ΕΙΣΗΓΗΣΗ /ΝΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Κ ΧΩΡΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Β. ΑΙΓΑΙΟΥ Θέµα: «Αιολικό Σύστηµα Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ), συνολικής ισχύος 706Μ W, στις νήσους Λήµνο, Λέσβο και Χίο, και Ηλεκτρική ιασύνδεση τους στο Ηπειρωτικό Σύστηµα». Η ΜΠΕ που διαβιβάσθηκε στο Περιφερειακό Συµβούλιο αφορά στην κατασκευή και λειτουργία εικοσιοκτώ (28) αιολικών πάρκων που θα εγκατασταθούν στις νήσους Λήµνο, Χίο και Λέσβο και τη διασύνδεσή τους µε το Ηπειρωτικό Σύστηµα. Το σύνολο των ανεµογεννητριών που θα εγκατασταθούν στα παραπάνω αιολικά πάρκα είναι 353 και η συνολική παραγόµενη ισχύς 706MW. Ο τύπος ης ανεµογεννήτριας που θα χρησιµοποιηθεί είναι Gamesa Eolika G80, ισχύος 2MW έκαστη. Το έργο διακρίνεται σε (4) υποέργα που περιλαµβάνουν: ΥΠΟΕΡΓΟ ΛΕΣΒΟΥ: έκα (10) αιολικά πάρκα µε συνολικά 153 Α/Γ (103 Α/Γ στη.ε. Ερεσού-Αντίσσης και 50 Α/Γ στη.ε. Καλλονής). Τριών (3) υποσταθµών ανύψωσης τάσης κλειστού τύπου, µε τον εξοπλισµό εντός κτιρίου, επιφάνειας 875m 2 έκαστος. Ενός (1) σταθµού µετατροπής εναλλασσόµενου/ συνεχούς ρεύµατος µε κτιριακές υποδοµές που θα καταλαµβάνουν περίπου 5,85 στρέµµατα. Τεσσάρων οικίσκων ελέγχου επιφάνειας 160m 2 έκαστος. Χάραξη νέας οδοποιίας µήκους 97,2Km και βελτίωση υφιστάµενης µήκους 6,6Km. ικτύου µέσης τάσης συνολικού µήκους 113Km. ικτύου υψηλής τάσης εναλλασσόµενου ρεύµατος συνολικού µήκους 33Km. ικτύου υψηλής τάσης συνεχούς ρεύµατος συνολικού µήκους 11Km. ΥΠΟΕΡΓΟ ΛΗΜΝΟΥ: Ένδεκα (11) αιολικά πάρκα µε συνολικά 125 Α/Γ (52 Α/Γ στη.ε. Μούδρου, 36 Α/Γ στη.ε. Ατσικής, 29Α/Γ στη.ε. Ν. Κούταλης και 8 Α/Γ στη.ε. Μύρινας). ύο (2) υποσταθµών ανύψωσης τάσης κλειστού τύπου, µε τον εξοπλισµό εντός κτιρίου, επιφάνειας 875m 2 έκαστος. Τεσσάρων οικίσκων ελέγχου επιφάνειας 160m 2 έκαστος. Χάραξη νέας οδοποιίας µήκους 51,2Km και βελτίωση υφιστάµενης µήκους 8Km. ικτύου µέσης τάσης συνολικού µήκους 90Km. ικτύου υψηλής τάσης εναλλασσόµενου ρεύµατος συνολικού µήκους 26,4Km. Τοπικού υποθαλάσσιου καλωδίου εναλλασσόµενου ρεύµατος µέσης τάσης 8Km. ΥΠΟΕΡΓΟ ΧΙΟΥ: Επτά (7) αιολικά πάρκα µε συνολικά 75 Α/Γ (39 Α/Γ στη.ε. Οµηρούπολης, 26 Α/Γ στη.ε. Καρδαµύλων και 810 Α/Γ στη.ε. Αµανής). ύο (2) υποσταθµών ανύψωσης τάσης κλειστού τύπου, µε τον εξοπλισµό εντός κτιρίου, επιφάνειας 875m 2 έκαστος. ύο (2) οικίσκων ελέγχου επιφάνειας 160m 2 έκαστος.
Χάραξη νέας οδοποιίας µήκους 48Km και βελτίωση υφιστάµενης µήκους 3,3Km. ικτύου µέσης τάσης συνολικού µήκους 48Km. ικτύου υψηλής τάσης εναλλασσόµενου ρεύµατος συνολικού µήκους 18Km. Τοπικού υποθαλάσσιου καλωδίου εναλλασσόµενου ρεύµατος µέσης τάσης 19Km. ΥΠΟΕΡΓΟ ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΙΑΣΥΝ ΕΣΗΣ: Περιλαµβάνει την υποθαλάσσια διασύνδεση των τριών νησιών µεταξύ τους και στη συνέχεια µε την Εύβοια-Φθιώτιδα έως τη Λάρυµνα. Η ΜΠΕ που διαβιβάσθηκε στο Περιφερειακό Συµβούλιο παρουσιάζει ικανοποιητική πληρότητα µε εξαίρεση τα παρακάτω σηµεία: 1. Στη µελέτη αναφέρεται ότι για την υλοποίηση της διασύνδεσης των αιολικών πάρκων του έργου µε το Ηπειρωτικό σύστηµα προβλέπονται δύο τεχνολογίες διασύνδεσης, η Επιλογή 1 (σηµείο προς σηµείο) και η Επιλογή 2 (πολύ-τερµατική) και ότι η τελική απόφαση επιλογής της τεχνολογίας θα γίνει µετά την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων από τον διαχειριστή του Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας. Θεωρούµε ότι η ΜΠΕ, όσον αφορά στο κεφάλαιο της υποθαλάσσιας διασύνδεσης, παρουσιάζει σηµαντικές ελλείψεις και θα πρέπει η επιλογή διασύνδεσης να γίνει πριν την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων προκειµένου να εκτιµηθούν και αξιολογηθούν σωστά οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου από την υποβρύχια διασύνδεση και να επιβληθούν οι ανάλογοι περ/κοί όροι για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. 2. Στη ΜΠΕ δεν γίνεται καµιά αναφορά για τα αναγκαία έργα υποδοµής που απαιτούνται για τη διασύνδεση των τοπικών ηλεκτρικών δικτύων της ΕΗ, που υφίστανται στα τρία νησιά, µε το ηπειρωτικό διασυνδεδεµένο σύστηµα, έτσι ώστε αφενός να είναι εφικτή η παύση λειτουργίας των τοπικών αυτόνοµων πετρελαϊκών σταθµών της ΕΗ και αφετέρου να είναι εφικτή η διάθεση στο διασυνδεδεµένο σύστηµα της ηλεκτρικής ενέργειας και από άλλες τοπικές επιχειρήσεις εκµετάλλευσης ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Η Ειδική Ορνιθολογική Μελέτη που συνοδεύει τη ΜΠΕ παρουσιάζει αρκετές ελλείψεις και συγκεκριµένα: 1. εν δίνονται επαρκείς πληροφορίες για τα νυκτόβια είδη πουλιών που είναι γνωστό από τη βιβλιογραφία ότι υπάρχουν στις υπό µελέτη περιοχές. 2. Εντοπίζεται άνιση κατανοµή των δειγµατοληψιών, π.χ. για τη Χίο οι δειγµατοληψίες λάβανε χώρα στο µεγαλύτερο ποσοστό τους το µήνα Απρίλιο και τον Ιούλιο, το µήνα Μάιο ήταν ελάχιστες, ενώ το µήνα Ιούνιο δεν έγιναν καταγραφές. Επίσης ο εποχιακός κύκλος σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει καλυφθεί επαρκώς (π.χ. για τη χειµερινή περίοδο όλες οι καταγραφές µπορεί να έχουν γίνει µόνο το Μάρτιο). 3. εν έχει εξετασθεί καθόλου η µετακίνηση πουλιών, µε σηµασία κυρίως κατά τη µετανάστευση, στη διάρκεια της νύχτας, κάτι που θα µπορούσε να είχε γίνει µε ακουστικές µεθόδους και χρήση ειδικού εξοπλισµού (ραντάρ). 4. Η προτεινόµενη χρήση ραντάρ για τη µείωση του κινδύνου πρόσκρουσης δεν περιγράφεται ως προς την αποτελεσµατικότητα της ούτε ως προς τον τρόπο εφαρµογής. Αυτό συνιστά κρίσιµη έλλειψη καθώς έχουν ήδη διαπιστωθεί σηµεία που προτείνονται για τοποθέτηση ΑΓ στα οποία υπάρχει αυξηµένος κίνδυνος πρόσκρουσης. Χωρίς αυτές τις κρίσιµες πληροφορίες δεν είναι δυνατόν να αξιολογηθεί η αποτελεσµατικότητα του µέτρου σε σύγκριση µε εναλλακτικές λύσεις όπως η προγραµµατισµένη προληπτική διακοπή λειτουργίας των εν λόγω ΑΓ σε συγκεκριµένες ώρες της ηµέρας και εποχές του χρόνου ή η µαταίωση της τοποθέτησης των ΑΓ στις θέσεις
αυτές, µε µεταφορά τους σε εναλλακτικές θέσεις. ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Εξασφάλιση ενεργειακής επάρκειας (αδιάλειπτη παροχή ενέργειας, λόγω της υποθαλάσσιας διασύνδεσης των τριών (3) νησιών µε τον ηπειρωτικό κορµό της χώρας και συνεπώς λύση στο πρόβληµα κάλυψης αιχµιακών φορτίων). Σηµαντική βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος στα τρία νησιά, µέσω της υποκατάστασης συµβατικής ηλεκτροπαραγωγής από ρυπογόνα καύσιµα (πετρέλαιο). Η µείωση εκποµπών CO2 εκτιµάται σε 2,6 εκατ. τόνους ετησίως, ποσό που ισοδυναµεί µε τις ετήσιες εκποµπές 1 εκατ. αυτοκινήτων µέσου κυβισµού. Αποτροπή επενδύσεων σε νέους ρυπογόνους πετρελαϊκούς σταθµούς και σταδιακή παύση λειτουργίας των ήδη εγκατεστηµένων µε ιδιαίτερα ευνοϊκές συνέπειες από οικονοµική και περιβαλλοντική άποψη. Ενίσχυση της απεξάρτησης από εισαγόµενα καύσιµα, καθώς και από ρυπογόνους µη ανανεώσιµους φυσικούς πόρους (λιγνίτης). Εξάλειψη ρίσκου περιβαλλοντικής µόλυνσης µέσω της µελλοντικής παύσης τροφοδοσίας καυσίµου των παραθαλάσσιων πετρελαϊκών δεξαµενών. Νέες αναπτυξιακές προοπτικές µέσω αφενός της αναβάθµισης των υποδοµών και αφετέρου της υποστήριξης ενός νέου αναπτυξιακού µοντέλου βασιζόµενου στις αρχές της πράσινης οικονοµίας και της αειφόρου ανάπτυξης. υνατότητα εφαρµογής τεχνολογιών αφαλάτωσης στα τρία νησιά και αξιοποίησης άλλων µορφών ανανεώσιµων πηγών ενέργειας σε οικιακό ή επιχειρηµατικό επίπεδο (φωτοβολταϊκά, γεωθερµία, βιοµάζα κλπ). Η υλοποίηση του έργου θα αποτελέσει ένα σηµαντικό βήµα για την επίτευξη των δεσµευτικών εθνικών στόχων περιορισµού στην εκποµπή ρύπων και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µέσω ΑΠΕ, που απορρέουν µέσω της εθνικής νοµοθεσίας (Ν. 3851/2010) και κοινοτικών οδηγιών (2009/28/ΕΚ). Τόνωση κατασκευαστικού κλάδου, οικοδοµικών δραστηριοτήτων, µονάδων παραγωγής τσιµέντου, λατοµείων, χωµατουργικών εργολάβων κλπ. Ενίσχυση της εµπορικής δραστηριότητας όπως υπηρεσίες εστίασης, διαµονής και σε κλάδους παροχής υπηρεσιών όπως κτηµατοµεσίτες, συµβολαιογράφοι, δικηγόροι. Σηµαντική εξοικονόµηση πόρων από τη µείωση στις δαπάνες της Ελληνικής Πολιτείας για την αντιστάθµιση του υψηλού κόστους ηλεκτροπαραγωγής στα µη διασυνδεδεµένα νησιά. Έσοδα ετησίως 7,4 εκ. ευρώ/έτος (2,7% ακαθάριστων εσόδων από πώληση ηλεκτρικής ενέργειας βάσει Ν.3851/2010) εκ των οποίων o 2,1 εκ. ευρώ/έτος για ήµο Λέσβου και 1,2 εκ. ευρώ/έτος για οικιακούς καταναλωτές.ε. Ερεσού-Αντίσσης και.ε. Καλλονής. o 1,7 εκ. ευρώ/έτος για ήµο Λήµνου και 1 εκ. ευρώ/έτος για.ε Μύρινας, Ν. Κούταλης, Μουδρου και Ατσικής. o 0,87 εκ. ευρώ/έτος για ήµο Χίου και 0,51 εκ. ευρώ/έτος για.ε. Οµηρούπολης,
Καρδαµύλων και Αµανής. Μέση ετήσια µείωση 110 εκατ. στις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Έσοδα 0,8 εκατ. για το Πράσινο Ταµείο (0,3% ακαθάριστων εσόδων βάσει Ν.3851/2010). Παραγωγή 2,2 εκατ. MWh ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως, ποσό που ισοδυναµεί µε την ετήσια κατανάλωση 520.000 νοικοκυριών. 410 νέες θέσεις εργασίας στη φάση κατασκευής του έργου (3 χρόνια), πλέον των θέσεων που προκύπτουν σε ντόπιους εργολάβους, τεχνίτες, εργάτες. 70 µόνιµες θέσεις εργασίας στη φάση λειτουργίας του έργου (20 χρόνια), πλέον των υποστηρικτικών και επικουρικών θέσεων εργασίας. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 1. Με βάση και τις αντιδράσεις που έχουν µέχρι σήµερα καταγραφεί διεθνώς, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την εγκατάσταση και τη λειτουργία των αιολικών σταθµών εντοπίζονται κυρίως στην αλλοίωση που θεωρείται ότι προκαλούν στο φυσικό τοπίο. 2. Πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην ορνιθοπανίδα και συνεπώς και στον τουρισµό των παρατηρητών πουλιών µε αντίστοιχες οικονοµικές συνέπειες. Ειδικά για τη Λέσβο έχουν εκφρασθεί προς την υπηρεσία µας, αλλά και δηµόσια στο διαδίκτυο, σοβαρές αντιρρήσεις και επιφυλάξεις από πλευράς παρατηρητών πουλιών και ειδικά για το κίνδυνο που διατρέχει το παγκοσµίως απειλούµενο είδος Σµυρνοτσίχλονο (σε Ευρωπαϊκό έδαφος αναπαράγεται µόνο στη υτική Λέσβο και πιθανόν στη Βόρεια Χίο). Εν κατακλείδι για τη διατύπωση γνώµης επί του περιεχοµένου της Ειδικής Ορνιθολογικής Μελέτης ενός έργου αυτής της κλίµακας, για το οποίο σηµαντικό ποσοστό των Αιολικών Πάρκων ή επιµέρους Α/Γ βρίσκονται εντός προστατευόµενων περιοχών (Ζώνη Ειδικής Προστασίας της σπάνιας ορνιθοπανίδας, Ειδική Ζώνη ιατήρησης φυσικών οικοτόπων, Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους), είναι προφανές ότι απαιτούνται εξειδικευµένες γνώσεις σε επιλεγµένους τοµείς της επιστήµης του φυσικού περιβάλλοντος (και ειδικότερα της πανίδας και της χλωρίδας). Ως εκ τούτου η υπηρεσία µας θεωρεί εκ των προτέρων δεδοµένο ότι το τµήµα ιαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ, προκειµένου να εισηγηθεί θετικά, σε ότι αφορά τις ελλείψεις της Ειδικής Ορνιθολογικής Μελέτης, θα ζητήσει τη συµπλήρωσή της, ώστε να τεκµηριώνονται επαρκώς ότι δεν θα υπάρξει σηµαντική αρνητική επίπτωση σε ΖΕΠ ή σε είδη του Παραρτήµατος Ι της Οδηγίας για τα Πουλιά 2009/147/ΕΚ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Υπό τις παρούσες τεχνικοοικονοµικές συνθήκες, η εκµετάλλευση της αιολικής ενέργειας φαίνεται ότι αποτελεί διεθνώς την πρωταρχική εναλλακτική επιλογή στον τοµέα της εκµετάλλευσης των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Τα προτεινόµενα Α/Π, πέραν από τα περιβαλλοντικά οφέλη που θα συνεισφέρουν για τα τρία νησιά µέσω της παύσης λειτουργίας των ρυπογόνων τοπικών σταθµών ηλεκτροπαραγωγής και της παύσης τροφοδοσίας καυσίµου των παραθαλλάσιων πετρελαϊκών δεξαµενών, θα βοηθήσουν και στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων και των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας. Με την υλοποίηση του εν λόγω έργου, δίνεται η ευκαιρία µιας εναλλακτικής µορφής
οικονοµικής ανάπτυξης των νησιών, που θα συνδεθούν ηλεκτρικά µε τον ηπειρωτικό κορµό της χώρας, στον τοµέα της παραγωγής και εξαγωγής ηλεκτρικού ρεύµατος από ανανεώσιµες πηγές ενέργειας (αιολική, ηλιακή, γεωθερµία, βιοµάζα). ηµιουργούνται δηλαδή οι προϋποθέσεις για τη δηµιουργία µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και εταιρειών υποστήριξης των επιχειρήσεων αυτών (µελετητικά γραφεία, επιχειρήσεις εγκατάστασης και συντήρησης µηχανολογικού εξοπλισµού κλπ). Με βάση και τις αντιδράσεις που έχουν µέχρι σήµερα καταγραφεί διεθνώς, οι επιπτώσεις στο περιβάλλον από την εγκατάσταση και τη λειτουργία των αιολικών σταθµών εντοπίζονται κυρίως στην αλλοίωση που θεωρείται ότι προκαλούν στο φυσικό τοπίο. Το µέγεθος και η σοβαρότητα της αλλοίωσης αυτής εξαρτώνται κυρίως από τον συνολικό αριθµό και τα γεωµετρικά χαρακτηριστικά των ανεµογεννητριών αφενός και αφετέρου από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τη φυσιογνωµία του φυσικού περιβάλλοντος στις θέσεις εγκατάστασης των αιολικών σταθµών. Ειδικά στα νησιά του Αιγαίου, το φυσικό τοπίο τυχαίνει, εκτός των άλλων, να αποτελεί ταυτόχρονα και ανεκτίµητο οικονοµικό κεφάλαιο, αφού η τουριστική ανάπτυξη των νησιών αυτών βασίζεται αποκλειστικά στην ιδιαίτερη φυσιογνωµία του νησιωτικού τοπίου. Είναι εποµένως εύλογο ότι για την όποια αλλοίωση πιστεύεται ή και αναµένεται ότι θα προκληθεί στη φυσιογνωµία του νησιωτικού τοπίου, λόγω της εγκατάστασης ενός σηµαντικού αριθµού ανεµογεννητριών, θα πρέπει να υπάρξει, ως αντιστάθµισµα, αντίστοιχο οικονοµικό όφελος για τις νησιωτικές κοινωνίες. Σύµφωνα, πάντως, και µε τα στοιχεία που παρατίθενται στην Μ.Π.Ε., το οικονοµικό όφελος που προκύπτει για τις τοπικές κοινωνίες των νησιών φαίνεται να είναι µικρό, µε βάση κυρίως τον συνολικό αριθµό των µόνιµων θέσεων εργασίας που θα υπάρξουν κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του έργου, καθώς και µε βάση το συνολικό ύψος των αντισταθµιστικών οφελών για τους ήµους και τους οικιακούς καταναλωτές των περιοχών εγκατάστασης των αιολικών πάρκων. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Με βάση τα παραπάνω και µε στόχο να υπάρξει αξιόλογο όφελος για τις τοπικές νησιωτικές κοινωνίες µε την ευκαιρία της υλοποίησης του έργου, προτείνονται τα εξής: 1. Να συµπληρωθεί η ΜΠΕ µε τα αναγκαία έργα υποδοµής που απαιτούνται, προκειµένου να είναι εφικτή η διασύνδεση των τοπικών ηλεκτρικών δικτύων της ΕΗ, που υφίστανται στα τρία νησιά, µε το ηπειρωτικό διασυνδεδεµένο σύστηµα, έτσι ώστε αφενός να είναι δυνατή η παύση λειτουργίας των τοπικών αυτόνοµων πετρελαϊκών σταθµών της ΕΗ και αφετέρου να είναι εφικτή η διάθεση στο διασυνδεδεµένο σύστηµα της ηλεκτρικής ενέργειας και από άλλες τοπικές επιχειρήσεις εκµετάλλευσης ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. 2. Να υπάρξει δέσµευση και εκ µέρους του Φορέα κατασκευής του έργου και εκ µέρους του ιαχειριστή του Συστήµατος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας ότι τα υποθαλάσσια καλώδια σύνδεσης των τριών νησιών µε το ηπειρωτικό διασυνδεδεµένο σύστηµα θα έχουν ικανότητα µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας αρκετά µεγαλύτερη από αυτήν που αναµένεται να παράγεται από τους αιολικούς σταθµούς που προτείνει να εγκαταστήσει ο Φορέας στα τρία νησιά, έτσι ώστε να είναι δυνατή η µεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας και από άλλες τοπικές επιχειρήσεις εκµετάλλευσης ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Επίσης καλό είναι να εξεταστεί στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου και η εναλλακτική τροφοδότηση των νησιών µέσω της αδειοδοτηµένης διασύνδεσης της Λήµνου µε την Βόρεια Ελλάδα για την εξυπηρέτηση υπεράκτιου αιολικού πάρκου. Έτσι τα νησιά θα αποκτήσουν επιπλέον ασφάλεια για την αδιάλειπτη παροχή ενέργειας προς αυτά µέσω της εναλλακτικής δυνατότητας ηλεκτροδότησης τους. 3. Προκειµένου να επιτευχθεί τελικά µια ευνοϊκή σχέση ανάµεσα στο όποιο αναµενόµενο
(περιβαλλοντικό) κόστος και στο όποιο προσδοκώµενο (οικονοµικό) όφελος, να υπάρξει δέσµευση εκ µέρους του Φορέα του έργου για σηµαντική αύξηση των αντισταθµιστικών οφελών, ειδικά αυτών που προορίζονται για τους ήµους, πέραν αυτών που καθορίζονται από την νοµοθεσία (1,7%), για λόγους δίκαιης αποζηµίωσης των τοπικών κοινωνιών εξαιτίας της όποιας αλλοίωσης αναµένεται να προκληθεί στην φυσιογνωµία του νησιωτικού τοπίου και των όποιων επακόλουθων (οικονοµικών) συνεπειών στην τουριστική ανάπτυξη των νησιών. Μετά τα παραπάνω και επειδή θεωρούµε ότι το έργο έχει συνολικά θετικό περιβαλλοντικό ισοζύγιο εισηγούµαστε να γνωµοδοτήσετε θετικά για την έγκρισή της ΜΠΕ µε την προϋπόθεση ότι θα ληφθούν σοβαρά υπόψη οι παραπάνω επισηµάνσεις-προτάσεις της υπηρεσίας µας. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΜΟΝΟΣ ΧΗΜΙΚΟΣ