Αθήνα, 17 Νοέμβρη 1973

ΕΤΟ Σ: 15 Έκδο σ η της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας ELLINIZMOSZ ORSZÁGOS m a g y a r o r s z á g i ÖNKORMÁNYZATÁNAK g ö r ö g ö k KIADVÁNYA ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 Αθήνα, 17 Νοέμβρη 1973

Φωτορεπορτάζ για την εθνική επέτειο του «ΌΧΙ» στη Βουδαπέστη

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 ΕΤΟΣ: 15' ο Οι γιορτές μας Η ελληνική κοινότητα της Ουγγαρίας γιόρτασε το Ιστορικό ΟΧΙ Ομιλία του Θανάση Ζιανού για το Ιστορικό Όχι Αγαπητοί συμπατριώτες και συμπατριώτισσες, συναγωνίστριες και συναγωνιστές! Συμπληρώθηκαν 69 χρόνια από τότε που σύσσωμος ο ελληνικός λαός σήκωσε το ανάστημά του και βροντοφώναξε το ιστορικό ΟΧΙ στο φασισμό του Μουσολίνι. Ήταν η μόνη απάντηση που θα μπορούσε να δώσει ο λαός μας και τα στρατευμένα παιδιά του. Το είπε με το όπλο στο χέρι από τις πρώτες κιόλας ώρες της κήρυξης του πολέμου, στα βουνά της Αλβανίας. Το είπε λίγους μήνες μετά όταν τα φασιστικά στρατεύματα του Χίτλερ και της Βουλγαρίας χτύπησαν την πατρίδα μας ενισχύοντας το στρατό του Μουσολίνι ο οποίας είχε υποστεί στρατιωτική πανωλεθρία στο μέτωπο της Αλβανίας. Το είπε σε συνέχεια στα βουνά και στις πόλεις της Ελλάδας με τη μεγάλη εποποιία της Εθνικής Αντίστασης. Το Ιστορικό ΟΧΙ ήταν του στρατού και των τίμιων Ελλήνων αξιωματικών, ολόκληρου Ελληνικού Έθνους που βοήθησε τον αγώνα - το άνισο αυτό αγώνα - για να αποκρουστεί τον Μουσολίνι, γράφοντας το έπος των αλβανικών βουνών. Το αλβανικό έπος ήταν δημιούργημα του Ελληνικού λαού, των θυσιών που έδωσε και το αίμα που έχυσε. Δίνοντας το πρώτο χτύπημα στο φασισμό που είχε καταλάβει τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, χωρίς καμιά σχεδόν σοβαρή αντίσταση. Οι επιτυχίες του ελληνικού στρατού εναντίων των Ιταλών πρσ- κάλεσαν τον θαυμασμό όλου του κόσμου. Μια μικρή χώρα, η Ελλάδα να νικά την Ιταλική Φασιστική Αυτοκρατορία. Και τότε ειπώθηκε η φράση από τον Τσόρτσιλ, πρωθυπουργό της Αγγλίας: «οι ήρωες πολεμούν σαν τους Έλληνες». Ιτην επίθεση της φασιστικής Γερμανίας με τη φασιστική Βουλγαρία, την άνοιξη του 1941, και πάλι στρατός και ο λαός μας πρόβα- 3

Ελληνισμός * Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Οι γιορτές μας λαν σθεναρή αντίσταση. Η ηρωική μάχη της Κρήτης, από τις 20 έως 31 Μαΐου 1941 συγκέντρωσε την προσοχή και τον θαυμασμό ολόκληρου του κόσμου. Με την κατάληψη της Κρήτης όλη η χώρα βρίσκεται κάτω από την μπότα των ξένων κατακτητών. Ένα μονάχα είχε μείνει όρθιο: η ψυχή και η καρδιά του ελληνικού λαού, που δεν ήθελε να προσκυνήσει, ούτε τους τρεις κατακτητές, ούτε τους ντόπιους λακέδες. Έτσι άρχισε η Εθνική Αντίσταση. Με την καθοδήγηση του ΕΑΜ, (Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου) που δημιουργήθηκε στις 27. Σεπτεμβρίου 1941 και των άλλων εθνικοαπελευθερωτικών οργανώσεων. ΕΛΑΙ, ΕΛΑΝ, ΕΠΟΝ, ΕΑ κ.ά. με επικεφαλής το ΚΚΕ, σε συνεργασία και με άλλες προοδευτικές δυνάμεις διεξήγαγε μεγαλειώδεις και πολύμορφους μαζικούς και ένοπλους αγώνες κατά των ξένων κατακτητών και των ντόπιων συνεργατών τους. Έσωσε την τιμή του έθνους, καθήλωσε προς όφελος του γενικού αντιφασιστικού αγώνα των λαών μεγάλες δυνάμεις του εχθρού - 12 φασιστικές μεραρχίες - και του προξένησε μεγάλες απώλειες. Έβαλε τα θεμέλια της λαϊκής εξουσίας σχεδόν σε όλη τη χώρα. Έγραψε τέτοιες ένδοξες σελίδες στην ιστορία της πατρίδας μας που καμία πλαστογραφία, καμιά παραποίηση, διαστρέβλωση των γεγονότων, και καμία συκοφαντία δεν πρόκειται να τις αμαυρώσει. Θα μείνουν αιώνια στη μνήμη του έθνους. Πολύτιμο κεφάλαιο, πηγή έμπνευσης φρονηματισμού και παρόρμησης της νέας γενιάς όλου του λαού μας στην πάλη του για την εθνική και δημοκρατική αναγέννηση της χώρας. Στον τιτάνιο αυτό αγώνα για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά, ο ελληνικός λαός πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος, και ανυπολόγιστες ζημιές. Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις πρώτες τέσσερις χώρες με τις πιο πολλές απώλειες, μαζί με την πρώην Σοβιετική Ένωση, Πολωνία και Πρώην Γιουγκοσλαβία. Ο λαός μας παρά τον υπέρτατο αγώνα του και τις μεγάλες θυσίες, δυστυχώς δεν χάρηκε τη λευτεριά του.η βάναυση επέμβαση του αγγλικού ιμπεριαλισμού, σε συνεργασία με την αντιδραστική μοναρχική δεξιά, προκάλεσαν τα γεγονότα του Δεκέμβρη 1944 και το άγριο μεταβαρκιζιανό καθεστώς τρόμου και διωγμών εναντίων των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Φέρανε στην εξουσία τις πιο αντιδραστικές δυνάμεις του τόπου, άρχισαν τον εμφύλιο πόλεμο, που τόσες συμφορές και βάσανα έφερε στο λαό μας. Τα διδάγματα που βγαίνουν από το Ιστορικό ΟΧΙ και από την εποποιία της Εθνικής Αντίστασης είναι: Όταν ο λαός είναι ενωμένος και αγωνίζεται για δίκαια αιτήματα, για οράματα και ανθρώπινα ιδανικά, κάνει θαύματα, εποποιίες. Το Ιστορικό ΟΧΙ του λαού μας κατά του ιταλικού φασιστικού επιδρομέα, και σε συνέχεια η εποποιία της Εθνικής μας Αντίστασης εναντίων των ξένων κατακτητών, θα φωτίζει για πάντα τις νέες γενιές της πατρίδας μας, στην πάλη τους για την δημοκρατία, και την ειρήνη σ' όλο τον κόσμο. Τιμή και δόξα στους ήρωες του Αλβανικού μετώπου και της Εθνικής μας Αντίστασης. 4 \

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 ΕΤΟΣ: 15 Οι γιορτές μας ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ 4 Ν ο εμ β ρ ίο υ 1944: Ο ΕΛΑΣ απελευθέρωσε όλη την Ελλάδα απ' την ναζιστική κατοχή, Κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του Α. ΛΛακρή - φωτορεπορτάζ 7 Ν ο εμ β ρ ίο υ 1917: Η νίκη της Μ εγά λης Ο κτω β ρ ια νής Επανάστασης στη Ρωσία, 14 Νοεμβρίου 1973: Αντιχουντική εξέγερσ η τω ν φ οιτητώ ν του Πολυτεχνείου, 15 Ν οεμβρίου 1821: Ίδρυσ η του Αρείου Πάγου (το Ανώτατο Δικαστήριο της Ελλάδας), 17 Νοεμβρίου 1918: Η ίδρυση του Σοσ ιαλισ τικού Εργατικού Κόμματος της Ελλάδας (το 1924 μ ε τ ο ν ο μ ά σ τ η κ ε σε κομμουνιστικό Κόμμα), 20 Νοεμβρίου 1821: Φτάνουν στην Ελλάδα 940 Φ ιλέλληνες από 7 χώ ρες της Α μερ ικής και της Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και 24 Ούγγροι 24 Νοεμβρίου 1826: Νίκη των αγωνιστών κατά των Τούρκων στην Αράχοβα, η οποία έδωσε αναψυχή στο αποκαμω μένο έθνος. Οι Έλληνες εξόντωσαν 600 Το ύ ρ κο υ ς και έπ ια σ α ν π ο λλο ύ ς α ιχμ α λ ώ το υ ς. Το Τρόπαιο τω ν Ελλήνω ν στην Αράχοβα ήταν ο μεγαλύτερος θρίαμβος και μεγάλης νίκης των επαναστατών του '21, 25 Νοεμβρίου 1942: Η ανατίναξη της γέφυρας στο Γοργοπόταμσ* 28 Νοεμβρίου 1863: Η Αγγλία παραιτείται από την κυριαρχία της στους Ιόνιος Νήσους, των οποίων ο έλεγχός τους πέρασε στην Ελλάδα, 30 Νοεμβρίου 1826: Η κ λ εφ το υ ρ ιά, ύ σ τερ α από π ο λ ύ ω ρ η μ ά χη με το υ ς Τ ο ύ ρ κ ο υ ς, μ π α ίν ε ι σ τη ν Ακρόπολη. I 5

Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Οι γιορτές μας Το συνηθισμένο και η ττοικιλομορφία (Με αφορμή του πρόσφατου εορτασμού της 28ης Οκτωβρίου) Ε ~δώ και χρόνια οι εκπαιδευτικοί της κοινότητάς μας καταβάλουν τεράστιες προσπάθειες να παρουσιάζουν πάντα κάτι το καινούριο οι μαθητές τους στα προγράμματα των εορτών ή με διαφορετικό τρόπο τα σχετικά ευκαιριακά έργα. Για παράδειγμα, στον εορτασμό των Χριστουγέννων, εκτός τα πασίγνωστα ξένα κάλαντα, τα παιδιά του Σχολείου μας κάθε χρόνο τραγουδάνε άλλα κάλαντα και από διάφορες περιοχές του ελλαδικού χώρου, διατηρώντας και καλλιεργώντας τον πολιτισμό και τις παραδόσεις του ελληνικού λαού. Το ίδιο γίνεται και στις περιπτώσεις των άλλων γιορτών, ιδίως στις δύο μεγάλες επετείους, στην Εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου και της 28ης Οκτωβρίου. Από τότε που διευθύνω το 12τόξιο Συμπληρωματικό Σχολείο Ελληνικών, δε θυμάμαι να παρουσιάσαμε το ίδιο πρόγραμμα με μιας άλλης χρονιάς. Παρόλα αυτά, αν κάποιος στο μέλλον θα θελήσει να ασχοληθεί με το θέμα αυτών των προγραμμάτων, δε θα βρει υλικό στον γραπτό τύπο της κοινότητάς μας. Θα βρει τις στερεότυπες φράσεις : «Μετά τον πανηγυρικό λόγο του...τάδε... ακολούθησε το καλλιτεχνικό πρόγραμμα του σχολείου...που είχε μεγάλη επιτυχία...». Και θα αναρωτηθεί ο ερευνητής: Τι παρουσίασε το Σχολείο: Ποιοι μαθητές συμμετείχαν; Ποιοι ήταν οι εκπαιδευτικοί, οι διδάσκαλοι εκείνο το έτος; Αυτές οι σκέψεις πέρασαν απ' το νου μου στον εορτασμό του ΟΧΙ του χωριού Μπελογιάννης, όταν ο δήμαρχος της κοινότητας κ. Κώστας Ριζογιάννης, ευχαρίστησε για το πρόγραμμα των παιδιών την κυρία Καταλϊν Τακάτς, υπεύθυνη του ανανεωμένου χορευτικού συγκροτήματος Πύργος, και έκανε πολύ καλά, γιατί υπάρχει μια φανερή ποιοτική εξέλιξη στο χορευτικό συγκρότημα, ιδίως στη χορογραφία του ταλαντούχου (μαθητή του Σχολείου μας) Χρίστου Πλέτσερ. Σχεδόν τα ίδια αυτά τα παιδιά συμμετείχαν και στο υπόλοιπο πρόγραμμα της γιορτής, κρίμα όμως που δεν α να φέρθηκαν τα ονόματα των εκπαιδευτικών, δηλ. της Μαρίας Ιτοϊλοβα και του αποσπασμένου δασκάλου Μιλτιάδη Αυγερινού, οι οποίοι δεν είχαν ούτε ένα μήνα στη διάθεσή τους για να προετοιμάσουν το πρόγραμμα της γιορτής. Η σημασία μιας επετείου δεν αναλύεται με τους συνηθισμένους πανηγυρικούς λόγους στις εκδηλώσεις αυτές, γιατί τις δίνουν χαρακτήρα πολιτικών συγκεντρώσεων και έτσι χάνεται η σημασία της εθνικής ενότητας που συμβολίζουν οι επέτειοι. Το μάθημα το πώς πρέπει να τιμούμε σε μια σύντομη πανηγυρική ομιλία ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα του ελληνικού έθνους, μας το έδωσε φέτος ο νεοφερμέ- νος πρόξενος της Ελλάδας στην Ουγγαρία κ. Ιωάννης Ιταματέ- κος. Αξιόν εστί στα πλαίσια της ομιλίας του και το «Ο αφανισμός της Μήλος» του Γιάννη Ρίτσου, που ήταν ο πυρήνας του προγράμματος των μαθητών του Σχολείου μας στον κεντρικό εορτασμό που έγινε στη Βουδαπέστη. Πυρήνας που προσπάθησε να εκφράσει στο εξαντλημένο από τις πολλές ομιλίες ακροατήριο τη σημασία, το μήνυμα της εθνικής γιορτής μας, του ΟΧΙ του 1940. Ευαγγελία Τσαρούχα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 ΕΤΟΣ: 15 Ο ι γιορτές μας Η εθνική γιορτή του ΌΧΙ στο Budaörs - + Λ

Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Οι γιορτές μας ΤΙΜΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ - 17 ΝΟΕΜΒΡΗ 2οο9 Ημέρα Τιμής και Μνήμης στο Σύλλογο της ελληνικής κοινότητας στην Βουδαπέστη Κάθε Νοέμβρη, ο νους και η καρδιά μας είναι εκεί, στο Πολυτεχνείο, στην εξέγερση των φοιτητών, της νεολαίας και ολόκληρου του ελληνικού λαού κατά της χουντικής τυραννίας, το Νοέμβριο του 1973. Το Πολυτεχνείο ήταν η κορυφαία εκδήλωση της επτάχρονης αντιχουντικής πάλης και μία από τις κορυφαίες στιγμές των αγώνων του λαού και της νεολαίας. Από την αρχή του 1973 εκφράστηκε με ανεβασμένες μορφές πάλης η λαϊκή αγανάκτηση ενάντια στην αμερικανοκίνητη χούντα όπως η κατάληψη της Νομικής, το Φλεβάρη του 1973, η διαδήλωση στις 4 Νοέμβρη 1973, με αφορμή το μνημόσυνο του Γ. Παπανδρέου, όπου έγιναν και συλλήψεις αλλά και η διαδήλωση 3.000 φοιτητών για συμπαράσταση στους συλληφθέντες στις 8 Νοέμβρη. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν στις σχολές. Την Η εξέγερση του Πολυτεχνείου - 17 Νοέμβρη 1973 Τετάρτη 14 Νοέμβρη 1973, το πρωί εκατοντάδες φοιτητές του Πολυτεχνείου συγκεντρώνονται στο προαύλιο του Ιδρύματος. Συγκέντρωση γίνεται και στη Νομική που αποφασίζει να κατευθυνθεί στο Πολυτεχνείο. Στις 2.00 μ.μ., 5.000 περίπου φοιτητές έχουν συγκεντρωθεί στο Πολυτεχνείο, ενώ αρχίζει να μαζεύεται και άλλος κόσμος. Η Πατησίων δονείται από τα συνθήματα κατά της χούντας. Η Ασφάλεια κινητοποιείται και καλεί τους συγκεντρωμένους να αποχωρήσουν. Στο Πολυτεχνείο κλείνουν οι πόρτες και στις 8.30 το βράδυ πρώτες. Οι πρώτες προκηρύξεις σκορπίζονται στην Πατησίων που είχε κλείσει από τον συγκεντρωμένο κόσμο. Ακούγονται τα πρώτα συνθήματα «Ψωμί-παιδεία-ελευθερία». «20% για την παιδεία» και «Κάτω η χούντα». Πέμπτη 15 Νοέμβρη 1973, η κατάληψη αποτελεί πόλο έλξης του λαού της Αθήνας που αρχίζει να συρρέει στο Πολυτεχνείο. Ως τις 9.30 το βράδυ η κατάληψη έχει πυκνώσει ενώ ο λαός στους γύρω από το Πολυτεχνείο δρόμους, φωνάζει αντιαμερικανικά και αντιχουντικά συνθήματα. Οι συγκεντρωμένοι παραμένουν όλη τη νύχτα για συμπαράσταση στους φοιτητές της κατάληψης του Πολυτεχνείου. Για πρώτη φορά δημιουργείται η πεποίθηση ότι η χούντα μπορεί να πέσει. Ταυτόχρονα οι συνελεύσεις δίνουν και το ιδεολογικό στίγμα του αγώνα. Την Παρασκευή 16 Νοέμβρη 1973 μπαίνουν σε λειτουργία οι πομποί του ραδιοφωνικού σταθμού που μεταφέρουν το μήνυμα του αγώνα σε όλη την Αθήνα. Στις 9 το πρωί στήνονται τα πρώτα οδοφράγματα και σχηματίζονται δύο μεγάλες διαδηλώσεις στην Πανεπιστημίου και στη Σταδίου. Το μεσημέρι επιτροπή των αγροτών από τα Μέγαρα, που είχαν ξεσηκωθεί ενάντια στις απαλλοτριώσεις της γης τους, επισκέπτονται τη Συντονιστική Επιτροπή και ο σταθμός μεταδίδει: «Ο λαός των Μεγάρων στέκεται και υπόσχεται να αγωνιστεί στο πλευρό του φοιτητικού και εργαζόμενου λαού... Ο αγώνας είναι κοινός (...) βασική προϋπόθεση, η ανατροπή της δικτατορίας και η αποκατάσταση της δημοκρατίας». Το απόγευμα οι διαδηλωτές στο χώρο γίνονται χιλιάδες με συμμετοχή των εργατών. Έτσι στις 6 το απόγευμα αρχίζουν οι συγκρούσεις διαδηλωτών και Αστυνομίας με πολλούς τραυματίες. Στις 7 το απόγευμα 8

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 ΕΤΟΣ: 15 Ο Τα νέα μας / Híreink μεγάλη διαδήλωση κατευθύνεται στο Πολυτεχνείο και η Αστυνομία χτυπάει. Εμφανίζονται τεθωρακισμένα της Αστυνομίας και πέφτουν οι πρώτοι πυροβολισμοί. Στη Σόλωνος, στην Κάνιγγος, στη Βάθη, στην Αριστοτέλους, στην Αλεξάνδρας, στην πλατεία Αμερικής γίνονται μάχες σώμα με σώμα. Στις 9.30 η Αστυνομία απαγορεύει την κυκλοφορία στο κέντρο της Αθήνας. Στις 11 το βράδυ ο ραδιοσταθμός και τα μεγάφωνα καλούν τον κόσμο να μη φύγει. Οι αύρες έχουν κυκλώσει το χώρο του Πολυτεχνείου και τα δακρυγόνα έχουν πνίξει την περιοχή. Όσοι μένουν ανάβουν φωτιές για να εξουδετερώσουν τα δακρυγόνα και στήνουν οδοφράγματα. Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, (Σάββατο 17 Νοέμβρη) τα πρώτα τανκς εμφανίζονται, ενώ στο νοσοκομείο που οργανώθηκε στο Πολυτεχνείο, μεταφέρονται όλο και περισσότεροι νεκροί και τραυματίες. Στη 1 μετά τα μεσάνυχτα τα τανκς έχουν ζώσει το Πολυτεχνείο. Τα μεγάφωνα και ο ραδιοσταθμός μεταδίδουν: «Μην φοβάστε τα τανκς». «Κάτω ο φασισμός». «Φαντάροι είμαστε αδέρφια σας. Μη γίνετε δολοφόνοι». Στις 1.30 τα τανκς ξεκινούν με αναμμένους τους προβολείς. Οι φοιτητές τοποθετούν μια «Μερσεντές» πίσω από την κεντρική πύλη για να εμποδίσει την είσοδο των τανκς. Οι φοιτητές είναι ανεβασμένοι στα κάγκελα, τραγουδούν τον εθνικό ύμνο και φωνάζουν στους φαντάρους: «Είμαστε αδέρφια». Δίνεται διορία 20 λεπτών για να βγουν οι έγκλειστοι, ενώ ένα τανκ παίρνει θέση απέναντι στην είσοδο. Η Συντονιστική Επιτροπή προσπαθεί να διαπραγματευτεί την ασφαλή έξοδο του κόσμου. Ωρα 2.50, ξημερώματα του Σαββάτου 17 Νοέμβρη. Ο επικεφαλής αξιωματικός με μια κίνηση του χεριού του, δίνει την εντολή να ξεκινήσει το τανκ. Η πόρτα πέφτει και το τανκ συνεχίζει την πορεία του φτάνοντας μέχρι τις σκάλες του κτιρίου «Αβέρωφ». Μαζί του μπαίνουν ασφαλίτες και άντρες των ΛΟΚ. Πέφτουν πυροβολισμοί. Υπάρχουν φαντάροι που βοηθούν τους φοιτητές να φύγουν, αλλά στις εξόδους τούς περιμένουν ασφαλίτες και συλλαμβάνουν και τους κυνηγούν, οι κάτοικοι των γύρω πολυκατοικιών τους προσφέρουν άσυλο. Στις 3.20 δεν υπάρχει πλέον κανένας στο Πολυτεχνείο έχει εκκενωθεί πλήρως. (Το άρθρο βασίζεται στην αφήγηση του Γιώργου Φιωτάκη, Ν.Γ.) Προς όλους του ενδιαφερομένους Αξιότιμοι Πρόεδροι και Εκπρόσωποι Αυτοδιοικήσεων και Οργανώσεων Εκ μέρους της Συντακτικής Επιτροπής σ ά ς ενημερώνουμε ότι η εφημερίδα μας συνεχίζεται να εκδίδεται σε μηνιαία βάση. Στόχος μας είναι να προβάλλονται όλες οι Αυτοδιοικήσεις, Σύλλογοι και Οργανώσεις των Ελλήνων Ουγγαρίας στην εφημερίδα μας. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού παρακαλείστε να στείλετε τα άρθρα και τις ανακοινώσεις σας στο ηλεκτρονική σελίδα στης εφημερίδας: elllnlsmos@hotinaif.com. Είμαστε πρόθυμοι για μία στενή συνεργασία μαζί σαςί Με εκτίμηση: Νόβα Γιαννακόκη Συντακτική Επιτροπή της εφημερίδας «Ελληνισμός» Στείλτε μας τα σχόλια, τις παρατηρήσεις ή πς προτάσεις σας. - Ενημερώστε μας για τις δραστηριότητες του Οργανισμού ή Αυτοδιοίκησής σας ή Επιχείρισής σας. (Ανακοίνωση, Δελτίο Τύπου ή Πρόσκληση, κτλ.) - Η Συντακτική Εππροπή παρακαλεί τους ανταποκριτές και τους αρθρογράφους τις εφημερίδας μας όπως τις ανταποκρίσος και τα άρθρα τους να τα αποστέλλουν στο όνομα της Νόρας Γιαννοκάκη. Επίσης σας ενημερώνουμε άπ τα υλικά της εφημερίδας κλείνουν στις 10 του μηνάς. Όλα το άρθρα και ανταποκρίσεις που δημοσιεύονται εκφράζουν την άποψη του συγγραφέα και όχι της εφημερίδας «ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ». Ο κάθε αρθρογράφος είναι υπεύθυνος για το περιεχόμενο του γραπτού που δημοσίευα. Η Σύνταξή μας έχα όμως το δικαίωμα να κάνει διορθώσεις ορθογραφίας, ύφους και σύνταξης. Η Συντακτική Εππροπή της εφημερίδας ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Minden az újságunkban megjelenő vélemény kizárólag a cikkek íróinak nézetét fejezi ki. és nem az ELLINIZMOS2 újságét. M inden cikkíró maga felelős a megjelent cikk tartalmáért. Szerkesztőségünknek azonban joga van helyesírási, stilisztikai és mondattani javításokat végezni. Az ELLINIZMOSZ Szerkesztő Bizottsága 9

Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Τα νέα μας / Híreink Πρόσκληση Η Ελληνική Αυτοδιοίκηση του Δεύτερου Διαμερίσματος της Βουδαπέστης και η Εθνική Βιβλιοθήκη των Ξένων Γλωσσών Σας προσκαλεί Εσάς και την οικογένεια Σας στην έναρξη της φωτογραφικής έκθεσης της Ευσταθείας Γαλατσάνου Οι δρόμοι μου" Τόπος: Εθνική Βιβλιοθήκη των Ξένων Γλώσσων (Βρ-1056, Molnár u.11.) Ημερομηνία: 2. Δεκεμβρίου 2009, ώρα 6 μ.μ. Πρόγραμμα: Θα χαιρετίσει τους παρευρισκόμενους η Αλεξάνδρα Πάντσιου, συνεργάτρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης των Ξένων Γλώσσων, Εγκαίνια της έκθεσης: Πολυξένη Τσαφαρίδου. πρόεδρος της Ελληνικής Αυτοδιοίκησης του Δεύτερου Διαμερίσματος της Βουδαπέστης, Την εργασία της Ευσταθείας Γαλατσάνου θα παρουσιάσει ο Ρόμπερτ Χακ, συνεργάτης της Υπηρεσίας Προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Σύντομο πρόγραμμα της Χορωδίας Ρωμιοσύνη Περισσότερες πληροφορίες: Αλεξάνδρα Πάντσιου (pancsosz.alexandra@ oik.hu) ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Οι μαθητές του 12τάξιου Συμπληρωματικού Σχολείου Ελληνικών στη Βουδαπέστη και του Ελληνικού Νηπιαγωγείου σας προσκαλούν την: πάρτη Η Δεκεμβρίου 200? στις 18 ώρα στην αίθουσα Aranytíz Művelődési Központ (1051 Budapest. Arany János u. 10.) να περάσετε μαζί τους ένα απόγευμα γεμάτο από μηνύματα αγάπης και από Ελλάδα. Παραδοσιακά Κάλαντα, σκηνές από τη Γέννηση, η ιστορία του άτακτου Δεκέμβρη, καθώς και οι δράσεις των μεγαλύτερων μαθητών πλαισιώνουν την εκδήλωσή μας. Συγχρόνως θα λειτουργήσει και έκθεση με τα έργα τω μαθητών και παραδοσιακή ελληνική κουζίνα. αρουσία σας θα μας τιμήσει ιδιαίτερα. 1 01

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 ΕΤΟΣ: 15 Τα νέα μας / Híreink Az Ellinizmosz folyóirat fotópályázatának eredménye a Magyarországi Görögök Országos Önkormányzata testületének döntése alapján 1. ZAKYNTHOS (Juhász Gábor] 2. Ajtó nyílt a paradicsomba (Szeder József] 3. Kerkyra (Minda Mercédesz) 4. Formák Simiről (Haralambidou Anthoula) és Keresztelő (Jókúti György) 5. A feltámadás temploma (Mokasz Jorgosz) és Csillámtenger (Végi Richárd) A nyerteseknek gratulálunk, e-mailben is értesítjük őket! ΑΝΕΓΕΡΣΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΤΟΥ ΔΣΕ ΣΤΗ ΦΛΩΡΙΝΑ Μεγάλη ανταπόκριση για την εκπλήρωση του χρέους Αττό παλιότερη πορεία νεολαίων της ΚΝΕ προς τον ομαδικο τάφο - μνημείο της Φλώρινας Αγω νιστές της Εθνικής Αντίστασης και μαχητές του Δ ΙΕ, απόγονοι και φίλοι, κομμουνιστές και λαϊκοί αγωνιστές συνεισφέρουν με κάθε τρόπο για τη διαμόρφωση του ιστορικού χώρου που πέρασε στην ιδιοκτησία του ΚΚΕ. Μεγάλη συγκίνηση για την εκπλήρωση ενός μεγάλου χρέους προκσλεί στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και τους μαχητές του ΔΣΕ, στους φίλους και απογόνους, σε όλους τους κομμουνιστές και λαϊκούς αγωνιστές, η ανακοίνωση της ΚΕ του ΚΚΕ ότι προχωράει στην ανέγερση του Μνημείου - σύμβολο για τους 800 και πλέον ήρωες νεκρούς του ΔΙΕ, που έπεσαν στη μάχη της Φλώρινας το Φλεβάρη του 1949 και θάφτηκαν ομαδικά στο «Λάκκο της Φλώρινας», νεκροί και τραυματίες μαζί. Το οικόπεδο του ομαδικού τάφου, ύστερα από μακροχρόνιους αγώνες, περιήλθε στην ιδιοκτησία του ΚΚΕ. Για την εκπλήρωση αυτού του χρέους, της ανέγερσης ενός Μνημείου αντάξιου της ηρωικής θυσίας, ήδη εκδηλώνεται πολύμορφα η ανταπόκριση των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ, των κομμουνιστών και άλλων λαϊκών αγωνιστών στο κάλεσμα που απηύθυνε η ΚΕ του ΚΚΕ να συμβάλουν στη συγκέντρωση των απαραίτητων οικονομικών πόρων Χαρακτηριστική είναι η απόφαση της Κομματικής Ομάδας του ΚΚΕ στην Ομοσπονδία Οικοδόμων, η οποία ανακοίνωσε την προσφορά 250 κόκκινων μεροκάματων για να στηθεί το ιστορικό μνημείο. Ενώ τα Κεντρικά της ΠΕΑΕΑ-ΔΣΕ, αφού χαιρετίζουν την απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ, απευθύνονται με ανακοίνωσή τους σε όλα τα μέλη, σε όλους τους αγωνιστές της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, στους απογόνους και φίλους, στους πολιτικούς πρόσφυγες και σε κάθε δημοκράτη αγωνιστή, να συνεισφέρουν οικονομικά για την ανέγερση του Μνημείου, με τους εξής τρόπους: 1) Καταθέτοντας την προσφορά τους στη ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Αρ. Λογ. 980031263Ó-6 (Κατάστημα Μάρνη), λογαριασμό που ανοίχτηκε αποκλειστικά γι' αυτό το σκοπό. 2) Με την αγορά μπλοκ - κουπονιού ενίσχυσης, που θα διακινηθεί από όλα τα παραρτήματα της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ. 3) Επίσης, με τη συμμετοχή τους σε εκδηλώσεις που θα γίνουν κεντρικά και τοπικά με αυτό το περιεχόμενο και γι' αυτόν το σκοπό.ηδη, στα κεντρικά της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ αλλά και στα παραρτήματα της Αντίστασης σε όλη τη χώρα αλλά και στις Κομματικές Οργανώσεις του ΚΚΕ, άρχισαν να κατατίθενται σημαντικά ποσά από τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και μαχητές του ΔΣΕ, που προσφέρουν από το υστέρημά τους για την υλοποίηση του υπέρτατου αυτού σκοπού. Ολα δείχνουν πως τις επόμενες μέρες, καθώς οι προσπάθειες θα εντείνονται, η ανταπόκριση Θα γενικευθεΐ ώστε όσο το δυνατόν συντομότερα να εκπληρωθεί το χρέος τιμής στους ήρωες μαχητές του ΔΣΕ. Πηγή: Ριζοσπάστης. Κυριακή 25 Οχτώβρη 2009 11

Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Πολιτιστική ατζέντα Z en e Iro d a lo m T án c E gv h áz K iá llítá s z I T E K MAGYAR NYELVŰ PROGRAMAJÁNLÓ 2009. december Zene Mydros December 5. szombat Csepel Vénusz u. 2 18:00 December 11 péntek Zorbas 20:00-24:00 ig. Bp. V. kér. Podmaniczky u. 18 tel:33-27-900 December 12. szombat Ferencváros József Attila Lakótelepi Közösségi Ház Bp. Toronyház u. 3/b December 18 péntek Zorbas 20:00-24:00 December 29. kedd Balkán Pezsgő Bp. 1116. Stregova u.3 19:00 December 31. csütörtök Szilveszter a Zorbasban Asztalfoglalás: 332-7900 Maskarades December 5. szombat Csokonai Művelődési ház Görög Mikulás" Bp. XIV kerület Eötvös u.64 December 11. péntek. Érd Művelődési ház Alsó u. 1. Cozombolis December 5. szombat Szolnok Cora Nap Trió December 5. szombat Balassagyarmat Madách Mozi 19:00 h. December 9. szerda Budapest Morrison 2 klub koncert 20:00 h. D ecem b erül, csütörtök Nyugati Tér 19:00 h. Sirtos Decemberben miden vasárnap. Óbudai Művelődési Központ. 18h. Budapest III. kerület. San Marcó u. 81. Telefon: 388-7370 Papadimitriu Athina December 1. kedd és 2. szerda Abigél" Tália Színház 19:00 h December 3. csütörtök Bubus" Körúti Játékszín. December 7. hétfő és 8. kedd Móczárt" Operett Színház 19:00 h. December 9. szerda, 10. csütörtök, 11. péntek Menyasszonytánc" Operett Színház 19:00 h. December 9. szerda du. 17:00-18:00 h. Pódiumbeszélgetés az Alexandra Könyvesházban Bp. Nyugati Tér December 12. szombat Szeghalom Városi Könyvtár 17:00 h. Magyarul a görög" December 14. hétfő Karácsonyi műsor az Alexandra Könyvesházban Nyugati Tér 19:00 h. December 18. péntek Vígözvegy" Operett Színház 19:00 December 19. szombat Sopron Latin érintés" CD. Bemutató 19:00 December 22. kedd és 25 péntek Bubus" Körúti Játékszín. Kollonay Zoltán December 10. csütörtök Békéscsaba Phaedra Központ 19:00h. Karácsonyi koncert az Anima Gospel Singers &Band- Kollonay Zoltán December 19. Nagykanizsa HSMK Színház terem. 19:00 h. Minden szerdán Hévíz Városháza 20:00 h. Coffe Bánd & Zoltán Kollonay, www.kollonay.hu Pyrgos December 18. péntek Pécs Ifjúsági Ház. www. pyrgos.hu Palio buzuki December 12. szombat Zuglói Gyermek és ifjúsági ház. Zeg zug Bp. Hermina u. 3. Tánc llios December 25. péntek kedd Ráckeve Zorbas December 29. Fonó Bp. Sztregova u. 3. 20:00 h. Pyrgos December 25. péntek Belojanisz Művelődési ház. Jótékonysági est 18:00 h. Ellinlzm os December 12, szombat Zugló Zeg Zug, művelődési ház XIV. kerület Hermina u. 3. Helidonaki December 11. péntek Érd Művelődési ház Alsó u. 1. Kariatidák December 11. péntek Érd Művelődési ház 18:00 h.alsó u. 1. Irodalom Pireuszi esték Decem ber 9. Olimposzi Istenek zűrös családi viszonyai" Előadó: Bakerdzi Kalliopi Egyház A Konstantinápolyi Egyetem es Patriarchátus Magyarországi Exarhátusának Szt. Hierotosz és Szt. István kápolnája Bp. V. Váci utca 55. I. em. 1. www.patriarchatus.hu Kapcsolattartó: Stefanidu Janula tel.:06-70-31-20-783 e-mail: stefaniduj@gmail.com

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 ΕΤΟ Σ: 15 ο Φόρο τιμής στους νεκρούς μας Πρόσφατα πέθανε και στις 25 Σεπτεμβρίου κηδεύτηκε στην πόλη Πέτς η αγωνίστρια Ζαφείρη Βέρα, το γένος Μπότη. Γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου 1928 στο χωριά Ζάβια του Έβρου. Η οικογένεια της άπορη, και τα 11 αδέρφια της βοηθούσαν τους γονείς τους στην εξοικονόμηση των αναγκαίων μέσων και εισοδημάτων για τη συντήρηση της πολύτεκνης αυτής οικογένειας. Στην κηδεία της συμμετείχαν πολλοί ομογενείς μας που ζούνε στην πόλη Πέτς, ο σύζυγός της Βαγγέλης, τα τέκνα της και πολλοί φίλοι και συγγενείς της. Τον επικήδειο εκφώνησε ο Λεύτερης Κανάκης, Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ελλήνων Ουγγαρίας, ο οποίος αναφέρθηκε στη ζωή και στο έργο της συμπατριώτισσάς μας ΖΑΦΕΙΡΗ ΒΕΡΑ (1928-2009) Βέρας. Η Βέρα, όντας μόλις 16 χρονών, έγινε μέλος της ΕΠΟΝ και αργότερα του ΚΚΕ. Στην περίοδο του εμφυλίου πολέμου υπηρετούσε ως νοσοκόμα στον ΔΣΕ, ενώ στα τέλη του 1949 πέρασε στη Βουλγαρία και το 1950 ήρθε στην λαϊκοδημοκρατική Ουγγαρία, και στη Βουδαπέστη έμαθε μια νέα τέχνη, την τέχνη κατασκευής κατόπτρων. Το 1983 συνταξιοδοτήθηκε. Το 1950 παντρεύτηκε με τον Βαγγέλη Ζαφείρη, με τον οποίον απόκτησαν δυο τέκνα, την Χρυσούλα και τον Σπύρο. Από το 1962 ζούσαν στην πόλη Πέτς. Η Βέρα ήταν δραστήριο μέλος του Τμήματος Ελλήνων Αντιστασιακών, καθώς και της τοπικής οργάνωσης των συμπατριωτών μας. Στην τελευταία κατοικία της την αποχαιρέτησαν τα μέλη της οικογένειας της, οι ομογένεια της πόλης Πέτς και πολλοί φίλοι και γνωστοί της. Αιώνια η μνήμη σου αγαπητή μας Βίρα/ ΕΦΥΓΕ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΤΟ ΖΕΥΓΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΜΑΡΙΑΣ ΜΕΣΗΜΕΡΗ Σ τις 21 Ο κτω - ιβρίου Ε πέθανε από συγκοπή καρδιάς στη Βουδαπέστη η συμπατριώτισσά μας Μαρία Μεσημέρη, μετά από μερικές ημέρες έφυγε από τη ζωή και ο αγωνιστής Απόστολος Μεσημέρης, οι οποίοι κηδεύτηκαν σε κοινό τάφο στο νεκροταφείο του χωριού Μπελογιάννης. Στις κηδείες τους συμμετείχαν τα μέλη της οικογένειας τους, συγγενείς, φίλοι και αρκετοί συμπατριώτες μας, και Ούγγροι. Το ζεύγος Μεσημέρη ήταν αγωνιστές της Ε.Α. και του Δ.Ι.Ε. Η Μαρία Μεσημέρη, το γένος Καραπέτσκου, γεννήθηκε στο χωριό Μακροχώρι Καστοριάς το έτος 1927. κατάγονταν από φτωχή αγροτική οικογένεια. Στην Εθνική Αντίσταση αγωνίστηκε από τις γραμμές της ΕΠΟΝ, εναντίων των ξένων κατακτητών. Στην περίοδο του εμφυλίου μαζί με πολλά παιδιά του χωριού της ήρθαν στην Ουγγαρία. Εδώ τελείωσε παιδαγωγικά φροντιστήρια και εργάστηκε ως παιδαγωγός στο χωριό Μπελογιάννη έως την συνταξιοδότησή της. Το 1953 παντρεύτηκε με τον αγωνιστή Απόστολο Μεσημέρη, και απόκτησαν τρία αγόρια, τα οποία δημιούργησαν οικογένειες και ήρθαν στον κόσμο και τα 5 εγγόνια τους, για τα οποία ήταν πολύ περήφανοι. Ο Απόστολος Μεσημέρης γεννήθηκε το 1927 στο χωριό Τρικοκκιά Γρεβενών, και από τα έξι αδέλφια ήταν ο δεύτερος κατά σειρά. Στην Εθνική Αντίσταση ο πατέρας του Ευάγγελος Μεσημέρης και ο μεγαλύτερος αδελφός του Σταύρος πρωτοστάτησαν στην οργάνωση του ΕΑΜ, του Εφ. ΕΛΑΣ και της ΕΠΟΝ του χωριού τους. Μετά την Συμφωνία της Βάρκιζας γι' αυτήν την δράση τους κυνηγήθηκαν και βασανίστηκαν από την αστυνομία του χωριού μας και άλλων παρακρατικών συμμοριών, τρομοκρατών που δρούσαν στα Χάσια. Έτσι αναγκάστηκαν να καταφύγουν στα βουνά και να καταταχτούν στις γραμμές του ηρωικού ΔΣΕ. Για αντίποινα οι μοναρχοφασιστές τον Αύγουστο το 1946 κάψανε το σπίτι τους. Ο πατέρας του Αποστόλη και ο μεγαλύτερος αδελφός του ο Σταύρος πέθαναν στις επάλξεις του αγώνα, σκοτώθηκαν το 1948. Μετά την λήξη του Εμφυλίου ο Αποστολής βρέθηκε εδώ στην πρώην Λαϊκή Δημοκρατία της Ουγγαρίας. Τέλειωσε την δίχρονη τεχνική σχολή και πήρε το δίπλωμα μηχανικού αυτοκινήτων. Δούλεψε πολλά χρόνια στην τέχνη του. Τα τελευταία 20 χρόνια ήταν οδηγός στο αυτοκίνητο του διευθυντή του μεγάλου νοσοκομείου Αγιος Ιωάννης της Βουδαπέστης. Περνώντας στη σύνταξη ζούσε με την σύζυγό του Μαρία στη Βουδαπέστη και καμάρωναν τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους. Δυστυχώς αρρώστησε βαριά και ήρθε το μοιραίο στις 21 Οκτωβρίου 2009. και στις 8 Νοεμβρίου έπαψε να χτυπάει και ι δίκιά του καρδιά. Έφυγαν μαζί από τούτον τον κόσμο. Μαζί στη ζωή 56 ολόκληρα χρόνια μαζί και στον θάνατο.τον νεκρό αποχαιρέτησαν ο συγχωριανός Θανάσης Ζιανός ο οποίος εξήρε τους αγώνες της οικογένειας τους και εκ μέρους των αντιστασιακών Ελλήνων Ουγγαρίας ο κ. Κανάκης Λευτέρης. Όλοι οι συμπατριώτες και συμπατριώτισσες της Ουγγαρίας εκφράζουμε τα συλλυπητήριά μας προς όλα τα μέλη της οικογένειάς τους και σ' όλους τους συγγενείς και φίλους τους όπου κι αν βρίσκονται. ΑΙΩΝΙΑ Η ΜΝΗΜΗ ΣΑΙ αγαπητοί μας Μαρία και Αποστόλη. \13

Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Όλος ο κόσμοςμια Ελλάδα Emlékezés napja 2009. október 28., Miskolc Miskolc város 2008. október 25-én Em lé km űve t a va tott az 1946-49-es görögországi polgárháború elől m enekülők M agyarországon új hazára és otthonra találásának emlékére. Az Em lékm ű és az Em lékpark olyan pontja lett M iskolc városának, ahol az ország és a világ bármely településéről ideérkező görög szárm azású em ber m éltón idézheti fel a m egélt történelm i esem ényeket. Eltelt egy esztendő és mi M iskolcon élő görögök - velünk együtt pedig m agyar és más kisebbséghez tartozó barátaink - m ost újra előtte állunk, hogy e rohanó, problém ákkal teli világunkban egy p illa n a tra e m lé ke zzü nk. Em lékezni a m últra. A háborúban elesettekre, hősökre, illetve a menekülésre, a szülőföld és a család elvesztésére, a kitaszítottság érzésére, mely sok áldozattal, lem ondással járt. Emlékezni új hazára találásra, befogadásra és elfogadásra, egy új élet építésére, melyhez annyi türelemre, m egértésre, kitartásra volt szükség. Nem csak e m lékezni, de fejet hajtani azon honfitársaink és m agyar segítőik előtt, akik az új élet építését m egszervezték. Mi, akik ma emlékezhetünk, büszkén tehetjük, hiszen az áldozattal já ró munka eredm énye látható, tapasztalható. Minden p olitikai és ideológiai különb ségen felülem elkedve m egőriztük nyelvünket, kultúránkat, hagyományainkat. Törvénytisztelő, dolgos, tanulni vágyó tagjaivá váltunk M iskolc városának és az országnak, barátság hídjává a görög és a m agyar nép között. Külön öröm, hogy a m iskolci görög kisebbséghez tartozókkal együtt em lékezett a Görög Köztársaság m agyarországi nagykövete Spyridon G eorgiles úr, illetve Sztam atekosz Jannisz úr, a követségi első titkár, Koranisz Laokratisz úr, a M agyarországi Görögök O rszágos Ö nkorm ányzatának elnöke, illetve Angelidisz V aszilisz úr, a Fővárosi Görög ö n ko rm á n yza t alelnöke. V endégeink első alkalom m al látogatták meg M iskolc városát, s ism erkedtek meg a XVII-XVIII. században itt letelepedett I. görög diaszpóra em lékeivel, alkotásaival. Vendégeinket fogadta Káli Sándor úr, Miskolc város polgármestere, Orosz Lajos úr alpolgármester, Dobrossy István úr, a B-A- Z. megyei Levéltár igazgatója, Riba Istvá nná a sszony, ö n ko r mányzati képviselő. Köszönet a m egem lékezés virágaiért. Zgurali Vasziliki elnök Miskolci Görög Kisebbségi Önkormányzat

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 ΕΤΟΣ: 15 Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα Tisztelgő koszorúzás Miskolcon és emlékek Gyöngyösön a hellén műveltség jegyében Agörög nem zeti honvédő ünnep, az Ο Χ Γ alkalm á ból 2009. október 28-án Miskolcon járt Görögország magyarországi nagykövete, Spyridon Georgiles: a görög templom és az ortodox múzeum megtekintése után találkozott Káli Sándor polgármesterrel, és a magyarországi görög kisebbség vezetőivel, tagjaival. Városnéző sétát tett Orosz Lajos alpolgármesterrel, majd a program csúcspontjaként részt vettek (a Jennakis téren 2008 októberében felállított) a hellén szellem évezredeken átívelő üzenetét jelképező Miskolci Görög Emlékmű"-nél tartott tisztelgő megemlékezésen és koszorúzáson. A görög nagykövet és az önkormányzatok képviselői Miskolci Görög Emlékmű Koszorúztak (többek között) az Országos Görög önkorm ányzat, a Fővárosi Görög önkormányzat, a M iskolci Görög ö n ko rm á n y zat képviselői, Dobrossy István (a Borsod-Abaúj-Zem plén Megyei Levéltár igazgatója). A II. világháborús görög hősökért és áldozatokért em lékszertartást végeztek a miskolci ortodox egyházközség parókusa. Tarkó Mihály, és diakónusa, Szegedi Szabolcs István. Miskolc görög közössége volt a pest-budai után a legnagyobb. 1692-ből való az első görög név a miskolci adólajstromból: Görög Dániel kereskedőként tevékenykedett. Több jelentős görög család já rult hozzá M iskolc fe lvirá goztatásához. A város gyakran vált fizetésképtelenné: anyagi gondjait többször az itteni görögök kölcsöneivel próbálta orvosolni. 1741-ben görög boltbérlőként kereskedtek Miskolcon az alábbi görögök: Sem sey Rósa, Naumi és György nevezetű fiaival; Bulya Ferenc, Bulya György és fia, ifjabb Bulya György; Kozma György, Mihály Ferenc, Ballaor György, Kona Tamás, Theophil Tamás és Márton, Sambigó Tamás, Koissor Antal, Belányi Demeter és ifjabb Belányi D em eter (bolt nélkül végezték üzleti tevékenységüket Muszi Ferenc, Gergulicz Tamás és Ballaor Tam ás). Árucikkeik változatosak voltak: velencei és török gránit, selyemposztó, selyem szoknya, skófium, sodortalan selyem, veres karm azsin és kordován, szattyán, papucs, paplan, pokróc, selyem keszkenő, veres abaposztó, m azsolaszőlő mind m egtalálhatóak voltak kínálatukban. Többen voltak a görögök közül m isk o lc i e ls ő k ". 1744-b e n Görög Tam ás nyitotta meg az első görög kávéházat M isko l con. Az első miskolci nyomdát Szigethy Mihály alapította 1812- ben: m iskolci görög kereskedő, Grabovszky Demeter bíztatására jött át Nagyváradról Miskolcra. A m iskolci görög tem plom cso dálatos ikonosztáza igazi kurió zum: 16 méter magas képfala 88 ikonból áll. Közép-Európa legnagyobb és legszebb görög templom a. Nyugati bejárata fölött görög szövegű feliratos kőtáblát helyeztek el az építtetők, m elynek magyar fordítása következő: Ezen Sze n th á ro m sá g fem p- I 15

Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα lom alapköve letétetett az 1785. évben II. József császár és magyar király uralkodása idejében. Befejezték 1806-ban II. Ferenc császár és m agyar király uralkodása idejében. Építették a G örögországból és M akedóniából m enekült görög kereskedő családok. Vályi András ekként írt M iskolcról (M agyarországnak leírása II. kötet Buda, 1799, 617.): Épületei kivált a piatz körül díszesek, s a G örögök által is nagyon szap o rítta tn a k, Tem plom jok, a görögöknek pedig pom pás; és szépharangokkal hívják feleiket öszve". Fé nye s Elek (M a g ya ro rszá g geographiai szótára. Hl. kötet Pest, 1851. 94.) szerint Miskolcon az óhitű görögök magas helyen épült tem plom a fényes sugártoronnyal ékeskedik". Em léküket őrzik régi kereskedőházaik: a XVIII. századi görög G yika-házban (Kossuth Lajos u. 5.) m űködött az ARGOSZ Biztosító Részvénytársaság. E családból volt olyan görög kereskedő, Gyika Naum, aki (néhány éven át) ékes beszédű" görög tanár is volt a XIX. század első felében. Dr. Gyika László ügyvédként tevékenykedett Miskolcon 1941-ben. Gyöngyösre is betértünk emlékőrző utunk során. Itt már a Rákóczi-szabadságharc ideje alatt jelentőssé váltak a görög kereskedők: a gazdaságpolitikusként is méltó állam férfi, II. Rákóczi Ferenc a várm egye előtt is elismerte a görögöket Gyöngyös város polgáraiként. Egy 1710. évi jegyzék szerint a kurucok az ónodi vár erősítésére 2 ezer rajnai forintot kaptak a gyöngyösi görögöktől. Itteni görög kereskedők voltak (többek között) a XVlll. században: Kaprál Demeter, Dem eter Spilkan György, Pap János, Arnóth Bukari György, A rnóth Im re, A rnóth G yörgy, Jurgus Demeter és Kolendricska Demeter. A ma is álló Szent Miklós templom 1809-re készültei. Kiemelkedő érték e görög templom 1811-ből való díszes lá b a kon álló vörösm árvány o ltá r a szta la, m e lyn e k p a d ló b a süllye szte tt m árványlap görög felirata tanúskodik a tám ogatókról: Kasztóriából szárm azó görögök, Jappa Tam ás és Jappa Theocha rís voltak az adom á nyozók, akik ezt m integy a szüleik emlékezetére is a gyöngyösi görög közösségnek adom ányozták (utóbbi az 1800-as évek elején a pest-budai görögök között is tevékenykedett). A gyöngyösi oltárasztal formai és esztétikai tekintetben rokonítható a tokajival, melyet idősebb C haris/szerviczky G yörgy 1804 augusztusában adom ányozott az ottani görög tem plom szá mára. Görög iskola is működött itt 1834-ig: fontos intézménye volt ez a helyi görögök művelődési és identitást őrző igényének. Miskolc (és Gyöngyös is) fontos emlékhelye a mai magyarországi görögöknek: a m isko lci koszorúzás egyszerre volt tisztelgés az első és a m ásodik görög diaszpóra m agyarországi közösségi teljesítm énye előtt. Értékes szellemi és m űveltségi hagyaték ez a mai m agyarországi görögség számára! Dr. Diószegi György Antal Fontosabb források: Miskolc A miskolci görögök művészeti emlékei. A bevezetőt írta Popovics Konstantin protoierej, miskolci orthodox paróka$. Miskolc város hatszáz éves. Miskolc, é, n. Leveles Erzsébet: A 800 éves Miskolc. 1000-től 1878-ig. In,: Magyar városok monográfiája. Miskolc és Borsod- Gömör-Kishont egyesített vármegyebeli községek. Szerkesztették Dr. Halmay Béla és Leszik Andor. Bp., 1929. Dallos Attila: Miskolc. Miskolc, 1982. 27.. 46., 52. 53. Gyöngyös Eperjessy Kálmán: Dezséri Bachó László: Gyöngyös város Rákóczi idejében. In.: Századok 1940. 242. Sebők László: Gyöngyös és vidéke története. Gyöngyös, 1880. 242. A fényképet készítette: Dr. Diószegi György 2009. október 28-án. Görög felirat 181l-ből való gyöngyösi görög olfárasztói márványlapján. 16

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 ΕΤΟΣ: 15 Όλος ο κόσμος.. μια Ελλάδα Τριήμερη εκδρομή στις πόλεις Gyöngyös, Eger, Miskolc, Szilvásvárad ΗΑυτοδιοίκηση Ελλήνων του 13ου Δ ια μερίσ ματο ς Βου δαπέστης οργάνω σε τριήμερη εκδρομή στις ιστορικές πόλεις με τα γραφικά τους τοπία που σε γοητεύουν για την ομορφιά τους Gyöngyös, Eger, M iskolc, Szilvásvárad. Με σκοπό να γνωρίσουν οι συμπατριώτες μας την ιστορία των πόλεων αυτών, να επισκεφ θούν μουσεία και εκκλησίες που δημιούργησαν οι Έλληνες της πρώτης διασποράς, αλλά και να ενημερωθούν από τις τωρινές τοπικές αυτοδιοικήσεις των συμπατριω τώ ν μας για τα π ροβλήματα που α ντιμετω πίζο υν, καθώ ς και για τα επιτεύγματα τους στην διατήρηση των παραδόσεών μας, του πολιτισμού μας. Έτσι στις 9 Οκτωβρίου 2009 στις 8,30 π.μ. ξεκινήσαμε από τη Βουδαπέστη με ένα σύγχρονο λεω φορείο. Αν και φθινόπωρο, στις ημέρες των εκδρομών μας 9 - ΙΟ Ι 1 Ο κτω βρίου ο καιρός ήταν αίθριος, γ ι αυτό και το ταξίδι μας ήταν ευχάριστο. Σε όλη τη δια δρομή μας απολαμβάναμε τη θέα του καταπράσινου κάμπου και των ομορφότερων μαλακών βουνών με τα πυκνό δόση που υπάρχουν σ' αυτήν την περιοχή που σε γοητεύουν για την ομορφιά τους. Ο πρώτος σταθμός μας ήταν η πεντάμορφη και ιστορική πόλη Eger, όπου οι Έλληνες της πρώτης διασποράς το 17-18ο αιώνα δημιούργησαν δίκιά τους παροικία και συνέβαλαν πολύ στην ανάπτυξη της πόλης, κτίζοντας εκκλησίες, σχολεία, εμπορικά κέντρα κ.ά. Εκεί μας υποδέχτηκαν μέλη της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων που κατοικούν στο Eger. Η συμπαθητική Νικολέτα Μήλιου, αντιπρόεδρος της αυτοδιοίκησης, μας ενημέρωσε για τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι λίγες οικογένειες των συμπατριωτώ ν μας, να διατηρήσουν τα ήθη και τα έθιμα, την γλώσσα μας, τον πολιτισμό μας. Μετά περπατώ ντας στην πόλη γνωρίσαμε αρκετά αξιοθέατά της. Στις 14 η ώρα γευματίσαμε σε ένα όμορφο εστιατόριο, και μετά συνεχίσαμε το ταξίδι μας για τον τελικό μας προορισμό στο Szilvásvárad. Είναι ένα πολύ γραφικό και μαγευτικό τοπίο, περικυ κλω μένο από δασώ δη βο υνα λάκια, όχι πολύ μακριά από την ψηλότερη κορυφή του βουνού Μάτρα (Kékestető 1015 μ.). Στο Szilvásvárad υπάρχει το Μουσείο Lipicai Στάβλος, με τα ομορφ ό τερα και της καλύτερης ράτσας αλόγων της Ουγγαρίας, καθώς και το Μουσείο Ξυλείας (Erdei Múzeum) που λειτουργούν στην κοιλάδα Szalajka. Εδώ τακτοποιηθήκαμε σ ένα ω ραίο ξενοδοχείο. Όπου διανυκτερεύσαμε δυο βραδιές την ερχόμενη ημέρα επι- σ κεφ τήκαμε την πόλη M iskolc. Εκεί μας υποδέχτηκαν η π ρ ό ε δρος της Ελληνικής Α υτοδιοίκησης κ. Βασιλική Σγουραλή, και η αντιπρόεδρος κ. Όλγα Σαββίδου, οι οποίες μας ξενάγησαν στην πόλη και μαζί επισκεφτήκαμε την Ελληνική Εκκλησία του Miskolc, καθώς και το Εκκλησιαστικό Μουσείο, όπου μας μίλησε ξεναγός για την ιστορία της εκκλησίας, η οποία ανεγέρθη από τους Έλληνες της πρώ της διασποράς το 18ο αιώνα. Ένα επιβλητικό έργο που σε εντυπ ω σ ιά ζει για την αρχιτεκτονική του αλλά και για την εσωτερική διακόσμησή της. Για την ιστορία του επιβλητικής εκκλησίας μάς μίλησε ο διευθυντής του Αρχείου (Levéltár) της πόλης, καθώς και ένας ιερέας. Μετά πήγαμε στην πλατεία στην οποία υπάρχει Μνημείο, που ανεγέρθη με πρωτοβουλία της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων του Miskolc. Καταθέσαμε στεφάνι και τραγουδήσαμε το εθνικό μας ύμνο. Εκεί κοντά υπάρχουν και το γραφείο της Αυτοδιοίκησης και η αίθουσα του σχολείου τω ν Ελληνό π ουλων, το οποίο είναι αρκετά καλά επιπλωμένο και διακοσμημένο με χάρτες και διάφορες αφίσες από ελληνικά τοπία. Κάνοντας μια μικρή βόλτα, γνωρίζοντας λίγο το κέντρο της όμορφης πόλης γευματίσαμε στο ελληνικό εστιατόριο Café Saloniki. Αργά το απόγευμα επιστρέψαμε στο Szilvásvárad. 117

Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα Την επόμενη ημέρα ξεκινήσαμε για τη Βουδαπέστη. Στην όμορφη πόλη Gyöngyös, αφού κάναμε λίγες βόλτες στην πόλη, εκεί γευματίσαμε και συνεχίσαμε το ταξίδι επιστροφής μας στη Βουδαπέστη. Σημειώνουμε πως σε όλο το διάστημα της εκδρομής μας ο κ. Κώστας Σκεύης, επαγγελματίας και έμπειρος ξεναγός, μας ενημέρωσε για τα τοπία και τις πόλεις που διασχίζαμε η μέναμε, για τη ιστορία τους και τη ζωή τους. Καθώς και τα έργα της πρώτης διασποράς των Ελλήνων, προκαλώντας το ενδιαφέρον ολονών μας. Με λίγα λόγια η εκδρομή αυτή ήταν πολύ πετυχημένη, ευχάριστη, άνετη και πολύ καλά οργανωμένη. Συνέβαλε στο να αλληλογνωριστούν καλύτερα οι τοπικές μας αυτοδιοικήσεις των πόλεων αυτών και του 13ου διαμερίσματος και να ανταλλάξουν την πείρα τους σε όλους τους τομείς της δουλείας τους. Όλοι οι συμμετέχοντες στην εκδρομή επέστρεψαν με τις καλύτερες εντυπώσεις στη Βουδαπέστη. Θανάσης Ζιανός ΕΚΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΛΗ VÁC ΗΑυτοδιοίκηση Ελλήνων του 150u Διαμερίσματος Βουδαπέστης, μαζί με την ελληνική Αυτοδιοίκηση της περιοχής Γιόζεφβάρος, διοργάνωσαν πρόσφατα από κοινού μια ενδιαφέρουσα εκδρομή στην ιστορική πόλη Vác και στα περίχωρά της. Η πόλη Vác βρίσκεται στον νομό της Πέστης και απέχει μόλις μερικά χιλιόμετρα από τη Βουδαπέστη. Οι κάτοικοί της ανέρχονται σε 29 χιλιάδες. Είναι το βιομηχανικό κέντρο του νομού. Παλιά σ αυτή την πόλη είχε την έδρα της η καθολική εκκλησία της χώρας. Στις μέρες μας η Vác είναι μια σύγχρονη πόλη με πάρα πολλά ενδιαφέροντα. Διαθέτει αρκετά γυμνάσια, ακαδημία μουσικής και καλών τεχνών, καταστήματα, λέσχες πολιτισμού, καλλιτεχνικά και πολιτιστικά συγκροτήματα, χωρίς βέβαια να παραλείψουμε και τους επιβλητικούς ναούς και τις εκκλησίες. Σ' αυτή την πόλη στον μεσαίωνα ζούσε μια σημαντική ομάδα Ελλήνων της πρώτης διασποράς, η οποία θεωρούνταν μια απ τις καλύτερες και ευημερούσες παροικίες των Ελλήνων του 18ου αιώνα στην Ουγγαρία. Με την βοήθεια ξεναγού επισκεφτήκαμε διάφορα αξιοθέατα, όπως τον μεγα λύτερο Ναό της πόλης, στον οποίον εκείνη την ημέρα γίνονταν διάφοροι διαγωνισμοί συγκροτημάτων χορωδίας του νομού, ενώ στην μεγάλη πλατεία μαθητές των δημοτικών σχολείων και γυμνασίων έπαιζαν μουσική υψηλού επιπέδου, γεγονός που επιβεβαιώνεται πώς η πόλη αυτή δίνει ιδιαίτερη προσοχή στην ανάπτυξη των πολιτιστικών αξιών. Αλλα επίσης παιδιά σχολικής ηλικίας χόρευαν διάφορους ουγγρικούς λαϊκούς χορούς από

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 ΕΤΟΣ: 15 Όλος ο κόσμος μια Ελλάδα ο διάφορους νομούς της χώρας. Επίσης στην ίδια αυτή πλατεία συνεργείο ιατρών και υγειονομικών σε ειδικές σκηνές, εξέτασαν άνευ πληρωμής, την υπέρταση (πίεση του αίματος), τον ζαχαροδιαβήτη, καθώς και τυχών άλλες παθήσεις. Μετά το πλούσιο γεύμα που μας πρόσφεραν οι ανωτέρω αυτοδιοικήσεις, αναχωρήσαμε για τον οικισμό Vácrátót, για να επισκεφτούμε το φημισμένο σ' όλη την Ευρώπη Δεντροκομείο, το οποίο ανήκει και διευθύνεται από την Ακαδημία Επιστημών Ουγγαρίας. Εργάζονται πάνω από 25 επιστήμονες διάφορων ειδικοτήτων, όπως βιολόγοι, βοτανολόγοι κ.ά. Το Δεντροκομείο διαθέτει πλούσια πανίδα και χλωρίδα. Ιδιαίτερη θέση κατέχει η βοτανική, η οποία μαζί με την φυτολογία μελετάει και ταξινομεί τα αμφίκαρπα φυτά. Επίσης υπάρχουν πολλές λιμνούλες με διάφορα αμφίβια ζώα. Η επίσκεψή μας στο Δεντροκομείο του Vácrátót ήταν εντυπωσιακή, διότι για πρώτη φορά είδαμε και αντικρίσαμε άμεσα την διαμόρφωση, την εξέλιξη, την συντήρηση και την προστασία της οργανικής φύσης, που συμβάλλει στην σωστή, και μαζί στην περαιτέρω βελτίωση και καλυτέρευση του ανθρώ πινου περιβάλλοντος.στους οργανωτές της εκδρομής αξίζει ένα μεγάλο ευχαριστώ, διότι η επιλογή του τόπου της επίσκεψής μας δεν ήταν μόνο μια συνηθισμένη ψυχική απόλαυση, αλλά ένα ταξίδι εγκυκλοπαιδικών γνώσεων. X. Α. Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά οι ομογενείς μας, κατά διαμερίσματα της Βουδαπέστης, οργανώ νουν ομαδικά τα ξίδια στην Ελλάδα. Πριν λίγο καιρό, 38 συμπατριώ τες μας από το 14 Διαμέρισμα της ουγγρικής πρω τεύουσας, αποφάσισαν να επισκεφτούν ομαδικά την πατρίδα μας. Στην διοργάνω ση αυτού του ταξιδιού συνέβαλε άμεσα η Αυτοδιοίκηση Ελλήνων του ανωτέρω Δ ιαμερίσ ματος, ω στόσο όμως την μερίδα το λέοντος, στην οργάνωση του ταξιδιού, την ανέλαβε προσωπικά η κ. Πολυξένη Τζω βαΐρη, η οποία διακρίνεται για τις δραστηριότητές της και τις πρω τοβουλίες της. Ύστερα από ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ανταπόκριση συνομιλίες που είχαμε με διάφορα ταξιδιωτικά γραφεία στη Βουδαπέστη, η καλύτερη προσφορά ήταν εκείνη του τουριστικού γραφείου Jimakos Tours, γι' αυτό επιλέξαμε αυτό το γραφείο και αναχω ρήσαμε για τους Νέους Πόρους, που ήταν και η βάση εξόρμησή μας για την περαιτέρω διοργάνωση διάφορων εκδρομών. Η επίσκεψη στα Μετέωρα θα μείνει για όλους μας αξέχαστη, διότι είδαμε άμεσα τα θαυμαστά και επιβλητικά μοναστήρια, την κατασκευή εικόνων, καθώς και το μικρό μουσείο των μοναχών. Μεγάλη ήταν επίσης η έκπληξη όταν επισκεφθήκαμε την συμπρωτεύουσά μας, την πάντα όμορφη και ωραία Θεσσαλονίκη. Σ αυτή την μεγαλούπολη επισκε- φ θήκαμε διάφορα αξιοθέατα. Εντύπωση μας έκανε το πολεο- δομικό, τα ωραία κτίρια υψηλής αρχιτεκτονικής, τον Λευκά Πύργο, που είναι το σύμβολο της μεγάλης 19

Ελληνισμός Έκδοση της Αυτοδιοίκησης Ελλήνων Ουγγαρίας Όλος ο κόσμος... μια Ελλάδα αυτής μακεδονικής πόλης, Επισκε- φθήκαμε και διάφορους ναούς, όπως εκείνον του Αγίου Δημη- τρίου, που είναι και ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης, ενώ στα καταστήματα κάναμε και τα απαραίτητα ψώνια μας, καθώς και δώρα για τους συγγενείς και φίλους μα ς. Ε π ισ τρ έφ ο ν τα ς σ το υς Νέους Πόρους μας περίμεναν Σ αυτό το φύλλο της εφημερίδας μας σας παρουσιάζουμε έναν άξιο αγωνιστή και σεμνό μαχητή του ΔΣΕ, ο οποίος είναι γνωστός και αγαπητός στην ελληνική κολεκτίβα μας. Είναι ο σ. Μπακάλης Γιάννης. Γεννήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 1929 στο Κάτω Νευροκόπι του νομού Δράμας. Κατάγεται από φτωχή οικογένεια. Ήταν 9 αδέρφια. Στην παιδική του ζωή υπόφερε τα πάνδεινα, τόσο απ' τους ντόπιους «Έλληνες» δυνάστες, όσο και απ' τους ξένους κατακτητές. Κι όμως είναι υπερήφανος για την ελληνικότητά του και για την πατρίδα του, αν και τα βάσανα που υπέστη ατσάλωσαν την ψυχή του με την θέληση να αγωνίζεται πάντα για το δίκιο και το καλό του λαού μας. Στο Νευροκόπι τέλειωσε μόνο 2 τάξεις του δημοτικού σχολείου. Η κατάσταση της οικογένειάς του επιδεινώθηκε ακόμα περισσότερο όταν νέες εκπλήξεις, διότι σχεδόν κάθε βράδυ είχαμε δείπνο σε διαφορετικές ταβέρνες, με γνήσια ελληνική μουσική, με κιθάρα και μπουζούκι. Στις 23 του μηνός ήταν η ονομαστική γιορτή της Πολυξένης, την οποία την γιορτάσαμε ομαδικά. Την τελευταία βραδιά η ομάδα μας ήταν προσκεκλημένη του κ. Δημήτρη Τσανακίδη, όπου σε μια ταβέρνα υψηλού επιπέδου, στήσαμε τρικούβερτο γλέντι με μουσική, χορούς και τραγούδια, μέχρι τις πρω ινές ώρες. Στις 10 αυτές Οι ρίζες μας ΜΠΑΚΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ μέρες ο καιρός ήταν αίθριος και η θάλασσα καλή για μπάνια. Καλά θα ταν, λοιπόν, και στο μέλλον να οργανώ σουμε ομαδικά τα ξίδια στην πατρίδα μας, για να την γνω ρίσ ουμε ακόμα καλύτερα. Ευχαριστούμε το τουριστικό γρ α φείο Jimakos Tours για την άψογη διοργάνωση των επισκέψεών μας μέσα στην χώρα μας. Μητσοπούλου Κατίνα οι βουλγαρικές φασιστικές ορδές κατέλαβαν όλες αυτές τις περιοχές, μεταξύ των οποίων και το Νευροκόπι. Έκλεισαν τα ελληνικά σχολεία και απαγόρευσαν την χρήση της ελληνικής γλώσσας, ενώ υποχρεωτικό μέσο επικοινωνίας ήταν η βουλγαρική γλώσσα. Ο Γιάννης μέσα σ ένα άγριο τρομοκρατικό καθεστώς συνέχισε το σχολείο του στη βουλγαρική γλώσσα. Παράλληλα με τις βιαιοπραγίες των δουλγάρων, σ' όλη τη βουλγαροκρατούμενη περιοχή εμφανίστηκαν και οι πρώτες ανταρτομάδες και λίγο αργότερα μονάδες του ΕΛΑΣ. Ένας αδερφός του Γιάννη, ο Δημήτρης, που υπηρετούσε στο αλβανικό μέτωπο σκοτώθηκε στον πόλεμο με τους ιταλούς εισβολείς, ενώ ο πατέρας του, Θεόδωρος, εντάχθηκε απ τους πρώτους στις γραμμές του ΕΛΑΣ. Στα γεγονότα της Δράμας, εξέγερση κατά της βουλγαρικής κατοχής, και ο αδερφός τους, Κώστας, συμμετέχει στον ΕΛΑΣ. Βέβαια και ο μικρός Γιάννης δεν έμεινε άπραγος, ως σύνδεσμος συμμετέχει άμεσα, όχι ένοπλα, μεταφέροντας διάφορα σημειώματα και πληροφορίες για τις κινήσεις του εχθρού στις ομάδες του ΕΛΑΣ. Πάνω από τρεις μήνες βρίσκονταν δίπλα στους θρυλικούς μαχητές του ΕΛΑΣ. Μετά την απελευθέρωση της χώρας μας από τα γερμανο-βουλγαρικά φασιστικά στρατεύματα, για την οικογένεια του Μπακάλη αρχίζουν κυνηγητά, διώξεις, κατατρεγμοί και βασανιστήρια. Στις 16 Απριλίου 1946 άρχισαν τα όγρια των τρομοκρατικών, φασιστικών ορδών του Τσαούς-Αντών, όταν περικύκλωσαν το χωριό τους και συνέλαβαν και τον αδερφό του, Κώστα, και ενώπιον των κατοίκων τους κρέμασαν στην πλατεία του χωριού τους. Τους έθαψαν σε μαζικό τάφο. Ο Μπακάλης Γιάννης για να γλυτώσει απ' τις σφαγές των παρακρατικών οργάνων, διέφυγε στη Βουλγαρία, που τότε είχε ιδρυθεί το νέο λαϊκοδημοκρατικό καθεστώς, ενώ στα τέλη του 1947 πέρασε στη Γιουγκοσλαβία, ενώ ύστερα από δύο χρόνια, μαζί με 5 φίλους του, αφού έμαθε ότι στην Ελλάδα διεξάγεται ο Εμφύλιος, αναχώρησε για την πολυαγαπημένη πατρίδα του για να ενταχθεί στις γραμμές του ΔΣΕ. Μετά τα έμπεδα τοποθετήθηκε σε μονάδες της 8ης Μεραρχίας Ηπείρου, στο τάγμα του Σκεύη. Συμμετείχε σε πολλές σκληρές και αιματηρές επιχειρήσεις, για την κατάληψη της Κόνιτσας, που απέτυχε, στην γέφυρα του Μπουραζάνι, στην Μουργκάνα, στην Πόβλα εξοντώνοντας το τάγμα του Γαλάνη που ήταν ο τρόμος των κατοίκων, το διέλυσαν και αιχμαλώτισαν την πλειοψηφία των στρατιωτών του, στην επίθεση κατά της Παραμυθιάς και στην περιοχή της Λάκκας Σουλίου. Στα τέλη του 1948 μαζί με την 8η Μεραρχία Ηπείρου αναχώρησε για τον Γράμμο, δια μέσω Βουβούρας και Επταχωρίου. Έλαβε μέρος στην επιχείρηση του Τσωτήλι και του Επταχωρίου, ως ομαδάρχης τώρα. Στην περιοχή της Πέτρας Μούκα έχει αναδειχθεί σε διμοιρίτη και ονομάζεται ανθυπολοχαγός επί ανδραγαθίας. Το 1948 έγινε μέλος του ΚΚΕ, και 20