«ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Τ.Ε.Ι ΚΡΗΤΗΣ

Τ.Ε.Ι ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ Σ.Ε.Υ.Π ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΛΙΚΟ «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Τ.Ε.Ι ΚΡΗΤΗΣ ΜΑΙΟΣ 2008

ΤΟΜΕΙΣ Στο τμήμα λειτουργούν τρεις τομείς. Ο Α, Τομέας Παθολογικός, ο Β, Τομέας Χειρουργικός και ο Γ, Τομέας Βασικών Μαθημάτων Στήριξης και Συναφών Μαθημάτων. Η κατανομή μαθημάτων ανά τομέα είναι η ακόλουθη: ΜΑΘΗΜΑΤΑ Α ΤΟΜΕΑ 1. ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ - ΒΙΟΛΟΓΙΑ (ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ) (ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ) 2. ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ 3. ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Ι 4. ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 5. ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ 6. ΚΛΙΝΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ 7. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ 8. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ 9. ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 10. ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ 11. ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 12. ΓΕΡΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 13. ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ-ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ 14. ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Β ΤΟΜΕΑ 1. ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι 2. ΑΝΑΤΟΜΙΑ- ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 3. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ - ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ 4. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 5. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ 6. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ (ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ-ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟΥ) 7. ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ - ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΑ 8. ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ - ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ 9. ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ 10. ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ ΕΡΓΟΜΕΤΡΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 11. ΔΙΑΤΡΟΦΗ 12. ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ - ΜΕΘ 2

ΜΑΘΗΜΑΤΑ Γ ΤΟΜΕΑ 1. ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ 2. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ 3. ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 4. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι 5. ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ 6. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 7. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ 8. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 9. ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ Ι 10. ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΙΙ 11. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 12. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 13. ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ 14. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 15. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ (ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ) 16. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΒΑΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ (ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ) 17. ΑΝΑΠΤΥΞΗ - ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ (ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ) 18. ΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΒΙΟΣΗΜΑΤΩΝ ΤΗΛΕΜΕΤΑΔΟΣΗ (ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ) 19. ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ ΟΡΟΛΟΓΙΑ (ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ) ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ Η υλικοτεχνική υποδομή του Τμήματος μας περιλαμβάνει: Α. Δέκα αίθουσες διδασκαλίας συνολικά εκ των οποίων: 4 αίθουσες διδασκαλίας χωρητικότητας 30 φοιτητών 3 αίθουσες διδασκαλίας χωρητικότητας 40 φοιτητών 2 αίθουσες διδασκαλίας χωρητικότητας 96 φοιτητών 1 αίθουσα διδασκαλίας χωρητικότητας 72 φοιτητών B. Τρία αμφιθέατρα συνολικά εκ των οποίων: 2 αμφιθέατρα χωρητικότητας 100 φοιτητών 1 αμφιθέατρο χωρητικότητας 140 φοιτητών Γ. Εργαστήρια Νοσηλευτικής Τέσσερα συνολικά εργαστήρια Νοσηλευτικής εκ των οποίων: 2 εργαστήρια νοσηλευτικής χωρητικότητας 30 φοιτητών 1 εργαστήριο ανατομίας 3

1 εργαστήριο μικροβιολογίας χωρητικότητας 18 φοιτητών ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ 4

ΜΑΘΗΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Όνομα του διδάσκοντος/των διδασκόντων: Κωνσταντινίδης Θεοχάρης Τύπος του μαθήματος: Υποχρεωτικό Έτος σπουδών: 1o Εξάμηνο: Α Ώρες Θεωρία: 4 Ώρες εργαστήριο: 4 Αριθμός απονεμόμενων πιστωτικών μονάδων: 10 Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: 1. Να κατανοήσουν οι φοιτητές σε βάθος τις έννοιες υγείας, νόσου, υγειονομικής περίθαλψης 2. Να είναι ικανοί να κατανοήσουν τις έννοιες της Νοσηλευτικής Επιστήμης 3. Να σχεδιάζουν ερευνητικά πρωτόκολλα 4. Να αναγνωρίζουν και να διατυπώνουν νοσηλευτικά προβλήματα. 5. Να προγραμματίζουν και να εφαρμόζουν νοσηλευτική διεργασία. Προαπαιτήσεις: - Περιεχόμενο του μαθήματος (Syllabus): 1. Εισαγωγή στη Νοσηλευτική Επιστήμη 2. Τι είναι υγεία- Παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία 3. Πρόληψη, επίπεδα πρόληψης 4. Επικοινωνία και ο ρόλος του νοσηλευτή 5. Προσαρμογή stress- μηχανισμοί άμυνας 6. Ζωτικά σημεία 7. Νοσηλευτικές δεξιότητες κατά την εξέταση του ασθενούς 8. Μέθοδοι συλλογής στοιχείων-νοσηλευτική διεργασία 9. Εισαγωγή στις Νοσηλευτικές Θεωρίες- ανάπτυξη θεωριών 10. Συνέντευξη Σύγγραμμα: Πατηράκη - Κουρπάνη Ε «Αρχές Νοσηλευτικής η Επιστήμη και η Τέχνη στη Νοσηλευτική Φροντίδα» Εκδόσεις Πασχάλης Συνιστώμενη βιβλιογραφία: 1. Εισαγωγή στη Νοσηλευτική Επιστήμη Σαββοπούλου Γ. Εκδόσεις Ταβιθά Αθήνα 1999 2. Sorensen,K & Luckmann, J.Basic Nursing: A psychophysiologic Αpproach Toronto, W.B.Saunders Co., 1979. 3. Henderson, V.The Nature of Nursing. New York, The Macmillan Co., 1960 4. Rogers, M.An Introduction to the Theoretical Basis of Nursing. Philadelphia, F.A.Davis Co., 1978 5. Byrne,M.Key Concepts for the Study and Practice Of Nursing.Saint Louis, The Mosby Co., 1978 5

Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι: Εισήγηση Φροντιστηριακές Ασκήσεις Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Προφορική και Γραπτή Τελική Εξέταση 6

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Ι Όνομα του διδάσκοντος/των διδασκόντων: Ζωγραφάκης Σφακιανάκης Μιχάλης Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Έτος Σπουδών: 1ο Εξάμηνο: Α Ώρες Θεωρία: 4 Ώρες Εργαστήριο: 2 Αριθμός απονεμόμενων πιστωτικών μονάδων: 6 Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος 1. Να είναι σε θέση ο φοιτητής, να γνωρίζει την ορολογία της ανατομίας και της τοπογραφικής ανατομίας 2. Να κατανοεί και να γνωρίζει τις μεθόδους που χρησιμοποιεί η επιστήμη της ανατομίας για την παρασκευή και την παρατήρηση των ιστών 3. Να προσδιορίζει ο φοιτητής τις διαφορές του επιθηλιακού, του μυικού του νευρικού και του συνδετικού ιστού 4. Να είναι σε θέση ο φοιτητής να κατονομάζει τα οστά και τις αρθρώσεις του σκελετικού συστήματος του ανθρώπου να διακρίνει και να περιγράφει βασικά ανατομικά χαρακτηριστικά τους 5. Να αναγνωρίζει και να κατονομάζει ο φοιτητής, τους μύες που αποτελούν το μυικό σύστημα του ανθρωπίνου σώματος και τη λειτουργία τους. 6. Να αναγνωρίζει ο φοιτητής τη δομή του νευρικού συστήματος και τη δομή των αισθητηρίων οργάνων και να προσδιορίζει τα ανατομικά χαρακτηριστικά τους και τη λειτουργία τους. 7. Να κατανοεί ο φοιτητής την δομή και τη δραστηριότητα του ενδοκρινικού συστήματος και να είναι σε θέση να κατονομάσει τους ενδοκρινείς αδένες του ανθρώπινου σώματος και τα ανατομικά χαρακτηριστικά τους. 8. Να αναπτύξει την ικανότητα του να χρησιμοποιεί προπλάσματα και άτλαντες ανατομίας και να εξοικειωθεί με τα ανατομικά χαρακτηριστικά και την θέση των οστών, των μυών, των ενδοκρινών αδένων και των αισθητηρίων οργάνων του ανθρώπινου σώματος. Προαπαιτήσεις: - Περιεχόμενο του μαθήματος (Syllabus): 1. Η κυτταρική βάση της Ανατομίας 2. Ορολογία ανατομίας ορολογία τοπογραφικής ανατομίας 3. Το σκελετικό σύστημα 4. Το μυϊκό σύστημα 5. Το νευρικό σύστημα - Εισαγωγή 6. Το κεντρικό νευρικό σύστημα και τα αισθητήρια όργανα 7. Το περιφερικό νευρικό σύστημα 8. Το ενδοκρινικό σύστημα 7

Σύγγραμμα: Δρεπανία Λ (2000) Ανατομία. SUSAETA Εκδοτική Α.Ε Μετάφραση της ιταλικής έκδοσης του βιβλίου: Atlante di Anatomia, Συλλογικού έργου, Giounti Editore S.p.A., Firenze. Milano. Keith L. Moore, «Κλινική Ανατομία Ι», Τόμος Ι & ΙΙ Ιατρικές εκδόσεις Πασχαλίδη, 3 η έκδοση, Αθήνα, 1998 Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη: 1. Tortora, Gerard J.(2006) Ανατομία του ανθρώπινου σώματος, Εκδόσεις Έλλην 2. Schunke (2007) Βασική Περιγραφική Ανατομική ΙΙ, Ιατρικές εκδόσεις Πασχαλίδη 3. Frank H. Netter (2006) Atlas of Human Anatomy,Saunders; 4 edition 4. Johannes W Rohen, Chihiro Yokochi, Elke Lütjen-Drecoll (2006) Color Atlas of Anatomy: A Photographic Study of the Human Body (Color Atlas of Anatomy (Rohen)) 5. Richard Drake, Wayne Vogl, Adam Mitchell (2004) Gray's Anatomy for Students, Churchill Livingstone; 1 edition Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι: Εμπλουτισμένη Εισήγηση (ερωτήσεις απαντήσεις-συζήτηση) Επίδειξη Εργαστηριακή άσκηση Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Γραπτή τελική Εξέταση 8

ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ (Εφαρμογή στη Νοσηλευτική) Όνομα του διδάσκοντος/των διδασκόντων: Τύπος του μαθήματος: Υποχρεωτικό Έτος σπουδών: 1ο Εξάμηνο: Α Ώρες Θεωρία: 4 Ώρες εργαστήριο: - Αριθμός απονεμόμενων πιστωτικών μονάδων: 5 Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Ενότητα Βιοχημείας 1. Το μέρος του μαθήματος που αφορά την Βιοχημεία έχει σαν στόχο να καταστήσει ικανούς τους φοιτητές να κατανοήσουν βασικές αρχές της λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού σε μοριακό επίπεδο. 2. Να κατανοήσουν πλήρως την χημική σύσταση και το βιολογικό ρόλο των κυριοτέρων τάξεων των βιομορίων 3. Να μελετήσουν τις θεμελιώδεις διαδικασίες μεταβολισμού Ενότητα Βιολογίας 1. Το μάθημα αποσκοπεί να καταστήσει τους φοιτητές ικανούς να κατανοούν τις βασικές αρχές της Βιολογίας του Κυττάρου καθώς και τους Νόμους της Κληρονομικότητας 2. Οι φοιτητές θα πρέπει να αντιλαμβάνονται το κύτταρο ως μονάδα ζωντανής ύλης 3. Να γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο τα μόρια του κυττάρου συνεργάζονται για να δημιουργήσουν ένα σύστημα που τρέφεται, μετακινείται, δέχεται και απαντά σε ερεθίσματα, αυξάνει και διαιρείται, εν συντομία, είναι ζωντανό 4. Να γνωρίζουν τους νόμους της κληρονομικότητας 5. Να αντιλαμβάνονται τη μοριακή βάση των νοσημάτων 6. Να αντιλαμβάνονται τη συμβολή της Γενετικής στην διάγνωση, την πρόληψη και την θεραπεία 7. Να αντιλαμβάνονται τις εφαρμογές των σύγχρονων επιτευγμάτων της Βιολογίας στην Ιατρική Προαπαιτήσεις: - Περιεχόμενο του μαθήματος (Syllabus): Ενότητας Βιοχημείας: 1. Γενικά για την χημική σύσταση του οργανισμού : Ανόργανα συστατικά, ιχνοστοιχεία, νερό, ηλεκτρολύτες βιολογικών υγρών, οξεοβασική ισορροπία. Βιομόρια : πρωτεΐνες, σάκχαρα, λιπίδια, νουκλεινικά οξέα 2. Εισαγωγή στον μεταβολισμό : ΑΤΡ, συνένζυμα, βιταμίνες 3. Υδατάνθρακες : βιολογικός ρόλος, κατηγορίες, μεταβολισμός γλυκόζης, γλυκογόνου. Γλυκόλυση. Κύκλος του Krebs. Οξειδωτική φωσφωρυλίωση 4. Αμινοξέα, Πεπτίδια, Πρωτεΐνες : δομή, ιδιότητες, βιολογικός ρόλος, μεταβολισμός. 5. Θεμελιώδεις πρωτεΐνες : Αιμοσφαιρίνη, Ινσουλίνη, Ένζυμα, Λιποπρωτεΐνες LDL- HDL 6. Ορμόνες : κατηγορίες, αδένες και παραγωγή ορμονών, μηχανισμοί δράσης. 9

Ενότητα Βιολογίας: 1. Το κύτταρο ως μονάδα ζωής. Είδη κυττάρων. 2. Βασικά χαρακτηριστικά ιών. Χημική σύσταση του κυττάρου, ο ρόλος των μακρομορίων. 3. Βιολογικές μεμβράνες, σύσταση και διαπερατότητα. 4. Κυτταροσκελετός και κίνηση. Μιτοχόνδρια, δομή και λειτουργία. 5. Η ροή της γενετικής πληροφορίας, οργανίδια, μεταγραφή, μετάφραση, λειτουργική ολοκλήρωση των πρωτεϊνών. 6. Αποικοδόμηση βιομορίων, λυοσώματα και κυτταρική πέψη. Οργάνωση του γενετικού υλικού, χρωμόσωμα, πυρήνας. 7. Αντιγραφή, επιδιόρθωση του γενετικού υλικού και κυτταρική διαίρεση. Δημιουργία αναπαραγωγικών κυττάρων και γονιμοποίηση. 8. Πρότυπα κληρονόμησης μονογονιδιακών νοσημάτων. Πολυπαραγοντική κληρονομικότητα. 9. Μοριακή βάση της ασθένειας, μεταλλάξεις. Χρωμοσωματικές μεταλλάξεις και σύνδρομα. 10. Γενετική βάση του καρκίνου. Προγεννητική διάγνωση. 11. Εφαρμογές της νέας τεχνολογίας στην Ιατρική, μονοκλωνικά αντισώματα, φαρμακευτικές πρωτεΐνες, εμβόλια. Συγγράμματα: Ενότητα Βιοχημείας: Βιοχημεία Τόμος Α, Lubert-Stryer, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Ενότητα Βιολογίας: «Βιολογία» Σημειώσεις Σ. Ζαμπάλου Μαρμάρας Β, Λαμπροπούλου-Μαρμάρα Μ «Βιολογία Κυττάρου» (1995). Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη: Ενότητα Βιοχημείας: 1. Φύτου Α. Παλλήκαρη. Βιοχημεία. Εκδόσεις Λύχνος 1997 2. Τρακατέλης Α. Βιοχημεία Εκδόσεις Γραφικές τέχνες Δεδούση Γ. 1997 3. Βιοχημεία Τεχνολογικής Κατεύθυνσης. Ο.Ε.Δ.Β. Αθήνα 2004 Ενότητα Βιολογίας: 1. Βασικές Αρχές Κυτταρικής Βιολογίας (1998). Alberts, Bray, Johnson, Lewis, Raff, Roberts, Walter 2. Αρχές Ιατρικής Γενετικής (1996). Thomas Gelehrter, Francis Collins 3. Ιατρική Γενετική (2001). M.W. Thompson, R.R. McInnes, H.E. Willard. 10

Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι: Εισηγήσεις Διδασκαλία με προβολή εικόνων. Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση 11

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Όνομα του διδάσκοντος: Τύπος του μαθήματος: Υποχρεωτικό Έτος σπουδών: 1ο Εξάμηνο: Α Ώρες Θεωρία: 1 Ώρες εργαστήριο: 1 Αριθμός απονεμόμενων πιστωτικών μονάδων: 3 Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: 1. Οι φοιτητές να γνωρίζουν τη γενική ταξινόμηση των παθογόνων μικροοργανισμών και να κατέχουν τις γενικές ιδιότητες των παθογόνων μικροβίων, πρωτοζώων, μυκήτων και ιών. 2. Οι φοιτητές να γνωρίζουν τη σχέση των μικροβίων με τον οργανισμό, τις πηγές των μικροβίων και τους τρόπους μετάδοσης τους. 3. Οι φοιτητές να γνωρίζουν τους τρόπους καταστροφής των μικροβίων και τη δράση των αντιμικροβιακών ουσιών. 4. Οι φοιτητές να μπορούν να κατανοήσουν την οργάνωση-διάρθρωση, το ρόλο, και την εργασιακή ροή του Μικροβιολογικού Εργαστηρίου μιας σύγχρονης Νοσοκομειακής Μονάδος. 5. Οι φοιτητές να κατέχουν το σωστό τρόπο λήψης και αποστολής των δειγμάτων προς το Μικροβιολογικό Εργαστήριο. 6. Οι φοιτητές να αποκτήσουν στοιχειώδεις γνώσεις των καλλιεργητικών πρωτοκόλλων των διαφόρων ειδών κλινικών δειγμάτων καθώς και της ερμηνείας των καλλιεργητικών τους αποτελεσμάτων. 7. Οι φοιτητές να εξοικειωθούν και να είναι σε θέση να εκτελούν απλές μικροβιολογικές τεχνικές όπως η ανακαλλιέργεια μικροβίων, η χρώση κατά Gram, ο χειρισμός του μικροσκοπίου κλ. 8. Οι φοιτητές να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα όπως οι αντοχές των μικροβίων στα αντιβιοτικά, οι ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και η διάθεση των νοσοκομειακών αποβλήτων και να αποκτήσουν στάση και διάθεση αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών, ακόμα και με προσωπικό κόστος κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Προαπαιτήσεις: - Περιεχόμενο του μαθήματος (Syllabus): 1. Εισαγωγή στη Μικροβιολογία 2. Ταξινόμηση μικροβίων. Βακτήρια. Ιοί. Μήκυτες. Παράσιτα 3. Μορφολογία μικροβίων. Φυσιολογία μικροβίων 4. Περιγραφή οργάνωσης-διάρθρωσης, ρόλου, και εργασιακής ροής 5. Μικροβιολογικού Εργαστηρίου 6. Τρόποι μελέτης και αναγνώρισης μικροβίων Ι καλλιέργεια. 7. Τρόποι μελέτης και αναγνώρισης μικροβίων ΙΙ χρώσεις, μικροσκόπηση. 8. Μέσα καταστροφής και αναστολής ανάπτυξης μικροβίων 9. Η δράση των μικροβίων στον οργανισμό 10. Η άμυνα του οργανισμού απέναντι στα μικρόβια 11. Gram θετικά μικρόβια Ι 12. Gram θετικά μικρόβια ΙΙ 13. Gram αρνητικά μικρόβια Ι 14. Gram αρνητικά μικρόβια ΙΙ. Μυκοβακτηρίδια. 12

Σύγγραμμα: Μαρίνη Ε, Βογιατζάκη Ε. Μαθήματα Μικροβιολογίας για τις Νοσηλευτικές Σχολές. Εκδ. Ascent. Αθήνα 1999. Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη: 1. Αντωνιάδη Α, Αντωνιάδη Γ, Λεγάκη Ν, Τσελέντη Ι. Ιατρική Μικροβιολογία. Εκδ. Πασχαλίδη. Αθήνα 1998. 2. Gillespie S, Bamford K. Ιατρική Μικροβιολογία και Λοιμώξεις με μια ματιά. Εκδ. Παρισιάνου. Αθήνα 2002. Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι: Εισηγήσεις Παρουσίαση οπτικοακουστικού υλικού Επαγωγική μέθοδος διδασκαλίας (inductive approach). Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση 13

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Όνομα του διδάσκοντος/των διδασκόντων: Κριτσωτάκης Γιώργος Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Έτος Σπουδών: 1ο Εξάμηνο: Α Ώρες Θεωρία: 2 Ώρες Εργαστήριο: - Αριθμός απονεμόμενων πιστωτικών μονάδων: 2 Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος 1. Να είναι σε θέση ο φοιτητής να γνωρίζει τους Κοινωνικούς παράγοντες που προσδιορίζουν την υγεία και την ασθένεια και να διακρίνει και να ερμηνεύει τις κοινωνικές ανισότητες. 2. Να είναι σε θέση ο φοιτητής να γνωρίζει την οργάνωση του ιατρικού επαγγέλματος και να αξιολογεί το ρόλο του γιατρού και του νοσηλευτή στον ευρύτερο χώρο της υγείας. 3. Να είναι σε θέση ο φοιτητής να αναγνωρίζει τους κοινωνικούς ρόλους και να διακρίνει τις σχέσεις που αναπτύσσονται στις υπηρεσίες υγείας (σχέσεις γιατρούασθενούς, νοσηλευτή-ασθενούς, γιατρού-νοσηλευτή). 4. Να είναι σε θέση ο φοιτητής να κατανοεί τη θεραπευτική σχέση - αντιμετώπιση και από την προοπτική του ασθενούς. 5. Να είναι σε θέση ο φοιτητής να αξιολογεί τις απόψεις, στάσεις και αντιλήψεις του ίδιου του ασθενούς για την αρρώστια του και να κατανοεί πώς αυτές μπορούν να επηρεάσουν την θεραπευτική διαδικασία. 6. Να ευαισθητοποιηθεί ο φοιτητής και να κατανοήσει τις επιπτώσεις της ασθένειας στη ζωή του ατόμου και πως επηρεάζει η ασθένεια την ποιότητας ζωής του. 7. Να γνωρίζει ο φοιτητής τη δομή και λειτουργία των υπηρεσιών υγείας και να κατανοεί τη συσχέτισή τους με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Προαπαιτήσεις: - Περιεχόμενο του μαθήματος (Syllabus): 1. Διαχρονική εξέλιξη των εννοιών της υγείας και της ασθένειας. Σύγχρονα μοντέλα υγείας: βιοϊατρικό και ολιστικό. Ιατρικοποίηση. 2. Πολιτισμικές και κοινωνικές διαφοροποιήσεις της ασθένειας. Η ασθένεια ως παρέκκλιση : οι κοινωνιολογικές θεωρίες του λειτουργισμού και της ετικέτας. 3. Καθοριστικοί παράγοντες για την υγεία και την ασθένεια: διαφορές μεταξύ των δύο φύλων, διαφοροποιήσεις σύμφωνα με την κοινωνική θέση του ατόμου. 4. Κοινωνικο-ψυχολογικοί παράγοντες και υγεία : κοινωνικό στρες και ασθένειες. Ο ρόλος της κοινωνικής στήριξης. 5. H συμπεριφορά στην υγεία και στην ασθένεια: παράγοντες που επηρεάζουν τη διαδικασία αναζήτησης ιατρικής βοήθειας. Μοντέλα συμπεριφοράς στην υγεία. Πρόληψη. Προγράμματα αγωγής υγείας. 6. Δίκτυα φροντίδας του ατόμου στην ασθένεια: άτυπες μορφές φροντίδας υγείας. Επίσημα δίκτυα φροντίδας υγείας το νοσοκομείο, ο γιατρός. 7. Ο ρόλος του ασθενούς, σχέσεις ιατρονοσηλευτικού προσωπικού με τον ασθενή. Δικαιώματα ασθενούς. 8. Χρόνιες ασθένειες και ποιότητα ζωής. 9. Ο ασθενής που πεθαίνει: O θάνατος στη σύγχρονη κοινωνία 10. Πολιτική υγείας. Η υγεία ιδιωτικό ή κοινωνικό αγαθό; Εθνικά και Ιδιωτικά Συστήματα Υγείας. Χαρακτηριστικά τους. Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας 14

11. Το Ελληνικό Σύστημα Υγείας Σύγγραμμα: Nettleton S. Κοινωνιολογία της Υγείας και της Ασθένειας. Τυπωθήτω- Γ.Δαρδανός, Αθήνα 2002. Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη: 1. Adam P., Herzlich CI. Η Κοινωνιολογία της ασθένειας και της Ιατρικής, ΕΑΠ, Αθήνα 1999. 2. Helman Cecil G. Culture, health and illness, Arnold Publications, 2001 3. Αλεξιάς Γ. Λόγος περί ζωής και θανάτου, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2000. 4. Αναγνωστόπουλος Φ., Παπαδάτου Δ. Η Ψυχολογία στο χώρο της Υγείας. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1995. 5. Γεωργούση Ε., Κυριόπουλος Γ., Μπεαζόγλου Τ. Δίκτυα ολοκληρωμένης φροντίδας στην υγεία. Θεμέλιο, Αθήνα 2000. 6. Γκόφμαν Ε. Στίγμα. Σημειώσεις για τη διαχείριση της φθαρμένης ταυτότητας. Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2001. 7. Θεοδώρου Μ., Σαρρής Μ., Σούλης Σ. Συστήματα Υγείας, Παπαζήσης, Αθήνα 2000. 8. Καλλινικάκη Θ. Κοινωνική εργασία. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1998. 9. Κυριόπουλος Γ. (επιμ). Η πολιτική υγείας στην Ελλάδα. Θεμέλιο, Αθήνα 1995. 10. Κυριόπουλος Γ, Φιλαλήθης Τ. (επιμ.). Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στην Ελλάδα. Θεμέλιο, Αθήνα 1996. 11. Μαδιανός Μ. Κοινοτική Ψυχιατρική και Κοινοτική Ψυχική Υγιεινή. Καστανιώτης, Αθήνα 2000. 12. Nτάβου Μπ., Χρηστάκης Ν. Τα παιδιά μιλούν για την υγεία και την ασθένεια. Παπαζήση, Αθήνα 1994. 13. Ποταμιάνος Γ. (επιμ.). Δοκίμια στην Ψυχολογία της Υγείας. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1995. 14. Σαρρής Μ. Κοινωνιολογία της Υγείας και ποιότητα ζωής. Παπαζήσης, Αθήνα 2001. 15. Τούντας Γ. Κοινωνία και υγεία. Οδυσσέας, Αθήνα 2000. Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι: Εμπλουτισμένη Εισήγηση (ερωτήσεις απαντήσεις-συζήτηση) Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Γραπτή τελική Εξέταση 15

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Όνομα του διδάσκοντος/των διδασκόντων: Τύπος του μαθήματος: Υποχρεωτικό Έτος σπουδών: 1o Εξάμηνο: Α Ώρες Θεωρία: 1 Ώρες Εργαστήριο: 3 Αριθμός απονεμόμενων πιστωτικών μονάδων: 4 Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: 1. Να προσφερθούν στους φοιτητές οι βασικές γνώσεις σχετικά με τις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), ώστε να αποκτήσουν το κατάλληλο θεωρητικό και πρακτικό υπόβαθρο για την αποδοτική εκμετάλλευση αυτών των τεχνολογιών. 2. Ένας άλλος στόχος είναι να εξοικειωθούν οι νέοι φοιτητές με το περιβάλλον εργασίας και τα συστήματα πληροφορικής και δικτύων του Ιδρύματος και να ενημερωθούν για τις δυνατότητες της υφιστάμενης υποδομής. 3. Τέλος, στόχος είναι να μπορέσουν οι φοιτητές να ανταποκριθούν αποτελεσματικά σε απαιτήσεις των επόμενων μαθημάτων πληροφορικής ή ειδικότητας. Προαπαιτήσεις: - Περιεχόμενο του μαθήματος (Syllabus): Ύλη θεωρίας 1. Εισαγωγικές έννοιες 2. Υπολογιστικά συστήματα Εσωτερική οργάνωση, αναπαράσταση & ροή της πληροφορίας, είδη υπολογιστών, τεχνολογίες, λογισμικό συστημάτων, λογισμικό εφαρμογών. 3. Δίκτυα υπολογιστών Εισαγωγικές έννοιες, το διαδίκτυο, σύγχρονες τεχνολογικές πλατφόρμες δικτύων, εφαρμογές και τηλε-υπηρεσίες. 4. Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών στην Υγεία Εφαρμογές των ΤΠΕ στον τομέα της Υγείας, ΤΠΕ και νομοθεσία, προστασία και ασφάλεια δεδομένων, μελέτες περιπτώσεων. Ύλη εργαστηρίου 1. Περιβάλλον εργασίας Το περιβάλλον των εργαστηρίων (MS-Windows), εκμάθηση, εξοικείωση, εξάσκηση, ασκήσεις. 2. Αυτοματισμός γραφείου (επεξεργαστής κειμένου) Παρουσίαση σχετικού λογισμικού (module του open-office ή MS-Word), εκμάθηση, εξοικείωση, εξάσκηση, ασκήσεις. 3. Αυτοματισμός γραφείου (παρουσίαση περιεχομένου) Παρουσίαση σχετικού λογισμικού (modules του open-office ή του PowerPoint), εκμάθηση, εξοικείωση, εξάσκηση, ασκήσεις. 4. Αυτοματισμός γραφείου (επεξεργασία φύλλων εργασίας 16

Παρουσίαση σχετικού λογισμικού (module του open-office), εκμάθηση, εξάσκηση. 5. Διαδίκτυο (πλοήγηση, αναζήτηση πληροφορίας) Παρουσίαση σχετικού λογισμικού (MS-explorer ή Firefox), εκμάθηση, εξοικείωση, εξάσκηση (αναζήτηση πλοήγηση), ασκήσεις. 6. Διαδίκτυο (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) Παρουσίαση του λογισμικού των εργαστηρίων (mail clients, Web-mail), εκμάθηση, εξοικείωση, εξάσκηση (σύνδεση, αποστολή, παραλαβή μηνυμάτων). Σύγγραμμα: Εισαγωγή στους Η/Υ, Windows XP, Office XP και Εισαγωγή στο Internet (7+1), εκδόσεις Κλειδάριθμος, επιμέλεια έκδοσης Καρτσακλής Δημήτρης, ISBN 960-332-204-0, 2007. Joe Habraken, "Το Πλήρες Περιβάλλον του Ελληνικού Microsoft Office 2003-10 σε 1, Απόδοση Δ. Φιστουρής, Β. Γκιούρδας Εκδοτική, ISBN 960-387-387-6, 2005 B. Γκιμπερίτης, Δεξιότητες στην Κοινωνία της Πληροφορίας Εφαρμογές Πληροφορικής, Β. Γκιούρδας Εκδοτική, ISBN 978-960-387-575-8, 2007 Διδακτικές σημειώσεις του διδάσκοντα Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη: 1. Κ. Δημόπουλος, Ι. Παπουτσής, Εισαγωγή στην Πληροφορική και στον Αυτοματισμό Γραφείου, Β. Γκιούρδας εκδοτική, 2005, ISBN 960-387-311-X 2. Εισαγωγή στους Υπολογιστές, Peter Norton, Εκδόσεις Τζιόλα. 3. Γενικές Αρχές Επιστήμης Υπολογιστών, Γ. Χαραμής, Εκδόσεις Ανικουλα, 1997. 4. Windows-, Word-, Excel-, Power Point-, user manuals. Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι: Εισήγηση Επίδειξη Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Γραπτή τελική εξέταση Αξιολόγηση απόδοσης στο εργαστήριο 17

ΜΑΘΗΜΑΤΑ Β ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Όνομα του διδάσκοντος/των διδασκόντων: Χαραλαμπάκη Ελένη Τύπος του μαθήματος: Υποχρεωτικό Έτος σπουδών: 1ο Εξάμηνο: Β Ώρες Θεωρία: 4 Ώρες εργαστήριο: 4 Αριθμός απονεμόμενων πιστωτικών μονάδων: 9 Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: 1. Να εξοικειωθούν οι φοιτητές με τις βασικές Αρχές Νοσηλευτικής Φροντίδας για την αντιμετώπιση αρρώστων με προβλήματα υγείας 2. Να είναι σε θέση οι φοιτητές να αξιολογούν τις βασικές ανάγκες και τα προβλήματα του αρρώστου με παρεκκλίσεις υγείας 3. Να σχεδιάζουν εξατομικευμένη νοσηλευτική φροντίδα 4. Να εκτελούν σωστά τις ανάλογες νοσηλευτικές παρεμβάσεις και να αξιολογούν τα αποτελέσματα 5. Να εφαρμόζουν προστατευτικούς μηχανισμούς του σώματος κατά την άσκηση της Νοσηλευτικής Προαπαιτήσεις: - Περιεχόμενο του μαθήματος (Syllabus): 1. Σκοπός και λειτουργία Νοσοκομείου 2. Νοσηλευτική Μονάδα 3. Εισαγωγή του αρρώστου στο νοσοκομείο 4. Άνεση και Φροντίδα αρρώστου 5. Φυσικό περιβάλλον αρρώστου ανάγκες αρρώστου 6. Εφαρμογές Ασηψίας Αντισηψίας Μόλυνση- Λοίμωξη Αποστείρωση 7. Κατακλίσεις Πρόληψη και Θεραπεία 8. Προεγχειρητική και Μετεγχειρητική φροντίδα χειρουργικού αρρώστου 9. Χειρουργικό Τραύμα 10. Έγκαυμα 11. Σίτιση του αρρώστου Νοσηλευτικές ευθύνες 12. Παροχετεύσεις 13. Χορήγηση Φαρμάκων (Αρχές Χορήγησης Φαρμάκων) Παρεντερική Χορήγηση (ΙΜ- ID-SC) Σύγγραμμα: Πατηράκη Κουρπάνη Ε «Αρχές Νοσηλευτικής η Επιστήμη και η Τέχνη στη Νοσηλευτική Φροντίδα» Εκδόσεις Πασχάλης 18

Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη: 1. Kλινική Νοσηλευτική (Βασική και Ειδ.Νοσηλευτική) Ελευθερία Αθανάτου, εκδόσεις Γραφικές Τέχνες 2. Χατζημηνάς Ι.Επίτομος Φυσιολογία Επιστημονικές εκδόσεις Γρ.Κ.Παρισιάνος Νομικός Γ. Συνοπτική Ειδική Νοσολογία Β έκδοση, Ιατρικές εκδόσεις Λίτσα Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι: Εισήγηση, συζήτηση Φροντιστηριακές Ασκήσεις Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Προφορική και Γραπτή Τελική Εξέταση 19

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ Ι Όνομα διδάσκοντος: Κριτσωτάκης Γιώργος Τύπος του μαθήματος: Υποχρεωτικό Έτος σπουδών: 1ο Εξάμηνο: Β Ώρες Θεωρία: 3 Ώρες εργαστήριο: 4 Αριθμός απονεμόμενων πιστωτικών μονάδων: 9 Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος: Με το μάθημα οι φοιτητές θα είναι ικανοί να: 1. Ορίσουν την έννοια και τους σκοπούς της κοινοτικής νοσηλευτικής και σχετικών προς αυτή εννοιών όπως η κοινότητα. 2. Αντιληφθούν το πώς γίνεται η εκτίμηση μιας κοινότητας και πώς διαμορφώνονται και αξιολογούνται τα νοσηλευτικά προγράμματα σε κοινοτικά πλαίσια. 3. Κατανοήσουν τις διαδικασίες προληπτικών προγραμμάτων σε κάθε επίπεδο εφαρμογής. 4. Εφαρμόζουν στην πράξη τις αρχές της διαπολιτισμικής νοσηλευτικής. 5. Αναγνωρίζουν τους κυριότερους κινδύνους για την υγεία που προέρχονται από το φυσικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. 6. Κατανοούν και αναλύουν όλες τις διαστάσεις (οικονομικές, κοινωνικές, ηθικές, νομικές, πολιτικές) της κατάχρησης ουσιών και της βίας στην κοινότητα. 7. Εκτιμούν την κατάσταση υγείας παιδιών και εφήβων και να διαμορφώνουν προγράμματα παρέμβασης και αξιολογικές μεθόδους. 8. Γνωρίζουν το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών. 9. Αναπτύξουν κριτική σκέψη σε σχέση με τη θεωρία και την πράξη της κοινοτικής νοσηλευτικής. Προαπαιτήσεις: - Περιεχόμενο του μαθήματος (Syllabus): 1. Ανάλυση εννοιών όπως κοινότητα, κοινοτική νοσηλευτική, δημόσια υγεία, της ιστορικής τους εξέλιξης και πως αυτές διαμορφώνονται σήμερα. Πώς γίνεται η εκτίμηση μιας κοινότητας και πώς εφαρμόζονται νοσηλευτικές διεργασίες σε κοινοτικά πλαίσια. 2. Αντιλήψεις για την υγεία που έχουν διαφορετικές εθνικές ή πολιτισμικές ομάδες και πώς αυτές διαμορφώνονται. Πώς η κουλτούρα και το περιβάλλον επηρεάζει την υγεία και την αντίληψη που έχουμε γι αυτήν. 3. Ποιες οι επιπτώσεις της κατάχρησης ουσιών και της βίας στην κοινότητα σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. 4. Υγεία παιδιών και εφήβων, παράγοντες που την διαμορφώνουν και την προάγουν. Εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών. Το εργαστηριακό μέρος του μαθήματος θα επιτρέπει στους φοιτητές να επισκέπτονται μονάδες παροχής κοινοτικής νοσηλευτικής/ πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και να εφαρμόζουν απλές νοσηλευτικές διεργασίες σε κοινοτικά πλαίσια. Να κάνουν ανάλογες ασκήσεις επί χάρτου και να συνεργάζονται με τους συμφοιτητές τους σε εργασίες για προγράμματα υγείας στην κοινότητα. 20

Σύγγραμματα: Nies MA & McEwen M. Κοινοτική Νοσηλευτική: Προάγοντας την Υγεία των Πληθυσμών. Τόμος 1. Αθήνα 2007, Ιατρικές Εκδόσεις Δημήτρης Λαγός Κυριακίδου Ε. Κοινοτική Νοσηλευτική. Eκδόσεις Ταβιθά. Αθήνα, 2005 Lemone P., Burke K., (2007) Παθολογική Χειρουργική Νοσηλευτική, Κριτική Σκέψη κατά τη φροντίδα ασθενούς. Τόμος Ι, ΙΙ, ΙΙΙ., Ιατρικές Εκδόσεις Λαγός Δημήτριος, Αθήνα Σημειώσεις από τον Καθηγητή Συνιστώμενη βιβλιογραφία: 1. Σταθόπουλος Π. Κοινοτική Εργασία. Διαδικασία, Μέθοδοι & Τεχνικές Παρέμβασης. Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση, 2000. 2. Τούντας Γ. Κοινωνία & Υγεία. Αθήνα, Οδυσσέας/ΝέαΥγεία, 2000. 3. Έντυπα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. 4. Έντυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κοινοτική Νοσηλευτική & Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. 5. Katz J & Pederby A. Promoting Health: Knowledge and practice. Open University Press, 1997. 6. Warrall N. Μακριά από το νοσοκομείο. Ο σχεδιασμός, η εκπόνηση και η αξιολόγηση προγραμμάτων πρόληψης (σελ. 209-283). Στο Γ. Ποταμιάνος: Δοκίμια στην ψυχολογία της υγείας. Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα, 1995. 7. Παραλίκας Θ & Βάλαρη Χ. Τσιγγάνοι: Πολιτισμός και υγεία. Νοσηλευτική, 2005, Τομ. 44, Τευχ. 1, 78-83. 8. Κριτσωτάκης Γ. Η συμμετοχή της κοινότητας στην ΠΦΥ. Νοσηλευτική, 2002, Τομ. 41, Τευχ. 3, 246-252. 9. Κούτα Χ. Υγεία και κουλτούρα. Νοσηλευτική, 2007, Τομ. 46, Τευχ. 2, 176-180. 10. Davey B, Gray A, Seale C. Health and Disease: a reader. 2 nd ed. Open University Press, 1995. Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι: Διαλέξεις με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή και συστήματος προβολής και εφαρμογή με εργασίες στα θέματα του περιεχομένου του μαθήματος. Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Τελικές εξετάσεις στο θεωρητικό μέρος του μαθήματος. Στο εργαστηριακό η αξιολόγηση γίνεται από τη γενικότερη απόδοση του σπουδαστή στο χώρο των εργαστηρίων. 21

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ Όνομα του διδάσκοντος/των διδασκόντων: Ροβίθης Μιχαήλ Τύπος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Έτος Σπουδών: 1ο Εξάμηνο: Β Ώρες Θεωρία: 4 Ώρες Εργαστήριο: 2 Αριθμός απονεμόμενων πιστωτικών μονάδων: 6 Αντικειμενικοί στόχοι του μαθήματος 1. Να είναι σε θέση ο φοιτητής, να γνωρίζει την ορολογία της ανατομίας 2. Να είναι σε θέση ο φοιτητής να αναγνωρίζει τη σημασία του δέρματος και τα βασικά ανατομικά χαρακτηριστικά του 3. Να είναι σε θέση ο φοιτητής να κατονομάζει τα όργανα του πεπτικού συστήματος και να αναγνωρίζει βασικά ανατομικά χαρακτηριστικά τους 4. Να κατανοεί ο φοιτητής την αδρή λειτουργία των οργάνων του πεπτικού συστήματος 5. Να είναι σε θέση ο φοιτητής να περιγράφει τα όργανα του αναπνευστικού συστήματος και να αναγνωρίζει βασικά ανατομικά χαρακτηριστικά τους 6. Να κατανοεί ο φοιτητής την αδρή λειτουργία των οργάνων του αναπνευστικού συστήματος 7. Να αναγνωρίζει ο φοιτητής τη δομή του κυκλοφορικού και του λεμφικού συστήματος, τη δομή των οργάνων και των αγγείων και να προσδιορίζει τα ανατομικά χαρακτηριστικά τους. 8. Να κατανοεί ο φοιτητής και να αναγνωρίζει τα ανατομικά χαρακτηριστικά των οργάνων του ουροποιητικού συστήματος 9. Να κατανοεί ο φοιτητής την αδρή λειτουργία και το ρόλο των οργάνων του ουροποιητικού συστήματος 10. Να είναι σε θέση ο φοιτητής να περιγράφει τα όργανα του αναπαραγωγικού συστήματος στον άνδρα και την γυναίκα και να αναγνωρίζει βασικά ανατομικά χαρακτηριστικά τους 11. Να διακρίνει ο φοιτητής να περιγράφει και να ερμηνεύει τις βασικές λειτουργικές διαφορές των οργάνων του γεννητικού συστήματος του άνδρα και της γυναίκας 12. Να αναπτύξει την ικανότητα του να χρησιμοποιεί προπλάσματα και άτλαντες ανατομίας και να εξοικειωθεί με τα ανατομικά χαρακτηριστικά και την θέση των οργάνων του πεπτικού, του αναπνευστικού, του κυκλοφορικού του λεμφικού, του ουροποιητικού και του αναπαραγωγικού συστήματος στον ανθρώπινο οργανισμό. Προαπαιτήσεις: - Περιεχόμενο του μαθήματος (Syllabus): 1. Το δέρμα 2. πεπτικό σύστημα 3. Το αναπνευστικό σύστημα 4. Το κυκλοφορικό σύστημα και το λεμφικό σύστημα 5. Το ουροποιητικό σύστημα 6. Το αναπαραγωγικό ( γεννητικό) σύστημα 22

Σύγγραμμα: Δρεπανία Λίλη (2000) Ανατομία. SUSAETA Εκδοτική Α.Ε Μετάφραση της ιταλικής έκδοσης του βιβλίου: Atlante di Anatomia, Συλλογικού έργου, Giounti Editore S.p.A., Firenze. Milano. Keith L. Moore, «Κλινική Ανατομία Ι», Τόμος Ι & ΙΙ Ιατρικές εκδόσεις Πασχαλίδη, 3 η έκδοση, Αθήνα, 1998 Συνιστώμενη βιβλιογραφία προς μελέτη: 1. Συλλογικό, Άτλας ανατομίας, Εκδόσεις Πατάκη. 2001 2. Tortora, Gerard J.,Ανατομία του ανθρώπινου σώματος, Εκδόσεις Έλλην. 2006 3. Schunke Βασική Περιγραφική Ανατομική ΙΙ, Ιατρικές εκδόσεις Πασχαλίδη.2007 4. Frank H. Netter, Atlas of Human Anatomy,Saunders; 4 edition. 2006 5. Johannes W Rohen, Chihiro Yokochi, Elke Lütjen-Drecoll, Color Atlas of Anatomy: A Photographic Study of the Human Body (Color Atlas of Anatomy (Rohen). 2006 6. Richard Drake, Wayne Vogl, Adam Mitchell, Gray's Anatomy for Students, Churchill Livingstone; 1 edition., 2004 Διδακτικές και μαθησιακές μέθοδοι: Εμπλουτισμένη Εισήγηση (ερωτήσεις απαντήσεις-συζήτηση) Επίδειξη Εργαστηριακή άσκηση Μέθοδοι αξιολόγησης/βαθμολόγησης: Γραπτή τελική Εξέταση 23