ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 10 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Περιεχόμενα ενότητας 1. Συμφωνία μεταξύ ιταλικής κυβέρνησης και ιταλικής ινδουιστικής ένωσης (άρθρα 25 ως 29) 2. Διεθνής συμφωνία μεταξύ Αγίας Έδρας και της Δημοκρατίας της Κροατίας για νομικά ζητήματα. 4
Σκοποί ενότητας 1. Μελέτη της συμφωνίας μεταξύ ιταλικής κυβέρνησης και ιταλικής ινδουιστικής ένωσης ως μοντέλο συμφωνίας μεταξύ ιταλικής κυβέρνησης κι ενός θρησκεύματος διαφορετικού από την καθολική εκκλησία στην Ιταλία. 2. Μελέτη της συμφωνίας της Κροατίας με την Αγία Έδρα για νομικά ζητήματα του έτους 1996 (άρθρα 1-3). 5
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Συμφωνία μεταξύ ιταλικής κυβέρνησης και ιταλικής ινδουιστικής ένωσης
Άρθρο 25 Παράγραφοι: 1. Η Ιταλική Δημοκρατία αναγνωρίζει σ αυτούς που ανήκουν στους οργανισμούς που εκπροσωπούνται από την ιταλική ινδουιστική ένωση, ύστερα από αίτησή τους, να τηρούν την ινδουιστική εορτή Deepavali, η οποία τελείται την ημέρα της νέας σελήνης μεταξύ του 2 ου μισού του μηνός Οκτωβρίου και του 1 ου μισού του μηνός Νοεμβρίου. Αυτό το δικαίωμα ασκείται στο πλαίσιο της προσαρμοστικότητας της οργάνωσης της εργασίας. Παραμένουν επομένως τηρούμενες οι απαραίτητες απαιτήσεις των ουσιωδών υπηρεσιών που προβλέπονται από την έννομη τάξη. 2. Μεταξύ της 1 ης Ιανουαρίου κάθε έτους, η ημερομηνία της εορτής που αναφέρεται στην παράγραφο 1 κοινοποιείται από την ιταλική ινδουιστική ένωση στον υπουργό εσωτερικών ο οποίος διατάσσει τη δημοσίευση στην εφημερίδα της κυβερνήσεως. 7
Σχολιασμός άρθρου 25 Παράγραφοι: 1. Αναγνωρίζει ως ημέρα αργίας την ινδουιστική εορτή Deepavali που γιορτάζεται ανάμεσα στο 2 ο μισό του μηνός Οκτωβρίου και του 1 ου μισού του μηνός Νοεμβρίου. 2. Πρέπει να υπάρξει η ανάλογη νομοθετική ρύθμιση για να διασφαλιστεί αυτή η αργία για τους ινδουιστές με σχετικές ενέργειες του υπουργού εσωτερικών και γι αυτό η ιταλική ινδουιστική ένωση πρέπει να ενημερώνει σχετικά μέσα στον Ιανουάριο κάθε χρόνου την ημερομηνία της εορτής αυτής. 8
Άρθρο 26 Λαμβάνοντας υπόψη ότι η ραδιοτηλεοπτική έννομη τάξη διέπεται από τις αρχές της ελευθερίας εκδήλωσης σκέψης, του πλουραλισμού και της πολυφωνίας που καθιερώνονται από το σύνταγμα, στο πλαίσιο του προγραμματισμού των ραδιοσυχνοτήτων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι αιτήσεις που υποβάλλονται από αυτούς που κάνουν εκπομπές τις οποίες διαχειρίζεται η ιταλική ινδουιστική ένωση ή από οργανισμούς που αποτελούν μέρος του ινδουιστικού θρησκεύματος και ανήκουν στην ιταλική ινδουιστική ένωση και οι οποίοι δρουν σε τοπικό επίπεδο, σχετικές με τη διαθεσιμότητα των ραδιοσυχνοτήτων. 9
Άρθρο 27 Οι αρμόδιες αρχές, κατά την έκδοση των εκτελεστικών διατάξεων του παρόντος νόμου που κυρώνει τη συμφωνία μεταξύ της ιταλικής κυβέρνησης και της ιταλικής ινδουιστικής ένωσης, λαμβάνουν υπόψη τις απαιτήσεις οι οποίες υποβάλλονται από την ιταλική ινδουιστική ένωση κι έχουν, εάν ζητείται, κατάλληλες διαβουλεύσεις με την ιταλική ινδουιστική ένωση. 10
Σχολιασμός άρθρου 27 Προκειμένου να εκδίδονται οι εκτελεστικές διατάξεις αυτού του νόμου, που κυρώνει τη συμφωνία μεταξύ ιταλικής κυβέρνησης και ιταλικής ινδουιστικής ένωσης, οι αρμόδιες αρχές υποχρεούνται να λαμβάνουν υπόψη τις θρησκευτικές απαιτήσεις που υποβάλλονται από την ιταλική ινδουιστική ένωση και αν το ζητά, να έχουν μαζί της κατάλληλες διαβουλεύσεις. 11
Άρθρο 29 Τα μέρη υποβάλλουν σε νέα εξέταση το περιεχόμενο αυτής της συμφωνίας μέσα σε προθεσμία δέκα ετών από την έναρξη ισχύος του νόμου που κυρώνει τη συμφωνία μεταξύ ιταλικής κυβέρνησης και ιταλικής ινδουιστικής ένωσης. Εάν πριν από την πάροδο αυτού του χρονικού διαστήματος ένα από τα δύο μέρη διαπιστώσει ότι υπάρχει ανάγκη για μια τροποποίηση του κειμένου της συμφωνίας, τα δύο μέρη θα συμφωνήσουν πάνω σ αυτό το ζήτημα. Αν υπάρξει τροποποίηση της συμφωνίας θα συναφθεί νέα συμφωνία η οποία εν συνεχεία θα υποβληθεί στο ιταλικό κοινοβούλιο προκειμένου να κυρωθεί με νόμο. 12
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Διεθνής Συμφωνία μεταξύ Αγίας Έδρας και της Δημοκρατίας της Κροατίας για νομικά ζητήματα του 1996.
Οι συμφωνίες Κροατίας- Αγίας Έδρας Η Κροατία έχει συνάψει με την Αγία Έδρα τέσσερεις διεθνείς διμερείς συμφωνίες: 1. για νομικές υποθέσεις 2. για συνεργασία στην εκπαίδευση και τον πολιτισμό 3. για τη θρησκευτική μέριμνα στις ένοπλες δυνάμεις και τη συνοριακή αστυνομία 4. για οικονομικά ζητήματα. Η Κροατία ανήκει στον καθολικό πολιτιστικό χώρο της Ευρώπης, έχει πληθυσμό κατά πλειονότητα καθολικό. 14
Προοίμιο Η Αγία Έδρα και η Δημοκρατία της Κροατίας, θέλοντας να καθορίσουν το νομικό πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ της καθολικής εκκλησίας και του κράτους της Κροατίας, κάνοντας αναφορά η Δημοκρατία της Κροατίας στις διατάξεις του συντάγματος και ειδικά στα α. 40 και 41 για τη θρησκευτική ελευθερία και την ελευθερία της συνείδησης και η Αγία Έδρα στα έγγραφα στης 2 ης συνόδου του Βατικανού και στις διατάξεις του κανονικού δικαίου, λαμβάνοντας υπόψη τον αναντικατάστατο ρόλο της καθολικής εκκλησίας στην εκπαίδευση του κροατικού λαού και τον ιστορικό και σύγχρονο ρόλο της στον κοινωνικό, πολιτιστικό και παιδαγωγικό τομέα, έχοντας επίγνωση ότι η πλειονότητα των πολιτών της Δημοκρατίας της Κροατίας αποτελούν μέλη της καθολικής εκκλησίας, υπενθυμίζοντας τις διεθνείς αρχές που αναγνωρίζουν τη θρησκευτική ελευθερία, έχουν θεσπίσει από κοινού την ακόλουθη συμφωνία για τις νομικές πλευρές των σχέσεών τους. 15
Σχολιασμός προοιμίου Η Δημοκρατία της Κροατίας κάνει αναφορά στα άρθρα 40 και 41 του συντάγματός της για τη θρησκευτική ελευθερία και την ελευθερία της συνείδησης. Αγία Έδρα κάνει αναφορά στα έγγραφά της για τη θρησκευτική ελευθέρια της 2 ης συνόδου του Βατικανού καθώς και στις διατάξεις του κανονικού δικαίου. Επισημαίνεται ο ιστορικός και σύγχρονος ρόλος της καθολικής εκκλησίας μέσα στην κροατική κοινωνία, στον κοινωνικό, πολιτιστικό και παιδαγωγικό τομέα. 16
Άρθρο 1 Η Δημοκρατία της Κροατίας και η Αγία Έδρα επαναβεβαιώνουν ότι το κράτος και η καθολική εκκλησία είναι καθένας στη δική του έννομη τάξη ανεξάρτητοι και αυτόνομοι, δεσμευόμενοι στον πλήρη σεβασμό της εν λόγω αρχής στις σχέσεις τους και στην αμοιβαία συνεργασία για την συνολική πνευματική και υλική ανάπτυξη του ατόμου και για την προαγωγή του κοινού συμφέροντος. 17
Σχολιασμός άρθρου 1 Η Αγία Έδρα και η Δημοκρατία της Κροατίας: αναγνωρίζουν την αμοιβαία ανεξαρτησία και αυτονομία καθένας στην αντίστοιχη έννομη τάξη συμφωνούν ότι δεσμεύονται να σέβονται αυτή την αρχή στις μεταξύ τους σχέσεις και στην αμοιβαία συνεργασία τους που έχει ως σκοπό i. τη συνολική ανάπτυξη, πνευματική και υλική, των ανθρώπων ii. την προαγωγή του κοινού συμφέροντος. 18
Άρθρο 2 Παράγραφοι: 1. Η Δημοκρατία της Κροατίας αναγνωρίζει την δημόσια νομική προσωπικότητα της καθολικής εκκλησίας. 2. Η Δημοκρατία της Κροατίας αναγνωρίζει επίσης τη δημόσια νομική προσωπικότητα όλων των εκκλησιαστικών οργανισμών που έχουν την εν λόγω νομική προσωπικότητα σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονικού δικαίου. 3. Η αρμόδια εκκλησιαστική αρχή μπορεί να ιδρύει, να τροποποιεί, να καταργεί ή να αναγνωρίζει εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονικού δικαίου. Η αρμόδια εκκλησιαστική αρχή ενημερώνει σχετικώς το αρμόδιο όργανο της κρατικής διοίκησης για τη σχετική καταχώριση σύμφωνα με τις προβλεπόμενες κρατικές διατάξεις. 19
Σχολιασμός άρθρου 2 Παράγραφοι: 1. Αναγνωρίζει τη ΝΠΔΔ της καθολικής εκκλησίας στην Κροατία. Η καθολική εκκλησία είναι ένας παγκόσμιος οργανισμός. Ουδέποτε η Αγία Έδρα δέχθηκε να υπάρχουν εθνικές καθολικές εκκλησίες. Η μόνη περίπτωση εθνικής καθολικής εκκλησίας είναι η περίπτωση της καθολικής εκκλησίας στην Κίνα, λόγω πολιτικών περιστάσεων, δεδομένου ότι το κομμουνιστικό καθεστώς της Κίνας δεν επιτρέπει στους Κινέζους καθολικούς επισκόπους να έχουν οποιαδήποτε επικοινωνία με τον ιεραρχικό τους προϊστάμενο, με την Αγία Έδρα. 20
Σχολιασμός άρθρου 2 (2) 2. Η Κροατία αναγνωρίζει ΝΠΔΔ για όλους τους εκκλησιαστικούς οργανισμούς που έχουν νομική προσωπικότητα σύμφωνα με το κανονικό δίκαιο. Διευκρινίζουμε ότι Το κανονικό δίκαιο της καθολικής εκκλησίας το οποίο περιέχεται στον κώδικα κανονικού δικαίου της λατινικής εκκλησίας και στον κώδικα κανόνων των ανατολικών καθολικών εκκλησιών, αναγνωρίζει για την καθολική εκκλησιαστική έννομη τάξη, και μόνο γι αυτή, την ύπαρξη μορφών νομικής προσωπικότητας δημοσίου δικαίου και ιδιωτικού δικαίου. 21
Άρθρο 2 (3) 3. Οι αρμόδιες εκκλησιαστικές αρχές, σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονικού δικαίου της καθολικής εκκλησίας, μπορούν να ιδρύουν να τροποποιούν, να καταργούν ή να αναγνωρίζουν εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα. Η σημασία αυτής της διάταξης στη συμφωνία είναι ότι το κράτος της Κροατίας αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία για την κροατική έννομη τάξη των εκκλησιαστικών αρχών της καθολικής εκκλησίας να αναγνωρίζουν εκκλησιαστικά νομικά πρόσωπα. Οι αρμόδιες εκκλησιαστικές αρχές έχουν υποχρέωση να ενημερώνουν σχετικώς το αρμόδιο κρατικό όργανο για την καταχώριση των εκκλησιαστικών οργανισμών στο κρατικό βιβλίο νομικών προσώπων. 22
Άρθρο 3 Η δημοκρατία της Κροατίας εγγυάται στην καθολική εκκλησία και στα νομικά και φυσικά της πρόσωπα την ελευθερία επικοινωνίας και διατήρησης επαφών με την Αγία Έδρα, με τις επισκοπικές συνδιασκέψεις άλλων χωρών όπως και με τις επιμέρους εκκλησίες, οργανισμούς και πρόσωπα είτε στο εσωτερικό του κράτους είτε στο εξωτερικό. 23
Σχολιασμός άρθρου 3 Η διάταξη δεν ήταν απολύτως αναγκαία, διότι το δικαίωμα επικοινωνίας των πιστών ή των οργανισμών ενός θρησκεύματος με τον κεντρικό οργανισμό τους, και με άλλους οργανισμούς του ίδιου θρησκεύματος, εμπεριέχεται στο δικαίωμα ελευθερίας εκδήλωσης της θρησκείας, όπως αυτό αναγνωρίζεται από τις διεθνείς συμβάσεις και διακηρύξεις καθώς και από το σύνταγμα της Κροατίας. Το δικαίωμα ελευθερίας της θρησκείας εμπεριέχει και το δικαίωμα επικοινωνίας μεταξύ φυσικών και νομικών προσώπων του ίδιου θρησκεύματος όπως αυτό αναγνωρίζεται από τις σχετικές δεσμεύσεις του καταληκτικού εγγράφου της συνάντησης συνεχείας της Βιέννης 1989 του ΟΑΣΕ. 24
Βιβλιογραφία 1. Διεθνής συμφωνία μεταξύ Αγίας Έδρας και της Δημοκρατίας της Κροατίας για νομικά ζητήματα 2. Σύνταγμα της Κροατίας 3. Διακήρυξη της 2 ης βατικανής συνόδου για τη θρησκευτική ελευθερία 4. Καταληκτικό έγγραφο της συνάντησης συνεχείας της Βιέννης 1989 του ΟΑΣΕ 25
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Τέλος Ενότητας Επεξεργασία: Γιώργος Μαριάς Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2016