ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ Ν. ΣΕΡΡΩΝ

ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ Ν. ΣΕΡΡΩΝ Χρηστίδης Χ. και Νικολάου Κ. Σχολή Θετικών Επιστηµών και Τεχνολογίας, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήµιο, 26335 Πάτρα Emai-l : xristidis@otenet.gr Email-2: kinikola@hol.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα εργασία, καταβλήθηκε µια προσπάθεια, να εντοπιστούν περιοχές του Νοµού Σερρών, κατάλληλες για εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταϊκών συστηµάτων. Αυτός ο στόχος επετεύχθη, αφενός µέσω µιας ενδελεχούς έρευνας του νοµικού πλαισίου το οποίο διέπει τον εθνικό χωροταξικό σχεδιασµό και αφετέρου, µέσω της επιτυχούς εφαρµογής των κριτηρίων που τίθενται από το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α. Α.Π.Ε.), στις ιδιαιτερότητες και τους περιορισµούς του παραπάνω νοµού. Η εργασία αποτελείται από δύο κύρια µέρη. Το βιβλιογραφικό και το καθαρά ερευνητικό. Η εργασία κλείνει µε την παράθεση των σηµαντικότερων συµπερασµάτων τα οποία εξήχθησαν κατά την διάρκεια της έρευνας. INVESTIGATION OF SITING CRITERIA AND POSSIBILITIES OF WIND AND SOLAR SYSTEMS IN SERRES PREFECTURE Christidis Ch. and Νikolaou Κ. School of Sciences & Technology, Hellenic Open University, 26335 Patra, Greece Emai-l : xristidis@otenet.gr Email-2: kinikola@hol.gr ABSTRACT In the present paper, an effort was undertaken, to locate available areas in the Prefecture of Serres, suitable for wind and solar systems establishment. This goal was fulfilled, through a well designed process which consists of an assiduous research of the legal issues that govern the national Spatial Planning on one side, and a successful application of the criteria enforced by the Special Framework of Spatial Planning and Sustainable Development for the Renewable Energy Sources (SFSPSD - RES) on the restrictions and the possibilities offered by the above named Prefecture. The paper consists of two parts. The bibliographical and the research one. 1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εργασία αυτή αφορά στη µελέτη και εξεύρεση περιοχών (χωροθέτηση) στις οποίες µπορεί να πραγµατοποιηθεί εγκατάσταση εφαρµογών ΑΠΕ, στο νοµό Σερρών. Στην αρχή της εργασίας γίνεται µια εισαγωγή στα διάφορα είδη των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, εστιάζοντας κυρίως στις δύο που αποτελούν το πεδίο έρευνάς της. Αυτές είναι η αιολική και η ηλιακή ενέργεια µε τις εφαρµογές τους, ανεµογεννήτριες και φωτοβολταϊκά συστήµατα αντίστοιχα. Αναλύονται τα διάφορα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά (αιολικό δυναµικό, ηλιοφάνεια ), η γνώση των οποίων χρειάζεται στην φάση της επιλογής των καταλληλότερων περιοχών. Παράλληλα η ανάλυση επεκτείνεται και στις ιδιαιτερότητες των εφαρµογών αυτών σε ότι αφορά την εγκατάσταση, έτσι ώστε να λαµβάνεται το µέγιστο των διαθέσιµων ενεργειακών αποθεµάτων. Στην συνέχεια γίνεται µια ανάλυση του δαιδαλώδους νοµικού πλαισίου το οποίο διέπει την αδειοδοτική διαδικασία για ηλεκτροπαραγωγή στην ελληνική επικράτεια. Καθώς το πλαίσιο αυτό είναι αποτέλεσµα πλειάδας διατάξεων που νοµοθετήθηκαν την τελευταία 20ετία, θεωρήθηκε πρέπον, να γίνει αναφορά σε όλους τους νόµους που επηρεάζουν σηµαντικά την διαδικασία. Ν. 2244/94 Ρύθµιση θεµάτων ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας και από συµβατικά καύσιµα και άλλες διατάξεις. Ν. 2773/99 Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ρύθµιση θεµάτων ενεργειακής πολιτικής και λοιπές διατάξεις. Ν. 3468/2006 Παραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας από Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας και Συµπαραγωγή Ηλεκτρισµού και Θερµότητας Υψηλής Απόδοσης και λοιπές διατάξεις. Ν. 3299/04 Ν. 3522/06 Αναπτυξιακός Νόµος Τροποποίηση του Αναπτυξιακού Νόµου. Γίνεται επίσης αναφορά στις περιπτώσεις των εξαιρέσεων αδειοδότησης και των σηµαντικών θεσµικών παραγόντων στον χώρο της ηλεκτροπαραγωγής µε τους οποίους εµπλέκεται ο οποιοσδήποτε ενδιαφερόµενος επενδυτής στον τοµέα της ηλεκτρικής ενέργειας Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.). ιαχειριστής Ελληνικού Συστήµατος Μεταφοράς Ηλ. Ενέργειας ( ΕΣΜΗΕ). ιαχειριστής του ικτύου (..). Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε.) Έχοντας γνώση του νοµικού πλαισίου, ο χωροταξικός σχεδιασµός της επικράτειας είναι το επόµενο βήµα. Περιλαµβάνει τις διαδικασίες και τους περιορισµούς επιλογής των κατάλληλων περιοχών, για χωροθέτηση εγκαταστάσεων αιολικών και ηλιακών εφαρµογών (και όχι µόνο), µέσω των αναλυθέντων ειδικών πλαισίων. Ν. 1650/86 Για την προστασία του περιβάλλοντος. Ν. 2742/99 Χωροταξικός σχεδιασµός και αειφόρος ανάπτυξη και άλλες διατάξεις. Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α. Α.Π.Ε.). ΚΥΑ 15393/2332/2002 ΚΥΑ 104247/2006 2

ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α. Α.Π.Ε. ΣΤΟΧΟΙ Η δηµιουργία ενός σαφούς πλαισίου για τον προσανατολισµό των επενδύσεων σε περιοχές κατάλληλες χωροταξικά, βάσει των διαθέσιµων σε εθνικό επίπεδο στοιχείων. Η καθιέρωση κανόνων και κριτηρίων χωροθέτησης που θα επιτρέπουν αφενός τη δηµιουργία βιώσιµων εγκαταστάσεων ΑΠΕ και αφετέρου την αρµονική ένταξή τους στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Η δηµιουργία ενός αποτελεσµατικού µηχανισµού χωροθέτησης των εγκαταστάσεων ΑΠΕ ώστε να επιτευχθεί ανταπόκριση στους εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους. Επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Εντοπισµός περιοχών ως κατ αρχήν κατάλληλες για την εγκατάσταση, µε βασικό κριτήριο την ύπαρξη αντίστοιχου εν δυνάµει εκµεταλλεύσιµου δυναµικού. Προσδιορισµός κατηγοριών ζωνών ασυµβατότητας / αποκλεισµού, εντός των οποίων απαγορεύεται η χωροθέτηση έργων. Καθορισµός ελαχίστων αποστάσεων της θέσης εγκατάστασης από τις γειτνιάζουσες χρήσεις γης και δραστηριότητες. ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ ιάκριση του εθνικού χώρου σε 4 κατηγορίες. Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας και Περιοχές Αιολικής Καταλληλότητας. Μέγιστες επιτρεπόµενες πυκνότητες. Περιοχές αποκλεισµού και ζώνες ασυµβατότητας. Ελάχιστες αποστάσεις. Κανόνες ένταξης στο τοπίο. ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ Ν. ΣΕΡΡΩΝ Στο µεγαλύτερο µέρος του νοµού οι ταχύτητες του ανέµου δεν ξεπερνούν τα 5 m/s, όριο το οποίο θεωρείται το κατώτατο όσον αφορά αιολικές εφαρµογές. Υπολογίστηκε ότι το 75% περίπου του νοµού Σερρών είναι ακατάλληλο για εγκατάσταση ανεµογεννητριών. Οι περιοχές οι οποίες κατέχουν αξιόλογο αιολικό δυναµικό βρίσκονται κυρίως στα Β και ΒΑ του νοµού Σερρών. Στην εγκατάσταση α/γ, οι περιοχές στις οποίες απαγορεύεται οποιαδήποτε επιχειρηµατική δραστηριότητα είναι επιγραµµατικά οι παρακάτω (ΕΠΧΣΑΑ): περιοχές ενταγµένες στο δίκτυο φύση 2000. περιοχές λατοµικής δραστηριότητας. περιοχές προστατευµένες από την συνθήκη ramsar διατηρητέα µνηµεία της φύσης. αρχαιολογικοί χώροι. αρδευόµενες περιοχές. Στην συνέχεια αναλύονται όλοι οι περιορισµοί και οι απαγορεύσεις του χωροταξικού σχεδιασµού για τον νοµό Σερρών. Αυτό πραγµατοποιείται µέσω µιας διαδικασίας καταγραφής των περιοχών του νοµού Σερρών, οι οποίες εµπίπτουν στις ζώνες απαγόρευσης εγκατάστασης ανάλογα µε την εκάστοτε εφαρµογή. 3

Σύµφωνα µε το ειδικό πλαίσιο, στις περιοχές αυτές απαγορεύεται οποιαδήποτε δραστηριότητα. Όπως προκύπτει οι περιοχές απαγόρευσης είναι οι υπαγόµενες στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 και οι αρδευόµενες περιοχές. Για τις άλλες δύο συνιστώσες οικιστικό και οδικό δίκτυο η προσέγγιση η οποία ακολουθήθηκε ήταν αυτή των ελαχίστων αποστάσεων όπως περιγράφεται στο Ειδικό Πλαίσιο. Το σηµείο στο οποίο θα πρέπει να επικεντρωθούµε είναι ότι οι περιοχές ΦΥΣΗ 2000 καταλαµβάνουν το πολύ προικισµένο Β κοµµάτι του νοµού Σερρών όσον αφορά το αιολικό δυναµικό, και έτσι ένα σηµαντικότατο µέρος µένει ουσιαστικά ανεκµετάλλευτο. Η συνολική έκταση που καταλαµβάνεται από τις περιοχές ΦΥΣΗ 2000 αντιπροσωπεύει περίπου το 29% του νοµού. Οι αρδευόµενες εκτάσεις αντίθετα, δεν καταλαµβάνουν προικισµένες αιολικά περιοχές καθώς το σύνολό τους είναι στην πεδιάδα των Σερρών, στο σύνολο της οποίας η ταχύτητα του ανέµου είναι πολύ κατώτερη του ορίου των 5m/s. ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Εδώ βλέπουµε τις περιοχές στις οποίες µπορεί να πραγµατοποιηθεί η χωροθέτηση και η εγκατάσταση α/γ. Στο χάρτη, εντοπίσθηκαν 5 περιοχές οι οποίες πληρούν τα κριτήρια για την χωροθέτησή τους ως αιολικά πάρκα και παρουσιάζονται µε ανοιχτό πράσινο χρώµα. Η συνολική έκταση των 5 αυτών περιοχών, υπολογίστηκε σε 218 χιλ. στρέµµατα Η επιλογή των περιοχών έγινε µε βασικό κριτήριο το αιολικό δυναµικό, όµως ελήφθη υπ όψιν και η εγκύτητα της χωροθετούµενης περιοχής από το υπάρχον οδικό δίκτυο, έτσι ώστε να µην απαιτηθούν πρόσθετα µεγάλα κονδύλια για διάνοιξη οδού πρόσβασης για επιθεώρηση και επισκεψιµότητα. Το σύνολο αυτής της έκτασης δίνει µια δυνατότητα χωροθέτησης η οποία υπαγορεύεται από το ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασµού και αειφόρου ανάπτυξης. Ο Ν. Σερρών δεν ανήκει στις περιοχές αιολικής προτεραιότητας. Εποµένως, σύµφωνα µε τα υπαγορευόµενα από το ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασµού και αειφόρου ανάπτυξης για ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, για να ικανοποιηθεί το κριτήριο της µέγιστης πυκνότητας µπορούν να εγκατασταθούν σε πρώτη φάση 0,66 τυπικές α/γ ανά 1000 στρέµµατα. Με το σκεπτικό που παρουσιάστηκε παραπάνω εποµένως, στα 218 χιλ. στρέµµατα διαθέσιµης γης, µπορούν να εγκατασταθούν 144 τυπικές Α/Γ. Να επισηµανθεί στο σηµείο αυτό ότι τυπική α/γ αποδίδει ονοµαστική ισχύ ίση µε 2 ΜW. Η αποδιδόµενη ισχύς από το σύνολο των α/γ, είναι εποµένως 288 ΜW. Θεωρώντας ότι οι εν λόγω Α/Γ θα αποδίδουν µόνο 4

στο 30% της ετήσιας λειτουργίας, προκύπτει ότι η ετήσια παραγωγή ενέργειας από τις εγκατεστηµένες α/γ θα ισούται µε 757 GWh/έτος (288MW*30%*8.760h). Αυτό το ποσό ενέργειας ισούται µε το 128% της απαιτούµενης ηλεκτρικής ενέργειας η οποία καταναλώθηκε στο Ν. Σερρών, και µε το 8,7% των ηλεκτρικής ενεργειακών αναγκών ολόκληρης της περιφέρειας, κατά το 2006 Τέλος αν γίνει αντιπαραβολή των αποτελεσµάτων της παρούσας εργασίας µε τις εκτιµήσεις του ΚΑΠΕ όσον αφορά το Ν. Σερρών, διαπιστώνεται ότι, η παραγόµενη ενέργεια από το πλήθος των α/γ της εργασίας (144 α/γ) αντιπροσωπεύει το 37% της κατ εκτίµηση ενέργειας που παράγεται σύµφωνα µε το ΚΑΠΕ. Το προαναφερθέν πλήθος των α/γ εκφράζει την δυνατότητα χωροθέτησής τους, στις προεπιλεγµένες περιοχές που φαίνονται στον χάρτη, χωρίς να έχει ληφθεί υπ όψιν η υφιστάµενη κατάσταση στον Ν. Σερρών. Από τα στοιχεία του ΥΠΑΝ φαίνεται ότι στην θέση «ΚΟΡΥΦΗ» του ήµου Σιδηροκάστρου, δραστηριοποιείται η εταιρία «ΑΙΟΛΙΚΗ ΣΙ ΗΡΟΚΑΣΤΡΟΥ ΑΕ» µε παρουσία 28 α/γ ονοµαστικής ισχύος 850 KW εκάστη, συνολικής ισχύος 23,8 ΜW. Από το τοπογραφικό της περιοχής, γίνεται αντιληπτό ότι η περιοχή εγκατάστασης αυτών των α/γ, βρίσκεται εντός των ορίων µιας από τις επιλεγείσες περιοχές προς εγκατάσταση α/γ. Για να υπολογιστεί εποµένως η δυνατότητα επιπλέον εγκατάστασης α/γ στο Ν. Σερρών θα πρέπει να ληφθεί υπ όψιν και η ύπαρξη των 28 παραπάνω α/γ, µε συνέπεια την µείωση του τελικού αριθµού α/γ που δύνανται να εγκατασταθούν. Το ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασµού και αειφόρου ανάπτυξης για ανανεώσιµες πηγές ενέργειας παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες για την εκτίµηση του περιθωρίου εγκατάστασης α/γ, οδηγίες οι οποίες θα ακολουθηθούν για τον υπολογισµό του ακριβούς αριθµού α/γ στις εν λόγω περιοχές. Σύµφωνα µε ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασµού και αειφόρου ανάπτυξης για ανανεώσιµες πηγές ενέργειας θα πρέπει να γίνει η αναγωγή των 28 α/γ (850 KW) σε αριθµό τυπικών α/γ. Αυτό είναι απαραίτητο διότι και στο ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασµού και αειφόρου ανάπτυξης η κάλυψη υπολογίζεται σε τυπικές α/γ. Αριθµός τυπικών α/γ (α.τ. α/γ) = (28*850) /2000 =11.9 12 α/γ Άρα η δυνατότητα εγκατάστασης α/γ στα όρια του Ν. Σερρών σύµφωνα µε το ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασµού και αειφόρου ανάπτυξης για ανανεώσιµες πηγές ενέργειας περιορίζεται στις 132 (144-12). Η ισχύς που θα παράγεται είναι 264 MW, παράγοντας ενέργεια ίση µε 694 GWh/έτος. Αυτό το τεράστιο ποσό ενέργειας που θα παράγεται, αντιστοιχεί στο 117% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας του Ν. Σερρών κατά το έτος 2006. ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Σε αντίθεση µε το αιολικό δυναµικό η εκτίµηση του οποίου απαιτεί λεπτοµερή γνώση του ανάγλυφου της περιοχής όπως αναλύθηκε στην προηγούµενη παράγραφο, η ανάλυση του φωτοβολταϊκού δυναµικού (όπως συνηθίζεται να ονοµάζεται) προκύπτει από αντίστοιχο χάρτη για την εκάστοτε περιοχή ενδιαφέροντος. Ο χάρτης φωτοβολταϊκού δυναµικού δίνει την αναµενόµενη ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ένα φωτοβολταϊκό στοιχείο ισχύος 1 KW,όταν αυτά τοποθετούνται στην βέλτιστη γωνία. Από χάρτη, φαίνεται ότι τοποθέτηση αντίστοιχου συστήµατος στον νοµό Σερρών, αναµένεται να παράγει από 1150-1250 ΚWh/ ΚWp ανάλογα την περιοχή. 5

Οι περιοχές στις οποίες απαγορεύεται η εγκατάσταση φ/β στοιχείων, είναι: Περιοχές ενταγµένες στο ίκτυο Φύση 2000. ιατηρητέα µνηµεία της φύσης. Αρχαιολογικοί χώροι Οι αρδευόµενες εκτάσεις. Τα δάση. Οι 4 πρώτες περιοχές απαγόρευσης είναι κοινές για αιολικές και ηλιακές εφαρµογές. Στην περίπτωση όµως της εγκατάστασης των Φ/Β συστηµάτων προστίθενται και τα δάση. Καθώς προσδιορίστηκε στο ΕΠΧΣΑΑ - ΑΠΕ, η χωροθέτηση φ/β στοιχείων θα πρέπει να πραγµατοποιηθεί σε περιοχές µε χαµηλό υψόµετρο κάτω των 350 µ. Στο χάρτη αποτυπώθηκαν οι περιοχές δυνατής εγκατάστασης φ/β συστηµάτων (κάτω από 350 µ) σε συνδυασµό µε τις δύο κυριότερες συνιστώσες απαγόρευσης χωροθέτησης τέτοιων εγκαταστάσεων που δεν είναι άλλες από τις περιοχές ενταγµένες στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 και τις αρδευόµενες περιοχές. Οι περιοχές στις οποίες θα εγκατασταθούν τα φ/β πλαίσια, θα επιλεγούν στο πράσινο χρώµα του χάρτη. Το οικιστικό και οδικό δίκτυο είναι δύο παράµετροι που δεν αποτελούν ουσιαστικό περιορισµό στην εγκατάσταση φ/β συστηµάτων, καθώς αυτά µπορούν να εγκατασταθούν και δίπλα στους δρόµους. Στο χάρτη αποτυπώνονται όµως για την πιο ρεαλιστική επιλογή των θέσεων. 6

Για την χωροθέτηση φ/β εγκαταστάσεων, εντοπίστηκαν 7 περιοχές οι οποίες καλύπτουν συνολική έκταση 278 χιλ. στρέµµατα. Οι περιοχές χωροθέτησης επιλέγησαν σύµφωνα µε τις υποδείξεις του ΕΠΧΣΑΑ για δυνατότητα πρόσβασης και επισκεψιµότητας των εγκαταστάσεων από το υπάρχον οδικό δίκτυο. Με την βοήθεια του ίδιου λογισµικού το οποίο υπολόγισε την έκταση στην περίπτωση των αιολικών εγκαταστάσεων, επιλεγµένη επιφάνεια για την περίπτωση φ/β εγκαταστάσεων είναι 278 χιλ. στρέµ. Με δεδοµένο ότι µε την τεχνολογία που υπάρχει σήµερα, για την εγκατάσταση ενός φ/β συστήµατος ισχύος 100 KW απαιτείται έκταση 2 στρεµ, τότε εύκολα υπολογίζεται ότι η παραγόµενη από τον ήλιο ισχύς για το σύνολο της παραπάνω επιφάνειας (278 χιλ. στρέµ), είναι ίση µε 13,9 GW. Όπως είδαµε προηγουµένως ένα φ/β σύστηµα ονοµαστικής ισχύος 1 KWp αποδίδει στον Ν Σερρών περίπου 1.200 KWh. Άρα η ετήσια παραγωγή ενέργειας εκτιµάται ότι είναι ίση µε 16.680 GWh. Αυτή η τιµή υπερκαλύπτει 2 φορές το ετήσιο σύνολο των ενεργειακών αναγκών ολόκληρης της Περιφέρειας. Το τεράστιο αυτό ποσό ηλεκτρικής ενέργειας µπορεί να παραχθεί µε την βοήθεια πάνελ διαφόρων διαστάσεων τα οποία είναι ευρέως διαθέσιµα στην ελληνική αγορά. Για να δοθεί µια τάξη µεγέθους ως προς το πλήθος των φ/β πάνελ τα οποία απαιτούνται για την παραγωγή της παραπάνω ενέργειας, παρατίθενται οι παρακάτω υπολογισµοί. Σαν βάση υπολογισµού θα ληφθεί τυπικό πάνελ διαστάσεων 1,8m x 0,8m το οποίο, ανάλογα µε την τεχνολογία µπορεί να παράγει από 170 230 W στην βέλτιστη γωνία τοποθέτησης. Στον υπολογισµό θα λάβουµε υπ όψιν µια µέση τιµή 200 W. Με αυτά σαν δεδοµένα, ο αριθµός των πάνελς (Ν) µπορεί να υπολογιστεί προσεγγιστικά ως εξής: Ν = 13,9 * 10 9 / 200 => Ν = 69.500.000 πάνελς Η τιµή βέβαια αυτή των πάνελς είναι εντελώς προσεγγιστική, καθώς ο ακριβής αριθµός των πάνελς είναι ένα καθαρά γεωµετρικό πρόβληµα το οποίο έχει να κάνει κυρίως µε την διαµόρφωση του εδάφους, παράγοντας ο οποίος δεν κατέστη δυνατόν να ληφθεί υπ όψιν στα πλαίσια της παρούσας εργασίας. 7

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Για την χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων εντοπίστηκαν 218 χιλ. στρέµµατα, µέσα στα οποία µπορούν να τοποθετηθούν 132 τυπικές α/γ. Η αναµενόµενη ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αγγίζει τα 694 GWh. Εντοπίστηκαν 278 χιλ. στρέµµατα για εγκατάσταση φ/β συστηµάτων µε ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 16.680 GWh. Κλείνοντας, θα πρέπει να επισηµανθεί ότι κατά την επιλογή περιοχών για εγκατάσταση αιολικών και φ/β εγκαταστάσεων, υπήρξε πρόβλεψη έτσι ώστε να µην επιλεγούν περιοχές οι οποίες να εξυπηρετούν και τις δύο προαναφερθείσες εφαρµογές. Αυτό έγινε διότι η συνύπαρξη αιολικών και φ/β συστηµάτων δεν έχει επεκταθεί σαν εφαρµογή στην ελληνική επικράτεια. Έτσι, τα ποσά της ενέργειας που υπολογίστηκαν από την χωροθέτηση των δύο αυτών συστηµάτων µπορούν να προστεθούν, συµβάλλοντας ακόµη περισσότερο στην λύση του ενεργειακού προβλήµατος. Πέρα από τον υπολογισµό της αναµενόµενης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από την εγκατάσταση αιολικών και Φ/Β συστηµάτων πλήθος συµπερασµάτων εξήχθησαν κατά την διάρκεια της απαιτούµενης έρευνας για την συγγραφή της εργασίας, τα σηµαντικότερα των οποίων επιγραµµατικά είναι : Το τµήµα των ενεργειακών αναγκών της χώρας το οποίο καλύπτεται, µε ηλεκτρική ενέργεια παραγόµενη από αιολική και ηλιακή ενέργεια, είναι στην παρούσα φάση σχεδόν µηδαµινό. Αυτή η θλιβερή κατάσταση αναµένεται να αλλάξει, λόγω και των εθνικών υποχρεώσεων έναντι αντίστοιχης ευρωπαϊκής οδηγίας. Η διαδικασία αδειοδότησης για ηλεκτροπαραγωγή από Α.Π.Ε. είναι περίπλοκη και εξαιρετικά χρονοβόρα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα την αποθάρρυνση των υποψήφιων επενδυτών. Η έναρξη ισχύος του Ν. 3468/06 είχε ευεργετικές επιπτώσεις ως προς την διευκόλυνση της διαδικασίας αδειοδότησης, το πρόβληµα όµως εν πολλοίς παραµένει. Με την ψήφιση του Ε.Π.Χ.Σ.Α.Α. Α.Π.Ε. από την Βουλή των Ελλήνων, άρχισε να ξεκαθαρίζει το τοπίο όσον αφορά τον εθνικό χωροταξικό σχεδιασµό. Κυρίως το ακανθώδες ζήτηµα των περιοχών εγκατάστασης εφαρµογών ΑΠΕ, αρχίζει να εξετάζεται τεχνοκρατικά, έξω από κοντόφθαλµες και τοπικιστικές προσεγγίσεις, λαµβάνοντας όµως παράλληλα υπ όψιν και τις, µέσα σε λογικά πλαίσια οικολογικές ευαισθησίες. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Γκουλιάρας Π., Γκουλιάρας., Γκουλιάρας Φ., Μελέτη και κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου για κάλυψη ενεργειακών εφαρµογών σε παραγωγικές µονάδες. Συµπεράσµατα και προοπτικές, από τα πρακτικά του 7 ου Εθνικού Συνεδρίου για τις ΑΠΕ, Πάτρα, 2006 Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης, Ενέργεια, Περιβάλλον και Επιχειρηµατικότητα: Προτάσεις για τον ενεργειακό τοµέα στον ελληνικό χώρο, Νοέµβριος 2003 Κανελλόπουλος., Αιολική Ενέργεια, Σχεδιάζοντας στις Αυλές των Ανέµων, 2008, Εκδόσεις ΙΩΝ, ISBN 978-960-411-644-7 ΚΑΠΕ, Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας και Περιβάλλον, πρόγραµµα Ε.Π.Ε.3.4.6., 1997 ΚΑΠΕ, Εγχειρίδιο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας, Αιολική Ενέργεια, πρόγραµµα ALTENER, Αθήνα, 1998 ΚΑΠΕ, Εγχειρίδιο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας, Φωτοβολταϊκά Συστήµατα, πρόγραµµα Ε.Π.Ε. 3.4.6., 1999α 8

ΚΑΠΕ, Εγχειρίδιο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας, Παθητικά Ηλιακά Συστήµατα, πρόγραµµα ALTENER, 1999β ΚΑΠΕ, Οδηγός τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, Πρόγραµµα Leonardo da Vinci1999, Αθήνα, 2001 ΚΑΠΕ, Ετήσια Έκθεση 2006, Πεπραγµένα 2006- Προγραµµατισµός ράσεων 2007, 2006 Μπεργελές Γ., Ανεµογεννήτριες, 1994, Εκδόσεις Συµεών Ο.Ε., ISBN960-7346-19-x Μπινόπουλος Ε. Χαβιαρόπουλος Π. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αιολικών πάρκων: Μύθος και πραγµατικότητα, ΚΑΠΕ Οικονόµου ηµήτριος, Εναλλακτικές προσεγγίσεις του ζητήµατος του χωροταξικού σχεδιασµού των ΑΠΕ, (www.hellasres.gr/greek/themata/reports-fr.htm) Αθήνα, 2004 ΡΑΕ, Έκθεση πεπραγµένων Απρίλιος 2004- εκέµβριος 2006, Αθήνα, 2004 ΡΑΕ, Έκθεση πεπραγµένων Απρίλιος 2004- εκέµβριος 2006, Αθήνα, 2007 Τσούτσος Θ., Σκίκος Γ., Ανανεώσιµες/εναλλακτικές και ήπιες µορφές ενέργειας, Εισαγωγή στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Τεύχος β1, ΕΑΠ, Πάτρα, 1999 Φραγκάκης Ν. Φωτοβολταϊκά Συστήµατα. Αθήνα 2007 9