ήμος Μυτιλήνης ίκτυο ΑΦΝΗ Μυτιλήνη, 18 Ιουνίου 2009 Ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών στα Νησιά ιονύσης Αδ. Παπαχρήστου ρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Ε.Μ.Π. Ειδικός Επιστήμονας της ΡΑΕ 1
Περιεχόμενα Κλιματική Αλλαγή Ο Εθνικός στόχος για 2010 / 2020 Διασύνδεση ΜΔΝ Σύστημα Ηλεκτροπαραγωγής νήσου Λέσβου στοιχεία παραγωγής Ανάπτυξη των ΑΠΕ στην νήσο Λέσβο (Φ/Β, Υβριδικοί σταθμοί, Γεωθερμία, Βιομάζα, Αιολικοί σταθμοί) Ήπια ανάπτυξη των ΑΠΕ στα Νησιά Ανάπτυξη Αιολικών σταθμών - οφέλη Συμπεράσματα-Προοπτικές 2
Κλιματική Αλλαγή 3
Έντονα καιρικά φαινόμενα (1) 150.000 άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως από πλημμύρες, ασθένειες, λιμούς και ευρύτερες φυσικές καταστροφές 4
Έντονα καιρικά φαινόμενα (2) ΟΤυφώνας«Κατρίνα» 5
Έντονα καιρικά φαινόμενα (3) 6
7
Κλιματική Αλλαγή: την περιμένουμε ή είναι ήδη εδώ? 1979 Πηγή: NASA 2003 Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη που οφείλεται στις διαρκώς αυξανόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και κυρίως του CΟ 2, οδηγεί και σε λιώσιμο των παγετώνων, αύξηση της στάθμης της θάλασσας και κάλυψη παράκτιων περιοχών 8
Οι επιστήμονες προβλέπουν... 9 9
Στόχοι για ΑΠΕ και CO 2 Πρωτόκολλο του Κιότο (1997) Μείωση εκπομπών των Αερίων του Θερμοκηπίου στην ΕΕ κατά 8% το 2008-12 από τα επίπεδα του 1990 (για την Ελλάδα +25%) Ήδη έχουν ξεκινήσει οι διαβουλεύσεις για την αναθεώρησή του για τη μετά-2012 εποχή. Ολοκλήρωση διαδικασιών μέχρι το τέλος του 2009 Στόχοι 20-20-20 της ΕΕ για το 2020 (Οδηγίες 28-31/2009/ΕΚ) Συμμετοχή των ΑΠΕ στη συνολική ενεργειακή κατανάλωση τουλάχιστον 20% Εξοικονόμηση ενέργειας τουλάχιστον 20% Μείωση των εκπομπών ΑτΘ κατά τουλάχιστον 20% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 Συμμετοχή των βιοκαυσίμων κατά τουλάχιστον 10% (στις μεταφορές) 10
Εθνικός Στόχος ΑΠΕ για το 2020 Σενάριο ανάπτυξης ΑΠΕ μέχρι το 2020 Δεσμευτικός στόχος για το 2020: συμμετοχή των ΑΠΕ σε ποσοστό 18% στη συνολική ενεργειακή κατανάλωση. Συμμετοχή των ΑΠΕ στη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στα επίπεδα του 30-35% τουλάχιστον. Σήμερα περί το 10% (το 2007 στο 7%, το 2006 στο 13%) Αναγκαία η ανάπτυξη 8.000-10.000 MW αιολικών 11
Εγκατεστημένη Ισχύς έργων ΑΠΕ στην Ελλάδα ΕΓΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΙΣΧΥΣ (MW) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΠΕ 2005 2006 2007 2008 ΑΙΟΛΙΚΑ 576,09 749,27 853,62 1015,56 ΒΙΟΜΑΖΑ 20,54 37,58 37,57 39,4 ΜΥΗΣ 48,16 73,68 95,5 158,42 Φ/Β 0,51 0,68 0,74 10,98 ΣΥΝΟΛΟ 645,3 861,21 987,43 1224,36 Πηγή:ΔΕΣΜΗΕ, ΔΕΗ ΑΕ-Δ/νση Διαχείρισης Νησιών 12
Στοιχεία παραγωγής ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ-ΕΞΑΓΩΓΩΝ 2005 2006 2007 MWH ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ MWH MWH (%) (%) (%) MWH ΠΟΣΟΣΤΟ (%) ΛΙΓΝΙΤΗΣ 32.056.619 56,3 29.165.171 49,2 31.092.884 50,8 29.870.292 48,5 ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ 7.195.036 12,6 8.104.041 13,7 8.256.598 13,5 7.181.230 11,7 ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ 7.944.623 14,0 10.169.096 17,2 13.211.449 21,6 13.331.748 21,6 ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΑ 4.573.747 8,0 5.619.663 9,5 2.020.771 3,3 2.863.233 4,6 ΑΠΕ 1.355.913 2,4 2.003.388 3,4 2.250.047 3,7 2.743.384 4,5 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ-ΕΞΑΓΩΓΕΣ 3.780.910 6,6 4.202.388 7,1 4.354.191 7,1 5.613.967 9,1 ΣΥΝΟΛΟ 56.906.848 100 59.263.747 100 61.185.940 100 61.603.854 100 2008 Η διείσδυση αιολικών στα νησιά δεν μπορεί να υπερβεί για τεχνικούς λόγους το 15-20%. Μόνο με υβριδικούς σταθμούς (με αποθήκευση) μπορεί να ανέλθει σε μεγαλύτερα επίπεδα 13
Η ηλεκτροδότηση των νησιών σήμερα Τα νησιά τροφοδοτούνται με αυτόνομους πετρελαϊκούς σταθμούς με κάποια συμβολή σταθμών ΑΠΕ 18«μικρά» αυτόνομα συστήματα με αιχμή ζήτησης έως 10 MW 10«μέσου μεγέθους» αυτόνομα συστήματα με αιχμή ζήτησης από 10 MW έως 100 MW 2«μεγάλα» αυτόνομα συστήματα με αιχμή ζήτησης άνω των 100 MW Αυτόνομος σταθμός Υποβρύχια διασύνδεση Μη ολοκληρωμένη υποβρύχια διασύνδεση 14
Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά είναι ακριβότερη απ ότι στην ηπειρωτική χώρα Μοναδιαίο Κόστος ανά νησί 1600,00 1400,00 1200,00 1000,00 800,00 600,00 Μοναδιαίο Κόστος ( /MWh) 400,00 200,00 ΟΤΣ=67,3 0,00 ΑΓΑΘΟΝΗΣΙ ΑΓΙΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΑΜΟΡΓΟΣ ΑΝΑΦΗ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ ΔΟΝΟΥΣΑ ΕΡΕΙΚΟΥΣΑ ΘΗΡΑ ΙΚΑΡΙΑ ΚΑΛΥΜΝΟΣ ΚΑΡΠΑΘΟΣ ΚΥΘΝΟΣ ΚΩΣ ΛΕΣΒΟΣ ΛΗΜΝΟΣ ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΗΛΟΣ ΜΥΚΟΝΟΣ ΟΘΟΝΟΙ ΠΑΡΟΣ ΠΑΤΜΟΣ ΡΟΔΟΣ ΣΑΜΟΣ ΣΕΡΙΦΟΣ ΣΙΦΝΟΣ ΣΚΥΡΟΣ ΣΥΜΗ ΣΥΡΟΣ ΧΙΟΣ ΚΡΗΤΗ Νησί 15 Το κόστος παραγωγή των αιολικών είναι μικρότερο: ~90 /MWh 15 Μεταβλητό κόστος Σταθερό κόστος
Το υπερβάλλον κόστος βαρύνει τους καταναλωτές της επικράτειας ΚΟΣΤΟΣ ΥΚΩ (εκ. ) 2007 ΚΡΗΤΗ ΡΟΔΟΣ ΛΕΣΒΟΣ ΜΥΚΟΝΟΣ ΣΥΡΟΣ ΣΑΜΟΣ ΚΩΣ ΧΙΟΣ ΠΑΡΟΣ ΜΗΛΟΣ ΘΗΡΑ ΚΑΡΠΑΘΟΣ ΙΚΑΡΙΑ ΛΗΜΝΟΣ ΣΙΦΝΟΣ ΚΑΛΥΜΝΟΣ ΣΚΥΡΟΣ ΠΑΤΜΟΣ ΣΥΜΗ ΑΜΟΡΓΟΣ ΣΕΡΙΦΟΣ ΚΥΘΝΟΣ ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΕΡΕΙΚΟΥΣΑ ΟΘΟΝΟΙ Α.ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΣ ΔΟΝΟΥΣΑ ΑΝΑΦΗ ΑΓΑΘΟΝΗΣΙ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ 5,7 5,1 3,6 3,5 3,3 3,0 2,8 2,3 2,1 1,9 1,8 0,6 0,4 0,4 0,4 0,3 0,3 0,3 0,3 22,6 16,3 11,1 10,9 10,5 10,0 9,3 7,3 6,8 6,7 48,0 16-50 100 Λέσβος 150 18.06.2009 200 250 300 264,3 16
Οι επιβαρύνσεις ΥΚΩ αυξάνονται με την αύξηση τις τιμής του πετρελαίου ΥΚΩ συναρτήσει της τιμής του πετρελαίου 700 600 535 610 ΥΚΩ (εκ. ευρώ) 500 400 300 200 100 450 0 70 100 130 Τιμή του πετρελαίου ($/bbl) 17
Για την αποφυγή πρόσθετων επιβαρύνσεων στους καταναλωτές επιβάλλεται: η διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο, όπου ενδείκνυται οικονομοτεχνικά η μεγιστοποίηση του μεριδίου των ΑΠΕ (ιδίως αιολικών) στο ενεργειακό ισοζύγιο των νησιών 18
Η ηλεκτροδότηση με αυτόνομους σταθμούς συνοδεύεται και από άλλα προβλήματα Αδυναμία επέκτασης του δυναμικού παραγωγής των αυτόνομων σταθμών ή/και τη δημιουργία νέων σταθμών λόγω αύξησης της ζήτησης Καταστροφή συσκευών και μηχανημάτων από την μέτρια ποιότητα τάσης Περιβαλλοντικά προβλήματα λόγω πετρελαϊκών σταθμών Μη συμμετοχή των καταναλωτών σε μεγαλύτερη αγορά Λύση: διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό δίκτυο και σταδιακή αποξήλωση των σταθμών 19
Μελέτη ΕΜΠ (ΡΑΕ) για τη διασύνδεση των νησιών του Αιγαίου Κόστος 2-2,5 δις Χρηματοδότηση από ΥΚΩ και ΑΠΕ Χρονοβόρες διαδικασίες 20 20
Ανάγκη διασύνδεσης νησιών για την επίτευξη των ενεργειακών στόχων της χώρας Επίτευξη του στόχου του 2020 για ΑΠΕ και εκπομπές ΑτΘ 8.000-10.000 MW αιολικοί σταθμοί Εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού των νησιών Διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα 21 21 21
Πορεία Υλοποίησης έργων ΑΠΕ στα ΜΔΝ ΠΕΡ. Βόρειο Αιγαίο Πλήθος Σύνολο Ισχύος (MW) Πλήθος Σύνολο Ισχύος (MW) Πλήθος Σύνολο Ισχύος (MW) Πλήθος Σύνολο Ισχύος (MW) Πλήθος Σύνολο Ισχύος (MW) Αιολικά 24 28,4 5 6,3 3 4,3 0 0,0 36 42,4 ΜΥΗΕ 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Βιομάζα 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Γεωθερμία 0 0,0 0 0,0 1 8,0 0 0,0 1 8,0 Φ/Β 6 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 6 0,0 30 28,4 5 6,3 4 12,3 0 0,0 43 50,4 Αιολικά 30 160,6 6 23,5 1 6,3 5 16,1 46 221,6 ΜΥΗΕ 2 0,6 0 0,0 0 0,0 0 0,0 2 0,6 Βιομάζα 1 0,2 0 0,0 0 0,0 0 0,0 2 0,4 Γεωθερμία 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Φ/Β 6 0,6 3 0,5 0 0,0 0 0,0 9 1,1 ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Κρήτη ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ 39 161,9 9 24,0 1 6,3 5 16,1 59 223,6 Αιολικά 23 39,1 8 374,0 0 0,0 5 7,2 44 107,0 ΜΥΗΕ 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Νότιο Βιομάζα 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Αιγαίο Γεωθερμία 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Φ/Β 16 0,2 0 0,0 0 0,0 0 0,0 16 0,2 ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ NHΣΙΩΝ Με Άδεια Με Άδεια Με ΕΠΟ Με ΠΠΕΑ Με Άδεια 39 39,3 8 374,0 0 0,0 5 7,2 60 107,2 108 229,6 22 404,3 5 18,6 10 23,3 162 381,2 22
Σύστημα Ηλεκτροπαραγωγής νήσου Λέσβου 23
Λέσβος Υφιστάμενος σταθμός ΛΕΣΒΟΣ ΕΤΟΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΥΣΙΜΟ ΠΡΑΓΜΑ ΤΙΚΟ Ονομ. (kw) Αποδ. (kw) ΙΣΟΔΥΝΑ ΜΟ GMT A420.12 ΜΑΖΟΥΤ 1983 1999 5850 5000 GMT A420.12 ΜΑΖΟΥΤ 1984 1999 5850 5000 GMT A420.12 ΜΑΖΟΥΤ 1984 1999 5850 5000 FINCAN-SULZER 18ZAV40S ΜΑΖΟΥΤ 1998 1998 10720 7500 CEGIELSKI 9RTAF58 ΜΑΖΟΥΤ 1988 1988 11000 9500 WARTSILA 12V46B MAZOYT 2000 2000 10360 10360 ABB STAL (Α/Σ) GT35C DIESEL 1994 1994 15500 12500 CEGIELSKI 16ATV25H MAZOYT 2002 2002 3104 3100 Νέες μονάδες (σύμφωνα με την άδεια παραγωγής) Η/Ζ (4*1,275) (ΑΔ. 01101 20/06/2008) Η/Ζ(6*1,275) ΑΔ-01217/04.05.09) Αίτηση ΔΕΗ ΑΕ: Γ03517/05.06.08 Λέσβος --> Θετική 18.06.2009 γνώμη ΡΑΕ 2008 2008 5100 5100 7650 Α/Σ (ΑΔ. 01103/27.06.2008) ΜΑΖΟΥΤ 2009 2009 20000 20000 Η/Ζ (ΑΔ. 01103/27.06.2008) Τροποποίηση (από 8MW σε 11ΜW) Η/Ζ (ΑΔ. 01103/27.06.2008) Τροποποίηση (από 8MW σε 11ΜW)-γνώμη ΡΑΕ Συν ο λική εγκατεστημένη ισ χύς ΜΑΖΟΥΤ 2009 2009 8000 11000 ΜΑΖΟΥΤ 2009 2009 8000 11000 70710 ΑΔ 1229 Η/Ζ έκτακτες ανάγκες 2009 2009 15000 24 120000
Στοιχεία παραγωγής νήσου Λέσβου (KWh) 2005 2006 2007 2008 Συμβατική Παραγωγή 246.372.979 258.710.240 274.710.684 270.404.183 Παραγωγή ΑΠΕ 30.754.384 34.540.431 33.264.206 35.096.539 Συνολική π αραγωγή 277.127.363 293.250.671 307.974.890 305.500.722 25
Φωτοβολταικοί Σταθμοί στα ΜΔΝ και στη νήσο Λέσβο 26
Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φ/Β σταθμών Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φ/Β προβλέπεται ανάπτυξη Φ/Β σταθμών συνολικής ισχύος 200MW μέχρι το 2020 στα ΜΔΝ. Η ΡΑΕ προσδιόρισε τα περιθώρια των Φ/Β σταθμών (υπ αρ. 702/2008 και 703/2009 Αποφάσεις της ΡΑΕ που αναθεώρησαν τις 85/2007 και 96/2007 αντίστοιχα): Για τα νησιά με αιολική παραγωγή, 28,5% της μέσης ετήσιας ισχύος της ζήτησης (από 15%) Για τα νησιά χωρίς αιολική παραγωγή (πολύ μικρά νησιά), 45% της μέσης ετήσιας ισχύος της ζήτησης (από 35%) 27
Αποτελέσματα - Κρήτη 80 KW Φ/Β σταθμοί μέχρι 150KW Πλήθος Ισχύς (MW) Αποσύρθηκαν 22 Χορηγήθηκαν 1204 88,823 Απορρίφθηκαν 389 44,837 Αιολικοί σταθμοί 40KW Χορηγήθηκαν 12 0,42 Απορρίφθηκαν 3 0,12 28
Εκτιμώμενο μέτρο επιμερισμού Χίος 100 KW Κως Κάλυμνος Νίσυρος Λέρος 100 KW Ρόδος Λήμνος 60 KW 100 KW 29
Εκτιμώμενο μέτρο επιμερισμού Λέσβος 70 KW 30
Υβριδικοί Σταθμοί στα ΜΔΝ και στη νήσο Λέσβο 31
Υβριδικοί Σταθμοί (1) Νέο Θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη των Υβριδικών Σταθμών (ν.3468/2006) Οι αιτήσεις υποβάλλονται χωρίς πρόσκληση στους δίμηνους κύκλους που προβλέπει ο Κανονισμός Αδειών. Η ΡΑΕ αξιολογεί τις εν λόγω αιτήσεις σύμφωνα με τα κριτήρια του Κανονισμού 32
Αιτήσεις Υβριδικών σταθμών Αίτηση Εταιρεία Νήσος Δήμος Αιολικά (MW) Υδροηλ. Εγγυημένα (MW) Στάδιο Εν ιαία ΔΕΗ ΑΕ Ικαρία Σάμο υ 2,4 3,8 3,8 Υπ ό κατασ κευή Γ-1097 Vector Αιο λικά Πάρκα Ελλάδος ΑΕ Σίκιν ο ς Κυκλάδω ν 18 18 12 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-1616 Αιολική Ολύμπ ου Εύβοιας Λέσβος Λέσβου 18 15 15 Υπ ό Αξιο λόγησ η ΣΥΝΟΛΟ 38,4 36,8 30,8 Γ-3000 Υδρο αιο λική Κρήτης Κρήτη Ρεθύμνου, Χανίω ν 90,1 100 75 Αν αμο ν ή ΠΠΕΑ Γ-3079 Αιο λικό Βοσκερού ΑΕ Κρήτη Ηρακλείο υ 18 15 12 γνώμη ΔΕΗ Γ-3450 Αιο λική Μουσουρών Κρήτη Χανίων 5,1 5 5 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-3561 Αν εμό π ευκο Κρήτη Χαν ίω ν 6,8 6,8 5,1 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-3562 Αν εμό π ετρα Κρήτη Χαν ίω ν 2,55 2,6 1,95 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-3563 Leontio Αίολος Κρήτη Χανίων 16,15 16 12 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-3564 Lekka Αίολος Κρήτη Λασιθίου 19,55 20 15 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-3565 Κτίσ τω ρ Εν έργεια Κρήτη Λασ ιθίο υ 6,8 6,8 5,1 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-3566 Αν εμό π ετρα Κρήτη Χαν ίω ν 2,55 2,6 1,95 Υπ ό Αξιο λόγησ η Χανίω ν, Γ-3568 Aries Aiolos Ενεργειακή Κρήτη Λασ ιθίο υ 20,4 20 15 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-3569 Αιο λική Θεοδώρων Κρήτη Λασιθίου 11,9 12 9 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-3570 Risiori Aiolos Κρήτη Ρεθύμν ο υ 11,9 12 9 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-3880 ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΚΡΗΤΗΣ Α.Ε. Κρήτη Χαν ίω ν 100,3 100 75 Υπ ό Αξιο λό γησ η ΣΥΝΟΛΟ 312,1 318,8 241,1 Γ-3622 Αιο λική Ενεργειακή Λακωνίας Ρόδος Δωδεκανήσ 20,4 20 15 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-3626 Αιο λική Λίρα Ρόδο ς Δω δεκαν ήσ 11,9 12 9 Υπ ό Αξιο λόγησ η Γ-3643 Αργο λίδα Αίολος Ρόδος Δωδεκανήσ 16,5 16 14 Υπ ό Αξιο λόγησ η ΣΥΝΟΛΟ 48,8 48 38 33
Γεωθερμία στη νήσο Λέσβο 34
Γεωθερμία (1)- Θεσμικό πλαίσιο Αύγουστος 03 Μάιος 05 Ιούλιος 05 Ιούλιος 06 Ν.3175/2003 Ν.3468/2006 Όροι και διαδικασία εκμίσθωσης του δικαιώματος του Δημοσίου για έρευνα και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού και της εν γένει διαχείρισης των γεωθερμικών πεδίων της χώρας Χαρακτηρισμός και υπαγωγή σε κατηγορίες των Γεωθερμικών Πεδίων της Χώρας 35
Γεωθερμία στα νήσο Λέσβο Ο μοναδικός αδειοδοτημένος γεωθερμικός σταθμός είναι της ΔΕΗ ΑΕ, ισχύος 8 MW στη Λέσβο (θέση «Στύψη» Δήμου Πέτρας). Σύμφωνα με το τελευταίο Δελτίο Προόδου η ΔΕΗ ΑΕ προχωράει στη διερεύνηση για εύρεση της ακριβούς θέσης των γεωτρήσεων και της κατασκευής του εν λόγω σταθμού και αντιμετωπίζει τυχόν τεχνικά προβλήματα που ανακύπτουν. Νήσος Λέσβος ΣΤΥΨΗΣ ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΥ ΑΡΓΕΝΟΥ 36
Βιομάζα - Βιοαέριο 37
Βιομάζα - Βιοαέριο Στην Κρήτη λειτουργεί ένας σταθμός Βιομάζας ισχύος 0,166MW (σε λειτουργία 37,4 MW στην ηπειρωτική χώρα) Έχει υποβληθεί μία αίτηση για τη νήσο Λέσβο (Γ2560/01.08.2007) ισχύος 25MW. Οριακά αποδοτικές οι επενδύσεις αξιοποίησης αστικών λυμάτων και απορριμμάτων Η ενεργειακή αξιοποίηση γεωργικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων δεν είναι ακόμη αποδοτική (πολλές επενδύσεις ματαιώθηκαν με ίδια πρωτοβουλία) 38
Αιολικοί σταθμοί 39
Θεσμικό πλαίσιο για αδειοδότηση αιολικών στα νησιά Προσδιορισμός περιθωρίων Άδειες παραγωγής: Εξέταση ανά νησί, με βάση μεθοδολογία προσομοίωσης της λειτουργίας του κάθε συστήματος, λαμβάνοντας υπόψη τις συμβατικές μονάδες, τη ζήτηση, τα ανεμολογικά δεδομένα κλπ) Εξαιρέσεις (μικρές Α/Γ έως 20/40 kw): πρόσθετο περιθώριο έως 0,5% της μέσης ετήσιας ισχύος της ζήτησης Αιολικούς σταθμούς: Με βάση τα περιθώρια πραγματοποιούνται προσκλήσεις υποβολής σχετικών αιτήσεων, κατά μέγιστο κάθε τρία έτη (τελευταία πρόσκληση 2003) Οι αιτήσεις με πρόταση διασύνδεσης με το Ηπειρωτικό σύστημα εξετάζονται αυτοτελώς. 40
Αιολικοί σταθμοί στη νήσο Λέσβο Μητρώο Αδειών ΝΟΜΟΣ ΔΗΜΟΣ Ισχύς (MW) Κατάσταση ΑΔ. 0064 ΛΕΣΒΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ 0,83 Άδεια λειτουργίας ΑΔ. 0216 ΛΕΣΒΟΥ ΕΡΕΣΟΥ - ΑΝΤΙΣΣΗΣ 4,80 Άδεια λειτουργίας ΑΔ. 0218 ΛΕΣΒΟΥ ΕΡΕΣΟΥ - ΑΝΤΙΣΣΗΣ 4,20 Άδεια λειτουργίας ΑΔ. 01132 ΛΕΣΒΟΥ ΕΡΕΣΟΥ - ΑΝΤΙΣΣΗΣ 2,03 Άδεια λειτουργίας Σύνολο 1 11,85 ΑΔ. 0205 ΛΕΣΒΟΥ ΚΑΛΛΟΝΗΣ 2,70 Άδεια εγκατάστασης ΑΔ. 0301 ΛΕΣΒΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ 2,50 Άδεια παραγωγής ΣΥΝΟΛΟ 17,05 Έχουν υποβληθεί προτάσεις για Αιολικούς σταθμούς στη νήσο Λέσβο με πρόταση διασύνδεσηςμετοηπειρωτικόσύστημαοι οποίες επικαιροποιήθηκαν πρόσφατα (Ιούνιος 2009). 41
Ήπια ανάπτυξη ΑΠΕ στα νησιά Ύπαρξη ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για ΑΠΕ Κριτήρια χωροθέτησης που ορίζουν: 1. Μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης εδαφών σε πρωτοβάθμιο ΟΤΑ<4% (0,53 τυπ. Α/Γ ή~ 1 MW/1000 στρεμ.) 2. Συνολική ισχύς των αιολικών σταθμών ανά νησί δεν πρέπει να ξεπερνά το διπλάσιο του επιπέδου της αιχμής της δεκαετίας μέχρι τη διασύνδεση του Δεν ισχύει για: 1. Προτάσεις εγκατάστασης αιολικών πάρκων που περιλαμβάνουν κατασκευή διασύνδεσης 2. Αιολικούς σταθμούς που αποτελούν μέρος πρότασης υβριδικών σταθμών 42
Ήπια ανάπτυξη ΑΠΕ στα νησιά 3. Προβλέπονται ζώνες εντός των οποίων δεν επιτρέπεται εγκατάσταση αιολικών πάρκων 4. Τίθενται ελάχιστες αποστάσεις των αιολικών εγκαταστάσεων από ακτές κολύμβησης, αρχαιολογικούς χώρους, οικισμούς, μονές, δρόμους, ιχθυοκαλλιέργειες, κτηνοτροφικές μονάδες, παραγωγικές δραστηριότητες κλπ. 5. Μέγιστος αριθμός (πυκνότητα) ανεμογεννητριών που χωροθετούνται 6. Για τη μείωση της οπτικής όχλησης προβλέπεται μέγιστο ποσοστό κάλυψης του οπτικού ορίζοντα παρατηρητή από ανεμογεννήτριες 43
Ήπια ανάπτυξη ΑΠΕ στα νησιά Γενικότερες κατευθύνσεις: Αξιοποίηση / χρήση υφιστάμενων οδών Υλοποίηση έργων με τις ελάχιστες δυνατές εκσκαφές Χωμάτινη εσωτερική οδοποιία με επίστρωση χαλικιού Αντιπλημμυρικά έργα και έργα ανάσχεσης διάβρωσης Ελάχιστη δυνατή φθορά της βλάστησης και αποκατάστασή της Χάραξη ηλεκτρικού δικτύου από της υφιστάμενες οδούς προσπέλασης Πλήρης αποκατάσταση και επαναφορά στην αρχική κατάσταση του τοπίου μετά την παύση της λειτουργίας της εγκατάστασης 44
Α/Γ φιλικές προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο Δυνατότητα ανάπτυξης εντός οικιστικού ιστού Επίπεδα θορύβου στη βάση της ανεμογεννήτριας Επίπεδα θορύβου σε απόσταση μόλις 100μ. 45 45
46
Βοστώνη, ΗΠΑ 47 47
Ιταλία Κατασκευή αιολικού πάρκου δίπλα σε κατοικίες 2006-2007 48
49 49
Α/Γ φιλικές προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο Κατά την κατασκευή ενός αιολικού πάρκου δεν βλάπτεται το οικοσύστημα της περιοχής Μεταφορά με πλοίο Από πλοίο σταθμό Πλατεία Α/Γ Εσωτερική καλωδίωση Ανέγερση πύργου Ανέγερση ατράκτου Ανέγερση πτερυγίων Αιολικός σταθμός 1 Αιολικός σταθμός 2 Αιολικός σταθμός 3 Αιολικός σταθμός 4 50
Α/Γ φιλικές προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο Κατά τη λειτουργία δεν έχει αποδειχθεί καμία επίπτωση στο οικοσύστημα 51
GreenPark Business Park, Reading - Βρετανία 60 εκατ. άνθρωποι κάθε χρόνο βλέπουν αυτή την ανεμογεννήτρια συνολικού μέγιστου ύψους 120 μέτρων, δίπλα στον αυτοκινητόδρομο M4 Εγκατάσταση: Νοέμβριος 2005 Ισχύς: 2MW Ύψος πυλώνα - 85m Διάμετρος - 71m Συνολικό ύψος 120 m 52 52
Ford Clean Diesel Factory, Dagenham, Λονδίνο Με οπτική επαφή από το London Eye σε απόσταση μόλις 10 μίλια από το City του Λονδίνου, οι Ανεμογεννήτριες έχουν δημιουργήσει ένα νέο αξιοθέατο για τον Τάμεση και την πρωτεύουσα της Αγγλίας Εγκατάσταση: Απρίλιος 2004 Ισχύς: 3.6MW Ύψος πυλώνα - 85m Διάμετρος - 71m Συνολικό ύψος 120 m 53 53
Το Δημοτικό Συμβούλιο του Μάντσεστερ έδωσε την άδεια για 120 μέτρων Α/Γ στο Αθλητικό Κέντρο του Μάντσεστερ. Έτσι η ομάδα της Μάνστεστερ City είναι η πιο «πράσινη» ομάδα στη Premier League. Ισχύς - 2MW Παραγωγή kwh 4,1 εκατομμύρια Ισοδύναμα σπίτια - 1248 Ύψος πυλώνα: 85 m Διάμετρος 71 m Συνολικό ύψος 120 m www.ecotricity.co.uk 54 54
Τοπικά οφέλη από Αιολικούς σταθμούς 1. Ετήσιο ανταποδοτικό τέλος υπέρ ΟΤΑ 2. Άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας και γενικότερη ανάπτυξη της περιοχής 3. Βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος 55
Ετήσιο ανταποδοτικό τέλος υπέρ ΟΤΑ Ποσοστό 3% επί των ακαθάριστων εσόδων δίδονται στον Δήμο στα διοικητικά όρια του οποίου εγκαθίσταται ο αιολικός σταθμός και το ηλεκτρικό δίκτυο Ο μηχανισμός είσπραξης χρημάτων απολύτως διαφανής και αντικειμενικός, μέσω ΔΕΣΜΗΕ/ΔΕΗ Με συντηρητικούς υπολογισμούς, 1 MW αιολικών αποδίδουν πάνω από 5.000 /έτος στον τοπικό ΟΤΑ (πρόταση ΡΑΕ: το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων αυτών απ ευθείας στους κατοίκους μέσω π.χ. μείωσης των δημοτικών τελών) 56
Άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας Στάδιο κατασκευής Άμεσες θέσεις εργασίας: τοπικοί εργάτες διαφόρων ειδικοτήτων και εργολάβοι Έμμεσες θέσεις εργασίας: τοπικά ξενοδοχεία, εστιατόρια Στάδιο λειτουργίας και συντήρησης Άμεσες θέσεις εργασίας: μόνιμες θέσεις εργασίας ηλεκτρολόγου, μηχανολόγου, φύλακα, εργατών συντήρησης εξοπλισμού και δικτύου Έμμεσες θέσεις εργασίας 57
Βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος Μείωση εκπομπών του CO 2 Για κάθε KWh που παράγεται από ΑΠΕ γλιτώνουμε 0,88 Kg CO 2 (ενδεικτικά) Ένας αιολικός σταθμός της τάξης των 1 MW ετησίως θα παράγει ετησίως περίπου 2.400.000KWh Από τη λειτουργία του σταθμού θα έχουμε λιγότερες εκπομπές CO 2 κατά 2.400 τόνους καλύπτοντας ταυτόχρονα τις ανάγκες 1.000 οικογενειών περίπου 58
Προοπτικές Τα νησιά του Αρχιπελάγους διαθέτουν πλούσιο δυναμικό ανανεώσιμων πηγών και κυρίως αιολικό. Η αξιοποίησή του είναι αναγκαία για την εκπλήρωση των διεθνών δεσμεύσεων της χώρας και τη συμβολή της στην παγκόσμια προσπάθεια σωτηρίας του πλανήτη. Για το λόγο αυτό πρέπει να αξιοποιηθούν με μέτρο όλες οι διατιθέμενες πηγές (αιολικά, φωτοβολταϊκά κλπ), αρχικά στο βαθμό που επιτρέπουν οι περιορισμοί των αυτόνομων συστημάτων και στη συνέχεια με διασυνδέσεις, οι οποίες θα εξασφαλίσουν πρόσθετα οφέλη στα νησιά και στην οικονομία τους 59
Τα νησιά μπορούν να εξασφαλίσουν την ενεργειακή τους αυτάρκεια, εξαλείφοντας την εξάρτησή τους από το πετρέλαιο και τις εκπομπές ρύπων, χωρίς να επιβαρύνουν άλλες περιοχές της χώρας. Όμως η ανάπτυξη των ΑΠΕ στα νησιά πρέπει να γίνει με σεβασμό στο νησιωτικό τοπίο και τις ιδιαιτερότητες του περιβάλλοντός τους, με βάση πλέον το νέο χωροταξικό σχέδιο για τις ΑΠΕ και την ήπια και λελογισμένη εγκατάσταση σταθμών ΑΠΕ, ομοιόμορφα μεταξύ των νησιών 18.4.2008 60
... Η ήπια και ορθολογική ανάπτυξη ΑΠΕ στα νησιά δεν βλάπτει την τουριστική ή άλλη δραστηριότητά τους. Αντίθετα, προσελκύει περισσότερο περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένους πολίτες απ όλες τις χώρες του πλανήτη Οι ΑΠΕ αποτελούν πλέον μέρος του «ενεργειακού πολιτισμού». Γίνεται αντιληπτό ότι την «ενεργειακή κουλτούρα και συνείδηση» αποκτά ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού της γης, καθώς οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών κάνουν ολοένα και περισσότερο αισθητή την παρουσία τους 18.4.2008 61
Στις προκλήσεις αυτές μπορεί να μείνει κανείς απαθείς, περιμένοντας απλά τις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών να χτυπήσουν την πόρτα μας; Μπορεί να οχυρωθεί κανείς πίσω από φράσεις του τύπου: «μα εμείς θα σώσουμε τον πλανήτη;» «ας λάβουν μέτρα οι άλλοι, εμείς θέλουμε να μείνουμε όπως είμαστε σήμερα» Οι επιστήμονες διαβεβαιώνουν: οι επιπτώσεις αφορούν τη σημερινή γενιά και πολύ περισσότερο τις επόμενες. Κανείς δεν θέλει να τις νιώσει ή να τις νιώσουν τα παιδιά του ή τα παιδιά των παιδιών του 62
είναι χρέος όλων μας! Πρέπει λοιπόν να συμβάλλει ο καθένας μας, όπου μπορεί, όπως μπορεί, με την ιδιότητα που έχει Δεν μπορεί να μείνει κανείς προσκολλημένος σε αυτό που γνώριζε γιατί αυτό αλλάζει και μάλιστα γρήγορα η ανάπτυξη των ΑΠΕ είναι χρέος όλων μας! 18.4.2008 63
Σας ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας!!! Πειραιώς 132, Αθήνα Τηλ. 210 3727400, Fax: 210 3255460 E-mail: info@rae.gr ιονύσης Αδ. Παπαχρήστου ρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Ε.Μ.Π. Τηλ. 210 3727430 E-mail: papachristou@rae.gr 64
Mark your diary for the World Forum on Energy Regulation IV October 18-21, 2009 Athens, Greece - www.worldforumiv.info 65