econteplusproject Organic.Edunet ΨΕΥ ΟΛΥΣΣΑ (AUJESZKY DISEASE) Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη Φραγκιαδάκη Κτηνίατρος Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
ΟΡΙΣΜΟΣ Η νόσος χαρακτηρίζεται ως σύνδρομο με νευρικά και αναπνευστικά συμπτώματα, καθώς και με αποβολές, μουμιοποιημένα έμβρυα και θνησιγενή χοιρίδια. ΠΑΘΟΓΟΝΟ ΑΙΤΙΟ Η νόσος προκαλείται από DNA Herpesvirus. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Ε.Τ.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 2
ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΜΕΤΑ ΟΣΗ Η νόσος μεταδίδεται με το αναπνευστικό, πεπτικό και γεννητικό σύστημα. Ο ιός εντοπίζεται και πολλαπλασιάζεται στα νευρικά γάγγλια. Ο ιός προσβάλλει το αναπνευστικό σύστημα και προκαλεί πνευμονία. Προσβάλλει χοιρίδια ηλικίας 0 3 εβδομάδων και προκαλεί θνησιμότητα μέχρι 100%, ενώ σε μεγαλύτερης ηλικίας ζώα η θνησιμότητα είναι 40 60% και σε χοίρους ηλικίας 2 5 μηνών η θνησιμότητα είναι 15%. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Ε.Τ.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 3
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Ανορεξία, πυρετός 41,5 0 C, διάρροια ή δυσκοιλιότητα εναλλάξ στα ενήλικα. Έμετος λίγες ημέρες μετά την εμφάνιση πυρετού. Νευρικά συμπτώματα, όπως τρόμος και τονικοκλονικές συσπάσεις. Η διαδρομή της νόσου μπορεί να είναι 4-8 ημέρες. Τα ενήλικα ζώα είναι ασυμπτωματικά. Μπορεί να εμφανίζουν ανορεξία, πυρετό, βήχα, σιελόρροια, δυσκοιλιότητα, στειρότητα αρσενικού. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Ε.Τ.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 4
ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ Αιμορραγικά λεμφογάγγλια, πνευμονικό οίδημα, νεκρωτικός ιστός στις αμυγδαλές. Οίδημα στους κορυφαίους και καρδιακούς λοβούς πνεύμονα. Νεκρωτικές εστίες στο ήπαρ και στο λεπτό έντερο. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Ε.Τ.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 5
ΙΑΓΝΩΣΗ Απομόνωση του ιού σε ευαίσθητες κυτταρικές σειρές στον ιό. Χρήση ορολογικών μεθόδων (ELISA, οροεξουδετέρωση). Βιολογικό πείραμα με κουνέλι. Το κουνέλι είναι πολύ ευαίσθητο και παρουσιάζει έντονο κνησμό στο σημείο ενοφθαλμισμού του ιού και νευρικά συμπτώματα μέχρι θανάτου. Νόσος Υποχρεωτικής ήλωσης. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Ε.Τ.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 6
ΠΡΟΛΗΨΗ Ζωντανά και νεκρά εμβόλια. Κυκλοφορούν και ιχνηθετημένα εμβόλια (deleted) για διαχωρισμό των εμβολιασμένων ζώων από τα μολυσμένα ζώα. Προγράμματα εκρίζωσης σε ζώα αναπαραγωγής για εξακρίβωση εντόπισης αντισωμάτων με ορολογικές μεθόδους στο αίμα μη εμβολιασμένων ζώων μετά από αιμοληψίες. Τα οροθετικά ζώα οδηγούνται σε σφαγή ή απομακρύνονται σε ειδικούς χώρους. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Ε.Τ.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 7
ΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις μετάδοσης της νόσου στον άνθρωπο, χωρίς να έχουν επιβεβαιωθεί. Η ΝΟΣΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Στην Ελλάδα η νόσος εντοπίστηκε στο 30% των εκτροφών, αλλά δεν εφαρμόζεται πρόγραμμα εκρίζωσης. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Ε.Τ.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 8
Βιολογικές εκτροφές χοίρων ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Ανάλογα με την επικράτηση της νόσου, τις πηγές μόλυνσης και τις οδούς μετάδοσης, την αξιολόγηση δυνατότητας συλλογής του κατάλληλου γενετικού υλικού για αντικατάσταση του ζωικού πληθυσμού εκτροφής και το τεχνικό επίπεδο διαχείρισης χρησιμοποιούνται οι παρακάτω στρατηγικές: Θανάτωση πληθυσμού και αντικατάστασή του μετά 30 ημέρες από την απομόνωση και επιλογή που διαρκεί 30 ημέρες. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Ε.Τ.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 9
Βιολογικές εκτροφές χοίρων ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Εξέταση και απομάκρυνση όταν η επικράτηση νόσου είναι μικρότερη από 20%. Η αγέλη αναπαραγωγής εξετάζεται κάθε μήνα ορολογικά (ELISA, εξουδετέρωση ιού) και τα οροθετικά ζώα απομακρύνονται. Όταν 2 εξετάσεις είναι διαδοχικά αρνητικές, οι μελλοντικές εξετάσεις μπορούν να γίνονται σε διαστήματα 4 μηνών. Όταν η επικράτηση είναι μεγαλύτερη από 20% αλλά μικρότερη από 50% η παραπάνω μέθοδος μπορεί να συνδυάζεται με εμβολιασμό αγέλης αναπαραγωγής με νεκρό εμβόλιο 3 φορές σε διαστήματα 6 μηνών. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Ε.Τ.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 10
Βιολογικές εκτροφές χοίρων ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ιαχωρισμός απογόνων. Η μέθοδος αυτή απαιτεί 2 εγκαταστάσεις, 1 για τη διατήρηση των μολυσμένων ζώων και 1 για τη διατήρηση των ζώων απαλλαγμένων από τη νόσο. Οι αγέλες αναπαραγωγής εμβολιάζονται και επιλέγεται οι απόγονοι να απομονώνονται σε απογαλακτισμό (π.χ. 4 εβδομάδες) και να εκτρέφονται σε καθαρή αγέλη. Εξετάζονται μετά, σε ηλικία 4 μηνών και όλα τα θετικά ζώα απομακρύνονται. Οι χοιρομητέρες εξετάζονται κάθε μήνα και ο διαχωρισμός διατηρείται μέχρις ότου όλες οι θετικές χοιρομητέρες να έχουν απομακρυνθεί. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Ε.Τ.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 11
Βιολογικές εκτροφές χοίρων ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Απολυμάνσεις εγκαταστάσεων εκτροφής μετά την κένωσή τους με κατάλληλα απολυμαντικά και επανατοποθέτηση πληθυσμού εκτροφής 1 μήνα αργότερα. Συνδυασμός των παραπάνω στρατηγικών αντιμετώπισης μπορεί να εφαρμόζεται για ειδικές καταστάσεις της νόσου. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Ε.Τ.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 12