Φυτικά-Χημικά καλλυντικά: Διαφοροποιήσεις και ομοιότητες και μελέτη αυτών στα καλλυντικά χρωματισμού των μαλλιών

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑΣ Φυτικά-Χημικά καλλυντικά: Διαφοροποιήσεις και ομοιότητες και μελέτη αυτών στα καλλυντικά χρωματισμού των μαλλιών Σπουδάστρια: Κιριλή Ασπασία Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Γιαννακουδάκη Άννα MSc ~ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2014 ~ 1

Αφιερώνεται στην οικογένεια μου 2

ΕΥΧΑΡΙ Σ Τ Ι EΣ Θεωρώ ως προσωπική μου ανάγκη να αναφερθώ -έστω εν συντομία -στους ανθρώπους εκείνους που με βοήθησαν να ολοκληρώσω με επιτυχία την προσπάθεια αυτή. Αρχικά, θα ήθελα να αναφερθώ στον επόπτη καθηγητή της επιστημονικής μου εργασίας την καθηγήτρια μου, Γιαννακουδάκη Άννα, η οποία με καθοδήγησε με υπομονή στην ανάδειξη των διαδικασιών που αφορούν τα καλλυντικά, καθώς επίσης και τους ισχύοντες νόμους. Επίσης, για όλη την βοήθεια που μου προσέφερε στο διάστημα της επιμέλειας της Πτυχιακής μου Εργασίας, για την εποικοδομητική συνεργασία μας και τη σημαντική καθοδήγηση που μου προσέφερε. Χωρίς όμως την υπομονή, την κατανόηση και την διάθεσή της να με συμβουλέψει και να μοιραστεί τις γνώσεις της μαζί μου, δεν θα μπορούσα να καταφέρω τίποτα. Για αυτούς τους λόγους λοιπόν, θέλω να της εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου και να της πω ένα μεγάλο ευχαριστώ. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω την οικογένεια μου για την αγάπη τους, για την κατανόηση και το ενδιαφέρον τους όλο αυτό το δύσκολο διάστημα που εκπονούσα την πτυχιακή μου εργασία και για ότι μου έχουν χαρίσει όλα αυτά τα χρόνια, που για μένα ήταν πολύτιμο. 3

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ιστορία των καλλυντικών αρχίζει από τους αρχαίους χρόνους και μέχρι και σήμερα δε παύει να εξελίσσεται. Ο τομέας της κοσμετολογίας ολοένα και κατακτά την κορυφή με τα νέα επιτεύγματα του για αυτό και το εμπόριο των καλλυντικών αναπτύσσεται και μάλιστα με γρήγορους και κερδοφόρους ρυθμούς. Από τους αρχαίους χρόνους παρόλο που πολλά καλλυντικά που χρησιμοποιούνταν ήταν άκρως επικίνδυνα όπως για παράδειγμα ο μόλυβδος έχουν φτάσει σήμερα με την ανάπτυξη της τεχνολογίας να χρησιμοποιούνται πέρα από τις κλασικής χημικής σύστασης κρέμες και κρέμες φυτικής σύστασης. Υπάρχει μεγάλη ζήτηση του καταναλωτικού κοινού για τέτοιου είδους κρέμες, καθώς επίσης άλλη μία κατηγορία στην ανάπτυξη της βιομηχανίας των καλλυντικών είναι και η φυτικής σύστασης κρέμες και οι βαφές μαλλιών. Τα προϊόντα αυτά λόγω της ονομασίας τους φυτικά, βιολογικά, προσελκύουν το κοινό για προφανείς λόγους. Σκεπτόμενοι πως ένα προϊόν δεν έχει παραποιηθεί ως προς τα συστατικά του, πως οι πρώτες ύλες του είναι αποκλειστικά παράγωγα της φύσης, πως δεν περιέχουν ουδεμία χημική ουσία στην σύστασή τους και επομένως δεν επιβαρύνουν το δέρμα και την υγεία και δεν προκαλούν την όποια αντίδραση όπως για παράδειγμα αλλεργική αντίδραση ή κνησμό. Για αυτούς τους λόγους υπάρχει μεγάλη εμπορευματοποίηση σε αυτήν την κατηγορία καλλυντικών. Αυτοί οι λόγοι είναι σαφώς αμφισβητούμενοι με την διαφορά όμως πως το καταναλωτικό κοινό λόγω της ελάχιστης γνώσης του σε ένα τέτοιο επίπεδο υπόκεινται σε διαφημιστικά και εμπορευματοποιημένα τεχνάσματα. 4

ΛΕΞΕΙΣ- ΚΛΕΙΔΙΑ Καλλυντικά προϊόντα Συστατικά Φυτικά καλλυντικά προϊόντα Φυτικές βαφές Χέννα Καρκινογένεση Νομοθεσία Προφύλαξη 5

SUMMARY The history of cosmetics from ancient times and up to now no longer to evolve. The area of cosmetic ever wins the top with the new achievements for this and the trade of cosmetics is growing and even with fast and profitable rates. Since ancient times, although many cosmetic used was highly dangerous e.g. lead have reached today with the development of technology to be used in addition to the classical chemistries creams and lotions vegetable recommendation. There is a great demand of the consumer for such creams, as well as another category to the development of industry of cosmetics is the vegetable recommendation creams and hair dyes. These products because of their name "plant", "organic", draw crowds for obvious reasons. Thinking that a product has not been tampered with (as in its ingredients), how the raw materials are entirely derivative of nature, that do not contain any chemical on their recommendation and is therefore not charged to your skin and health and does not cause any reaction (allergic reaction, itching). For these reasons, and there is a great deal of commercialism in this category of cosmetics. These reasons are of course disputed with the difference however that the consuming public because his minimal knowledge in a such level being in advertising and commercialized subterfuges. 6

KEY WORDS Cosmetic products Ιngredients Νatural products Νatural hair dyes Henna Carcinogenesis Legislation Protection 7

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ...3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ...4 ΛΕΞΕΙΣ- ΚΛΕΙΔΙΑ...5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ (ΑΓΓΛΙΚΑ). 6 ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ (ΑΓΓΛΙΚΑ)..7 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΙΡΕΧΟΜΕΝΩΝ..8-10 ΕΙΣΑΓΩΓΗ.11-12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο. 13 ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΟΥ.....13 1.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ...14-15 1.2 ΓΕΝΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ......16-17 1..3 ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΤΗΝ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥΣ...18 1.3.α ΦΥΤΙΚΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ........18-23 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΔΡΟΜΗ-ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΣΜΕΤΟΛΟΓΙΑ- ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ..... 18-23 1.3.β ΧΗΜΙΚΑ Η ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ......24 1.4 ΠΙΝΑΚΑΣ 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΦΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ...25 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο...26 ΦΥΤΙΚΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ....26 2.1 ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ ΦΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ.....26-30 2.2 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 31-41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο...42 ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ...42 3.1 ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ ΚΑ ΣΗΜΑΝΣΗ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ....42-46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο.. 47 ΒΑΦΕΣ ΤΡΙΧΩΤΟΥ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ..47 4.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗΑΝΑΔΡΟΜΗ....... 48 4.2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΒΑΦΩΝ... 49-51 4.3 ΧΕΝΝΑ- Η ΜΟΝΗ ΦΥΤΙΚΗ ΒΑΦΗ... 52 4.3.α ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΗΣ ΧΕΝΝΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ......53-56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο....57 ΦΥΤΙΚΕΣ ΒΑΦΕΣ......57 5.1 ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ ΦΥΤΙΚΩΝ ΒΑΦΩΝ........ 57-61 5.2 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΝΟΧΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΕ ΦΥΤΙΚΕΣ ΒΑΦΕΣ....61-66 5.3 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΣ ΣΤΗΝ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΩΝ ΒΑΦΩΝ..........66-67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Ο...68-71 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΟΝΙΑΣ ΧΡΗΣΗΣ ΒΑΦΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ.......68-71 9

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ....72-73 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ.. 74-78 10

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ιστορία των καλλυντικών συναντάται από τους Αρχαίους χρόνους και εξελίσσεται με ραγδαίους και συνεχόμενους ρυθμούς. Μέχρι και σήμερα τα καλλυντικά ανανεώνονται και εξελίσσονται με γνώμονα την προστασία και καινοτομία και με σκοπό την αποκατάσταση και υγεία του ανθρώπου. Σύγχρονες μελέτες και έρευνες στα καλλυντικά, διευθετούνται για να προσφέρουν ευεξία, πρόληψη, αντιγήρανση και να αποτρέψουν από δερματολογικές παθήσεις. Σε αντίθεση με παλαιότερα όπου τα καλλυντικά αφενός κατείχαν πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή των ανθρώπων για πολλούς σκοπούς και έδιναν πρέπουσα και καλαίσθητη εμφάνιση, αφετέρου το τελικό αποτέλεσμα ήταν και το υπεύθυνο για τις επερχόμενες αντιδράσεις πάνω στο δέρμα, όπως για παράδειγμα ένα καλλυντικό προϊόν αρκετά σύνηθες στην χρήση του, κατά τους παλαιότερους χρόνους, ήταν ο μόλυβδος*. Παρ όλες τις αντιδράσεις αυτές, φτάνοντας στο σήμερα και στη σύγχρονη εποχή και παρόλο που ο νόμος έχει θεσπίσει όρια και συγκεκριμένες παραμέτρους βάση ένοχων στοιχείωνσυστατικών, φαίνεται πως η κερδοσκοπία και διαφήμιση είναι αυτή που έχει κατακτήσει τον πρωτεύοντα ρόλο στην παρασκευή καλλυντικών προϊόντων. Η ελληνική βιομηχανία καλλυντικών ανθίζει ολοένα και περισσότερο και θεωρείται από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στην ελληνική επιχειρηματικότητα. Δημιουργούνται καινοτόμες προοπτικές και αναλύσεις στα καλλυντικά, δημιουργούνται φυτικά καλλυντικά από φυσικά παράγωγα της φύσης. Τα οποία εμφανώς και ετυμολογικά ακόμη διαφέρουν από τα γνωστά ως τώρα χημικά καλλυντικά. Στο όνομα αυτών των καλλυντικών έχουν δημιουργηθεί μεγάλες εταιρείες και όπως είναι φυσικό, υπερβολικά κερδοφόρες. Αυτό συμβαίνει γιατί ο άνθρωπος επιζητά με κάποιον τρόπο να είναι κοντά στην παράδοση, κοντά σε κάτι σχετικά μη αλλοιωμένο και ανέγγιχτο, φυσικό παράγωγο της φύσης. Στόχος της πτυχιακής εργασίας είναι να ερευνηθούν τα φυτικά καλλυντικά προϊόντα, που στην σημερινή εποχή έχουν κατακτήσει και συνεχίζουν ενδελεχώς να κατακτούν, μεγάλη θέση στην βιομηχανία των καλλυντικών προϊόντων. Καθώς επίσης, θα ερευνηθούν οι ισχυρισμοί για την σύστασή τους αν είναι αληθείς, αν επιτρέπεται να εμπεριέχονται ορισμένα συστατικά σε 11

αυτά τα καλλυντικά σκευάσματα και κατά πόσο αυτά τελικά, είναι επικίνδυνα για τον οργανισμό. Παράλληλα θα γίνει ανάλυση των συστατικών των προϊόντων αυτών, βάση των κατευθυντήριων Οδηγιών που θέτει το Ευρωπαϊκό Νομοθετικό πλαίσιο για αυτή την κατηγορία καλλυντικών. *Ο μόλυβδος εφόσον εκτεθεί στην φύση και έρθει σε επαφή με τον άνθρωπο, μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε νεφρά, συκώτι, αίμα, δερματίτιδες / αλλεργίες, βλάβη σε πνεύμονες / μόνιμα αναπνευστικά προβλήματα και καρκινογενέσεις. Ο μόλυβδος ήταν γνωστός από την αρχαιότητα. 12

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ορισμός καλλυντικού Οδηγία 2008/112/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2008 για την τροποποίηση των οδηγιών του Συμβουλίου 76/768/ΕΟΚ, 88/378/ΕΟΚ, 1999/13/ΕΚ και των οδηγιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 2000/53/ΕΚ, 2002/96/ΕΚ και 2004/42/ΕΚ ώστε να προσαρμοσθούν με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1272/2008 για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία ουσιών και μειγμάτων». «Kαλλυντικό προϊόν» ή «καλλυντικό» σημαίνει οποιαδήποτε ουσία ή παρασκεύασμα, που προορίζεται να έλθει σε επαφή είτε με οποιοδήποτε από τα διάφορα εξωτερικά μέρη του ανθρώπινου σώματος (επιδερμίδα, τριχωτά μέρη του σώματος και της κεφαλής, νύχια, χείλη και εξωτερικά γεννητικά όργανα) είτε με τα δόντια και τους βλεννογόνους της στοματικής κοιλότητας, με αποκλειστικό ή κύριο σκοπό τον καθαρισμό τους, τον αρωματισμό τους, τη μεταβολή της εμφάνισής τους, την προστασία τους, τη διατήρησή τους σε καλή κατάσταση ή τη διόρθωση των σωματικών οσμών, και περιλαμβάνει προϊόντα τα οποία εμπίπτουν σε κατηγορία καλλυντικών προϊόντων που καθορίζεται στο πρώτο παράρτημα. 1 13

1.1 Ιστορική αναδρομή καλλυντικών προϊόντων από τους αρχαίους χρόνους Η ονομασία " Καλλυντικό" σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "κάλλος". Ο Σωκράτης πίστευε ότι το καλόν συμπίπτει με το αγαθόν, ενώ αμφότερα συμπίπτουν με το ωφέλιμων. Δηλαδή για τον Σωκράτη, η Αισθητική (το καλόν, το κάλλος) και η Ηθική (το αγαθόν) δεν είναι παρά οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος: της ωφελιμότητας. Η χρήση καλλυντικών ουσιών αποτέλεσε έκφραση κοινωνικών, θρησκευτικών, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αλλά και μηχανισμό εκδήλωσης του ενστίκτου της ανθρώπινης φιλαρέσκειας. Με αφετηρία, την κοινή επιθυμία για ευεξία κι ομορφιά, τα καλλυντικά αντιπροσωπεύουν για εκατομμύρια καταναλωτές σε όλο τον κόσμο, το διαβατήριο για προσπάθεια βελτίωσης της εμφάνισής τους. Καθώς αυτό μπορεί να το δει κανείς και σε παλαιότερους χρόνους όπου η χρήση των καλλυντικών κατείχε μεγίστη σημασία και διαδραμάτιζε σπουδαίο ρόλο σε διάφορες κοινωνίες. Όπως για παράδειγμα στην Αίγυπτο, όπου, χρησιμοποιούνταν καλλυντικά για θρησκευτικές τελετές, στον ενταφιασμό τους σαν φόρο τιμής στον νεκρό και φυσικά για λόγους υγείας αφού αποτελούσαν μέρος της καθημερινής υγιεινής των Αιγυπτίων. Έχουν γίνει αναφορές πως οι Εβραίοι εισήγαγαν διάφορα καλλυντικά και κυρίως αρώματα από τους Αιγυπτίους στην Ιουδαία, καθώς φυσικά και οι ίδιοι οι Εβραίοι ήταν γνωστό πως έδιναν εξέχουσα σημασία στην καθαριότητά τους. Ακόμη, μερικά από τα πρώτα βιβλία της Βίβλου μιλούν για αρώματα και αλοιφές, για την επάλειψη των κεφαλιών και του δέρματος των καλεσμένων τους με λάδι, ως ένδειξη τιμής απέναντί τους. Ήταν ανάγκη ζωής για όλες τις τάξεις της αιγυπτιακής κοινωνίας. Τέλος, οι Αιγύπτιοι πίστευαν και έδιναν την μέγιστη σημασία στην καθαριότητα και για αυτόν τον λόγο δημιούργησαν έναν τρόπο μπάνιου και καλλωπισμού που αργότερα υιοθετήθηκε από τους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Ερευνώντας λοιπόν για την Ελλάδα, είναι φανερό πως η Αίγυπτος έχει επηρεάσει την αντίληψη των Ελλήνων για τα καλλυντικά και πως αυτή η επιρροή χρόνο με το χρόνο υιοθετείται, και γίνεται τρόπος ζωής. Οι Μυκηναίες και οι Μινωίτισσες επηρεάστηκαν από την ποικιλία των Αιγυπτιακών ειδών καλλωπισμού, αλλά έβαλαν και τη δική τους σφραγίδα, που με την σειρά τους μετέδωσαν στους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους. 14

Στην κλασική Ελλάδα τις γυναίκες τις απασχολούσε ιδιαίτερα ο καλλωπισμός. Τη γυναικεία φιλαρέσκεια διακωμώδησαν άλλωστε, και οι κωμωδιογράφοι της εποχής, όπως ο Αντιφάνης όπου περιγράφει με ακρίβεια τα στάδια της καλλωπιστικής προετοιμασίας μιας κομψής γυναίκας. Πολλά αντικείμενα καλλωπισμού βρέθηκαν στο Δίον, στα μινωικά και μυκηναϊκά ανάκτορα, σε ανδρικούς και γυναικείους τάφους. Οι αρχαίες Ελληνίδες χρησιμοποιούσαν κρέμες για ν' ασπρίσουν τα μάγουλα, ψιμύθια, βαφές, για τα φρύδια και τις βλεφαρίδες. Είναι γνωστό ακόμη πως στο εργαστήριο του Πύρωνα έφτιαχναν μία σπάνια αλοιφή πανάκριβη, από κιννάβαρι. Πολλές γυναίκες διέθεταν ολόκληρο εργαστήριο καλλωπισμού, με τριχολαβίδες, καρφίτσες, μπουκαλάκια αρωμάτων και ουσιών, δοχεία με κρέμες, τις "πυξίδες", ξύλινα συνήθως ή πήλινα, που περιέχουν φυσικές κρέμες και αλοιφές. Στα αρχαία κείμενα η χρήση τους θεωρείται σαν τέχνασμα των γυναικών ελευθέρων ηθών. Ακόμα κι αν μερικά από τα συστατικά τους ήταν δηλητηριώδη, η γοητεία του καλλυντικού δεν ελάττωσε. Εντούτοις, όταν βγήκαν τα καλλυντικά έξω από την Αίγυπτο, έφθασαν και στην Ρώμη. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι υιοθέτησαν πολλά έθιμα των Ελλήνων και χρησιμοποιούσαν αρώματα και πολλά καλλυντικά. Περίπου το 454π.Χ. οι γυναίκες χρησιμοποιούσαν καλλυντικά για το πρόσωπο φτιαγμένα από μέλι και γάλα και ορισμένες φορές από κρασί. Ακόμη ορισμένα καλλυντικά προσώπου ήταν φτιαγμένα από καλαμπόκι, αλεύρι και γάλα σε μείγμα με φρέσκο βούτυρο. Τα ρωμαϊκά μπάνια ήταν αξιοθαύμαστα δημόσια κτίρια αλλά η σημασία δίνεται στην ιεροτελεστία των μπάνιων τους. Μετά το μπάνιο, πλούσια έλαια και άλλες προετοιμασίες χρησιμοποιούνταν για να διατηρούν το δέρμα υγιές και ελκυστικό. Είναι φανερό πως αυτού του είδους οι παραδόσεις και οι συνήθειες έχουν ασκήσει μεγάλη επιρροή στην σύγχρονη εποχή ως προς τον τρόπο παρασκευής των καλλυντικών και πως τελικά η σύγχρονη εποχή ανατρέχει στο παρελθόν εκείνου του είδους καλλωπισμού. 2 15

1.2 Γενική ταξινόμηση καλλυντικών προϊόντων ανάλογα την ιδιότητα τους Ο κλάδος των καλλυντικών αποτελείται από πληθώρα προϊόντων τα οποία με την πάροδο του χρόνου συνεχώς ανανεώνονται και κυρίως πολλαπλασιάζονται. Η βιομηχανία των καλλυντικών αντιπροσωπεύει μία μεγάλη οικογένεια προϊόντων ομορφιάς και προσωπικής υγιεινής. Ένα σημαντικό μέρος των προϊόντων που ονομάζονται καλλυντικά, είναι βασικά προϊόντα προσωπικής υγιεινής και καλλωπισμού. Τα προϊόντα σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατατάσσονται σε προϊόντα μακιγιάζ, προϊόντα περιποίησης σώματος όπου περιλαμβάνονται τα αφρόλουτρα, κρέμες σώματος, κρέμες προσώπου, χεριών, πίλινγκ σώματος και προσώπου, προϊόντα ξυρίσματος κ.ά. Σε προϊόντα περιποίησης μαλλιών, όπου περιλαμβάνονται τα σαμπουάν, οι βαφές, οι μαλακτικές κρέμες μαλλιών, οι μάσκες και προϊόντα styling μαλλιών και αρώματα. Παρακάτω παρατίθεται μία γενικά ταξινόμηση των καλλυντικών ανάλογα την περιοχή του σώματος. Αναλυτικότερα: Προϊόντα Περιποίησης Προσώπου Προϊόντα καθαρισμού προσώπου όπως για παράδειγμα τζελ και peeling Προϊόντα καθαρισμού ματιών Τονωτικές λοσιόν Κρέμες & Μάσκες προσώπου για ενυδάτωση, προστασία κ.ά. Ειδικά προϊόντα αντιγήρανσης και κατά των ρυτίδων Ειδικά προϊόντα για δέρματα με προβλήματα Προϊόντα περιποίησης χειλιών για ενυδάτωση Προϊόντα Περιποίησης Σώματος Γαλακτώματα, λοσιόν και λάδια Κρέμες σώματος γενικής χρήσης Ειδικές κρέμες χεριών Ειδικά προϊόντα περιποίησης ποδιών Προϊόντα κατά της κυτταρίτιδας 16

Ειδικά προϊόντα σώματος για σύσφιξη, καταπολέμηση ραγάδων, ουλών κ.ά. Προϊόντα Περιποίησης Μαλλιών Σαμπουάν Κρέμες μαλλιών Hair sprays όπως για παράδειγμα η λακ Προϊόντα styling όπως για παράδειγμα αφροί, τζελ, κερί και διάφορες κρέμες Οξειδωτικά μόνιμα χρωστικά με ή χωρίς αμμωνία Μη οξειδωτικά χρωστικά ημιμόνιμα και στιγμιαία χωρίς αμμωνία και οξυζενέ Προϊόντα Ατομικής Υγιεινής Υγιεινή στόματος Αφρόλουτρα Αποσμητικά Προϊόντα ξυρίσματος Είδη αποτρίχωσης Πούδρες σώματος Προϊόντα ατομικής υγιεινής ειδικά για γυναίκες Σαπούνια τουαλέτας Αρωματικά Προϊόντα Γυναικεία αρωματικά Ανδρικά αρωματικά Παιδικά αρωματικά Προϊόντα Μακιγιάζ Προσώπου όπως για παράδειγμα make-up, πούδρες, ρουζ κ.ά. Ματιών όπως για παράδειγμα σκιές, μολύβια, μάσκαρα, eyeliner κ.ά. Χειλιών όπως για παράδειγμα κραγιόν, lipgloss, lipbalm και μολύβια 3 17

1.3 Διαχωρισμός καλλυντικών ανάλογα την σύνθεσή τους Τα καλλυντικά χρησιμοποιούνται και εξελίσσονται ανά τους αιώνες από πολιτισμό σε πολιτισμό. Η καινοτομία στον τομέα της κοσμετολογίας έχει κάνει θαύματα και επιτεύγματα, ώστε φτάνοντας στο σήμερα, τα καλλυντικά να κατακτούν από τις πιο σημαντικές συνήθειες της καθημερινότητας. Το μέγιστο επίτευγμα σε χρόνιες έρευνες και πειράματα πάνω στον τομέα της κοσμετολογίας είναι η δημιουργία και η παρασκευή καλλυντικών με διαφορετικές συνθέσεις, κυρίως καινοτόμες. Με αυτόν τρόπο πέρα από την επιτυχία και την καινοτομία, στον κλάδο αυτό δημιουργείται ταυτόχρονα και το δικαίωμα επιλογής αγοράς στους καταναλωτές, ανάλογος με τον τρόπο ζωής τους. Επιπρόσθετα τονίζεται το υπέρτατο καλό που προκύπτει από αυτήν την καινοτομία, το οποίο αφορά στον τομέα της υγείας. Ορισμένα προϊόντα πλέον δεν χρησιμοποιούνται, ή έχουν αντικατασταθεί με άλλα παρόμοια στο είδος τους, όπως ακόμη και ο τρόπος παρασκευής καλλυντικών αντικαθίσταται από περισσότερο ήπιες μεθόδους. Έχοντας με αυτόν τον τρόπο πιο αποδοτικά και κυρίως ποιοτικά τελικά προϊόντα. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας έδωσε το δικαίωμα σε πολλές εταιρείες να δημιουργήσουν ένα καινοτόμο και πολλά υποσχόμενο τομέα, στα καλλυντικών προϊόντων. Τα καλλυντικά αυτά εκτός της κατηγορίας των χημικών είναι τα φυτικά, τα οποία αναλύονται παρακάτω ως προς την σύστασή τους και κατ επέκταση αναλύονται τα φυσικά και βιολογικά καλλυντικά ως προς τις διαφορές μεταξύ αυτών. 1.3.α Φυτικά καλλυντικά Ιστορική αναδρομή- ενσωμάτωση στην κοσμετολογία- πιστοποίηση Η ιστορία των φυτικών καλλυντικών ξεκινάει από πολλούς αιώνες πριν, κατά την αρχαιότητα. Η χρήση των φυτών αυτούσιων ή μέρος αυτών χρησιμοποιείται για την ίαση των ανθρώπων και ορισμένες φορές για ευεξία. Από την αρχαιότητα αναφέρονται και γράφονται βιβλία, όπως για παράδειγμα στον αιγυπτιακό πάπυρο Ebers, που χρονολογείται στο 1500π.Χ, 18

καταγράφονται περίπου 12 φυτά. Έπειτα,, το έργο του Διοσκουρίδη, <<Περί ύλης ιατρικής>>, στο οποίο καταγράφονται 600 φυτά για τις θεραπευτικές ιδιότητες. Το βιβλίο αυτό μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και παρέμεινε ένα από τα βασικά έργα αναφοράς στην Ευρώπη μέχρι το τέλος του 17 ου αιώνα. Κατά τον Μεσαίωνα εμφανίζονται σταδιακά επιρροές από άλλους πολιτισμούς, όπως για παράδειγμα οι Αιγύπτιοι και Άραβες. Ο 12 ος και ο 15 ος αιώνας, θεωρούνται χρυσοί για τα καλλυντικά από τα φυτά και υπάρχει άνοδος και στο επίπεδο της ιατρικής περίθαλψης και σε εμπορικό επίπεδο. Κατά τον 19 ο αιώνα, εισάγεται στην σύγχρονη φαρμακευτική ιατρική και κοσμετολογία, η φυτοθεραπεία. Η οποία αφορά στην εξαγωγή μέρους ενός φυτού ή βότανου, με σκοπό την επούλωση, περίθαλψη, αποκατάσταση κ.ά., σε μορφή καλλυντικού σκευάσματος. Στα μέσα αυτού του αιώνα, γίνεται μία ρηξικέλευθη αλλαγή στις μέχρι τότε γνώσεις της χημείας και της κοσμετολογίας, που επέτρεψαν την εξαγωγή και την αξιοποίηση των δραστικών ουσιών κάποιων φυτών. Το 1803 άρχισε η εξαγωγή των ναρκωτικών αλκαλοειδών από την οπιούχο παπαρούνα. Το 1838 εκχυλίζεται από την λευκή ιτιά, το σαλικυλικό οξύ, ο χημικός πρόδρομος για την ασπιρίνη. Η άνοδος της φαρμακευτικής χημείας επιτεύχθηκε από την έρευνα πολλών χημικών, όπου κατάφεραν να ορίσουν πως οι δραστικές ουσίες που εξάγονται από τα φυτά, ορισμένες από αυτές, μπορούν να επηρεάσουν τον οργανισμό. Μεταξύ αυτών των χημικών, ήταν και ο Λουί Παστέρ, όπου εντόπισαν μικροοργανισμούς που ευθύνονται για μολυσματικές ασθένειες. Από την αρχαιότητα ως και την σύγχρονη εποχή, η τότε φυτοθεραπεία, τίθεται σε εφαρμογή μετά από πειράματα και έρευνες και γίνεται πρόδρομος της καινοτομίας στον κλάδο της σύγχρονης κοσμετολογίας, φτάνοντας στο σήμερα με την παραγωγή φυτικών καλλυντικών σκευασμάτων. Δημιουργώντας βιομηχανίες, επιτεύγματα, κοντά στο πρωτόγονο αρχικό υλικό του ανθρώπου, την φύση. 4 Σε Ευρώπη και Αμερική τα καλλυντικά που δεν έχουν χημικά τα ονομάζουν natural cosmetics. Αυτό συμβαίνει διότι δεν υπάρχει σαφής νομοθεσία από το Ευρωπαϊκό Νομοθετικό Πλαίσιο για τα καλλυντικά, που να δίνει σαφή ορισμό για τα φυτικά καλλυντικά. Θεωρείται 19

αυτονόητο, πως τα natural cosmetics, τα φυτικά καλλυντικά, είναι τέτοια μόνον αν κι εφόσον δεν περιέχουν χημικές συνθέσεις και δεν δοκιμάζονται σε ζώα. Στην Ελλάδα ο διαχωρισμός σε φυτικά καλλυντικά γίνεται εκ του πονηρού γιατί κάποια καλλυντικά μπορεί να είναι φυτικά δηλαδή κάποιο μέρος των πρώτων υλών να προέρχεται από φυτά και βότανα όμως να μην είναι φυσικά, κάλλιστα μπορεί να περιέχουν κάθε είδους χημικά συστατικά. Έτσι δημιουργήθηκε και προωθήθηκε εντέχνως από μεγάλες εταιρείες ο όρος φυτικά καλλυντικά με αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση στον κόσμο και να ταυτίζεται το φυτικό με το φυσικό ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι. Το να είναι ένα προϊόν ακόμα και 100% φυτικό δυστυχώς δεν είναι αρκετό, γιατί τα φυτά συνήθως είναι επιβαρυμένα με φυτοφάρμακα και βλαβερά πετρογενετικά. Κατά την έννοια του όρου φυτικά καλλυντικά, οι «φυσικές ουσίες» περιλαμβάνουν οποιαδήποτε ουσία βοτανικής, ζωικής ή ορυκτής προέλευσης καθώς επίσης και μιγμάτων τους. Στην επιλογή των βασικών υλικών βοτανικής, ορυκτής και ζωικής προέλευσης για τα καλλυντικά προϊόντα δίνεται ιδιαίτερη προσοχή,ώστε στο τελικό προϊόν μην υπάρχει κανένας μολυσματικός παράγοντας που να προκαλέσει ζημία στην ανθρώπινη υγεία. Ο κατασκευαστής των φυσικών καλλυντικών προϊόντων θα πρέπει να λάβει υπόψη κυρίως πιθανά αλλεργιογόνα των φυσικών ουσιών στην αξιολόγηση της ασφάλειας του φυτικού καλλυντικού. Τα φυσικά συστατικά θα ληφθούν και θα υποβληθούν σε επεξεργασία με τη βοήθεια των ήπιων φυσικών μεθόδων, όπως για παράδειγμα εξώθηση, διήθηση, απόσταξη, εξαγωγή, διείσδυση, πάγωμα και ξήρανση, των μικροβιολογικών ή ενζυματικών μεθόδων. Οι μικροοργανισμοί και τα ένζυμα θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά στις ενζυματικές και μικροβιολογικές μεθόδους. Η εξαγωγή μπορεί να πραγματοποιηθεί με το νερό, την αιθυλική αλκοόλη και άλλους κατάλληλους φυσικούς παραγόμενους διαλύτες. Μόνο εκείνα τα φυσικά αρωματικά, των οποίων ονόματα και οι ορισμοί συμμορφώνονται με το διεθνή Οργανισμό ISO, καθώς επίσης και οποιεσδήποτε ουσίες που απαριθμούνται σε αυτά τα πρότυπα που έχουν απομονωθεί με τις φυσικές μεθόδους μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα φυσικά καλλυντικά προϊόντα. Τα συνθετικά πετρελαιοειδή, τα φυσικά αρώματα και οι χημικά τροποποιημένες φυσικές πρώτες ύλες δεν θα χρησιμοποιηθούν στις συνθέσεις αρώματος που χαρακτηρίζονται φυσικές. 20

Τα ακόλουθα φυτικά συντηρητικά που απαριθμούνται στο παράρτημα VI μέρος 1 της οδηγίας του Συμβουλίου 76/768/ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να παραγάγουν τα φυσικά καλλυντικά όπου είναι τα λίπη και έλαια, κεριά, λεκιθίνες, λανολίνη, πολυσακχαρίτες και πρωτεΐνεςλιποπρωτεΐνες. 5 Τέλος, τα συστατικά του φυτικού προϊόντος, πρέπει να είναι οργανικά καλλιεργημένα (-ΒΙΟ- ), να είναι πιστοποιημένα, φέροντας σφραγίδα από αξιόπιστο διεθνή οργανισμό όπως για παράδειγμα από τον Οργανισμό ΕCOSERT* και η παραγωγή τους να είναι ασφαλής. Ως επί των πλείστων, θα πρέπει να έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε παράγωγα της φύσης όπως για παράδειγμα δίκταμο, χαμομήλι, λεβάντα, ρίγανη, καλέντουλα κ.ά. Είναι σημαντικό να τονιστεί πως εάν και εφόσον έχουν την ιδανική και παραπάνω περιεκτικότητα σε τέτοιου είδους συστατικά, τότε θα μπορεί επάξια να θεωρηθεί πως αυτά τα καλλυντικά πληρούν τις προϋποθέσεις ώστε να ονομάζονται φυτικά. 6 Η κατηγορία των φυτικών καλλυντικών διαχωρίζεται σε 2 υποκατηγορίες, τα φυσικά καλλυντικά και τα βιολογικά ή οργανικά καλλυντικά. Τα φυσικά καλλυντικά αποτελούν προκύπτουσα κατηγορία των φυτικών καλλυντικών. Αυτό συμβαίνει διότι ο νόμος δεν έχει θεσπίσει κάποιον ορισμό ή κάτι συγκεκριμένο που να προσδιορίζει μία ταυτότητα σε αυτή τη κατηγορία των καλλυντικών. Πολλές φορές δημιουργείται σύγχυση στο καταναλωτικό κοινό για την διαφορά μεταξύ αυτών των κατηγοριών σε μία καλλυντική ταμπέλα, που ταυτόχρονα είναι φανερό πως δεν υπάρχει διαφορά και ο μόνος σκοπός είναι η εξιδανίκευση ενός προϊόντος και η επίδειξη της καινοτομίας των εταιρειών. Φυσικό, σημαίνει το στοιχείο που έχει βγει ή έχει παραχθεί από την φύση, όμως ορισμένα υλικά του που υπάρχουν στην φύση μπορούν να παραχθούν στο εργαστήριο. Όλα τα συστατικά τους πρέπει να προέρχονται από φυσικές, μη ζωικές και χημικά ανεπεξέργαστες ουσίες. Τα φυσικά καλλυντικά λόγω των πολλών δράσεων τους, μπορούν να περιέχουν τα φυσικά συστατικά τους, βρίσκουν γενικές εφαρμογές σε όλο τον οργανισμό, ενώ τα συνθετικά καλλυντικά έχουν συνήθως στοχευόμενες δράσεις. Γενικά έχουν συνδεθεί με λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες σε σχέση με τα συνθετικά. Κατατάσσονται ως εξής: 21

o 100% Φυσικά καλλυντικά: Ουσιαστικά είναι πρακτικά αδύνατο να παρασκευαστεί ένα προϊόν 100% φυσικό εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων όπως τα φυτικά λάδια σώματος, τα οποία μπορεί να περιέχουν και αιθέρια έλαια, όπου τα συστατικά τους είναι 100% φυσικής προέλευσης. Το Ευρωπαϊκό Πρότυπο καθορίζει ένα ελάχιστο ποσοστό φυσικών συστατικών και ένα μέγιστο-ανώτατο ποσοστό συστατικών που προκύπτουν από χημική τροποποίηση, που επιτρέπεται να περιέχονται στα προϊόντα αυτής της κατηγορίας. o Φυσικής προέλευσης καλλυντικά: Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν σχεδόν όλα τα φυσικά καλλυντικά. Τα ενεργά συστατικά τους είναι φυσικές ουσίες όπως για παράδειγμα χαμομήλι, δίκταμο, ρίγανη, αλόη, λεβάντα κ.ά. Όμως, στα έκδοχα τους μπορεί να περιέχονται και ποσότητες συνθετικών ουσιών. Το ποσοστό των φυτικών ουσιών τους, ανάλογα με το ποιος φορέας τα πιστοποιεί, κυμαίνεται συνήθως από 10-90% δεν φτάνει όμως το 100%. Τα συστατικά των προϊόντων της κατηγορίας αυτής θα πρέπει να είναι φυσικά και όχι υποχρεωτικά βιολογικά. Τα φυσικά συστατικά επεξεργάζονται μόνο με συγκεκριμένες και ήπιες μεθόδους. Ανακεφαλαιώνοντας για τα φυτικά καλλυντικά, υπάρχει ακόμη μία προκύπτουσα κατηγορία τα βιολογικά ή οργανικά καλλυντικά, προϊόντα τα οποία αποτελούνται στο 95% από φυτά σε οποιαδήποτε μορφή όπως για παράδειγμα εκχυλίσματα, λάδια, αιθέρια έλαια και από φυσικά μεταλλικά στοιχεία. Τα καλλυντικά αυτά φτιάχνονται από φυτικά υλικά βιολογικής καλλιέργειας και έχουν το πλεονέκτημα να αναζωογονούν τον οργανισμό χωρίς να τον εκθέτουν σε κινδύνους, ασθένειες και δερματικές μολύνσεις. H λέξη βιολογική από μόνη της σημαίνει, κάτι ζωντανής προελεύσεως. Στην ουσία οργανικά υλικά είναι αυτά που έχουν βγει από κάτι ζωντανό όπως τα φυτά ή τα ζώα. Ο όρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί απαράλλακτα στην περιγραφή καλλυντικών προϊόντων, παρόλο που ορισμένα φυσικά προϊόντα μπορεί να μην είναι οργανικά. Όπως για παράδειγμα ένα επίθεμα προσώπου μπορεί να συντίθεται από άργιλο, ο οποίος είναι ένα φυσικό στοιχείο, αλλά δεν προέρχεται από ζωντανά υλικά. Η βιολογική προσέγγιση αναγνωρίζει ότι το περιβάλλον του κήπου, από το οποίο θα παραχθεί το τελικό προϊόν, είναι κάτι πολύ περισσότερο από την πρόσθεση απλά όλων των ανεξάρτητων τμημάτων του, και ότι όλα τα ζωντανά πλάσματα μέσα σε αυτόν είναι αλληλοεξαρτώμενα και αλληλοσχετιζόμενα. Η βιολογική προσέγγιση στοχεύει να ελαχιστοποιήσει την επίδραση 22

των εκάστοτε παραγωγών στο ευρύτερο περιβάλλον, με την αποφυγή της χρήσης υλικών από μη ανανεώσιμες πηγές και κρατώντας την χρήση εντομοκτόνων, στο ελάχιστο. 7 Για τον κοινό καταναλωτή ο διαχωρισμός τους από τα μη-φυτικά είναι δύσκολος καθώς δεν υπάρχει σαφής νομοθεσία. Στα πιστοποιημένα οργανικά- βιολογικά και οικολογικά καλλυντικά τηρούνται οι διεθνείς κανονισμοί περί μεθόδων παραγωγής και πιστοποίησης προϊόντων βιολογικής γεωργίας. Τα βιολογικά καλλυντικά υπερτερούν των φυσικών καλλυντικών γιατί δεν περιέχουν υπολείμματα κατά την καλλιέργεια φυτών, αλλά και κατά την παρασκευή τους από φυτοφάρμακα ζιζανιοκτόνα λιπάσματα βαρέα τοξικά μέταλλα ρυθμιστές ανάπτυξης των φυτών ορμόνες αντιβιοτικά και άλλες εξίσου επικίνδυνες τοξικές ουσίες 8. Απαγορεύονται επίσης οι εξής προσθήκες: νανοσωματίδια γαλακτωματοποιητές όπως για παράδειγμα οι PEG νιτροζαμίνες χρήση ιονίζουσας ακτινοβολίας και ραδιενέργειας συνθετικές χρωστικές ύλες πετροχημικά συστατικά όπως για παράδειγμα η παραφίνη συστατικά τα οποία έχουν ληφθεί από χημικές διαδικασίες που θεωρούνται επικίνδυνες ή μη φιλικές προς το περιβάλλον, όπως για παράδειγμα η διαδικασία ethoxylation* συντηρητικά όπως για παράδειγμα η φορμαλδεΰδη συστατικά που περιέχουν υδράργυρο και οργανικές ενώσεις του υδραργύρου, οι οποίες είναι τοξικές, προκαλούν ερεθισμό και ευαισθητοποίηση του δέρματος πρώτες ύλες που προέρχονται από ζώα η προαπαιτούν την θανάτωση ζώων, όπως για παράδειγμα το κολλαγόνο. *Ethoxylation. Αιθοξυλίωση είναι μία βιομηχανική διαδικασία στην οποία προστίθεται αιθυλεοξείδιο σε αλκοόλες για να δώσει τασιενεργά. *ECOSERT, ο οποίος είναι διεθνής Οργανισμός βιολογικής διαπίσευσης. 23

1.3.β Χημικά ή συνθετικά καλλυντικά Σε αυτή την κατηγορία ανήκει η συντριπτική πλειοψηφία των καλλυντικών που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Είναι προϊόντα με τα πλέον ύποπτα και επικίνδυνα συνθετικά ή χημικά συστατικά. Τα καλλυντικά αυτά βρίσκουν φιλοξενία σε πολυκαταστήματα, beauty shops, κομμωτήρια, spa αλλά και στα φαρμακεία. Είναι αυτά που περιέχουν πληθώρα συστατικών: φυσικά, ζωικά, ιχθυέλαια, ορυκτά, συνθετικά προϊόντα βιοτεχνολογίας. Τα προϊόντα αυτά με τα περισσότερα μείγματα συστατικών τον τελευταίο καιρό έχουν ενοχοποιηθεί για το πλήθος των αρνητικών επιδράσεων για την ανθρώπινη υγεία. Ένα χημικό προϊόν διατίθεται με μεγάλη ευκολία στην αγορά, αυτό οφείλεται στην παραβίαση των κανόνων που έχουν νομοθετηθεί και Ευρωπαϊκά από τον Ευρωπαϊκό Νομοθετικό Πλαίσιο, αλλά και εγχώρια από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ). Αναφορικά για το κόστος τους, κυμαίνεται σε προσιτές τιμές, ταυτόχρονα όμως και σε ανεξήγητα υψηλά κόστη. Αυτό όμως ίσως έχει μία λογική εξήγηση. Επωφελούμενες οι εταιρείες την απειρία των καταναλωτών υπόσχονται μικρά θαύματα μέσα σε μικρά χρονικά διαστήματα. Όπως για παράδειγμα μία κρέμα με λευκαντική ιδιότητα τοποθετείται στο δέρμα και σε 48 ώρες τα υπάρχοντα σημάδια εξαφανίζονται. Είναι φυσικό πως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αυτός ο ισχυρισμός έχει θεσπιστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Πλαίσιο Κανονισμού για τις κατευθυντήριες οδηγίες ως αναληθής και δεν επιτρέπεται να αναγράφεται στις ετικέτες των καλλυντικών. Το δικαίωμα να αναγραφεί αυτός ο ισχυρισμός σε ένα καλλυντικό προϊόν είναι μόνον, εάν το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων του καλλυντικού υποστηρίζουν μία μικρότερη περίοδο ενυδάτωσής 9. Ήδη η παρασκευή αυτής της κατηγορίας καλλυντικών διαθέτει ισχυρά συστατικά αψηφώντας τις οδηγίες που ορίζει ο νόμος για τα καλλυντικά, οπότε είναι ευνόητο πως και η ασφάλεια τους και οι ισχυρισμοί τους να μην αντικατοπτρίζουν την αλήθεια. 24