Διαγωνισμός

Διαγωνισμός 2008-2009 ΘΕΜΑ: ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΡΙΤΩΝ κεφ. 11 ή 50a c Πέμπτη, 5 Μαρτίου 2009 ΣΩ. Ἀλλ ὧδε σκόπει. εἰ μέλλουσιν ἡμῖν ἐνθένδε εἴτε ἀποδιδράσκειν, εἴθ ὅπως δεῖ ὀνομάσαι τοῦτο, ἐλθόντες οἱ νόμοι καὶ τὸ κοινὸν τῆς πόλεως ἐπιστάντες ἔροιντο «εἰπέ μοι, ὦ Σώκρατες, τί ἐν νῷ ἔχεις ποιεῖν; ἄλλο τι ἢ τούτῳ τῷ ἔργῳ ᾧ ἐπιχειρεῖς διανοῇ τούς τε νόμους ἡμᾶς ἀπολέσαι καὶ σύμπασαν τὴν πόλιν τὸ σὸν μέρος; b ἢ δοκεῖ σοι οἷόν τε (εἶναι) ἔτι ἐκείνην τὴν πόλιν εἶναι καὶ μὴ ἀνατετράφθαι, ἐν ᾗ ἂν αἱ γενόμεναι δίκαι μηδὲν ἰσχύωσιν ἀλλὰ ὑπὸ ἰδιωτῶν ἄκυροί τε γίγνωνται καὶ διαφθείρωνται;» τί έροῦμεν, ὦ Κρίτων, πρὸς ταῦτα καὶ ἄλλα τοιαῦτα; πολλὰ γὰρ ἄν τις ἔχοι, ἄλλως τε καὶ ῥήτωρ, εἰπεῖν ὑπὲρ τούτου τοῦ νόμου ἀπολλυμένου ὃς τὰς c δίκας τὰς δικασθείσας προστάττει κυρίας εἶναι. ἢ ἐροῦμεν πρὸς αὐτοὺς ὅτι «Ἠδίκει γὰρ ἡμᾶς ἡ πόλις καὶ οὐκ ὀρθῶς τὴν δίκην ἔκρινεν;» ταῦτα ἢ τί ἐροῦμεν; ΚΡ. Ταῦτα νὴ Δία, ὦ Σώκρατες. 1. Να μεταφρασθεί το κείμενο. 2. α. πολλὰ γάρ...κυρίας εἶναι: να μεταφερθεί η περίοδος στον πληθυντικό αριθμό. β. ὀνομάσαι, τῷ ἔργῳ, αἱ γενόμεναι, ὑπὸ ἰδιωτῶν, κυρίας: να αναγνωρισθούν συντακτικώς οι λέξεις. γ. Να γραφούν δύο παράγωγα, απλά ή σύνθετα, για κάθε μία από τις λέξεις: σκόπει, ἀπολέσαι, ἐπιχειρεῖς, διανοῇ, προστάττει. 1. α. Σε ποιο γραμματειακό είδος ανήκει το έργο; β. Να αποδώσετε συνοπτικά το περιεχόμενο του έργου. (Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 γραμμές). 2. Ποιες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες οδήγησαν στην καταδίκη του Σωκράτη το 399 π.χ.; (Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 γραμμές). 3. Να κρίνετε τη στάση του Σωκράτη απέναντι στους νόμους και στην Πολιτεία σε σχέση με την σημερινή πραγματικότητα. (Η απάντηση να μην υπερβαίνει τις 20 γραμμές). ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις κατανόησης και δύο από τις ερωτήσεις ανάπτυξης. Ἰσοκράτους Πρὸς Δημόνικον && 50 52 Διαγωνισμός 2007-2008 50 Εἰ δὲ δεῖ θνητὸν ὄντα τῆς τῶν θεῶν στοχάσασθαι διανοίας, ἡγοῦμαι κἀκείνους ἐπὶ τοῖς οἰκειοτάτοις μάλιστα δηλῶσαι πῶς ἔχουσι πρὸς τοὺς φαύλους καὶ τοὺς σπουδαίους τῶν ἀνθρώπων. Ζεὺς γὰρ Ἡρακλέα καὶ Τάνταλον γεννήσας, ὡς οἱ μῦθοι λέγουσι καὶ πάντες πιστεύουσι, τὸν μὲν διὰ τὴν ἀρετὴν ἀθάνατον ἐποίησεν, τὸν δὲ διὰ τὴν κακίαν ταῖς μεγίσταις 51 τιμωρίαις ἐκόλασεν. Οἷς δεῖ παραδείγμασι χρώμενόν σ ὀρέγεσθαι τῆς καλοκαγαθίας καὶ μὴ μόνον τοῖς ὑφ ἡμῶν εἰρημένοις ἐμμένειν ἀλλὰ καὶ τῶν ποιητῶν τὰ βέλτιστα μανθάνειν καὶ τῶν ἄλλων σοφιστῶν εἴ τι 52 χρήσιμον εἰρήκασιν ἀναγιγνώσκειν. Ὥσπερ γὰρ τὴν μέλιτταν ὁρῶμεν ἐφ ἅπαντα μὲν τὰ βλαστήματα καθιζάνουσαν, ἀφ ἑκάστου δὲ τὰ βέλτιστα λαμβάνουσαν, οὕτω δεῖ καὶ τοὺς παιδείας

ὀρεγομένους μηδενὸς μὲν ἀπείρως ἔχειν, πανταχόθεν δὲ τὰ χρήσιμα συλλέγειν. Μόλις γὰρ ἄν τις ἐκ ταύτης τῆς ἐπιμελείας τὰς τῆς φύσεως ἁμαρτίας ἐπικρατήσειεν. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ἔχω = συμπεριφέρομαι, διάκειμαι. μόλις = δύσκολα 1. Να μεταφρασθεί ολόκληρο το ανωτέρω απόσπασμα (&& 50 52 ). 2. α. διανοίας, πάντες, παραδείγμασι, ἡμῶν, εἰρήκασιν : Να μεταφερθούν οι λέξεις στον αντίστοιχο τύπο του άλλου αριθμού. β. «Οἷς δεῖ παραδείγμασι χρώμενόν σ ὀρέγεσθαι τῆς καλοκαγαθίας καὶ μὴ μόνον τοῖς ὑφ ἡμῶν εἰρημένοις ἐμμένειν ἀλλὰ καὶ τῶν ποιητῶν τὰ βέλτιστα μανθάνειν»: Να γίνει πλήρης συντακτική ανάλυση. γ. Με συνθετικό τη λέξη «μῦθος» να γράψετε πέντε (5) ουσιαστικά. 1. α) Σε ποιο γραμματειακό είδος ανήκει ο «Πρὸς Δημόνικον» λόγος του Ισοκράτους; β) Για ποιο λόγο έγραψε ο Ισοκράτης τον «Πρὸς Δημόνικον»; 2. Αναφέρατε τα σημαντικότερα θέματα του λόγου αυτού. 3. Ποιες ιδέες του αποσπάσματος έχουν διαχρονική αξία; ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Να δοθεί απάντηση σε όλες τις ερωτήσεις κατανόησης και σε δύο (2)από τις ερωτήσεις ανάπτυξης. 7ος ΕΤΗΣΙΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ Γ ΤΑΞΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΤΑΞΗ, ΙΣΟΔΥΝΑΜΗ ΜΕ ΤΗΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ, ΣΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΞΙΚΟ Ἀρριανοῦ Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις Β, Κεφ.12. 3-5 3 Ὁ δὲ οὐδὲ τῆς μητρὸς τῆς Δαρείου οὐδὲ τῆς γυναικὸς ἢ τῶν παίδων ἠμέλησεν, ἀλλὰ λέγουσί τινες τῶν τὰ Ἀλεξάνδρου γραψάντων (...) εἰς τὴν σκηνὴν παρελθόντα αὐτὸν τὴν Δαρείου(...) ἀκοῦσαι γυναικῶν οἰμωγὴν καὶ ἄλλον τοιοῦτον θόρυβον οὐ πόρρω τῆς σκηνῆς πυθέσθαι οὖν αἵτινες γυναῖκες καὶ ἀνθ ὅτου οὕτως ἐγγὺς παρασκηνοῦσι καί τινα ἐξαγγεῖλαι, ὅτι ὦ βασιλεῦ, ἡ μήτηρ τε καὶ ἡ γυνὴ Δαρείου καὶ οἱ παῖδες, ὡς ἐξηγγέλθη αὐταῖς ὅτι τὸ τόξον τε τοῦ Δαρείου ἔχεις καὶ τὸν κάνδυν τὸν βασιλικὸν καὶ ἡ ἀσπὶς ὅτι κεκόμισται ὀπίσω ἡ Δαρείου, ὡς ἐπὶ τεθνεῶτι Δαρείῳ ἀνοιμώζουσιν. 5 Ταῦτα ἀκούσαντα Ἀλέξανδρον πέμψαι πρὸς αὐτὰς Λεοννάτον, ἕνα τῶν ἑταίρων, ἐντειλάμενον φράσαι ὅτι ζῇ Δαρεῖος, τὰ δὲ ὅπλα καὶ τὸν κάνδυν ὅτι φεύγων ἀπέλιπεν ἐπὶ τῷ ἅρματι καὶ ταῦτα ὅτι μόνα ἔχει Ἀλέξανδρος. Καὶ Λεοννάτον παρελθόντα ἐς τὴν σκηνὴν τά τε περὶ Δαρείου εἰπεῖν καὶ ὅτι τὴν θεραπείαν αὐταῖς ξυγχωρεῖ Ἀλέξανδρος τὴν βασιλικὴν καὶ τὸν ἄλλον κόσμον καὶ καλεῖσθαι βασιλίσσας, ἐπεὶ οὐδὲ κατὰ ἔχθραν οἱ γενέσθαι τὸν πόλεμον πρὸς Δαρεῖον, ἀλλ ὑπὲρ τῆς ἀρχῆς τῆς Ἀσίας διαπεπολεμῆσθαι ἐννόμως.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ παρέρχομαι εἰς = εισέρχομαι σε. οἰμωγή = θρήνος. κάνδυς = μανδύας. θεραπεία = ακολουθία. ξυγχωρεῖ = επιτρέπει. κόσμος = τιμές. οἱ (προσωπική αντωνυμία)= αὐτῷ. ἀρχή = κυριαρχία. 1. Να μεταφρασθεί ολόκληρο το απόσπασμα ( 3-5) 2. α. παίδων, θεραπείαν, τῶν ἑταίρων, ταῦτα, ἀπέλιπεν: Να μεταφερθούν οι λέξεις στον αντίστοιχο τύπο του άλλου αριθμού. β. λέγουσι, παρελθόντα, ἀκοῦσαι, κεκόμισται, τεθνεῶτι: Να γραφεί το υποκείμενο των λέξεων αυτών. γ. Να γράψετε τρεις (3) λέξεις τού ως άνω κειμένου που χρησιμοποιούνται στη μητρική σας γλώσσα. 1. Σε ποιο γραμματειακό είδος ανήκει ἡ Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις του Αρριανού; 2. Πώς χαρακτηρίζετε τη στάση του Αλεξάνδρου στο συγκεκριμένο απόσπασμα ( 3-5); Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας, η οποία να μην υπερβαίνει τις 15 σειρές. 3. Η συμπεριφορά των νικητών προς τους ηττημένους, όπως φαίνεται στο κείμενο, παρατηρείται στην εποχή μας; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας, η οποία να μην υπερβαίνει τις 20 σειρές. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Να δοθεί απάντηση σε όλες τις ερωτήσεις κατανόησης και σε δύο από τις ερωτήσεις ανάπτυξης. Κείμενο Ξενοφῶν, Οἰκονομικός, 7, 29-32 & 42-43 Διαγωνισμός 2006-2007 (Ὁ Ἰσχόμαχος λέγει:) [29] ταῦτα δέ, ἔφην, δεῖ ἡμᾶς, ὦ γύναι, εἰδότας, ἃ ἑκατέρῳ ἡμῶν προστέτακται ὑπὸ τοῦ θεοῦ, πειρᾶσθαι ὅπως ὡς βέλτιστα τὰ προσήκοντα ἑκάτερον ἡμῶν διαπράττεσθαι. [30] συνεπαινεῖ δέ, ἔφη φάναι, καὶ ὁ νόμος αὐτά, συζευγνὺς ἄνδρα καὶ γυναῖκα: καὶ κοινωνοὺς ὥσπερ τῶν τέκνων ὁ θεὸς ἐποίησεν, οὕτω καὶ ὁ νόμος <τοῦ οἴκου> κοινωνοὺς καθίστησι. καὶ καλὰ δὲ εἶναι ὁ νόμος ἀποδείκνυσιν <ἃ> καὶ ὁ θεὸς ἔφυσεν ἑκάτερον μᾶλλον δύνασθαι. τῇ μὲν γὰρ γυναικὶ κάλλιον ἔνδον μένειν ἢ θυραυλεῖν, τῷ δὲ ἀνδρὶ αἴσχιον ἔνδον μένειν ἢ τῶν ἔξω ἐπιμελεῖσθαι. [31] εἰ δέ τις παρ ἃ ὁ θεὸς ἔφυσε ποιεῖ, ἴσως τι καὶ ἀτακτῶν τοὺς θεοὺς οὐ λήθει καὶ δίκην δίδωσιν ἀμελῶν τῶν ἔργων τῶν ἑαυτοῦ ἢ πράττων τὰ τῆς γυναικὸς ἔργα. [32] δοκεῖ δέ μοι, ἔφην, καὶ ἡ τῶν μελιττῶν ἡγεμὼν τοιαῦτα ἔργα ὑπὸ τοῦ θεοῦ προστεταγμένα διαπονεῖσθαι. [42] τὸ δὲ πάντων ἥδιστον, ἐὰν βελτίων ἐμοῦ φανῇς, καὶ ἐμὲ σὸν θεράποντα ποιήσῃ, καὶ μὴ δέῃ σε φοβεῖσθαι μὴ προϊούσης τῆς ἡλικίας ἀτιμοτέρα ἐν τῷ οἴκῳ γένῃ, ἀλλὰ πιστεύῃς ὅτι πρεσβυτέρα

γιγνομένη ὅσῳ ἂν καὶ ἐμοὶ κοινωνὸς καὶ παισὶν οἴκου φύλαξ ἀμείνων γίγνῃ, τοσούτῳ καὶ τιμιωτέρα ἐν τῷ οἴκῳ ἔσει. [43] τὰ γὰρ καλά τε κἀγαθά, ἐγὼ ἔφην, οὐ διὰ τὰς ὡραιότητας, ἀλλὰ διὰ τὰς ἀρετὰς εἰς τὸν βίον τοῖς ἀνθρώποις ἐπαύξεται. Λεξιλόγιο διαπράττομαι: εκτελώ, φέρω εις πέρας θυραυλέω-ῶ: περνώ τον καιρό μου έξω από το σπίτι δίκην δίδωμι: τιμωρούμαι λήθω: διαφεύγω την προσοχή, ξεγελώ διαπονοῦμαί τι: ασκώ διαρκώς με κόπο και επιμέλεια κάτι θεράπων: υπηρέτης, ακόλουθος τίμιος: άξιος τιμής Ερωτήσεις κατανόησης του κειμένου 1α. Να μεταφραστούν οι παράγραφοι 29 και 30 του κειμένου (ταῦτα δέ...ἔξω ἐπιμελεῖσθαι.) 1β. Να αποδοθεί το νόημα ολόκληρου του κειμένου σε 10-15 γραμμές. 2α. «ἐὰν βελτίων ἐμοῦ φανῇς, καὶ ἐμὲ σὸν θεράποντα ποιήσῃ καὶ ἐμοὶ κοινωνὸς καὶ οἴκου φύλαξ ἀμείνων γίγνῃ, τιμιωτέρα ἐν τῷ οἴκῳ ἔσει»: Να μεταφερθεί το απόσπασμα στον πληθυντικό αριθμό. 2β. Να γίνει λεπτομερής συντακτική ανάλυση της παραγράφου 32 (δοκεῖ δέ μοι καὶ ἡ τῶν μελιττῶν ἡγεμὼν τοιαῦτα ἔργα ὑπὸ τοῦ θεοῦ προστεταγμένα διαπονεῖσθαι). Ερωτήσεις ανάπτυξης του κειμένου 1. Σε ποιο γραμματειακό είδος κατατάσσετε τον Οἰκονομικό, με δεδομένο ότι βασικός συνομιλητής στο έργο αυτό είναι ο Σωκράτης; Να αναφέρετε ακόμη τρία (3) τουλάχιστον έργα του Ξενοφώντα. 2. Ποιος είναι ο σκοπός της συγγραφής του Οἰκονομικοῦ από τον Ξενοφώντα; 3. Ποιες από τις απόψεις του Ισχομάχου, όπως αυτές διατυπώνονται στο συγκεκριμένο απόσπασμα, νομίζετε ότι ανταποκρίνονται στη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα; (Η ανάπτυξη των απόψεών σας να μην υπερβαίνει τις 20 γραμμές. Να δοθεί απάντηση σε όλες τις ερωτήσεις κατανόησης και σε δύο (2) από τις ερωτήσεις ανάπτυξης. Διαγωνισμός 2005-2006 ΚΕΙΜΕΝΟ ( Ἰσοκράτους,Ἀρεοπαγιτικός, παρ. 40 42 ) 40 (Oἱ πρόγονοι ἡμῶν ἐνόμιζον) οὐκἐκτῶνγραμμάτωντὴνἐπίδοσινεἶναιτῆς ἀρετῆς ἀλλ ἐκ τῶνκαθ ἑκάστην τὴν ἡμέρανἐπιτηδευμάτωντοὺς γὰρπολλοὺςὁμοίουςτοῖς ἤθεσιν ἀποβαίνειν, ἐν οἷς ἂν ἕκαστοιπαιδευθῶσιν. Ἐπεὶ τά γε πλήθη καὶ τὰς ἀκριβείας τῶννόμων σημεῖον εἶναι τοῦ κακῶςοἰκεῖσθαι τὴν πόλιν ταύτην ἐμφράγματα γὰρ αὐτοὺς ποιουμένουςτῶνἁμαρτημάτωνπολλοὺς τίθεσθαι τοὺς νόμους ἀναγκάζεσθαι. 41 Δεῖνδὲ τοὺςὀρθῶς πολιτευομένους οὐ τὰς στοὰς ἐμπιπλάναιγραμμάτωνἀλλ ἐν ταῖςψυχαῖςἔχειν τὸ δίκαιον οὐ γὰρ τοῖςψηφίσμασινἀλλὰ τοῖς ἤθεσιν καλῶς οἰκεῖσθαι τὰςπόλεις, καὶ τοὺς μὲνκακῶςτεθραμμένουςκαὶ τοὺς ἀκριβῶς τῶννόμωνἀναγεγραμμένους τολμήσεινπαραβαίνειν, τοὺς δ ἀσφαλῶςπαιδευομένους καὶ τοῖς ἁπλῶς κειμένοις ἐθελήσεινἐμμένειν. 42 Ταῦτα διανοηθέντες

οὐτοῦτο πρῶτον ἐσκόπουν, δι ὧν κολάσουσι τοὺςἀκοσμοῦντας, ἀλλ ἐξ ὧν παρασκευάσουσι μηδὲναὐτοὺς ἄξιονζημίας ἐξαμαρτάνειν ἡγοῦντογὰρ τοῦτο μὲν αὑτῶν ἔργονεἶναι, τὸ δὲπερὶ τὰς τιμωρίας σπουδάζειν τοῖς ἐχθροῖςπροσήκειν. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ γράμματα = οι γραπτοί νόμοι. ἐπιτήδευμα = ασχολία, συνήθεια. κακῶςοἰκοῦμαι = διοικούμαι κακώς. ἔμφραγμα = φραγμός. τίθεμαι νόμους = θεσπίζω νόμους. ἐμπίπλημι = γεμίζω. ἀκοσμῶ = ατακτώ. ζημία = τιμωρία. ἐξαμαρτάνω = σφάλλω. Α. 1α. Να μεταφρασθεί η παράγραφος 40 ( Οἱ πρόγονοιἡμῶν ἀναγκάζεσθαι ). 1β. Να αποδοθεί το νόημα ολοκλήρου του κειμένου σε 15 με 20 γραμμές. 2α1.Τίθεσθαι, παραβαίνειν: Να γραφεί το β ενικό πρόσωπο όλων των χρόνων της Οριστικής στη φωνή όπου βρίσκονται οι τύποι αυτοί. 2α2. Τὴν ἐπίδοσιν, τοὺς πολλοὺς, τοῖς ἤθεσιν, τοῖς ψηφσμασιν, τοὺς ἀκοσμοῦντας: Να γραφεί η ίδια πτώση στον άλλον αριθμό. 2β. ἡγοῦντο γὰρ τοῦτο μὲν αὑτῶν ἔργον εἶναι: να γίνει λεπτομερής συντακτική ανάλυση του χωρίου. Β. 1. Σε ποιο γραμματειακό είδος ανήκει το κείμενο; Αναφέρατε ονομαστικά τα επιμέρους είδη του. 2. Να αιτιολογήσετε τον τίτλο του έργου του Ισοκράτους ( Αρεοπαγιτικός ) και να εξηγήσετε τον λόγο της συγγραφής του. 3. Η εικόνα της αθηναϊκής κοινωνίας, όπως παρουσιάζεται στο κείμενο, έχει αναλογίες με τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα; ( Η ανάπτυξη σε 20 με 30 γραμμές ). ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Να δοθεί απάντηση σε όλες τις Ερωτήσεις Κατανόησης και σε δύο (2) από τις Ερωτήσεις Ανάπτυξης.