Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΥΨΗΛΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ (ΦΥΕ) ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ N. ΓΑΖΗΣ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Εφαρμοσμένων μ Μαθηματικών & Φυσικών Επιστημών Οι Ελληνικές δραστηριότητες ΦΥΕ : τρέχουσα κατάσταση και μέλλον Δευτέρα 23 Ιουνίου 2008 1
Ελληνικές Ερευνητικές Ομάδες ΦΥΕ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΜΑΔΑ ΠΕΙΡΑ- ΜΑ ΘΕ ΩΡ ΙΑ ΑΘΗΝΑ ΕΜΠ ΕΚΠΑ X X X X ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ X X ΒΟΡΕΙΑ ΑΠΘ ΕΛΛΑΔΑ X X ΔΥΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΝΟΤΟΣ Π. ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ X X Π. ΑΙΓΑΙΟΥ (ΧΙΟΣ) Π. ΠΑΤΡΩΝ ΕΑΠ Π. ΚΡΗΤΗΣ X -- X -- X -- X 2
Έλληνες Ερευνητές ΦΥΕ Μέλη ΔΕΠ/Ερευνητές Μετα- Διδάκτορες Υποψήφιοι Διδάκτορες Ίδρυμα ΠΕΙ ΘΕΩΡΙΑ ΜΗΧ ΠΕΙ ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΙ ΘΕΩΡΙΑ ΕΜΠ 9 7 11 2 1 6 5 ΕΚΠΑ 16 12 3 6 14 12 ΔΗΜΟ- 10 5 2 2 4 3 ΚΡΙΤΟΣ ΑΠΘ 8 9 2 2 5 4 ΙΩΑΝΝΙΝΑ 5 8 1 2 3 ΑΙΓΑΙΟ 1 Π. ΠΑΤΡΑΣ 2 4 3 2 ΕΑΠ ΚΡΗΤΗ 1 6 7 3 Total 52 51 13 11 19 33 30 3
ΣΥΝΟΨΗ των Ελλήνων ΦΥΕ 103 ΔΕΠ-Ερευνητές Ερευνητές 20 Μετα-Διδάκτορες 66 Υποψήφιοι Διδάκτορες 13 Μηχανικοί 10 Τεχνικοί ΣΥΝΟΛΟ : 212 12 + ~5 PhD s/ PhD s/χρόνο 4
ATLAS CMS ALICE CAST Πειράματα LHC + Άλλα (ΕΜΠ, ΕΚΠΑ, ΑΠΘ) (ΕΚΠΑ, Π. ΙΩΑΝ., ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ) (ΕΚΠΑ) (ΕΜΠ, ΑΠΘ, ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ, Π. ΠΑΤΡΑΣ) Κατασκευή Ανιχνευτών ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ : n-tof TOF (neutron-time Of Flight) ΕΜΠ, Π. ΙΩΑΝ., ΑΠΘ, Δ, Π. ΠΑΤΡΑΣ ΙΠΦ-ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ (ΕΡΓ. TANDEM) ΙΕΣΕ (ΕΚΠΑ, ΕΜΠ) Fermi Lab (Chicago) : MINOS, CDF (ΕΚΠΑ) ΑΣΤΡΟ-ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΗ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΗ : ΦΥΣΙΚΗ NESTOR (ΠΥΛΟΣ) AUGER (ΕΜΠ, ΕΚΠΑ) 5
Οι Ελληνικοί Θάλαμοι Μιονίων ATLAS (MDT-BIS) Η Ελληνική «Κοινοπραξία» ATLAS (ΕΛΛΑΔΑ : 1999-2004) ΕΚΠΑ :MDTσυναρ/ση σωλ. (30 000) ΕΜΠ : QA_QC των MDT σωλ. (30 000) ΑΠΘ : Συναρ/ση Θαλάμων (128 ) 6
Οι Ελληνικοί Θάλαμοι Μιονίων ATLAS (MDT-BIS) Θάλαμοι Barrel Inner Small 7
Η Ερευν. Ομάδα του Παν/μιου ΑΘηνών (ΕΚΠΑ) Υποδομή συναρμολόγησης ανιχνευτικών σωλήνων 8
Η Ερευνητική Ομάδα του ΕΜΠ Υποδομή του ποιοτικού ελέγχου (QA_QC) QC) των ανιχν. σωλήνων Μέτρηση θέση συρμ. ανόδου 20 μm 20 μm Μέτρηση στεγανότητας αερίου μιγμ. 9
Η Ερευνητική ομάδα του ΑΠΘ Συναρμολόγηση θαλάμων MDT Τάξη 50000, Θερμοκρασία ±0.5 0 C, Υγρασία ±5% 10
Στοιχεία λειτουργίας Θ λά Θαλάμου MDT BIS MDT-BIS Φάση Ολοκλήρωσης @ CERN 2 Πολυ-επίπεδα 4 Επίπεδα Ε ί δ 30 MDTs/επίπεδο 1.70 m μήκος 2.99 cm διάμετρος 50 μm διαμ. Ανοδικού σύρματος Πολλαπλή παροχή αερίου Κλωβός Faraday Έλεγχος στεγανότητας θαλάμου Μέτρηση κοσμικών ακτίνων Ηλεκτρονικά11
Εθνικοί Εκπρόσωποι στο CERN Δ. Νανόπουλος & E. Γ. (CERN : 2004-200 2008) 112 +16 MDT-θάλαμοι για ολοκλήρωση και έλεγχο τελείωσαν! Ιούλιος 2005 ΕΤΟΙΜΟΙ ΓΙΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ! Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΡΧΙΣΕ 20 Μαρτίου 2006!! ΚΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΗΚΕ 31 Αυγούστου 200 2007!!!! 12
Η Ελληνική Συμμετοχή στο πείραμα CMS Pre-shower Πλάκες-Si Ηλεκτρονικά Trigger DAQ Μαγνήτης Προγραμματισμός μ 13
Η Ελληνική Συμμετοχή στο πείραμα CMS 14
Ερευνητική Ομάδα Παν/μίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) University of Athens CMS INSTITUTE (Member State) CMS Members:8 Ερευνητές (2 Καθηγητές, 3 Υποψ. Διάκτορες, 3 Μεταπτυχιακοί) Εκπρόσωπος Ομάδας (CBI): Καθηγ. Παρασκευάς ΣΦΗΚΑΣ Αναπληρωτής (CBD): Καθηγ. Απόστολος ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Trigger DAQ Magnet Offline computing CASTOR Project 15
Η Ερευνητική Ομάδα του ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ Το έργο του pre-shower είναι κοινή προσπάθεια : Armenia (Yerevan P.I.) Belarus (U. of Minsk) CERN Greece (NCSR Demokritos, U. of Ioannina) India (BARC, U. od Delhi Russia (JINR Dubna) Taiwan (TU, NCU) ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ ανέλαβε την κατασκευή 500 μικρο-μονάδων μονάδων : 516 αισθητήρες πυριτίου είναι έτοιμοι και έχουν ελεγχθεί : 50 από το Ινστ. Μικροηλεκτρονικής (Δ) 40 από Ρωσσική εταιρεία (ELMA) 426 από Hammamatsu a a (Ιαπωνία) α ω α) Υβριδικά ηλεκτρονικά έτοιμα VLSI ηλεκτρονικά ολοκληρώθηκαν 16
Η Ερευνητική Ομάδα του Παν/μίου Ιωαννίνων ΕΜΠΕΙΡΙΑ & ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ Φυσική Υψηλών Ενεργειών, Ανιχνευτές Πυρηνικής και Στοιχ. Σωματιδίων, Ανιχνευτές για Ιατρική Απεικόνιση VHDL SOC (System on Chip Design) Ανάπτυξη αλγορίθμου για τη διαχείρηση δεδομένων ΦΥΕ Firmware για ηλεκτρονικά εφαρμογής δεδομένων υψηλού ρυθμού Προγραμματισμός (Assembly, Fortran, C, C++, Visual C, Visa, Java, html, Matlab): DAQ και προγραμματισμός ΣΑΕ, προσομειώσεις, ανάλυση αάυσηδεδομένων 17
Η Ερευνητική Ομάδα στο πείραμα ALICE Ελλάδα, Παν/μιο Αθηνών Εκπρόσωπος: Μάρθα ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ-ΣΤΑΣΙΝΑΚΗ, Αναπλ. Καθηγήτρια Μέλη: Μαρία ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Επικ. Καθηγήτρια AliRoot το πλαίσιο για τις προσομοιώσεις του ALICE, αναπαραγωγή και ανάλυση, χρησιμοποιεί το σύστημα ROOT για τις όλες εφαρμογές που αναπτύσσονται. Χρήση βιβλιοθηκών, π.χ. GEANT3.21, Jetset και άλλοι κώδικες για τον προγραμματισμό σε γλώσσα C++. 18
Το Πείραμα CAST CERN Axion Solar Telescope SPOKESPERSON:Καθηγητής Κων/νος ΖΙΟΥΤΑΣ, Παν/μιο ΠΑΤΡΩΝ DEP. SPOKEPERSON: Δρ. Ιωάννης ΓΙΟΜΑΤΑΡΗΣ, CEA-SACLAY (Paris) ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘ.: Δρ. Martyn DAVENPORT (CERN) Canada: University of British Columbia Croatia: Zagreb France: Gif-Sur-Yvette, Centre d'etudes de Saclay (CEA-Saclay) Germany: Darmstadt, Frankfurt, Freiburg, Garching, Max-Planck- Gesellschaft, Muenchen Greece: ΕΜΠ, ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ, Π. ΠΑΤΡΩΝ, ΑΠΘ Italy: Pisa, Trieste Russia: Academy of Sciences Spain: Universidad de Zaragoza Switzerland: CERN, ETH Turkey: Istanbul-Kadikoy, Bogazi U. USA: University of Chicago, University of South Carolina, Livermore Συνολικός Αριθμός Ερευνητών: 70 19
Το Πείραμα CAST CERN Axion Solar Telescope 20
Tα α Πειράματα n-tof/isolde (Πυρηνική Φυσική) Ευρωπαϊκή Συνεργασία για Μετρήσεις υψηλής διακριτικής ικανότητας των ενεργών διατομών Νετρονίων μεταξύ 1 ev και 250 MeV ΕΜΠ K. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Αναπλ. Καθηγητής, Ρόζα ΒΛΑΣΤΟΥ, Καθηγήτρια Παν/μιο ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ K. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Επικ. Καθηγητής, Αθηνά ΠΑΚΟΥ, Καθηγήτρια ΑΠΘ Χ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ, Αναπλ. Καθηγητής, Ηλίας ΣΑΒΒΙΔΗΣ, Αναπλ. Καθηγ. ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ Δρ. Σ. ΧΑΡΙΣΟΠΟΥΛΟΣ, Δρ. Α. ΑΛΑΦΟΓΙΑΝΝΗΣ 21
Tα α Πειράματα n-tof/isolde (Πυρηνική Φυσική) IS435 REX-ISOLDE : Διέγερση πυρήνων Coulomb με περιττό Μαζικό Αριθμό και Ισότοπα Cu με περιττό-περιττό ατομικό και νετρονικό αριθμό στην υποδομή REX-ISOLDE και με ανιχνευτή το Ευρωπαϊκό Miniball ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ Δρ. Σ. ΧΑΡΙΣΟΠΟΥΛΟΣ, Δρ. Α. ΑΛΑΦΟΓΙΑΝΝΗΣ Παν/μιο ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Αθηνά ΠΑΚΟΥ, Καθηγήτρια 22
Ελληνική Θεωρητική Ερευνητική Ομάδα ~ 65 Διδακτορικά (συνολικά) Φαινομενολογία : ΕΚΠΑ, ΕΜΠ, Δ, Π.Ι., ΑΠΘ, Π.Κ., Π.ΠΑΤΡ. Strings : ΕΚΠΑ, ΕΜΠ, Δ, Π.Ι., Π.Κ., Π.ΠΑΤΡΑΣ ΚΠ+επεκτάσεις : ΕΚΠΑ, ΕΜΠ, Π.Ι., ΑΠΘ Κοσμολογία : ΕΚΠΑ, ΕΜΠ, Δ, Π.Ι., ΑΠΘ, Π.Κ. Κβαντική Βαρύτητα : ΕΚΠΑ, Δ, Π.Ι. Ηλεκτρασθενείς ε Αλλ. + ν s s : Π.Ι.,, ΑΠΘ 23
Προγραμματισμός Στόχοι : 1. Εθνική στρατηγική για τεχνολογία GRID 2. Συμμετοχή στα προγράμματα EGEE, EGO 3. Ανάλυση των δεδομένων LHC-HEP 4. Η Ελλαδα κέντρο της Νοτιο-Ανατολικής Ευρωπαϊκής ομοσμπονδίας μ για GRID/EGEE GRNET/ΕΔΕΤ (για την δικτύωση όλων των ελληνικών πανεπιστημίων και ΤΕΙ) GRID nodes : Κρήτη, Πάτρα, Αθήνα (ΙΕΣΕ), Αθήνα (ΕΚΤ), Αθήνα (ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ), Θεσσαλονίκη Συνολικά : ~ 800 CPU S, ~ 100 TB HD δίσκοι και ταινίες (απαραίτητη υποδομή για TIER-2 LHC)!!. Σημαντική υποδομή χρειάζεται για το TIER-2!! 24
Μεταφορά Τεχνολογίας / CERN ILO (Industrial Liaison Office) : καθιερώθηκε το 1994 Κάθε 2 χρόνια συνάντηση Ελλήνων ερευνητών με υπευθύνους του CERN, και εκπροσώπων βιομηχανιών. Βάση δεδομένων βιομηχανιών : ~ 300 εταιρείες Return Index : - Προϊόντα - Υπηρεσίες - Συμφωνίες Ελληνική συμμετοχή στην Ολοκλήρωση κατασκευής του LHC 2006-2009 2009, 9 Απόφοιτοι (TEI), 2 Φυσικοί (1 PhD), 1 Ηλεκτρολόγος Μηχ., ενώθηκαν με CERN group!! (Συντονισμός ΕΜΠ). 25
ΝΕΑ / ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ I 1. Νέος νόμος πλαίσιο για την έρευνα (αναδιοργάνωση δομών, νεόι οεργανσιμοί, κλπ.) 2. Εθνικό Ινστιτούτο Κοσμολογίας + ΦΥΕ για συντονισμό της έρευνας σε: Πυρηνική Φυσική Σωματιδιακή Φυσική Αστροσωματιδιακή Φυσική Αστρο-Φυσική Κοσμολογία Φυσική χωρίς Επιταχυντές 3. Νέος σχεδιασμός μακράς πνοής για τα πειράματα στο CERN 26
ΝΕΑ / ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ IΙ ΑΡΙΣΤΗ συμμετοχή στα πειράματα του LHC + άλλα Επέκταση του έργου GRID (EGO, κλπ) σε κρατικές εφαρμογές Συμμετοχή στην ανάπτυξη εξειδικευμένων επιταχυντών (CLIC, ILC, για Ιατρικές Εφαρμογές, κλπ.) Συμμετοχή στην ομάδα για την κατοχύρωση δικαιωμάτων (CERN CERN-Technology Transfer- Network) Ανάπτυξη της εκλαϊκευσης της ΦΥΕ και της τεχνολογίας στα Σχολεία. Επιμόρφωση Καθηγητών ΜΕ με σεμινάρια στο CERN 27
ΕΠΙΛΟΓΟΣ Περιμένουμε να ζήσουμε εξαιρετικές στιγμές με την λειτουργία του επιταχυ LHC operation!! Ελπίζουμε στη συνεργασία σας για να προσελκύσουμε με τη βοήθειά σας ΝΕΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ Που θα απολαύσουν την περιπέτεια των αναμενόμενων ανακαλύψεων 28