Marketing Research Communication

marc A.E. Marketing Research Communication

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την marc A.E. - Αριθμός Μητρώου Ε.Σ.Ρ.: 1 (ΕΝΑ) ΕΝΤΟΛΕΑΣ IME ΓΣΕΒΕΕ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Το σύνολο των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων (0-49 απασχολούμενους). ΜΕΓΕΘΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ... 1.005 επιχειρήσεις ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ... 21-27 Ιουλίου 2015 ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ... Πανελλαδική κάλυψη ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ Πολυσταδιακή τυχαία δειγματοληψία με χρήση quota βάσει του κλάδου και της γεωγραφικής κατανομής. ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Τηλεφωνικές συνεντεύξεις βάσει ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου. Η marc A.E.... Είναι μέλος του ΣΕΔΕΑ, της ESOMAR, της WAPOR και τηρεί τον κανονισμό του Π.Ε.Σ.Σ. και τους διεθνείς κώδικες δεοντολογίας για την διεξαγωγή και δημοσιοποίηση ερευνών κοινής γνώμης. 2

ΣΥΝΘΕΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΝΟΜΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΖΙΡΟΣ Εμπόριο 37,5 Μεταποίηση 24 Υπηρεσίες 38,5 ΑΕ 7,2 ΟΕ-ΕΕ 23,2 ΕΠΕ 2,8 ΙΚΕ 0,7 ΑΤΟΜΙΚΗ 66,1 Χωρίς προσωπικό 27,9 1 άτομο 25 2-3 άτομα 24,7 4-5 άτομα 9,3 Πάνω από 5 άτομα 13,1 έως 5 χρόνια 6,8 5-10 χρόνια 7,9 10-15 χρόνια 9 15 και άνω 76,3 Κάτω από 50 χιλιάδες 44,9 50-100 χιλιάδες 19,7 100-300 χιλιάδες 18,8 ΠΕΡΙΟΧΗ Πάνω από 300 χιλιάδες 11,9 Λεκανοπέδιο Αττικής 35,9 Υπόλοιπη Ελλάδα 64,1 3

4

5

Η κατάσταση της επιχείρησής σας κατά το τελευταίο εξάμηνο: Παρέμεινε αμετάβλητη 10,9% Βελτιώ θηκε 4,8% Επιδεινώ θηκε 84,3% 6

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ -Ανά κατηγορία - ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες Βελτιώθηκε Επιδεινώθηκε Παρέμεινε αμετάβλητη 5,6 83,8 10,6 6,6 80,5 12,9 2,8 87,1 10,1 ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 και άνω 7,4 79,4 13,2 6,3 82,3 11,4 6,7 86,7 6,7 4,2 84,6 11,2 ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 50 χιλιάδες 50-100 χιλιάδες 100-300 χιλιάδες Πάνω από 300 χιλιάδες 3,5 86,9 9,5 3,5 86,4 10,1 4,8 83,1 12,2 11,8 73,9 14,3 ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα 3,6 86,4 10 4,8 85,7 9,6 4,0 85,9 10,1 7,5 78,5 14 6,8 78,2 15 ΠΕΡΙΟΧΗ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα 2,5 86,1 11,4 6,1 83,2 10,7 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 7

ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟ 1 ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2015 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2015 - ΙΟΥΛΙΟΥ 2015 Τι συνέβη το 1ο εξάμηνο του 2015 Τι προέβλεπαν για το 1ο εξάμηνο του 2015 84,3 24,2 31,4 30,2 4,8 10,9 14,2 Βελτίω ση Επιδείνω ση Χωρίς μεταβολή ΔΑ 0 Η αποτίμηση του α εξαμήνου 2015 καταδεικνύει τη διάψευση των θετικών προσδοκιών που είχαν καλλιεργηθεί στο προηγούμενο εξάμηνο. Αποτυπώνεται μια στροφή του οικονομικού κλίματος στα μεγέθη του 2012. 8

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 90 84,2 80,2 81,3 87,3 88,1 82,0 84,3 80 75,4 70,3 70 71,8 64,7 58,6 60 50 40 Βελτίωση της θέσης της επιχείρησης Επιδείνωση της θέσης της επιχείρησης Σταθεροποίηση της θέσης της επιχείρησης 32,9 30 20 10 3,7 0 24,4 16,6 13,2 2,9 2,4 15,1 9,9 3,3 2,7 9,1 2,6 13,9 4,0 18,8 5,8 23,1 6,6 24,4 10,7 8,4 10,9 4,8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010 ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΙΟΥΛΙΟΣ 2013 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014 ΙΟΥΛΙΟΣ 2014 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 9

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 80 60 40 20 31,9 28,1 19,5 22,7 15,6 18,2 22 18,4 12,6 15,4 11,7 14,5 22 17,9 30,4 24,6 36,3 29,7 46 35,1 49,8 41,3 20,5 15,7 0-20 Ισοζύγιο οικονομικού κλίματος -40-60 -80-68,1-77,3-81,8 UEAPME Βαρόμετρο -78-84,6-85,5-78 -69,6-63,7-54 -50,2-79,5-100 10

Προβλέπετε ότι η κατάσταση της επιχείρησής σας το επόμενο εξάμηνο: Θα παραμείνει αμετάβλητη 19,0% ΔΑ 6,8% Θα βελτιω θεί 6,3% Θα επιδεινω θεί 67,9% Οι προβλέψεις σχετικά με την πορεία των επιχειρήσεων το επόμενο εξάμηνο φέρουν βαρύ το αποτύπωμα από τις πρόσφατες εξελίξεις στις τράπεζες και την πραγματική οικονομία. Μάλιστα, η αβεβαιότητα παραμένει παρά την επίτευξη συμφωνίας, γεγονός που αντανακλά την πραγματική αγωνία για την επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας. 11

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 90 80 77,2 70 67,1 68,0 65,2 64,7 62,9 68,1 67,9 60 50 55,4 51,1 56,1 Βελτίωση της θέσης της επιχείρησης 40 Επιδείνωση της θέσης της επιχείρησης Σταθεροποίηση της θέσης της επιχείρησης 31,4 30 20 27,3 19,9 20,8 17,2 10 11,0 7,2 6,7 7,4 14,1 4,3 19,5 8,0 21,1 11,0 19,7 5,9 26,5 15,7 23,9 11,3 30,2 24,2 19 6,3 0 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010 ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΙΟΥΛΙΟΣ 2013 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014 ΙΟΥΛΙΟΣ 2014 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 12

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 80 60 40 20 Το ισοζύγιο αρνητικών και θετικών επιχειρηματικών προσδοκιών για το δεύτερο εξάμηνο του 2015 εκτοξεύτηκε στα επίπεδα της περιόδου 2011-2012 55,6 38,3 40,1 38,7 42,2 24,4 26,6 28,2 27,1 18,4 43,3 27,5 48,1 32,1 37,8 25,6 64,6 42,2 55,2 35,2 92,8 54,4 38,4 25,3 0-20 Ισοζύγιο οικονομικών προσδοκιών UEAPME Βαρόμετρο -7,2-40 -60-80 -44,4-59,9-61,3-57,8-72,9-56,7-51,9-62,2-35,4-44,8-61,6-100 13

14

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Θα ήθελα να μου πείτε εάν το πρώτο εξάμηνο του 2015, αυξήθηκε, μειώθηκε ή παρέμεινε αμετάβλητος: αμετάβλητος/η 16,6% ΔΑ 0,7% αυξήθηκε 7,9% μειώ θηκε 74,8% 15

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ -Ανά κατηγορία - ΚΛΑΔΟΣ ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 χρόνια και άνω Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Αυξήθηκε 8,0 10,0 6,5 13,4 8,9 7,9 7,3 8,3 7,6 Μειώθηκε Αμετάβλητος/η ΔΑ 76,9 71,4 74,9 62,7 72,2 79,8 75,5 76,4 73,8 14,1 18,7 17,6 20,9 17,7 12,4 16,6 15,0 17,4 1,1 0,0 1,0 3,0 1,3 0,0 0,7 0,3 1,1 ΤΖΙΡΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Κάτω από 50 χιλιάδες 50-100 χιλιάδες 100-300 χιλιάδες Πάνω από 300 χιλιάδες Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα Αυξήθηκε 5,6 5,6 10,6 17,6 4,7 7,6 6,5 14,0 13,5 Μειώθηκε 77,7 81,8 70,4 61,3 81,7 79,2 70,2 67,7 65,4 Αμετάβλητος/η 16,5 11,6 18,5 21,0 12,9 13,2 22,6 15,1 20,3 ΔΑ 0,2 1,0 0,5 0,0 0,7 0,0 0,8 3,2 0,8 Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οι αυτοαπασχολούμενοι αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης μέσα στο δυσμενές ανταγωνιστικό περιβάλλον που διαμορφώνεται. 16

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 90 80 70 70,7 77,8 80,2 80,0 82,5 85,0 81,1 75,8 66,6 64,3 74,8 60 53,2 50 Αύξηση Μείωση 40 Σταθεροποίηση 30 20 10 6,4 0 22,6 16 13,5 5,6 6,2 14,8 4,5 10,7 6,5 10,9 3,2 12,6 6,2 17,1 7,1 20,4 23,4 12,4 11,2 27,6 18,8 16,6 7,9 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010 ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΙΟΥΛΙΟΣ 2013 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014 ΙΟΥΛΙΟΣ 2014 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 17

ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΟΡΕΙΑ ΚΥΚΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΩΝ, 2010-2015 120,0 100,0 100,0 ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΤΙΜΕΣ=100, 2010 80,0 60,0 40,0 20,0 70,9 46,2 33,6 26,9 21,2 0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Σωρευτικά στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις η συνολική μείωση από την έναρξη της κρίσης και μετά το 2010 αγγίζει μεσοσταθμικά το 78%. 18

Συνολικά, πόσο τοις εκατό διαφορά περίπου παρατηρείτε στον τζίρο που κάνατε το τελευταίο εξάμηνο; Αύξηση πάνω από 60% Αύξηση περίπου 50% Αύξηση περίπου 40% Αύξηση περίπου 30% 0,1 0,5 0,1 1 Ο μέσος όρος μείωσης του κύκλου εργασιών κυμάνθηκε στο 21,23%, γεγονός που οφείλεται κατά κύριο λόγο στα γεγονότα του τελευταίου τριμήνου και τη σημαντική ύφεση την επιχειρηματική δραστηριότητα που ακολούθησε. Αύξηση περίπου 20% 2,4 Αύξηση έως 10% 4,6 Καμία διαφορά Μείωση έως 10% 9,3 9,2 Μείωση περίπου 20% 15,5 Μείωση περίπου 30% 19,3 Μείωση περίπου 40% 9,6 Μείωση περίπου 50% 11,2 Μείωση περίπου 60% Μείωση πάνω από 60% 3,8 9,5 Μ.Ο. Μείωσης Τζίρου: 21,23% ΔΑ 3,9 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 19

ΖΗΤΗΣΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 90 80 77,0 78,3 77,9 82,0 83,1 78,7 74,6 75,4 70 71,1 66,0 64,4 60 55,2 Αύξηση 50 Μείωση Σταθεροποίηση 40 30 20 10 21,4 7,4 0 17,6 15,4 15,6 5,9 5,1 6,2 10,3 11,3 7,3 4,9 13,2 8,1 15,9 9,5 20,4 13,4 25,4 21,8 15,7 13,3 19,2 8,6 20

ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 90 80 79,0 84,3 82,6 85,9 86,5 85,0 81,7 76,3 81,7 70 74,7 72,8 62,4 60 50 40 Αύξηση Μείωση 30 20 10 23 2,2 0 17,2 12,5 13,7 2,9 3,0 2,9 10,9 9,8 11,2 2,9 2,8 3,6 13,6 4,7 Σταθεροποίηση 19 16,1 7,1 7,6 25 12,0 12,3 5,4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010 ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΙΟΥΛΙΟΣ 2013 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014 ΙΟΥΛΙΟΣ 2014 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 21

100 90 ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Ο δείκτης αποεπένδυσης κινείται σε υψηλά επίπεδα, καθώς το 49,8% των επιχειρήσεων δήλωσε μείωση των επενδύσεων στο προηγούμενο εξάμηνο, ενώ μόνο το 4,9% αύξησε τις επενδύσεις. Η κατάσταση αυτή αποτελεί προάγγελο μιας συνέχισης της διολίσθησης της ελληνικής οικονομίας σε ένα νέο φαύλο κύκλο ύφεσηςαποεπένδυσης- υποαπασχόλησης των παραγωγικών συντελεστών. 80 70 Αύξηση Μείωση Σταθεροποίηση 60 50 46,5 52,3 45,3 51,3 54,3 52,6 47,0 52,8 45,9 54,2 45,4 49,8 40 30 40,7 37 39,7 41,5 37,6 37,4 43,1 35,0 42,8 34,8 38,6 42,8 20 10 4,9 3,7 3,8 4,6 5,8 6,9 5,7 14,1 6,2 8,7 12,1 4,9 0 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010 ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΙΟΥΛΙΟΣ 2013 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014 ΙΟΥΛΙΟΣ 2014 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014 ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 22

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Το προσωπικό της επιχείρησής σας τους τελευταίους 6 μήνες αυξήθηκε, μειώθηκε ή παρέμεινε σταθερό; (Αφορά το διάστημα Ιανουάριος - Ιούλιος 2015) Αυξήθηκε κατά 1 άτομο 3,7 ΔΑ 1,6% Α υξήθηκε 4,8% Μειώθηκε 11,0% Αυξήθηκε κατά 2 άτομα 0,5 4,8 Αυξήθηκε κατά 3 άτομα Αυξήθηκε με περισσότερα από 3 άτομα 0,3 0,3 Παρέμεινε σταθερό 82,6% μειώθηκε κατά 1 άτομο μειώθηκε κατά 2 άτομα μειώθηκε κατά 3 άτομα Μειώθηκε περισσότερα από 3 άτομα 4,5 2,7 1,3 2,5 11 Σε απόλυτα μεγέθη η απώλεια θέσεων συνολικής απασχόλησης στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις κατά το προηγούμενο εξάμηνο του 2015 ανέρχεται στις 25,000 (εκ των οποίων οι 15,000 ήταν μισθωτής απασχόλησης) παρέμεινε σταθερό 82,6 ΔΑ 1,6 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 23

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 90 80 75 73,2 70,5 74,6 73,9 75,6 79,9 80,9 81,3 85,8 84,2 82,6 70 60 50 40 Αύξηση Μείωση 30 20 21,1 21,9 24,1 20,4 20,1 18,7 16,6 12,3 Σταθεροποίηση 13,0 8,6 9,6 11,0 10 2,2 0 3,6 3,5 3,1 3,3 3,2 3,1 4,0 5,4 5,5 5,2 4,8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010 ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΙΟΥΛΙΟΣ 2013 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014 ΙΟΥΛΙΟΣ 2014 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 24

Αντιμετωπίζουν το τελευταίο 6μηνο δυσκολίες στην έγκαιρη καταβολή των μισθών των εργαζομένων -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 53,3 52,4 53,4 51,4 50 50 45 44,2 42,1 46,1 44,4 43 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Το στοιχείο που παρουσιάζεται σταθερά επαναληπτικά στην έρευνα κλίματος είναι η δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην έγκαιρη καταβολή των μισθών. 25

0 Έχουν αναγκαστεί έστω και περιστασιακά να μειώσουν ώρες ή ημέρες εργασίας σε κάποιους υπαλλήλους -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 50,5 50 47,7 47,7 45 40,5 42,7 43 40 37,4 39 35 30 30,2 32 30 25 20 15 10 5 1 στις 4 επιχειρήσεις δήλωσαν ότι έχουν μειώσει τις αποδοχές των υπαλλήλων στο προηγούμενο εξάμηνο. Παραμένει, αν και μειούμενο (39% έναντι 43%), το καθεστώς εφαρμογής ευέλικτων μορφών απασχόλησης. 26

27

ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ Αύξηση Μείω ση Χωρίς μεταβολή ΔΑ ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ 6,1 68,7 18,9 6,3 ΖΗΤΗΣΗ 7,8 67,3 18,8 6,1 ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ 5,8 71,0 17,7 5,5 ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ 5,5 68,9 19,5 6,1 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 2,6 46,6 44,4 6,4 ΤΙΜΕΣ ΑΓΑΘΩΝ/ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ 12,6 23,3 57,2 6,9 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 2,1 23,4 70,3 4,2 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 * Σε όλους τους επί μέρους δείκτες οικονομικών προσδοκιών καταγράφονται συντριπτικά αρνητικές επιδόσεις και απαισιοδοξία για πάνω από 7 στις 10 επιχειρήσεις (τζίρος, ζήτηση, ρευστότητα, παραγγελίες, επενδύσεις). * Αναγωγή σε όσους απασχολούν προσωπικό marc A.E. 28

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 90 80 70 Αύξηση Μείωση Σταθεροποίηση 60 54,3 52,1 55,9 55,5 54,3 50 48,2 47,5 43,2 45,2 46,3 48,2 46,6 40 44,4 30 33,6 34 39,7 34,6 40,5 33,1 41,5 34,1 39,0 31,5 25,7 20 10 8,0 6,4 3,3 4,6 2,8 5,1 5,5 4,3 9,0 7,5 13,2 2,6 0 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2010 ΙΟΥΛΙΟΣ 2010 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΙΟΥΛΙΟΣ 2011 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 ΙΟΥΛΙΟΣ 2012 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΙΟΥΛΙΟΣ 2013 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014 ΙΟΥΛΙΟΣ 2014 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 29

30

Θεωρείτε πιθανό ή όχι το ενδεχόμενο η επιχείρησή σας να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει; Ελάχιστα & Καθόλου πιθανό : 51,7% Καθόλου πιθανό 25,4% ΔΓ/ΔΑ 2,0% Πολύ πιθανό 22,0% Ελάχιστα πιθανό 26,3% Αρκετά πιθανό 24,3% Πολύ & Αρκετά πιθανό: 46,3% Το ποσοστό των μικρών επιχειρήσεων, που θεωρούν πολύ ή αρκετά πιθανό το ενδεχόμενο να έχουν το επόμενο διάστημα σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας, σε βαθμό που θα κινδυνεύσουν να κλείσουν επανήλθε στα επίπεδα των προηγούμενων ετών 31

Θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο η επιχείρησή τους να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει -Ανά κατηγορία - ΚΛΑΔΟΣ Εμπόριο Μεταποίηση Υπηρεσίες ΕΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ έως 5 χρόνια 5-10 χρόνια 10-15 χρόνια 15 και άνω ΤΖΙΡΟΣ Κάτω από 50 χιλιάδες 50-100 χιλιάδες 100-300 χιλιάδες Πάνω από 300 χιλιάδες ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ Χωρίς προσωπικό 1 άτομο 2-3 άτομα 4-5 άτομα Πάνω από 5 άτομα ΠΕΡΙΟΧΗ Αττική Υπόλοιπη Ελλάδα Πολύ πιθανό Αρκετά πιθανό 24,1 24,4 48,5 17,8 26,1 43,9 22,5 23,0 45,5 17,6 22,1 39,7 20,3 22,8 43,1 20,0 31,1 51,1 22,8 23,9 46,7 28,8 28,8 57,6 21,7 23,7 45,4 15,9 17,5 33,4 9,2 17,6 26,8 30,4 32,1 62,5 23,1 27,1 50,2 19,8 20,2 40 16,1 17,2 33,3 10,5 15,0 25,5 26,7 25,8 52,5 19,3 23,4 42,7 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 32

ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΜΑΪΟΣ 2009 ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 60 52,7 51,2 53,3 49,6 51,2 50 44,4 44,5 47,1 47,8 46,3 40 32,9 30 20 11,7 10 0 Οι ενδείξεις ανάσχεσης της υφεσιακής πορείας που παρουσιάστηκαν το β εξάμηνο του 2014 φαίνεται να αναστράφηκαν σημαντικά κατά τη διάρκεια του α εξαμήνου του 2015. 33

Χρονικά πού τοποθετείτε αυτό το ενδεχόμενο; -Βάση: Όσοι θεωρούν πιθανό το ενδεχόμενο η επιχείρησή τους να έχει σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας το επόμενο διάστημα σε βαθμό που θα κινδυνεύει να κλείσει - Αργότερα 40,2% Άμεσα, μέσα στο επόμενο τρίμηνο 19,0% Στο εξάμηνο 40,8% Εκτιμάται ότι η μείωση επιχειρήσεων το επόμενο εξάμηνο θα είναι 63,000 και θα αφορά κυρίως τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το σενάριο βάσης του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ τα πιθανά λουκέτα επιχειρήσεων, που βρίσκονται στο «κόκκινο» συνεπάγονται κίνδυνο απώλειας 138,000 θέσεων συνολικής απασχόλησης (εργοδότες, αυτοαπασχολούμενοι, μισθωτοί). 34

Πόσο πιθανόν θεωρείτε να αναγκαστείτε να μειώσετε μισθούς ή ώρες εργασίας των υπαλλήλων σας μέσα στο επόμενο εξάμηνο; -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - Καθόλου πιθανό 26,3% ΔΑ 3,3% Aρκετά πιθανόν (σχεδόν βέβαιο) 41,1% Λίγο πιθανό (δεν μπορώ να το αποκλείσω ) 29,3% Το 41,1% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι είναι πολύ πιθανό να μειώσει μισθούς ή ώρες εργασίας στο επόμενο εξάμηνο. Δεδομένης της έλλειψης προοπτικής για αύξηση της ζήτησης και των επενδύσεων, η πρακτική αυτή θα συνεχίσει να αποτελεί λύση ανάγκης για τις επιχειρήσεις. 35

Θεωρούν σχεδόν βέβαιο να αναγκαστούν να μειώσουν μισθούς ή ώρες εργασίας υπαλλήλων μέσα στο επόμενο εξάμηνο -Βάση: Όσοι απασχολούν αμειβόμενο προσωπικό - ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2011 ΙΟΥΛΙΟΣ 2015 51 43 41 31,8 33,2 36,8 35,7 36,2 41,1 31 27,6 26,9 21 17,8 11 1 36

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Τους επόμενους 6 μήνες θεωρείτε πιο πιθανό το προσωπικό της επιχείρησής σας να αυξηθεί, να μειωθεί ή να παραμείνει το ίδιο; - Αναγωγή σε όσους απασχολούν προσωπικό - ΔΑ να αυξηθεί 4,2% 2,1% να μειωθεί 23,4% να παραμείνει σταθερό 70,3% Ανησυχητική είναι η εικόνα σχετικά με τις μελλοντικές ροές απασχόλησης. Οι προοπτικές για το επόμενο εξάμηνο παραμένουν αρνητικές, καθώς σχεδόν 1 στις 4 επιχειρήσεις προβλέπει μείωση του απασχολούμενου προσωπικού. Έντονο παρουσιάζεται το φαινόμενο στις επιχειρήσεις μεγαλύτερου μεγέθους (που απασχολούν από 5 άτομα και άνω). Εάν επαληθευτούν οι εκτιμήσεις του ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ τότε υπάρχει κίνδυνος απώλειας 55,000 θέσεων μισθωτής απασχόλησης στο επόμενο εξάμηνο. 37

ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΕΠΟΜΕΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ 100 90 80 70 60 62,9 64,6 63,2 58,4 62,9 75,2 61,2 64,8 70,9 71,7 70,3 50 Αύξηση Μείωση 40 30 20 27,7 27,2 29,8 31,5 26,5 18,3 29,3 Σταθεροποίηση 21,3 20,0 10,3 13,7 23,4 10 0 2,8 4,9 3,4 3,2 4,4 4,6 3,9 5,1 11,7 2,1 38

39

Η επιχείρησή σας έχει κάποιο δάνειο σε τράπεζα; Ναι 34,3% Όχι 65,7% 40

Εξοφλείτε κανονικά τις δόσεις του δανείου ή έχετε καθυστερημένες οφειλές; ΒΑΣΗ: Όσοι έχουν δάνειο σε τράπεζα Κανονικά 50,5% Έχω καθυστερημένες οφειλές 49,5% Ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις τράπεζες έχει το 16,3% των μικρών επιχειρήσεων. Από τις επιχειρήσεις που έχουν δανειακές υποχρεώσεις 1 στις 2 αδυνατούν να το εξυπηρετήσουν εμπρόθεσμα 41

Πολλές από τις επιχειρήσεις μας ανέφεραν ότι δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στην κάλυψη βασικών υποχρεώσεων. Εσείς, κατά το τελευταίο εξάμηνο έχετε καθυστερημένες οφειλές ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟ ΓΡΑΦΗΜΑ Ναι Όχι ΔΑ Στον ΟΑΕΕ 35,6 64,4 0 Σε ΔΕΚΟ 29,1 70,7 0,2 Στην εφορία 29,5 70,4 0,1 Σε δόσεις για δάνεια 49,5 50,5 Ενοικίου 23,6 64,8 11,6 Σε προμηθευτές 24,1 75,4 0,5 Στο ΙΚΑ 12,6 68,0 19,4 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 42

Πολλές από τις επιχειρήσεις μας ανέφεραν ότι δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στην κάλυψη βασικών υποχρεώσεων. Εσείς, κατά το τελευταίο εξάμηνο έχετε καθυστερημένες οφειλές ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2015 -ΙΟΥΛΙΟΥ 2015 38,1 Ιούλιος 2015 Φεβρουάριος 2015 35,6 31,9 29,5 25,5 29,1 23,8 24,1 23,6 17,9 16,3 15,7 13 12,6 Στ ον ΟΑΕΕ Στην εφορία Σε ΔΕΚΟ Σε προμηθευτές Ενοικίου Σε δόσεις για δάνεια Στ ο ΙΚΑ Το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρήσεων με καθυστερημένες οφειλές αφορά τις υποχρεώσεις προς το δημόσιο (ασφαλιστικά ταμεία, εφορία, ΔΕΚΟ). Σημαντική αύξηση σημείωσαν οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς τις ΔΕΚΟ (από 25,5% σε 29,1%). 43

Έχετε κάνει αίτηση για υπαγωγή στην τελευταία ρύθμιση των 100 δόσεων για οφειλές στην εφορία; Έχω υπαχθεί σε άλλη ρύθμιση 1,4% ΔΑ 13% Ναι 30,5% Όχι 67,1% ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 Έχετε κάνει αίτηση για υπαγωγή στην ρύθμιση των 72 ή 100 δόσεων; Ναι 11,5 Σκέφτομαι να κάνω 12,7 Όχι 74,5 Δ Α 1,3 44

Εκτιμάτε ότι θα μπορέσετε να ανταποκριθείτε: στις φορολογικές σας υποχρεώσεις; (ΦΠΑ, ΦΜΥ κλπ) ΔΑ 13,2% Ναι 48,9% Όχι 37,9% Παρά τις ευεργετικές ρυθμίσεις των 100 δόσεων για φορολογικές και ασφαλιστικές οφειλές που αξιοποίησαν οι επιχειρήσεις μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2015 (3 στις 10 δηλώνουν ότι έχουν κάνει αίτηση υπαγωγής έναντι 11% για την προηγούμενη ρύθμιση) παραμένει η εκπεφρασμένη αδυναμία τους να εκπληρώσουν τις υψηλές φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις στο επόμενο εξάμηνο. 45

46

Πόσο επηρεάστηκε ο τζίρος της επιχείρησης από το κλείσιμο των τραπεζών και τα capital controls; Αύξηση Μείωση έως 20% 0,8 11,5 Οι επιπτώσεις από την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων ήταν ιδιαίτερα οδυνηρές. Κάθετη πτώση στο κύκλο εργασιών τους λόγω της επιβολής κεφαλαιακών έλεγχων (capital controls) σημείωσαν 9 στις 10 επιχειρήσεις. 3 στις 10 επιχειρήσεις σημείωσαν μείωση πάνω από 70% ενώ συνολικά για τις επιχειρήσεις η μείωση του κύκλου εργασιών ήταν μεσοσταθμικά 48% Μείωση 20-50% 23,1 Μ.Ο. μείωσης: 48% Μείωση 50-70% 19,3 Μείωση άνω του 70% 31,9 Δεν επηρεάστηκε 12,5 ΔΑ 0,9 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 47

Για τις συναλλαγές σας με πελάτες και προμηθευτές, η επιχείρησή σας διαθέτει e-banking; Όχι 51,4% ΔΑ 0,1% Ναι 48,5% Οι μικρές επιχειρήσεις ήταν απροετοίμαστες να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις από την επιβολή των capital controls και το κλείσιμο των τραπεζών. Πιο συγκεκριμένα μόνο 1 στις 2 επιχειρήσεις χρησιμοποιεί e-banking για τις συναλλαγές της με πελάτες και προμηθευτές, ενώ 7 στις 10 δεν διαθέτουν συσκευές EFT/POS 48

Έχετε στην επιχείρησή σας μηχάνημα για συναλλαγές με κάρτες (πιστωτικές ή χρεωστικές); Όχι 71,7% Δ Α 0,2% Ναι 28,1% 49

50

Είστε υπέρ ή κατά της παραμονής στο ευρώ; Κατά 19,3% ΔΑ 9,0% Υπέρ 71,7% Αδιαπραγμάτευτη φαίνεται να είναι η θέση της χώρας στο σκληρό νόμισμα, παρά τα αρνητικά στοιχεία που επιφέρει η νέα δυσμενής συμφωνία για τη χώρα. Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτώμενων θεωρεί ότι η χώρα πρέπει να παραμείνει στο ευρώ (71,7%). 51

Ποιο κόμμα πιστεύετε ότι εκφράζει καλύτερα τα συμφέροντά σας; ΣΥΡΙΖΑ 13,7 ΣΥΡΙΖΑ Ιούλιος 2014 7,6 ΝΔ 9,2 ΝΔ ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ 6,0 3,2 ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ 1,8 ΚΚΕ ΑΝΕΛ ΠΑΣΟΚ ΕΛΙΑ 2,8 1,0 0,9 ΠΟΤΑΜΙ 0,2 ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ 2,0 ΛΑΟΣ Άλλο 0,1 3,1 ΚΚΕ 2,1 Κανένα ΔΑ 2,6 72,5 0 20 40 60 80 ΑΝ.ΕΛ. 0,9 ΠΑΣΟΚ 1,0 ΆΛΛΟ 3,1 ΚΑΝΕΝΑ 56,5 ΔΑ 9,8 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 52