Μείωση της θνησιµότητας της Caretta caretta στις ελληνικές θάλασσες ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LIFE-NATURE LIFE2002/ΝΑΤ/GR/8500 1
2 1
Τα αρχεία των απολιθωµάτων οδηγούν στο συµπέρασµα ότι οι θαλάσσιες χελώνες είναι σύγχρονες των δεινοσαύρων (εικ.1). Αν και οι δεινόσαυροι εξαφανίστηκαν, οι χελώνες συνεχίζουν να επιβιώνουν έως σήµερα. Οι ανθρώπινες επεµβάσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον οδήγησαν στη µείωση του αριθµού των θαλάσσιων χελωνών ούτως ώστε σήµερα να θεωρούνται είδη υπό εξαφάνιση σε παγκόσµιο επίπεδο. Οι θαλάσσιες χελώνες αποτελούν αναπόσπαστο κοµµάτι της ελληνικής φυσικής κληρονοµιάς. Η προστασία τους αποτελεί κίνητρο για τη διαχείριση ολόκληρου του θαλάσσιου οικοσυστήµατος µε πολλαπλά οφέλη για τον άνθρωπο. Οι θαλάσσιες χελώνες στην Ελλάδα ΒΙΟΛΟΓΙΑ - ΒΙΟΤΟΠΟΙ Οι θαλάσσιες χελώνες: είναι ποικιλόθερµες, το οποίο σηµαίνει ότι χρησιµοποιούν τη θερµότητα του περιβάλλοντος σαν την κύρια πηγή συντήρησης της θερµότητας του σώµατός τους έχουν πνεύµονες και αναπνέουν αέρα ωοτοκούν στη στεριά το σώµα τους προστατεύεται µέσα σε ένα κερατοειδές καβούκι. Εξαίρεση αποτελεί η ερµατοχελώνα (Dermochelys coriacea) µε το δερµατώδες καβούκι της τα ενήλικα αρσενικά έχουν µακρύτερες, παχύτερες ουρές (εικ.2,3) Οι θαλάσσιες χελώνες ζουν στο θαλάσσιο περιβάλλον όπου ζευγαρώνουν, τρέφονται, µεταναστεύουν και διαχειµάζουν. Οι θηλυκές επιστρέφουν στην ακτή για να σκάψουν φωλιές και να ωοτοκήσουν. Οι αρσενικές δε γυρνούν σχεδόν ποτέ στη στεριά. Λίγα είναι γνωστά για τα νεανικά χρόνια της θαλάσσιας χελώνας. Πιστεύεται ότι κατά το πελαγικό της στάδιο τρέφονται πρώτα µε πλαγκτόν και έντοµα και µετά µε οστρακοειδή, µαλάκια και άλλους οργανισµούς των ανοιχτών θαλασσών. Μετά από 2 3 1. Ο προϊστορικός πρόγονος της θαλάσσιας χελώνας Archelon ischyros 2. Θηλυκή χελώνα Καρέττα 3. Αρσενική χελώνα Καρέττα 3
Πάνω µέρος Κάτω µέρος 4 Καρέττα 5 Καρέττα 6 Πράσινη χελώνα 7 Πράσινη χελώνα 8 4, 5,6,7,8. Το καβούκι της Καρέττα έχει σχήµα καρδιάς µε 5 ζεύγη πλευρικών πλακών. Το χρώµα του καβουκιού είναι καφέ-κίτρινο και το πλάστρον είναι αχνό κίτρινο. Το καβούκι της πράσινης χελώνας έχει 4 ζεύγη πλευρικών πλακών. Το καβούκι είναι πράσινο-καφέ και το πλάστρον λευκό. το πελαγικό στάδιο οι θαλάσσιες χελώνες ζουν σε παράκτια νερά. Όταν έρθει η ώρα της αναπαραγωγής, οι ενήλικες θαλάσσιες χελώνες µεταναστεύουν προς τις περιοχές ωοτοκίας. Κατά τη διάρκεια της µετανάστευσης παρατηρείται ζευγάρωµα, όπως επίσης και στα νερά κοντά στις παραλίες ωοτοκίας. Λίγο µετά το ζευγάρωµα, τα θηλυκά προσεγγίζουν τις παραλίες για να σκάψουν φωλιές και να αφήσουν τα αυγά τους. Το κέλυφος των αυγών είναι µαλακό και µε υφή σαν περγαµηνή. Κατά τη διάρκεια µιας αναπαραγωγικής περιόδου ένα θηλυκό κάνει συνήθως 2-4 φωλιές. Γενικά οι θαλάσσιες χελώνες ωοτοκούν κάθε 2-4 χρόνια, 4
9 9. Περιοχές ωοτοκίας της Καρέττα. πάντα στην ίδια παραλία. ΤΑ ΕΙ Η ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΧΕΛΩΝΩΝ Από τα 7 είδη στον κόσµο, µόνο 3 απαντώνται τακτικά στη Μεσόγειο: η Καρέττα (Caretta caretta), η Πράσινη χελώνα (Chelonia mydas) (εικ. 4, 5, 6, 7, 8) και η ερµατοχελώνα (Dermochelys coriacea) α. Καρέττα Η Καρέττα είναι το µόνο είδος θαλάσσιας χελώνας που ωοτοκεί στην Ελλάδα. Στη χώρα µας εντοπίζονται οι σηµαντικότερες περιοχές ωοτοκίας σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Οι σηµαντικότερες παραλίες ωοτοκίας είναι στη Ζάκυνθο (Κόλπος του Λαγανά) όπου φιλοξενούνται περίπου οι µισές φωλιές του ελληνικού χώρου, την Πελοπόννησο (Κόλπος Κυπαρισσίας, Λακωνικός κόλπος, περιοχή Κορώνης) και την Κρήτη (Ρέθυµνο, Κόλποι Χανίων και Μεσσαράς). Άλλες παραλίες ωοτοκίας µικρότερης ση- µασίας εντοπίζονται στην Πελοπόννησο (Κυλλήνιος κόλπος, Ρωµανός-Πύλος, Αργολικός και Μεσσηνιακός κόλπος) και στα νησιά Κεφαλονιά, Κέρκυρα, Ρόδος, Λευκάδα, Κως (εικ.9). Χελώνες που έχουν παρατηρηθεί να ωο- 5
10 11 12 10. Επανεµφανίσεις χελωνών που µαρκαρίστηκαν στη Ζάκυνθο και τον Κυπαρισσιακό κόλπο από το 1982 έως το 2003 11. Πτερύγιο χελώνας Καρέττα µε πλαστικό σήµα 12. Απελευθέρωση µετά από τοποθέτηση ποµπού τοκούν στην Ελλάδα έχουν εντοπιστεί σε µια ευρεία περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ακόµη και σε αποστάσεις 1.500 χλµ. σε Ιταλικά, Τυνησιακά, Λιβυκά ύδατα, κάτι που υποδεικνύει σκόπιµη και όχι τυχαία µετακίνηση. Οι περισσότερες παρατηρήσεις είναι από τον Κόλπο του Γκαµπές στην Τυνησία και από το Βόρειο τµήµα της Αδριατικής Θάλασσας, γεγονός που σηµαίνει ότι αυτοί οι κόλποι είναι περιοχές διαχείµασης χελωνών που ωοτοκούν στην Ελλάδα (εικ.10). Η παρακολούθηση των µετακινήσεων των χελωνών πραγµατοποιείται: α) µε µαρκάρισµα µε πλαστικά ή µεταλλικά σήµατα (tags) στα πτερύγια. Κάθε πληροφορία για παρατήρηση µαρκαρισµένης χελώνας είναι ιδιαίτερα σηµαντική (εικ.11). β) µε τοποθέτηση ποµπών και παρακολούθηση των µετακινήσεων µέσω δορυφόρων (εικ. 12,13). β. Πράσινη χελώνα Η Πράσινη χελώνα ωοτοκεί σε χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, κυρίως στην Κύπρο και στην Τουρκία. Στις ελληνικές θά- 6
13 λασσες είναι λιγότερο αισθητή η παρουσία της, αλλά όχι απίθανη, ενώ παρατηρούνται συνήθως µικρά άτοµα. Μακροχρόνιες παρατηρήσεις έδειξαν πως ο Λακωνικός κόλπος αποτελεί περιοχή διατροφής και ανάπτυξης ανήλικων Πράσινων χελωνών (µήκος καβουκιού περίπου 40 εκ.). Επιπλέον, παρατήρηση πράσινων χελωνών γίνεται συχνά στην περιοχή της Ρόδου, ενώ αρκετές παρατηρήσεις έχουν γίνει στην ευρύτερη περιοχή του Μεσολογγίου, το Σαρωνικό, τον Αργολικό και το Νότιο Ευβοϊκό κόλπο. γ. ερµατοχελώνα Η ερµατοχελώνα ωοτοκεί σε τροπικές περιοχές και είναι σπάνιος επισκέπτης στη 14 13. Παρακολούθηση µέσω δορυφόρου των µετακινήσεων της χελώνας Καρέττα Luar µε ποµπό 14. Η ερµατοχελώνα ωοτοκεί σε τροπικές περιοχές και είναι σπάνιος επισκέπτης στη Μεσόγειο θάλασσα Μεσόγειο θάλασσα (εικ.14). Στις ελληνικές θάλασσες έχει παρατηρηθεί ελάχιστες φορές νεκρή στη στεριά, ενώ έχουν αναφερθεί κάποιες καταγραφές εµπλοκής σε αλιευτικά εργαλεία (κυρίως ξιφοπαράγαδα). 7
15 17 16 15, 16. Συνύπαρξη θαλάσσιων χελωνών και αλιείας σε δράσεις συνεργασίας µε ψαράδες. 17. Περιοχές δράσης των προγραµµάτων αλιείας Συνεργασία µε ψαράδες Από τη στιγµή που οι σηµαντικότερες αναπαραγωγικές περιοχές στην Ελλάδα εντοπίστηκαν και προστατεύονται αποτελεσµατικά, τέθηκε σε προτεραιότητα η αντι- µετώπιση της θνησιµότητας των θαλάσσιων χελωνών στη θάλασσα. Στοιχεία που έχουν συλλεχθεί από το Σύλλογο ΑΡΧΕΛΩΝ τα τελευταία 15 χρόνια δείχνουν πως οι συχνότερες αιτίες τραυµατισµών είναι η εµπλοκή τους σε αλιευτικά εργαλεία και ο σκόπιµος τραυµατισµός τους από ψαράδες. Η αλιεία στη χώρα µας αποτελεί βασική πηγή εσόδων για χιλιάδες οικογένειες, ενισχύοντας τον κοινωνικό ιστό στις τοπικές κοινωνίες. Η αλιεία ως δραστηριότητα χαρακτηρίζεται από σκληρή εργασία µε χαµηλές απολαβές. Η µείωση των ιχθυοαποθεµάτων τα τελευταία χρόνια προκαλεί ανταγωνιστική συµπεριφορά των ψαράδων απέναντι στα κητώδη και τις θαλάσσιες χελώνες. Ψαράδες και απειλούµενα είδη «ανταγωνίζονται» για λιγοστά ψάρια, σε µια θάλασσα που διαρκώς υποβαθµίζεται. Οι ζηµιές στα αλιευτικά εργαλεία που προκαλούνται από τα απειλούµενα είδη και η έλλειψη αποτελεσµατικής κρατικής πρόνοιας για το πρόβληµα, προκαλούν συχνά την εχθρική στάση των ψαράδων. Ο Σύλλογος ΑΡΧΕΛΩΝ θεωρώντας πως η συνύπαρξη θαλάσσιων χελωνών και αλιείας είναι εφικτή προχώρησε σε δράσεις συνεργασίας µε ψαράδες σε ολόκληρη την Ελλάδα (εικ. 15,16). Μέλη του Συλλόγου καταγράφουν πληροφορίες που δίνουν οι αλιείς και σηµειώνουν τα κύρια αλιευτικά καταφύγια και τα αλιευτικά πεδία. Ο σκοπός της συνεργασίας είναι διπλός: Α) Μελέτη των χελωνών: η καταγραφή των περιοχών όπου η παρουσία των χελωνών είναι µεγάλη, οπότε και µπορεί να αποτελούν περιοχές ανάπτυξης ή διαχείµασης. Β) Υποστήριξη των αλιέων: η καταγραφή περιοχών όπου οι εµπλοκές σε αλιευτικά εργαλεία και οι ζηµιές είναι συχνές. Είναι µια απαραίτητη διαδικασία για να τεκµηριωθεί η ανάγκη οικονοµικής στήριξης των αλιέων που πλήττονται. 8
18 19 20 18, 19, 20. Σε περίπτωση τραυµατισµένης χελώνας οι λιµενικές αρχές φροντίζουν για την οργάνωση της µεταφοράς της στο Κέντρο ιάσωσης Η συνεργασία µε αλιευτικούς συλλόγους ενισχύεται µε υπογραφή Μνηµονίων, τα οποία προωθούνται σε αρµόδιες, µε θέµατα αλιείας, ελληνικές και διεθνείς υπηρεσίες. Τα κύρια σηµεία των µνηµονίων συνοψίζονται στα εξής: Το θαλάσσιο περιβάλλον υποβαθµίζεται από ρύπανση, υπεραλίευση και κακή διαχείριση Η προστασία των θαλάσσιων χελωνών και άλλων κινδυνεύοντων είδων που δεν αποτελούν αλιευτικούς στόχους είναι απαραίτητη Οι αλιείς που αντιµετωπίζουν ζηµιές από τυχαία εµπλοκή των παραπάνω ειδών θα πρέπει να αποζηµιώνονται µε αντισταθ- µιστικά µέτρα (πχ. έκπτωση στην αγορά εργαλείων κλπ.) Οι αρµόδιες υπηρεσίες (Υπουργεία, Νο- µαρχίες κλπ) θα πρέπει να καταρτίσουν προγράµµατα ενηµέρωσης των αλιέων από ιχθυολόγους και άλλους επιστήµονες σε θέµατα διαχείρισης της θάλασσας 9
ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΛΙΕΙΑΣ Ο Σύλλογος ΑΡΧΕΛΩΝ έχει έως σήµερα δραστηριοποιηθεί στις παρακάτω περιοχές: Λακωνικός Κόλπος (1997-2000) (παράκτια και µέση αλιεία): LIFE97/NAT/GR Κυπαρισσιακός κόλπος (1998-2000) (παράκτια αλιεία): LIFE98/NAT/GR/5262 Αµβρακικός Κόλπος (1999-2001 και 2002-2006) (παράκτια αλιεία): LIFE99/NAT/ GR/6475 και LIFE02/NAT/GR/8500 Βόρειο Αιγαίο, Κεντρικό και Νότιο Ιόνιο, Κρητικό Πέλαγος (1998-2000) παράκτια και µέση αλιεία σε τρεις χώρες: Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία - Γενική ιεύθυνση Αλιείας ΕΕ. Κρήτη, υτική Ελλάδα, Μεσσηνιακός κόλπος, Αργολικός κόλπος, Καβάλα, Ρόδος (2002-2006): LIFE02/NAT/GR/8500 (εικ. 17) Από τα προγράµµατα προέκυψαν πολλά συµπεράσµατα, κάποια από τα οποία είναι: Οι ζηµιές που προκαλούν οι τυχαίες εµπλοκές των θαλάσσιων χελωνών είναι µεγαλύτερες στα εργαλεία της παράκτιας αλιείας µικρής κλίµακας (δίχτυα και παραγάδια) Μεγαλύτερη θνησιµότητα θαλάσσιων χελωνών παρατηρείται στα ξιφοπαράγαδα Αυξηµένη σύλληψη χελωνών προκαλείται σε βιντζότρατες και σπανιότερα σε µηχανότρατες Οι θαλάσσιες χελώνες προκαλούν µικρότερες ζηµιές συγκριτικά µε τα δελφίνια και τις φώκιες Εθνικό ίκτυο ιάσωσης Το Εθνικό ίκτυο ιάσωσης αποτελεί ένα µηχανισµό του Συλλόγου ΑΡΧΕΛΩΝ για την καταγραφή των νεκρών και την περίθαλψη των τραυµατισµένων χελωνών. Κάθε χρόνο αναφέρονται στο Σύλλογο Πιν.1: ΕΚΘΑΛΑΣΣΩΣΕΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΧΕΛΩΝΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ (1/5/2002 30/4/2006) Β Ελλάδα Βόρειο Αιγαίο Πελ/σος υτ. Αιγαίο & Ανατ. Στερεά Ανατ. Αιγαίο Κυκλάδες ωδ/σα Κρήτη TOTAL 2002/ 2003 21 (8.6%) 23 (9.4%) 98 (40%) 36 (14.7%) 16 (6.5%) 10 (4,5%) 17 (6.9%) 24 (9.8%) 245 2003/ 2004 22 (10.0%) 31 (14.0%) 95 (43.0%) 20 (9.0%) 13 (5.9%) 4 (1.8%) 16 (7.2%) 20 (9.0%) 221 2004/ 2005 17 (9.0%) 17 (9.0%) 59 (31.2%) 36 (19.0%) 16 (8.5%) 2 (1.1%) 12 (6.3%) 30 (15.9%) 189 2005/ 2006 29 (15.7%) 30 (16.2%) 52 (28.1%) 28 (15.1%) 12 (6.5%) 3 (1.6%) 9 (4.9%) 22 (11.9%) 185 TOTAL 89 (10.6%) 101 (12.0%) 304 (36.2%) 120 (14.3%) 57 (6.8%) 19 (2.3%) 54 (6.4%) 96 (11.4%) 840 10
21 22 21. Τάισµα στο Κέντρο ιάσωσης θαλάσσιων χελωνών 22. Περίθαλψη στο Κέντρο ιάσωσης θαλάσσιων χελωνών περίπου 300 νεκρές ή τραυµατισµένες θαλάσσιες χελώνες. Στο Εθνικό ίκτυο ιάσωσης συµµετέχουν οι λιµενικές αρχές, αλιείς, πολίτες και εθελοντές του Συλλόγου ΑΡΧΕΛΩΝ και στηρίζεται από τα Υπουργεία Περιβάλλοντος, Γεωργίας και Ναυτιλίας (πιν. 1). Σκοπός του δικτύου είναι η προστασία των θαλάσσιων χελωνών αλλά και η συλλογή πληροφοριών για τις περιοχές που κινούνται, τρέφονται και αναπαράγονται οι θαλάσσιες χελώνες. Α. Εάν βρεθεί νεκρή χελώνα, οι λιµενικές αρχές φροντίζουν να γίνει άµεσα ταφή από τον τοπικό ήµο και να ενηµερώσουν το Κέντρο ιάσωσης για την περιοχή όπου βρέθηκε. Β. Σε περίπτωση τραυµατισµένης χελώνας οι λιµενικές αρχές φροντίζουν για την οργάνωση της µεταφοράς της στο Κέντρο ιάσωσης (εικ. 18, 19, 20). ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΑΣΩΣΗΣ Το Κέντρο ιάσωσης στη Γλυφάδα Αττικής λειτουργεί από το 1994, σε συνεργασία µε το ήµο Γλυφάδας και µε άδεια του Υπουργείου Γεωργίας, και φιλοξενεί περίπου 50 θαλάσσιες χελώνες ετησίως. Στο Κέντρο ιάσωσης κτηνίατροι και εθελοντές χρησιµοποιούν κατάλληλα διαµορφωµένες εγκαταστάσεις φιλοξενίας και αποκατά- 23. Το Κέντρο ιάσωσης θαλάσσιων χελωνών στη Γλυφάδα 11 23
Πιν.2: ΑΦΙΞΕΙΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΕΝΩΝ ΧΕΛΩΝΩΝ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΑΣΩΣΗΣ (1/5/2002 30/4/2006) Περίοδος Αρ. Αφίξεων στο Κ.. 24 2002/03 57 2003/04 34 2004/05 33 2005/06 39 Σύνολο 163 24. Ο Σταθµός Πρώτων Βοηθειών στον Αµβρακικό στασης των τραυµατισµένων χελωνών, οι οποίες µετά την αποθεραπεία τους απελευθερώνονται στο φυσικό τους περιβάλλον (εικ. 21, 22, 23, πιν. 2,3,4). ΣΤΑΘΜΟΙ Α ΒΟΗΘΕΙΩΝ Στο έργο του Κέντρου ιάσωσης συνεπικουρούν δύο Σταθµοί Πρώτων Βοηθειών που δηµιουργήθηκαν σε αποµακρυσµένες περιοχές στις οποίες εντοπίζονται συχνά τραυµατισµένες χελώνες. Οι Σταθµοί βρίσκονται στην Κρήτη (Παγκαλοχώρι Ρεθύ- µνου) και στη υτική Ελλάδα (Κόπραινα Αµβρακικού Κόλπου) (εικ. 24). Πιν.3: ΤΕΛΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ (%) ΤΩΝ ΧΕΛΩΝΩΝ ΠΟΥ ΦΙΛΟΞΕΝΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΑΣΩΣΗΣ 1995/02 2002/3 2003/4 2004/5 2005/6 2002/06 Απελευθέρωση 63.0 42.1 47.8 23.5 44.9 46.6 Θάνατος 35.2 45.6 34.7 31.4 22.4 44.8 Υπό περίθαλψη 1.9 12.3 17.4 45.1 32.7 8.6 Πιν.4: ΑΙΤΙΕΣ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΥ (%) ΓΙΑ ΧΕΛΩΝΕΣ ΠΟΥ ΦΙΛΟΞΕΝΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΑΣΩΣΗΣ 1995/01 2002/3 2003/4 2004/5 2005/6 2002/06 Τραύµατα από εµπλοκή σε αλιευτικά 50.9 53.7 34.8 49.0 44.4 44.8 εργαλεία Εσκεµµένος τραυµατισµός 17.5 11.1 34.8 29.4 25.0 27.6 Έµµεσος τραυµατισµός 5.3 3.7 4.3 3.9 5.6 4.9 Φυσικά αίτια 8.8 1.9 13.0 2.0 13.9 5.5 Άγνωστη αιτία 17.5 29.6 13.9 15.7 11.1 17.2 12
25 Τι µπορείς να κάνεις στα συρόµενα εργαλεία: Οι χελώνες που πιάνονται σε µια καλάδα δεν µπορούν να αναπνεύσουν και κινδυνεύουν από ασφυξία επειδή παραµένουν κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας για πολύ ώρα. Αναπνέουν µε πνεύµονες και όταν κολυµπούν πρέπει να παίρνουν ανάσα κάθε λίγο. Αν είναι ζωντανές και σε κωµατώδη κατάσταση, χρειάζονται λίγο χρόνο για να αρχίσουν να αναπνέουν κανονικά. Αν, νοµίζοντας ότι είναι νεκρές, τις πετάξεις στη θάλασσα, θα πνιγούν. Αν τις αφήσεις ήσυχες στο κατάστρωµα αρκετή ώρα, µπορεί να αρχίσουν ξανά να αναπνέουν και τότε µπορείς να τις ρίξεις στη θάλασσα (εικ. 25). στο παραγάδι: Θα πρέπει να κόψεις το παράµαλο όσο µπορείς πιο κοντά στο στόµα της. Εάν έχει κάνει κουβάρι το παραγάδι, προσπάθησε να κό- 26 ψεις τα κοµµάτια που σφίγγουν τα πτερύγια και το λαιµό της για να µπορέσει να κολυµπήσει. Είναι επικίνδυνο να µείνει σφιχτοδεµένη πετονιά στα πτερύγιά της γιατί µπορεί να νεκρωθούν (εικ. 26). στα δίχτυα: Όταν δεις χελώνα µπλεγµένη στα δίχτυα, προσπάθησε να ξε- µπερδέψεις προσεχτικά τα πτερύγια και το κεφάλι κόβοντας, αν χρειαστεί, το 27 δίχτυ (εικ. 27). Σε κάθε περίπτωση που θα πιάσεις χελώνα, ή αν την βρεις νεκρή, έλεγξε τα πτερύγιά της για το χαρακτηριστικό πλαστικό 28 ή µεταλλικό σή- µα και σηµείωσε τον κωδικό αριθµό της. Αυτά τα στοιχεία δίνουν πολύ σηµαντικές πληροφορίες για τη ζωή και τις µετακινήσεις του σπάνιου αυτού ζώου (εικ. 28). Όταν η χελώνα αιµορραγεί ή δεν µπορεί να κολυµπήσει, τηλεφώνησε χωρίς χρέωση από σταθερό στο 800 11 70 900 ή σε ένα από τα τηλέφωνα του Κέντρου ιάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών. Φρόντισε για τη µεταφορά της στη στεριά όπου θα την παραλάβουν οι Λιµενικές Αρχές για να σταλεί στο Κέντρο ιάσωσης στη Γλυφάδα Αττικής. Πρόσφερε στο Κέντρο ιάσωσης τροφή (ψάρια κλπ.) για τις τραυµατισµένες χελώνες. 13
Ποιος είναι ο ΑΡΧΕΛΩΝ Ο Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας ΑΡΧΕΛΩΝ, ιδρύθηκε το 1983 και είναι µη-κερδοσκοπικό σωµατείο µε αντικείµενο τη µελέτη και προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους, τη διαχείριση των παράκτιων οικοσυστηµάτων στις σηµαντικότερες παραλίες ωοτοκίας της Καρέττα στη χώρα µας, την περίθαλψη τραυµατισµένων και άρρωστων χελωνών καθώς και την ενη- µέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού (εικ. 29, 30). Είναι Εταίρος του Μεσογειακού Προγράµµατος ράσης, του Προγράµµατος για το Περιβάλλον των Ηνωµένων Εθνών (UNEP/MAP), µέλος του Ευρωπαϊκού Γραφείου Περιβάλλοντος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη ιατήρηση των Ακτών. Μέλη του συµµετέχουν στη ιεθνή Ένωση Εµπειρογνωµόνων για τις Θαλάσσιες Χελώνες καθώς και σε Μεσογειακά και διεθνή συνέδρια για τη διαµόρφωση στρατηγικής για την προστασία των θαλάσσιων χελωνών. Επιπλέον, στη Ζάκυνθο, ο Σύλλογος που συνετέλεσε στη δηµιουργία του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου, συµµετέχει στη λειτουργία του πρώτου Φορέα ιαχείρισης προστατευόµενης περιοχής στην Ελλάδα, ενώ συµ- µετέχει και στο ιοικητικό Συµβούλιο των νεοϊδρυθέντων Φορέων ιαχείρισης, του Αµβρακικού Κόλπου, Κοτυχίου Στροφυλιάς και της Λιµνοθάλασσας Μεσολογγίου. 29 29. Απελευθέρωση χελώνας µετά από περίθαλψη Σχετικά µε την έκδοση Η έκδοση αυτή πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο κοινοτικού προγράµ- µατος LIFE-Nature µε τίτλο «Μείωση θνησιµότητας της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στις ελληνικές θάλασσες» (LIFE2002ΝΑΤ/ GR/8500). Ο Σύλλογος ΑΡΧΕΛΩΝ θα ήθελε να ευχαριστήσει όλους τους ψαράδες που έχουν µε τη συµµετοχή τους συµβάλλει ουσιαστικά στην προστασία των θαλάσσιων χελωνών στην Ελλάδα. ΠΟΥ ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΙΤΕ: Στην Αττική: ΑΡΧΕΛΩΝ, Σολωµού 57, 104 32 Αθήνα τηλ./fax: 210 52 31 342 ΑΡΧΕΛΩΝ, Κέντρο ιάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών, 3η Μαρίνα, 166 75 Γλυφάδα Αττικής τηλ: 210 89 82 600, τηλ. διάσωσης: 210 89 44 444 Στην Πελοπόννησο: Περιβαλλοντικός Σταθµός Αγιαννάκη, Μεσσηνία - τηλ./fax: 27610 91181 Περιβαλλοντικός Σταθµός Ευρώτα, Λακωνία τηλ./fax: 27350 23666 Στην Κρήτη: Γραφείο επικοινωνίας Αλιέων τηλ./fax: 28310 72288 ΚΕΙΜΕΝΑ: Α. Κουτσοδενδρής, Α. Παναγοπούλου, ΦΩ- ΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΑΡΧΕΛΩΝ, ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ: Defrost Design Για περισσότερες πληροφορίες: www.archelon.gr email: stps@archelon.gr 14
φροντίζουµε για το δικό τους αύριο... 30. Αµέσως µετά την εκκόλαψή τους τα χελωνάκια αποµακρύνονται από την ακτή 15 30
www.archelon.gr 16