ΠΣΣΑΜΕΕ ΑΜΣ 24371 / 14-02-03, Α. Α. 7520/02 Μ. Πρ. Αθηνών ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 3ης Σεπτεµβρίου 53, 104 33 ΑΘΗΝΑ Τηλ. 210 8210175, Τηλεοµ. 210 8231483, info@pssamee.gr ΑΦΜ 999 752 799 ΟΥ ΙΑ ΑΘΗΝΩΝ www.pssamee.gr Αντιµετώπιση ατυχηµάτων όπου εµπλέκονται επικίνδυνα εµπορεύµατα. Προτάσεις από την εµπειρία για εφαρµογή Στρατής Αν. Ζαχαρής
Α. Πλαίσιο δράσης για την αντιµετώπιση Στόχοι και προτεραιότητες προστασίας Άνθρωποι Περιβάλλον Μακροχρόνιες επιδράσεις σε ανθρώπους και περιβάλλον Υποδοµές και Εξοπλισµοί υλικές ζηµιές Εταιρική Κοινωνική ευθύνη εµπιστοσύνη κοινού Άξονες δράσης, ενέργειες και φάσεις Ασφάλεια της οµάδας επέµβασης Εµπειρία και γνώση, Θέσεις, ζώνες επιρροής Ατοµικά µέσα προστασίας Ενηµέρωση και ειδοποίηση Στην περιοχή συµβάντος, στα κεντρικά Πρόληψη επέκτασης περιορισµός, µείωση ενεργειακού επιπέδου Αποµόνωση και εκκένωση περιοχής Καταστολή φαινοµένων Αµυντική ή επιθετική προσέγγιση Επαναφορά Αποκατάσταση 2
Οι δράσεις Στην αρχή ΥΠΕΡΑΝΤΙ ΡΑΣΗ, έµφαση στην πληροφόρηση, ειδοποίηση όλων των εµπλεκοµένων Εκτίµηση της κατάστασης ράση µε άξονες για την καταστολή του φαινοµένου Αποµάκρυνση νέων πηγών κινδύνου Σταµάτηµα λειτουργίας µηχανών και ροής διεργασιών Πρόληψη επέκτασης Καταιονισµοί και δηµιουργία λωρίδων εξόδου Αποµόνωση για να µην έχουµε δευτερεύοντα ατυχήµατα Γνώση ζωνών επιρροής (contours) Όχι παράπλευρες απώλειες Ψύξη Μείωση της ενεργειακού επιπέδου στον χώρο- όχι συνωστισµός Συγκέντρωση προσπαθειών στα θερµά σηµεία του χώρου 3
Οι ρόλοι Επί τόπου οµάδα, τα όρια της ζώνης επιρροής, προτιµότερο λίγοι και καλά εκπαιδευµένοι - εξοπλισµένοι On scene commander άµεσο έλεγχο,οπτική γωνία 360, εµπειρία Επικοινωνίες Logistics Πρώτη γραµµή (τεχνική κατάρτιση, συχνές ασκήσεις για ετοιµότητα) Υποστήριξη Ειδικός σε θέµατα ΕΕ Database για ΕΕ, software για εκτίµηση επιπτώσεων Επικοινωνίες Logistics 4
Β. ιαρροή Ανάφλεξη Έκρηξη Κίνδυνος: ικανή ακτίνα δράσης ωστικού κύµατος και θερµικής ακτινοβολίας, εξάτµιση τοξικών (π.χ. βενζόλιο), εκποµπή προϊόντων καύσης µε τοξική δράση (π.χ. CO, δραστικοί υδρογονάνθρακες, πολυαρωµατικοί υδρογονάνθρακες) Φύση του άµεσου κινδύνου από τα ΕΕ (παράδειγµα Βενζίνη) ράσεις Εξαιρετικά εύφλεκτα, σχηµατισµός εκρηκτικού µίγµατος, αυτανάφλεξη ιασπορά ατµών (βαρύτεροι του αέρα), δράση πηγών σπινθήρα, θερµότητας Κίνδυνοι από θέρµανση δεξαµενών και δοχείων που περιέχουν ΕΕ, κακή χρήση ψυκτικών µέσων Αποµόνωση περιοχής, χρήση απορροφητικών υλικών, αναπνευστικές συσκευές (SCBA), επαρκής αερισµός ή επικάλυψη µε αφρό, διαρκής έλεγχος σύστασης αέρα, προστασία αποχετεύσεων κλπ. 5
Αποτελέσµατα Επιπτώσεις σε ανθρώπους και περιβάλλον Πρωτογενείς επιπτώσεις Υψηλής τοξικότητας συστατικά (καρκινογόνα π.χ. βενζόλιο σε κατηγορία 1) Τοξικοί και ερεθιστικοί παράγοντες (µάτια, ερεθισµός δέρµατος) εισπνοή προκαλεί υπνηλία και ζάλη Τοξικά και ερεθιστικά αέρια κατά την καύση Τοξικά για υδρόβιους οργανισµούς µακρόχρονη βλαπτική δράση στο περιβάλλον ευτερογενείς επιπτώσεις Μόλυνση περιβάλλοντος από το κατασβεστικό υλικό Τα όρια ατοµικής έκθεσης (δράση µέσα σε νέφη αναθυµιάσεων!!!) Βενζίνη TLV 300 ppm (8h TWA) STEL 500 ppm (15 min) 6
Πληροφόρηση για τα σχέδια αντιµετώπισης Πηγές άµεσης πληροφόρησης Για τους Οδηγούς και Πυροσβέστες: ΓΟΑΑ / TREMCARD Για τους ειδικούς (Πυροσβεστική, ΕΚΑΒ, ΣΑΜΕΕ): Α / MSDS Transport Emergency Card Αναγνώριση Φύση κινδύνου Ατοµική προφύλαξη Ενέργειες σε ατύχηµα διαρροή, Φωτιά Πρώτες Βοήθειες Χρήσιµες πληροφορίες Material Safety Data Sheet Χηµική σύνθεση Κίνδυνοι Πρώτες βοήθειες, Ενέργειες σε φωτιά, διαρροή ιαχείριση και αποθήκευση Ατοµική έκθεση και προστασία Φυσικοχηµικές ιδιότητες, δραστικότητα Τοξικολογικά και οικολογικά στοιχεία Υποδείξεις απόρριψης, µεταφοράς Κανονισµοί και άλλα στοιχεία για το προϊόν 7
Α / MSDS 8
ΓΓΟΑ / Tremcard 9
Γ. Εµπειρία και διδάγµατα από περιστατικά Ασφάλεια για τον διασώστη, γνωρίζει όλους τους κινδύνους ; Η περίπτωση Πυροσβεστών που βρέθηκαν µέσα σε pool fire την ώρα που έσβηναν φωτιά σε εγκατάσταση. Η περίπτωση των Καµένων Βούρλων µε έκρηξη δεξαµενής προπανίου Περιπτώσεις αναισθησίας και ασφυξίας κοντά σε φωτιές Το µη αναµενόµενο δευτερεύον περιστατικό Περιστατικό οδικού ατυχήµατος µε ανατροπή και διαρροή προϊόντος (βενζίνη) σε αποχετευτικό δίκτυο το επόµενο περιστατικό έγινε µακριά από το αρχικό σηµείο Ο χρόνος τρέχει υπέρ η κατά (επικοινωνία και µέσα διάσωσης). ο χρόνος της πληροφορίας πού τρέχει πολύ γρήγορα, όµως άλλη η βαρύτητα και προτεραιότητα για την λήψη αποφάσεων και άλλη για την ενηµέρωση των ΜΜΕ. Για την πληροφόρηση ο χρόνος είναι πολύτιµος όσο περισσότερη αλλά και ακριβέστερη πληροφόρηση µεταφερθεί στα κέντρα ελέγχου και αποφάσεων το καλύτερο. Για την αντιµετώπιση όµως απαιτείται χρόνος για την συγκέντρωση δυνάµεων και υλικών και υποµονή για δράση την κατάλληλη στιγµή. ο χρόνος ο βιολογικός για τους τραυµατίες και τους διασώστες που βάζει όρια αντοχής και που πρέπει να λαµβάνονται υπόψη, ο φυσικός χρόνος της εξέλιξης του φαινοµένου µε τις ποσότητες ή την φυσική και χηµική κατάσταση των υλικών, π.χ. τα φαινόµενα που οδηγούν σε εκρήξεις χρειάζονται χρόνο για να συµβούν 10
Εµπειρία και διδάγµατα από περιστατικά Η µετανάστευση του κινδύνου Σε περιπτώσεις διαρροής το σχηµατιζόµενο νέφος µεταφέρει τα κινδύνους, σε περίπτωση οδικού ατυχήµατος ο κίνδυνος για νέο ατύχηµα είναι υψηλός εκεί που τελειώνει η σχηµατιζόµενη ουρά Οι θεατές κίνδυνος για ποιον (ζώνη αποµόνωσης) Κίνδυνος για την εξέλιξη της προσπάθειας αποκατάστασης του ατυχήµατος π.χ. περίπτωση ανατροπής βυτιοφόρου στην εθνική οδό και διαρροής υγραερίου µε θεατές να καπνίζουν!!! Φθάνει η τεχνολογία για να σβήσουν οι φωτιές; Υπάρχει εκπαίδευση και γνώση ; Οι αυτοµατισµοί είναι καλοί για την παρακολούθηση και επίβλεψη δεν είναι όµως πανάκεια και λύση για την αντιµετώπιση πραγµατικών περιστατικών. Υπήρξαν περιπτώσεις που η άγνοια των χειριστών επιβάρυνε τα περιστατικά µε τιςλάθος κινήσεις και αποφάσεις. (µεγάλα περιστατικά όπως στην πλατφόρµα τηςoccidental, ή µικρά όπως η καταστροφή στρώµατος πυροσβεστικού αφρού από ισχυρό καταιονισµό. Είναι η εκπαίδευση ικανή για να αντιµετωπισθούν επιτυχώς τα περιστατικά όχι χρειάζεται ασκήσεις και εµπειρία Όχι έχει αποδειχτεί ότι οι άνθρωποι ξεχνάνε και στον πραγµατικό κίνδυνο οι χρόνοι αντίδρασης, η διάταξηδυνάµεωνστονχώρο, ο συντονισµός µπερδεύονται από το stress, µόνηλύσηησυχνήάσκηση. Το 70 % απλώς αδρανούν το 15 % πανικοβάλλεται και µόνο το 15 % λειτουργεί λογικά και όπως προβλέπουν τα σχέδια. Χρειάζεται βοήθεια ώστε οι άνθρωποι να είναι ήρεµοι και να κάνουν αυτό που πρέπει. Αυτός είναι ο λόγος που απαιτούνται πολλές ασκήσεις ετοιµότητας σε πραγµατικές συνθήκες. 11
Ελληνικό ιστορικό ατυχηµάτων κατά την µεταφορά επικινδύνων εµπορευµάτων Έτος Τόπος Ατύχηµα Αποτέλεσµα 1979 Οκτ. Σούδα Χανιά Κρήτη Έκρηξη Βυτιοφόρου µε προπάνιο 7 νεκροί 140 τραυµατίες 1999 Απρ. Καµένα Βούρλα Έκρηξη Βυτιοφόρου µε προπάνιο 5 νεκροί 10 τραυµατίες 2003 Νοε. Κνωσός Παλλάς Φωτιά σε φορτηγό εν πλω 0 2006 Ιου. Ρέθυµνο Κρήτη Σύγκρουση βυτιοφόρου καυσίµων µε λεωφορείο 4 νεκροί 2006 Αυγ. Τέµπη Σύγκρουση βυτιοφόρων 0 12