Πάνω απ όλα η οικονομική κατάσταση και η τιμωρία! Του Γιώργου Ηλ. Αράπογλου, Γεν. Διευθυντή της Pulse RC Οι επερχόμενες εθνικές εκλογές θα διεξαχθούν μέσα σε πολιτικό και οικονομικό κλίμα πρωτόγνωρο, και δεν μπορούν να αποκλειστούν οι «εκπλήξεις». Μετά τις εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων (ψήφιση νέου μνημονίου, διαγραφές βουλευτών, δημιουργία νέων κομμάτων, οριστικοποίηση της μοναδικής υποψηφιότητας του Β. Βενιζέλου για την αρχηγία του κόμματός του), η «εικόνα» της πρόθεσης ψήφου προκύπτει ενδιαφέρουσα και με σημαντικές διαφοροποιήσεις από την προηγούμενη, όπως η αξιοσημείωτη μείωση των ποσοστών των «Λευκών / Αποχής», ένδειξη ότι αυξάνει η διάθεση για συμμετοχή στις εκλογές... Βέβαια, οι δημοσκοπήσεις δεν αποτελούν, ούτε επιδιώκουν πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος. Κάτω δε από τις παρούσες συνθήκες πολιτικής ρευστότητας, αυτό καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολο.
Καχυποψία Το γεγονός ότι, τους τελευταίους μήνες, σχεδόν σε κάθε νέα έρευνα καταγράφεται ένα νέο κόμμα (με αξιοσημείωτο ποσοστό, αλλά χωρίς ιστορικό προηγούμενων μετρήσεών του) επιτείνει τα παραπάνω. Παρ όλα αυτά, τα αποτελέσματα του ερωτήματος της «Πρόθεσης ψήφου» εξακολουθούν να αποτυπώνουν αρκετά καλά την «εικόνα» της στιγμής: απόψεις, τάσεις και διαθέσεις των ψηφοφόρων σήμερα. Αλλά, αν κάποιος (αναλυτής ή αναγνώστης) επιθυμεί να έχει καλύτερη «αίσθηση» των πολιτικών εξελίξεων, προτείνουμε να λάβει υπόψη του, συμπληρωματικά, τις απαντήσεις των άλλων, γενικότερων ερωτημάτων, όπως τα αποκαλυπτικά αποτελέσματα των υπόλοιπων ερωτημάτων της έρευνας αυτής. Οι ψηφοφόροι φαίνεται να αντιμετωπίζουν με καχυποψία και διστακτικότητα την επιλογή ποιον θα εμπιστευτούν και θα ψηφίσουν. Η απογοήτευση και η οργή για τις υπεύθυνους της σημερινής κατάστασης παραμένουν. Δεν... «μασάνε» Στο δίλημμα: «επιλογή καλύτερης διακυβέρνησης της χώρας» ή «τιμωρία των υπευθύνων για τη σημερινή κατάσταση», υπερισχύει η διάθεση για το δεύτερο - ακόμα και μεταξύ των ψηφοφόρων των δύο «μεγάλων» (;) κομμάτων! Η πλειοψηφία των πολιτών αμφισβητεί ότι το «κούρεμα» ομολόγων και χρέους, το επονομαζόμενο PSI, θα λειτουργήσει θετικά για τη χώρα ή για τους ίδιους! Η οικονομική κατάσταση της συντριπτικής πλειοψηφίας (88%) των Ελλήνων έχει επιδεινωθεί την τελευταία διετία και αυτό θα επηρεάσει τους περισσότερους από αυτούς (73%) στο τι θα ψηφίσουν. Δηλαδή, η επιδείνωση της οικονομικής τους κατάστασης θα επηρεάσει τους 2 στους 3 ψηφοφόρους (64%) στο τι θα επιλέξουν την ημέρα των εκλογών! Όποια κόμματα δεν αντιληφθούν το τι αναζητούν οι ψηφοφόροι, όποια συνεχίσουν την ανάλογη του παρελθόντος ρητορική, νοοτροπία και τακτική, κινδυνεύουν να βρεθούν μπροστά σε εκπλήξεις τη βραδιά των εκλογών.
Η κατανομή των εδρών στη νέα Βουλή, αν επιβεβαιωθεί το αποτέλεσμα της έρευνας επί της κάλπης, δίνει στα δύο μεγάλα κόμματα μόλις 155 βουλευτές. Τα κόμματα αριστερά του ΠΑΣΟΚ συγκεντρώνουν 102 και η «λοιπή Δεξιά» 43. Ποιος θα κυβερνήσει με ποιον; Η διάθεση του ελληνικού λαού να τιμωρήσει τους υπευθύνους για την οικονομική καταστροφή της χώρας και του ελληνικού λαού φαίνεται να είναι προτεραιότητα των ψηφοφόρων. Η παράδοση της «αρνητικής» ψήφου συνεχίζεται, αλλά τώρα αφορά πολλούς...
Το ΠΑΣΟΚ, με πρωτοφανώς χαμηλή συσπείρωση (25%), φαίνεται κυριολεκτικά να λεηλατείται από τα κόμματα της ευρύτερης Αριστεράς, προς τα οποία χάνει το 28% της εκλογικής του δύναμης του 2009. Στα αξιοσημείωτα η παρ ολίγον... ισομερής διαρροή προς τη Ν.Δ. και τον... Καμμένο! Η Ν.Δ. χάνει προς τα άλλα «μαγαζιά» της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς 14% της δύναμής της του 2009, συνεπώς χάνει την αυτοδυναμία κυρίως εξ αυτών των διαρροών. Παρά ταύτα την ενοχλούν κυρίως οι διαρροές (8%) προς το ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ. Η φτώχεια φέρνει γκρίνια και η ιδεολογική ήττα... πανικό. Στη στροφή... με φρένο ο Βενιζέλος Εν όψει της κυριακάτικης κάλπης για την εκλογή του Ευάγγελου Βενιζέλου ως προέδρου του ΠΑΣΟΚ, ομολογουμένως η έρευνα της Pulse RC δεν προσφέρει αισιόδοξα μηνύματα στον διάδοχο του Γιώργου Παπανδρέου. Το πρώτο ζήτημα που ο ίδιος έχει να αντιμετωπίσει είναι πως, παρ ότι ρητορικώς θέτει ως στόχο τη νίκη και την αυτοδυναμία, το ζητούμενο είναι ένα ποσοστό πολύ πιο αξιοπρεπές από το 13,5% που του δίνει η (με όλα τα μεθοδολογικά ρίσκα) αναγωγή επί των εγκύρων. Τα εφόδιά του σε αυτό το εγχείρημα είναι η αλλαγή κλίματος που παραδοσιακά συνοδεύει μια αλλαγή ηγεσίας. Ωστόσο το κλίμα αυτό μοιάζει εκ των προτέρων υπονομευμένο, όχι μόνο από τη γενικότερη διάθεση τιμωρίας του κόμματος που κυβέρνησε την τελευταία διετία. Δύο στοιχεία χαρακτηριστικά της διάθεσης των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ αποτυπώνονται στους πίνακες αυτού του δισέλιδου. 1. Η αλλαγή ηγεσίας, σε πρώτη φάση, δεν φαίνεται να συγκινεί τους ψηφοφόρους του κόμματος του 2009. Μόλις το 32% εξ αυτών (18% του συνόλου των ερωτηθέντων) κρίνει ότι η προεδρία του θα αλλάξει το κόμμα.
Το 40% (48% επί του συνόλου) βλέπει στασιμότητα και το 16% (20% επί του συνόλου) κρίνει αρνητικά την αλλαγή ηγεσίας. Συνεπώς αναμενόμενη είναι η έλλειψη ενδιαφέροντος για την εκλογή της Κυριακής: το 68% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ δεν προβλέπεται να συμμετάσχει, ενώ ενδιαφέρον συμμετοχής εκδηλώνει μόλις το 24%. 2. Καθώς ο Ευ. Βενιζέλος έδειξε να επενδύει από καιρό στην επιτυχή ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης χρέους («κούρεμα» μέσω PSI), ως μέγιστο πολιτικό και επικοινωνιακό όπλο, μάλλον δεν θα περίμενε ότι η ολοκλήρωση της μεγαλύτερης στην ιστορία ανταλλαγής ομολόγων θα αντιμετωπιζόταν από τον κόσμο, στην καλύτερη περίπτωση, χωρίς ενδιαφέρον. Ακόμη και οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ το αποτιμούν θετικά ως προς τη σημασία του για τη χώρα μόλις κατά 37%. Αντιθέτως, το 33% των «πράσινων» ψηφοφόρων το βλέπει αδιάφορα και το 23% αρνητικά. Εκεί όμως όπου το ενδιαφέρον είναι πολύ μεγαλύτερο, δηλαδή στην αξιολόγηση του PSI ως προς την επίδρασή του στην προσωπική τους οικονομική κατάσταση, μόλις το 20% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ το κρίνει θετικά. Αρνητικά το βλέπει το 29% του ΠΑΣΟΚ και αδιάφορα το 44%! Και όλα αυτά χωρίς να έχει ακόμη μετρηθεί το κόμμα Κατσέλη και Καστανίδη, το οποίο μόλις χθες έκανε επίσημη εμφάνιση φιλοδοξώντας να προσελκύσει πληθώρα μεσαίων και συνδικαλιστικών στελεχών. Ζόρικα τα πράγματα... Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ... ίδιο κι απαράλλακτο. Δεν το λέμε εμείς. Οι ψηφοφόροι το λένε, οι οποίοι με το εκπληκτικό ποσοστό 48% δεν θεωρούν ότι το ΠΑΣΟΚ θα αλλάξει ουσιαστικά όταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος αναλάβει την ηγεσία του. Μάλιστα μόλις το 18% πιστεύει ότι τυχόν αλλαγή θα είναι προς το καλύτερο...
Με δεδομένα όλα τα παραπάνω, το ενδιαφέρον του συνόλου των ψηφοφόρων για την εκλογή του νέου προέδρου του ΠΑΣΟΚ είναι απολύτως φυσιολογικό να κινείται στο όριο του... μηδαμινού. Στην εκλογή του Γιώργου Παπανδρέου, το 2004 και το 2007, ακόμη και οι «εχθροί» του... εξιτάρονταν.
Αλλά και μεταξύ των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα. Μόλις το 31% προσδοκά ουσιαστική αλλαγή του κόμματος, ενώ η γενική εντύπωση των ψηφοφόρων των άλλων κομμάτων είναι σαφώς πιο αρνητική περιορίζοντας τη λεγόμενη «πολιτική διεισδυτικότητά» του... Και στον χώρο των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ το ενδιαφέρον είναι σαφώς περιορισμένο, αφού το 68% δεν προτίθεται να προσέλθει. Προφανώς κανείς δεν θα περίμενε συμμετοχή ανάλογη προηγούμενων τέτοιων διαδικασιών. Η απορία αν θα έπρεπε να υπάρχει και άλλος υποψήφιος είναι δικαιολογημένη...
Η οικονομική κατάσταση θα είναι το βασικό κριτήριο ψήφου για το σύνολο της κοινωνίας, αφού αυτό δηλώνει το 73% των ερωτηθέντων. Ύστερα από δύο χρόνια συνεχούς και ανηλεούς λεηλασίας εισοδημάτων, με οριζόντια (δηλαδή κατ εξοχήν άδικη) λογική, τι πιο αναμενόμενο; Το γεγονός ότι το 88% των ερωτηθέντων βλέπει την οικονομική του κατάσταση να έχει χειροτερέψει προφανώς δικαιολογεί το οικονομικό ως πρώτο κριτήριο ψήφου. Η βελτίωση των οικονομικών μόλις του 2% παραπέμπει στο γνωστό σύνθημα «Είστε το 1% και είμαστε το 99%»!
Η αξιολόγηση των σημαντικότερων από τις αρνητικές πλευρές της κρίσης δηλώνει, μεταξύ άλλων, και την κοινωνική διαστρωμάτωση της ελληνικής κοινωνίας και τις αναλογίες μεταξύ μισθωτών, αυτοαπασχολούμενων, μικρομεσαίων κ.λπ. Με μια κουβέντα: όλοι έχουν χτυπηθεί αγρίως... Τόσος επικοινωνιακός θόρυβος, τόση αγωνία στα κανάλια, τόση θριαμβολογία με την ολοκλήρωσή του, αλλά το περιλάλητο PSI δεν θα μπορούσε παρά να αντιμετωπιστεί όπως του αναλογεί: αρνητικό και αδιάφορο, στον βαθμό που δεν βελτιώνει τις ζωές των ανθρώπων.
Το συμπέρασμα του ανωτέρω πίνακα επιβεβαιώνεται και σε αυτόν: αυτό που οι δυνάμεις της συγκυβέρνησης προέβαλαν περίπου ως θρίαμβο δεν συγκινεί την κοινωνία, η οποία βλέπει τη θέση της να επιδεινώνεται συνεχώς. Ίσως γι αυτόν τον λόγο το «κούρεμα» των ομολόγων συμβαδίζει απολύτως με το «κούρεμα» των κομμάτων εξουσίας... ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Επωνυμία Εταιρείας: Pulse RC - Σ. Δημητρίου & Σία Ε.Ε. Επωνυμία Εντολέα: Εφημερίδα «Το Ποντίκι» Τύπος έρευνας: Τηλεφωνική (enhanced C.A.T.I.), με χρήση δομημένου ερωτηματολογίου. Μέθοδος δειγματοληψίας: Στρωματοποιημένη, τυχαία (list-assisted Random Digit Dialing). Σταθμίσεις: Ως προς φύλο, ηλικία και πολιτική συμπεριφορά. Χρονικό Διάστημα: 12-13 Μαρτίου 2012 Μέγεθος δείγματος: 1.212 ενήλικοι με δικαίωμα ψήφου στη χώρα. Γεωγραφική κάλυψη: Πανελλαδική, με αντιπροσωπευτικό δείγμα ανά περιφέρεια. Στατιστικό Σφάλμα: Το δειγματοληπτικό σφάλμα, με διάστημα βεβαιότητας 95%, κυμαίνεται εντός του διαστήματος +/- 2,8%.
Η PULSE RC είναι μέλος της ESOMAR, του Σ.Ε.Δ.Ε.Α., του συστήματος «Ποιοτικού Ελέγχου Συλλογής Στοιχείων» και του μητρώου εταιρειών δημοσκοπήσεων του Ε.Σ.Ρ. και τηρεί τους κώδικες δεοντολογίας τους. Ούτε η «Εκτίμηση Πρόθεσης Ψήφου με όλες τις απαντήσεις» ούτε η «Εκτίμηση Πρόθεσης Ψήφου με Αναγωγή» αποτελούν πρόβλεψη του εκλογικού αποτελέσματος. Βάσεις: Ψηφοφόροι ΠΑΣΟΚ 2009: 458. Ψηφοφόροι Ν.Δ.: 344, Υπόλοιποι Ψηφοφόροι: 270 (και 37 άτομα δεν απάντησαν τι είχαν ψηφίσει, 103 δεν ψήφισαν στις εκλογές του 2009 [απείχαν ή δεν είχαν δικαίωμα ψήφου]). Σημειώσεις 1. Εκτίμηση πρόθεσης ψήφου με αναγωγή Η αναγωγή της αδιευκρίνιστης ψήφου, δηλαδή η αφαίρεσή της από την «εκτίμηση πρόθεσης ψήφου» (ή η κατανομή της σε όλα τα κόμματα), ώστε να προκύψει «εκλογικό» αποτέλεσμα, είναι μια διαδικασία που αντιμετωπίζεται με επιφυλακτικότητα από την εταιρεία μας όσον αφορά την επαλήθευσή της στις εκλογές. Για αυτόν τον λόγο προτιμάμε την παρουσίαση της απλής «εκτίμησης πρόθεσης ψήφου» (με όλες τις απαντήσεις: λευκό, αποχή, αναποφάσιστος, δεν απαντώ κ.λπ.). Παρουσιάζουμε «εκτίμηση πρόθεσης ψήφου με αναγωγή», εφόσον μας ζητηθεί και όταν πλησιάζουμε σε εκλογές, ως αφορμή δημοσιογραφικού σχολιασμού, αλλά και διότι μόνο με «εκλογικά ποσοστά» μπορούμε να έχουμε «εκτίμηση κατανομής εδρών». Χρησιμοποιούμε την απλή (και συνήθη) αναγωγή (αφαίρεση των ποσοστών της αδιευκρίνιστης ψήφου και επανυπολογισμός των υπόλοιπων ποσοστών που ισοδυναμεί με την κατανομή της αδιευκρίνιστης ψήφου σε όλα τα κόμματα, αναλογικά με το ποσοστό τους) για ενδεικτικούς και μόνο λόγους. Σε καμία περίπτωση, αυτή δεν αποτελεί πρόβλεψη εκλογικού αποτελέσματος. 2. Άλλα κόμματα Σύμφωνα και με τους κώδικες δεοντολογίας, σε ένα ερώτημα πρόθεσης ψήφου συμπεριλαμβάνονται υποχρεωτικά τα κόμματα που έχουν εκλεγεί και αντιπροσωπεύονται στη Βουλή (και στην Ευρωβουλή). Η εταιρεία μας ρωτά και καταγράφει όποιο κόμμα και αν αναφέρει ο ερωτώμενος πολίτης. Ακόμα και αν απαντήσει «άλλο κόμμα» ερωτάται εκ νέου σε ποιο κόμμα αναφέρεται. Συνήθως όμως, οι περισσότεροι δεν διευκρινίζουν ποιο άλλο κόμμα θα επέλεγαν. Το υψηλότερο ποσοστό συγκεντρώνουν απαντήσεις όπως «κάποιο άλλο», «κάποιο νέο», «οποιοδήποτε άλλο» Πάντως, για όσα κόμματα καταγράφονται, εφαρμόζουμε συνήθως τον ακόλουθο κανόνα: όταν ένα κόμμα προσεγγίσει ή ξεπεράσει ποσοστό 1% στις «ελεύθερες» απαντήσεις, τότε εμφανίζεται σαν χωριστή εγγραφή.