Επίπεδο Σύνδεσης Δεδομένων

Επίπεδο Σύνδεσης Δεδομένων Είναι το δεύτερο επίπεδο στην διαστρωμάτωση του OSI/ISO (μετρώντας από κάτω πρός τα πάνω) Data Link Layer (DLL). Στόχος του είναι η αποδοτική και αξιόπιστη επικοινωνία γειτονικών κόμβων. είναι οι κόμβοι που συνδέονται με ένα κανάλι επικοινωνίας. Α Β Α Β Γειτονικοί Κόμβοι Απομακρυσμένοι Κόμβοι (μή γειτονικοί) 1

Επίπεδο Σύνδεσης Δεδομένων Παροχή υπηρεσιών στο υψηλότερο επίπεδο (επίπεδο δικτύου). Θεμελιώδης υπηρεσία: μεταφορά δεδομένων από το επίπεδο δικτύου του ενός κόμβου στο επίπεδο δικτύου του άλλου με αξιόπιστο και αποδοτικό τρόπο. 2

Επίπεδο Σύνδεσης Δεδομένων Οι τυπικές υπηρεσίες που παρέχονται είναι: Ασυνδεσμική υπηρεσία χωρίς επιβεβαιώσεις ο κόμβος-αποστολέας απλά μεταδίδει δεδομένα χωρίς να τον απασχολεί η ορθή λήψη των δεδομένων από τον παραλήπτη κατάλληλη για εφαρμογές πραγματικού χρόνου Ασυνδεσμική υπηρεσία με επιβεβαιώσεις η λήψη κάθε ομάδας δεδομένων (πακέτο) πρέπει να επιβεβαιωθεί. Εάν δεν ληφθεί επιβεβαίωση από τον παραλήπτη μέσα σε ένα προκαθορισμένο χρονικό διάστημα το πακέτο μεταδίδεταοι ξανά. αξιοπιστία (χρησιμή υπηρεσία στα μή αξιόπιστα κανάλια, όπως οι ασύρματες ζεύξεις) Συνδεσμοστρεφής υπηρεσία με επιβεβαιώσεις Οι κόμβοι «συμφωνούν» να επικοινωνήσουν (εγκαθιδρύεται μία λογική σύνδεση). Κάθε πακέτο αριθμείται και μεταδίδεται και λαμβάνεται σε σειρά. Αντίθετα στην ασυνδεσμική υπηρεσία μπορεί να χαθεί μία επιβεβαίωση και επομένως ένα συγκεκριμένο πακέτο μπορεί να παραληφθεί πολλές φορές. 3

Επίπεδο Σύνδεσης Δεδομένων Οι γειτονικοί κόμβοι μπορεί να είναι: μέλη ενός τοπικού δικτύου (LAN). δύο κόμβοι με απευθείας ζεύξη. Δίκτυο Πολλαπλής Πρόσβασης Δίκτυο Σημείο-προς-Σημείο Δημιουργούνται τα εξής σημαντικά ζητήματα: Αντιμετώπιση των σφαλμάτων που προκαλεί το κανάλι (λόγω βλαβών μετάδοσης). Συντονισμός πρόσβασης στο κοινό κανάλι επικοινωνίας. 4

Επίπεδο Σύνδεσης Δεδομένων Η αντιμετώπιση των σφαλμάτων λαμβάνει χώρα σε δύο φάσεις: Πλαισίωση (framing) των δεδομένων. Ανίχνευση και διόρθωση των σφαλμάτων σε κάθε πλαίσιο. Για τον συντονισμό της πρόσβασης στο κοινό μέσο μετάδοσης υπεύθυνο είναι το Υπο-επίπεδο Πρόσβασης στο Μέσο (Medium Access Control MAC): Παρέχει διευθυνσιοδότηση. Μηχανισμούς (πρωτόκολλα) συντονισμού πρόσβασης. 5

Πλαισίωση Το DLL χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες του PHY: λαμβάνει μια ανεπεξέργαστη ροή από μονάδες πληροφορίας (bits). η ροή ενδέχεται να περιέχει σφάλματα. το πλήθος των bit που λαμβάνονται μπορεί να διαφέρει από αυτό που αρχικά μεταδώθηκαν. Για να λόγους διαχείρισης είναι θεμιτό να ομαδοποιηθούν σε πλαίσια (frames). οι ομάδες έχουν συνήθως μέγεθος μερικές εκατοντάδες ή χιλιάδες bytes. 10001001110 101110111011 1011101111 0000111...1000100111010111011101110111011110000111... 6

Τεχνικές Πλαισίωσης Εισαγωγή χρονικών χασμάτων (κενών) μεταξύ των ομάδων (ανάλογα με τα κενά που βάζουμε ανάμεσα στις λέξεις). Αρχικά...1000100111010111011101110111011110000111... Με χρονικά χάσματα...1000100111 01011101110 1110111011 110000111... gap gap gap Μειονέκτημα στα δίκτυα σπανίως παρέχονται εγγυήσεις χρονισμού. ενδεχομένως τα χρονικά κενά να εξαφανιστούν Η μέθοδος αυτή δεν χρησιμοποιείται 7

Μετρητές Χαρακτήρων. Τεχνικές Πλαισίωσης Χρησιμοποίηση ενός πεδίου στη επικεφαλίδα του DLL που να προσδιορίζει πόσοι χαρακτήρες περιέχονται στο πλαίσιο. Πρόβλημα: Η αλλοίωση του μετρητή. 8

Byte Σημαίας Τεχνικές Πλαισίωσης Επιβάλλει σε κάθε πλαίσιο να ξεκινά και να τελειώνει με μία ειδική ακολουθία από bits (byte σημαίας Flag Byte). Παρακάμπτεται το πρόβλημα της αλλοίωσης του μετρητή χαρακτήρων. Ο παραλήπτης μπορεί να εντοπίσει την αρχή και το τέλος του πλαισίου ακόμα και εάν αλλοιωθεί το flag byte. Πρόβλημα: Έστω ότι το flag byte είναι η ακολουθία 00000001. Τι θα συμβεί εάν εμφανιστεί αυτή η ακολουθία μέσα στο πλαίσιο ως δεδομένα; Ο δέκτης θα νομίζει ότι πρόκειται για την αρχή ή το τέλος του πλαισίου. Λύση: όπου εμφανίζεται ίδια ακολουθία με το flag byte μέσα στο πλαίσιο, τοποθετείται ένας ειδικός χαρακτήρας (ESC byte) πρίν από την ακολουθία αυτή (συμπλήρωση με byte). 9

Έλεγχος και Διόρθωση Σφαλμάτων Γενικό σχεδιάγραμμα Error Detection and Correction - EDC : Αποστολέας Δεδομενόγραμμα Επίπεδο δικτύου Επίπεδο σύνδεσης Δεδομενόγραμμα NAI Παραλήπτης D =OK? OXI D EDC D EDC Επίπεδο φυσικό Κανάλι Εμπλουτισμός του πλαισίου προς αποστολή με bits EDC τα οποία θα βοηθήσουν τον δέκτη να εντοπίσει και (ενδεχομένως) να διορθώσει σφάλματα και αλλοιώσεις. 10

Έλεγχος Ισοτιμίας Απλούστερη μορφή ανίχνευσης σφαλμάτων. Τοποθετείται ένα επιπλέον bit στο πλαίσιο προς αποστολή. Εάν τα δεδομένα που θα αποσταλλούν περιλαμβάνουν d bits, τότε ο αποστολέας εισάγει ένα πρόσθετο bit στα δεδομένα πρός αποστολή (σύνολο d+1). Το πρόσθετο bit (parity bit) επιλέγεται κατά τέτοιον τρόπο, ώστε: το σύνολο των «άσσων» στο πλαίσιο (συμπεριλαμβάνομένου και του parity bit) να είναι άρτιος αριθμός (άρτια ισοτιμία). το σύνολο των «άσσων» στο πλαίσιο (συμπεριλαμβάνομένου και του parity bit) να είναι περιττός αριθμός (περιττή ισοτιμία) Ο δέκτης πρέπει να γνωρίζει από πριν εάν πρόκειται να χρησιμοποιηθεί άρτια ή περιττή ισοτιμία. Για άρτια ισοτιμία μετρά τους «άσσους» στο πλαίσιο και εάν είναι άρτιος κανένα σφάλμα δεν σημειώθηκε. παρομοίως για περιττή ισοτιμία. 11

Παραδείγματα Άρτιας Ισοτιμίας: Έλεγχος Ισοτιμίας Αποστολέας 0 1 1 1 0 0 0 1 0 Παραλήπτης 0 1 1 1 0 0 0 1 0 Κανένα Σφάλμα d bits Parity bit d bits Parity bit Αποστολέας Παραλήπτης 0 1 1 1 0 0 0 1 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0 Σφάλμα d bits Parity bit d bits Parity bit Αποστολέας Παραλήπτης 0 1 1 1 0 0 0 1 0 d bits Parity bit 0 1 0 0 0 0 0 1 0 d bits Parity bit Κανένα Σφάλμα Λάθος εκτίμηση 12

Εφαρμογή Ι: Έλεγχος Ισοτιμίας Κάνοντας χρήση της ASCII-7 κωδικοποίησης επιθυμούμε να μεταδόσουμε την λέξη world. Nα γράψετε τις ακολουθίες bit που θα μεταδοθούν εάν υποθέσουμε μηχανισμό άρτιας και περιττής ισοτιμίας. 13

Δισδιάστατη Ισοτιμία Χρήση parity bits για την διόρθωση σφαλμάτων: Τοποθέτηση των d bits σε πίνακα με i στηλες και j γραμμές: 14

Παράδειγμα με άρτια ισοτιμία: Δισδιάστατη Ισοτιμία 15

Εφαρμογή ΙΙ: Δισδιάστατη Ισοτιμία Να γράψετε τις ακολουθίες των bit που θα μεταδοθούν για την λέξη world του προηγούμενου παραδείγματος με δισδιάστατη άρτια ισοτιμία. Εάν κατά την μετάδοση το γράμμα r αλλοιωθεί έτσι ώστε τελικώς να ληφθεί ως q, θα είναι σε θέση ο δέκτης να αντιληφθεί και να διορθώσει το σφάλμα? Να δικαιολογηθεί η απάντηση σας. 16

Έλεγχος Αθροίσματος Ο έλεγχος αθροίσματος χρησιμοποιείται για τον έλεγχο σφαλμάτων: Ο αποστολέας εκτελεί τα εξής βήματα: Το σύνολο των δεδομένων χωρίζεται σε n τμήματα, το καθένα με k bits. Τα τμήματα αθροίζονται Παίρνουμε το συμπλήρωμα ως προς 1 του αθροίσματος (checksum). Στέλνεται μαζί με τα δεδομένα. Παράδειγμα: Έστω ότι έχουμε 16 bit προς μετάδοση: 1010 1001 0011 1001 Χωρίζονται σε δύο τμήματα των 8 bit και αθροίζονται (αποτέλεσμα 1110 0010) Το συμπλήρωμα ως προς 1 του αθροίσματος είναι το checksum (0001 1101). Μεταδίδονται και τα 24 bits (δεδομένα και checksum). 17

Έλεγχος Αθροίσματος Ο παραλήπτης εκτελεί τα εξής βήματα: Το σύνολο των δεδομένων χωρίζεται σε n τμήματα, το καθένα με k bits. Τα τμήματα αθροίζονται. Το αποτέλεσμα αθροίζεται με το checksum. Παίρνουμε το συμπλήρωμα ως προς 1 του τελικού αποτελέσματος. Εάν το αποτέλεσμα είναι μηδενικά bits, δεν υπάρχει σφάλμα. Παράδειγμα: Ο παραλήπτης λαμβάνει: 1010 1001 0011 1001 0001 1101 Χωρίζονται τα δεδομένα σε δύο τμήματα των 8 bit και αθροίζονται (αποτέλεσμα 1110 0010) Αθροίζουμε με το checksum (1111 1111). Συμπλήρωμα ως προς 1 (0000 0000). Το πλαίσιο γίνεται αποδεκτό. 18

Για ποιόν λόγο χρειάζεται; Υποεπίπεδο MAC Συντονισμός Δικαιοσύνη 19

Υποεπίπεδο MAC Η πρόσβαση σε κοινό μέσο μετάδοσης απαιτεί συντονισμό. Δύο τρόποι ελέγχου πρόσβασης: Κεντρικός Κατανεμημένος Κεντρικός Έλεγχος Πρόσβασης Ένας κεντρικός ελεγκτής (κόμβος) παραχωρεί πρόσβαση στους σταθμούς τους δικτύου (polling master). Ξεκάθαρος έλεγχος (δεν υπάρχουν διενέξεις σταθμών). Μοναδικό σημείο αστοχίας (single point of failure). Συμφόρηση (congestion). 20

Υποεπίπεδο MAC Κατανεμημένος Έλεγχος Πρόσβασης Όλοι οι σταθμοί εκτελούν ένα κοινό σύνολο κανόνων. Αποκέντρωση. Απομόνωση σταθμού με βλάβη. Σημαντικό φαινόμενο που λαμβάνει χώρα σε LAN με κατανεμημένο έλεγχο πρόσβασης: Δικτυακές Συγκρούσεις παραπάνω από μία δικτυακές συσκευές (network device) επιχειρούν να μεταδώσουν ένα πλαίσιο δεδομένων (data frame) στο κοινό μέσο μετάδοσης (shared medium). θεωρούνται οι αλλαγές στη στάθμη του σήματος που μεταδίδεται στο μέσο. 21

Υποεπίπεδο MAC Πώς αποφεύγουμε τις συγκρούσεις; Με καθορισμό σαφών κανόνων για το ποιός θα μεταδώσει. Με επανεκπομπή των χαμένων πακέτων (πακέτων που έχουν υποστεί σύγκρουση). Η συχνότητα τους επηρεάζει την απόδοση των πρωτοκόλλων και άρα την σχεδιαστική τους πληρότητα. 22

Εκχώρηση Καναλιού Στατικός τρόπος εκχώρησης καναλιού Πολύπλεξη με Διαίρεση Συχνότητας (Frequency Division Multiplexing FDM) Πολύπλεξη με Διαίρεση Χρόνου (Time Division Multiplexing TDM) FDM Χρησιμοποιείται για την μεταφορά αναλογικών ή/και ψηφιακών δεδομένων πάνω από αναλογικά σήματα Ν σταθμοί διαίρεση εύρους ζώνης σε N τμήματα ίσου μεγέθους (Ν κανάλια) σε κάθε σταθμό ανατίθεται ένα τμήμα (κανάλι) 23

FDM FDM στο ADSL Προβλήματα της FDM μεταβαλλόμενος αριθμός χρηστών χαμένο εύρος ζώνης (#χρηστών<ν) ή αδυναμία εξυπηρέτησης (#χρηστών>ν) ανενεργοί χρήστες χαμένο εύρος ζώνης Εφαρμογή Ι: Θεωρήστε ότι το τηλεφωνικό κανάλι έχει εύρος 4 KHz. Πόσα τηλεφωνικά κανάλια μπορούν να μεταδοθούν μέσα από μία τηλεπικοινωνιακή γραμμή με εύρος συχνοτήτων 60 KHz 108 KHz; 24

TDM TDM Αντίστοιχη της FDM αλλά πολύπλεξη στον χρόνο. Ο χρόνος χωρίζεται σε τμήματα (slots θυρίδες/σχισμές). Σε κάθε χρήστη παραχωρείται στατικά μια σχισμή. Μπορεί να μεταδώσει μόνο όταν έρθει η ώρα της δικιάς του σχισμής και για όσο διαρκεί αυτή. 25

TDM η TDM χρησιμοποιείται για την μετάδοση ψηφιακών δεδομένων πάνω από ψηφιακά ή αναλογικά σήματα. Παρόμοια προβλήματα με την FDM κάποια slots παραμένουν αδρανή εάν ο χρήστης στον οποίο έχει εκχωρηθεί αυτό είναι ανενεργός Εφαρμογή ΙΙ: Τα ψηφιακά τηλεφωνικά κέντρα πολυπλέκουν με TDM 30 τηλεφωνικά κανάλια. Άλλα 2 κανάλια χρησιμοποιούνται για ειδικούς σκοπούς. Αν το μήκος του πλαισίου είναι 125 ms, πόσο διαρκεί κάθε slot; 26

Προσπέλαση στο Φυσικό Μέσο ALOHA slotted ALOHA CSMA/CD Πολλαπλή Πρόσβαση με Ακρόαση Φέροντος και Ανίχνευση Συγκρούσεων. CSMA/CA Πολλαπλή Πρόσβαση με Ακρόαση Φέροντος και Αποφυγή Συγκρούσεων. Token Πέρασμα Κουπονιού 27

ALOHA Norman Abramson, Hawaii, 1970 Λέγεται και καθαρό ALOHA (pure ALOHA) Τα δεδομένα τοποθετούνται σε πλαίσια και το κάθε πλαίσιο έχει σταθερό μέγεθος. Σύνολο κανόνων Ένας σταθμός που έχει πλαίσιο προς μετάδοση (ενεργός σταθμός), το μεταδίδει άμεσα Κατόπιν περιμένει για επιβεβαίωση λήψης (ACK) ~RTT μεταξύ των πιο απομακρυσμένων σταθμών Εάν δεν ληφθεί η επιβεβαίωση περιμένει τυχαίο χρονικό διάστημα και ξαναπροσπαθεί Έπειτα από επανειλλημένες προσπάθειες τα «παρατά» και συνεχίζει με το επόμενο πλαίσιο πρός μετάδοση 28

ALOHA Όσο μεγαλύτερος ο αριθμός των σταθμών που είναι ενεργοί μεγαλύτερη πιθανότητα σύγκρουσης λιγότερες μεταδόσεις με επιτυχία μικρότερη απόδοση 29

Δίκτυο N κόμβων Εξετάζουμε έναν κόμβο Απόδοση Καθαρού ALOHA Η πιθανότητα ότι αυτός ο κόμβος θα μεταδόσει ένα πλαίσιο την χρονική στιγμή t 0 είναι p. Για να είναι επιτυχημένη η μετάδοση του πλαισίου θα πρέπει στο διάστημα [t 0 -t,t 0 +t] να μην μεταδώσει άλλος σταθμός. (t=l frame /c) Οι N-1 κόμβοι παραμένουν «σιωπηλοί» με πιθανότητα 1-p ο κάθε ένας. p success p(1 p) 2( N 1) t 0 -t t 0 t 0 +t 30

Απόδοση Καθαρού ALOHA Αυξανομένης της «διάθεσης» του κόμβου για μετάδοση (Load), η επιτυχημένη λήψη (Throughput) ακολουθεί. Μεγιστοποιείται και κατόπιν φθίνει (οι συγκρούσεις διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο) Το πρωτόκολλο ανταποκρίνεται για «ελαφρώς» ενεργούς σταθμούς. 31

Θυριδωτό ALOHA Slotted ALOHA (Roberts 1972). Αποτελεί βελτίωση του pure ALOHA. Ο χρόνος οργανώνεται σε σχισμές (θυρίδες) σταθερή διάρκεια. ίση με το χρόνο μετάδοσης ενός πλαισίου (με σταθερό μέγεθος). Ο κάθε κόμβος που έχει πλαίσιο προς μετάδοση, επιτρέπεται να το μεταδώσει μόνο στην αρχή κάθε slot. Απαιτείται συγχρονισμός! Ένας σταθμός στέλνει ένα σήμα συγχρονισμού προς όλους τους άλλους. 32

Απόδοση Θυριδωτού ALOHA Αρκεί να «σιωπήσουν» Ν-1 κόμβοι για να υπάρξει επιτυχής μετάδοση: p success p(1 p) N 1 Πιθανότητα Επιτυχούς Μετάδοσης, p success Πιθανότητα μετάδοσης ενός κόμβου 33

Σύγκριση Pure και Slotted ALOHA Η απόδοση του Slotted ALOHA σχεδόν διπλασιάζεται, σε σύγκριση με το pure ALOHA. Pure ALOHA Slotted ALOHA Throughpout: Throughpout: 1 1 S 0.184 S 0. 368 2e e e=2.718 34

Ασκήσεις Εφαρμογή Ι: Να βρεθεί η πιθανότητα επιτυχούς μετάδοσης ενός κόμβου που συμμετέχει σε ένα τοπικό δίκτυο 5 κόμβων (υποθέστε ότι όλοι οι κόμβοι μεταδίδουν με σταθερή και ίση πιθανότητα p=0.3), όταν: ο μηχανισμός πρόσβασης είναι το καθαρό ALOHA ο μηχανισμός πρόσβασης είναι το θυριδωτό ALOHA Εφαρμογή ΙΙ: Θεωρούμε τρείς ενεργούς κόμβους (n 1, n 2 και n 3 ) οι οποίοι διαγωνίζονται για την κατάληψη του μέσου κάνοντας χρήση του θυριδωτού ALOHA. Ο κάθε κόμβος μεταδίδει με πιθανότητα p i, όπου i=1,2,3. να βρεθεί μια έκφραση της πιθανότητας, P s, επιτυχούς μετάδοσης ενός πλαισίου σε μία θυρίδα συναρτήσει των p 1, p 2, p 3. πώς γίνεται η παραπάνω έκφραση εάν p 1 =p 2 =p 3 ; Ποιό θα είναι το throughput του δικτύου εάν ο συνολικός ρυθμός μετάδοσης του καναλιού είναι R; Εφαρνογή ΙΙΙ: Έστω ένα δίκτυο θυριδωτού ALOHA χωρητικότητας 10 Mbps με δύο ενεργούς κόμβους (n 1 και n 2 ). Ο κάθε κόμβος έχει άπειρα πλαίσια προς μετάδοση. Ο n 1 μεταδίδει με πιθανότητα p 1 =0.8. Ποια πρέπει να είναι η πιθανότητα μετάδοσης του n 2 εάν επιθυμεί ρυθμό μετάδοσης 1 Mbps; Ποιο είναι το συνολικό throughput; 35

CSMA Βασικό μειονέκτημα του ALOHA: Η απόφαση ενός κόμβου να μεταδώσει λαμβάνεται ανεξάρτητα από την δραστηριότητα των υπολοίπων που βρίσκονται στο κανάλι εκπομπής. Βελτίωση με το CSMA: Ορισμός κανόνων που προσομοιάζουν μια «πολιτισμένη συζήτηση» «Άκου προτού μιλήσεις» (Listen-before-talk) Ανίχνευση Φέροντος Ο κάθε κόμβος αφουγκράζεται το κανάλι Πολλαπλής Πρόσβασης (Multiple Access) πριν μεταδώσει. Αν το βρει κατηλλειμένο αναμένει τυχαίο χρονικό διάστημα και ξαναανιχνεύει. Μόλις το βρει αδρανές, μεταδίδει άμεσα. 36

Διάγραμμα Χώρου-Χρόνου: CSMA Ο χρόνος διάδοσης και ο χρόνος μετάδοσης καθορίζουν την απόδοση. 37

CSMA/CD «Συνέχισε να ακούς όταν μεταδίδεις» (Collision Detect) Ανίχνευση Σύγκρουσης Μόλις εκπέμψει ο κόμβος συνεχίζει να παρακολουθεί την στάθμη του σήματος του. Εάν ανακαλύψει αλλοίωση, σταματά άμεσα. Εκπέμπει ένα ειδικό σήμα (jamming signal) για να ενημερώσει τους υπόλοιπους κόμβους για το συμβάν. Περιμένει τυχαίο χρονικό διάστημα και ξαναπροσπαθεί. 38

Διάγραμμα Χώρου-Χρόνου: CSMA/CD Διακοπή μετάδοσης. Αποφυγή της κατάληψης του καναλιού για μεγάλο χρονικό διάστημα με κατεστραμμένα πλαίσια. Αύξηση της απόδοσης. 39

CSMA/CD Διάγραμμα Ροής: 40

Ethernet Τύπος τοπικών δικτύων που χρησιμοποιούν την CSMA/CD μέθοδο. Προσέγγιση της απόδοσης του: Efficiency 1 5 1 t propt trans Αύξηση της απόδοσης με μείωση του χρόνου διάδοσης. αύξηση του χρόνου μετάδοσης (αύξηση χωρητικότητας). Ερώτηση: Ποιό είναι αυτό το στοιχείο ενός δικτύου Ethernet που θα μπορούσε να απαλλάξει το δίκτυο από την χρήση του μηχανισμού CSMA/CD; 41

Αναμονή έπειτα από σύγκρουση Αλγόριθμος δυαδικής εκθετικής οπισθοχώρησης (Binary Exponential Backoff BEB). Ο χρόνος διαιρείται σε σχισμές (slots) Η διάρκεια κάθε σχισμής είναι προκαθορισμένη (51,2 μs στο Ethernet) Μετά την πρώτη σύγκρουση οι κόμβοι που εμπλέκονται επιλέγουν έναν αριθμό k μεταξύ [0, 1] (backoff window) με ομοιόμορφη κατανομή. Αναμένουν χρόνο ίσο με k slot time. Άρα η πιθανότητα σύγκρουσης 50%. Εάν συμβεί πάλι σύγκρουση οι επιλογές διπλασιάζονται (0, 1, 2, 3 slots). Άρα η πιθανότητα μειώνεται στο 25% Γενικά μετά από i συγκρούσεις επιλέγεται ένας τυχαίος αριθμός ανάμεσα στο 0 και στο 2 i -1. Μετά από 10 συγκρούσεις (i=10) το εύρος των τιμών παραμένει στο 1023(2 10-1). Μετά από 16 συγκρούσεις η διαδικασία διακόπτεται και αναλαμβάνουν τα υψηλότερα επίπεδα. 42

Αναμονή έπειτα από σύγκρουση Εφαρμογή Ι: Να σχεδιαστεί η γραφική παράσταση του αλγόριθμου BEB (backoff window προς αριθμό προσπαθειών μετάδοσης). Εφαρμογή ΙΙ: Σε ένα δίκτυο Ethernet δύο κόμβοι εμπλέκονται σε σύγκρουση για δεύτερη φορά. Ποια είναι η πιθανότητα επιτυχούς μετάδοσης έπειτα από την ολοκλήρωση του αλγορίθμου BEB; Εφαρμογή ΙΙΙ: Στο CSMA/CD, έπειτα από την πέμπτη σύγκρουση, ποιά είναι η πιθανότητα ένας κόμβος να επιλέξει τέσσερις χρονοσχισμές αναμονής; Ποιός θα είναι ο χρόνος αναμονής του σε ένα δίκτυο Ethernet; 43

CSMA/CA Carrier Sense Multiple Access with Collision Avoidance. Παραλλαγή του CSMA/CD για ασύρματα δίκτυα. Στα ασύρματα δίκτυα ένας κόμβος δεν μπορεί να ανιχνεύει την ώρα που μεταδίδει. Πρέπει να αποφύγει τις συγκρούσεις. Κανόνες Ένας κόμβος που έχει πλαίσιο προς μετάδοσης εάν ανιχνεύσει το κανάλι σε ηρεμία δεν μεταδίδει άμεσα. Επιλέγει ένα τυχαίο χρονικό διάστημα (αριθμό σχισμών) και μετρά αντίστροφα. Εάν κατά την αντίστροφη μέτρηση ανιχνεύσει μετάδοση άλλου κόμβου, παγώνει το μέτρημα. Συνεχίζει μόλις λήξει η μετάδοση. Μόλις φθάσει ο μετρητής του στο μηδέν, μεταδίδει το πλαίσιο. 44

Το πρόβλημα του κρυμμένου κόμβου Στα ασύρματα δίκτυα μπορεί να λάβει χώρα το πρόβλημα του «κρυμμένου κόμβου» (hidden node problem). Ο Α βρίσκεται εντός εμβελείας του Β. Ο C βρίσκεται εντός εμβελείας του B. Ο Α και ο C βρίσκονται εκτός εμβελείας. Ο Α μεταδίδει στον Β. Ο C δεν ανιχνεύει την μετάδοση και μεταδίδει και αυτός στον Β. Σύγκρουση στον Β. 45

RTS/CTS Χρήση του μηχανισμού Request-to-send/Clear-to-send (RTS/CTS). Ένας κόμβος πριν μεταδόσει το πλαίσιο δεδομένων, στέλνει ένα RTS πλαίσιο προς τον προορισμό. Ο προορισμός τον ενημερώνει με ένα CTS πλαίσιο εάν κανένας άλλος κόμβος δεν μεταδίδει εκείνει την στιγμή στην εμβέλεια του. Μεταδίδεται το πλαίσιο δεδομένων (DATA). Μεταδίδεται η επιβεβαίωση (ACK). 46

Μετάδοση με κουπόνι Αναπτύχθηκε από την IBM ως εναλλακτική τεχνολογία LAN (IEEE 802.5). Χρησιμοποιείται κυρίως σε δίκτυα τοπολογίας δακτυλίου. Για την αποφυγή διακοπής του δακτυλίου σε περίπτωση αστοχίας ενός κόμβου, χρησιμοποιείται τοπολογία αστέρα. Multistation Access Unit (Ring-in-a-box) Υπάρχει ένα ειδικό πλαίσιο σταθερού μήκους (token) το οποίο περνά από κόμβο σε κόμβο. Το κουπόνι διατηρείται σε κάθε κόμβο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (Token Holding Time THT). Ο κόμβος που το κατέχει επιτρέπεται να μεταδώσει όσο διαρκεί το ΤΗΤ. Εάν ένας κόμβος δεν έχει δεδομένα πρός αποστολή αποδεσμεύει το κουπόνι. 47

Απόδοση Token Ring Θεωρούμε Ν κόμβους συνδεδεμένους σε έναν δακτύλιο. Θεωρούμε ότι ο κάθε κόμβος μεταδίδει σε όλη τη διάρκεια THT. Το χρονικό της μετάδοσης: Κόμβος 1 Κόμβος 2 Κόμβος 3 ΤΗΤ Τ P ΤΗΤ Τ P ΤΗΤ Τ P Μέγιστη αναμονή κόμβου για την επανάκτηση του token: Χρήσιμη περίοδος: N THT Μη χρήσιμη περίοδος (επιβάρυνση overhead): N (T+P) Απόδοση (Efficiency): N Efficiency ( THT T P) N N THT ( THT T P) Επειδή πολλές φορές ισχύει ΤΗΤ>>Τ και ΤΗΤ>>P, η απόδοση του Token Ring προσεγγίζει το 100%. time 48

Απόδοση Token Ring Εφαρμογή Ι: Θεωρούμε ένα δίκτυο Token Ring με 3 κόμβους. Βρίσκεται σε κατάσταση υψηλού φόρτου και χρησιμοποιεί την μέθοδο πρόσβασης ΙΕΕΕ 802.5 με τις εξής παραμέτρους: THT=0.2 msec, μέγεθος token=3 Bytes, Χωρητικότητα=4 Mbps και αμελητέο χρόνο διάδοσης. Να προσδιοριστεί η απόδοση του δικτύου. 49

Ethernet Δίκτυα Οι όροι Ethernet και IEEE 802.3 χρησιμοποιούνται εναλλακτικά. Η λέξη Ethernet «κυριολεκτικά» αναφέρεται στο καλώδιο που χρησιμοποιείται στα δίκτυα αυτού του τύπου. 50

Ethernet Δίκτυα 51

10Base5: Διαύλου 10Base2: Διαύλου 10BaseΤ: Αστέρα Ethernet Τοπολογίες Σήμερα επικρατέστερη είναι η τοπολογία αστέρα: Fast Ethernet 100BaseT (αύξηση ρυθμών σε 100Mbps μείωση διάρκειας bit). Κόμβοι Κάρτες Δικτύου Network Interface Card (NIC). Κεντρική δικτυακή συσκευή Hub (ομφαλός) ή Switch (Μεταγωγέας) με θύρες (ports) απομονώνουν τους σταθμούς που έχουν πρόβλημα. Hub: ενσωμάτωση του διαύλου μέσα σε μία συσκευή (φυσικό επίπεδο) Switch: λήψη πλαισίων (ενδεχομένως και αποθήκευση) και προώθηση τους στην κατάλληλη θύρα εξόδου (επίπεδο σύνδεσης δεδομένων) 52

Μορφή πλαισίου ΙΕΕΕ 802.3 Ethernet Μορφή Πλαισίου Destination Address: Διεύθυνση Προορισμού. Source Address: Διεύθυνση Αποστολέα. Type: Πρωτόκολλο επιπέδου δικτύου που χρησιμοποιεί π.χ. IP CRC: Έλεγχος σφαλμάτων του πλαισίου. data: το σύνολο των δεδομένων (header και δεδομένα). MAC Διευθύνσεις: Μοναδική ταυτότητα που αποδίδεται σε κάθε δικτυακή διεπαφή (interface) για επικοινωνία στο φυσικό επίπεδο. (48-bit) Βρίσκονται στο hardware της κάρτας δικτύου και δεν μπορούν να αλλάξουν. Γράφονται σε δεκαεξαδική μορφή. Τα 24 MSB προσδιορίζουν τον κατασκευαστή και τα 24 LSB την κάρτα δικτύου. 53

Κωδικοποίηση στα τοπικά δίκτυα Η ψηφιακή πληροφορία συνήθως «ενσωματώνεται» σε ένα ηλεκτρικό ή οπτικό σήμα (φορέας). Ηλεκτρικό σήμα Στα τοπικά δίκτυα η πληροφορία αυτή αναπαριστάται με τετραγωνικούς παλμούς χαμηλής (bit 0) και υψηλής (bit 1) στάθμης (baseband). Οπτικό σήμα Ύπαρξη φωτός (bit 1), απουσία φωτός (bit 0). Η ψηφιακή πληροφορία τοποθετείται «απευθείας» στο κανάλι μετάδοσης (χωρίς να υπάρξει διαμόρφωση) Baseband Βασικές τεχνικές κωδικοποίησης: Non Return to Zero (NRZ) Manchester (IEEE 802.3) Differential Manchester (IEEE 802.5) 54

NRZ Δυαδική Απλή στην υλοποίηση. Αδυναμία συγχρονισμού ρολογιού στον παραλήπτη. Αδυναμία διάκρισης της λογικής στάθμης «0» και της απουσίας σήματος. Χρησιμοποιείται σπάνια. 55

Manchester Bit «0»: μετάβαση στο κέντρο της διάρκειας ενός bit άπό HIGH σε LOW. Bit «1»: μετάβαση στο κέντρο της διάρκειας ενός bit άπό LOW σε HIGH. Δέν υπάρχει πρόβλημα συγχρονισμού στον δέκτη Υπάρχει πάντα μια μετάβαση στο κέντρο της διάρκειας ενός bit. 56

Differential Manchester Πάντοτε έχουμε μία μετάβαση στο κέντρο. Bit «0»: Το πρώτο μισό του bit είναι το αντίθετο του δεύτερου μισού του πρηγούμενου bit. Bit «1»: Το πρώτο μισό του bit είναι το ίδιο με το δεύτερο μισό του πρηγούμενου bit. 57

Εφαρμογές Εφαρμογή Ι: Να σχεδιαστεί η κωδικοποίηση Manchester και Διαφορική Manchester για την ακολουθία «1010010». Εφαρμογή ΙΙ: Στην ίδια γραμμή μεταδίδονται με κωδικοποίηση Manchester διαδοχικά οι ASCII χαρακτήρες m (01101101) 2 και y (01111001) 2 με άρτια ισοτιμία. α) Nα σχεδιάσετε τους παλμούς που θα μεταδοθούν. β) Να σχεδιαστούν οι παλμοί εκ νέου εάν θεωρήσουμε διαφορική κωδικοποίηση Manchester. 58