1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΚΟΠΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
2 Οι χρηματοδοτικές παράμετροι της κατασκευής του Διαδρόμου 10 συζητήθηκαν στις 13 τ.μ. κατά τη διάρκεια της τρίτης συντονιστικής συνάντησης που έλαβε χώρα στα Σκόπια. Η ολοκλήρωση της κατασκευής του δρόμου στο τμήμα Demir Kapija-Smokvica απαιτεί 155 εκατ. ευρώ, χρήματα τα οποία θα εξευρεθούν από χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών μέσω του Ελληνικού Σχεδίου για την Οικονομική Ανασυγκρότηση των Βαλκανίων (ΕΣΟΑΒ) καθώς και από τον προϋπολογισμό και την οικονομική πολιτική της πγδμ για τα έτη 2007-2009. Σε συνέχεια της απόφασης του διεθνούς διαιτητικού δικαστηρίου στο Παρίσι, η κυβέρνηση της πγδμ και η ΟΚΤΑ πρόκειται να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για να έλθουν σε συμφωνία αναφορικά με το ποσό των 53,4 εκατ. δολαρίων, το οποίο έχει επιδικασθεί στην τελευταία. Σύμφωνα με ανεπίσημες πληροφορίες, η διαπραγματευτική ομάδα της ΠΓΔΜ διαθέτει ισχυρά επιχειρήματα, τα οποία της δίνουν τη δυνατότητα να «κάνει παζάρια» για την αποζημίωση. Τα επιχειρήματα αυτά, όπως υπογραμμίζεται σε σχετικό άρθρο στον τοπικό τύπο, είναι τα εξής: 1. Το μη καταβληθέν μέρισμα (υπολογίζεται ότι είναι της τάξης των επτά (7) εκατ. ευρώ) στο κράτος της ΠΓΔΜ από τον πετρελαιαγωγό Σκόπια- Θεσ/νίκη. 2. Η μη τοποθέτηση εγκαταστάσεων αποθείωσης, με αποτέλεσμα το εργοστάσιο να συνεχίζει να εκπέμπει επιζήμιες ουσίες στην ατμόσφαιρα και 12.000 κάτοικοι της γύρω περιοχής να αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας λόγω της ρύπανσης. 3. Το καλώδιο οπτικών ινών, το οποίο τοποθετήθηκε στον αγωγό δίχως την έκδοση αδείας από τις αρμόδιες Αρχές της ΠΓΔΜ. 4. Η μη εκπλήρωση της δέσμευσης που απορρέει από την συμφωνία αγοραπωλησίας των διυλιστηρίων και αφορά στην κατασκευή 30 πρατηρίων καυσίμων. Αντί αυτού, η «ΟΚΤΑ» έδωσε την επωνυμία της σε ήδη υπάρχοντα, ενώ αργότερα αγόρασε και κάποια ιδιωτικά πρατήρια, προκειμένου να καλυτερεύσει τη θέση της ενώπιον του διαιτητικού δικαστηρίου. 5. Η έκταση γης όπου βρίσκονται τα διυλιστήρια και η οποία βρίσκεται στην ιδιοκτησία του κράτους της ΠΓΔΜ. Από το Υπουργείο Οικονομικών της ΠΓΔΜ ισχυρίζονται ότι μέχρι στιγμής έχουν παραβλέψει πολλά πράγματα και ότι είναι καιρός πλέον τα αποκομίσουν τα οφέλη από αυτή τη στάση τους. Σε περίπτωση που αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις και δεδομένου ότι, όπως δήλωσε ο Υπουργός Οικονομίας, η αποζημίωση για την ΟΚΤΑ δεν προβλέπεται να καλυφθεί από τον προϋπολογισμό του 2008, τα χρήματα για τον σκοπό, σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα, μάλλον θα εξευρεθούν από τα αποθέματα σε ξένο συνάλλαγμα. Εν τω μεταξύ, όπως αναφέρουν επίσης εγχώρια δημοσιεύματα, η ΟΚΤΑ σπεύδει να εγκαταστήσει μηχανήματα για αποθειοποίηση, ώστε να αντικρούσει ένα από τα κυριότερα επιχειρήματα της κυβέρνησης της πγδμ στις επικείμενες διαπραγματεύσεις.
3 Η αντιπολίτευση της χώρας εγκαλεί την κυβέρνηση για την απόφασή της να μην ασκήσει έφεση στην απόφαση του διαιτητικού δικαστηρίου. Στην τελευταία της σύγκληση η κυβέρνηση της πγδμ υιοθέτησε το σχέδιο νόμου για τις τροποποιήσεις στον Ενεργειακό Νόμο της χώρας. Σύμφωνα με τις τροποποιήσεις αυτές, η φιλελευθεροποίηση της ενεργειακής αγοράς της χώρας αρχίζει από 1-1-2008 και θα ισχύσει κατ αρχάς για τους μεγάλους καταναλωτές ενέργειας, θα ολοκληρωθεί δε την 1-1-2015, όταν θα εφαρμοσθεί πλέον και για τα νοικοκυριά. Επιπλέον, «Οι Θερμοηλεκτρικοί Σταθμοί της πγδμ» (δηλαδή η εταιρία παραγωγής ενέργειας στη χώρα ELEM) θα λάβουν άδεια για την προμήθεια ενέργειας στους μεγάλους καταναλωτές. Η ELEM θα προμηθεύει με ενέργεια την εταιρία διανομής ενέργειας ESM-EVM απευθείας και όχι μέσω της MEPSO (της εταιρείας που διαχειρίζεται το σύστημα μεταφοράς ενέργειας στην πγδμ), όπως γινόταν έως τώρα. Όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπο, η ELEM θα έχει τη δυνατότητα να πωλεί το πλεόνασμα της ενέργειας στην ελεύθερη αγορά και στις διαμορφούμενες σ αυτήν τιμές ή να εξάγει ενέργεια, ενώ θα υποχρεούται να εισάγει ενέργεια εάν οι ποσότητες που διαθέτει δεν επαρκούν για τις ανάγκες των καταναλωτών της. Επίσης, βάσει των τροποποιήσεων, η ELEM αναλαμβάνει τη διοίκηση του θερμοηλεκτρικού σταθμού Negotino. Επίσης, η εταιρία ESM-EVN αναλαμβάνει την κατασκευή ενός δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας με δικά της κεφάλαια. Όσο για το εάν η MEPSO χάνει το ρόλο της στην ενεργειακή αγορά, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι η τελευταία θα έχει έναν πολύ σημαντικό ρόλο, αυτόν της διατήρησης και συντήρησης του συστήματος μεταφοράς ενέργειας. Σύμφωνα με ειδικούς σε θέματα ενέργειας, οι τροποποιήσεις αυτές στον ενεργειακό νόμο της χώρας θα οδηγήσουν αναπόφευκτα σε αύξηση στην τιμή της ενέργειας. Η αυστριακή εταιρία EVN, ιδιοκτήτρια της ESM-EVN, δήλωσε ότι θα προσφύγει εναντίον της κυβέρνησης της πγδμ στα διεθνή δικαστήρια, εάν η τελευταία υιοθετήσει το σχέδιο νόμου για τις τροποποιήσεις στο Νόμο για την Ενέργεια. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της EVN, οι προτεινόμενες τροποποιήσεις εισάγουν τη διακριτική μεταχείριση, επιτρέπουν μεθοδεύσεις και αποτελούν επίθεση στους ξένους επενδυτές. Επίσης, βάσει της εκτίμησης της εταιρίας, θα προκαλέσουν αύξηση στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας κατά 16%. Σε απάντηση, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Zoran Stavreski απείλησε ότι η κυβέρνηση θα μηνύσει την EVN για τη μη τήρηση των όρων της συμφωνίας πώλησης και για την μη πραγματοποίηση των συμφωνημένων επενδύσεων. Εμπειρογνώμονες σε θέματα ενέργειας αναφέρουν ότι στην πγδμ υπάρχουν προς το παρόν ενεργειακά αποθέματα, τα οποία ωστόσο εξαντλούνται. Σύμφωνα με την ELEM, οι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί λειτουργούν συνεχώς και έχουν ήδη παραγάγει το 82% των προβλεπόμενων ενεργειακών αναγκών του παρόντος έτους.
4 Ο προϋπολογισμός της πγδμ για το 2008 θα είναι 2,2 δισ. ευρώ (134,2 δισ. δηνάρια), σύμφωνα με το σχέδιο του προϋπολογισμού που παρέδωσε ο Υπουργός Οικονομικών στον εκπρόσωπο του Κοινοβουλίου. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο προϋπολογισμό της χώρας μέχρι τώρα. Τα έσοδα εκτιμώνται στα 2,09 δισ. ευρώ (128,74 δισ. δηνάρια που αντιστοιχούν στο 35,5% του ΑΕΠ), τα έξοδα εκτιμώνται στα 2,2 δισ. ευρώ ή 134,28 δισ. δηνάρια (37% του ΑΕΠ) και το έλλειμμα στα 5,5 δισ. δηνάρια (1,5% του ΑΕΠ), όπως αναφέρουν σχετικά δημοσιεύματα. Όπως δήλωσε ο Υπουργός Οικονομικών, ο προϋπολογισμός αυτός καταρτίσθηκε με βάση τις πολύ καλές επιδόσεις της οικονομίας της χώρας το 2007 και την επιταχυνόμενη οικονομική μεγέθυνση, η οποία τον επόμενο χρόνο αναμένεται να φτάσει στο 6-7%. Η κυβέρνηση επίσης προβλέπει ότι τα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν κατά 10%, παρά τη μείωση σε κάποιους φόρους. Επίσης ο πληθωρισμός αναμένεται να φτάσει στο 3%, η απασχόληση να αυξηθεί κατά 4% και η αύξηση της παραγωγικότητας να αυξηθεί στο 5%. Σύμφωνα με τα ανωτέρω δημοσιεύματα, το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού (84%) προορίζεται για τις τρέχουσες δαπάνες και το 16% προορίζεται για κεφαλαιακές επενδύσεις. Το ΑΕΠ της πγδμ κατά το 2006 ανήλθε στα 7,44 δισ. δολλάρια (308,77 δισ. δηνάρια), σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία της χώρας. Η πραγματική οικονομική μεγέθυνση κατά το 2006 ήταν 3,7 % και η ονομαστική οικονομική μεγέθυνση ήταν 7,7% σε σχέση με το 2005. Το 2006, οι ακαθάριστες επενδύσεις στη χώρα ισοδυναμούσαν με το 21,8% του ΑΕΠ, ενώ σημειώθηκε μία ονομαστική αύξηση στις επενδύσεις σε κεφάλαια της τάξεως του 15,6% σε σύγκριση με το 2005. Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών το 2006 αυξήθηκαν κατά 16,8% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και έφθασαν στο 48,5% του ΑΕΠ. Οι εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αυξήθηκαν επίσης, φτάνοντας στο 67,3% του ΑΕΠ. Το κατά κεφαλή εισόδημα για το 2006 ανήλθε στα 2.393 δολλάρια. Σύμφωνα με το γερμανικό ινστιτούτο GFK, η πγδμ κρατά την 35 η θέση ανάμεσα σε 40 χώρες με βάση το καθαρό κατά κεφαλή εισόδημα για το 2006-2007 και ακολουθείται μόνο από τη Βοσνία Ερζεγοβίνη, τη Λευκορωσία, την Αλβανία, την Ουκρανία και τη Μολδαβία. Η αγοραστική δύναμη των πολιτών της πγδμ συνεπώς παραμένει ανάμεσα στις χαμηλότερες στην Ευρώπη. Όπως αναφέρεται σε τοπικά δημοσιεύματα, η ΕΕ προβλέπει ότι η οικονομία της πγδμ κατά τα επόμενα δύο έτη θα σημειώσει πρόοδο με μείωση της ανεργίας, μικρότερο εξωτερικό χρέος, περισσότερες ξένες επενδύσεις και μεγέθυνση υψηλότερη από οποιαδήποτε άλλη έχει σημειωθεί έως τώρα, κυρίως εξ αιτίας των δομικών μέτρων για βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος, τα οποία έχουν ήδη ληφθεί στη χώρα. Σύμφωνα λοιπόν με την ΕΕ, η αύξηση του ΑΕΠ το επόμενο έτος θα υπερβεί το 5% ως αποτέλεσμα των εγχώριων και ξένων επενδύσεων. Ισχυρό επίσης κίνητρο για την οικονομία, σύμφωνα με την ίδια πηγή, πρόκειται να αποτελέσει η αύξηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών, οι οποίοι θα είναι διατιθέμενοι να ξοδέψουν περισσότερα από ό,τι το παρόν έτος, γεγονός το οποίο θα αντικατοπρισθεί στο εμπορικό ισοζύγιο. Η ΕΕ επίσης προβλέπει ότι η ανεργία θα μειωθεί στο 33% και ο αριθμός απασχολουμένων θα αυξηθεί κατά 4%, μολονότι μέρος της αύξησης θα αφορά στη «μαύρη» εργασία. Η αύξηση στους μισθούς και στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας θα οδηγήσει σε αύξηση του πληθωρισμού στο επίπεδο του 3% και το έλλειμμα (του προϋπολογισμού) θα
5 φτάσει στο 1,25% του ΑΕΠ. Έως το 2009 η χώρα θα επιτύχει σημαντική μείωση του εξωτερικού χρέους το οποίο, από 27% του ΑΕΠ όπου ανέρχεται σήμερα, θα μειωθεί στο 23%. Ωστόσο, η χώρα δεν πρόκειται να σημειώσει κάποια θεαματική πρόοδο, αν και θα ξαναβρεί έναν ρυθμό ανάπτυξης έπειτα από πολλά χρόνια οικονομικής επιβράδυνσης. Η τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) για την πγδμ προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ της χώρας κατά 5,5% το 2007 και κατά 4,5% το 2008. Η Τράπεζα βαθμολόγησε την πγδμ ανάμεσα στο 3.1 και 3.2 για την διαδικασία μετάβασής της. Η πγδμ παρουσιάζει έναν μέσο βαθμό ασφάλειας και πολιτικού κινδύνου για τις ξένες επενδύσεις, όπως επίσης και η Αλβανία, η Ελλάδα, η Γαλλία, η Ιταλία, το Καζακστάν, η Μολδαβία, η Σερβία, η Ισπανία, οι Ηνωμένες πολιτείες, η Κίνα κ.ά χώρες, σύμφωνα με τη μελέτη «Risk Map 2008» του συμβουλευτικού οίκου Control Risks. Ο «πολιτικός κίνδυνος» εμπεριέχει την επιρροή που ασκούν διάφορα «lobby» και την όχι ιδιαίτερα αποτελεσματική λειτουργία των πολιτικών θεσμών. Η πγδμ ανακηρύχθηκε ως η ευρωπαϊκή περιοχή που σημειώνει την καλύτερη οικονομική ανάπτυξη για το έτος 2008 από το Διεθνές Ινστιτούτο για τη Διοίκηση των Μεταφορών. Η πγδμ και η Κροατία είναι οι πρώτες χώρες εκτός ΕΕ, οι οποίες εντάχθηκαν στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα για την Ανταγωνιστικότητα και την Καινοτομία (CIP). Το Οικονομικό Επιμελητήριο της πγδμ ανήκει στην κοινοπραξία που κέρδισε το πρώτο σχέδιο του προγράμματος CIP για την ίδρυση ενός ευρωπαϊκού κέντρου για την πληροφόρηση και την καινοτομία. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Zoran Stavreski αναφέρει σε δημοσίευμά του σε τοπική εφημερίδα ότι η ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ αυξάνει το επίπεδο της προσωπικής και επιχειρηματικής ασφάλειας και ενισχύει την προβλεψιμότητα και την σταθερότητα όσον αφορά στο επιχειρηματικό περιβάλλον και στο πολιτικό κλίμα. Το γεγονός αυτό στη συνέχεια οδηγεί σε βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της επενδυτικής ελκυστικότητας που παρουσιάζει η χώρα. Η κυβέρνηση της πγδμ σκοπεύει να δαπανήσει 8,5 εκατ. ευρώ στη διαφημιστική εκστρατεία του 2008 για την προσέλκυση επενδύσεων, η οποία θα γίνει σε 30 χώρες. Από τις 21 Δεκεμβρίου οι πολίτες της πγδμ θα μπορούν να ταξιδεύουν σε 23 χώρες της Ευρώπης με απλή θεώρηση visa, με την προϋπόθεση ότι θα την προμηθεύονται από πρεσβεία χώρας της ΕΕ. Η απόφαση αυτή ωστόσο δεν θα ισχύει όσον αφορά στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και την Κύπρο. Η εταιρία σταθερής τηλεφωνίας Telecom σημείωσε πτώση κερδών κατά 9,7% κατά το πρώτο εννεάμηνο του 2007 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του παρελθόντος έτους. Σε διάστημα μικρότερο του ενός έτους η εταιρία έχασε περίπου 30.000 πελάτες.
6 Σύμφωνα με την EMEA BUSINESS MONITOR, η εταιρία ασύρματης τηλεφωνίας T-Mobile MK της πγδμ εμφάνισε λειτουργικά κέρδη εννεαμήνου 69,01 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 7,2% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Τα συνολικά έσοδα της εταιρείας ανήλθαν σε 123,9 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 8,6% σε σύγκριση με το περυσινό εννεάμηνο. Οι συνδρομητές της εταιρείας ανήλθαν σε 1.065.910, περισσότεροι κατά 15,1% από τα τέλη του περσινού εννεαμήνου. Η T-Mobile MK, η οποία ελέγχεται από την γερμανική Deutsche Telekom, είχε στο εννεάμηνο μερίδιο 63.2% στην τοπική αγορά. Η τρίτη εταιρία κινητής τηλεφωνίας στην πγδμ VIP προσέφερε δύο νέα πακέτα κινητής τηλεφωνίας, τα οποία προσφέρουν φθηνότερες κλήσεις τις Κυριακές και τις αργίες, όπως και μετά τις 20:00 τις καθημερινές. Η εταιρία Semos παρουσίασε στις 15 τ.μ. το πρώτο λογισμικό για την μεταφορά των τηλεφωνικών αριθμών. Εάν αυτό το λογισμικό εφαρμοσθεί, οι πολίτες θα μπορούν να διατηρούν τα τηλεφωνικά τους νούμερα σε περίπτωσή αλλαγής τηλεφωνικού παρόχου ή μέρους διαμονής. Η εταιρία κινητής τηλεφωνίας Cosmofon η οποία, σύμφωνα με δημοσιεύματα, σημειώνει επιταχυνόμενη αύξηση της κερδοφορίας της, έκανε δωρεά ύψους 150.000 ευρώ για την ανακατασκευή του ψυχιατρικού νοσοκομείου στο Demir Hisar. Η Stopanska Banka, η Komercijalna Banka και η Tutunska Banka κυριαρχούν στο τραπεζικό χώρο στην πγδμ: Όπως ανέφερε ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της πγδμ, από ένα σύνολο 19 τραπεζών, οι τρεις μεγάλες τράπεζες με περιουσιακά στοιχεία περισσότερα των 15 δισ. δηναρίων καλύπτουν το 66% των συνολικών περιουσιακών στοιχείων, το 70% των συνολικών ακαθάριστων πιστώσεων και το 71,1% των συνολικών αποθεμάτων του πληθυσμού και των εταιριών. Σύμφωνα με τον ίδιο, το τραπεζικό σύστημα της χώρας είναι εξαιρετικά συγκεντρωτικό, παρ όλο που το μερίδιο στην αγορά των τριών κυρίαρχων τραπεζών σημείωσε μικρή πτώση απέναντι στο αυξανόμενο μερίδιο των μεσαίου μεγέθους τραπεζών και το ακόμη μικρότερο μερίδιο των μικρών τραπεζών. Σύμφωνα με νομικούς εμπειρογνώμονες, η περίπτωση της ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων της Makedonska Banka θα στοιχίσει στο κράτος τρεις φορές περισσότερο από ό,τι η περίπτωση της ΟΚΤΑ. Ο εκτελεστικός διευθυντής της Porsche Bank ανακοίνωσε ότι στην πγδμ θα ανοίξει σύντομα μία εταιρία leasing, η οποία θα προσφέρει leasing αρχικά για οχήματα Porsche και στη συνέχεια και για άλλες μάρκες, εάν υπάρξει σχετικό ενδιαφέρον. Η τράπεζα περιμένει να πάρει άδεια από την Κεντρική Τράπεζα της χώρας το αργότερο μέχρι τον επόμενο Φεβρουάριο. Μείωση των μεσιτικών προμηθειών και στενότερη συνεργασία των χρηματομεσιτικών οίκων με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς με σκοπό την ενδυνάμωση της χρηματιστηριακής αγοράς και την προσέλκυση νέων επενδυτών, ανακοινώθηκε από τη νέα Διευθύντρια της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η οποία
7 ανακοίνωσε ότι θα μειωθεί επίσης και η χρέωση από πλευράς της τελευταίας για τις προσφερόμενες υπηρεσίες της. Με πρωτοβουλία του Χρηματιστηρίου της πγδμ και σε συνεργασία με την USAID και τo Πρόγραμμα Εταιρικής Διοίκησης της International Financial Corpration (IFC) εκδόθηκε εγχειρίδιο εταιρικής διοίκησης, του οποίου η επίσημη παρουσίαση έγινε στις 13 τ.μ. Όπως ανέφερε κατά την παρουσίαση αυτή ο περιφερειακός διευθυντής της ICF, για την Ν. Ευρώπη, ένα χαρακτηριστικό των εταιριών στην πγδμ αποτελεί η έλλειψη που παρουσιάζουν σε διαφάνεια. Αντιθέτως, ο διευθυντής του χρηματιστηρίου αρνήθηκε ότι υπάρχουν σχετικά προβλήματα διαφάνειας ενώ, σύμφωνα με την άποψή του, όλες οι εταιρίες που έχουν εισαχθεί στο χρηματιστήριο παρουσιάζονται με ρεαλιστικό τρόπο. Όπως επίσης πληροφόρησε, οι εταιρίες θα πρέπει να έχουν υποβάλει τις εκθέσεις τους για τις οικονομικές τους επιδόσεις του πρώτου εννεαμήνου του 2007 έως τις 15 τ.μ. Όσον αφορά τέλος στην πολιτική κατάσταση στην περιοχή, σύμφωνα με την άποψη του ίδιου οι επενδυτές καθοδηγούνται πρώτα από το τι συμβαίνει σε μία εταιρία και κατά δεύτερο λόγο από την οικονομική κατάσταση στην πγδμ και στις άλλες χώρες τις περιοχής. Οι συναλλαγές στο χρηματιστήριο της πγδμ βρίσκονται σε μία περίοδο διακυμάνσεων. Έτσι, ο δείκτης blue chip MBI-10 την περασμένη εβδομάδα αυξήθηκε κατά 2,52% σε σύγκριση με την προηγούμενή της εβδομάδα, κλείνοντας στις 8.438 μονάδες, στη συνέχεια ωστόσο ακολούθησε πτωτική τάση. Οι ξένοι επενδυτές επένδυσαν περίπου 273 εκατ. ευρώ σε μετοχές κατά τους πρώτους δέκα μήνες του 2007, ποσό το οποίο αντιστοιχεί στο μισό του συνολικού κύκλου εργασιών του χρηματιστηρίου της πγδμ που ανέρχεται στα 546 εκατ. ευρώ. Το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών κατευθύνεται κυρίως προς τις οικοδομικές εταιρίες. Το μεγαλύτερο ποσοστό του ξένου κεφαλαίου, ύψους άνω των 72 εκατ. ευρώ, επενδύθηκε τον Οκτώβριο και αντιστοιχεί στο 67,74% του συνολικού κύκλου εργασιών για τον μήνα αυτό. Τον Οκτώβριο η γαλακτοβιομηχανία Bitola εξαγοράσθηκε από την βρετανική Salford για 26,5 εκατ. ευρώ και η International Private Bank εξαγοράσθηκε από τη βουλγαρική Alpha Financial Holding για 8 εκατ. ευρώ. Οι κατασκευαστικές εταιρίες της χώρας ολοκλήρωσαν στο εξωτερικό προγράμματα αξίας 61,6 εκατ. ευρώ κατά τους 9 πρώτους μήνες του έτους, ποσό το οποίο υπερβαίνει κατά 126,3% εκείνο της αντίστοιχης περιόδου του περασμένου έτους. Η συνολική αξία των προγραμμάτων τα οποία έχουν αναλάβει οι εγχώριες κατασκευαστικές εταιρίες στο εξωτερικό, ανέρχεται στα 86,2 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο είναι αυξημένο κατά 62% σε σχέση με εκείνο της αντίστοιχης περιόδου του 2006. Η τουρκική εταιρία Princess θα επενδύσει 30 εκατ. ευρώ στην κατασκευή ενός πολυτελούς ξενοδοχείου στο νότιο σημείο συνοριακής διέλευσης Bogorodica. Το ξενοδοχείο πιθανόν να ανήκει στην αλυσίδα ξενοδοχείων Sheraton, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές της Γευγελής. Η κατασκευή του ξενοδοχείου αναμένεται να διαρκέσει 20 μήνες ενώ, σύμφωνα πάλι με τις τοπικές αρχές, η κατασκευαστική εταιρία έχει ήδη πάρει την οικοδομική άδεια.
8 Σύμφωνα με τοπικά δημοσιεύματα, η σερβική εταιρία «Delta» πρόκειται πιθανόν να εξαγοράσει το εμπορικό κέντρο «Ramstore», στο οποίο ο Τούρκος επιχειρηματίας Rahmi Koch έχει επενδύσει περίπου 35 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τα ίδια δημοσιεύματα, η τιμή πώλησης του εμπορικού κέντρου αναμένεται αν φτάσει τα 50 εκατ. ευρώ. Η σλοβενική εταιρία Energo Tus θα εισέλθει στην αγορά της πγδμ ανοίγοντας, μέσα στο επόμενο έτος, super markets στις πόλεις Stip και Kumanovo. Σύμφωνα με τοπικά δημοσιεύματα, η διεθνής εταιρία «Johnson Matthey» αναμένεται στις 15 Νοεμβρίου να κάνει πρόταση στους Γερμανούς αυτοκινητοβιομηχάνους να επενδύσουν στην πγδμ. Η αμερικανική εταιρία «Johnson Controls» δεν έχει αρχίσει ακόμη τη λειτουργία της στη Ζώνη Ελευθέρου Εμπορίου Bunardzik. Σύμφωνα με ανεπίσημες πηγές, ο κύριος λόγος για την καθυστέρηση αυτή παραμένει η παροχή φυσικού αερίου στη Ζώνη. Βάσει άλλου δημοσιεύματος, η καθυστέρηση οφείλεται στις ζημιές που υπέστη η στέγη του εργοστασίου πριν από ένα μήνα λόγω ισχυρής βροχόπτωσης. Το Οικονομικό Επιμελητήριο της χώρας οργάνωσε στις 13 τ.μ. επιχειρηματικό συνέδριο με Ισπανούς επιχειρηματίες. Όπως ειπώθηκε στο συνέδριο, τους πρώτους έξι μήνες του 2007 το εμπόριο της πγδμ με την Ισπανία ανήλθε στα 150 εκατ. δολλάρια, ενώ η Ισπανία συμμετέχει στην κατασκευή του φράγματος Lisice κοντά στο Veles. Οι τομείς που προσελκύουν περισσότερο το ενδιαφέρον των Ισπανών επιχειρηματιών είναι αυτοί του τουρισμού, της φαρμακοβιομηχανίας, της βιομηχανίας τροφίμων, υφασμάτων, ηλεκτρικής ενέργειας και υποδομών. Το Υπουργείο Μεταφορών της πγδμ κατανέμει τις μεταφορικές άδειες CEMT ηλεκτρονικά. Σύμφωνα με τον Υπουργό Μεταφορών, το σύστημα αυτό εξαλείφει τη διαφθορά, ενώ οι περισσότεροι αυτοκινητιστές δηλώνουν ικανοποιημένοι από την κατανομή των αδειών. Μήνυση για παράβαση του νόμου έχει υποβληθεί κατά της μονάδας θέρμανσης των Σκοπίων Toplifikacija για πώληση πετρελαίου μαζούτ στις μονάδες θέρμανσης Sever και Bitola χωρίς να διαθέτει άδεια. Το εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας στη Vinicanka είναι το μόνο που παρέμεινε λειτουργικό από όλες τις άλλες μονάδες τις οποίες ίδρυσε πριν από 30 χρόνια η εταιρία Astibo του Stip. Η Vinicanka είναι σήμερα το πιο προηγμένο τεχνολογικά εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας. 450.000 τουρίστες επισκέφθηκαν την πγδμ κατά τους πρώτους εννέα μήνες του έτους, σημειώνοντας αύξηση κατά 6% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, ενώ ο αριθμός των διανυκτερεύσεων αυξήθηκε κατά 2,3%. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το γεγονός ότι στους διεθνείς διαγωνισμούς που προκηρύσσονται στη χώρα προσφέρονται προϊόντα σε τιμές dumping, όπως
9 συνέβη με τον διαγωνισμό για την κοπή νομισμάτων όπου κέρδισε μία ινδική εταιρία, δεν φαίνεται να προβληματίζει τους αρμοδίους. Το Υπουργείο Άμυνας της πγδμ θα προμηθευτεί περίπου 80 αρματαγωγά αξίας περίπου 100 εκατ. ευρώ. Ο σχετικός διεθνής διαγωνισμός δεν έχει ακόμη προκηρυχθεί. Η γερμανική εταιρία Sepura κέρδισε στο διεθνή διαγωνισμό για την προμήθεια της αστυνομίας της χώρας με 4.000 ασυρμάτους επικοινωνίας για την αντιμετώπιση των λαθρεμπόρων και των λαθρομεταναστών. Αναβλήθηκε ξανά ο διεθνής διαγωνισμός για την προμήθεια σε φάρμακα. Ο δημόσιος τομέας της πγδμ απασχολεί το 90% των υπαλλήλων που εργάζονται στους τομείς της υγείας, της εκπαίδευσης, της εργασίας και της κοινωνικής πολιτικής. Ο δημόσιος τομέας απασχολεί συνολικά 108.000 υπαλλήλους, των οποίων οι μισθοί ανέρχονται συνολικά στα 550 εκατ. ευρώ. Όπως αναφέρεται σε δημοσιεύματα, η χώρα διανύει τον τέταρτο συνεχόμενο μήνα σημειούμενων αυξήσεων στις τιμές των αγαθών. Οι φτωχότεροι πολίτες επηρεάζονται περισσότερο, καθώς έχουν αυξηθεί οι τιμές στο ψωμί και τα είδη αρτοποιίας. Όπως δήλωσαν εκπρόσωποι της μεγαλύτερης αρτοβιομηχανίας της χώρας Zito Luks, η αύξηση στα είδη αυτά οφείλεται στην παγκόσμια αύξηση στις τιμές των σιτηρών. Άνοιξε στον εκθεσιακό χώρο των Σκοπίων η έκθεση «ZELS EXPO 2007», την οποία οργανώνει η ZELS (Ένωση των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης) και στην οποία εκτίθενται τοπικά προϊόντα από τους Δήμους της χώρας. Η έκθεση διαρκεί από 16 έως 17 Νοεμβρίου.