα στην πόλη και θα αξιοποιήσουν κάρτες ασύρµατου δικτύου IEEE 802.11 για τη διασύνδεσή τους µε το σηµείο πρόσβασης του αντίστοιχου ενδιάµεσου κόµβου διανοµής. Ο κόµβος αυτός θα περιλαµβάνει όπως έχει ήδη αναφερθεί και µία διεπαφή λήψης σηµάτων επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης στην οποία θα συνδεθεί και η κατάλληλη κεραία UHF. 2.4.1 Συσκευές Set-Top-Box Οι δέκτες επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης είναι διαφορετικοί από τους αντίστοιχους δέκτες της δορυφορικής και της καλωδιακής τηλεόρασης. Ο συντονιστής (tuner) τον οποίο διαθέτουν και συνδέεται στην κεραία συντονίζεται στη συχνότητα εκποµπής των UHF που χρησιµοποιείται από το κεντρικό σηµείο εκποµπής για τη λήψη των απαραίτητων υπηρεσιών. Οι δέκτες STB (Set Top Box) του έργου ΠΑΣΙΦΑΗ θα έχουν τη δυνατότητα να Έκδοση Τελική Σελίδα 16 από 37

αποκωδικοποιούν τα σήµατα επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης τα οποία θα εκπέµπονται στην πόλη του Ηρακλείου και οι τελικοί χρήστες οι οποίοι θα τους διαθέτουν θα έχουν τη δυνατότητα λήψης των υπηρεσιών πολλαπλών ψηφιακών τηλεοπτικών προγραµµάτων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Σχήµα 8. έκτης DVB-T Οι δέκτες αυτοί συνδέονται µε καλώδιο SCART στην τηλεοπτική συσκευή για την παρουσίαση των τηλεοπτικών προγραµµάτων και έχουν τη δυνατότητα αποδιαµόρφωσης των σηµάτων COFDM. Στα σχήµατα 8 και 9 παρουσιάζεται ένας δέκτης STB ο οποίος χρησιµοποιείται για τη λήψη των επίγειων ψηφιακών τηλεοπτικών προγραµµάτων. Ο συντονιστής λειτουργεί στην µπάντα συχνοτήτων UHF από τα 470MHz µέχρι και τα 860MHz. Σχήµα 9. Στοιχεία έκτη Σηµάτων Επίγειας Ψηφιακής Τηλεόρασης Έκδοση Τελική Σελίδα 17 από 37

2.4.2 Συσκευές λήψης DVB-T για Η/Υ Οι συσκευές λήψης ψηφιακών σηµάτων DVB-T για Η/Υ έχουν τη δυνατότητα λήψης των πολλαπλών τηλεοπτικών προγραµµάτων αλλά και των διαδικτυακών υπηρεσιών οι οποίες προσφέρονται σε ένα δίκτυο επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης. Οι κάρτες αυτές θα αξιοποιηθούν για τη λήψη των υπηρεσιών αρχαιολογικού ενδιαφέροντος του έργου ΠΑΣΙΦΑΗ στη µορφή τηλεοπτικών προγραµµάτων και διαδικτυακής τηλεόρασης (IPTV). Οι υπηρεσίες αυτές θα είναι διαθέσιµες σε όλη την περιοχή εκποµπής στην ευρύτερη περιοχή του Ηρακλείου η οποία θα αποτελεί και την περιοχή κάλυψης του DVB-T. Οι κάρτες δεν θα αξιοποιηθούν για τη λήψη των αµφίδροµων υπηρεσιών τουριστικού ενδιαφέροντος οι οποίες απαιτούν χρήση καναλιών επιστροφής µε το κεντρικό σηµείο εκποµπής. Οι υπηρεσίες αυτές θα είναι προσβάσιµες µε τη χρήση των καρτών IEEE 802.11 b/g έτσι ώστε να αποκεντρωθεί η προτεινόµενη αρχιτεκτονική επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης και να χρησιµοποιηθούν λιγότερα κανάλια επιστροφής για την εξυπηρέτηση περισσότερων χρηστών. Επίσης µε αυτόν τον τρόπο ο τελικός χρήστης θα έχει µία απλή διεπαφή λήψης αυτών των υπηρεσιών και όχι διπλή όπως στην περίπτωση χρήσης της διεπαφής της κάρτας επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης και της διεπαφής του καναλιού επιστροφής από την πλευρά του τελικού χρήστη. Στο σχήµα 10 παρουσιάζονται µερικές από τις προδιαγραφές που πρέπει να πληρούν οι συγκεκριµένες συσκευές λήψης σηµάτων επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης οι οποίες χρησιµοποιούνται µε τη χρήση σταθερού ή κινητού Η/Υ. Συχνότητα λειτουργίας: UHF 470-860 MHz DVB-T PCMCIA-USB card µε δυνατότητες αποκωδικοποίησης ελεύθερων καναλιών επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης. Υποστηριζόµενες Τυποποιήσεις: UHF 470-860 MHz Terrestrial Digital TV, IP TV over DVB-T Πρωτόκολλα δικτύου: TCP/IP, IPX/SPX, NetBEUI Θύρα διασύνδεσης: PCMCIA και USB Σχήµα 10. Τεχνικά Χαρακτηριστικά Καρτών DVB-T 2.4.3 Συσκευές λήψης IEEE 802.11 b/g Οι συσκευές λήψης IEEE 802.11 b/g θα αξιοποιηθούν για την πρόσβαση στις αµφίδροµες διαδικτυακές υπηρεσίες ενηµέρωσης τουριστικού ενδιαφέροντος οι οποίες θα προσφέρονται από το δίκτυο του έργου ΠΑΣΙΦΑΗ έτσι όπως έχει σχεδιαστεί µε τη χρήση ενδιάµεσων κόµβων διανοµής προκειµένου να αποκεντρωθεί η προτεινόµενη δικτυακή αρχιτεκτονική. Οι τελικοί χρήστες θα αξιοποιούν µία µόνο διεπαφή (ασύρµατη κάρτα πρόσβασης) µε αυτόν τον τρόπο για τη λήψη των διαδικτυακών εφαρµογών κατά απαίτηση και όχι δύο διεπαφές που Έκδοση Τελική Σελίδα 18 από 37

αφορούν τη λήψη στο κανάλι των UHF και το κανάλι επιστροφής στο κεντρικό σηµείο εκποµπής. Αυτή η αρχιτεκτονική δικτύου λύνει το πρόβληµα των πολλαπλών και διαφορετικών καναλιών επιστροφής από τους µεµονωµένους τελικούς χρήστες µέσα στην πόλη οι οποίοι επιθυµούν να λαµβάνουν αµφίδροµες διαδικτυακές υπηρεσίες κατά απαίτηση µε τη χρήση δικτύων επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης. Στο παρακάτω σχήµα αναγράφονται µερικές από τις ελάχιστες τεχνικές προδιαγραφές αυτών των καρτών ασύρµατης λήψης έτσι ώστε να είναι συµβατές µε το ασύρµατο δίκτυο πρόσβασης το οποίο θα υλοποιηθεί στους δύο ενδιάµεσους κόµβους διανοµής στα πλαίσια του έργου ΠΑΣΙΦΑΗ. Συχνότητα λειτουργίας: 2.4GHz Ισχύς Εξόδου: 15dBm Υποστηριζόµενες Τυποποιήσεις: IEEE 802.11g, IEEE 802.11b Πρωτόκολλα δικτύου: TCP/IP, IPX/SPX, NetBEUI Wireless security: WEP, AES, TKIP, 802.1x Αριθµός καναλιών λειτουργίας: 13 Θύρα διασύνδεσης: PCMCIA και PCI Σχήµα 11. Τεχνικά Χαρακτηριστικά Καρτών Ασύρµατου ικτύου Πρόσβασης Έκδοση Τελική Σελίδα 19 από 37

3 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Η προτεινόµενη πλατφόρµα επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης που έχει σχεδιαστεί για την παροχή πολυµεσικού και ιαδικτυακού περιεχοµένου ενηµέρωσης τουριστικού ενδιαφέροντος σε επιλεγµένα σηµεία µέσα στην πόλη του Ηρακλείου θα δηµιουργήσει έναν κοινό δικτυακό κορµό Ethernet ο οποίος θα διασυνδέει δύο ενδιάµεσους κόµβους διανοµής στην περιοχή κάλυψης του DVB-T. Αυτοί οι ενδιάµεσοι κόµβοι διανοµής θα υλοποιηθούν µε βάση συγκεκριµένες λειτουργικές προδιαγραφές η µελέτη των οποίων είναι απαραίτητη για τη δηµιουργία του δικτύου πρόσβασης των τελικών χρηστών καθώς και των καναλιών επιστροφής τα οποία θα χρησιµοποιηθούν για τη µεταφορά των αιτήσεων/επιβεβαιώσεων της αµφίδροµης διαδικτυακής κίνησης. Παρακάτω αναλύονται οι τεχνικές προδιαγραφές που σχετίζονται µε το ασύρµατο δίκτυο πρόσβασης, την αλυσίδα λήψης επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης και το πρότυπο διαδραστικότητας του DVB-T. Οι προδιαγραφές αυτές θα αποτελέσουν τη βάση για την υλοποίηση των δράσεων του έργου ΠΑΣΙΦΑΗ σχετικά µε το δίκτυο πρόσβασης των υπηρεσιών από τους τελικούς χρήστες µέσα στην πόλη. 3.1 Ασύρµατο δίκτυο πρόσβασης τελικών χρηστών Το δίκτυο πρόσβασης των τελικών χρηστών στις παρεχόµενες υπηρεσίες για το έργο ΠΑΣΙΦΑΗ έχει σχεδιαστεί να υλοποιηθεί σύµφωνα µε τις νέες τεχνολογίες ασύρµατων δικτύων οι οποίες προσφέρουν αρκετά πλεονεκτήµατα σε σχέση µε τα ενσύρµατα δίκτυα. Στα παρακάτω κεφάλαια αναλύονται οι τεχνικές προδιαγραφές αυτών των ασύρµατων δικτύων. 3.1.1 Πλεονεκτήµατα ασύρµατου δικτύου πρόσβασης Η χρήση ασύρµατων δικτύων για την υλοποίηση του δικτύου πρόσβασης των τελικών χρηστών για το έργο ΠΑΣΙΦΑΗ παρέχει αρκετά πλεονεκτήµατα. Τα δίκτυα WLAN δίνουν τη δυνατότητα στους χρήστες να λαµβάνουν τις διαδραστικές υπηρεσίες ενώ βρίσκονται σε κίνηση ενώ οι εφαρµογές που στηρίζονται στην κινητικότητα κατά τη χρήση συσκευών σε ένα WLAN συµπεριλαµβάνουν και αυτές που στηρίζονται στην πρόσβαση δεδοµένων σε πραγµατικό χρόνο-τα οποία είναι συνήθως αποθηκευµένα σε βάσεις δεδοµένων. Ένα άλλο πλεονέκτηµα αφορά την ταχύτητα και την ευελιξία εγκατάστασης µία κάρτας λήψης WLAN από τους χρήστες ενώ είναι µικρό και το κόστος του εξοπλισµού πρόσβασης για αυτούς. Τα ασύρµατα δίκτυα επίσης µπορούν να µεταβληθούν σε µια ποικιλία από τύπους για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες συγκεκριµένων εγκαταστάσεων και εφαρµογών. Οι διαµορφώσεις αλλάζουν εύκολα και επεκτείνονται από µικρά δίκτυα κατάλληλα για έναν µικρό αριθµό χρηστών µέχρι πλήρως ανεπτυγµένα δίκτυα που καλύπτουν εκατοντάδες χρήστες. Έκδοση Τελική Σελίδα 20 από 37

3.1.2 οµικά στοιχεία ασύρµατων δικτύων Ένα ασύρµατο τοπικό δίκτυο αποτελείται από διάφορα στοιχεία (components) που βοηθούν στη σωστή µετάδοση, λήψη και επεξεργασία του σήµατος προς τον τελικό χρήστη. Στα στοιχεία αυτά συµπεριλαµβάνονται τόσο το κατάλληλο λογισµικό (software) όσο και το ανάλογο υλικό εξοπλισµού (hardware). Όπως µε κάθε σύστηµα, έτσι και στα WLANs πρέπει να υπάρχει ένας τρόπος διασύνδεσης των διαφόρων εφαρµογών και υπηρεσιών µε τους χρήστες. Είτε το δίκτυο είναι ασύρµατο ή ενσύρµατο, µία συσκευή αποτελεί τη διασύνδεση µεταξύ του χρήστη και του δικτύου. Τέτοιες συσκευές που χρησιµοποιούνται σε ασύρµατα δίκτυα είναι οι επόµενες: Laptop computers Palmtop computers Handheld PCs and printers Personal Digital Assistants (PDAs) Hanheld printers and scanners Η ασύρµατη κάρτα δικτύου (Wireless Network Interface Card) χρησιµοποιείται για την µετάδοση του ψηφιακού σήµατος ενός υπολογιστή µέσω του ασύρµατου µέσου σε έναν άλλο υπολογιστή ή κάποιο σηµείο ασύρµατης πρόσβασης. Στη διαδικασία αυτή συµπεριλαµβάνεται η διαµόρφωση και η ενίσχυση του σήµατος. Οι ασύρµατες κάρτες δικτύου συνδέονται µε τη συσκευή του χρήστη µέσω ενός διαύλου υπολογιστή όπως είναι οι ISA (Industry Standard Architecture) και PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association). Η διασύνδεση της ασύρµατης κάρτας µε την συσκευή του χρήστη συµπεριλαµβάνει και έναν οδηγό λογισµικού (software driver) που συνδέει το λογισµικό του NOC στην κάρτα. Τα κυριότερα Standards για τους παραπάνω οδηγούς είναι τα εξής: NDIS (Network Driver Interface Specification) ODI (Open Datalink Interface) PDS (Packet Driver Specification) Ένα άλλο δοµικό στοιχείο των ασύρµατων δικτύων είναι οι κεραίες οι οποίες εκπέµπουν το διαµορφωµένο σήµα µέσω του αέρα ώστε αυτό να φτάσει στον προορισµό του. Γενικά, οι κεραίες διακρίνονται σε πολλά είδη και µεγέθη και χαρακτηρίζονται από τις παρακάτω παραµέτρους: Μοντέλο διάδοσης (propagation pattern) Ευαισθησία (Gain) Ισχύς µετάδοσης (Transmit power) Εύρος ζώνης (Bandwidth) Έκδοση Τελική Σελίδα 21 από 37