ΘΕΜΑ Α Α1 γ Α2 β Α3 α Α β Α β Θέμα Β Β1. α Λ, β Λ, γ Σ, δ Σ, ε Σ Β2. α. Ενδεικτικά γράφουμε δύο διαφορές: 1. Ο δεσμός σ έχει μεγαλύτερη επικάλυψη από το π, άρα και μεγαλύτερη σταθερότητα. 2. Ο δεσμός σ σχηματίζεται με αξονική επικάλυψη ατομικών τροχιακών s s, s p, p p και υβριδικών τροχιακών μεταξύ τους ή υβριδικών ατομικών τροχιακών. Ο δεσμός π σχηματίζεται με πλευρική επικάλυψη p p ατομικών τροχιακών. β. Στη 2 η ομάδα του περιοδικού πίνακα διότι: Παρατηρούμε ότι Ε i1 <E i2 <<<E i3 <E i. Όσο αυξάνεται το πλήθος των ηλεκτρονίων που απομακρύνονται, αυξάνεται το δραστικό πυρηνικό φορτίο, άρα αυξάνεται και η Ε ix. Όμως κατά την απομάκρυνση του 3 ου ηλεκτρονίου έχουμε πολύ μεγάλη αύξηση της Ε i. Αυτό σημαίνει ότι υπεισέρχεται και δεύτερος παράγοντας που αυξάνει την E i. Αυτός είναι το πλήθος των κατειλημμένων στιβάδων. Δηλαδή το 3 ο ηλεκτρόνιο απομακρύνεται από μια πλησιέστερη προς τον πυρήνα στιβάδα, άρα το στοιχείο έχει ηλεκτρονιακή δομή ns 2. Επομένως ανήκει στην 2 η ομάδα. [H3O ].[ ] [ ] a γ. a δείκτη = ή (1) [H] [H] [H O ] Αφού το ph=3=> [Η 3 Ο + ]= -3 Μ [ ] Από (1): [H] 3 1 0 3 Γνωρίζουμε ότι όταν σε ένα διάλυμα που περιέχει πρωτολυτικό δείκτη ΗΔ, ισχύει: [H], στο διάλυμα κυριαρχεί το χρώμα της όξινης μορφής (ΗΔ). Αφού στο [ ] 1 παραπάνω διάλυμα ισχύει: [H] 0 [ ] 1 1 Το διάλυμα θα αποκτήσει το χρώμα της όξινης μορφής, δηλαδή κόκκινο. δ. Το άλας διίσταται: ΝΗ Α ΝΗ + + Α -
Το κατιόν ΝΗ + συμπεριφέρεται ως οξύ, αφού είναι συζυγές οξύ της ασθενούς βάσης ΝΗ 3. ΝΗ + + Η 2 Ο ΝΗ 3 + Η 3 Ο + Αν μόνο το NH + αντιδρούσε με το νερό, έπρεπε το διάλυμα να είναι όξινο. Άρα και το ανιόν Α - αντιδρά με το νερό: Α - + Η 2 Ο ΗΑ + ΟΗ - Αφού το ph=8, δηλαδή το διάλυμα είναι βασικό, σημαίνει ότι το Α - είναι ισχυρότερο ως βάση απ ότι το ιόν ΝΗ + ως οξύ, άρα: w w A a NH ή ή HA ή NH3 HA a HA NH 3 ΘΕΜΑ Γ Γ1. α. Με αμμωνιακό διάλυμα CuCl: προσθέτουμε σε δείγμα από το περιεχόμενο του δοχείου διάλυμα CuCl / NH 3. Αν δημιουργηθεί κεραμέρυθρο ίζημα, η ένωση θα είναι το 1- πεντίνιο, διότι όλα τα αλκίνια της μορφής RC CH αντιδρούν με διάλυμα CuCl / NH 3 και δίνουν ίζημα. CH 3 CH 2 CH 2 C CH + CuCl + NH 3 CH 3 CH 2 CH 2 C CCu + NH Cl Aν δεν δημιουργηθεί ίζημα θα είναι το CH 2 CH 2 C CCH 3, διότι δεν αντιδρά με διάλυμα CuCl / NH 3. β. Σε δείγμα από τα δύο δοχεία προσθέτουμε υδατικό διάλυμα Νa οπότε ο εκάστοτε εστέρας σαπωνοποιείται. Ο ένας: HCOOCH 3 + Na HCOONa + CH 3 (A) Ο άλλος: CH 3 COOCH 2 CH 3 + Na CH 3 COONa + CH 3 CH 2 (B) Στο δοχείο που υπάρχει ο εστέρας (Α) έχει δημιουργηθεί το διάλυμα Δ1, ενώ στο δοχείο που υπάρχει ο εστέρας (Β) έχει δημιουργηθεί το διάλυμα Δ2. Στην συνέχεια, στα δύο δοχεία προσθέτουμε αλκαλικό διάλυμα Ι 2. Στο δοχείο που θα περιέχει την CH 3 CH 2 θα δημιουργηθεί κίτρινο ίζημα ( η CH 3 και καμία άλλη από τις ενώσεις των δύο δοχείων δεν δίνει την αλογονοφορμική αντίδραση ). CH 3 CH 2 + Ι 2 + 6 Νa ΗCOONa + CΗΙ 3 + NaI + H 2 O. Στο άλλο δοχείο προφανώς θα υπάρχει ο άλλος εστέρας (HCOOCH 3 ). Γ2. Α: HC CH B. CH 2 CH 2 Γ. CH 3 CH 2 Cl Δ. CH 3 CH 2 MgCl Ε. CH 3 CH=Ο
Ζ. CH 3 CH 2 CHCH 3 OMgCl Θ. CH 3 CH 2 CHCH 3 Γ3. Έστω η Α: C ν Η 2ν+1 ΟΗ και η B: C μ Η 2μ+1 ΟΗ και έστω x mol C ν Η 2ν+1 ΟΗ και y mol C μ Η 2μ+1 ΟΗ περιέχονται στο μίγμα. Θα πρέπει: x(1ν + 18) + y (1μ + 18) =, (1) Στο κάθε μέρος θα περιέχονται x/3 mol Α και y/3 mol B. Στο πρώτο μέρος (και οι δύο αντιδρουν με Na) CνΗ 2ν+1 ΟΗ + Na CνΗ 2ν+1 ΟNa + ½ H 2 x/3 mol x/6 mol C μ Η 2μ+1 ΟΗ + Na C μ Η 2μ+1 ΟNa + ½ H 2 y/3 mol y/6 mol Επειδή V H 2 = 2,2 L (STP) ή n = 2,2/22, = 0,1 mol θα πρέπει x/6 +y/6 = 0,1 ή x + y 0,6 H 2 Στο δεύτερο μέρος (και οι δύο αλκοόλες αντιδρούν με SOCl 2 ) CνΗ 2ν+1 ΟΗ + SOCl 2 CνΗ 2ν+1 Cl + SO 2 + HCl C μ Η 2μ+1 ΟΗ + SOCl 2 C μ Η 2μ+1 Cl+ SO 2 + HCl Τα οργανικά προιόντα αντιδρούν με Mg και στην συνέχεια υδρολύονται C ν Η 2ν+1 Cl + Μg C ν Η 2ν+1 MgCl H 2 O C ν Η 2ν+2 + Mg()Cl C μ Η 2μ+1 Cl+ Μg C μ Η 2μ+1 MgCl H 2 O C μ Η 2μ+2 + Mg()Cl Αφού οι ενώσεις ( αλκάνια ) C ν Η 2ν+2 και C μ Η 2μ+2 είναι ένα προιόν θα πρέπει να έχουν ίδιο μοριακό τύπο, δηλαδή ν = μ (3) και ίδιο συντακτικό τύπο (), άρα και οι αλκοόλες θα έχουν την ίδια ανθρακική αλυσίδα. Στο τρίτο μέρος Αφού γίνεται αλογονοφορμική, τουλάχιστον η μία αλκοόλη θα δίνει την αντίδραση αυτή, σύμφωνα με το σχήμα : CH 3 CHR + I 2 + 6 Na RCOONa + CHI 3 + NaI + H 2 O () Αφού τα mol του ιζήματος είναι 0,0 mol και τα mol της (ή των αλκοολών ) που αντιδρούν θα είναι 0,0 mol. Αν και οι δύο αλκοόλες δίνουν την αλογονοφορμική αντίδραση, τότε τα mol τους είναι (x + y) / 3 = 0,6/2 = 0,2, περισσότερα από αυτά που δίνουν πραγματικά την αλογονοφορμική (). Άρα, μόνο η η μία αλκοόλη δίνει την αλογονoφορμική. Αφού ν = μ, τότε x/3 ή y/3 = 0,0. Άρα, x/3 = 0,0 ή x= 0,1 mol και από (2) y = 0, mol. (1) και (3) ν = μ =, άρα Α. CH 3 CH 2 CHCH 3
Από την (Α) με τις παραπάνω διεργασίες προκύπτει το αλκάνιο CH 3 CH 2 CH 2 CH 3, άρα η (Β) θα είναι η CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 ΟΗ, διότι από αυτήν προκύπτει το ίδιο αλκάνιο CH 3 CH 2 CH 2 CH 3. Έτσι έχουμε 0,1 mol CH 3 CH 2 CHCH 3 Και 0, mol CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 ΟΗ ΘΕΜΑ Δ Δ1. Δοχείο 1 Υ3 Δοχείο 2 Υ Δοχείο 3 Υ1 Δοχείο Υ2 Δοχείο Υ Δ2. Α. Το γαλακτικό οξύ αντιδρά με το ΝaOΗ CH 3 CHCO + Na CH 3 CHCOONa + H 2 O n γαλ = n ΝαΟΗ ή C γαλ V γαλ = C Na V Na ή C γαλ = 0,0 Μ Β. Για να ανιχνεύσουμε το CO προσθέτουμε ΝaHCO 3, οπότε αν εκλυθεί αέριο CO 2 περιέχεται καρβοξυλομάδα: CH 3 CHCO + ΝaHCO 3 CH 3 CHCOONa + CO 2 Το CO 2 ανιχνεύεται μέσω της δημιουργίας λευκού ιζήματος αν αυτό διαβιβαστεί σε διάλυμα Ca() 2. Στην συνέχεια στην ένωση που προκύπτει (CH 3 CHCOONa) προσθέτω Νa. Aν εκλυθεί αέριο, υπάρχει και ΟΗ CH 3 CHCOONa + Νa CH 3 CHCOONa + ½ H 2 ONa Δ3. Έστω V L χρησιμοποιούμε από το διάλυμα Na 0,1M και V L από το διάλυμα NH Cl 0,1M. Στο διάλυμα Na περιέχονται: mol Na Στο διάλυμα NH Cl περιέχονται: mol NH Cl Μετά την ανάμιξη πραγματοποιείται η αντίδραση: Νa + NH Cl NH 3 + NaCl + H 2 O Για να προκύψει ρυθμιστικό διάλυμα πρέπει να αντιδράσει όλο το Na και να περισσέψει NH Cl. Δηλαδή:
mol Na αντιδρούν με mol ΝΗ Cl και παράγονται mol NΗ 3. Έτσι το ρυθμιστικό διάλυμα που θα παραχθεί θα περιέχει: mol NΗ 3 (βάση) και ( - ) mol NH Cl (oξύ) με συγκεντρώσεις: c NH 3 M c V V NH Cl 0,1(V V ) M V V Αφού είναι ρυθμιστικό διάλυμα θα ισχύει: c ph=p a +log c (1) Θα υπολογίσω την της ΝΗ 3 από το διάλυμα ΝΗ 3 0,1Μ (Υ 1 ) με ph=11 ή p=3 ή [ΟΗ - ]= -3 Μ NH 3 + H 2 O NH + + - Ioντίζ. Παρ. xm xm xm Aλλά [ΟΗ - ]=x= -3 Μ Άρα για την ΝΗ 3 [NH ].[ ]. 3 3 ή [NH3] 0,1 Άρα a NH w NH 3 1 9 Άρα από την (1) έχω: 9=-log -9 V V +log 0,1(V V ) V V ή V =V -V => V V 1 2 Δ. Το διάλυμα Υ 2 (διάλυμα ΝΗ 3 0,1Μ) έχει ph=11 και είναι βασικό. Με αραίωση το ph των βασικών διαλυμάτων ελαττώνεται, άρα με αραίωση το νέο ph του Υ 2 θα είναι ή p= ή [ΟΗ - ]= - Μ. Έστω c η νέα συγκέντρωση της ΝΗ 3. Θα ισχύει από (2): -. = c => c = -3 Μ Αφού το διάλυμα της ΝΗ 3 αραιώθηκε ισχύει: c.v=c.v ή V = c.v c ή V 0V 3 Άρα θα πρέπει για να γίνει ο όγκος από V 0V να προσθέσω 99πλάσιο όγκο νερού, δηλαδή x=99v. Το διάλυμα Υ (διάλυμα Na 0,1M) είχε ph=13 ή p=1 ή [ΟΗ - ]=0,1Μ. Αν αραιώσω πάλι το ph ελαττώνεται, δηλαδή ph=12 ή p=2 ή [ΟΗ - ]= -2 Μ
Το Νa διίσταται: Νa Na + + - ;c = -2 Μ -2 Μ Δηλαδή το αραιωμένο διάλυμα θα έχει συγκέντρωση -2 Μ. Ισχύει πάλι: c.v=c.v ή V = c.v c ή V V 2 Άρα θα πρέπει, για να γίνει ο όγκος από V V να προσθέσω 9πλάσιο όγκο νερού, δηλαδή y=9v. Άρα μέχρι τώρα x> y. To Y 6 είναι ρυθμιστικό διάλυμα. Ξέρουμε ότι με αραίωση, δεν αλλάζει το ph του ρυθμιστικού διαλύματος, εκτός και αν η αραίωση είναι πολύ μεγάλη για να έχουμε μεταβολή όγκου κατά μία μονάδα, άρα ω>>>x> y.