ΑΣΚΗΣΗ 8 : ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ (1) Θεωρητικό μέρος ΒΑΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ ΚΛΑΣΕΙΣ class logariasmos //basikh klash protected: //prostateymeno dedomeno-melos float ypoloipo; logariasmos() ypoloipo=0; float pareypoloipo() return ypoloipo; ; //telos basikhs klashs class tokoslogar:public logariasmos //paragomenh klash void tokos() //methodos paragomenhs klashs ypoloipo+=ypoloipo*0.1; ; //telos paragomenhs klashs tokoslogar loga; //antikeimeno ths paragomenhs klashs loga.katathesi(120.0); loga.tokos(); //telos ths main Στο πιο πάνω παράδειγμα δημιουργήσαμε μια βασική κλάση logariasmos και μία δημόσια παραγόμενη κλάση tokoslogar. Στην main() δημιουργούμε ένα αντικείμενο loga της παράγωγης κλάσης tokoslogar. Το αντικείμενο αρχικοποιείται στην τιμή 0 χρησιμοποιώντας τον constructor της βασικής κλάσης. Επίσης το αντικείμενο χρησιμοποιεί τις μεθόδους katathesi() και pareypoloipo() της κλάσης logariasmos. To δεδομένο-μέλος έχει δηλωθεί ως protected έτσι ώστε να είναι προσπελάσιμο και από την βασική κλάση στην οποία και ανήκει αλλά και στην παράγωγη (εάν ήταν private θα είχε πρόσβαση σε αυτό μόνο η κλάση στην οποία ανήκει). Η κληρονομικότητα δεν λειτουργεί αντίστροφα, δηλαδή εάν φτιάχναμε στην main() ένα αντικείμενο της βασικής κλάσης π.χ. 1
logariasmos log1 αυτό θα είχε πρόσβαση μόνο στις μεθόδους της κλάσης στην οποία ανήκει και είναι η βασική αλλά όχι και στην μέθοδο tokos() που ανήκει στην παραγόμενη κλάση. ΣΥΝΔΙΑΣΜΟΙ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ class Basic //basikh klash //idiotiko dedomeno-melos private: int privmember; //prostateymeno dedomeno-melos protected: int protmember; //dhmosio dedomeno-melos int publmember; ; //telos basikhs klashs //dhmosia paragomenh klash class ProdA:public Basic void method() int x; x=privmember; //mh prospelasimo x=protmember; //prospelasimo x=publmember; //prospelasimo ; //telos klashs ProdA //idiotika paragomenh klash class ProdB:private Basic void method() int x; x=privmember; //mh prospelasimo x=protmember; //prospelasimo x=publmember; //prospelasimo ; //telos klashs ProdB int y; //antikeimeno ths paragomenhs ProdA ProdA anta; y=anta.privmember; //mh prospelasimo y=anta.protmember; //mh prospelasimo y=anta.publmember; //prospelasimo //antikeimeno ths paragomenhs ProdB 2
ProdB antb; y=antb.privmember; //mh prospelasimo y=antb.protmember; //mh prospelasimo y=antb.publmember; //mh prospelasimo //telos ths main Στο παραπάνω πρόγραμμα ορίζεται μία βασική κλάση Basic και δύο παραγόμενες κλάσεις, η μία δημόσια παραγόμενη ProdA και η άλλη ιδιωτικά ProdB. Στην βασική κλάση δηλώνονται τρία δεδομένα-μέλη, το πρώτο σαν ιδιωτικό, το δεύτερο σαν προστατευμένο και το τρίτο σαν δημόσιο. Μέθοδοι των παράγωγων κλάσεων μπορούν να έχουν πρόσβαση σε προστατευμένα και δημόσια δεδομένα-μέλη της βασικής κλάσης, όχι όμως σε ιδιωτικά. Αντικείμενα παράγωγων κλάσεων δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε προστατευμένα και ιδιωτικά δεδομένα-μέλη της βασικής κλάσης. Αντικείμενα της παράγωγης κλάσης που παράγεται δημόσια (ProdA) μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δημόσια δεδομένα-μέλη της βασικής κλάσης. Αντικείμενα παράγωγης κλάσης που παράγεται ιδιωτικά (ProdB) δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση ούτε στα δημόσια δεδομένα-μέλη της βασικής κλάσης. Εάν δεν δηλώσουμε τον τρόπο προσπέλασης κατά την δήλωση παραγωγής μιας κλάσης τότε θεωρείται ότι η κλάση αυτή παράγεται ιδιωτικά (private). ΥΠΕΡΦΟΡΤΩΣΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΩΝ class logariasmos //basikh klash //prostateymeno dedomeno-melos protected: float ypoloipo; logariasmos() ypoloipo=0; float pareypoloipo() return ypoloipo; ; //telos basikhs klashs class tokoslogar:public logariasmos //paragomenh klash //constructor xoris orisma tokoslogar():logariasmos() 3
//constructor me orisma tokoslogar(float ypoloipo):logariasmos(ypoloipo) //methodos paragomenhs klashs void tokos() ypoloipo+=ypoloipo*0.1; void katathesi(float poso) if(poso>0) //elegxos arnhtikoy posou //yperfortosh synarthshs katathesi logariasmos::katathesi(poso); else cout<<"mh egkyro poso"<<endl; void analhpsh(float poso) if(poso>0) //elegxos arnhtikoy posou //yperfortosh synarthshs analhpsh logariasmos::analhpsh(poso); else cout<<"mh egkyro poso"<<endl; ; //telos paragomenhs klashs //antikeimeno ths paragoghs klashs tokoslogar t1; t1.katathesi(100); t1.katathesi(-30); t1.analhpsh(50); t1.analhpsh(-45); //telos ths main Στο πιο πάνω πρόγραμμα έχουμε φτιάξει μεθόδους με το ίδιο όνομα και στην βασική logariasmos και στην παραγόμενη κλάση tokoslogar. Αυτό το κάνουμε για να προσθέσουμε ένα τμήμα ελέγχου μέσα στις μεθόδους analhpsh και katathesi χωρίς να επηρεαστούν οι αντίστοιχες μέθοδοι της βασικής κλάσης. Στην main() φτιάχνουμε ένα αντικείμενο t1 της παράγωγης κλάσης tokoslogar όπου κάνει ανάληψη αλλά και κατάθεση με θετικό και αρνητικό ποσό. Στην εντολή t1.katathesi(100); καλείται η μέθοδος katathesi() της παραγόμενης κλάσης όπου και γίνεται ο έλεγχος για το αν το ορισμα είναι θετικό. Εάν το ποσό είναι θετικό τότε καλείται η μέθοδος katathesi() της βασικής κλάσης με την εντολή logariasmos::katathesi(poso); Το ίδιο ισχύει και για την μέθοδο analhpsh(). Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι μέσα στην μέθοδο της παραγόμενης κλάσης για να καλέσουμε την αντίστοιχη με το ίδιο όνομα της βασικής κλάσης θα πρέπει να χρησιμοποιούμε τον τελεστή διάκρισης εμβέλειας :: γιατί 4
αλλιώς η μέθοδος καλεί τον εαυτό της με όχι και τόσο επιθυμητά αποτελέσματα για το πρόγραμμα. Επίσης βλέπουμε και την δήλωση και χρήση των συναρτήσεων εγκατάστασης (constructor) και στην παράγωγη κλάση tokoslogar όπου για να αρχικοποιήσουμε το δεδομένο-μέλος ypoloipo της βασικής συνάρτησης logariasmos, ο constructor της παράγωγης κλάσης (με όρισμα ή χωρίς όρισμα ) καλεί τον αντίστοιχο της βασικής. 5