Πρόσβαση στo ίκτυo και Ανάπτυξη Συστήµατος: η πρόκληση της µεγάλης διείσδυσης Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην Ελλάδα Acceso a la Red y Desarrollo del Sistema: el reto de gran penetracion de Energias Renovables en Grecia Θάνος Κορωνίδης, Αριστοµένης Νέρης ιεύθυνση Σχεδιασµού Ανάπτυξης Συστήµατος Α ΜΗΕ Α.Ε. a.koronidis@admie.gr, aneris@admie.gr
ΤΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Κατηγορία Παραγωγικό υναµικό (MW) Εγκατ. Ισχύς Καθαρή Ισχύς Λιγνιτικές 4930 4456 Κατηγορία Γραµµές Μεταφοράς (Μήκος σε km) 150kV AC 400kV DC Πετρελαϊκές 730 698 Φυσικού αερίου 3924 3721 Υδροηλεκτρικές 3223 3223 Εναέριες 8115 2565 107 Υπόγειες 82 4 Αιολικά 1231 Φωτοβολταϊκά 327 Βιοκαύσιµα 51 Σύνολο 14416 13707 Υποβρύχιες 140 160 Σύνολο 8337 2569 267 Υποσταθµοί Συστήµατος Μεταφοράς 279 HV (150kV) 22 EHV (400kV)
Ισοζύγιο παραγωγής-ζήτησης 2011 Production High Voltage Network MWh % Total Net Production 48,639,959 93.77 Imports - Exports 3,232,329 6.23 Total 51,872,288 Production per Categories Lignite Oil Natural Gas Hydroelectric *RES and other sources Total Production at H/V *: RES monitored at H/V RES production at all Volatge Levels HV, MV and LV M/V&L/V Wind Small Hydros Bigas Biomass etc Co-generation Photo Voltaics Total 27,570,155 56.68 8,585 0.02 14,850,602 30.53 3,675,485 7.56 2,535,132 5.21 48,639,959 100 MWh % 2,595,849 65.57 580,628 14.67 199,102 5.03 141,636 3.58 441,553 11.15 3,958,768 100 MWh % RES *%Large Hydros % Total Consumption (excluding pumping) 52,915,772 7.48 6.95 14.43
Εξέλιξη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα TWh 60 50 40 Εξέλιξη Ζήτησης Ζήτηση Ηλεκτρικής Ενέργειας (TWh) Ετήσια Αιχµή (GW) GW 12 10 8 20,00% 15,00% 10,00% Ετήσια µεταβολή ζήτησης Ετήσια µεταβολή ΑΕΠ Poly. (Ετήσια µεταβολή ζήτησης) Poly. (Ετήσια µεταβολή ΑΕΠ) 30 6 5,00% 20 4 10 2 0 0 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 0,00% 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010-5,00% -10,00% Ετ σια ποσοστια α μεταβολ το Φορτ ο Ζ τηση (MWh) Ισοδ ναμηετ σιαμεταβολ 10-ετία 2002-2011 5-ετία 2007-2011 3-ετία 2009-2011 Εξάρτηση της ζήτησης από το ΑΕΠ 2001 45 914 430 2002 46 973 998 2.31% 2003 49 732 133 5.87% 2004 51 225 000 3.00% 2005 52 880 000 3.23% 2006 53 990 000 2.10% 2007 55 690 000 3.15% 1.33% 2008 56 310 000 1.11% 2009 53 490 000-5.01% -1.27% 2010 53 545 000 0.10% -0.54% 2011 52 915 000-1.18% Λόγω της οικονοµικής κρίσης, υπάρχει µία µείωση της τάξεως του 6% ως προς το 2008.
Year Προβλέψεις για την αύξηση της ζήτησης Demand (GWh) Modest Scenario Reference Scenario Optomistic Scenario Yearly Rate of Change (%) Yearly Change (GWh) Demand (GWh) Yearly Rate of Change (%) Yearly Change (GWh) Demand (GWh) Yearly Rate of Change (%) Yearly Change (GWh) 2011* 53000 53000 53000 2012 52735-0.5-265 52735-0.5-265 52735-0.5-265 2013 52790 0.1 55 52790 0.1 55 52790 0.1 55 2014 53315 1.0 525 53315 1.0 525 53315 1.0 525 2015 54220 1.7 905 54490 2.2 1175 54915 3.0 1600 2016 55140 1.7 920 55690 2.2 1200 56560 3.0 1645 2017 56080 1.7 940 56910 2.2 1220 58260 3.0 1700 2018 57035 1.7 955 58165 2.2 1255 60000 3.0 1740 2019 58000 1.7 965 59445 2.2 1280 61800 3.0 1800 2020 58990 1.7 990 60750 2.2 1305 63660 3.0 1860 2021 59700 1.2 710 61785 1.7 1035 65250 2.5 1590 2022 60420 1.2 720 62835 1.7 1050 66900 2.5 1650 Μέσο φορτίο 2011 > 6050 MW Μέσο Φορτίο 2020 > 6970 MW
Εξέλιξη της εγκατεστηµένης ισχύος µονάδων ΑΠΕ
ιαδικασία σύνδεσης µονάδων ΑΠΕ στην Ελλάδα Βασικά Βήµατα : Άδεια Παραγωγής (για έργα >= 1MW) Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας Μη δεσµευτική Προσφορά Σύνδεσης ιαχειριστής Συστήµατος Περιβαλλοντική Αδειοδότηση Αρµόδιες Αρχές εσµευτική Προσφορά Σύνδεσης (λαµβάνοντας υπόψη τον διαθέσιµο ηλεκτρικό χώρο και άλλες δεσµευτικές προσφορές που έχουν εκδοθεί) ιαχειριστής Συστήµατος Επικαιροποίηση περιβαλλοντικής αδειοδότησης (αν απαιτείται) Αρµόδιες Αρχές Σύµβαση Σύνδεσης ιαχειριστής Συστήµατος ( ιαχειριστής ικτύου) και Παραγωγός Εµπορική Σύµβαση Λειτουργός Αγοράς Κατασκευή έργου - Παραγωγός οκιµαστική Λειτουργία Παραγωγός / ιαχειριστής Συστήµατος ( ιαχειριστής ικτύου) Άδεις Λειτουργίας Αρµόδιες Αρχές Εµπορική λειτουργία έναρξη κανονικής πληρωµής του Παραγωγού
Εθνικό Πρόγραµµα για τους στόχους του 2020: Εθνικοί στόχοι 2020 Small Hydros Ph V Other Solar Wind Biomass Totals 2014 2020 300 350 1500 2200 120 250 4000 7500 200 350 6120 10650 Εγκαταστάσεις ΑΠΕ σε λειτουργία και µε Προσφορά Σύνδεσης Μη δεσµευτικές Non Binding προσφορές Offer εσµευτικές Binding προσφορές Offer Σε λειτουργία In Operation Wind small H/E Cogen PhV Biom. Wind small H/E Cogen PhV Biom. Wind small H/E Cogen PhV Biom. al(mw) 10537 293 0 630 180 3675 143 25 954 18 1363 205 89 439 45 rand Total 11640 11640 MW 4815 4815 MW 2141 MW 2141 ( εν περιλαµβάνονται τα µεγάλα Υ/Η) Η συνολική ισχύς των εγκαταστάσεων ΑΠΕ σε λειτουργία και µε δεσµευτική Προσφορά Σύνδεσης, υπερβαίνει τους στόχους για το 2014 Αν προστεθούν και οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ µε µη δεσµευτικές Προσφορές Σύνδεσης (τέλος 2011), οι στόχοι για το 2020 υπερβαίνονται κατά περίπου 80%
Πρόγραµµα Ανάπτυξης του Συστήµατος Μεταφοράς: Τριετής ορίζοντας (έως το 2015), περιλαµβάνει ώριµα έργα µε επιβεβαιωµένο χρονοδιάγραµµα εκαετής ορίζοντας (έως το 2020-2022), περιλαµβάνει έργα που βρίσκονται σε αρχικό στάδιο σχεδιασµού (τελικός σχεδιασµός, περιβαλλοντική αδειοδότηση, απαλλοτριώσεις σε εξέλιξη) Το τριετές πρόγραµµα ανάπτυξης είναι επαρκές για τους Εθνικούς στόχους του 2014 Το δεκαετές πρόγραµµα ανάπτυξης είναι επαρκές για τους Εθνικούς στόχους του 2020 Στρατηγική ανάπτυξης του συστήµατος, περιλαµβάνει και πλέον µακροπρόθεσµους στόχους Η υλοποίηση ή µη των έργων ΑΠΕ είναι κρίσιµης σηµασίας για την ανάπτυξη του Συστήµατος.
Υφιστάµενο Σύστηµα Σχεδιασµός Ανάπτυξης Στρατηγικός σχεδιασµός διασυνδέσεων νήσων σύµφωνα και µε πρωτοβουλίες επενδυτών
Προκλήσεις και προβλήµατα Χορήγηση δεσµευτικών Προσφορών Σύνδεσης, µη γνωρίζοντας πόσα από τα έργα ΑΠΕ που κατέχουν ήδη τέτοιες Προσφορές πρόκειται να κατασκευασθούν. Λειτουργία του Συστήµατος υπό µεγάλη διείσδυση ΑΠΕ, λειτουργία της αγοράς, αποθήκευση ενέργειας, εξαγωγή ενέργειας από ΑΠΕ σε τρίτες χώρες. Κόστος Ανάπτυξης του Συστήµατος στη τρέχουσα οικονοµική συγκυρία- συµµετοχή στο κόστος.
Αντιµετώπιση των προκλήσεων Αξιοποίηση της υφιστάµενης υποδοµής Συστήµατος Μεταφοράς και ιανοµής στο µέγιστο δυνατό. Εξειδίκευση των Εθνικών στόχων ανά γεωγραφική περιοχή και τεχνολογία ΑΠΕ, λαµβάνοντας υπόψη και την ικανότητα του τοπικού δικτύου µεταφοράς. Περιορισµός των δεσµευτικών Προσφορών Σύνδεσης στα επίπεδα τωνστόχωνπουέχουντεθείµε µία λογική µικρή υπέρβαση. Απλοποίηση των διαδικασιών κατανοµής του κόστους σύνδεσης Συµµετοχή των µεγάλων εγκαταστάσεων ΑΠΕ στη ρύθµιση παραγωγής φορτίου. ηµιουργία και αναστρέψιµων (αντλητικών ) υδροηλεκτρικών σταθµών (αποθήκευση).
Μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ- πέρα από τους στόχους για το 2020 Για το έτος αναφοράς 2020, το µέγιστο, ελάχιστο και µέσο φορτίο του Ελληνικού Συστήµατος εκτιµάται σε 12,5GW, 4GW και 7GW αντίστοιχα. Η επίτευξη των στόχων διείσδυσης ΑΠΕ θα οδηγήσει σε εξαγωγές σηµαντικής ισχύος προς τα γειτονικά συστήµατα ιδίως σε περιόδους χαµηλού φορτίου. Η µεγάλης κλίµακας αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας που έχει ανακοινωθεί σε συνδυασµό µε την µεγάλη ανάπτυξη αιολικά σταθµών σε νησιά, πέρα από τα τοπικά προβλήµατα σύνδεσης θα απαιτήσει σηµαντική ικανότητα εξαγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η πρόκληση αυτή υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα. Ένας πανευρωπαϊκός συντονισµός είναι απαραίτητος, όπως αυτός δροµολογείται µε την προσέγγιση του ENTSO-E για την δηµιουργία µεγάλων Ευρωπαϊκών διαδρόµων (Electricity Highways) ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2050, µε τη προοπτική µίαςκοινωνίαπουδενθαεξαρτάταιαπό ρυπογόνες πηγές ενέργειας. Η προσέγγισηαυτήαφορά: Την δηµιουργία ρεαλιστικών σεναρίων παραγωγής ανά πενταετία από το 2020 έως το 2050. Τον καθορισµό των κύριων κέντρων παραγωγής και ζήτησης στην Ευρώπη. Την ανάπτυξη των Εθνικών Προγραµµάτων Ανάπτυξης ικτύων σύµφωνα µε το αντίστοιχο Πανευρωπαϊκό Πρόγραµµα. Τον καταµερισµό του κόστους σε όλους τους εµπλεκόµενους φορείς στην Ευρωπαϊκή ήπειρο.
HTSO HTSO GR GR TERNA TERNA IT IT ESO ESO BG BG MEPSO MEPSO MK MK CGES CGES ME ME NOsBiH NOsBiH BA BA HEP HEP HR HR EMS EMS RS RS TRANSELECTRICA TRANSELECTRICA RO RO ELES ELES SI SI MAVIR MAVIR HU HU Περιοχή Περιοχή ΝΑ ΝΑ Ευρώπης Ευρώπης, ενίσχυση ενίσχυση Συστήµατος Συστήµατος
Παράγοντες ανάπτυξης του Συστήµατος στην περιοχή
Ανάγκες ανάπτυξης του ικτύου στην περιοχής της ΝΑ Ευρώπης Περιοχές όπου εντοπίζεται η ανάγκη ανάπτυξης δικτύων λόγω των αναµενόµενων ροών ισχύος Αύξηση της ικανότητας µεταφοράς του διαδρόµου Ανατολής- ύσης ύσης, για την υποστήριξη εξαγωγών προς την Ιταλία και την υτική Ευρώπη. Αύξηση της ικανότητας µεταφοράς του διαδρόµου Βοράς-Νότος Επέκταση του Ευρωπαϊκού Συστήµατος ιασύνδεση εγκαταστάσεων ΑΠΕ στην περιοχή
Έργα «Ευρωπαϊκής Σηµασίας» στην Ν.Α Ευρώπη Project 27 Project 108 Project 50 Project 53 Project 95 Project 28 Project 49 Project 51 Project 52
Στα πλαίσια της διαµόρφωσης αρχών για το προσδιορισµό έργων κοινού ενδιαφέροντος (projects of common interest -PCIs) Από Ελληνικής πλευράς γίνεται προσπάθεια ένταξης έργων που πέρα από την αύξηση της ικανότητας διακίνησης ενέργειας µεταξύ χωρών (cross border) συµβάλουν στην Επέκταση του Συστήµατος προς αποµονωµένα νησιωτικά δίκτυα Στην µεγάλη διείσδυση ΑΠΕ
Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Gracias por su atención!