ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΘΕΜΑ Α ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ(5) Για τις προτάσεις Α1 έως και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και, δίπλα, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή επιλογή. Α1. Από τις παρακάτω αλκοόλες δεν αφυδατώνεται προς αλκένιο η Μονάδες 5 Α2. Με προσθήκη νερού σε αλκίνιο, παρουσία Hg, HgSO 4 και H 2 SO 4, μπορεί να παραχθεί α. μόνο κετόνη β. καρβονυλική ένωση γ. κυανιδρίνη δ. αλκοόλη. Μονάδες 5 Α3. Από όλα τα στοιχεία της 2 ης περιόδου του περιοδικού πίνακα τη χαμηλότερη τιμή ενέργειας 1 ου ιοντισμού (Ε i1 ) έχει α. το αλκάλιο β. η αλκαλική γαία γ. το αλογόνο δ. το ευγενές αέριο. Μονάδες 5 Α4. Το χημικό στοιχείο Χ με ηλεκτρονιακή δομή [Αr]3d 10 4s 2 4p 5 ανήκει στην α. 4 η περίοδο και στην 7 η ομάδα του περιοδικού πίνακα β. 4 η περίοδο και στην 17 η ομάδα του περιοδικού πίνακα γ. 5 η περίοδο και στην 4 η ομάδα του περιοδικού πίνακα δ. 4 η περίοδο και στην 5 η ομάδα του περιοδικού πίνακα. Μονάδες 5 ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ A5. Όξινο διάλυμα είναι το διάλυμα του α. CH 3 COONa 0,1 M β. CH 3 NH 3 Cl 0,1 M γ. KCN 0,1 M δ. NaCl 0,1 M Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Β Β1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Το 17 Cl σχηματίζει ενώσεις με ένα μόνο ομοιοπολικό δεσμό. β. Διάλυμα NaHSO 4 0,1 M έχει ph > 7 στους 25 ο C. γ. Διάλυμα NaHCO 3 1 M και Na 2 CO 3 1 M είναι ρυθμιστικό διάλυμα. δ. Στην ένωση CH 2 =CH CH=CH 2 όλα τα άτομα του άνθρακα έχουν sp 2 υβριδικά τροχιακά. ε. Η προσθήκη HCN σε καρβονυλική ένωση είναι αντίδραση ανοικοδόμησης. Μονάδες 10 Β2. α. Να αναφέρετε δύο διαφορές μεταξύ του σ και του π δεσμού. (μονάδες 4) β. Οι τέσσερις πρώτες ενέργειες ιοντισμού ενός στοιχείου είναι αντίστοιχα Ε i1 = 738 kj/mol Ε i2 = 1450 kj/mol Ε i3 = 7,7 10 3 kj/mol Ε i4 = 1,1 10 4 kj/mol Σε ποια ομάδα του περιοδικού πίνακα ανήκει το στοιχείο αυτό και γιατί; (μονάδες 4) γ. Δίνεται πρωτολυτικός δείκτης ΗΔ με pκ a = 5. Αν ο δείκτης προστεθεί σε ένα διάλυμα χυμού μήλου, που έχει pη = 3, τι τιμή θα έχει ο λόγος [Δ ] / [ΗΔ]; Με δεδομένο ότι η όξινη μορφή του δείκτη έχει χρώμα κόκκινο και η βασική κίτρινο, τι χρώμα θα αποκτήσει το διάλυμα; (μονάδες 3) δ. Διάλυμα άλατος ΝΗ 4 Α έχει ph = 8. Με δεδομένο ότι η Κ b της ΝΗ 3 είναι 10 5 να εξετάσετε αν η τιμή Κ a του ΗΑ είναι μεγαλύτερη, μικρότερη ή ίση του 10 5. Δίνεται Κ w = 10 14 (μονάδες 4) Μονάδες 15 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΘEΜΑ Γ Γ1. α. Σε ένα δοχείο περιέχεται 1-πεντίνιο ή 2-πεντίνιο. Πώς θα διαπιστώσετε ποια από τις 2 ουσίες περιέχεται στο δοχείο; (μονάδες 2) β. Σε δύο δοχεία περιέχονται μεθανικός μεθυλεστέρας (ΗCΟΟCΗ 3 ) και αιθανικός αιθυλεστέρας (CΗ 3 COOCH 2 CH 3 ). Δεν ξέρουμε όμως σε ποιο δοχείο περιέχεται η κάθε ουσία. Πώς θα διαπιστώσετε σε ποιο δοχείο περιέχεται η καθεμία; (μονάδες 4) (Και στα δύο παραπάνω ερωτήματα να γράψετε τις χημικές εξισώσεις που τεκμηριώνουν την απάντησή σας). Μονάδες 6 Γ2. Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα χημικών διεργασιών. Με δεδομένο ότι η ένωση Θ αλλάζει το χρώμα όξινου διαλύματος Κ 2 Cr 2 O 7 από πορτοκαλί σε πράσινο, να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των ενώσεων Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ και Θ. Μονάδες 7 Γ3. Oμογενές μίγμα δύο κορεσμένων μονοσθενών αλκοολών (Α) και (Β) μάζας 44,4 g χωρίζεται σε τρία ίσα μέρη. Στο 1 ο μέρος προσθέτουμε περίσσεια Na, οπότε ελευθερώνονται 2,24 L αερίου σε πρότυπες συνθήκες (stp). Στο 2 ο μέρος προσθέτουμε περίσσεια SOCl 2 και στα οργανικά προϊόντα που προκύπτουν επιδρούμε με Μg σε απόλυτο αιθέρα. Στη συνέχεια προσθέτουμε νερό, οπότε προκύπτει ένα (1) μόνο οργανικό προϊόν. Στο 3 ο μέρος προσθέτουμε διάλυμα Ι 2 /NaOH, οπότε καταβυθίζονται 0,05 mol κίτρινου ιζήματος. Να προσδιορίσετε το συντακτικό τύπο και την ποσότητα σε mol της κάθε αλκοόλης στο αρχικό μίγμα. Δίνονται: Αr(Η) = 1, Αr(C) = 12, Αr(O) = 16 Μονάδες 12 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΘΕΜΑ Δ Σε πέντε δοχεία περιέχονται τα επόμενα διαλύματα: διάλυμα ΝaΝΟ 3 0,1 M (Y1) διάλυμα ΝΗ 3 0,1 M (Y2) διάλυμα ΗCl 0,1 M (Y3) διάλυμα ΝaΟΗ 0,1 M (Y4) διάλυμα ΝΗ 4 Cl 0,1 M (Y5) Δ1. Nα βρείτε ποιο διάλυμα περιέχεται σε κάθε δοχείο με βάση τα δεδομένα του παρακάτω πίνακα Δοχείο 1 2 3 4 5 pη 1 5 7 11 13 Μονάδες 5 Δ2. Το κυριότερο όξινο συστατικό του ξινισμένου γάλακτος είναι το γαλακτικό οξύ α. Για την ογκομέτρηση 10 ml του ξινισμένου γάλακτος απαιτούνται 5 ml διαλύματος ΝaΟΗ 0,1 Μ. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση του γαλακτικού οξέος στο ξινισμένο γάλα (κανένα άλλο συστατικό του γάλακτος δεν αντιδρά με ΝaΟΗ). (μονάδες 3) β. Να προτείνετε από μία εργαστηριακή δοκιμασία για την ανίχνευση της καρβοξυλομάδας και της υδροξυλομάδας του γαλακτικού οξέος. (Να γράψετε τις σχετικές χημικές εξισώσεις). (μονάδες 2) Μονάδες 5 Δ3. Με ποια αναλογία όγκων πρέπει να αναμείξουμε το διάλυμα Υ4 (ΝaOH) με το διάλυμα Υ5 (ΝΗ 4 Cl), ώστε να προκύψει ρυθμιστικό διάλυμα (Υ6) με ph = 9. Μονάδες 9 Δ4. Σε ίσους όγκους V των διαλυμάτων Υ2 (ΝΗ 3 0,1 Μ) Υ4 (ΝaΟΗ 0,1 Μ) Υ6 (ΝΗ 3 / ΝΗ 4 Cl) προστίθεται νερό όγκου x L, y L, ω L αντίστοιχα, ώστε να μεταβληθεί το ph τους κατά μία μονάδα. Να διατάξετε κατά αύξουσα σειρά τις τιμές x, y, ω και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες 6 Τα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις. Δίνονται Κ w = 10 14 και θ = 25 ο C. ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο του τετραδίου να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνω-πάνω να συμπληρώσετε τα Ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. Μολύβι επιτρέπεται, μόνο αν το ζητάει η εκφώνηση, και μόνο για πίνακες, διαγράμματα κλπ. 4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Ώρα δυνατής αποχώρησης: 10.30 π.μ. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΘΣ ΘΜΕ ΘΣΙΟΥ ΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑ ΑΣΚΕΥΘ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΕΞΕΤΑΗΟΜΕΝΟ ΜΑΘΘΜΑ: ΧΘΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΘΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΘΣ ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. β Α3. α Α4. β Α5. β ΘΕΜΑ Β Β1. α. Λ β. Λ γ. Σ δ. Σ ε. Σ Β2. α. 1. Ο π δεςμόσ μπορεί να προκφψει με πλευρικι επικάλυψθ των αντίςτοιχων θλεκτρονιακϊν νεφϊν p τροχιακϊν, ενϊ ο σ (ςίγμα) δεςμόσ προκφπτει με επικαλφψεισ s-s, s-p και p-p ατομικϊν τροχιακϊν κατά τον άξονα που ςυνδζει τουσ πυρινεσ των δφο ςυνδεόμενων ατόμων. 2. Στον π δεςμό ο άξονασ, που ςυνδζει τουσ δφο πυρινεσ των ατόμων, βρίςκεται ςε επιφάνεια ςτθν οποία δεν ζχει πικανότθτα να υπάρχει το θλεκτρονιακό νζφοσ (κομβικι επιφάνεια), ενϊ ςτον σ όχι. 3. Ο δεςμόσ π δθμιουργείται μόνο εφ όςον ζχει προθγθκεί ο ςχθματιςμόσ ενόσ σ δεςμοφ. 4. Ο σ δεςμόσ είναι ιςχυρότεροσ του π, κακϊσ ςτθν πρϊτθ περίπτωςθ επιτυγχάνεται μεγαλφτερθ επικάλυψθ τροχιακϊν. β. Υπολογίηοντασ τισ διαφορζσ των διαδοχικϊν ενεργειϊν ιοντιςμοφ, προκφπτει ότι θ ενεργειακι διαφορά μεταξφ και, είναι πολφ μεγαλφτερθ από τισ υπόλοιπεσ. Επομζνωσ, το τρίτο θλεκτρόνιο απομακρφνκθκε διαταράςςοντασ τθ δομι ευγενοφσ αερίου, άρα το ςτοιχείο διακζτει δφο θλεκτρόνια ςτθν εξωτερικι του ςτοιβάδα, δθλαδι ανικει ςτθ δεφτερθ κφρια ομάδα του Περιοδικοφ Πίνακα. γ. ΘΔ + Θ 2 Ο Δ - + Θ 3 Ο + Ιςχφει: Άρα υπεριςχφει θ όξινθ μορφι του δείκτθ κόκκινο χρϊμα.

δ. Το διάλυμα ΝΘ 4 Α ζχει ph=8. Περιζχει το οξφ ΝΘ 4 + και τθ βάςθ Α - ςε ίςεσ ςυγκεντρϊςεισ. Και τα δφο αυτά ιόντα αντιδροφν με το νερό. Αφοφ το ph του διαλφματοσ είναι βαςικό, ςυμπεραίνουμε ότι K a NH4 + <K b Α -. ΘΕΜΑ Γ Γ1. α. Το 1-πεντίνιο διακρίνεται από το 2-πεντίνιο γιατί μπορεί να αντιδράςει, είτε με Na εκλφοντασ Θ 2, είτε με CuCl / NH 3 δίνοντασ κεραμζρυκρο ίηθμα CH 3 CH 2 CH 2 C CCu. CH 3 CH 2 CH 2 C CH + Na CH 3 CH 2 CH 2 C CNa + CH 3 CH 2 CH 2 C CH + CuCl + NH 3 CH 3 CH 2 CH 2 C CCu(s) + NH 4 Cl β. Και οι δφο ουςίεσ δίνουν τθν αντίδραςθ ςαπωνοποίθςθσ, όμωσ μόνο θ αικυλικι αλκοόλθ, ωσ προϊόν ςαπωνοποίθςθσ του αικανικοφ αικυλεςτζρα δίνει κετικι τθν αλογονοφορμικι αντίδραςθ. HCOOCH 3 + NaOH HCOONa + CH 3 OH CH 3 COOCH 2 CH 3 + NaOH CH 3 CH 2 OH + 4I 2 + 6NaOH CH 3 COONa + CH 3 CH 2 OH CHI 3 (s) + HCOONa + 5NaCl +5H 2 O Εναλλακτικά, μόνο τα προϊόντα ςαπωνοποίθςθσ του μεκανικοφ μεκυλεςτζρα, με οξείδωςθ εκλφουν CO 2. (πχ. με όξινο διάλυμα ΚMnO 4 ). Γ2. (A) HC CH (Β) H 2 C CH 2 ( ) H 3 C CH 2 (Δ) (Ε) (Η) Cl H 3 C CH 2 C H 3 C H 3 CH HC MgCl O CH 2 CH 3 OMgCl (Θ) C H 3 HC CH 2 CH 3 OH

Γ3. Ζςτω 3x τα mol τθσ αλκοόλθσ C ν H 2ν+1 ΟΘ και 3y τα mol τθσ αλκοόλθσ C μ H 2μ+1 ΟΘ. 1 ο μζροσ C ν H 2ν+1 ΟΘ + Na C ν H 2ν+1 ONa + x x C μ H 2μ+1 ΟΘ + Na C μ H 2μ+1 ONa + y y 2 ο μζροσ C ν H 2ν+1 ΟΘ + SOCl 2 C ν H 2ν+1 Cl + SO 2 + HCl C μ H 2μ+1 ΟΘ + SOCl 2 C μ H 2μ+1 Cl + SO 2 + HCl C ν H 2ν+1 Cl + Mg C ν H 2ν+1 MgCl C μ H 2μ+1 Cl + Mg C μ H 2μ+1 MgCl C ν H 2ν+1 MgCl + H 2 O C ν H 2ν+2 + Mg(OH)Cl C μ H 2μ+1 MgCl + H 2 O C μ H 2μ+2 + Mg(OH)Cl Άρα μ=ν. 3 ο μζροσ C ν H 2ν+1 ΟΘ + 4Ι 2 + 4ΝaΟΘ CHI 3 + C ν-2 H 2(ν-2)+1 COONa + 5NaI + 5H 2 O x x x=0,05mol και 3x+3y=0,6mol

Άρα Α: Β: OH H 3 C HC CH 2 CH 3 H 3 C CH 2 CH 2 CH 2 OH 0,15mol 0,45mol ΘΕΜΑ Δ Δ1. Δοχείο 1 2 3 4 5 ph 1 5 7 11 13 Διάλυμα Υ3 (ΗCl) Y5 (NH 4 Cl) Y1 (NaNO 3 ) Y2 (NH 3 ) Y4 (NaOH) Δ2. α. mol H 3 C CH COOH + NaOH H 3 C CH COONa + H 2 O H O x= H O Άρα H 3 C CH COOH [ H O ] β. i) Μποροφμε να αναγνωρίςουμε τθν φπαρξθ τθσ καρβοξυλομάδασ ενόσ οξζοσ, αν χρθςιμοποιιςουμε κάποιο δείκτθ. Αν προςκζςουμε, για παράδειγμα, ςτθν ζνωςθ που ζχουμε «βάμμα του θλιοτροπίου», το οποίο είναι κυανό, και παρατθριςουμε ότι ο δείκτθσ αλλάηει χρϊμα και γίνεται κόκκινοσ, τότε ςυμπεράνουμε ότι θ ζνωςθ είναι οξφ. Επίςθσ μποροφμε να προςκζςουμε ςτθν ζνωςθ διάλυμα ανκρακικοφ νατρίου. Αν γίνει αντίδραςθ και παραχκεί CO 2, τότε θ «άγνωςτθ» ζνωςθ είναι οξφ.

ii) Θ υδροξυλομάδα του γαλακτικοφ οξζοσ αντιςτοιχεί ςε μια δευτεροταγι αλκοόλθ τθσ COOH C H 3 HC μορφισ OH. Άρα κα προκαλεί τον αποχρωματιςμό του ρόδινου χρϊματοσ του διαλφματοσ KΜnO 4 ι εναλλακτικά με τθν επίδραςθ διαλφματοσ I 2 + NaOH θ οποία προκαλεί ςχθματιςμό κίτρινου ιηιματοσ (που είναι το ιωδοφόρμιο), κακϊσ οι αλκοόλεσ αυτισ τθσ μορφισ δίνουν τθν αλογονοφορμικι αντίδραςθ. Δ3. Στο διάλυμα Υ5 ζχουμε: Μ ΝΘ 4 Cl + Cl - 0,1 0,1 0,1 M + H 2 O NH 3 + H 3 O + Αρχικά 0,1 - - Αντιδροφν/ -x +x +x Παράγονται Τελικά 0,1-x x x ph=-log[h 3 O + ] 5=-logx x=10-5 M (K a /c=10-9 /0,1=10-8 10-2 ) και Ζςτω V 1 ο όγκοσ του Υ4 και V 2 ο όγκοσ του Υ5. Θα πραγματοποιθκεί θ αντίδραςθ: mol NaOH + ΝΘ 4 Cl NaCl + NH 3 + H 2 O 0,1 V 1 0,1 V 2 ια να προκφψει ρυκμιςτικό διάλυμα, κα πρζπει να περιςςεφει ΝΘ 4 Cl, άρα V 1 <V 2 mol NaOH + ΝΘ 4 Cl NaCl + NH 3 + H 2 O Αρχικά 0,1 V 1 0,1 V 2 Αντιδροφν/ -0,1 V 1-0,1 V 1 +0,1 V 1 +0,1 V 1 Παράγονται Τελικά - 0,1(V 2 -V 1 ) 0,1 V 1 0,1 V 1

Οπότε από τθ ςχζςθ H.H.: Δ4. Με τθν προςκικθ νεροφ το ph των διαλυμάτων κα μειϊνεται, προςεγγίηοντασ τθν τιμι που ζχει το κακαρό νερό δθλαδι 7. i) Άρα για το διάλυμα Υ2 κα ζχουμε M + H 2 O N + OΘ - Αρχικά c - - Αντιδροφν/ -x +x +x Παράγονται Τελικά c-x x x To ph του διαλφματοσ Υ2 από 11 κα πρζπει να μειωκεί και να αποκτιςει τιμι 10. Άρα poh=4 και [O ]=10-4 =x. 0,1V= ii) Άρα για το διάλυμα Υ4 κα ζχουμε M NaOH Na + + OH - c c c To pθ του διαλφματοσ Υ4 κα πρζπει να μειωκεί από 13 και να αποκτιςει τιμι 12. Άρα poh=2 και *O ]=10-2 M. 0,1V= iii) Το διάλυμα Υ6 είναι ρυκμιςτικό, άρα θ ποςότθτα του νεροφ που κα πρζπει να προςτεκεί για να απολζςει τθ ρυκμιςτικι του ικανότθτα και να μειϊςει τθν τιμι του ph του κατά μια μονάδα κα πρζπει να είναι πολφ μεγαλφτερθ από 99V.

Εναλλακτικά, Από το ερϊτθμα Δ3, θ ςυγκζντρωςθ του ΝΘ 4 Cl είναι ίςθ με τθ ςυγκζντρωςθ τθσ ΝΘ 3 και υπολογίηεται ςε c=3,333 10-2 M. Μετά τθν αραίωςθ, οι αρχικζσ ςυγκεντρϊςεισ του ΝΘ 4 Cl και τθσ ΝΘ 3 είναι ίςεσ. Μ ΝΘ 4 Cl + Cl - c c c M + H 2 O N + OΘ - Αρχικά c c - Αντιδροφν/ -x +x +x Παράγονται Τελικά c-x c+x x+y M H 2 O + H 2 O H 3 O + + OΘ - Αρχικά - - Αντιδροφν/ +y +y Παράγονται Τελικά y x+y To pθ του διαλφματοσ Υ6 κα πρζπει να μειωκεί από 9 και να αποκτιςει τιμι 8. Άρα poh=6, [H 3 O + ]=10-8 =y και *O ]=10-6 =x+y.

Δελτίο Τύπου - Πανελλήνιες Εξετάσεις στη ΧΗΜΕΙΑ Παρασκευή, 06-06-2014 Σήμερα Παρασκευή 6-6/2014 εξετάστηκε το μάθημα «Χημεία» Θετικής κατεύθυνσης στις Πανελλήνιες Εξετάσεις. Η Ένωση Ελλήνων Χημικών (ΕΕΧ), έχει με επανειλημμένες παρεμβάσεις της τονίσει ότι η εξέταση των μαθημάτων θα πρέπει να στοχεύει στον έλεγχο των ουσιαστικών γνώσεων των μαθητών, της κριτικής τους ικανότητας και της ικανότητας να συνδυάζουν τις γνώσεις τους για να καταλήξουν σε συμπεράσματα. Για την εξυπηρέτηση αυτών των στόχων τα θέματα θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από σαφήνεια ως προς τη διατύπωση των ερωτημάτων, επιστημονική ακρίβεια, μεγάλο εύρος, ώστε να καλύπτουν όλη τη διδακτέα ύλη, να μην απαιτούν στείρα απομνημόνευση και κυρίως να μη μετατρέπουν την εξέταση σε αγώνα δρόμου, όπου η ποσότητα υπονομεύει την ποιότητα. Η ΕΕΧ παρακολουθώντας τις σημερινές εξετάσεις, όπως προβλέπει ο ρόλος της ως σύμβουλου του κράτους σε θέματα Χημείας και Χημικής Εκπαίδευσης, κατέληξε στις ακόλουθες παρατηρήσεις: Σε ότι αφορά στο εύρος και την έκταση της εξέτασης τα θέματα καλύπτουν μεγάλο μέρος της ύλης, παρότι δε θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ενδεικτικά των πιο σημαντικών στοιχείων της, ιδίως σε ότι αφορά στο 1 ο κεφάλαιο. Σε ότι αφορά στην έκταση των θεμάτων, εκτιμούμε ότι είναι πάρα πολλά και στερούν από το μαθητή τη δυνατότητα να τα επεξεργαστεί αναλυτικά και να τα απαντήσει με επάρκεια, καθώς του δημιουργούν άγχος σε σχέση με το χρόνο. Σε ότι αφορά στο βαθμό δυσκολίας, πολλά από τα θεωρητικά θέματα είναι υψηλού βαθμού δυσκολίας, διότι απαιτούν λεπτομερή γνώση της εξεταζόμενης Χημείας. Θεωρούμε ατυχείς τις επιλογές : 1. Β1.α: με βάση τη διατύπωση υπάρχει το ενδεχόμενο ορισμένοι μαθητές να θεωρήσουν διαφορετικούς τους ομοιοπολικούς από τους ημιπολικούς δεσμούς και να θεωρήσουν την πρόταση σωστή. Δεν ελέγχεται η κατανόηση του σχηματισμού ομοιοπολικών δεσμών, αλλά το αν έχει προσέξει ο μαθητής τη διατύπωση: «αλλά θεωρείται ως μια ειδική περίπτωση του ομοιοπολικού δεσμού», δηλαδή την απομνημόνευση. 2. Β2.β: Παρότι είναι ερώτηση του σχολικού βιβλίου, η απάντησή της δεν είναι μονοσήμαντη, διότι αφορά στα στοιχεία της 2 ης ομάδας από τις κύριες ομάδες, αλλά και άλλων ομάδων από το d τομέα του Περιοδικού Πίνακα. Για να είναι σωστή η ερώτηση, θα έπρεπε ο θεματοδότης να έχει προσθέσει ότι πρόκειται για στοιχείο των τομέων s και p. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη για τη σύνταξη οδηγιών εξέτασης από την Επιτροπή και κατά τη διόρθωση των

γραπτών, γιατί ενδέχεται να οδηγήσει στο να αδικηθούν οι μαθητές οι οποίοι έχουν κατανοήσει την ύλη τους καλύτερα. 3. Γ1. Γράφεται στο τέλος ότι απαιτείται η αναγραφή χημικών εξισώσεων, με τον κίνδυνο οι μαθητές να μη το προσέξουν. Σε ότι αφορά στα θέματα Γ και Δ (ασκήσεις)εκτιμούμε ότι: 1. ττο θέμα Γ εξετάζει μεγάλο μέρος της ύλης της οργανικής Χημείας, επομένως έχει μεγάλη διακριτική ικανότητα, αλλά είναι εξαιρετικά μεγάλης έκτασης. 2. Το θέμα Δ δεν εμφανίζει καμία ιδιαίτερη δυσκολία και δε μπορεί να ελέγξει την ποιότητα των γνώσεων των μαθητών, γιατί τα ερωτήματα δεν είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας. Ειδικά το ερώτημα Δ4, δεν είναι σαφώς διατυπωμένο, ώστε να γίνεται κατανοητό αν απαιτείται θεωρητική αιτιολόγηση για τη διάταξη των όγκων του νερού ή μαθηματική επεξεργασία, όπως πρέπει σε ένα τέταρτο θέμα. Αν το ζητούμενο είναι η μαθηματική επεξεργασία, θα ήταν πολύ ενδιαφέρον να δούμε τι υπολογισμό θα περίμενε για το ρυθμιστικό διάλυμα. Συνολικά, τα θέματα του μαθήματος «Χημεία» κρίνονται πολύ απαιτητικά ως προς την ποσότητα, για καλά προετοιμασμένους μαθητές, αλλά χωρίς την απαραίτητη σαφήνεια και στόχευση, ώστε να διακρίνουν μεταξύ των μαθητών αυτούς που έχουν κατανοήσει την Χημεία καλύτερα. Η ΕΕΧ με ανακούφιση βλέπει το παρόν εξεταστικό σύστημα να βαίνει προς το τέλος του, οφείλοντας για άλλη μια φορά να στηλιτεύσει, το ότι δίνει τη δυνατότητα να διεκδικούν μαθητές από διαφορετικές κατευθύνσεις, οι οποίοι εξετάζονται σε διαφορετικά θέματα διαφορετικής δυσκολίας τις ίδιες θέσεις στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, γεγονός που αποτελεί παραβίαση της αρχής της ισονομίας και των ίσων ευκαιριών.