ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ NEO ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ NEO ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΘΕΜΑ Α ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 30 ΜΑΪΟΥ 016 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Για τις προτάσεις Α1 έως και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και, δίπλα, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή επιλογή. Α1. Για την αντίδραση: Η ( g) + ΝΟ( g) ΗΟ( g) + Ν ( g ) η μέση -1 ταχύτητα της αντίδρασης είναι υ = 0, mol L s -1 και ο ρυθμός κατανάλωσης του H είναι: α. 0,3 mol L s β. 0,1 mol L s γ. 0,4 mol L s δ. 0, mol L s -1-1 -1-1 -1-1 -1-1. Μονάδες 5 Α. Δίνεται η ισορροπία: CO ( g) + C( s) CO( g ). H σωστή έκφραση για τη σταθερά ισορροπίας (Kc) είναι α. β. γ. δ. [CO] K c = [CO ] [CO] K c = [CO ][C] [CO ][C] K c = [CO] [CO] c = [CO ] K. Μονάδες 5 Α3. Ποιο είναι το πλήθος των p ατομικών τροχιακών του ατόμου 15 P που περιέχουν e - στη θεμελιώδη κατάσταση; α. β. 5 γ. 6 δ. 9. Μονάδες 5 ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ NEO ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ Α4. Σε ποια από τις παρακάτω ενώσεις ο αριθμός οξείδωσης του C έχει τιμή 0; α. CH O β. HCOOH γ. CO δ. CH3 OH. Μονάδες 5 A5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Στις εξώθερμες αντιδράσεις ισχύει ΔH < 0. β. Η ελάττωση της θερμοκρασίας ευνοεί τις ενδόθερμες αντιδράσεις. γ. Η ατομική ακτίνα του 1 Mg είναι μεγαλύτερη από του 11 Na. δ. Στο μόριο του ο σ δεσμός μεταξύ C 6 και Cl 17 προκύπτει 3 με επικάλυψη sp p ατομικών τροχιακών. ε. Διάλυμα που περιέχει CH3NH 0,1 M και CH3NH3 Cl 0,1 M αποτελεί ρυθμιστικό διάλυμα. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ Β Β1. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας σωστά συμπληρωμένες τις παρακάτω χημικές εξισώσεις: α. NH3 + CuO... β. CH3 CH CH3 + KMnO4 + HSO 4... OH Β. Σε δοχείο θερμοκρασίας θ o C έχει αποκατασταθεί η ισορροπία: N( g) + 3H( g) NH( g), Δ Η <0 3 Τι θα συμβεί στην ποσότητα της NH 3 και στην K της αντίδρασης, C Μονάδες 6 α. όταν αυξηθεί η θερμοκρασία στο δοχείο; (μονάδες ) β. όταν αυξηθεί ο όγκος του δοχείου υπό σταθερή θερμοκρασία; (μονάδες ) Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας. (μονάδες 4) Μονάδες 8 ΤΕΛΟΣ ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ NEO ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ Β3. Για το δείκτη ερυθρό του αιθυλίου με pk = 5 κόκκινο και η βασική του κίτρινο. a, η όξινη μορφή του έχει χρώμα α. Προσθέτουμε μερικές σταγόνες του δείκτη σε 5 ml HCl 0,1 M. Τι χρώμα θα αποκτήσει το διάλυμα (μονάδα 1); Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες ). β. Στο διάλυμα του HCl προστίθεται σταδιακά υδατικό διάλυμα NaOH 0,1 M. Σε ποια περιοχή του ph θα αλλάξει χρώμα ο δείκτης; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες ) Β4. Δίνονται τα στοιχεία: 11Na, 17 Cl, 19 K. ΘEΜΑ Γ Μονάδες 5 α. Να βρείτε τη θέση των παραπάνω στοιχείων στον περιοδικό πίνακα, δηλαδή την ομάδα, την περίοδο και τον τομέα. (μονάδες 3) β. Να ταξινομήσετε τα παραπάνω στοιχεία κατά αύξουσα ατομική ακτίνα (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες ). Μονάδες 6 Γ1. Δίνονται οι παρακάτω αντιδράσεις: Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, Β, Γ, Δ, Ε, Ζ, Η, Θ, Ι, Κ, Λ, Μ και C V H V O. Μονάδες 13 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ NEO ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ Γ. Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις πολυμερισμού: α. του 1,3-βουταδιενίου β. του ακρυλονιτριλίου (CH =CH-CN). Γ3. Ποσότητα προπινίου ίση με 8g αντιδρά με 6,7 L H Μονάδες 4 μετρημένα σε STP, παρουσία Ni ως καταλύτη. Όλη η ποσότητα του προπινίου και του H μετατρέπεται σε προϊόντα. Να βρείτε: α. τους συντακτικούς τύπους των προϊόντων της αντίδρασης β. τις ποσότητες των προϊόντων σε mol. Δίνονται ArC=1, ArH=1. (μονάδες ) (μονάδες 6) Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Δ Δίνονται τα υδατικά διαλύματα: Υ1: NH 3 0,1 M με pη=11 Υ: CΗ 3 NH 1 M με βαθμό ιοντισμού, α=%. Δ1. Να βρεθούν: α. ο βαθμός ιοντισμού της NH 3 (μονάδες ) β. η Κ b της NH 3 και η Κ b της CΗ 3 NH (μονάδες 4) γ. Ποια από τις δύο βάσεις είναι ισχυρότερη. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες ) Μονάδες 8 Δ. Σε 00 ml του διαλύματος Υ1 προσθέτουμε 00 ml υδατικού διαλύματος HCl 0,05 Μ. Συμπληρώνουμε το διάλυμα με νερό μέχρι τελικού όγκου 1L, χωρίς μεταβολή της θερμοκρασίας, οπότε λαμβάνεται διάλυμα Υ3. Να υπολογιστεί το ph του διαλύματος Υ3. Μονάδες 7 Δ3. Σε 10 ml του διαλύματος Υ προσθέτουμε 00 ml υδατικού διαλύματος HCl 0,05 M. Συμπληρώνουμε το διάλυμα με νερό μέχρι τελικού όγκου 50 ml, χωρίς μεταβολή της θερμοκρασίας, οπότε λαμβάνεται διάλυμα Υ4. Να υπολογιστεί το ph του διαλύματος Υ4. Μονάδες 6 ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ NEO ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ Δ4. Αναμιγνύουμε 100 ml διαλύματος Y1 με 100 ml υδατικού διαλύματος HCOOH 0,1 Μ, χωρίς μεταβολή της θερμοκρασίας, οπότε λαμβάνεται διάλυμα Υ5. Η Κa (ΗCOOH) ισούται με 10-4. Με βάση τα παραπάνω, αναμένεται το Υ5 να είναι όξινο, βασικό ή ουδέτερο; (μονάδες ) Αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες ). Δίνεται ότι: Όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία θ=5 ο C. Kw=10-14 Τα δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις. Μονάδες 4 ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους) 1. Στο εξώφυλλο να γράψετε το εξεταζόμενο μάθημα. Στο εσώφυλλο πάνωπάνω να συμπληρώσετε τα ατομικά στοιχεία μαθητή. Στην αρχή των απαντήσεών σας να γράψετε πάνω-πάνω την ημερομηνία και το εξεταζόμενο μάθημα. Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο και να μη γράψετε πουθενά στις απαντήσεις σας το όνομά σας.. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Τυχόν σημειώσεις σας πάνω στα θέματα δεν θα βαθμολογηθούν σε καμία περίπτωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό με μελάνι που δεν σβήνει. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ. ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ KΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΘΕΜΑ Α ΧΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ) 30 ΜΑΪΟΥ 016 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. γ, Α. δ, Α3. γ, Α4. α, Α5. α) Σωστό β) Λάθος γ) Λάθος, δ) Λάθος, ε) Σωστό. ΘΕΜΑ Β Β1. α) NH3 + 3CuO N + 3C4 + 3HO β) 5CH CH CH + KMnO + 3H SO 5CH C CH + MnSO + K SO + 8H O 3 3 4 4 3 3 4 4 OH Β. α. Η αύξηση της θερµοκρασίας ευννοεί τις ενδόθερµες αντιδράσεις, συνεπώς η θέση της χηµικής ισορροπίας µετατοπίζεται προς τα αριστερά. Άρα η ποσότητα της NH ελαττώνεται και η K ελαττώνεται. 3 C β. Η αύξηση του όγκου προκαλεί µετατόπιση της θέσης της χηµικής ισορροπίας προς τα περισσότερα mol αερίων συστατικών, δηλαδή προς τα αριστερά. Συνεπώς η ποσότητα της NH 3 ελαττώνεται. Η K C παραµένει αµετάβλητη διότι η θερµοκρασία δεν µεταβάλλεται. Β3. Περιοχή ph για αλλαγή χρώµατος δείκτη. α) 1 HCl C 1 = 0,1 M ph pka=5 ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÌÅËÉÏ O 4 6 V = 0,5 L Βρίσκω το ph του 1. 1

+ Μ HCl + H O H3O + Cl αρχ 0,1 τελ. 0,1 0,1 + Άρα H3O = 0,1 M, άρα ph 1 = 1. Το ph = 1 βρίσκεται στην περιοχή που ο δείκτης έχει χρώµα κόκκινο. β) Αν στο 1 προσθέσουµε σταδιακά διάλυµα NaOH 0,1 M τότε το ph του τελικού διαλύµατος θα αυξάνεται σταδιακά. Μέχρι την τιµή ph δ/τος = 4 το τελικό δ/µα θα έχει χρώµα κόκκινο. Αν συνεχίσουµε την προσθήκη διαλύµατος NaOH τότε στην περιοχή ph δ/τος από 4 µέχρι ph δ/τος = 6 θα παρατηρώ ένα ενδιάµεσο χρώµα µεταξύ του κόκκινου και κίτρινου και από το ph δ/τος = 6 και µετά θα βλέπω µόνο το κίτρινο χρώµα. Β4. α. Ηλεκτρονιακές οµές Na 1s s p 6 3s 1 τοµέας s, οµάδα ΙΑ ή 11 1η, περίοδος 3 η 17 C 1s s p 3s 3p l 6 5 τοµέας p, οµάδα VIΙΑ ή 17η, περίοδος 3 η K 1s s p 6 3s 3p 6 4s 1 τοµέας s, οµάδα ΙΑ ή 19 1η, περίοδος 4 η β. Κατά µήκος µίας περιόδου η ατοµική ακτίνα ελαττώνεται από τα αριστερά προς τα δεξιά. Άρα το 11 Na έχει µεγαλύτερη ατοµική ακτίνα από το 17 Cl. Σε µία οµάδα του περιοδικού πίνακα η ατοµική ακτίνα αυξάνεται καθώς προχωράµε από πάνω προς τα κάτω. Άρα το 19 K έχει µεγαλύτερη ατοµική ακτίνα από το 11 Na. 11 Na 17 Cl 19 K ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÌÅËÉÏ

ΘΕΜΑ Γ Γ1. (Α) CH3CH OH CH (Β) 3CH COONa (Γ) CH = CH ( ) CH CH Cl Cl (Ε) HC CH (Ζ) CH CH 3 O (Η) CH3COONH 4 (Θ) CH3 CH Cl (Ι) CH3CH C N (Κ) CH3CH COOH (Λ) CH3CH CH NH CH CH CH NH CH CH COO + (Μ) 3 3 3 Γ. 1,3 βουταδιένιο: CH= CH CH= CH α. ν. CH = CH CH = CH πολυµερισµός [ CH CH = CH CH ] ν πολυµερισµός ν. CH = CH CH CH CN CN v β. Γ3. α) Προπίνιο: C 3 H 4, n n C3H4 H Mr = 40 C3H4 m 8 = = = 0, mol Mr 40 V 6,7 = = = 0,3 mol Vm,4 ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÌÅËÉÏ (mol) C H + H C H Ni 3 4 3 6 Αρχικά 0, 0,3 Αντιδ./Παρ. 0, 0, 0, Τελικά 0,1 0, 3

(mol) C H + H C H Αρχικά 0, 0,1 Αντιδ./Παρ. 0,1 0,1 0,1 Τελικά 0,1 0,1 Ni 3 6 3 8 Συνεπώς τα προϊόντα της αντιδράσεως είναι: C 3 H 6 ή CH 3 CH = CH ποσότητας 0,1 mol C 3 H 8 ή CH 3 CH CH 3 ποσότητας 0,1 mol β) 0,1 mol προπένιο, C 3 H 6 0,1 mol προπάνιο, C 3 H 8 ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÌÅËÉÏ 4

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÌÅËÉÏ 5

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÌÅËÉÏ 6

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÌÅËÉÏ 7

ÖÑÏÍÔÉÓÔÇÑÉÏ ÈÅÌÅËÉÏ 8