Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Οργάνωση 2 Μήνυμα Προέδρου 3 Επιστημονικό Πρόγραμμα 4-6 Περιλήψεις Ελεύθερων Ανακοινώσεων & Περιστατικών 7-10 Προσκεκλημένοι Ομιλητές, Πρόεδροι 11-12 Γενικές Πληροφορίες 13 Ευχαριστίες 15 Γραμματεία Οργάνωσης Ημερίδας ERA ΕΠΕ Ασκληπιού 17, 106 80 Αθήνα, Τηλ.: 210 3634944, Fax: 210 3631690 e-mail: info@era.gr, Web Site: www.era.gr 1

O Ρ Γ Α Ν Ω Σ Η Δ Ι Ο Ι Κ Η Τ Ι ΚΟ Σ Υ Μ Β Ο ΥΛ Ι Ο Πρόεδρος: Αντιπρόεδρος: Γεν. Γραμματέας: Ταμίας: Ειδ. Γραμματέας: Μέλη: Δ. Σωτηριάδης Π.Γ. Σταυρόπουλος A. Στρατηγός Π. Κωστάκης Δ. Ιωαννίδης Μ. Λουκάτου Ν. Καλογερόπουλος Π Ε Ι Θ Α Ρ Χ Ι ΚΟ Σ Υ Μ Β Ο ΥΛ Ι Ο Πρόεδρος: Μέλη: Φ. Χρυσομάλλης Ε. Κουμαντάκη Π. Μίντζιας Ε Ξ Ε Λ Ε Γ Κ Τ Ι Κ Η Ε Π Ι Τ Ρ Ο Π Η Κ. Βαλαρούτσος Π. Παναγάκης Α. Πραντσίδης EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ & AΦΡΟΔΙΣΙΟΛΟΓΙΚΗ EΤΑΙΡΕΙΑ Μιχαλακοπούλου 155, 115 27 Αθήνα Τηλ.: 210 72 95 606, Fax: 210 74 70 014 e-mail: edae@edae.gr / edaegr@hotmail.com Website: www.edae.gr Πληροφορίες: Γραμματεία κα Δήμητρα Σπυροπούλου 2

Μ Η Ν Υ Μ Α Π Ρ Ο Ε Δ Ρ Ο Υ Αγαπητοί Συνάδελφοι, Για μια ακόμη φορά φθάσαμε στο τέλος του χρόνου που παραδοσιακά συμπίπτει με τη διοργάνωση της Χειμερινής μας Ημερίδας. Είμαι αρκετά φορτισμένος συναισθηματικά γιατί αυτό το μήνυμα είναι το τελευταίο που σας απευθύνω από τη θέση του Προέδρου της Εταιρείας μας. Με την ευκαιρία αυτή λοιπόν, αισθάνομαι την υποχρέωση να ευχαριστήσω όλους σας για την συμπαράσταση στο έργο που επιτελέσαμε με τους συνεργάτες μου στο Διοικητικό Συμβούλιο και για την πολυπληθή και ενεργό συμμετοχή σας σε όλες τις εκδηλώσεις μας. Ακόμη, πρέπει να σας ευχαριστήσω προσωπικά, από τα βάθη της καρδιάς μου, για την εμπιστοσύνη που μου δείξατε όλα αυτά τα χρόνια που με τη βοήθειά σας συμμετέχω στο Δ.Σ. της ΕΔΑΕ. Ο χρόνος που πέρασε ήταν πραγματικά γεμάτος από γεγονότα που λίγο-πολύ επηρέασαν όλους μας. Συνεχίζουμε να ζούμε δύσκολες ημέρες με πολλά και διαρκώς νέα προβλήματα. Δυστυχώς και ο χώρος μας, η Ιατρική, αλλά και η ειδικότητά μας δεν θα ήταν δυνατό να μην επηρεαστούν. Χρονίζοντα προβλήματα δεν επιλύονται παρά τις προσπάθειές μας και τις υποσχέσεις των αρμόδιων φορέων. Αποφάσεις δεν λαμβάνονται, άλλες που λαμβάνονται δεν εφαρμόζονται, η οικονομική κρίση ωθεί όλο και περισσότερο σε αντιπαραθέσεις και αντιπαλότητες, η δε συνεννόηση μεταξύ μας παράγων ιδιαίτερα καθοριστικός σε τέτοιες περιστάσεις γίνεται συνεχώς και δυσκολότερη. Με όλα αυτά, τα περιθώρια αισιοδοξίας για κάτι καλύτερο στο άμεσο μέλλον συνεχώς και περιορίζονται. Επειδή όμως, πρέπει να αφήνουμε πάντα μια χαραμάδα ελπίδας, ιδιαίτερα αυτές τις ημέρες που περιμένουμε τη νέα χρονιά, θέλω να κλείσω αυτό το μήνυμα με πιο ευχάριστους τόνους. Σας περιμένω όλους στη Χειμερινή Ημερίδα, η οποία έχει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον πρόγραμμα, ώστε να μιλήσουμε από κοντά, να ανταλλάξουμε ευχές και μαζικά να λάβουμε μέρος στην εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη του νέου μας Διοικητικού Συμβουλίου υπό τον νέο, αλλά έμπειρο Πρόεδρο, τον Καθηγητή κ. Δημήτρη Ρηγόπουλο. Ευχές για υγεία και κάθε επιτυχία για το 2016 από όλα τα Μέλη του απερχόμενου Δ.Σ. Καλή Χρονιά και καλή δύναμη! Ο Πρόεδρος Δημήτρης Σωτηριάδης 3

Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ο Ν Ι ΚΟ Π Ρ Ο Γ ΡΑ Μ Μ Α Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2015 08.00-09.00 Ελεύθερες Ανακοινώσεις & Συζήτηση περιστατικών Προεδρείο: A. Χατζηϊωάννου, A. Μπεφόν ΕΑ 1. Μελέτη γονιδίων CDKN2A και CDK4 σε περιστατικά οικογενούς μελανώματος με τη μέθοδο Whole Exome Sequencing Κυπραίου Αικ. 1, Artomov M. 2,3, Njauw Ching- Ni J. 2, Καραγιάννη Φ. 1, Αντωνοπούλου Κ. 1, Κοδέλα Ε. 1, Πλάκα Μ. 1, Πολυδώρου Α. 4, Χασάπη Β. 4, Παπαδόπουλος Ό. 1, Αντωνίου Χ. 1, Ευαγγέλου Ε. 5,6, Daly M. 2,3, Hensin Tsao 2,3, Στρατηγός A. 1, Στεφανάκη E. 1 1 Α Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματικών και Αφροδίσιων Νόσων, Νοσοκομείο Α. Συγγρός, Αθήνα, Ελλάδα, 2 Τμήμα Δερματολογίας, Wellman Center for Photomedicine, Massachusetts General Hospital Cancer Center, Massachusetts General Hospital, Boston, MA, 3 Broad Institute, MIT, Boston, 4 Δερματολογική Κλινική ΕΣΥ, Νοσοκομείο Ανδρέας Συγγρός, 5 Department of Epidemiology and Biostatistics, Imperial College London, London, UK, 6 Τμήμα Υγιεινής και Επιδημιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, Ελλάδα ΕΑ2. Tinea incognito Κούνα Ν., Παγάνη Θ., Κούστα Φ., Πολυδώρου Δ., Ποτουρίδου Ε. ΕΑ 3. Προβληματισμοί πάνω στη διαφορική διάγνωση έλκους γεννητικών οργάνων επί ευκαιρίας ενός ενδιαφέροντος περιστατικού Κωστόπουλος Ν., Πλατσιδάκη Ε., Τζανετάκου Β., Κούστα Φ., Ποτουρίδου Ε. Δερματολογική κλινική Ε.Σ.Υ., Νοσοκομείο Ανδρέας Συγγρός ΕΑ 4. Περιστατικό ασθενή με μελαγχρωματικό μωσαϊκισμό Ματούλα Θ.¹, Τσανάκας Μ.², Κυριαζής Ν.², Μαργέτη Ν.¹, Ποτουρίδου Ε.³ 1 Ειδικευόμενη Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός», 2 Ειδικευόμενος Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός», 3 Διευθύντρια Κρατικής Δερματολογικής Κλινικής Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» ΕΑ5. Ασυνήθης εντόπιση δερματικών μεταστάσεων αδενοκαρκινώματος νεφρού Τζανετάκου Β. 1, Πλατσιδάκη Ε. 1, Κωστόπουλος Ν. 1, Πετράκη Κ. 2, Λεκαράκου Μ. 2, Μπαφαλούκος Δ. 3, Ποτουρίδου Ε. 1 1 Δερματολογική Κλινική ΕΣΥ, Νοσοκομείο Ανδρέας Συγγρός, Αθήνα, 2 Τμήμα Παθολογοανατομίας, Νοσοκομείο Μετροπόλιταν, Πειραιάς, 3 1 η Ογκολογική Κλινική, Νοσοκομείο Μετροπόλιταν, Πειραιάς ΕΑ6. Πομφολυγώδες φαρμακευτικό εξάνθημα μετά από λήψη παρακεταμόλης παρουσίαση 2 περιστατικών Μπανταβάνος Α., Κούνα Ν., Μπλάνη Β., Κωστόπουλος Ν., Κούστα Φ., Δημητρακοπούλου Α., Θεολόγη Β., Ποτουρίδου Ε., Χασάπη Β. 4

09.00-10.30 Στρογγυλό Tραπέζι Aνοιχτά ερωτήματα στη Δερματολογία Προεδρείο: Α. Κατσάμπας, Α. Κατσαρού, Ε. Παπαδαυίδ Πομφολυγώδες πεμφιγοειδές: τοπική ή συστηματική θεραπεία; Σ. Γεωργίου Ψωρίαση: μειώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο η συστηματική θεραπεία; Α. Ματέκοβιτς Σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις στα παιδιά: πως αντιμετωπίζονται; Χ. Στεφανάκη Ακτινικές υπερκερατώσεις: θεραπεία «στόχου» ή «πεδίου»; Α. Κατούλης Φάρμακα στη Δερματολογία: νεώτερα «υψηλού κόστους» ή κλασικά «χαμηλού κόστους»; Κ. Aθανασάκης 10.30-11.00 Εκδήλωση στη Μνήμη της Καθηγήτριας Καίτης Μουλοπούλου Προεδρείο: Δ. Σωτηριάδης, Ε. Μαθιουδάκη-Κουμαντάκη Ομιλητής: N. Σταυριανέας 11.00-11.30 Δορυφορική Διάλεξη Προεδρείο: Χ. Αντωνίου Introducing Apremilast, a novel oral therapy for the treatment of Psoriasis and Psoriatic Arthritis Α. Tsianakas 11.30-12.00 Δ ι ά λ ε ι μ μ α Κ α φ έ ς 12.00-13.00 Δορυφορικό Συμπόσιο Το ταξίδι του ψωριασικού ασθενούς υπό βιολογική θεραπεία Προεδρείο: Χ. Αντωνίου Η ουστεκινουμάμπη στην καθημερινή κλινική πράξη: Νεότερα δεδομένα από τη μελέτη P.S.O.L.A.R. Ε. Λαζαρίδου Ποιότητα ζωής και ψυχική υγεία των ασθενών με ψωρίαση υπό θεραπεία με ουστεκινουμάμπη: στοιχεία από τη μελέτη Epidepso και CADMUS Η. Νικολαΐδου 5

13.00-13.30 Ομιλίες ξένων ομιλητών Προεδρείο: X. Αντωνίου, Α. Στρατηγός Veronique Βataille: Melanoma susceptibility. Is longevity a trade off? Consultant Dermatologist West Herts NHS Trust, Senior Lecturer King s College London 13.30-14.30 Δορυφορικό Συμπόσιο Αναστολή της IL-17A με Σεκουκινουμάμπη: Νέα μονοπάτια στη θεραπεία της ψωρίασης & ψωριασικής αρθρίτιδας Προεδρείο: Α. Πετρίδης, Α. Στρατηγός Ψωρίαση, μία συστηματική νόσος: Ποιος ο νέος θεραπευτικός στόχος και πώς επιτυγχάνεται; Ε. Σωτηρίου Ένδειξη σεκουκινουμάμπης στην ψωριασική αρθρίτιδα: Αποτελέσματα κλινικών μελετών φάσης ΙΙΙ Α. Ηλιόπουλος Νέα εποχή στην 1 η γραμμή συστηματικής θεραπείας για την ψωρίαση Π. Παναγάκης 14.30-15.30 Π ρ ό χ ε ι ρ ο Γ ε ύ μ α Α ν α κ ο ι ν ώ σ ε ι ς Ε Δ Α Ε - Ε Ε Ε Δ Α 15.30-17.05 Στρογγυλό Τραπέζι Δερματολογία και Γυναίκα Προεδρείο: Δ. Ρηγόπουλος, Χ. Ναούμ, E. Τσελέ Βασικά δερματοσκοπικά ευρήματα μελανώματος Γ. Χαϊδεμένος Γυναίκα με έντονη τριχόπτωση: διάγνωση και αντιμετώπιση Β. Χασάπη Αιδιοικολπίτιδες: διάγνωση & θεραπεία Α. Κανελλέας Ατροφικός λειχήνας στη γυναίκα Α. Μαντάς Γυναίκα στην εμμηνόπαυση: δερματολογικά προβλήματα Ε. Σουρά Πως προσεγγίζουμε τη γυναίκα που θέλει να βελτιώσει την αισθητική του προσώπου της; Μ. Κοσμαδάκη 6 17.05-19.00 Παρουσίαση ενδιαφερόντων κλινικών περιστατικών Προεδρείο: Α. Στρατηγός, Δ. Σωτηριάδης

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ EΛΕΥΘΕΡΩΝ AΝΑΚΟΙΝΩΣΕΩΝ & ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΕΑ 1 Μελέτη γονιδίων CDKN2A και CDK4 σε περιστατικά οικογενούς μελανώματος με τη μέθοδο Whole Exome Sequencing Κυπραίου Αικ. 1, Artomov M. 2,3, Njauw Ching- Ni J. 2, Καραγιάννη Φ. 1, Αντωνοπούλου Κ. 1, Κοδέλα Ε. 1, Πλάκα Μ. 1, Πολυδώρου Α. 4, Χασάπη Β. 4, Παπαδόπουλος Ό. 1, Αντωνίου Χ. 1, Ευαγγέλου Ε. 5,6, Daly M. 2,3, Hensin Tsao 2,3, Στρατηγός A. 1, Στεφανάκη E. 1 1 Α Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματικών και Αφροδίσιων Νόσων, Νοσοκομείο Α. Συγγρός, Αθήνα, Ελλάδα, 2 Τμήμα Δερματολογίας, Wellman Center for Photomedicine, Massachusetts General Hospital Cancer Center, Massachusetts General Hospital, Boston, MA, 3 Broad Institute, MIT, Boston, 4 Δερματολογική Κλινική ΕΣΥ, Νοσοκομείο Ανδρέας Συγγρός, 5 Department of Epidemiology and Biostatistics, Imperial College London, London, UK, 6 Τμήμα Υγιεινής και Επιδημιολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, Ελλάδα Περίπου 10% των μελανωμάτων είναι οικογενή. Στα περιστατικά αυτά εμπλέκονται γονίδια υψηλής διεισδυτικότητας, μεταξύ των οποίων τα κυριότερα είναι το γονίδιο του αναστολέα της κυκλινοεξαρτώμενης κινάσης 2Α (CDKN2A) και το γονίδιο της κυκλινοεξαρτώμενης κινάσης 4 (CDK4). Στην παρούσα μελέτη διερευνήθηκε η συχνότητα και το είδος των μεταλλάξεων αυτών των δύο γονιδίων σε 49 ασθενείς με οικογενές μελάνωμα από το αρχείο των ασθενών του Νοσοκομείου «Α. Συγγρός», με τη μέθοδο Whole Exome Sequencing (πλήρης αλληλούχισης εξωνίων). Από τους 49 ασθενείς, οι 20 εμφάνιζαν μετάλλαξη στο γονίδιο CDKN2A και 1 ασθενής στο γονίδιο CDK4. Το ποσοστό των μεταλλάξεων του CDKN2A στους ασθενείς μας είναι σημαντικά υψηλότερο από αντίστοιχα ποσοστά που έχουν αναφερθεί σε άλλους πληθυσμούς, επιβεβαιώνοντας τον κύριο ρόλο αυτού του γονιδίου στα περιστατικά οικογενούς μελανώματος στον Ελληνικό πληθυσμό. ΕΑ2 Tinea incognito Κούνα Ν., Παγάνη Θ., Κούστα Φ., Πολυδώρου Δ., Ποτουρίδου Ε. Εισαγωγή: Με τον όρο tineaincognito περιγράφεται κάθε είδους δερματοφυτία, της οποία η κλινική εικόνα έχει τροποποιηθεί μετά από ακατάλληλη χρήση τοπικών ή συστηματικών κορτικοστεροειδών ή αναστολέων καλσινευρίνης. Παρουσιάζουμε 6 περιστατικά ασθενών με tineaincognito. Υλικό και μέθοδος: Οι ασθενείς, κυρίως μέσης ηλικίας,προσήλθαν στα εξωτερικά ιατρεία του νοσοκομείου Α. Συγγρός. Οι τέσσεριςήταν άνδρες και δύο γυναίκες. Στις μισές περιπτώσεις οι ασθενείς αντιμετωπίστηκαν από δερματολόγο ως άλλο κοινό δερματολογικό νόσημα (δερματίτιδα, ψωρίαση). Στις λοιπές περιπτώσεις οι ασθενείς εφάρμοζαν τοπική αγωγή με κορτικοστεροειδές προτού επισκεφτούν δερματολόγο. Εν συνεχεία, λόγω μη ανταπόκρισης ή υποτροπής των συμπτωμάτων, τέθηκε η υπόνοια της tineaincognito, οπότε και επιβεβαιώθηκε με άμεση μικροσκόπηση υλικού από τη βλάβη. Σε έναν ασθενή η διάγνωση τέθηκε κυρίως λόγω του ιστορικού και επιβεβαιώθηκε με την άμεση αναζήτηση από την βλάβη. Επίσης, σε έναν ασθενή η διάγνωση τέθηκε με την ιστολογική εξέταση καθώς η βλάβη ομοίαζε κλινικά με δερματικό λέμφωμα. Συμπεράσματα: Η κλινική εικόνα της tineaincognito είναι ποικίλη και μη ειδική, με συχνότερη θέση εντόπισης τον κορμό και το πρόσωπο. Με την τοπική εφαρμογή των κορτικοστεροειδών το ερύθημα και η απολέπιση υποχωρούν βαθμιαία χωρίς να ιώνται πλήρως και ο κνησμός προοδευτικά υφίεται. Μετά τη διακοπή της τοπικής αγωγής οι βλάβες σταδιακά υποτροπιάζουν, ενώ με την επανειλημμένη εφαρμογή επεκτείνονται. Η διάγνωση επιτυγχάνεται, μετά την κλινική υποψία της βλάβης, με μυκητολογική ή ιστολογική εξέταση. 7

ΕΑ 3 Προβληματισμοί πάνω στη διαφορική διάγνωση έλκους γεννητικών οργάνων επί ευκαιρίας ενός ενδιαφέροντος περιστατικού Κωστόπουλος Ν., Πλατσιδάκη Ε., Τζανετάκου Β., Κούστα Φ., Ποτουρίδου Ε. Δερματολογική κλινική Ε.Σ.Υ., Νοσοκομείο Ανδρέας Συγγρός Εισαγωγή: Η παγκόσμια συχνότητα εμφάνισης των γεννητικών ελκών εκτιμάται ότι είναι περισσότερο από 20 εκατομμύρια περιπτώσεις ετησίως. Τα αίτια διακρίνονται σε λοιμώδη και μη λοιμώδη. Στα λοιμώδη νοσήματα που χαρακτηρίζονται από έλκη των γεννητικών οργάνων περιλαμβάνονται ο ιός του απλού έρπητα, η σύφιλη, το βουβωνικό κοκκίωμα, το αφροδίσιο λεμφοκοκκίωμα και το μαλακό έλκος. Μη λοιμώδη αίτια περιλαμβάνουν το σύνδρομο Αδαμαντιάδη- Behcet, την κοκκιωμάτωση Wegener, τη νόσο του Crohn, το σταθερό φαρμακευτικό εξάνθημα και τη ψωρίαση. Παρουσίαση περιστατικού: Γυναίκα ασθενής, ηλικίας 27 ετών προσήλθε στο νοσοκομείο μας με αναφερόμενο ιστορικό υποτροπιάζοντος έλκους γεννητικών οργάνων. Το έλκος εμφανίστηκε πρώτη φορά στην εφηβική ηλικία. Στο δεξί μεγάλο χείλος του αιδοίου παρατηρείται βαθιά εξέλκωση με επηρμένα χείλη και κιτρινόχρωο πυθμένα. Η ασθενής αναφέρει αίσθημα κακουχίας και ήπια πυρετική κίνηση 2 ημέρες πριν με ταυτόχρονη εμφάνιση του έλκους. Η εργαστηριακή διερεύνηση ανέδειξε θετικούς τίτλους IgG για τους ιούς HSV 1, EBV και CMV, ενώ το HLAB51 ήταν αρνητικό. Η ιστολογική εξέταση ανέδειξε ελκωτική φλεγμονώδη εξεργασία δέρματος με στοιχεία αγγειίτιδας. Στην διαφορική διάγνωση μας συμπεριλαμβανόταν η εξωεντερική νόσος Crohn και η HSV λοίμωξη. Συζήτηση: Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, κυρίως ο έρπητας και η σύφιλη, αποτελούν συχνή αιτία ελκών των γεννητικών οργάνων. Τοπικά λοιμώδη αίτια, όπως βακτηριακές λοιμώξεις ή επιμολύνσεις δερματοπαθειών, μυκητιάσεις και συστηματικές λοιμώξεις (EBV ή CMV λοίμωξη) συμπεριλαμβάνονται στη διαφορική διάγνωση των ελκών λοιμώδους αιτιολογίας. Για την διερεύνηση των εξελκώσεων αυτών, χρειάζεται πλήρης εργαστηριακός έλεγχος που περιλαμβάνει ορολογικό έλεγχο, λήψη δειγμάτων-επιχρισμάτων από την βλάβη. Τα μη λοιμώδη αίτια είναι λιγότερο συχνά από τα λοιμώδη. Αποτελούν μια ετερόκλητη ομάδα παθήσεων και καταστάσεων και περιλαμβάνουν δερματοπάθειες, όπως τα πομφολυγώδη νοσήματα, και συστηματικά νοσήματα με εκδηλώσεις στη περιοχή των γεννητικών οργάνων. Στη κατηγορία αυτή ανήκουν η νόσος Αδαμαντιάδη-Behcet, η άφθωση των γεννητικών οργάνων, τα έλκη γεννητικών οργάνων οφειλόμενα σε κακοήθειες και η Νόσος του Crohn. Η διαφοροδιάγνωση των ελκών των γεννητικών οργάνων συχνά αποτελεί διαγνωστική πρόκληση όπως στο ανωτέρω περιστατικό. ΕΑ 4 Περιστατικό ασθενή με μελαγχρωματικό μωσαϊκισμό Ματούλα Θ.¹, Τσανάκας Μ.², Κυριαζής Ν.², Μαργέτη Ν.¹, Ποτουρίδου Ε.³ 1 Ειδικευόμενη Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός», 2 Ειδικευόμενος Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός», 3 Διευθύντρια Κρατικής Δερματολογικής Κλινικής Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» Εισαγωγή/Σκοπός: Η υπομελάνωση του Ito και οι ποικίλες κλινικές της εκδηλώσεις συναντώνται, συχνά, στα πλαίσια χρωμοσωμικού μωσαϊκισμού. Μωσαϊκισμός είναι η παρουσία σε ένα άτομο δύο ή περισσότερων τύπων κυττάρων, τα οποία έχουν διαφορετική γενετική σύσταση, ενώ προέρχονται από το ίδιο γονιμοποιημένο ωάριο. Παρακάτω, περιγράφεται σπάνιο περιστατικό με μωσαϊκισμό και υπομελάνωση του Ito. Υλικό & Μέθοδος: Ασθενής άρρεν, 5 ετών, προσήλθε στο νοσοκομείο με ημιϋπερτροφία (ΑΡ) άνω άκρου και υπομελαγχρωματικές κηλίδες διάχυτες (ΑΡ) ημιθωρακίου και (ΑΡ) κοιλιακής χώρας, ομοιάζουσα με υπομελανώσεις του Ito. 8

Κατά την κλινική εξέταση, εκτός από τα ανωτέρω, παρατηρήθηκε υπερτροφία (ΑΡ) ωμοπλάτης, μακρύτερο μέλος (ΑΡ) άνω άκρου και άκρας χείρας, καθώς και αύξηση της τριχοφυίας στα σημεία αυτά. Επίσης, παρατηρήθηκε ήπια ανισοσκελία κάτω άκρων με το (ΑΡ) μέλος να είναι πιο μακρύ. Αποτελέσματα: Από το ιστορικό του ασθενούς, αναφέρεται ενδελεχής διερεύνηση με triplex και MRI (ΑΡ) άνω άκρου, τα οποία ανέδειξαν αύξηση υποδόριου λίπους. Από το λοιπό εργαστηριακό και απεικονιστικό έλεγχο δεν παρατηρήθηκε κάτι παθολογικό. Συζήτηση/Συμπεράσματα: Στη βιβλιογραφία έχουν περιγραφεί λίγα περιστατικά με μελαγχρωματικό μωσαϊκισμό. Συχνά, ο χρωμοσωμικός μωσαϊκισμός απαντάται στο 1/3 των περιστατικών, τα οποία έχουν διαγνωστεί κλινικώς. Στο κλινικό φάσμα του μωσαϊκισμού αυτού, εκτός από τις δερματικές εκδηλώσεις, παρατηρούνται σε μεγάλο ποσοστό και εκδηλώσεις από άλλα συστήματα και όργανα. ΕΑ 5 Ασυνήθης εντόπιση δερματικών μεταστάσεων αδενοκαρκινώματος νεφρού Τζανετάκου Β. 1, Πλατσιδάκη Ε. 1, Κωστόπουλος Ν. 1, Πετράκη Κ. 2, Λεκαράκου Μ. 2, Μπαφαλούκος Δ. 3, Ποτουρίδου Ε. 1 1 Δερματολογική Κλινική ΕΣΥ, Νοσοκομείο Ανδρέας Συγγρός, Αθήνα, 2 Τμήμα Παθολογοανατομίας, Νοσοκομείο Μετροπόλιταν, Πειραιάς, 3 1 η Ογκολογική Κλινική, Νοσοκομείο Μετροπόλιταν, Πειραιάς Εισαγωγή: Μεταστάσεις στο δέρμα από κακοήθεια εσωτερικών οργάνων παρατηρούνται σπάνια. Συνήθως μιμούνται καλοήθεις βλάβες. Συνοδεύονται από πτωχή πρόγνωση. Δερματικές μεταστάσεις παρατηρούνται συχνότερα στον καρκίνο του μαστού, του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και των ωοθηκών. Οι δερματικές μεταστάσεις είναι ασυνήθεις στο αδενοκαρκίνωμα νεφρού. Ένα ποσοστό 25-30% των ασθενών παρουσιάζουν μεταστάσεις την στιγμή της διάγνωσης. Αναφέρεται περίπτωση ασθενούς με αδενοκαρκίνωμα νεφρού και δερματικές μεταστάσεις. Παρουσίαση περιστατικού: Άρρεν ασθενής ηλικίας 56 ετών προσήλθε λόγω ερυθροϊωδών, καλώς περιγεγραμμένων, ακανόνιστων οζιδίων εκτεινόμενων από την αριστερή υπερκλείδια περιοχή ως το κατώτερο τριτημόριο του κορμού. Από το ιστορικό, είχε υποβληθεί σε νεφρεκτομή λόγω αδενοκαρκινώματος νεφρού προ 4 ετών. Λάμβανε Pazopanib από έτους λόγω λεμφαδενικών μεταστάσεων στην κοιλιακή και υπερκλείδια χώρα. Από τον απεικονιστικό έλεγχο, διαπιστώθηκαν ευμεγέθεις μεσοθωρακικοί, μασχαλιαίοι, τραχηλικοί και παρααορτικοί λεμφαδένες. Η ιστολογική εξέταση επιβεβαίωσε τη διάγνωση δερματικής μετάστασης από αδενοκαρκίνωμα νεφρού. Χορηγήθηκε Sunitinib 50mg μία φορά ημερησίως για δύο συνεχείς εβδομάδες με βελτίωση της κλινικής εικόνας. Ένα μήνα μετά, ο ασθενής εισήχθη λόγω αδυναμίας, εμπυρέτου, δύσπνοιας, επίσχεσης ούρων, ληθαργικότητας και επιδείνωσης των δερματικών βλαβών. Λίγες ημέρες μετά, ο άρρωστος κατέληξε. Συζήτηση: Οι δερματικές μεταστάσεις αποτελούν το 2,8 έως 4,4% των κακοηθειών του δέρματος. Το αδενοκαρκίνωμα νεφρού ευθύνεται για το 6,8% αυτών. Είναι συχνότερες σε άνδρες και εντοπίζονται συνηθέστερα στο κρανίο, στον τράχηλο και στην κοιλιακή χώρα. Παρουσιάζονται 6 μήνες με 5 έτη μετά την αρχική διάγνωση. Η κλινική εικόνα συνίσταται σε ερυθροϊώδη ή χρώματος δέρματος επώδυνα οζίδια και πλάκες. Στη διαφορική διάγνωση περιλαμβάνονται όγκοι ιδρωτοποιών αδένων, σμηγματογόνο καρκίνωμα, μελάνωμα, πυογόνο κοκκίωμα, σάρκωμα Kaposi, αγγειοσάρκωμα και άλλοι αγγειακοί όγκοι. Η διάγνωση τίθεται με χειρουργική βιοψία και ιστολογική εξέταση της βλάβης. Η ιστολογική εικόνα προσομοιάζει με αυτήν του πρωτοπαθούς όγκου. Οι θεραπευτικές επιλογές είναι περιορισμένες και συχνά παρηγορητικές. Η πρόγνωση είναι πτωχή με την πλειονότητα των ασθενών να καταλήγουν 6 μήνες μετά την εντόπιση των μεταστάσεων. Συμπέρασμα: Οι δερματικές μεταστάσεις πρέπει να περιλαμβάνονται στη διαφορική διάγνωση νέων δερματικών βλαβών σε ασθενή με ιστορικό καρκίνου νεφρού. 9

ΕΑ 6 Πομφολυγώδες φαρμακευτικό εξάνθημα μετά από λήψη παρακεταμόλης παρουσίαση 2 περιστατικών Μπανταβάνος Α., Κούνα Ν., Μπλάνη Β., Κωστόπουλος Ν., Κούστα Φ., Δημητρακοπούλου Α., Θεολόγη Β., Ποτουρίδου Ε., Χασάπη Β. Εισαγωγή: To πομφολυγώδες φαρμακευτικό εξάνθημα αποτελεί μορφή σταθερού φαρμακευτικού εξανθήματος και χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ερυθροιωδών και μελαγχρωματικών κηλίδων- πλακών, με ή χωρίς πομφόλυγες, που εμφανίζονται μετά από τη λήψη του «ένοχου» φαρμάκου. Παρουσιάζουμε 2 περιπτώσεις ασθενών με πομφολυγώδες φαρμακευτικό εξάνθημα μετά από λήψη παρακεταμόλης Υλικό και μέθοδος: Άνδρας 84 ετών με ΧΝΑ υπό αιμοκάθαρση παραπέμπεται για διερεύνηση εξανθήματος που χαρακτηρίζεται από ερυθροιώδεις και κηλιδώδεις πλάκες με ή χωρίς πομφόλυγες σε πρόσωπο, κορμό, άνω και κάτω άκρα από 48ωρου.Το δεύτερο περιστατικό, πρόκειται για άνδρα 61 ετών με ιστορικό γριππώδους συνδρομής προ εβδομάδος. Κατά την κλινική εξέταση εμφανίζει ραγείσες πομφόλυγες σε μασχάλες, αρ βραχίονα, αρ βλέφαρο, τράχηλο και 2 ερυθροιώδεις κηλίδες σε έσω επιφάνεια μηρών αμφω. Οι τελευταίες παρέμειναν σταθερές από έτους. Ο ασθενής ανέφερε παρόμοιο επεισόδιο προ έτους, στα πλαίσια γριππώδους συνδρομής. Αποτελέσματα: Μετά από λεπτομερή λήψη του ιστορικού και στα 2 περιστατικά αναφέρεται πρόσφατη αλλά και περιστασιακή λήψη παρακεταμόλης. Συμπέρασμα: Η διάγνωση του ΣΦΕ στηρίζεται στην κλινική εικόνα και τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού. Η παρακεταμόλη αν και σπάνια μπορεί να είναι η αιτία ΣΦΕ. 10

ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΙ O ΜΙΛΗΤΕΣ, Π ΡΟΕΔΡΟΙ Bataille Veronique Consultant Dermatologist West Herts NHS Trust, Senior Lecturer King's College London, UK Κατσάμπας Ανδρέας Ομότιμος Καθηγητής Δερματολογίας- Αφροδισιολογίας ΕΚΠΑ Tsianakas Athanasios MD, Δερματολόγος, Διευθυντής Κέντρου Συντονισμού Κλινικών Μελετών Δερματολογίας, Τμήμα Δερματολογίας Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Muenster, Γερμανία Αθανασάκης Κωνσταντίνος Οικονομολόγος Υγείας, Επιστημονικός Συνεργάτης Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας Κατσαρού-Κάτσαρη Αλεξάνδρα Καθηγήτρια Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας ΕΚΠΑ, Α' Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική, Νοσοκομείο "Α. Συγγρός" Κοσμαδάκη Μαρίτα Δερματολόγος Αφροδισιολόγος, Διδάκτωρ Δερματολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης, Επιστημονικός Συνεργάτης, Νοσοκομείο "Α. Συγγρός" Αντωνίου Χριστίνα Καθηγήτρια Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας ΕΚΠΑ, Διευθύντρια Α' Δερματολογικής Κλινικής, Νοσοκομείο "Α. Συγγρός" Γεωργίου Σοφία Αν. Καθηγήτρια Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας, Δερματολογική Κλινική, Πανεπιστήμιο Πατρών Ηλιόπουλος Αλέξιος Διευθυντής Ρευματολογικού Τμήματος, Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα Κανελλέας Αντώνιος Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΛΚΕ Α' Πανεπιστημιακής Δερματολογικής Κλινικής, Νοσοκομείο "Α. Συγγρός", Αθήνα Κατούλης Αλέξανδρος Αν. Καθηγητής Δερματολογίας ΕΚΠΑ, Β' Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματολογίας, Π.Γ.Ν. "Αττικόν" Λαζαρίδου Ελισάβετ Επίκ. Καθηγήτρια Δερματολογίας- Αφροδισιολογίας, Α' Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική Α.Π.Θ., Νοσοκομείο Αφροδισίων & Δερματικών Νόσων, Θεσσαλονίκη Μαθιουδάκη-Κουμαντάκη Έλμα Αν. Καθηγήτρια Δερματολογίας- Αφροδισιολογίας ΕΚΠΑ Μαντάς Αθανάσιος Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Διδάκτωρ Δερματολογίας, Επιστ. Συνεργάτης Β' Δερματολογικής Κλινικής, Γ.Ν.Θ. «Παπαγεωργίου» Ματέκοβιτς Αθηνά Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης, Α' Πανεπιστημιακή Κλινική, Νοσοκομείο "Α. Συγγρός" Μπεφόν Αγγελική Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Επιμελήτρια Β', Δερματολογική Κλινική Ε.Σ.Υ., Νοσοκομείο "Α. Συγγρός" 11

12 Ναούμ Χρήστος Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Διευθυντής Δερματολογικής Κλινικής, Γ.Ν. "Ευαγγελισμός" Νικολαΐδου Ηλέκτρα Επίκ. Καθηγήτρια Δερματολογίας- Αφροδισιολογίας, Α' Κλινική Δερματικών και Αφροδισίων Νόσων ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο "Α. Συγγρός" Παναγάκης Παντελής Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Επιμελητής Α', Δερματολογική Κλινική Ε.Σ.Υ., Νοσοκομείο "Α. Συγγρός", Αθήνα Παπαδαυίδ Ευαγγελία Επίκ. Καθηγήτρια Δερματολογίας ΕΚΠΑ, Β Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματολογίας, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» Πετρίδης Αθανάσιος Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, τ. Συντονιστής Διευθυντής Δερματολογικής Κλινικής Ε.Σ.Υ., Νοσοκομείο "Α. Συγγρός" Ρηγόπουλος Δημήτρης Καθηγητής Δερματολογίας ΕΚΠΑ, Διευθυντής Β' Πανεπιστημιακής Δερματολογικής Κλινικής, Π.Γ.Ν. "Αττικόν" Σουρά Ευθυμία Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης, Νοσοκομείο "Α. Συγγρός" Σταυριανέας Νικόλαος Ομότιμος Καθηγητής Δερματολογίας- Αφροδισιολογίας ΕΚΠΑ Στεφανάκη Χριστίνα Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Επιστημονικός Υπότροφος Α' Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο "Α. Συγγρός" Στρατηγός Αλέξανδρος Καθηγητής Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας ΕΚΠΑ, Α' Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική, Νοσοκομείο "Α. Συγγρός" Σωτηριάδης Δημήτρης Καθηγητής Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας, Διευθυντής Β' Πανεπιστημιακής Κλινικής Α.Π.Θ., Γ.Ν. "Παπαγεωργίου" Σωτηρίου Έλενα Επίκ. Καθηγήτρια Δερματολογίας Α.Π.Θ., Α' Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματικών και Αφροδισίων Νόσων Θεσσαλονίκης Τσελέ Ευφροσύνη Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Διευθύντρια Ε.Σ.Υ., Προϊσταμένη Δερματολογικού Τμήματος, Γ.Ν. Νίκαιας "Ο Άγιος Παντελεήμων" & Γ.Ν. Δυτ. Αττικής "Η Αγία Βαρβάρα" Χαϊδεμένος Γεώργιος Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, τ. Διευθυντής Δερματολογικής Κρατικής Κλινικής Νοσοκομείου Αφροδισίων & Δερματικών Νόσων Θεσσαλονίκης Χασάπη Βασιλική Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος, Διευθύντρια Δερματολογικής Κλινικής Ε.Σ.Υ., Νοσοκομείο "Α. Συγγρός" Χατζηιωάννου Αργυρώ Αν. Καθηγήτρια Δερματολογίας ΕΚΠΑ, Α' Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική, Νοσοκομείο "Α. Συγγρός"

Γ Ε Ν Ι Κ Ε Σ Π Λ Η Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Ε Σ Χώρος Ξενοδοχείο Divani Caravel Βασιλέως Αλεξάνδρου 2, 161 21 Αθήνα Τηλ: 210 7207000, Φαξ: 210 7236683 Ιστοσελίδα: www.divanicaravelhotel.com Ημερομηνία Διεξαγωγής Ημερίδας 19 Δεκεμβρίου 2015 Επίσημη γλώσσα της Ημερίδας Η επίσημη γλώσσα της Ημερίδας είναι η Ελληνική. Μοριοδότηση Στους συνέδρους χορηγούνται 3 μόρια (credits) Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης (CME-CPD credits) από τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο (Π.Ι.Σ.) σύμφωνα με τα κριτήρια της EACCME-UEMS, με την προϋπόθεση παρακολούθησης του 60% των συνολικών ωρών του επιστημονικού προγράμματος, σύμφωνα με την τρέχουσα εγκύκλιο του ΕΟΦ. Παρουσιάσεις μέσω Η/Υ Η αίθουσα διεξαγωγής της Ημερίδας είναι εξοπλισμένη με video projector για παρουσιάσεις μέσω Η/Υ. Το υλικό θα πρέπει να παραδίδεται μία τουλάχιστον ώρα πριν τη συνεδρίαση στην ειδική γραμματεία. Συμμετοχή Στην Ημερίδα μπορούν να συμμετέχουν μόνο Μέλη της ΕΔΑΕ. Η συμμετοχή είναι δωρεάν. Για την είσοδο στο χώρο διεξαγωγής της Ημερίδας και τη συμμετοχή σε αυτή απαιτείται η επίδειξη της ονομαστικής κονκάρδας που θα φέρει τον γραμμωτό κωδικό (barcode), σύμφωνα με την 64740/1.9.2013 εγκύκλιο του ΕΟΦ. Η συνολική ώρα παρακολούθησης του Επιστημονικού Προγράμματος θα αποτελεί το βασικό κριτήριο για τη διάθεση των μορίων. Τις κονκάρδες μπορείτε να τις προμηθευτείτε από τη Γραμματεία που θα λειτουργεί στο ξενοδοχείο Divani Caravel από τις 07.30, το Σάββατο 19 Δεκεμβρίου 2015. Διαμονή Για την κάλυψη των αναγκών της Ημερίδας, έχει εξασφαλιστεί επαρκής αριθμός δωματίων στο συνεδριακό ξενοδοχείο. Για περισσότερες πληροφορίες παρακαλούμε επικοινωνήστε με την Γραμματεία του Συνεδρίου ERA ΕΠΕ. Γραμματεία Οργάνωσης Ημερίδας ERA ΕΠΕ Ασκληπιού 17, 106 80 Αθήνα Τηλ.: 210 3634944, Fax: 210 3631690 e-mail: info@era.gr Web Site: www.era.gr Υπεύθυνη επικοινωνίας για Χορηγίες, Έκθεση & Συμμετοχή: Ράνια Λάμπου Εκλογές ΕΔΑΕ & ΕΕΔΑ * Με απόφαση της Εφορευτικής Επιτροπής, οι εκλογές της ΕΔΑΕ θα ξεκινήσουν στις 10:00π.μ. και θα ολοκληρωθούν στις 15:00μ.μ. στην αίθουσα ΦΛΩΡΙΝΑ. ** Οι εκλογές της Επαγγελματικής Ένωσης Ελλήνων Δερματολόγων-Αφροδισιολόγων (EEEΔΑ) θα γίνουν στην αίθουσα LOBBY SUITE από 10:00πμ-15:00μμ 13

Ε Κ Λ Ο Γ Η Ν Ε Ω Ν Μ Ε Λ Ω Ν Κατά τη διάρκεια της Φθινοπωρινής Ημερίδας που έγινε στις 26 Σεπτεμβρίου 2015 στην Αθήνα, εξελέγησαν μέλη της εταιρείας οι παρακάτω: Τ Α Κ Τ Ι Κ Α Μ Ε Λ Η ΓΕΛΕΚΗ ΣΤΑΜΑΤΙΝΑ ΔΗΜΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΙΣΛΑΜΙΔΟΥ ΕΥΑ ΚΑΛΔΕΡΗ ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΡΗ ΑΝΝΑ-ΜΑΡΙΑ ΜΠΑΝΑΚΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΤΣΕΤΣΙΛΑ ΓΙΑΝΝΟΥΛΑ ΧΑΤΖΗΝΑΣΙΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ Π Ρ Ο Σ Ε Δ ΡΑ Μ Ε Λ Η ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΝΙΚΟΛΙΑ ΒΑΣΣΗΣ ΠΟΛΥΤΙΜΟΣ ΓΕΩΡΓΑΛΛΙΔΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ ΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΝΤΑΤΣΙΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΠΑΤΤΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΛΙΑΚΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΠΟΜΠΟΥ ΜΑΡΙΑ ΡΗΓΑΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ ΤΣΙΑΚΟΥ ΑΝΔΡΙΑΝΗ ΦΩΤΑΣ ΘΩΜΑΣ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΧΡΟΝΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Σ Υ Ν Δ Ε Δ Ε Μ Ε Ν Α Μ Ε Λ Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΣΗΜΟΥΛΑ ΜΑΚΡΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ 14

E Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ι Ε Σ Το Δ.Σ. της Ελληνικής Δερματολογικής & Αφροδισιολογικής Εταιρείας ευχαριστεί θερμά τις κάτωθι εταιρείες για τη συμμετοχή τους και την υποστήριξή τους στη διοργάνωση της Ημερίδας: Τα ονόματα των εταιρειών - χορηγών εμφανίζονται αλφαβητικά 15