Εκπαίδευση νέων πτυχιούχων χημικών για τους κανονισμούς REACH, CLP και απορρυπαντικών

Εκπαίδευση νέων πτυχιούχων χημικών για τους κανονισμούς REACH, CLP και απορρυπαντικών Γενικό Χημείο του Κράτους 14-16.10.2013 Διεύθυνση Περιβάλλοντος Διεύθυνση Πρώτων Υλών & Βιομηχανικών Προϊόντων environment@gcsl.gr 1

ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Πληροφορίες στην αλυσίδα εφοδιασμού Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας (ΔΔΑ) Δρ Κουτσοδήμου Αγλαΐα Διεύθυνση Περιβάλλοντος environment@gcsl.gr 2

Τι είναι τα ΔΔΑ; Τα δελτία δεδομένων ασφαλείας αποτελούν το βασικό εργαλείο για τη διασφάλιση του ότι οι παραγωγοί και οι εισαγωγείς κοινοποιούν επαρκείς πληροφορίες κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού ώστε να επιτρέπεται η ασφαλής χρήση των ουσιών και των μειγμάτων τους. Περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις ιδιότητες της ουσίας/μείγματος, τους κινδύνους και τις οδηγίες για τον χειρισμό, την απόρριψη και μεταφορά, καθώς και με τα μέτρα πρώτων βοηθειών, πυρόσβεσης και ελέγχου της έκθεσης σε αυτά. environment@gcsl.gr 3

Κίνδυνοι: Χημικοί Για την υγεία Δραστικότητα Φωτιά Για το περιβάλλον environment@gcsl.gr 4

Ποιοί χρησιμοποιούν τα ΔΔΑ; Οι εργαζόμενοι που ενδέχεται να εκτεθούν κατά την εργασία. Οι εργοδότες: δυνατότητα ελέγχου ύπαρξης στο χώρο εργασίας επικινδύνων χημικών παραγόντων και αξιολόγησης κάθε κινδύνου από τη χρήση τους για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Προσωπικό παροχής βοηθειών εκτάκτου ανάγκης (πυροσβέστες, πληρώματα χειρισμού επικινδύνων υλικών, ιατρικό προσωπικό επειγόντων περιστατικών). environment@gcsl.gr 5

Ιστορική αναδρομή ΔΔΑ: DSD, DPD, οδ. 91/155 93/112 16 σημεία & οδηγό 20.01.2009 ΔΔΑ REACH CLP 1.06.2007 CLP: άρθρο 57 αναφέρεται και τροποποιεί το άρθρο 31 του καν. REACH REACH: άρθρο 31 και παρ/μα II environment@gcsl.gr 6

Ιστορική αναδρομή REACH. Θεμελιώδης αλλαγή: παροχή σεναρίων έκθεσης ως παρ/μα όταν απαιτείται. Έννοια τoυ "εκτεταμένου ΔΔΑ». Καν. 453/2010/ΕΚ της 20.5.2010: τροποποίηση REACH ειδικά για ΔΔΑ. Θέση σε ισχύ: 20.06.2010. Επιφέρει αλλαγές στις απαιτήσεις για ΔΔΑ, από 01.12.2010. Αλλάζει το κείμενο του παρ/τος ΙΙ από "έναν οδηγό για τη σύνταξη ΔΔΑ» σε «απαιτήσεις για τη σύνταξη των δελτίων δεδομένων ασφαλείας "... δηλαδή, είναι πολύ πιο περιοριστικό. environment@gcsl.gr 7

Τροποποίηση παρ/τος ΙΙ REACH (ι) Καν. 453/2010: περίπλοκη δομή. Τρεις εκδόσεις του παρ/τος ΙΙ ανάλογα με τις μεταβατικές περιόδους: Α έως και 30.11.2010, Β από 1.12.2010 έως και 31.5.2015 και Γ από 1.6.2015 Β: Παρ/μα Ι κανονισμού 453/20, L133 σ. 4 "ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΔΑ ΜΕΡΟΣ Α". Νέες υποχρεώσεις που ισχύουν από την 1.12.2010 31.5.2015. (Ορισμένες επιλογές σε οικειοθελή βάση από 20.6.2010) Γ: Παρ/μα ΙΙ κανονισμού 453/20, L133 σ. 24 "ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΔΑ ΜΕΡΟΣ Α. Αυτό το κείμενο θα τεθεί σε ισχύ από 1.6.2015. (Ορισμένες επιλογές σε οικειοθελή βάση από 20.6.2010) environment@gcsl.gr 8

Τι είναι τα ΔΔΑ; Επικοινωνία στην αλυσίδα εφοδιασμού Προμηθευτής ΔΔΑ με ΣΕ (προτεινόμενα μέτρα διαχείρισης κινδύνου) ΔΔΑ Συγκεκριμένη χρήση Μεταγενέστεροι χρήστες environment@gcsl.gr 9

Υποχρέωση παροχής ΔΔΑ Σύμφωνα με το άρθρο 31(1) του REACH Ο προμηθευτής ουσίας ή μείγματος παρέχει στον αποδέκτη της ουσίας ή του μείγματος ΔΔΑ που καταρτίζεται σύμφωνα με το παράρτημα ΙΙ, όταν: η ουσία ή το μείγμα ταξινομείται ως επικίνδυνο η ουσία είναι ABT ή άκρως ανθεκτική και άκρως βιοσυσσωρεύσιμη σύμφωνα με τα κριτήρια του παρ/τος ΧΙΙΙ ή η ουσία περιλαμβάνεται στον κατάλογο των υποψηφίων προς αδειοδότηση ουσιών environment@gcsl.gr 10

Μη υποχρέωση παροχής ΔΔΑ Όταν η ουσία ή το μείγμα δεν ταξινομείται ως επικίνδυνο ή δεν θεωρείται ΑΒΤ, αααβ ή ισοδύναμης ανησυχίας (π.χ. ενδοκρινείς διαταρράκτες). Όταν η επικίνδυνη ουσία ή το μείγμα διατίθεται στο ευρύ κοινό με επαρκείς πληροφορίες ώστε οι χρήστες να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα προστασίας (εκτός αν το ζητήσει ο μεταγενέστερος χρήστης ή διανομέας) Η παροχή ΔΔΑ δεν είναι υποχρεωτική για τα αντικείμενα Ραδιενεργά Προϊόντα υπό τελωνειακή επιτήρηση Μη απομονωμένα ενδιάμεσα προϊόντα Χρήση για έρευνα και ανάπτυξη που δεν διατίθενται στην αγορά Απόβλητα Ουσίες ή μείγματα στην τελική μορφή προοριζόμενα για τον τελικό καταναλωτή - Φαρμακευτικά/κτηνιατρικά προϊόντα - Καλλυντικά - Ιατροτεχνολογικά προϊόντα -Τρόφιμα/Ζωοτροφές environment@gcsl.gr 11

Υποχρέωση παροχής ΔΔΑ (ii) άρθρο 31(3) του REACH [όπως τροποπ. από CLP άρθρο 59(2)(β)] 2. Παροχή κατόπιν σχετικού αιτήματος Μέχρι - Μετά 1.6.2015 όταν ένα μείγμα δεν ταξινομείται επικίνδυνο σύμφωνα με DPD (άρθρα 5, 6 και 7) τίτλους Ι και ΙΙ του CLP, αλλά περιέχει τουλάχιστον μία ουσία: α) επικίνδυνη για υγεία ή περιβάλλον σε επιμέρους C 1 % κ.β. για μη αέρια μείγματα και 0,2 % κ. ό. για αέρια μείγματα, ή β) που είναι ΑΒΤ, ή vavb ή που περιλαμβάνεται στον κατάλογο των υποψηφίων για αδειοδότηση ουσιών σε επιμέρους C 0,1 % κ.β. για τα μη αέρια μείγματα που είναι καρκινογόνος κατ. 2, ή τοξική στην αναπαραγωγή κατ, 1Α, 1Β και 2, ευαισθητοποιητική δέρματος κατ. 1, ευαισθητοποιητική του αναπνευστικού κατ. 1, ή έχει επιδράσεις με ή μέσω του θηλασμού ή γ) για την οποία υπάρχει κοινοτικό όριο έκθεσης στο χώρο εργασίας. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ακόμη και πριν την 1.6.2015 υπάρχει απαίτηση προμήθειας ΔΔΑ κατόπιν αιτήματος για μείγματα μη ταξινομημένα ως επικίνδυνα που περιέχουν ευαισθητοποιητική ουσία με συγκέντρ. 0,1 % (σημείωση 1 Πιν. 3.4.3 CLP) environment@gcsl.gr 12

Βασικά στοιχεία ΔΔΑ Παρέχονται από τον προμηθευτή της ουσίας ή μείγματος. Ο προμηθευτής έχει την ευθύνη του περιεχομένου ακόμη κι αν δεν το έχει συντάξει ο ίδιος. Καταρτίζονται σύμφωνα με το παράρτημα ΙΙ του REACH. Αρχική ευθύνη για σύνταξη ΔΔΑ: παραγωγός ή εισαγωγέας. Περαιτέρω φορείς στην αλυσίδα εφοδιασμού παρέχουν επίσης ΔΔΑ, ελέγχουν επάρκεια και προσθέτουν στοιχεία. Παρέχονται δωρεάν σε έντυπη μορφή ή ηλεκτρονικά όχι αργότερα από την ημερομηνία της πρώτης διάθεσης. Ανάρτηση στο διαδίκτυο μόνον δεν συνιστά παροχή ΔΔΑ. Γλώσσα: ελληνικά environment@gcsl.gr 13

Βασικά στοιχεία ΔΔΑ Οι πληροφορίες στο ΔΔΑ πρέπει να παρέχονται με τρόπο σαφή και συνοπτικό Το ΔΔΑ καταρτίζεται από αρμόδιο πρόσωπο που λαμβάνει υπόψη τις συγκεκριμένες ανάγκες των χρηστών Η ημερομηνία σύνταξης δίδεται στην πρώτη σελίδα ενώ όλες οι σελίδες αριθμούνται Αν το ΔΔΑ έχει αναθεωρηθεί η ημερομηνία αναθεώρησης αναγράφεται Η έκταση του ΔΔΑ δεν καθορίζεται αλλά είναι ανάλογη των κινδύνων της χημικής ουσίας και των διαθέσιμων πληροφοριών environment@gcsl.gr 14

Βασικά στοιχεία ΔΔΑ Περιέχει 16 ενότητες με υποχρεωτικές υποπαραγράφους Συμπληρώνονται όλα, καμμία υποπαράγραφος κενή Περιέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με την πρόληψη βλάβης στην ανθρώπινη υγεία ή στο περιβάλλον Παρέχεται υποχρεωτικά στους επαγγελματίες χρήστες κατά την πρώτη αγορά του προϊόντος Επισυνάπτεται πάντοτε κατά την εισαγωγή/εξαγωγή στις επίσημες γλώσσες του εισαγωγέα και του εξαγωγέα environment@gcsl.gr 15

Βασικά χαρακτηριστικά των ΔΔΑ Πληροφορίες ταξινόμησης & επισήμανσης στο τμήμα 2 Διττό σύστημα ταξινόμησης έως 1/6/2015 π.χ. τμήμα 2: DSD & CLP για ουσίες Σύνθεση/πληροφοριών επικίνδυνων ουσιών στο τμήμα 3 Αριθμοί καταχώρησης Τμήμα 9: περίπου 20 φυσικοχημικές ιδιότητες (πχ logkow) Τμήμα 11 & 12: πρόσθετα τοξικολογικά & οικοτοξικολογικά δεδομένα αντίστοιχα του μείγματος ή κάθε επικίνδυνης ουσίας χωριστά Επιπλέον στοιχεία για τη νομοθετική ρύθμιση στο τμήμα 15 Δικαιολόγηση ελλιπών πληροφοριών Συναφείς προσδιοριζόμενες χρήσεις και σενάρια έκθεσης environment@gcsl.gr 16

Επικαιροποίηση ΔΔΑ [άρθρο 31(9)] Οι προμηθευτές επικαιροποιούν το ΔΔΑ χωρίς καθυστέρηση: (α) μόλις υπάρξουν νέες πληροφορίες που ενδέχεται να επηρεάσουν τα μέτρα διαχείρισης κινδύνου, ή για την επικινδυνότητα (β) μόλις χορηγηθεί ή απορριφθεί άδεια (γ) μόλις επιβληθεί περιορισμός. Η νέα έκδοση προσδιορίζεται ως "Αναθεώρηση: (Ημερομηνία)", πρέπει να παρέχεται δωρεάν σε χαρτί ή ηλεκτρονικά σε όλους τους προηγούμενους αποδέκτες στους οποίους παρασχέθηκε η ουσία ή το μείγμα κατά τους προηγούμενους 12 μήνες. Τυχόν ενημερώσεις μετά την καταχώριση περιλαμβάνουν τον αριθμό καταχώρισης. environment@gcsl.gr 17

Βασικές αλλαγές ΔΔΑ Αντιστροφή παραγράφων 2 & 3: 2. Προσδιορισμός επικινδυνότητος 3. Σύνθεση/πληροφορίες για τα συστατικά Ηλεκτρονική διεύθυνση του υπευθύνου για το ΔΔΑ (τμήμα 1) Αναγραφή τηλεφώνου εκτάκτου ανάγκης Μετά την καταχώριση Δήλωση αριθμού καταχώρησης Συναφείς προσδιοριζόμενες χρήσεις της ουσίας ή του μείγματος και αντενδεικνυόμενες χρήσεις Σενάρια έκθεσης συμπεριλαμβανομένων των μέτρων διαχείρισης του κινδύνου που απαιτούνται Οι πληροφορίες στο ΔΔΑ πρέπει να συμφωνούν με τις πληροφορίες στην έκθεση χημικής ασφαλείας (CSR) για την ουσία αυτή, ή ένα μείγμα αν υπάρχει διαθέσιμη CSA για το μείγμα Τιμές DNEL και PNEC για την εν λόγω ουσία (τμήμα 8) environment@gcsl.gr 18

Δομή ΔΔΑ (ι) Το ΔΔΑ φέρει ημερομηνία και περιέχει τα ακόλουθα στοιχεία: 1. Στοιχεία ουσίας/μείγματος και εταιρείας/επιχείρησης 2. Προσδιορισμός επικινδυνότητας 3. Σύνθεση/πληροφορίες για τα συστατικά 4. Μέτρα πρώτων βοηθειών 5. Μέτρα για την καταπολέμηση της πυρκαγιάς 6. Μέτρα για την αντιμετώπιση τυχαίας έκλυσης 7. Χειρισμός και αποθήκευση 8. Έλεγχος της έκθεσης στο προϊόν/ατομική προστασία 9. Φυσικές και χημικές ιδιότητες 10. Σταθερότητα και δραστικότητα 11. Τοξικολογικές πληροφορίες 12. Οικολογικές πληροφορίες 13. Στοιχεία σχετικά με τη διάθεση 14. Πληροφορίες σχετικά με τη μεταφορά 15. Πληροφορίες σχετικά με τις κανονιστικές διατάξεις 16. Άλλες πληροφορίες. environment@gcsl.gr 19

1. ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΟΥΣΙΑΣ/ΜΕΙΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ/ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ 1.1 Αναγνωριστικός κωδικός προϊόντος: Όνομα ουσίας: EC No.: Αριθμός καταχώρησης REACH: XX-XXXXXXXXXX-XX-XXXX CAS No.: 1.2. Συναφείς προσδιοριζόμενες χρήσεις της ουσίας ή του μείγματος και αντενδεικνυόμενες χρήσεις 1.2.1. Συναφείς προσδιοριζόμενες χρήσεις 1.2.2. Μη ενδεικνυόμενες χρήσεις Μην το χρησιμοποιείτε για ψεκασμό Δεν ενδείκνυται για οικιακή χρήση σε μεγάλες επιφάνειες 1.3 Στοιχεία του προμηθευτή του ΔΔΑ - Παραγωγός/Προμηθευτής - Διεύθυνση/Τ.Θ. - Χώρα/Τ.Κ./Τόπος - Τηλέφωνο - E-mail - Εθνικό σημείο επαφής 1.4 Αριθμός τηλεφώνου επείγουσας ανάγκης Ώρες λειτουργίας environment@gcsl.gr 20

2. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΟΣ (ι) 2.1 Ταξινόμηση της ουσίας 2.1.1 Ταξινόμηση σύμφωνα με τον καν. 1272/2008 [CLP/GHS] Εύφλεκτο υγρό 2, Η225 Οξεία τοξικότητα 3, Η301 2.1.2 Ταξινόμηση σύμφωνα με την οδηγία 67/548/ΕΟΚ F; R11 T; R23/24/25 2.1.3 Πρόσθετες πληροφορίες Το πλήρες κείμενο των φράσεων R και των δηλώσεων H και EUH στο τμήμα 16 2.2. Στοιχεία επισήμανσης 2.1 Ταξινόμηση του μείγματος (πρδ κατά την μεταβατική περίοδο) 2.1.1 Ταξινόμηση σύμφωνα με τον καν. 1272/2008 [CLP/GHS] Βλέπε τμήμα 16 2.1.2 Ταξινόμηση σύμφωνα με την οδηγία 1999/45/ΕΚ F; R11 2.1.3 Πρόσθετες πληροφορίες Το πλήρες κείμενο των φράσεων R στο τμήμα 16 environment@gcsl.gr 21

2. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΟΣ (ιι) 2.2 Στοιχεία επισήμανσης Για ουσίες (CLP) Εικονόγραμμα Προειδοποιητική λέξη Δηλώσεις Η, EUH (πλήρεις) Δηλώσεις Ρ (πλήρεις) Συμπληρωματικές πληροφορίες (άρθρο 25 CLP και 32(6)) Για μείγματα (DPD ή CLP μέχρι 31.5.2014 CLP από 1.6.2015) Σύμβολα κινδύνου Ενδείξεις κινδύνου Φράσεις R (πλήρεις) Φράσεις S (πλήρεις) Στοιχεία βάσει των τμημάτων Α και Β του Παρ/τος V της DPD Αριθμός αδειοδότησης environment@gcsl.gr 22

2. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΟΣ (ιιι) 2.2 Στοιχεία επισήμανσης (παράδειγμα) Επισήμανση σύμφωνα με τον καν. (EΚ) No 1272/2008 [CLP/GHS] Εικονογράμματα GHS03 GHS05 Προειδοποιητική λέξη: Κίνδυνος Δηλώσεις επικινδυνότητος: H271 (Μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά ή έκρηξη. Ισχυρό οξειδωτικό). H314 (Προκαλεί σοβαρά δερματικά εγκαύματα και οφθαλμικές βλάβες) Δηλώσεις προφύλαξης: P210 Μακρυά από θερμότητα/σπινθήρες/φλόγες/θερμές επιφάνειες. Μην καπνίζετε. P221 Λάβετε κάθε προφύλαξη ώστε να μην αναμειχθεί με καύσιμα. P280 Να φοράτε προστατευτικά γάντια/ προστατευτικά ενδύματα/μέσα ατομικής προστασίας για τα μάτια/πρόσωπο. environment@gcsl.gr 23

2. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΟΣ (ιv) 2.3 Άλλοι κίνδυνοι Παρέχονται πληροφορίες για ABT ή vpvb Παρέχονται πληροφορίες για άλλους κινδύνους που δεν οδηγούν σε ταξινόμηση, αλλά δύνανται να συμβάλουν στη συνολική επικινδυνότητα της ουσίας ή του μείγματος, όπως σχηματισμός αερίων ρυπαντών κατά τη σκλήρυνση ή την επεξεργασία, δημιουργία σκόνης, κίνδυνοι λόγω έκρηξης σκόνης, αλληλοευαισθητοποίηση, ασφυξία, πάγωμα, έντονη οσμή ή γεύση ή περιβαλλοντικές συνέπειες, όπως κίνδυνοι για τους οργανισμούς του εδάφους, ή δυνατότητα φωτοχημικής δημιουργίας όζοντος. Παράδειγμα Κίνδυνος τύφλωσης κατόπιν κατάποσης του προϊόντος Φωτοτοξική ουσία Η ουσία πληροί τα κριτήρια των παπb σύμφωνα με τον καν. 1207/2006/ΕΚ environment@gcsl.gr 24

3. ΣYΝΘΕΣΗ/ΠΛΗΡΟΦΟΡIΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚA Για ουσίες environment@gcsl.gr 25

3. Σύνθεση/πληροφορίες για τα συστατικά Για μείγματα Περιγραφή του μείγματος: Υδατικό διάλυμα της ουσίας Α. Δεν περιέχει άλλες ουσίες οξείας τοξικότητος Επικίνδυνα συστατικά Πρόσθετες πληροφορίες: Για τα πλήρη κείμενα των R και H: βλέπε τμήμα 16 environment@gcsl.gr 26

Δομή ΔΔΑ (ιι) 4. ΜEΤΡΑ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ 4.1 Περιγραφή των μέτρων πρώτων βοηθειών 4.2 Σημαντικότερα συμπτώματα και επιδράσεις, οξείες ή μεταγενέστερες 4.3 Ένδειξη οιασδήποτε απαιτούμενης άμεσης ιατρικής φροντίδας και ειδικής θεραπείας 5. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ 5.1 Πυροσβεστικά μέσα 5.2 Ειδικοί κίνδυνοι που προκύπτουν από την ουσία ή το μείγμα 5.3 Συστάσεις για τους πυροσβέστες 5.4 Πρόσθετες πληροφορίες Παράδειγμα 5. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ 5.1 Πυροσβεστικά μέσα Κατάλληλα μέσα πυρόσβεσης: Ακατάλληλα μέσα πυρόσβεσης: 5.2 Ειδικοί κίνδυνοι που προκύπτουν από την ουσία ή το μείγμα Επικίνδυνα προϊόντα καύσης: 5.3 Συστάσεις για τους πυροσβέστες 5.4 Πρόσθετες πληροφορίες environment@gcsl.gr 27

Δομή ΔΔΑ (ιι) 6. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΥΧΑΙΑΣ ΕΚΛΥΣΗΣ 6.1 Προσωπικές προφυλάξεις, προστατευτικός εξοπλισμός και διαδικασίες έκτακτης ανάγκης 6.2 Περιβαλλοντικές προφυλάξεις 6.3 Μέθοδοι και υλικά για περιορισμό και καθαρισμό 6.4 Παραπομπή σε άλλα τμήματα Παράδειγμα 6. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΥΧΑΙΑΣ ΕΚΛΥΣΗΣ 6.1 Προσωπικές προφυλάξεις, προστατευτικός εξοπλισμός και διαδικασίες έκτακτης ανάγκης 6.1.1 Για προσωπικό μη έκτακτης ανάγκης Προστατευτικός εξοπλισμός: Διαδικασίες έκτακτης ανάγκης: 6.1.2. Για άτομα που προσφέρουν πρώτες βοήθειες 6.2 Περιβαλλοντικές προφυλάξεις 6.3 Μέθοδοι και υλικά για περιορισμό και καθαρισμό 6.3.1 Για περιορισμό 6.3.2 Για καθαρισμό 6.3.3 Άλλες πληροφορίες 6.4 Παραπομπή σε άλλα τμήματα environment@gcsl.gr 28

7. ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 7.1 Προφυλάξεις για ασφαλή χειρισμό 7.1.1 Μέτρα προστασίας 7.1.2 Συστάσεις για τη γενική επαγγελματική υγιεινή 7.2 Συνθήκες για την ασφαλή φύλαξη, συμπεριλαμβανομένων τυχόν ασυμβίβαστων 7.3 Ειδική τελική χρήση ή χρήσεις Παράδειγμα 7. ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ 7.1 Προφυλάξεις για ασφαλή χειρισμό 7.1.1 Μέτρα προστασίας Μέτρα για την πρόληψη πυρκαγιάς Μέτρα για την αποφυγή της δημιουργίας αερολυμάτων και σκόνης Μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος 7.1.2 Συστάσεις για τη γενική επαγγελματική υγιεινή 7.2 Συνθήκες για την ασφαλή φύλαξη, συμπεριλαμβανομένων τυχόν ασυμβίβαστων Συνθήκες αποθήκευσης Υλικά συσκευασίας Απαιτήσεις των χώρων και δοχείων αποθήκευσης 7.3 Ειδική τελική χρήση ή χρήσεις Συστάσεις: Oδηγίες για τη βιομηχανία: environment@gcsl.gr 29

8. ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ/ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ 8.1 Παράμετροι ελέγχου 8.2. Έλεγχοι έκθεσης 8.2.1. Κατάλληλοι μηχανικοί έλεγχοι 8.2.2. Μέτρα ατομικής προστασίας, όπως ατομικός προστατευτικός εξοπλισμός 8.2.3. Έλεγχοι περιβαλλοντικής έκθεσης 9. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ 9.1. Στοιχεία για τις βασικές φυσικές και χημικές ιδιότητες 9.2. Άλλες πληροφορίες 10. ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ 10.1. Δραστικότητα 10.2. Χημική σταθερότητα 10.3. Πιθανότητα επικίνδυνων αντιδράσεων 10.4. Συνθήκες προς αποφυγήν 10.5. Μη συμβατά υλικά 10.6. Επικίνδυνα προϊόντα αποσύνθεσης environment@gcsl.gr 30

9. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ 9.1. Στοιχεία για τις βασικές φυσικές και χημικές ιδιότητες Μέχρι 1.6.2015: εμπειρικά δεδομένα Από 1.6.2015: Εφαρμογή άρθρου 8(2) CLP δοκιμές. Πληροφορίες σύμφωνες με στοιχεία καταχώρησης και/ή την έκθεση χημικής ασφαλείας και την ταξινόμηση της ουσίας ή του μείγματος α) Όψη β) Οσμή γ) Όριο οσμής δ) ph ε) Σημείο τήξεως/σημείο πήξεως στ) Αρχικό σημείο ζέσης και περιοχή ζέσης ζ) Σημείο ανάφλεξης η) Ταχύτητα εξάτμισης θ) Αναφλεξιμότητα (στερεό, αέριο) ι) Ανώτερη/Χαμηλότερη αναφλεξιμότητα ή όρια εκρηκτικότητας ια) Πίεση ατμών ιβ) Πυκνότητα ατμών ιγ) Σχετική πυκνότητα ιδ) Διαλυτότητα (διαλυτότητες) ιε) Συντελεστής κατανομής: n-οκτανόλη/νερό ιστ) Θερμοκρασία αυτοανάφλεξης ιζ) Θερμοκρασία αποσύνθεσης ιη) Ιξώδες ιθ) Εκρηκτικές ιδιότητες κ) Οξειδωτικές ιδιότητες environment@gcsl.gr 31

11. ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ (ι) 11.1. Πληροφορίες για τις τοξικολογικές επιπτώσεις 11.1.1. Ουσίες Kατηγορίες κινδύνων για τις οποίες παρέχονται πληροφορίες: α) οξεία τοξικότητα β) διάβρωση και ερεθισμός του δέρματος γ) σοβαρή βλάβη/ερεθισμός των ματιών δ) αναπνευστική ευαισθητοποίηση ή ευαισθητοποίηση του δέρματος ε) μεταλλαξιγένεση γεννητικών κυττάρων στ) καρκινογένεση ζ) τοξικότητα για την αναπαραγωγή η) STOT-εφάπαξ έκθεση θ) STOT-επανειλημμένη έκθεση ι) τοξικότητα αναρρόφησης. environment@gcsl.gr 32

11. ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ (ιι) 11.1. Πληροφορίες για τις τοξικολογικές επιπτώσεις 11.1.2. Μείγματα 11.1.2.1. Για τα μείγματα, οι σχετικές επιπτώσεις για τις οποίες παρέχονται πληροφορίες, είναι οι εξής: α) οξεία τοξικότητα β) ερεθισμός γ) διαβρωτικότητα δ) ευαισθητοποίηση ε) τοξικότητα επαναλαμβανόμενης δόσης στ) καρκινογένεση ζ) μεταλλαξιγένεση η) τοξικότητα για την αναπαραγωγή.. environment@gcsl.gr 33

Παράδειγμα 11. ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 11.1. Πληροφορίες για τις τοξικολογικές επιπτώσεις Διάβρωση και ερεθισμός του δέρματος Σοβαρή βλάβη/ερεθισμός των ματιών Αναπνευστική ευαισθητοποίηση ή ευαισθητοποίηση του δέρματος Μεταλλαξιγένεση γεννητικών κυττάρων Καρκινογένεση Τοξικότητα για την αναπαραγωγή STOT-εφάπαξ έκθεση STOT-επανειλημμένη έκθεση Τοξικότητα αναρρόφησης 11.1.1 Oξεία τοξικότητα Μέθοδος Είδη Δόση Οδοί χορήγησης Αποτελέσματα environment@gcsl.gr 34

12. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 12.1 Τοξικότητα 12.2 Ανθεκτικότητα και ικανότητα αποικοδόμησης 12.3 Δυνατότητα βιοσυσσώρευσης 12.4 Κινητικότητα στο έδαφος 12.5 Αποτελέσματα της αξιολόγησης ΑΒΤ και αααβ 12.5 Άλλες αρνητικές επιπτώσεις 13. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΘΕΣΗ 13.1. Μέθοδοι διαχείρισης αποβλήτων 14. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ 14.1. Αριθμός ΟΗΕ 14.2. Οικεία ονομασία αποστολής ΟΗΕ 14.3. Τάξη/τάξεις κινδύνου κατά τη μεταφορά 14.4. Ομάδα συσκευασίας 14.5. Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι 14.6. Ειδικές προφυλάξεις για τον χρήστη 14.7. Χύδην μεταφορά σύμφωνα με το παράρτημα II της σύμβασης MARPOL 73/78 και του κώδικα IBC environment@gcsl.gr 35

15. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ 15.1 Κανονισμοί/νομοθεσία σχετικά με την ασφάλεια, την υγεία και το περιβάλλον για την ουσία ή το μείγμα 15.2 Αξιολόγηση χημικής ασφάλειας 16. ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Πληροφορίες εκτός τμ. 1-15, καθώς και πληροφορίες για την αναθεώρηση του ΔΔΑ όπως: α) στην περίπτωση ενός αναθεωρημένου ΔΔΑ, σαφής υπόδειξη του σημείου των αλλαγών, εκτός αν αυτή δίνεται σε άλλο σημείο του δελτίου, β) κλειδί ή λεζάντα στις υποσημειώσεις και τα ακρωνύμια του ΔΔΑ, γ) παραπομπές και πηγές δεδομένων, δ) στην περίπτωση των μειγμάτων: ένδειξη για ποια από τις μεθόδους αξιολόγησης του άρθρο 9 του CLP χρησιμοποιήθηκε για την ταξινόμηση, ε) κατάλογος των σχετικών φράσεων R, δηλώσεων κινδύνου, φράσεων ασφαλείας ή/και δηλώσεων προφυλάξεων, στ) συστάσεις σχετικά με οιανδήποτε κατάλληλη για τους εργαζομένους κατάρτιση, προκειμένου να εξασφαλιστεί η προστασία της υγείας του ανθρώπου και του περιβάλλοντος. environment@gcsl.gr 36

& environment@gcsl.gr 37