ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ Γεώργιος Βήτος Τελωνειακός σύμβουλος
Ενωσιακός Τελωνειακός Κώδικας (Εν.Τ.Κ) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 952/2013 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΕ. Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2015/2446 της Επιτροπής. Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2015/2447 της Επιτροπής Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός μεταβατικός 2015/341 της Επιτροπής Κατευθυντήριες γραμμές = guidelines σε εξέλιξη Εθνικές Αποφάσεις και εγκύκλιοι
Σκοπός του Εν.Τ.Κ Ο Εν.Τ.Κ αποτελεί μέρος του εκσυχρονισμού των τελωνείων και θα χρησιμεύσει ως νομοθετικό πλαίσιο κανόνων και διαδικασιών για τα τελωνεία σε όλη την ΕΕ. Στόχος του Εν.Τ.Κ και των σχετικών Κατ Εξουσιοδότηση ή Εκτελεστικών Πράξεων (ΚΕΠ ή ΕΠ) είναι: Εξορθολογισμός της τελωνειακής νομοθεσίας και των διαδικασιών σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ Μεγαλύτερη νομική βεβαιότητα και ομοιομορφία για τις επιχειρήσεις Αύξηση της σαφήνειας για τους τελωνειακούς υπαλλήλους Απλούστευση τελωνειακών κανόνων και διαδικασιών και πιο αποτελεσματική διευκόλυνση των συναλλαγών με το τελωνείο για τις σύγχρονες ανάγκες Πλήρης μετακίνηση από το χειρόγραφο σε ένα πλήρως ηλεκτρονικό περιβάλλον Ενίσχυση ταχύτερων τελωνειακών διαδικασιών για νόμιμους και αξιόπιστους οικονομικούς φορείς (ΑΕΟ)
Εγκεκριμένος Οικονομικός Φορέας Αρ. Πρωτ.:ΔΤΔ Γ 1068454 ΕΞ 2016 Το πιστοποιητικό αντικαθίσταται από Άδεια ΑΕΟ Οι ισχύουσες σήμερα άδειες ΑΕΟ θα επανεξετασθούν πριν την 1-5-2019 Η άδεια θα είναι ηλεκτρονική. Θα υπάρχει πρόσβαση μέσω του ενημερωμένου Συστήματος EOS/AEO 4ο 3μηνο 2019 Η χορήγηση, η αναστολή και η ανάκληση της άδειας ΑΕΟ καλύπτεται από τις διατάξεις για τις Τελωνειακές Αποφάσεις (δύο στάδια, προθεσμίες κλπ)
Εγκεκριμένος Οικονομικός Φορέας τελωνειακές απλουστεύσεις (AEO C) 1/5/2016 Στο κριτήριο συμμόρφωσης εξετάζονται εκτός από τις τελωνειακές παραβάσεις και οι φορολογικές. Τα αποδεικτικά εξετάζονται κατά τον έλεγχο του κριτηρίου και όχι κατά την υποβολή της αίτησης. Στο κριτήριο της φερεγγυότητας εξετάζεται υπηρεσιακά η πτώχευση ή η υποβολής αίτησης για πτώχευση. Τα αποδεικτικά εξετάζονται κατά τον έλεγχο του κριτηρίου και όχι κατά την υποβολή της αίτησης. Στο κριτήριο των καταχωρίσεων εξετάζεται και η διαχείριση αδειών εισαγωγής και εξαγωγής που συνδέονται με απαγορεύσεις και περιορισμούς Προσθήκη ενός ακόμη κριτηρίου: Τα πρότυπα επάρκειας, το οποίο θεωρείται ότι πληρούται όταν ο ενδιαφερόμενος, ο υπάλληλος του για τελωνειακά θέματα ή ένα τρίτο συμβαλλόμενο πρόσωπο: Έχει τουλάχιστον τριετή εξακριβωμένη επαγγελματική εμπειρία σε τελωνειακά θέματα Έχει αποκτήσει ένα πρότυπο ποιότητας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Προτυποποίησης (CEN) Έχει αποκτήσει δίπλωμα σε τελωνειακή σχολή ενός κράτους μέλους Όταν πρόκειται για τρίτο συμβαλλόμενο πρόσωπο, θεωρείται ότι πληροί τα κριτήρια των προτύπων επάρκειας εάν έχει λάβει άδεια ΑΕΟ C.
Εγκεκριμένος Οικονομικός Φορέας Ασφάλεια και Προστασία (AEO S) Για τα πρότυπα ασφάλειας και προστασίας απαιτείται ο ορισμός ενός προσώπου υπεύθυνου για την πολιτική ασφάλειας. Θα πρέπει να διασφαλίζεται η αξιοπιστία ασφαλείας των επιχειρηματικών συνεργατών (μεταφορείς, αποθηκευτές κλπ). Θα πρέπει να διασφαλίζεται η αξιοπιστία των εξωτερικών παρόχων υπηρεσιών (εταιρίες καθαρισμού, πάροχοι λογισμικού, ασφαλείας κλπ)
Από 1/5/2016 Δεσμευτικές Δασμολογικές Πληροφορίες (ΔΔΠ) Οι ΔΔΠ θα δεσμεύουν τόσο τις τελωνειακές αρχές όσο και τον οικονομικό φορέα. Η περίοδος ισχύος μειώνεται από 6 σε 3 χρόνια. Ηλεκτρονική εφαρμογή 1/3/2017
Καταγωγή Μη προτιμησιακή καταγωγή: Καθορίζονται πιο λεπτομερείς κανόνες απόκτησης της καταγωγής Προτιμησιακή καταγωγή: 1/5/2016 : προβλέπεται δυνατότητα εκ των υστέρων έκδοσης πιστοποιητικού τύπου Α σε περίπτωση που ο προορισμός καθορίζεται κατά τη μεταφορά ή την αποθήκευση και μετά από κατάτμηση 1/1/2017 Το σύστημα του «Εγγεγραμμένου Εξαγωγέα» αποτελεί μία αυτό-πιστοποίηση που θα αντικαταστήσει τα πιστοποιητικά του Συστήματος Γενικευμένων Προτιμήσεων.
Δασμολογητέα αξία Αρ. Πρωτ.: ΔΔΘΤΟΚ Α 1044522 1/5/2016 Ο κανόνας της αρχικής πώλησης αντικαθίσταται από τον κανόνα της τελευταίας πώλησης πριν την είσοδο των εμπορευμάτων στο τελωνειακό έδαφος ή πριν τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία. Ο κανόνας της αρχικής πώλησης θα εφαρμοσθεί μόνο για τις συμβάσεις που έγιναν πριν την 18/1/2016 Η δήλωση DV1 θα υποβάλλεται όταν η αξία ξεπερνά τις 20.000 Προβλέπεται η έκδοση Δεσμευτικών Πληροφοριών Αξίας 4 ο 3μηνο 2020 Το DV1 θα καταργηθεί και θα αντικατασταθεί από τη διασάφηση
Εγγυήσεις ΔΤΔ Δ 1068393 ΕΞ 2016 1/5/2016 Η εγγύηση πρέπει να καλύπτει τους δασμούς και λοιπούς φόρους Η συνολική εγγύηση θα επιτρέπεται για τους οικονομικούς φορείς που εφαρμόζουν ένα ειδικό καθεστώς ή προσωρινή εναπόθεση και πληρούν το κριτήριο της συμμόρφωσης (άρθ. 39 (α) και το κριτήριο των προτύπων επάρκειας (άρθ 39 (δ). Ποσό αναφοράς. Εξέταση των εισόδων και εξόδων στο καθεστώς κατά το προηγούμενο 12μηνο. Η συνολική εγγύηση μπορεί να μειώνεται ή να μηδενίζεται, όταν ο οικονομικός φορέας πληροί ορισμένα από τα κριτήρια του άρθρου 39 (β) λογιστικές καταχωρίσεις και (γ) φερεγγυότητα Όταν η συνολική εγγύηση κατατίθεται για γεννηθείσα ήδη οφειλή, η μείωση ή απαλλαγή χορηγείται μόνο σε ΑΕΟ C Η εγγύηση σε τίτλους αυξάνεται από 7000 σε 10000 Εγγύηση που δεν έχει αποδεσμευθεί μπορεί να χρησιμοποιείται για διαπιστωθείσα εκ των υστέρων τελωνειακή οφειλή εντός τριών ετών
Εγγυήσεις 1/10/2020 Ένα ηλεκτρονικό σύστημα θα εφαρμοσθεί προκειμένου να εξασφαλίζεται η αποτελεσματική διαχείριση των εγγυήσεων. Το Διευρωπαϊκό σύστημα θα καλύπτει τη διαχείριση των συνολικών εγγυήσεων που χρησιμοποιούνται σε περισσότερα του ενός κράτη μέλη και την παρακολούθηση του ποσού αναφοράς για κάθε διασάφηση, συμπληρωματική διασάφηση ή κατάλληλη πληροφόρηση των στοιχείων που χρειάζονται για την καταχώριση στη λογιστική για υπάρχουσες τελωνειακές οφειλές για όλα τα καθεστώτα εκτός από τη διαμετακόμιση.
Συνοπτική Διασάφηση Εισόδου (άρθ 127 Εν.Τ.Κ) (ENS) ΔΤΔ Α 1067247 ΕΞ 2016 Σχέση ENS με το δηλωτικό του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα. 1/5/2016 Προστίθεται απαλλαγή από την υποβολή της ENS Για προϊόντα θαλάσσιας αλιείας Για σκάφη, και τα εμπορεύματα που μεταφέρουν, τα οποία εισέρχονται στα χωρικά ύδατα κράτους μέλους χωρίς στάση στο έδαφος αυτό. με αποκλειστικό σκοπό τη φόρτωση εφοδίων χωρίς σύνδεση με οποιεσδήποτε λιμενικές εγκαταστάσεις (άρθ 127 Εν.Τ.Κ ΕΔΥΟ 6.1.α) Καταργείται η απαλλαγή από την υποβολή ENS για μικροδέματα 1/10/2020 παρέχεται η δυνατότητα: σε άλλα πρόσωπα εκτός του μεταφορέα, όπως είναι ο εισαγωγέας ή ο παραλήπτης να υποβάλουν ENS για στοιχεία που δεν γνωρίζει ο μεταφορέας. εκτός της ENS να υποβληθεί Tελωνειακή Διασάφηση, Διασάφηση Διαμετακόμισης ή Διασάφηση Προσωρινής Εναπόθεσης. Εννοείται ότι αυτά τα παραστατικά θα έχουν και τα στοιχεία που απαιτούνται για την ENS Οι απαιτήσεις στοιχείων ENS περιλαμβάνουν πληροφορίες που περιέχονται στην κύρια φορτωτική ή στην ειδική φορτωτική και περιέχουν ορισμένα εμπορικά στοιχεία όπως ο πωλητής, ο αγοραστής και ο 6ψηφιος κωδικός
Η προσωρινή εναπόθεση (ΠΕ) (άρθρα 144-149 Εν.Τ.Κ) ΔΤΔ Α 1068514 ΕΞ 2016 1/5/2016 Προθεσμία παραμονής των εμπορευμάτων μέχρι 90 ημέρες. Εγγύηση (βλ διαφάνεια «εγγύηση») Δυνατότητα μεταφοράς από μία αποθήκη προσωρινής εναπόθεσης σε άλλη. Δυνατότητα συναποθήκευσης κοινοτικών προϊόντων Δυνατότητα ακύρωσης διασάφησης ΠΕ Δυνατότητα εναπόθεσης χωρίς άδεια με υποχρέωση υπαγωγής σε τελωνειακό καθεστώς την επομένη.
Απόδειξη ενωσιακού χαρακτήρα 1/5/2016 Τ2L Εξακολουθούν οι ίδιες διαδικασίες που ισχύουν σήμερα Τα εμπορικά έγγραφα (τιμολόγιο φορτωτική) μπορούν να χρησιμοποιούνται ως ΑΕΧ χωρίς θεώρηση του τελωνείου για εμπορεύματα αξίας κάτω των 15.000 Το Τ2Μ αντικαθίσταται από το ημερολόγιο πλοίου 1/3/2019 Το Αποδεικτικό Ενωσιακού Χαρακτήρα θα είναι ηλεκτρονικό. Η χρήση του θα γίνεται με το MRN
Η διεμετακόμιση (εξωτερική και εσωτερική) 1/5/2016 Εφαρμογή των ίδιων διαδικασιών που ισχύουν σήμερα. Κατάργηση της λίστας των ευαίσθητων εμπορευμάτων (παράρτημα 44γ καν. 2454/93) Από το 2020 Χρήση ενός ηλεκτρονικού εγγράφου μεταφοράς που επέχει θέση διασάφησης διαμετακόμισης για τους τομείς αεροπορικών και θαλάσσιων μεταφορών (ισχύον επίπεδο 2) Κατάργηση της απλουστευμένης διαδικασίας αεροπορικών και θαλασσίων μεταφορών επιπέδου 1 Κατάργηση του Συνοδευτικού Εγγράφου Διαμετακόμισης (ΣΕΔ) το οποίο δεν θα παρουσιάζεται όταν ζητείται κατά τη διάρκεια της μεταφοράς και θα αντικατασταθεί ηλεκτρονικά. Καταργείται ο πίνακας των ευαίσθητων εμπορευμάτων
Ειδικά Καθεστώτα - Γενικά 1/5/2016 Οι κάτοχοι άδειας ΑΕΟ θεωρείται ότι πληρούν τα ως άνω κριτήρια, εφόσον στην άδεια ΑΕΟ αναφέρεται δραστηριότητα ανάλογη με αυτήν για την οποία ζητείται η άδεια για το ειδικό καθεστώς (τελειοποίηση, αποθήκευση, χρήση) Η χορηγηθείσες πριν την 1/5/2016 άδειες επανεξετάζονται μέχρι 1/5/2019 4 ο 3μηνο 2017 Ηλεκτρονική επεξεργασία των αδειών 1 ο 3μηνο 2020 Ηλεκτρονικά πληροφοριακά δελτία INF
Ειδικά Καθεστώτα - Αποθήκευση (τελωνειακή αποταμίευση) Διατηρούνται οι δύο κατηγορίες των δημοσίων αποθηκών Τύπου Ι (με ευθύνη του διαχειριστή αντίστοιχα με τον σημερινό τύπο Α) Τύπου ΙΙ (με ευθύνη του αποταμίευτή αντίστοιχα με τον σημερινό τύπο Β) Στις ιδιωτικές αποθήκες επέρχονται οι εξής αλλαγές: Η αποθήκη τύπου Δ θα εξαφανισθεί. (Στην Ελλάδα δεν εφαρμόσθηκε)
Αποθήκευση (τελωνειακή αποταμίευση) -Συνέχεια... Διατηρούνται οι άλλοι δύο τύποι Αποθήκης τελωνειακής αποταμίευσης όπου διαχειριστής και αποταμιευτής είναι το ίδιο πρόσωπο χωρίς να είναι κύριος των εμπορευμάτων (αντίστοιχα με τον τύπο Γ) Καθεστώτος τελωνειακής αποταμίευσης με αποθήκευση των εμπορευμάτων σε περισσότερες εγκεκριμένες εγκαταστάσεις του ενδιαφερομένου (αντίστοιχα με τον τύπο Ε) Επιτρέπεται η χρήση ισοδύναμων εμπορευμάτων
Ειδικά Καθεστώτα Αποθήκευση (ελεύθερες ζώνες) Καταργείται ο τύπος ΙΙ των ελευθέρων ζωνών που λειτουργούσαν με κανόνες τελωνειακής αποταμίευσης.
Ειδικά Καθεστώτα - Ειδική χρήση (προσωρινή εισαγωγή και ειδικός προορισμός) Ο Ειδικός Προορισμός γίνεται Ειδικό Καθεστώς όπως τα λοιπά (προσωρινή εισαγωγή) που επιτρέπει τη χρήση εμπορευμάτων με μειωμένο ή μηδενικό δασμό. Η κατάθεση εγγύησης για τον εισαγωγικό δασμό γίνεται υποχρεωτική. Στην προσωρινή εισαγωγή η προθεσμία επανεξαγωγής μπορεί να φθάσει μέχρι 10 έτη
Ειδικά Καθεστώτα - Τελειοποίηση για επανεξαγωγή Τελειοποίηση προς επανεξαγωγή Καταργείται το σύστημα επιστροφής (στην Ελλάδα δεν εφαρμόσθηκε) Καταργείται η υποχρέωση επανεξαγωγής, που σημαίνει ότι δεν επιβάλλονται αντισταθμιστικοί τόκοι σε περίπτωση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία. Συγχωνεύεται η τελειοποίηση προς επανεξαγωγή με την μεταποίηση υπό τελωνειακό έλεγχο.
Ειδικά Καθεστώτα - τελειοποίηση για επανεισαγωγή Η δασμολόγηση θα γίνεται κατά κανόνα επί της προστιθέμενης αξίας, εκτός εξαιρέσεων.
Εξαγωγή Επανεξαγωγή ΔΤΔ Α 1068392 ΕΞ 2016 Εξαγωγέας α) το πρόσωπο που είναι εγκατεστημένο εντός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης, το οποίο, κατά τον χρόνο που γίνεται δεκτή η διασάφηση, έχει συνάψει σύμβαση με τον παραλήπτη στην τρίτη χώρα και έχει την εξουσία να αποφασίσει ότι τα εμπορεύματα πρέπει να μεταφερθούν σε προορισμό εκτός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης, β) ο ιδιώτης που μεταφέρει τα εμπορεύματα προς εξαγωγή όταν τα εμπορεύματα αυτά περιέχονται στις προσωπικές αποσκευές του ιδιώτη, γ) σε άλλες περιπτώσεις, το πρόσωπο που είναι εγκατεστημένο εντός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης που έχει την εξουσία να αποφασίσει ότι τα εμπορεύματα πρέπει να μεταφερθούν σε προορισμό εκτός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης.
Εξαγωγή Επανεξαγωγή (παραδείγματα) Α Β Ελλάδα Ρωσία Ο Α ως κύριος των εμπορευμάτων και εγκατεστημένος στην ΕΕ θεωρείται ως εξαγωγέας και αναφέρεται στη θέση 2 του ΕΔΕ εξαγωγής δυνάμενος να ορίσει στη θέση 14 άμεσο ή έμμεσο τελωνειακό αντιπρόσωπο. (άρθρο 1 παρ. 19 (α) ΚΕΚ 2015/2446)
Εξαγωγή Επανεξαγωγή (παραδείγματα) Α Ελλάδα πωλητής Γ Τουρκία Β Βέλγιο Αγοραστής Εάν τα αγαθά εξάγονται από την Ελλάδα Στη θέση του εξαγωγέα τίθεται κατά πρώτο λόγο ο Β ως κύριος των εμπορευμάτων (άρθρο 1 παρ. 19 (α) ΚΕΚ 2015/2446 (ΠΟΛ 1167/2013 ΕΔΥΟ απαιτεί να πάρει ΑΦΜ στην Ελλάδα) Εάν από τα έγγραφα προκύπτει ότι ο Β αναθέτει στον Α να κάνει τις τελωνειακές διαδικασίες για εξαγωγή τότε μπορεί να τεθεί στη θέση του εξαγωγέα ο Α (άρθρο 1 παρ. 19 (γ) ΚΕΚ 2015/2446)
Εξαγωγή Επανεξαγωγή (παραδείγματα) Α Β Γ Ελλάδα Ελβετία Αίγυπτος Εξαγωγή από Α σε Γ Κύριος των εμπορευμάτων είναι ο Β, ο οποίος όμως ως εγκατεστημένος εκτός ΕΕ δεν μπορεί να θεωρηθεί ως εξαγωγέας. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να ορισθεί ένα πρόσωπο εγκατεστημένο στην ΕΕ που κατέχει τα εμπορεύματα και να έχει την εξουσία να αποστείλει εκτός ΕΕ. Τέτοιο πρόσωπο μπορεί να είναι ο Α ο οποίος θα ενεργεί στο όνομά του ως έμμεσος τελωνειακός αντιπρόσωπος και θα ορίζεται και ένας φορολογικός αντιπρόσωπος (ΕΔΥΟ)
Εφοδιασμός πλοίων με ενωσιακά προϊόντα Εφοδιασμός: παράδοση σε πλοία εφοδίων, ανταλλακτικών, καυσίμων και λιπαντικών, τροφοεφοδίων, διαρκούς εξοπλισμού, τεχνικών προμηθειών Εφαρμόζονται διατυπώσεις εξαγωγής των άρθρων 158-195 για τον εφοδιασμό πλοίων που απαλλάσσονται πλήρως από κάθε φορολογική επιβάρυνση. Η διασάφηση έχει τον κωδικό ΕΧ Η ηλεκτρονική διεκπεραίωση που ισχύει στην εξαγωγή εφαρμόζεται και για τον εφοδιασμό. Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας πρέπει να αποδεικνύεται η παράδοση των εφοδίων στο πλοίο, η οποία εξομοιώνεται με εγκατάλειψη του τελωνειακού εδάφους της ΕΕ ανεξάρτητα από τον προορισμό του πλοίου. Ως απόδειξη μπορεί να θεωρείται το έγγραφο παράδοσης υπογεγραμμένο από τον παραλήπτη.
Εφοδιασμός πλοίων με μη ενωσιακά προϊόντα Διατυπώσεις επανεξαγωγής, όμοιες με τις διατυπώσεις εξαγωγής. Εμπλοκή με τις προκαταρκτικές διατάξεις του δασμολογίου οι οποίες εμπλέκουν το καθεστώς του ειδικού προορισμού.
Απλουστευμένες διατυπώσεις απλουστευμένη διασάφηση Απλουστευμένη διασάφηση περιστασιακού χαρακτήρα (ελλιπής διασάφηση) Απλουστευμένη διασάφηση μόνιμου χαρακτήρα Είσοδος στις καταχωρίσεις του διασαφιστή (EIDR)
Κεντρικός εκτελωνισμός Οι διατυπώσεις εκτελωνισμού γίνονται στον τόπο που είναι εγκατεστημένος ο διασαφιστής, ανεξάρτητα από τον τόπο όπου βρίσκονται τα εμπορεύματα. Εμπλέκονται δύο τελωνεία: Το τελωνείο διενέργειας των διατυπώσεων Το τελωνείο προσκόμισης των εμπορευμάτων.
Η αυτό-αξιολόγηση (άρθρο 185 Εν.Τ.Κ) Οι τελωνειακές αρχές μπορούν να χορηγήσουν άδεια σε έναν AEO C να διενεργεί ορισμένες τελωνειακές εργασίες που του αναλογούν, να καθορίζει το ύψος των δασμών που αναλογούν στα εμπορεύματα ή να πραγματοποιεί ορισμένους ελέγχους συμμόρφωσης με ορισμένες απαγορεύσεις ή περιορισμούς, υπό τελωνειακή επιτήρηση. Ο τρόπος εφαρμογής θα καθορισθεί με εθνικές διατάξεις.
Αλλαγές που θα επηρεάσουν τους τελωνειακούς αντιπροσώπους (εκτελωνιστές). Η ονομασία (Εν.Τ.Κ άρθ. 5 παρ. 6, 18 παρ. 3). Αντικατάσταση του όρου «εκτελωνιστής» από τον όρο «τελωνειακός αντιπρόσωπος» Η δυνατότητα παροχής υπηρεσιών τελωνειακής αντιπροσώπευσης σε άλλο κράτος μέλος. (άρθρο 18 παρ. 3 δεύτερη φράση Εν.Τ.Κ)
Μεταβατικές ρυθμίσεις πριν και μετά την 1/5/2016 Άδειες που έχουν απεριόριστη προθεσμία εξακολουθούν να ισχύουν και επανεξετάζονται το αργότερο μέχρι την 1-5- 2019. Άδειες που έχουν περιορισμένη προθεσμία εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι τη λήξη της προθεσμίας ή μέχρι την 1/5/2019 ανάλογα με το ποια ημερομηνία είναι προγενέστερη.
ευχαριστώ