ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ στον Άγιο Παύλο Βραζιλίας ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ. Ενημερωτικό Δελτίο

ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ στον Άγιο Παύλο Βραζιλίας ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Ενημερωτικό Δελτίο Οικονομικές εξελίξεις στη Βραζιλία Διμερείς οικονομικές και εμπορικές σχέσεις Οκτώβριος 2016 Περιεχόμενα Οικονομία... 1 Συνταγματική αναθεώρηση για το πάγωμα των κρατικών δαπανών... 1 Μείωση βασικού επιτοκίου μετά από τέσσερα χρόνια... 1 Αύξηση του πρωτογενούς ελλείμματος... 1 Προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας... 1 Στο 11,8% η ανεργία το τρίτο τρίμηνο...2 Τομείς οικονομικής δραστηριότητας, επιχειρήσεις...2 Πρόγραμμα ΣΔΙΤ βραζιλιανής πολιτείας Bahia, 2016 2017...2 80% των παιδιών και εφήβων χρησιμοποιούν internet...3 Συνεχίζεται η αύξηση της ταξιδιωτικής δαπάνης εξωτερικού...3 Αύξηση πρόθεσης ταξιδιού το Σεπτέμβριο...4 Εξαγορά της Parati από την Kellogg...4 Διμερείς σχέσεις, σχέσεις με οικονομικές ενώσεις, οργανισμούς και ομάδες χωρών...4 Συνεργασία ΕΓΔΕ INPI για την ταχεία επεξεργασία διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας...4 8 η Σύνοδος χωρών BRICS...5 Διμερής Συμφωνία Δανεισμού Βραζιλίας ΔΝΤ...5 Εξέλιξη εμπορικού ισοζυγίου Ελλάδας Βραζιλίας...6 Εξαγωγές Ελληνικών προϊόντων στη Βραζιλία (ευρώ)...6 Εισαγωγές Βραζιλιανών προϊόντων στην Ελλάδα (ευρώ)...8 Συντάκτρια: Γεωργία Βελέντζα Γραμματέας ΟΕΥ Α Avenida Paulista 2073, Conj. Nacional, Horsa II, 23º andar - conj. 2303 CEP. 01311-940 São Paulo SP Τηλ.: +55 11 32831231, 32510675 Fax: +55 11 32621096 ecocom-spa@mfa.gr, www.agora.mfa.gr/br119

Οικονομία Συνταγματική αναθεώρηση για το πάγωμα των κρατικών δαπανών Πέρασε από δύο ψηφοφορίες στη Βουλή το σχέδιο συνταγματικής αναθεώρησης για το πάγωμα των ομοσπονδιακών δαπανών, με ισχύ 20 χρόνων και δυνατότητα αναθεώρησης μόνο από το 10 ο χρόνο και μετά. Το μέτρο θα ισχύει από το 2017 για όλα τα ομοσπονδιακά όργανα της εκτελεστικής εξουσίας, εκτός των υπουργείων υγείας και παιδείας, για τα οποία το όριο δαπανών θα αρχίσει να εφαρμόζεται το 2018. Η δαπάνη κάθε χρόνου θα είναι ίση με αυτήν του προηγούμενου, προσαυξημένη κατά το ποσοστό του πληθωρισμού. Σε περίπτωση υπέρβασης του ορίου δαπάνης, ο φορέας παραβάτης θα χάνει τον επόμενο χρόνο το δικαίωμα αναπροσαρμογής των μισθών των υπαλλήλων του, προκήρυξης διαγωνισμών πρόσληψης προσωπικού, κα. Η συνταγματική αναθεώρηση θα ισχύσει, εφόσον το σχέδιο ψηφιστεί δύο φορές και στη Γερουσία. Μείωση βασικού επιτοκίου μετά από τέσσερα χρόνια Η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής της Κεντρικής Τράπεζας της Βραζιλίας μείωσε το βασικό επιτόκιο κατά 0,25 μονάδες, το οποίο ανέρχεται πλέον σε 14,00%. Πρόκειται για την πρώτη μείωση μετά από τέσσερα χρόνια νομισματικού περιορισμού. Η αγορά ανέμενε την εξέλιξη, δεδομένου ότι ο πληθωρισμός ακολουθεί πτωτική πορεία (8,48 στο δωδεκάμηνο μέχρι το Σεπτέμβριο) και φαίνεται πως η συνταγματική αναθεώρηση για το πάγωμα των κρατικών δαπανών θα προχωρήσει, ενώ υπάρχει συναίνεση ως προς το ότι η οικονομία χρειάζεται επιπλέον ώθηση για να επιστρέψει σε ανάπτυξη. Ωστόσο, εκτιμάται ότι η μικρή μείωση του βασικού επιτοκίου, ιδίως από μόνη της, δεν πρόκειται να φέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Αναμένεται ότι στην τελευταία συνεδρίαση του χρόνου, στο τέλος Νοεμβρίου, η Επιτροπή θα μειώσει περαιτέρω το βασικό επιτόκιο. Αύξηση του πρωτογενούς ελλείμματος Σε 26,5 δισ. ρεάις ανήλθε το πρωτογενές έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης το Σεπτέμβριο. Οι περιφερειακές κυβερνήσεις (πολιτείες και δήμοι) κατέγραψαν έλλειμμα 298 εκ. ρεάις, ενώ οι κρατικές επιχειρήσεις πρωτογενές πλεόνασμα 154 εκ. Έτσι, στο δωδεκάμηνο μέχρι το Σεπτέμβριο το πρωτογενές έλλειμμα ανήλθε σε 188,327 δισ. ρεάις, ή 3,08% του ΑΕΠ. Το αντίστοιχο προηγούμενο δωδεκάμηνο το πρωτογενές έλλειμμα αναλογούσε στο 2,78% του ΑΕΠ. Προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα της Κεντρικής Τράπεζας (28/10), η πρόβλεψη παραμένει για ύφεση το 2016, με τους οικονομολόγους και αναλυτές που συμμετέχουν να διορθώνουν αρνητικά την εκτίμησή τους, καθώς την τοποθετούν στο 3,30%, από 3,14% τον προηγούμενο μήνα. Ανάπτυξη 1,21% αναμένεται το 2017, από 1,30% που ήταν η πρόβλεψη τον προηγούμενο μήνα. 1

Καταγράφονται ακόμα οι εξής εκτιμήσεις για το 2016: ποσοστό πληθωρισμού 6,88% και μέση ετήσια ισοτιμία με δολάριο 3,43. Στο τέλος του χρόνου, το νόμισμα των αναμένεται να φτάσει τα 3,20 ρεάις. Δολάριο και ευρώ έχουν υποτιμηθεί ως προς το ρεάλ κατά 24,4% και 23,8% από το υψηλό του έτους. Στο 11,8% η ανεργία το τρίτο τρίμηνο Σε 11,8% ανήλθε το ποσοστό της ανεργίας στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό το τρίτο τρίμηνο, από 11,2% το προηγούμενο τρίμηνο και 8,9% το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο ανεργίας για την περίοδο από την έναρξη της χρονολογικής σειράς. Ο αριθμός των ανέργων ανήλθε σε 12 εκ. και το πραγματικό μέσο εισόδημα σε 2.015 ρεάις, μείωση 2,1% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, αλλά αύξηση 0,9% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Τομείς οικονομικής δραστηριότητας, επιχειρήσεις Πρόγραμμα ΣΔΙΤ βραζιλιανής πολιτείας Bahia, 2016 2017 Η Κυβέρνηση της βραζιλιανής πολιτείας Bahia σχεδιάζει την κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση έργων υποδομής με το σύστημα των συμπράξεων δημόσιου ιδιωτικού τομέα. Στον πίνακα που ακολουθεί συνοψίζονται τα ώριμα έργα του προγράμματος ΣΔΙΤ για τα έτη 2016 2017. Άλλα έργα που σχεδιάζονται σε επίπεδο πολιτείας αφορούν την κατασκευή και εξοπλισμό 28 πολυκλινικών, 3 νέων νοσοκομείων, 2 αεροδρομίων, σιδηροδρόμου και λιμανιού. Υπενθυμίζεται ότι το αεροδρόμιο της πρωτεύουσας Salvador και ο σιδηρόδρομος EF-334 έχουν ενταχθεί στο ομοσπονδιακό πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων (βλ. Ενημερωτικό Δελτίο Σεπτεμβρίου). Πρόγραμμα ΣΔΙΤ πολιτείας Bahia 2016 / 2017 Έργο Περιγραφή Χρονοδιάγραμμα Επένδυση Τραμ της πρωτεύουσας Salvador Διαδρομή Comércio São Luiz. 20 χλμ., 23 στάσεις. Ολοκλήρωση σε 36 μήνες. Εκτιμώμενη ετήσια απόδοση 112 εκ. ρεάις. Δημόσια διαβούλευση μέχρι το τέλος 2016. Διαγωνισμός το 2017 852 εκ. Σύστημα αυτοκινητοδρόμων ΒΑ-052 Αναβάθμιση και συντήρηση του συστήματος αυτοκινητοδρόμων BA052, BA148, BA432 και BA160, συνολικά 685 χλμ. Χρηματοδότηση από βραζιλιανή αναπτυξιακή τράπεζα BNDES, Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης IDB και Διεθνή Οργανισμό Χρηματοδότησης της Παγκόσμιας Τράπεζας IFC. Διαγωνισμός μέχρι το Νοέμβριο 2016 300 εκ. Ευρυζωνικό δίκτυο Σχεδιασμός, υλοποίηση και λειτουργία δικτύου υψηλής ταχύτητας (+100MB/s) σε όλους τους δήμους της Bahia Δημόσια διαβούλευση Απρίλιος 2017 140 εκ. 2

Πρόγραμμα ΣΔΙΤ πολιτείας Bahia 2016 / 2017 Έργο Περιγραφή Χρονοδιάγραμμα Επένδυση 150 εκ. Δημόσια διαβούλευση Αποχέτευση 20 χλμ. αγωγών Νοέμβριος 2016 Δυτικό σύστημα αυτοκινητοδρόμων Κατασκευή και λειτουργία. Περιλαμβάνει τη γέφυρα Salvador-Itaparica (12 χλμ.) και τη σύνδεσή της με τους αυτοκινητοδρόμους BA 001 και BR 242 (150 χλμ.) Θα προχωρήσει εφόσον υπάρξει σοβαρό επενδυτικό ενδιαφέρον 2 δισ. 80% των παιδιών και εφήβων χρησιμοποιούν internet Σύμφωνα με έρευνα της TIC Kids, 23,7 εκ. παιδιά και έφηβοι μεταξύ 9 και 17 χρόνων χρησιμοποιούν το διαδίκτυο στη Βραζιλία. Ο αριθμός αντιπροσωπεύει το 80% του συνόλου των βραζιλιανών στη συγκεκριμένη ηλικιακή κατηγορία. Τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης καταγράφονται στις νότιες (90%) και νοτιοανατολικές πολιτείες (88%). Στο βορρά το ποσοστό είναι 56%, στα βορειοανατολικά 71% και στα κεντροδυτικά 85%. Μεταξύ των χρηστών, το ποσοστό εκείνων που συνδέονται περισσότερο από μια φορά την ημέρα αυξήθηκε από 21% το 2014 σε 66% το 2015. Στην ηλικιακή κατηγορία 15 17 ετών, το ποσοστό εκείνων που συνδέονται περισσότερο από μια φορά την ημέρα αυξήθηκε από 17% το 2014 σε 77% το 2015. Το 83% χρησιμοποιεί κυρίως κινητό τηλέφωνο για την πρόσβαση στο διαδίκτυο (από 82% το 2014), το 38% ηλεκτρονικό υπολογιστή (από 56%) και το 21% tablet (από 32%). Αποκλειστικά μέσω κινητού τηλεφώνου έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο το 31% των παιδιών και νέων, ποσοστό που φτάνει το 41% για όσους ζουν σε αγροτικές περιοχές και το 53% για τους κατοίκους του βορρά. Μεταξύ των κοριτσιών, 84% συνδέεται για να κάνει σχολικές εργασίες και 77% για να στείλει άμεσα μηνύματα. Μεταξύ των αγοριών, 73% για να κάνει σχολικές εργασίες και 78% για να στείλει μηνύματα. 78% του συνόλου χρησιμοποιεί κοινωνικά δίκτυα. Συνεχίζεται η αύξηση της ταξιδιωτικής δαπάνης εξωτερικού Σε 1,294 δισ. διαμορφώθηκε η ταξιδιωτική δαπάνη εξωτερικού των βραζιλιανών το Σεπτέμβριο, αύξηση 2,7% σε σχέση με τον ίδιο μήνα πέρσι. Πρόκειται για το δεύτερο συνεχόμενο μήνα αύξησης της ταξιδιωτικής δαπάνης από τον Ιανουάριο του 2015. Στο σύνολο του εννεαμήνου πάντως, η ταξιδιωτική δαπάνη ανήλθε σε 10,48 δισ., μείωση 26% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Οικονομική κρίση, αύξηση της ανεργίας, υψηλό επίπεδο πληθωρισμού και υπερχρέωση των νοικοκυριών, οδήγησαν στον περιορισμό της ταξιδιωτικής δαπάνης εξωτερικού των βραζιλιανών. Η ευνοϊκότερη ισοτιμία με δολάριο και ευρώ σε σχέση με τις αρχές του χρόνου (βλ. είδηση «Προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας»), όπως και η προσδοκία βελτίωσης του οικονομικού κλίματος, εξηγούν τη διαφαινόμενη αλλαγή τάσης στην ταξιδιωτική δαπάνη. 3

Ωστόσο, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, συνεχίστηκε για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο η υποχώρηση των αφίξεων βραζιλιανών στη Χώρα. Στο εξάμηνο ανήλθαν σε 18.811, μείωση 35,4% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Δεδομένης της επιβράδυνσης της οικονομικής δραστηριότητας στη Βραζιλία, αλλά και των συνθηκών ασφάλειας στην Τουρκία, μέσω της οποίας πολλοί βραζιλιανοί επισκέπτονται την Ελλάδα (η Turkish Airlines διαθέτει απευθείας πτήση μεταξύ Αγίου Παύλου και Κωνσταντινούπολης), παραμένει επιτακτική η ανάγκη ενεργού και συνεπούς προβολής του ελληνικού τουρισμού στη Βραζιλία, όπως και η αξιοποίηση συνεργειών με άλλες χώρες / αεροπορικές εταιρίες. Στα θετικά για την προοπτική του ελληνικού τουρισμού, η συνεχιζόμενη πορεία ανατίμησης του ρεάλ. Αύξηση πρόθεσης ταξιδιού το Σεπτέμβριο Σύμφωνα με έρευνα του Υπουργείου Τουρισμού, το ποσοστό των βραζιλιανών που προτίθενται να ταξιδέψουν το επόμενο εξάμηνο ανήλθε στο υψηλότερο επίπεδο του έτους, φτάνοντας το 24,3% των ερωτηθέντων. Το αντίστοιχο ποσοστό ένα χρόνο πριν ήταν 22,5%. Από αυτούς που σκοπεύουν να ταξιδέψουν το 80,3% προτιμά εγχώριου προορισμούς, από 81,7% το 2015. Οι διεθνείς προορισμοί είναι στα σχέδια του 17,8% όσων προτίθενται να ταξιδέψουν, από 15,1% το 2015. Εξαγορά της Parati από την Kellogg Η Kellogg () ανακοίνωσε την εξαγορά της βραζιλιανής Parati έναντι 429 εκ. δολαρίων. Η Parati παράγει μπισκότα, δημητριακά πρωινού και συναφή και η εξαγορά της είναι η μεγαλύτερη της Kellogg στη Λατινική Αμερική. Διμερείς σχέσεις, σχέσεις με οικονομικές ενώσεις, οργανισμούς και ομάδες χωρών Συνεργασία ΕΓΔΕ INPI για την ταχεία επεξεργασία διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και το Υπουργείο Βιομηχανίας, Εξωτερικού Εμπορίου και Υπηρεσιών της Βραζιλίας υπέγραψαν κοινό ανακοινωθέν με το οποίο ανανεώνουν τη διμερή τους συνεργασία και ξεκινούν συζητήσεις για τη θέσπιση πιλοτικού προγράμματος ταχείας επεξεργασίας διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (Patent Prosecution Highway, PPH), που αναμένεται να επιταχύνει τη διαδικασία και να μειώσει το κόστος κατοχύρωσης για τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα με το ΕΓΔΕ, το 2015 υποβλήθηκαν περισσότερες από 600 βραζιλιανές αιτήσεις κατοχύρωσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στον οργανισμό, ενώ οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές αιτήσεις προς το βραζιλιανό Ινστιτούτο Διανοητικής Ιδιοκτησίας ξεπέρασαν τις 11.000. 4

8 η Σύνοδος χωρών BRICS Στη διάρκεια της 8ης Συνόδου Κορυφής των χωρών BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική), που πραγματοποιήθηκε στις 15 και 16 Οκτωβρίου στη Goa της Ινδίας, εγκρίθηκε ο Κανονισμός λειτουργίας της Επιτροπής Τελωνειακής Συνεργασίας των BRICS και υπογράφηκαν Μνημόνια Κατανόησης για τη δημιουργία αγροτικού ερευνητικού προγράμματος και για τη συνεργασία στο πεδίο της διπλωματικής εκπαίδευσης. Εξάλλου, σύμφωνα με έκθεση του προέδρου της επενδυτικής τράπεζας των BRICS, New Development Bank (NDB), τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της η τράπεζα προσέφερε στις πέντε χώρες δάνεια ύψους 911 εκ. δολαρίων για έργα ΑΠΕ. Το 2017 εκτιμά ότι θα εκταμιεύσει άλλα 2,5 δισ., ενώ εξετάζει την ίδρυση περιφερειακού γραφείου στη Νότιο Αφρική. Η NDB εξετάζει ακόμα το ενδεχόμενο συμμετοχής στο κεφάλαιό της και άλλων χωρών, με τη Ρωσία να εμφανίζεται απρόθυμη να γίνουν δεκτές αυτή τη στιγμή ευρωπαϊκές χώρες. Αίγυπτος, Ιαπωνία και Ιράν φέρονται να έχουν ζητήσει πληροφορίες για συμμετοχή στην τράπεζα. Τέλος, η ινδική πρόταση ίδρυσης οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης των BRICS δίχασε τη βραζιλιανή κυβέρνηση, με το Υπουργείο Εξωτερικών Σχέσεων να υποστηρίζει τελικά την ιδέα, ενώ Κεντρική Τράπεζα και Υπουργείο Οικονομικών ήταν αντίθετοι στο ενδεχόμενο, εκτιμώντας ότι μια κρατικά ελεγχόμενη εταιρία πιστοληπτικής αξιολόγησης δεν θα είχε αξιοπιστία στην αγορά, ενώ υποστήριξή της από τη Βραζιλία, ειδικά αυτή τη στιγμή που επιχειρεί να επανακτήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, θα λειτουργούσε αρνητικά. Και ενώ όλες οι κεντρικές τράπεζες των BRICS ήταν αντίθετες στην πρόταση, τελικά υπό την πίεση της Ινδίας, συμφωνήθηκε η ίδρυση της εταιρίας να συμπεριληφθεί στη Διακήρυξη της Goa, ως αντικείμενο προς περαιτέρω διερεύνηση. Οι απόψεις για το κατά πόσο η ιδέα θα προχωρήσει διίστανται. Αναφέρεται ότι Κίνα και Ρωσία ήταν εξαρχής αρνητικές στο ενδεχόμενο και ότι αν είχαν την υποστήριξη της Βραζιλίας, η πρόταση θα είχε εγκαταλειφθεί οριστικά. Η Ινδία εκτιμά ότι οι αξιολογήσεις των τριών μεγάλων διεθνών οίκων περιορίζουν την πιστοληπτική ικανότητα των αναπτυσσόμενων χωρών και επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξή τους. Προτείνει τη δημιουργία μιας ιδιωτικής εταιρίας, με τον εκάστοτε παραγγέλοντα να πληρώνει το κόστος της αξιολόγησης του εκδότη των χρεογράφων, αντί του μοντέλου που εφαρμόζουν οι μεγάλες διεθνείς εταιρίες αξιολόγησης (το κόστος, στις περισσότερες περιπτώσεις, αναλαμβάνει ο εκδότης των τίτλων). Διμερής Συμφωνία Δανεισμού Βραζιλίας ΔΝΤ Η Βραζιλία είναι μια από τις 25 χώρες που συνήψαν Διμερή Συμφωνία Δανεισμού με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τον Οκτώβριο. Η Συμφωνία με τη Βραζιλία προβλέπει ότι το ΔΝΤ μπορεί να δανειστεί από τη χώρα μέχρι 10 δισ. το αργότερο ως το 2020. Σε περίπτωση που το δάνειο ενεργοποιηθεί, οι πόροι θα εξακολουθούν να αποτελούν μέρος των συναλλαγματικών διαθεσίμων της Βραζιλίας και το ΔΝΤ θα πληρώνει τους τόκους που θα αναλογούν. Η Βραζιλία συμμετέχει ακόμα στην πολυμερή συμφωνία New Arrangements to Borrow (NAB) από το 2011. Πηγές: O Estado de S. Paulo, Folha de S. Paulo, Valor Econômico, O Globo, Agência Brasil, MDIC, Portal do Planalto. 5

Εξέλιξη εμπορικού ισοζυγίου Ελλάδας Βραζιλίας Εξαγωγές Ελληνικών προϊόντων στη Βραζιλία (ευρώ) 2016 2015 6 Δ16/15 (27) ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ, ΟΡΥΚΤΑ ΛΑΔΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΞΗΣ ΑΥΤΩΝ. ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ ΥΛΕΣ. ΚΕΡΙΑ ΟΡΥΚΤΑ 84.261.517 22.254 378535,4% (84) ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ, ΛΕΒΗΤΕΣ, ΜΗΧΑΝΕΣ, ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΠΙΝΟΗΣΕΙΣ. ΜΕΡΗ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ 2.596.312 2.711.892-4,3% ΜΗΧΑΝΩΝ Ή ΣΥΣΚΕΥΩΝ (68) ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΣ, ΓΥΨΟ, ΤΣΙΜΕΝΤΟ, ΑΜΙΑΝΤΟ, ΜΑΡΜΑΡΥΓΙΑ Ή ΑΝΑΛΟΓΕΣ ΥΛΕΣ 1.774.455 3.768.050-52,9% (15) ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΛΑΔΙΑ ΖΩΙΚΑ Ή ΦΥΤΙΚΑ. ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΠΑΣΗΣ ΑΥΤΩΝ. ΛΙΠΗ ΒΡΩΣΙΜΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ. ΚΕΡΙΑ ΖΩΙΚΗΣ Ή 1.572.429 1.006.280 56,3% ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ (39) ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΥΛΕΣ 1.559.772 1.622.737-3,9% (82) ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ, ΕΙΔΗ ΜΑΧΑΙΡΟΠΟΙΙΑΣ, ΚΟΥΤΑΛΙΑ ΚΑΙ ΠΙΡΟΥΝΙΑ, ΑΠΟ ΚΟΙΝΑ ΜΕΤΑΛΛΑ. ΜΕΡΗ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΑΥΤΩΝ, ΑΠΟ ΚΟΙΝΑ ΜΕΤΑΛΛΑ 1.543.481 1.586.850-2,7% (25) ΑΛΑΤΙ, ΘΕΙΟ, ΓΑΙΕΣ ΚΑΙ ΠΕΤΡΕΣ, ΓΥΨΟΣ, ΑΣΒΕΣΤΗΣ ΚΑΙ ΤΣΙΜΕΝΤΑ (85) ΜΗΧΑΝΕΣ, ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥΣ. ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ Ή ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΗΧΟΥ, ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ Ή ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ, ΚΑΙ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΑΥΤΩΝ 1.277.814 3.277.880-61,0% 974.310 1.695.966-42,6% (76) ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ 669.662 632.573 5,9% (32) ΔΕΨΙΚΑ ΚΑΙ ΒΑΦΙΚΑ ΕΚΧΥΛΙΣΜΑΤΑ. ΤΑΝΝΙΝΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΤΟΥΣ. ΧΡΩΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΧΡΩΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ, ΧΡΩΜΑΤΑ ΕΠΙΧΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΒΕΡΝΙΚΙΑ. ΜΑΣΤΙΧΕΣ (ΣΤΟΚΟΙ). ΜΕΛΑΝΙΑ 463.830 572.463-19,0% (73) ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟ, ΣΙΔΗΡΟ Ή ΧΑΛΥΒΑ 413.002 6.619.399-93,8% (49) ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΩΝ ΕΚΔΟΤΙΚΩΝ ΟΙΚΩΝ, ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ή ΑΛΛΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΠΟΥ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ. ΚΕΙΜΕΝΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ Ή ΔΑΚΤΥΛΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ 335.219 215.178 55,8% (20) ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ, ΚΑΡΠΩΝ ΚΑΙ ΦΡΟΥΤΩΝ Ή ΑΛΛΩΝ ΜΕΡΩΝ ΦΥΤΩΝ (56) ΒΑΤΕΣ, ΠΙΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΦΑΣΜΑΤΑ ΜΗ ΥΦΑΣΜΕΝΑ. ΝΗΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΑ. ΣΠΑΓΚΟΙ, ΣΧΟΙΝΙΑ ΚΑΙ ΧΟΝΤΡΑ ΣΧΟΙΝΙΑ. ΕΙΔΗ ΣΧΟΙΝΟΠΟΙΙΑΣ 214.897 487.157-55,9% 163.109 75.229 116,8% (38) ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ 135.117 52.144 159,1% (90) ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΟΠΤΙΚΗΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ Ή ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑΣ, ΜΕΤΡΗΣΗΣ, ΕΛΕΓΧΟΥ Ή ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ. ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΙΑΤΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ. ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Ή ΣΥΣΚΕΥΩΝ 86.120 36.940 133,1% (83) ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΟΙΝΑ ΜΕΤΑΛΛΑ 65.641 20.092 226,7% (71) ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΑ ΦΥΣΙΚΑ Ή ΑΠΟ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ, ΠΟΛΥΤΙΜΕΣ ΚΑΙ ΗΜΙΠΟΛΥΤΙΜΕΣ ΠΕΤΡΕΣ Ή ΠΑΡΟΜΟΙΑ, ΠΟΛΥΤΙΜΑ ΜΕΤΑΛΛΑ, ΜΕΤΑΛΛΑ ΕΠΙΣΤΡΩΜΕΝΑ ΜΕ ΠΟΛΥΤΙΜΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΥΛΕΣ ΑΥΤΕΣ. ΑΠΟΜΙΜΗΣΕΙΣ ΚΟΣΜΗΜΑΤΩΝ. ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ (94) ΕΠΙΠΛΑ, ΕΠΙΠΛΑ ΙΑΤΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ. ΕΙΔΗ ΚΛΙΝΟΣΤΡΩΜΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΜΟΙΑ. ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΔΕΝ ΚΑΤΟΝΟΜΑΖΟΝΤΑΙ Ή ΔΕΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΑΛΛΟΥ. ΛΑΜΠΕΣ-ΡΕΚΛΑΜΕΣ, ΦΩΤΕΙΝΑ ΣΗΜΑΤΑ, ΦΩΤΕΙΝΕΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΕΙΔΗ. ΠΡΟΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 43.480 2.014 2058,9% 35.065 1.274.186-97,2% (55) ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ Ή ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΙΝΕΣ ΜΗ ΣΥΝΕΧΕΙΣ 30.940 5.885 425,7% (22) ΠΟΤΑ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΥΓΡΑ ΚΑΙ ΞΙΔΙ 30.143 191.883-84,3%

2016 2015 Δ16/15 (62) ΕΝΔΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤΟΣ, ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΛΕΚΤΑ 27.762 40.667-31,7% (48) ΧΑΡΤΙ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΝΙΑ. ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΥΤΤΑΡΙΝΗ, ΧΑΡΤΙ Ή ΧΑΡΤΟΝΙ 20.405 35.814-43,0% (96) ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ 19.529 1.862 948,8% (70) ΓΥΑΛΙ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΓΥΑΛΙ 18.065 18.789-3,9% (33) ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ ΚΑΙ ΡΗΤΙΝΟΕΙΔΗ. ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΡΩΜΑΤΟΠΟΙΙΑΣ Ή ΚΑΛΛΩΠΙΣΜΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ ΚΑΙ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ 16.395 23.231-29,4% (30) ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ 15.551 41.985-63,0% (34) ΣΑΠΟΥΝΙΑ, ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΠΛΥΣΙΜΟ (ΑΛΙΣΙΒΕΣ), ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΙΠΑΝΤΙΚΑ, ΚΕΡΙΑ ΤΕΧΝΗΤΑ, ΚΕΡΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ, ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ, ΚΕΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΕΙΔΗ, ΠΑΣΤΕΣ ΓΙΑ ΠΡΟΠΛΑΣΜΑΤΑ, «ΚΕΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΟΝΤΟΤΕΧΝΙΚΗ» 13.341 102.126-86,9% (17) ΖΑΧΑΡΑ ΚΑΙ ΖΑΧΑΡΩΔΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ 10.536 5.060 108,2% (29) ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ 10.095 34.729-70,9% (11) ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΛΕΥΡΟΠΟΙΙΑΣ. ΒΥΝΗ. ΑΜΥΛΑ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ. ΙΝΟΥΛΙΝΗ. ΓΛΟΥΤΕΝΗ ΑΠΟ ΣΙΤΑΡΙ (64) ΥΠΟΔΗΜΑΤΑ, ΓΚΕΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΑ ΕΙΔΗ. ΜΕΡΗ ΤΩΝ ΕΙΔΩΝ ΑΥΤΩΝ (42) ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΔΕΡΜΑ. ΕΙΔΗ ΣΕΛΟΠΟΙΙΑΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΖΩΑ. ΕΙΔΗ ΤΑΞΙΔΙΟΥ, ΣΑΚΙΔΙΑ ΧΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΟΜΟΙΑ. ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΕΝΤΕΡΑ (87) ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΟΧΗΜΑΤΑ, ΕΛΚΥΣΤΗΡΕΣ, ΠΟΔΗΛΑΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΧΕΡΣΑΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ, ΤΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ 9.360 11.960-21,7% 9.338 12.838-27,3% 8.663 13.371-35,2% 6.644 15.972-58,4% (61) ΕΝΔΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤΟΣ, ΠΛΕΚΤΑ 4.085 12.212-66,5% (21) ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 3.835 39.267-90,2% (95) ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΕΣ, ΕΙΔΗ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ Ή ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ. ΤΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥΣ (54) ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ Ή ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΙΝΕΣ, ΣΥΝΕΧΕΙΣ. ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΛΟΥΡΙΔΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΜΟΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ, ΑΠΟ ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ Ή ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΥΦΑΝΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ 1.678 0 1.367 19.012-92,8% (74) ΧΑΛΚΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΑΛΚΟ 900 0 (13) ΓΟΜΕΣ, ΡΗΤΙΝΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΧΥΜΟΙ ΚΑΙ ΕΚΧΥΛΙΣΜΑΤΑ ΦΥΤΙΚΑ 775 3.300-76,5% (05) ΑΛΛΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ, ΠΟΥ ΔΕΝ ΚΑΤΟΝΟΜΑΖΟΝΤΑΙ ΟΥΤΕ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΑΛΛΟΥ 674 430 56,7% (69) ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΕΡΑΜΕΥΤΙΚΗΣ 500 0 (40) ΚΑΟΥΤΣΟΥΚ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΑΟΥΤΣΟΥΚ 435 501.912-99,9% (24) ΚΑΠΝΑ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΚΑΠΝΟΥ (58) ΥΦΑΣΜΑΤΑ ΕΙΔΙΚΑ. ΥΦΑΝΤΙΚΕΣ ΦΟΥΝΤΩΤΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ. ΔΑΝΤΕΛΕΣ. ΕΙΔΗ ΕΠΙΣΤΡΩΣΗΣ. ΕΙΔΗ ΤΑΙΝΙΟΠΛΕΚΤΙΚΗΣ. ΚΕΝΤΗΜΑΤΑ 326 0 275 5.910-95,3% (99) ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΑ 108 110.845-99,9% (35) ΛΕΥΚΩΜΑΤΩΔΕΙΣ ΥΛΕΣ, ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΑΜΥΛΑ ΚΑΘΕ ΕΙΔΟΥΣ. ΚΟΛΛΕΣ. ΕΝΖΥΜΑ 92 3.887-97,6% (60) ΥΦΑΣΜΑΤΑ ΠΛΕΚΤΑ 0 57.421-100,0% (88) ΑΕΡΟΠΛΟΪΑ Ή ΔΙΑΣΤΗΜΟΠΛΟΪΑ 0 30.912-100,0% (28) ΑΝΟΡΓΑΝΑ ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ. ΕΝΩΣΕΙΣ ΑΝΟΡΓΑΝΕΣ Ή ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΥΤΙΜΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ, ΤΩΝ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ, ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΤΩΝ ΣΠΑΝΙΩΝ ΓΑΙΩΝ Ή ΤΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ 0 23.889-100,0% (97) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΕΧΝΗΣ, ΣΥΛΛΟΓΩΝ Ή ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ 0 2.000-100,0% (92) ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ. ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΥΤΩΝ 0 1.215-100,0% (44) ΞΥΛΕΙΑ, ΞΥΛΟΚΑΡΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΞΥΛΟ 0 200-100,0% 7

(63) ΑΛΛΑ ΕΤΟΙΜΑ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΚΑ ΕΙΔΗ. ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ. ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΑ ΕΝΔΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΑ ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΡΑΚΗ 2016 2015 Δ16/15 0 163-100,0% ΣΥΝΟΛΟ 98.447.049 27.048.031 264,0% Πηγή: Eurostat, επεξεργασία στοιχείων Γραφείο ΟΕΥ Αγίου Παύλου Χωρίς πετρελαιοειδή (κατηγορία Σ.Ο. 27), το σύνολο των ελληνικών εξαγωγών τη Βραζιλία διαμορφώνεται ως εξής: 2016 2015 Δ16/15 14.185.532 27.025.777-47,5% Εισαγωγές Βραζιλιανών προϊόντων στην Ελλάδα (ευρώ) 2016 2015 Δ16/15 77.218.842 65.672.315 17,6% Πηγή: Eurostat, επεξεργασία στοιχείων Γραφείο ΟΕΥ Αγίου Παύλου 8