ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Περιφερειακό Τμήμα Νομού Εύβοιας

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Περιφερειακό Τμήμα Νομού Εύβοιας ΕΡΓΑ ΣΙΑ «Συγκέντρωση Στοιχείων Έργων και Μελετών του Νομού Εύβοιας» ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β (Στατιστικά & Λοιπά Στοιχεία) Ομάδα Εργασίας Κωστόπουλος Ιωάννης Μιχαήλ Μιχαήλ Στενός Χρήστος Φλωράδη Καλλιόπη Φουσέκας Γεώργιος Φύτου Ελένη Σταματόπουλος Σχαμάτης Αντωνιάδου Παναγιώτα Χαλκίδα 31 Ιουλίου 2009

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Περιφερειακό Τμήμα Νομού Εύβοιας ΕΡΓΑ Σ ΙΑ «Συγκέντρωση Στοιχείων Έργων και Μελετών του Νομού Εύβοιας» ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β (Στατιστικά & Λοιπά Στοιχεία) Ομάδα Εργασίας Κωστόπουλος Ιωάννης Μιχαήλ Μιχαήλ Στενός Χρήστος Φλωράδη Καλλιόπη Φουσέκας Γεώργιος Φύτου Ελένη Σταματόπουλος Σταμάτης Αντωνιάδου Παναγιώτα Χαλκίδα 31 Ιουλίου 2009

ΤΕξ/Π.Τ. ΕΥΒΟΙΑΣ Ο μ ά δα Ε ρ γα σ ία ς Εργασία: Σ το ιχεία Έ ργω ν κ α ι Μ ελετώ ν ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κ ΕΦ Α Λ Α ΙΟ Β 1. Συνοπτική παρουσίαση Νομού Εύβοιας 2. Στατιστικά στοιχεία απογραφών Νομού Εύβοιας 3. Γενικά στοιχεία για την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας 4. Συγκριτικοί πίνακες 5. Οδικό δίκτυο 6. Οικοδομική δραστηριότητα 7. Ναυτιλιακή κίνηση 8. Βιοτεχνία Βιομηχανία 9. Ηλεκτρική ενέργεια 10. Μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι 11. Εκπαίδευση 12. Οικονομία 13. Πυρόπληκτες περιοχές 14. Τεχνικοί Νομού Εύβοιας

1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΝΟΜ ΟΥ ΕΥΒΟΙΑΣ

1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΝΟΜ ΟΥ ΕΥΒΟΙΑΣ Ο Ν ομός Εύβοιας ανήκει διοικητικά στην Περκρέρεια Στερεάς Ελλάδας. Π εριλαμβάνει το νη σ ί τη ς Εύβοιας, το νησί της Σκύρου και μια ηπειρωτική περιοχή από την Α υλίδα μέχρι την Π αραλίμνη. Εκτείνεται κατά μήκος τω ν ανατολικώ ν π α ραλίω ν της Στερεάς Ελλάδας και έχει έκταση 4.168 km 2 κάτι που καθιστά το νη σ ί τη ς Ε ύβοιας το δεύτερο μεγαλύτερο Ελληνικό νη σ ί σε έκταση μετά την Κρήτη και το τρίτο της Α νατολικής Μ εσογείου. Ως νομός αποτελείται από 27 Ο.Τ.Α. (25 Δήμοι κ α ι 2 κοινότητες) και έχει πρωτεύουσα τη Χαλκίδα. Η Εύβοια μ π ο ρ εί να χα ρ α κ τη ρ ισ τεί ω ς ορεινή περιοχήν αφού το 37% της επιφάνειας της είνα ι ορεινό και το 37,8% ημιορεινό, ενώ το 25% είναι πεδινό. Το κεντρικό τμήμα του νησιού είνα ι κυρίως ορεινό, εώ το βόρτειο και το νότιο τμήμα του είναι ομαλά και λοφώδη. Σ την Εύβοια δεν υ π ά ρ χο υ ν μεγάλοι ποταμοί, υ π ά ρ χο υ ν όμως πολλά όρη. Τα κυριότερα όρη του νομού είναι η Δ ίρφ υς (1.745 m), ο Ό λυμπος Εύβοιας (1.171 m), το Κ ανδήλι (1.225 m), η Ό χη (1.398 m) και το Τέλειο (970 m). Ά λλα όρη στον νομό είναι το Ξεροβούνι (1.417 m), ο Π υξαριάς (1.343 m), η Σκοτεινή (1.367 m), το Μ αυροβούνι (1.189 πτ) και το Ξηρό (991 m). Ό σον αφορά στις πεδιάδες του νομού, οι κυριότερες είναι της Ιστιαίας, τω ν Ψ α χνώ ν, της Χαλκίδας, του Μ αντουδίου, της Κύμης, του Α λιβερίου κ α ι της Καρύστου. Ο μεγαλύτερος ποταμός του νομού είνα ι ο Λήλας, ο οποίος διαρρέει το ανατολικό και κεντρικό τμήμα της Εύβοιας, έχει συνολικό μήκος 38 χλμ. Α κολουθούν οι ποταμοί, Ξηριός με μήκος 12 χλμ., ο οποίος εκβάλει στην περιοχή του Π ευκίου, οι Νηλέας και Κηρέας με συνολικό μήκος 15 χλμ. και 18 χλμ. αντίστοιχα, οι οποίοι συναντώ νται στην περιοχή Μ αντουδίου και εκβάλουν στο Α ιγαίο πέλαγος. Σ ύμφω να με την τελευταία απογρα φ ή της Ε.Σ.Υ.Ε. (2001), η Ε ύβοια έχει π ραγμ α τικό πληθυσμό 215.136 κατοίκους. Ο πληθυσμός της είνα ι κατά το 41,6% αγροτικός και κατά το υπόλοιπο 58,4% είναι αστικός. Ο ι απασχολούμενοι στον τριτογενή τομέα αποτελούν την πλειοψ ηφ ία εφόσον στον τομέα αυτό εργάζονται 34.632 άτομα. Α κολουθούν ο δευτερογενής και πρω τογενής τομέας, με 20.707 και 11.437 απασχολούμενους αντιστοίχως. Στο π α ρ α π ά νω κείμενο που είνα ι απόσπασμα από το Επιχειρησιακό Σχέδιο Νομού Εύβοιας της ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ Α.Ε., παραθέτουμε τις παρακάτω ετυμολογήσεις ονομάτω ν της Ε ύβοιας (από το Βιβλίο «ο εν τη λέξει Λόγος» της κ. Ά ννας Τζιροπούλου - Ευσταθίου): Δίρφυς: Εκ της παλαισιέρας γραφής Δρίφυς που προέρχεται από την ονομασία «Δρυς» με εναλλαγή του υ οε ι που παλαισιέρα σημασίαήταν: παν δένδρον: εξ ου και εις την Αγγλική το δέντρον. Tree Λήλας: Εκ της παλαισιέρας γραφής Λάλας που προέρχεται από τις λέξεις Λα και Λας, όπου Λα=πάρα πολύ και Λας=Λίθοςλιασμένοςαπότο νερό. Δηλ. Λήλας ο έχων ιτάρα πολλούςλίοοοςλιασμένους από το νερό. Ιστιαία: Η έχουσα Ιστία, που υποδηλώνει cm η Ιστιαία είχε πολλά πλοία και κατ' επέκταση υποδηλώνει ότι η Ισααία ήταν παραθαλάοσια Κήρινθος: Εκ του κηρ και ινθος. Η κατάληξη ινθος προέρχεται από το Δωρικό αόριστο ήνθον του ρήματος έρχομαι (ήλθον) και υποδηλώνει δρόμο (π.χ. Κόρινθος, λαβύρινθος κλπ.). Κηρ: εκ του Κηρεύς (ποταμός). Άρα Κήρινθος: ο δρόμος που οδηγεί στον ποταμό Κηρέα.

Χάρτης Διοικητική Διαίρεση του Νομού Εύβοιας ΟΤΑ ΝΟΜΟΥ ΕΥΒΟΙΑΣ 1. Δ ή μ ο ς Χ α λ κ ιδ έω ν 7. Δ ή μ ο ς Α υ λ ώ ν ο ς 13. Δ ή μ ο ς Καρύστου 19. Δ ή μ ο ς Μ εσσαπίω ν 25. Δ ή μ ο ς Ω ρ εώ ν 2. Δ ή μ ο ς Α ιδ η ψ ο ύ 8. Δ ή μ ο ς Δ ιρ φ ύ ω ν 14. Δ ή μ ο ς Κ η ρ έω ς 20. Δ ή μ ο ς Ν έας Α ρ τά κ η ς 26. Κ ο ινό τητα Κ α φ η ρ έω ς 3. Δ ή μ ο ς Α μ α ρ υ ν θ ίω ν 9. Δ ή μ ο ς Δ ισ τύ ω ν 15. Δ ή μ ο ς Κ ο νισ τρ ώ ν 21. Δ ή μ ο ς Ν η λέω ς 27. Κ ο ινό τητα Λ ιχ ά δ ο ς 4. Δ ή μ ο ς Α ν θ η δ ώ ν ο ς I 10. Δ ή μ ο ς Ε λ υ μ ν ίω ν 16. Δ ή μ ο ς Κ ύ μ η ς 22. Δ ή μ ο ς Σ κύρου 5. Δ ή μ ο ς Α ρ τεμ ισ ίο υ! 11. Δ ή μ ο ς Ε ρ έτρ ια ς 17. Δ ή μ ο ς Λ η λ α ν τ ίω ν 23. Δ ή μ ο ς Σ τυ ρ α ϊω ν 6. Δ ή μ ο ς Α υ λ ίδ ο ς 12. Δ ή μ ο ς Ισ τια ία ς 18. Δ ή μ ο ς Μ α ρμαρίου 24. Δ ή μ ο ς Τ α μ ιν α ίω ν OTA ftopou Εύβοοθς Ε.Σ. ΕΥΒΟΙΑΣ

2. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦΩΝ ΝΟΜ ΟΥ ΕΥΒΟΙΑΣ

2. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦΩΝ ΝΟΜΟΥ ΕΥΒΟΙΑΣ Η πρώτη καταγραφή του πληθυσμού της Νήσου Εύβοιας περιλαμβάνεται στην από 3.9.1830 επιστολή του Νικολάου Καλογερόπουλου προς τον Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια. Την ιστορική αυτή επιστολή παραθέτουμε εκ του τόμου ΙΖ του Αρχείου Ευβοϊκών Μελετών (1971) της Εταιρείας Ευβοϊκών Σπουδών. Από το αρχείο του συναδέλφου Κ. Παππά έχουμε την εξής επεξεργασία των στοιχείων της ιστορικής επιστολής του Ν. Καλογεροπούλου: Τοποθετώντας κατά σειρά τους 25 μεγαλύτερο σε πληθυσμό οικισμούς (πόλεις και χωριά) από τους συνολικά 170 του νησιού, προκύπτουν τα παρακάτω: 1. Κούμη 2. Πόλις Καρύστου 3. Ξεροχώρι 4. Άγιος 5. Γιάλτρα 6. Μετόχι 7. Στρόμπολαις 8. Διαβολά 9. Στούρα 325 οικογ. 110 οικ. 100 οικ. (Ιστιαία) 90 οικ. (Αιδηψού) 90 οικ. 90 οικ. (Διρφύων) 90 οικ. (Στρόπωνες) 80 οικ. (Βάβουλα) 80 οικ. (Στύρα - άνω) 10. Μαντανικά 72 οικ. (Δάφνη Κεχριών) 11. Εαλιανό 70 οικ. (Καλλιανοί - Καρύστου) 12. Αξύλινθο 60 οικ. (Οξύλιθος) 13. Αχθονιά 60 οικ. (Οκτωνιά) 14. Ανοριά 54 σικ. (Ενορία) 15. Κοκίστραις 46 σικ. (Κονίστρες) 16. Πασά 17. Ψαχνά 18. Στενή 45 σικ. (Αγ. Βλάσιος) 45 οικ. 45 οικ. 19. Αυλωνάρι 40 σικ. 2 0. Πλατανιστό 40 οικ. 21. Σέτα 22. Καδή 23. Ταμιά 24. Στερώματα 40 οικ. 36 οικ. (Κάδι Κονιστρών) 36 οικ. (Ποταμία - άνω) 35 οικ. (Διρρεύματα Κονιστρών) 25. Λιθάδα 35 οικ. (Λιχάδα) Διαπιστώνεται λοιπόν ότι στους 25 μεγαλύτερους οικισμούς της Εύβοιας οι 10 προέρχονται από την περιοχή της Κύμης (Κύμη, Οξύλιθος, Οκτωνιά, Ενορία, Κονίστρες, Άγιος Βλάσιος, Αυλωνάρι, Κάδι, Άνω Ποταμία και Διρρεύματα) με συνολικό πληθυσμό 742 οικογένειες, που μαζί με τα χωριά του Καστροβαλάν 227 οικογ.) - που ανήκουν στον πυρήνα της Κύμης - και τα άλλα μικρότερα της περιοχής, φθάνουν στις 1.192 οικογένειες (από τις 3.725 οικογ. της Εύβοιας - εξαιρουμένης προφανώς της Χαλκίδας, για τους λόγους που εκτίθενται πιο κάτω). Δηλαδή η ευρύτερη περιοχή της Κύμης που σε επιφάνεια αποτελεί το ένα εικοστό πέμπτο (1/25) περίπου της Εύβοιας, συγκεντρώνει το ένα τρίτο (1/3) του πληθυσμού.

Είναι προφανές ότι η καταγραφή του Καλογερόπουλου δεν έχει αξιώσεις απογραφής, καθόσον αποτελεί συλλογή πληροφοριών, πιθανότητα ενός ατόμου, σε κατεχόμενο (Οθωμανικό) έδαφος. Εκτός αυτού η Εύβοια, επειδή επαναστάτησε (στις αρχές του απελευθερωτικού αγώνα) υπέστη διώξεις και καταστροφές (πυρπολήσεις οικισμών κλπ.). Έτσι κάποιοι οικισμοί δεν είχαν τον πραγματικό τους πληθυσμό, ενώ άλλοι - κυρίως ορεινοί -είχαν αποτελέσει καταφύγιο των διωκομένων. ΓΥ αυτό ίσως καταγράφονται οικισμοί ορεινοί και απομονωμένοι με ικανό πληθυσμό, ενώ άλλοι όπως π.χ. η Λίμνη αναφέρεται ως κατοικούμενη από 4 (τέσσερις) μόνο οικογένειες (ίσως λιγότερους και από 40 κατοίκους). Αξιοσημείωτο είναι ότι η ίδια η Χαλκίδα, δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στον πίνακα των μεγαλυτέρων οικισμών, αφού κατοικείτο από Οθωμανούς και Εβραίους και «μόνο από 50 έως 60 χριστιανικές οικογένειες» κατά τον επιστολογράφο. Επομένως δεν είναι συγκρίσιμη. Ακόμη δεν συμπεριλήφθηκαν στον πίνακα, οικισμοί που καταγράφονται ομαδοποιημένοι (αθροιστικά) και που εν γένει δεν έχουν σημαντικό πληθυσμό, εξαιρέσει του Καστροβαλά (277 οικογένειες) και Βασιλικού - Φύλλων - Αμπελιών (150 οικογένειες). Ειδικότερα ο Καστροβαλάς, από τη Λατινοκρατία ήδη, είχε αποτελέσει το ένα από τα δυο φέουδα (εκκλησιαστική περιουσία) τηςλατινικής εκκλησίας (1204-1470) με το όνομα "Quodam castelium Valla" Όταν η Τουρκοκρατία διαδέχθηκε την Ενετοκρατία, τα χωριά του Καστροβαλά υποχρεώθηκαν και πάλι να ακολουθήσουν την (επί Λατίνων) κοινή τους μοίρα. Οι 227 (διακόσιες είκοσι επτά) δηλαδή οικογένειες του Καστροβαλά επιμερίζονται στα χωριά: Πύργος, Καλημεριάνοι, Ανδρονιάνοι, Μαλετιάνοι, Καρασαλιάνοι, Γραμματικιάνοι, Τραγιάνοι, Κολιάνοι, Κρινιάνοι καιβίταλα. Επισημαίνουμε εδώ ότι οι Καρασαλιάνοι είναι ο σημερινός οικισμός Δένδρα των Ανδρονιάνων, οι Εραμματικιάνοι είναι ο οικισμός Μαχαλάς (ή Αρχοντομαχαλάς) των Καλημεριάνων - επί Τουρκοκρατίας - και οι Τραγιάνοι δεν υφίστανται (λόγω κατολισθήσεων).

Έ ν Ναυπλίω τήν 22 Αύγουστου 1S30 'Ο Κυβερνήτης 3Ιω άν. Καποδίστριας Π) επί των Εξωτερικών και τον 5Εμπορικού Ναυτικού Γραμματέας 5Ιάκωβος Ρίζος [ΑΥΕ. Φ. 7/1-1830 Έ ξοχώ τατε [7] "Οτε προ τριών ήδη μηνοον ελαβον εις Αίγιναν την άδειαν παρά τής Υ. Ε. παρακινούμενος από τινας οίκιακάς ύποθεσείς, μετέβην εϊς Εύβοιαν. Διατρίψας έκεϊσε περίπου δύο καί ήμισυ μήνας, ελαβον αφορμήν να παρατηρήσου μερικά πράγματα, τά όποια πατριουτικόν χρέος μέ παρακινεί, νά. καθυποβάλω εις την σύναισιν τής Ύ μ ετέρ α ς Έ ξοχότητος. 'Η εις Εύβοιαν άφιξίς μου έδωσεν κατ άρχάς κάποιας υποψίας εις τον Ό μ έρ Πασάν, νομίζουν με όυς μυστικόν άπεσταλμένον τής Κνβερνήσεως, αλλά μετ ού πολύ έπληροφορήοη περί τής άθουότητος τοϋ σκοπού μου. ί\γ δλ.ον τούτο, οτε έπαρουσιάσθην εις αυτόν μέ έδέχθη μέ μεγάλην φιλοφροσύνην καί ευγένειαν, ώ μιλήσαμε περί πολλών πολιτικών πραγμάτουν καί μέ έπροσκάλεσε νά τον έπισκέπτουμαι συνεχούς. Πολλάκις μέ εδουσε νά καταλάβω την οποίαν έχνει δυσαρέσκειαν κατά τού Σουλτάνου καί δτι δέν ήτον δύσκολον νά μην εκτελέση τάς διαταγάς του. Έματαιοπονοϋσεν άναφερόμένος εις τον Μέγαν Βεζύρην Κιουταγήν καί προς τον Πασά τής Σκόνδρας, ζητουν από αυτούς συμβουλήν, αν πρέπει νά παραδώση εις τούς αντιπροσώπους των τριών Συμμάχουν Αυλών τά φρούρια τών Αθηνών καί καώ εξοχήν τής Εύβοιας καί άν ήδύνατο νά έλσιίση από αυτούς κάποιαν πατριουτικήν βοήθειαν. Έ κυριεύετο από μίαν παράξενον Ιδέαν, δτι αί τρεις Σύμμαχοι Δυνάμεις μετά τό πρωτοκολλάν τών 3 Φεβρουάριου, δέν έσυμφωνοϋσαν διά τά πράγματα τής rελλάδος, καί δτι ή Ρωσία, προστατεύονσα τά συμφέροντα τής Οθωμανικής Πόρτας, έπροσπαθοϋσε νά άποσπάση τήν Εύβοιαν άπό την cελληνικήν 3Επικράτειαν. Εν τοσούτφ έλάμβανε μυστικούς πολεμικά μέτρα καί έπροετοιμάζετο εισάγουν εις τά φρούρια τροφάς καί επισκευάζουν τό πυροβολικόν του. Πολλάκις μέ εοουτοϋσε, πους έχει νά τελείωση αϋτη ή ύπόθεσις, εξηγούμενος φανερά, δτι τοϋ έφαίνετο αδύνατον νά πουληθούν δλα τά Τουρκικά κτή-

"Ανέκδοτα έγγραφα περί των τουρκικών κτημάτων ματα καί, ότι τούτον μη γενομένου, ήτον αδύνατον να σνγκατατεθή νά έκτελύση τάς διαταγάς τον Σουλτάνου καί νά παοαδώση τα φρούρια, εις τό όποιον, πάντοτε τοϋ έπαρατήρησα, δτι μία αντί στάσις εκ μέρους τον, δεν ήθελε επιφέρει άλλην έκβασιν, ειμή νά χάσουν οί Τούρκοι, τό οποίον τούς παραχωρεϊται δικαίωμα τής πουλήσεως, από τό πριοτόκολλον των 3 Φεβρουάριου. Οντε τό περί έκκενώσεως φερμάνι, τον Σουλτάνου, οντε ή άποστολή τής 5Επιτροπής νά περιλάβη τό πυροβολικόν των φρουρίων καί τάς Τουρκικός οικογένειας, ούτε τό φθάσιμον τον Πατρονάμπεη με δύο Κορβέτας καί εν Βρίκιον, ούτε ή πανσις των μισθών, εκ μέρους τον Σουλτάνου, τής φρουράς τον, δεν τον έκαμαν νά άλλ.άξη σκοπόν. Είναι όμως άξιος επαίνου διά την μεγάλην ευταξίαν, όπου διατηρεί εις την πάλαν τής Εύβοιας. Πολλάκις μέ έρωτονσε, διατί δεν παρουσιάζονται άγορασταί, άποδίδων την αιτίαν εις την 5Εξοχότητά σας καί παράπονού μένος, ότι εμποδίζετε τούς άγοραστάς, έχων τοιαύτας πληροφορίας, ώς έλωγεν από "Ελληνας, οίτινες επίτηδες εΐχον ζητήσει, την γνώμην σας, εις τό οποίον, πάντοτε, τον άπεκρίθην, ότι ή άλ.ηθής αίτια, είναι ή ένδεια εις την όποιαν κατήντησαν οι Ελλ,ηνες, οί όποιοι, όχι μόνον δεν έχονσι τον τρόπον νά άγοράσωσι κτήματα, άλ.λ είναι βιασμένοι, από την δυστυχίαν εις την οποίαν τούς κατήντησεν ό πόλεμος, νά πονλήσοοσι τό ή μιαν τιον έδικών τους, διά νά καλλ,ιεργήσωσι τά λωιπά, ότι, εάν καί μεταξύ αυτών υπάρχει καί κανένας ευκατάστατος, μικρά καί ασήμαντα πράγματα δύναται νά άγοράση, ότι οί ξένοι εις τούς οποίους έλπίζονσιν οί Τούρκοι δνσκόλως άποφασίζονσι νά άφήσονν την έτοιμον καί εύπρεπισμένην πατρίδα των καί νά έλθουν νά κατοικήσουν, τόπον έρημον καί άκαλλ,ιέργητον καί τοϋ όποιον, τόσον ή φυσική καθώς καί ή ηθική κατάστασις, δεν έχει τίποτε νά τούς έλκύση, ότι δεν έπρεπε ποτέ νά δώση πίστιν, εις τούς λ.όγονς ανθρώπων ψεύτων καί άπατεώνων, ότι δεν υπήρχε καμμία προκήρυξις τής 'Ελληνικής Κνβερνήσεως, έμποδίζουσα τάς αγοράς τιον Τουρκικών κτημάτων, βεβα.ιών οντάις τον, προς τούτοις, ότι υπήρχε καί έγγραφον τής Γραμματείας τής Επικράτειας, προς τήν Δημογεροντίαν τής Εύβοιας τό όποιον έδιδε άδειαν, εις όσους προαιρούνται, ελευθέριος νά άγοράσονν εις τήν Εύβοιαν Τουρκικά κτήματα καί ότι, οντε ή μεγα/.οποέπεια τής Κνβερνήσεως, οντε ή εκ μέρους της άποδοχή τοϋ Πρωτοκόλλου τιον 3 Φεβρουάριου, έσνγχωροϋσαν ένα τοιοϋτον καί ότι ό μόνος τρόπος, όστις έόύνατο, ίσως, νά έπιταχύνη μίαν καλήν άποπεράτιοσιν τής ύποθέσεως, ήθελ.εν εϊσθαι, άν ή 'Ελληνική Κνβέρνησις ήθελε συγκατανεύση νά άγοράση τά κτήματα τεσσάρων ή πέντε τιον εύκαταστατοτέρων Μπέηδων τής Εύβοιας, μ όλ.ον ότι δεν νποχρεοϋται ούτε από τό Πρωτόκολλων, οντε έδιοσε ποτέ νπόσχεσιν νά άγοράση, όσα δεν ήθελων δυνηθή οί Τούρκοι νά πουλ.ήσουν. Φαίνεται, ότι ή συμβουλή αντη, ήρεσεν εις τον Ό μ έρ Πασά καί μετά

332 Η λια Π απαθαναςοπουλου δύο ημέρας μέ έπροσκάλεαε καί μοϋ έφανέρωσε την όποιαν είχεν εύχαρίστησιν, να έμβη εις μίαν τοιαύτην διαπραγμάτευσιν μετά της 'Ελληνικής Κυβερνήσειος και μέ έπαρακάλεσε νά δεχθώ αυτό τό βάρος, νά μεταβώ είς την καθέδραν τής Κνβερνήσεως και νά προβάλιο, έκ μέρους του, αυτήν την αγοράν, το όποιον καί δεν έδέγβην, παρατηρώντας του, ότι ένα τοιοϋτον ήτον είς άντίφασιν μέ τά χρέη του πολίτου "Ελλ,ηνος καί τοϋ τίμιου άνθρώπου καί, ότι έπρεπε νά πέμψη άνθρωπον έδικόν του καί συσκευθείς μετά ταϋτα μέ τούς προκριτοτέρους Μπέηδες, έκρίθη εύλογον νά πεμφθή ό Χ α τζή 5Ισμαήλ Μπέης. Χρεωστέϋ νά παρατηρήσω είς την Υ. Ε. ότι, ενώ ό Πασάς μοϋ έκαμνε τοιαύτην πρότασιν, τον έκαμα νά καταλαβη ότι ήτον αδύνατον νά έλ.πίση έτοιμον πληρωμήν από τήν Κυβέρνησίν μας, αλλα. έν μέρος μετρητών, ίσως ευθύς καί τά λοιπά μέ διορίας καί εύαρεστήθη. Ένεθαρρύνθην από τήν οποίαν μοϋ έδειξεν οικειότητα καί εμπιστοσύνην νά τοϋ κάμω καί τινας παρατηρήσεις, περί τής μελλούσης ιδιαιτέρας του τύχης, περί τον φυσικού χαρακτήρος τοϋ Σουλτάνου του καί περί τοϋ τρόπου μέ τον όποιον συνηθίζει νά ανταμοιβή τούς Πασάδες του, άναφέροντάς του καί πολώά πρόσφατα παραδείγματα. Τοϋ έπαράστησα, τον όποιον θέλει διατρέξει κίνδυνον, άν μετά τήν άναχώρησίν του από τήν Εύβοιαν, ήθελε φέρει μεθ εαυτόν, όλα τά χρήματα τά όποια ήθελ^ε συνάξει από τήν πώλ.ησιν των κτημάτων του, των ποιμνίων καί άγέλων του, ότι μία τοιαύτη σημαντική ποσότης ήθελαν είσθαι καί δι αυτόν καί διά τούς σημαντικούς Μπέηδες, αισθητή αιτία διά νά κινδυνεύση ό Σουλαάνος καί τήν κατάστασίν τους καί τήν ιδίαν τους ζοσήν, ότι χρεώστε! νά άσφαλίση τήν μέλλουσαν τύχην τής οικογένειας τον καί νά θέση τά 'χρήματά του είς μέρος ασφαλώς, όπου ή χειρ τοϋ Σουλτάνου νά μήν φθάνη καί, ώς τοιοϋτον, τοϋ έπρόβαλα τήν Εθνικήν Χρηματιστικήν Τράπεζαν. Είς τούτο τό πρόβλ.ημα έσιώπησεν άλλα μετά ταϋτα έπλη οοφοοήθην άπό τον πενθερόν του, ότι καί αΰτη ή πρότασις τοϋ ήρεσεν. "Οθεν, άν ή σεβαστή Κυβέρνησις έμβη είς παρόμοιον διαπραγμάτευσιν, είναι πολλά πιθανόν νά δεχθή ό Ομέρ Πασάς καί γραμμάτια τής 5Εθνικής Χ ρηματιστικής Τραπέζης. Έ νόμισα ωφέλιμον διά τό Έθνος νά συμβουλεύσω τον 5Ομέρ Πασά, νά προβάλη είς τήν 'Ελληνικήν Κυβέρνησίν τήν είρημένην πώλ<.ησιν, διά πολλούς λόγους. α) Διότι ευκολύνει τήν ταχεΐαν έκκένωσιν των φρουρίων. Έ ξεύρω, ότι όλιοι οί Τούρκοι τής Εύβοιας καί κατ εξοχήν ό Πασάς, εύρίσκοντο πολώ στενοχωρημένοι, διότι προ πολλ.οϋ άπεμάκρυναν όλ.ας τάς οικογένειας τους, άλλωι μέν είς τά διάφορα παράλια τής Ασίας, άλλοι δέ είς τήν Θεσσαλονίκην καί Βόλον καί επιθυμούν νά υπάγουν, όσον τό δυνατόν όγρηγορώτερα είς άντάμωσίν των καί τόσον περισσότερον στενοχωροΰνται, καθ όσον βλέπουσιν όποΰπλ.ησιάζει

Ανέκδοτα έγγραφα περί των τουρκικών κτημάτων 333 ό χειμών. 'Ο Σουλτάνος, ποό πεντήκοντα ήδη ήμερων, επαυσε τους μισθούς τής φρουράς τον Πασά, ήτις, άφον τον ύπεσχέθη να τον δουλεύση διά μόνον ένα μήνα αμισθί, πρέπει νά είναι τιάρα εις βάρος τον. Η Πασάς είναι φιλάργυρος καί δεν τον συμφέρει βέβαια νά πληριάνη μισθούς στρατιωτικούς, χωρίς νά έλπίζη κανένα όφελος. Θέλει λοιπόν πασχίση νά συμβιβασθή με την ελληνικήν Κυβέρνησιν καί μετά τον συμβιβασμόν, βεβαιότατα άναχιορεϊ με την φρουράν του, ( εκτός αν αί συμβάσαι πολιτικοί μεταβολωί τής Εύροάπης, δεν υπαγορεύσουν τού Σουλτάνου, νά. άργοπορήση την παράδοσιν αυτών τών φρουρίων.) 5Αφού άναχωρήση ό Πασάς μέ τούς σημαντικωτέρους τρεις ή τέσσαρας Μπέηδες, οί λοιποί Τούρκοι, άφεύκτως δεν μένουν όπίσω καί τότε, ίσως, άν φανή εύλογον τής Κνβερνήσεως, ή μπορεί νά άγοράση τά λοιπά κτήματα, τα όποια είναι καί κατωτέρας ποιότητος καί πολύ διαμοιρασμένα, εις κατιοτέρας τιμάς. β ) Οί περισσότεροι "Ελληνες κάτοικοι τής Εύβοιας είναι άκτήμονες καί ή Κυβέρνησις μέ σημαντικόν όφελος τού Ταμείου, δύναται μετά ταϋτα νά διανέμη την άγορασθείσαν γήν εις αυτούς τούς Ιδιους ή καί εις αλάλους "Ελληνας, εμποδίζουν [γράφε έμποδίζουσα] ενταυτω πολλούς πλουσίους ξένους ή καί "Ελληνας αμέτοχους έως τιάρα εις τάς δυστυχίας τής 'Ελλάδος, νά άντικατασταίνωνται εν μέσω τον 'Έθνους, άλλοι τόσοι, νέοι Χριστιανοί άγάδες. Τολμίά νά εκθέσω την γνώμην μου, ότι, εάν ή σεβ. Κυβέρνησις έπέμβη εις μίαν τοιαντην διαπραγμάτευση αγοράς, δεν συμφέρει μέ τό σύστημα τής έκτιμήσεως, τό όποιον είναι ασυνήθιστου εις τούς Τούρκους, άλλα, συμφερώτερον ή αμοιβαία εύχαρίστησις. Μου φαίνεται, ότι μέ την έκτίμησιν ήθελεν, 'ίσως, ζημιωθή πολύ. Έπαρατήρησα εις την Εύβοιαν καί μερικά πράγματα, άξια 'ίσως τής προσοχές τής σεβ. Κνβερνήσεως. Εις αυτήν την νήσον εύρίσκονται πολλά χωρία, τά όποια ήτον παλαιόθεν κ ε φ α λ ο χ ιά ρ ι α, τουρκιστί κ α ρ ι έ δ ε ς λεγάμενα, τιον όποιων οί δυστυχείς κάτοικοι, μην ύποφέροντες την τυραννίαν έκάστου τιον Τουρκίαν τής Εύβοιας, ήναγκάζοντο βιασμένοι νά ικετεύουν την προστασίαν ενός τιον δυνατοτέρων Μπέηδων τού τόπου, δστις διά νά τούς χαρίση την προστασίαν του, όχι μόνον τούς υποχρέωνε νά τού ύποσχεθιοσιν έν ετήσιον προσδιιορισμένον δώρον, κ ε σ ί μ ι, λεγόμενον, αλλά διά νά τό διαιώνιση εις την οίκογένειάν του καί νά νομιμοποίηση τό νέον δικαίωμα τής κτήσεως του, τούς υποχρέωνε νά τού διάσωσι πιολ.ητήριον έγγραφον από τον Κατή, ταπί, λεγόμενον, καί οϋτω άπολ.άμβανον τό διαδοχικόν δικαίωμα τής Ιδιοκτησίας, χωρίς οβολόν. Μέ αυτόν τον 'ίδιον τρόπον εσχάτως, έν τω μεταξύ τής Έπαναστάσεως ό Ό μ έ ρ Πασάς, άπέκτησεν τινά Τζιφιλίκια, τά όποια ήτον πρότερον Κεφαλοχώρια καί διά νά άποφύγουν τούς κινδύνους τού μέν καί τού δέ, τού ύπεσχέθησαν έν ετήσιον εισόδημα.

Ϊ34 Η λια Π απαθαναςοπουλου Είναι δ μιας Νόμος παλαιός τής "Οθωμανικής Πόρτας, δστις απαγορεύει τα Κεφαλοχώρια να γίνωνται Τζιφιλ.ίκια. Εις Κωνσταντινούπολή σώζεται μεγάλων κατάστιχον Καιτι ονομαζόμενου, εν ώ είναι κατα.γεγραμμένα δλω τά Κεφαλοχώρια τής Τουρκικής "Επικράτειας. Εις την Εύβοιαν είναι μερικά, ατομικά Χριστιανικά χρέη προς τούς Τούρκους ώς επί το πλειστον εις τά χωρία, αμφιβόλων φύσεως και ίσως Άνομα καί Άδικα, διότι οί Τούρκοι ζητούν από τούς γεωργούς βόας τούς οποίους ή ποτέ δεν έδωσαν εις αυτούς ή τούς έδωσαν οί πρόγονοί των προ εξήκοντα ή εκατόν χρόνους εις τούς προγόνους των καί τά θέλωυν αιώνια καί αθάνατα, ή πρόβατα τά όποια ποτέ δέν έδωσαν ή καί αν τά έδωσαν ήρπάχθησαν καί ήφανίσθησαν από τούς Τούρκους εις την "Επανάστασιν. Υ π ά ρ χο υ ν προς τούτοις καί όμολογίαι χρεωστικοί τινών 'χωρικών κοινοτήτων, αί όποϊαι είναι αποτέλεσμα τού φόβου καί τής βίας. "Εξ αιτίας αυτών τών χρεών, δλον ένα, ποίιλά κακά υποφέρουν οί δυστυχείς κάτοικοι τών χωρίων τής νήσου από τούς Τούρκους καί δσον κυριεύει ή ευταξία εις την πάλαν, Άλλη τόση ακαταστασία καί τυραννία είναι εις την εξοχήν. Καί αυτά τά χρέη τών Σ ο υ μ π α σ ι λ ι κ ί ώ ν απαιτούν ακριβή έξέτασιν. Σουμπασιλίκι λέγεται ή προστασία καί επιστασία την οποίαν κατ" έτος πω λεϊ ό αύθέντης ή δ προστάτης ενός χωρίου ή Τζιφιλικίου. Χρέη τού Σούμπασ η είναι νά διοική τό χωρίον, νά τό προστατεύη, νά πληρώνη τά δοσίματα τών χωρικών καί νά τά άπολαμβάνη μέ τό διάφορόν τους από τούς Ιδιους πολλάκις υπέρογκου. "Απολαμβάνει, προς τούτοις, την τροφήν από τό χωρίον καί εν ετήσιον από κάθε χωρικόν. Μ" όλων δτι έχω δλ.ην την εσωτερικήν πεποίθησιν, δτι ή Υ. "Εξοχότης, καθώς ποτέ δέν ήμέλησε νά καταβάλη τούς κόπους καί πόνους διά τά συμφέροντα καί τήν ευτυχίαν τού "Έθνους, τό όποιον έχει τήν τύχην νά σάς έχη επί κεφαλής, οϋτω καί εις ταύτην τήν περίστασιν, νά έλαβε δλην τήν πρόνοιαν δι" αυτήν τήν πολύτιμον νήσον. 'Ο πατριωτικός ζήλος μου δμως, μέ παρακινεί νά καθυποβάλωο εις τήν έπίκρισιν τής Υ. Ε. ταύτας μου τάς επιτόπιους παρατηρήσεις καί ή φρόνησές της, ας κόμη τήν χρήσιν δπου εγκρίνει. Πριν τελειώσω ταύτας μου τάς παρατηρήσεις, κρίνω άναγκαίον νά δώσω καί τινας σύνοπτικάς ιδέας, περί τής παρούσης καταστάσεως τής νήσου. 'Η Νήσος τής Εύβοιας είναι έφορος καί πλωυσία. 'Η ποικιλότης τών προϊόντων της καί ή γεωγραφική της θέσις, τήν άποκατασταίνουν πολύτιμον. Δίδει γεννήματα κάθε λωγής, όσπρια, ζώα, τυριά, βουτύρατα, μαλλιά, κερί, μέλι, λάδι, ξυλικήν εργάσιμον καί κατ" εξοχήν διά τήν ναυπηγείαν, κρασιά αξιόλογα, πωρικά πολλά, μετάξι, ρετζίναν, κατράμι, πίσσαν, γαιάνθρακα καί Άλλα τινά. Αυτά τά προϊόντα, κατά τό παρόν, είναι όλιγώτέρα παρά ποτέ, εξ αιτίας τού πολ.έμου.

Ανέκδοτα έγγραφα περί των τονρκικών κτημάτων 335 Δύσκολου είναι νά λάβη τις πληροφορίαν άκριβή περί των Δημοσίων εισοδημάτων, διά το άτακτον τής είσπράξεως καί διότι σχεδόν δλα τά δημόσια εισοδήματα είναι μοιρασμένα από τον Σουλτάνον εις διαφόρους Σ π α ή δ ε ς, οί όποιοι είναι δλοι Αξιω ματικοί τής φρουράς καί διότι ό Πασάς, όστις συνάζει όλα τά λοιπά Δημόσια, τά συγχέει με τά ιδιαιτέρά του καί με τά τυχηρά του. Ή Νήσος, ώς προς την έκτασίν της, είναι σχεδόν έρημος, επειδή μόλις έχει 3780 οικογένειας καί μέ τούς ιρυγάδες τό πολύ 4500, ενώ ήμπορεζ νά θρέψη καλά 500.000 ψυχάς. Έ χει 170 περίπου χωρία, κατά τον έπισυναπτόμενον κατάλογον, άραιώς κατοικημένα. Έ χ ει καί πολλά άλλα διόλου έρημα. Εις την πόλιν της Εύβοιας, μόλις εύρίσκονται 50 ή 60 οίκογένειαι Χ ριστιανικοί, άσήμαντοι καί σχεδόν όλαι άκτήμονες. 'Η ηθική τους κατάστασις, ολίγον διαφέρει από εκείνην των Τούρκων, μέ τούς οποίους συνανετράφησαν καί είναι σχεδόν όλοι αγράμματοι. Έ ν Ναυπλίω τή 3 Σεπτεμβρίου 1830. Μένω μέ τό προσήκον σέβας, τής Υ. Εξοχότητας ταπεινότατος δούλος καί ευπειθής πολίτης Νικόλαος Καλό γερόπουλος Κ αταγραφή τής Νήσου Εύβοιας καί των κατοίκων αυτής. Χωρία Οίκογι Χωρία Οίκογέν, Π όλις Καρύστου 110 Π λατανιστό 40 Αυτιά 24 Κάματο 9 Σ τρά μετξι 16 Καψούρι 15 Ζαχαριά 15 Σκέντζερι 5 Κάλπιδες 8 Γαλ ιανό 70 'Α γιοδημήτρι 32 Σ τ ούρα 80 Μισοχώρια 16 Ζάρκα 18 Κοσκινά καί Δίστο 21 Βίρα 17 Αέπουρα 5 Ζερμπίτζα 25 Κριτζά 11 Αμπελούσα 12 Ζαπάντι 6 Καλέντζα 15 Κατακαλοϋ 10 Πατριαίς 29 Άχλαδερή 30 Αύλωνάρι 40 Π υργί 7 Γαβαλά 11 Βαρυπόμπι 8 Κουρβίνο 6

36 Η/Υια. Π απλθαναςοπουλου Χωρία ΟΙκογέν. Μπουζί 8 Νίκολέτα 7 Λ άλα 10 "Αλιβέρι 29 Λάτα 7 'Αγιολουκά 25 Κοστουμάλο 9 'Αγιάννα 18 Παρθένι 10 Παναγιά 10 Θαρούνι 28 Τραχήλι 20 Κρεμαστό 33 "Αγιος Γεώ ργιος 14 Π αραμερίτης 6 Πρινάκι 11 "Αρολόγι 14 "Οριο 20 "Αχθονιά 60 "Αξύλινθο 60 Κήπος 24 Μονόδρι 28 Σπηλιαις 5 Κίλι 17 Βρύση 15 Σ τερώ ματα 35 Τάγια 12 "Επισκοπή 12 Πασά 45 Καδη 36 Κοκίστριας 46 Κουρούνα 27 Ταμία 36 Κακολίρι 24 "Ανοριά 54 Καστροβο/Α 227 Κούμη 325 Μακροχώρι 18 Χωρία Οικογι......... - - -----........ Μανίκια 19 Σέτα 40 Θεολόγο 16 " Επανωμάμαλα 6 Κατωμάμαλα 22 Γυμνό 8 Μποτίνο 4 Βόδια 16 Μέρεντα 8 Ξεροχώρι 100 Αιθάδα 35 Γιάλτρα 90 Αηψό 27 Βαρβάρα 5 "Αγιος 90 "Α γ. "Ιωάννης 30 'Ωραίους 7 Βλαχάταις 6 "Α γ. Θεόδωρος 8 Καστανιώταις 6 Βορδίτζο 8 Γαλιτζάδες 30 Σίμια 6 Μεσυντε 5 Μονοκαρνά 3 Κυπαρίσσι w** < " 5 Αύγαρία 10 Καμάρια 7 "Αγ. Γεώργιος ό "Αγριοβοτάνι λ 1 ουραις Καστρϊ Κονρμπότζι 30 "Ασμίνι Βιστρίτζα. j Μαντούδι 23 Σκεπαστή 5 "Αχμέταγα 16

1Ανέκδοτα έγγραφα περί των τουρκικών κτημάτων 337 Χω ρία Οίκογέν. Β λ α χ ο χ ώ ρ ι α Οίκογέν. Δράζι 15 Δίαβολά (&ΟΛ3ν*Λ' 1 ' 80 Τρούποι 5 Μίστρο 29 Καλύβια 4 Μαυράπουλο 14 Σπαθάρι -3 Νεροτρουβιά 25 Μ ετόχι 2 Σούρα 25 Κ ρύα Βρύση 3 Παλιούρα 8 Σικλόγιαννη 7.. Φυγιές 9 Τζούκα 2 3Απόκρεμνο 8 Φαράκλα 5 Ψαχνό 45 Κ εχριαϊς 10 ' Αγιασοφιό 30 Κεραμιά 2 Στενή 45 Κονρκούλες 18 Καμπιό 15 Π αλαιοχώρι 2 Γίδαις 5 'Αγιαννάκο 3 Στρόμπολαις 90 Σ τοβιαις 11 Μετόχι 90 3 Α μέλαντες 6 Βοννος 5 Καλαμούδι 4 Καθένουρι 5 Κρινερίτι 20 Αούτζα 5 Μ ηλιαις 10 Π ολιτικό 3 'Α γιάννα και Παλιόβρυση 33 Κοντοδεσπότη 3 Μαντανικα 72 Μπερταοί 4 Κοκκινομηλιά 30 Κυπαρίσσι 2 Λ ίμνη 4 3Αμπέλια Κούλουροι 10 Βασιλικό 150 Μαρούσι 6 Φύλλα 1Κερασιά 13 ~ Στράφι 5 3.780 Γερακίου 8 Ά γδίνο υ 2 Τζαπορνιά 'Ελληνικά Κουτζιά Βασιλικό Παπάδες, 60 Βλαχία Π ύλη Π αγώ ντα. 3Α ρέθο

ΝΟΜΟΣ ΕΥΒΟΙΑΣ - ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 1879 ΕΩΣ ΤΟ 2001. (www.servitoros.gr) 2001 1991 1981 1971 1961 1951 1940 1928 1920 1907 1896 1889 1879 Ν Ο Μ Ο Σ Ε ΥΒ Ο ΙΑ Σ 21 5.13 6 208.408 188.410 172.585 172.578 170.803 171.988 148.839 128.219 11 9.69 4 108.555 96.645 CD ΟΟ ΙΟ ΟΟ Βόρεια Εύβοια 37.771 39.286 40.013 40.234 41.944 41.959 43.627 37.785 29.875 28.603 27.538 24.544 22.540 Δήμος Αιδηψού 6.670 6.123 6.129 6.236 6.214 6.540 6.461 5.813 4.230 3410 3.523 2.663 2.083 Δήμος Αρτεμισίου 4.167 4.432 4.307 4.062 4.468 4.183 4.460 3.728 3.171 3.087 2.820 2.435 1.910 Δήμος Ελυμνίων 5.648 5.432 5.461 5.509 5.746 5.871 6.276 5.845 4.847 5.102 3.944 3.605 3.291 Δήμος Ιστιαίας 7.353 7.716 8.109 8.872 9.753 9.594 9.976 8.755 7.377 7.429 7.790 7.211 6.752 Δήμος Κηρέως 6.671 7.548 8.401 8.027 7.052 7.075 7.545 6.039 5.003 4.054 3.917 3.583 3.436 Δήμος Νηλέως 2.730 3.179 3.221 3.307 3.941 3.956 4.113 3.971 3.601 3.700 3.897 3.613 3.469 Δήμος Ωρεών 3.392 3.703 3.369 3.283 3.851 3.894 4.009 2.926 1.164 1.364 1.207 1.049 1.195 Κοινότητα Λιχάδας 1.140 1.153 1.016 938 919 846 787 708 482 457 440 385 404 Κεντρική Εύβοια 154.539 147.457 127.779 111.970 107.783 104.187 103.028 88.056 75.996 67.380 60.196 53.303 45.238 Δήμος Αμαρυνθίων 7.356 6.860 6.114 5.244 4.986 5.462 5.147 3.996 3.174 2.781 2.186 1.655 1.334 Δήμος Ανθηδώνας 6.104 4.978 4.021 3.366 3.073 2.835 2.603 2.016 1.822 1.411 1.214 1.252 913 Δήμος Αυλίδας 8.300 7.862 4.653 3.850 3.408 3.426 3.134 2.546 2.075 1.380 705 589 622 Δήμος Αυλώνος 5.335 5.640 5.639 5.809 6.725 6.815 7.004 6.089 6.398 6.363 5.579 4.743 4.107 Δήμος Διρφύων 7.308 7.219 6.656 6.629 8.177 8.461 9.092 8.062 7.147 7.150 6.384 5.179 5.003 Δήμος Ερέτριας 5.969 4.987 3.711 2.320 2.078 1.819 1.819 1.675 1.039 942 711 497 432 Δήμος Κονιστρών 4.077 4.204 4.034 4.538 5.898 6.288 7.176 6.495 6.631 6.096 5.609 5.148 4.852 Δήμος Κύμης 8.772 9.684 8.106 8.562 11.084 11.709 14.321 13.242 13.662 11.826 13.005 11.215 9.538 Δήμος Ληλαντίων 15.568 13.972 11.823 9.718 8.461 8.224 8.552 7.456 5.774 5.056 4.546 3.691 3.058 Δήμος Μεσσαττίων 13.756 13.307 12.778 11.748 11.988 11.620 11.331 8.828 7.437 6.787 5.559 4.362 4.160 Δήμος Νέας Αρτάκης 8.646 7.394 5.935 4.162 3.558 3.068 3.093 2.116 192 173 65 169 95 Δήμος Ταμυνέων 9.764 9.704 9.442 9.724 9.771 8.212 7.936 6.788 6.247 5.521 4.957 4.093 3.560 Δήμος Χαλκιδέων 53.584 51.646 44.867 36.300 28.576 26.248 21.820 18.747 14.398 11.894 9.676 10.710 7.564 Γ Νότια Εύβοια 20.224 18.764 17.861 18.029 19.969 21.464 21.938 19.819 19.361 19.539 17.309 15.610 14.461 Δήμος Δυστίων 5.579 5.074 4.710 4.632 4.924 4.785 4.467 3.662 3.425 3 439 3.085 2.567 2.176 Δήμος Καρύστου 7.144 7.016 6.158 5.830 6.304 6.615 6.689 6 088 6.011 6.196 5.748 5.399 5.206 Δήμος Μαρμαρίου 3.152 2.846 3.095 3.256 3.858 4.466 5.023 4.947 4.890 4.837 4.054 3.679 3.408 Δήμος Στυρέων 3.346 3.161 2.996 3.235 3.557 4.107 4.275 3.727 3.554 3.597 2 996 2.705 2.377 I Κοινότητα Καφηρέως 1.003 667 902 1.076 1.326 1.491 1.484 1.395 1.481 1.470 1.426 1.260 1.294 Σκύρος 2.602 2.901 2.757 2.352 2.882 3.193 3.395 3.179 2.987 4.172 3.512 3.188 3.247 Δήμος Σκύρου 2.602 2.901 2.757 2.352 2.882 3.193 3.395 3.179 2.987 4.172 3.512 3.188 3.247 I I

300.000 240.000 Ό to => CD CT «< ΠΖ 180.000 120.000 60.000 0 1879 1889 1896 1907 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 Ο παρακάτω πίνακας δεν αναφέρεται στη σημερινή διοικητική δομή των δήμων. 1870 1861 1856 1855 1854 1853 1852 1851 1850 1849 1848 ΝΟΜΟΣ ΕΥΒΟΙΑΣ 7 5.7 2 6 6 4.1 2 6 59.891 5 8.6 8 3 5 7.7 4 2 5 7.1 5 2 5 6.6 6 6 56.471 5 6.2 7 9 5 6.4 0 2 5 6.8 0 2 Δήμος Αυλίδας 1.562 1.065 929 910 900 894 1.055 1.062 1.063 1.045 1.047 Δήμος Χαλκιδέων 11.135 11.800 10.395 10.607 10.421 10.330 10.530 10422 10.358 10.507 10.602 Δήμος Ληλαντίων 5.954 5.203 4.546 4.735 4.693 4.687 4.696 4.672 4.632 4.571 4.582 Δήμος Κηρονηλέων - 4.660 4.404 3.976 3.938 3.910 3.985 3.964 3.894 3.867 3.847 Δήμος Αιγαίων 2.825 2.713 2.593 2.534 2.499 2.474 2.551 2.519 2.502 2.496 2.487 Δήμος Νέων Ψαρών 402 282 148 121 123 122 200 201 202 216 222 Δήμος Ιστιαίας 8.909 7.466 7.332 6.813 6.795 6.756 6.725 6.726 6.731 6.691 6.728 Δήμος Αιδηψού 2.306 2.337 2.245 2.280 2.253 2.226 2.300 2.285 2.279 2.289 2.320 Δήμος Κύμης 4.685 4.908 4.336 4.305 4.238 4.179 4.004 3.996 4.023 4.008 4.000 Δήμος Δυστίων 4.130 3.204 3.112 5.972 5.809 5.753 6.283 6.317 6.235 6.253 6.488 Δήμος Καρύστου 8.820 7.244 6.815 6.649 6.482 6.365 5.987 5.962 5.969 6.015 5.943 Δήμος Κοτυλαίων 3.761 3.029 2.876 2.928 2.876 2.829 2.483 2.463 2.486 2.457 2.442 Δήμος Κονιστρών 2.834 2.278 2.458 2.445 2.416 2.401 2.030 2.012 1.991 1.969 1.969 Δήμος Στυρέων 2.716 2.199 2.096 2.129 2.083 2.050 1.501 1.514 1.514 1.603 1.640 Δήμος Σκύρου 3.029 2.572 2.505 2.279 2.216 2.176 2.336 2.356 2.400 2.415 2.485 Δήμος Αυλώνος 3.961 3.166 3.101 - - - - - - - - Δήμος Μεσσαπίων 2.737 - - - - - - - - - - Δήμος Κηρινθίων 5.960 -! - " - - - - - - -

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΓΡΑΦ ΩΝ1991 & 2001 Ο Νομός Εύβοιας: Σύμφωνα με απογραφή 1991 έχει έκταση και Μ ήκος Α κτών Ν ήσου Εύβοιας 3662 τ. χιλ. 729 χμ. Ν ήσου Σκύρου 209 τ. χιλ. 134 χμ. λοιπών νησιών Ευβοϊκού 25 τ. χιλ. 21 χμ Παρευβοϊκών Κοινοτήτων 271 τ. χιλ. 41 xil Σύνολο 4167 τ. χιλ 925 χμ. Ε ίνα ι ο 7? Ν ομός σε πληθυσμό κ α ι έκταση της χώ ρας και ο μεγαλύτερος νομός της περιφέρειας Στερεός Ελλάδας. Έχει μήκος ακτώ ν περίπου όσο είνα ι το μήκος τω ν Η πειρω τικώ ν Σ υνόρω ν της χώρας. Ε ίνα ι μεγαλύτερου μήκους Ν ομός ακόμη και από ολόκληρα γεω γρα φ ικά διαμερίσματα όπω ς είνα ι η Ή πειρος, η Θ ράκη, η Θεσσαλία, κ α ι αυτό διαπιστώ νεται με μ ια μ α τιά στον χάρτη της χώρας. Ο διαμήκης άξονας της Εύβοιας προβάλλεται πάνω σε πέντε (5) νομούς: Μ αγνησίας, Φ θιώτιδας, Βοιωτίας, Α ττικής και Κυκλάδων. Ο πληθυσμός του Ν. Εύβοιας α νά Δήμο κ α ι κατά αύξοντα αριθμό πληθυσμού, σύμφω να με τη ν απογραφή του 2001, έχει ως εξής: Δήμος/ Κοινότητα Πληθυσμός Χαλκιδέων 53.584 Ληλαντίων 15.568 Μεσσαπίων 13.756 Ταμυνέων 9.764 Κύμης 8.772 Νέας Αρτάκης 8.646 Αυλίδος 8.300 Αμαρυνθίων 7.356 Ιστιαίας 7.353 Διρφύων 7.308 Καρύστου 7.144 Κηρέως 6.671 Αιδηψού 6.670 Ανθηδώνος 6.104 Ερέτριας 5.969 Ελυμνίων 5.648 Διστύων 5.579 Αυλώνος 5.335 Αρτεμισίου 4.167 Κονιστρών 4.077 Στυ ραίων 3.346 Ωρεών 3.392 Μαρμαρίου 3.152 Νηλέως 2.730 Σκύρου 2.602 Κοινότητα Λιχάδος 1.140 Κοινότητα Καφηρέως 1.003 ΝΟΜΟΣ ΕΥΒΟΙΑΣ 215.136 Από στοιχεία του «Επιχειρησιακού Σχεδίου του Νομού Εύβοιας» της Αναπτυξιακής Εύβοιας Α.Ε. έχουμε: ο δείκτης γήρανσης του πληθυσμού (άτομα ηλικίας 76,5 ετών άτομα ηλικίας 0-14 ετών) παρουσιάζει επιδείνωση = 118% (το 1991 = 71,10%) και ο δείκτης εξάρτησης (άτομα ηλικίας 0-14 ετών+άτομα 76,5 ετών άτομα ηλικίας 15-64 ετών ) = 51,31% (το 1991-53,98%) Η αποβιομηχάνιση του Νομού Εύβοιας αποτοπώνεται σε περιοχές όπως οι Δήμοι Νηλέως και Κηρέως όπου καταγράφονται σημαντικά ποσοστά μείωσης του πληθυσμού μεταξύ των απογραφών 1991 και 2001 (-14,12% και -11,62 αντίστοιχα).