Κεφάλαιο 1: Γάμος Οικογένεια Οικογενειακή Αγωγή I Καζέλα Αργυρώ
Στόχοι Οι μαθητές να: αναφέρουν και επεξηγούν ανάγκες που ικανοποιούνται μέσα από το γάμο. δικαιολογούν τη σημασία που έχει ο γάμος ως κοινωνικός θεσμός. διακρίνουν τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν ένα γάμο στις Δυτικού τύπου κοινωνίες. επεξηγούν τη σημασία των νομικών και πολιτικών προϋποθέσεων του γάμου. αναφέρουν και δικαιολογούν τις προϋποθέσεις επιτυχίας του γάμου.
1.1 Ο γάμος και η θέση του στη Ζωή Ο γάμος είναι η συναισθηματική και νομική/θρησκευτική υπόσχεση μεταξύ δύο ατόμων διαφορετικού φύλου που σκοπό έχει την ικανοποίηση των σωματικών, πνευματικών και συναισθηματικών αναγκών τους. Είναι η αρχή μιας καινούργιας οικογένειας που αποτελεί τον πυρήνα της κοινωνίας
Ικανοποίηση Αναγκών: Σωματικών: η σεξουαλική εκτόνωση και το βιολογικό ένστικτο για αναπαραγωγή... Πνευματικών: η πνευματική ανάπτυξη, πρόοδο, δίψα για μάθηση, εξερεύνηση και καινούργιες εμπειρίες... Συναισθηματικών: η ανάγκη για αγάπη, συντροφικότητα, ασφάλεια, μονιμότητα, υποστήριξη, φιλία...
Η κοινωνία, καθώς και η θρησκεία επικροτούν και επιβραβεύουν το θεσμό του γάμου, αφού το θεωρούν απαραίτητη προϋπόθεση για αύξηση των μελών της οικογένειας και διατήρηση του θεσμού της κοινωνίας. Από την παιδική ηλικία τα άτομα διαπαιδαγωγούνται στο να προσβλέπουν στον γάμο ως το πιο επιθυμητό γεγονός
1.2 Στοιχεία που χαρακτηρίζουν ένα γάμο Συναισθηματική σύνδεση - Αγάπη Νομικό συμβόλαιο Επίσημη τελετή Σεξουαλική αποκλειστικότητα Αναπαραγωγική μονάδα- Διαπαιδαγώγηση παιδιών Οικονομική ένωση
Στοιχεία που χαρακτηρίζουν ένα γάμο στις δυτικές τύπου κοινωνίες. Συναισθηματική σύνδεση/ αγάπη: Η αγάπη αποτελεί βασική προϋπόθεση. Συντροφικότητα, υποστήριξη, φιλία. Νομικό συμβόλαιο: Κατοχύρωση του γάμου από εκπρόσωπο της εκκλησίας ή της πολιτείας. Κάθε πολιτεία έχει τη δική της νομοθεσία για το γάμο.
Επίσημη τελετή: Στην εκκλησία (θρησκευτικός γάμος μυστήριο του γάμου) ή στο δημαρχείο της πόλης (πολιτικός γάμος). Επιβράβευση από κοινή γνώμη, συγγενείς, φίλους. Οικονομική ένωση: Το ζευγάρι αποτελεί μια οικονομική μονάδα, η οποία χειρίζεται τα οικονομικά της οικογένειας όπως στέγη, διατροφή.
Σεξουαλική αποκλειστικότητα: σωματικές ανάγκες, σεξουαλική αποκλειστικότητα. Αναπαραγωγική μονάδα/ Διαπαιδαγώγηση παιδιών: Η απόκτηση παιδιών αποτελεί στόχο. Προστασία και κοινωνικοποίηση των παιδιών.
ΓΑΜΟΣ Άτομο ΑΝΑΚΓΗ Κοινωνία Σωματική/ Πνευματική/Ψυχική Θεσμός Αύξηση μελών της Κατοχυρώνεται Πολιτεία Νομοθεσία Θρησκεία Μυστήριο Κοινή Γνώμη Επικροτεί Επιβραβεύει
Θρησκευτικός γάμος Προϋποθέσεις για τέλεση θρησκευτικού γάμου Με βάση το άρθρο 220 του καταστατικού χάρτη της Εκκλησίας της Κύπρου, οι προϋποθέσεις για να γίνει γάμος είναι: η ηλικία η θρησκεία η ύπαρξη δεσμών μνηστείας ή γάμου ή και συγγένεια. Ηλικία: Απαιτείται να είναι άνδρας και γυναίκα ενήλικες (18 ετών).σε περίπτωση που είναι μικρότεροι τότε απαιτείται η συναίνεση των γονιών ή των κηδεμόνων. Κατώτατο όριο ηλικίας για τη γυναίκα είναι το 16ο και για τον άντρα το 18ο. Η διαφορά ηλικίας, αν ο άντρας είναι μεγαλύτερος δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 12 χρόνια, αν είναι η γυναίκα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 6 χρόνια. Θρησκεία: Αυτοί που θα συνάψουν γάμο πρέπει να ανήκουν και οι δύο στην Ορθόδοξη Εκκλησία.
Για να τελεστεί ένας γάμος χρειάζονται τα εξής πιστοποιητικά: Πιστοποιητικό ελευθερίας (αγαμίας) Πιστοποιητικό γέννησης Βεβαίωση αιματολογικής εξέτασης για τη Μεσογειακή αναιμία από το αρμόδιο κυβερνητικό ιατρικό τμήμα Αμοιβαία συναίνεση που υπογράφεται ενώπιον του λειτουργού ιερέα Άδεια σε περίπτωση γάμου από την Αρχιεπισκοπή ή την Μητρόπολη, στην περιφέρεια που θα τελεστεί ο γάμος
Εμποδίζεται ο γάμος συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή π.χ. σχέση ανιόντα και κατιόντα (πατέρας-μητέρα με γιο ή κόρη, παππούς-γιαγιά με εγγονό ή εγγονή κ.τ.λ) απεριόριστα και σε πλάγια γραμμή π.χ. δύο πρόσωπα χωρίς να είναι συγγενείς σε ευθεία γραμμή, κατάγονται από τον ίδιο ανιόντα (αδέλφια, πρώτα ξαδέλφια, ο θείος θεία με ανιψιό ή ανιψιά κ.τ.λ.) ως και το 5ο βαθμό Εμποδίζεται ο γάμος εκείνου που υιοθέτησε ή των κατιόντων του με αυτόν που υιοθέτησε ή τους κατιόντες του. Εμποδίζεται ο γάμος του ανάδοχου με τον αναδεκτό ή τους γονείς ή τα παιδιά του και των παιδιών του ανάδοχου με τον αναδεκτό. Εμποδίζεται ο γάμος μεταξύ παιδιού που γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονιών του και του πατέρα που το αναγνώρισε ή των εξ αίματος συγγενών του.
Πολιτικός γάμος Νομικές προϋποθέσεις για την τέλεση Πολιτικού γάμου Το άρθρο 21/1990 προνοεί για τη σύναψη του γάμου τα ακόλουθα: Απαιτείται συμφωνία των μελλονύμφων. Οι μελλόνυμφοι πρέπει να έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους. Ο γάμος μπορεί να επιτραπεί και σε πρόσωπα που έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος, αν σ αυτό συμφωνούν τα πρόσωπα που ασκούν την επιμέλεια των ανηλίκων ή οι νόμιμοι κηδεμόνες τους. Ο ανίκανος για δικαιοπραξία δεν μπορεί να συνάψει γάμο. Εμποδίζεται η σύναψη γάμου πριν λυθεί ή ακυρωθεί αμετάκλητα ο θρησκευτικός ή ο πολιτικός γάμος που υπάρχει. Εμποδίζεται ο γάμος συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή π.χ. σχέση ανιόντα και κατιόντα (πατέρας-μητέρα με γιο ή κόρη, παππούς-γιαγιά με εγγονό ή εγγονή κ.τ.λ) απεριόριστα και σε πλάγια γραμμή π.χ. δύο πρόσωπα χωρίς να είναι συγγενείς σε ευθεία γραμμή, κατάγονται από τον ίδιο ανιόντα (αδέλφια, πρώτα ξαδέλφια, ο θείος θεία με ανιψιό ή ανιψιά κ.τ.λ.) ως και το 5ο βαθμό
Οι γάμοι στην Κύπρο 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 3472 436 5092 567 4623 2160 984 1040 3000 2761 4145 6010 3042 3272 1980 1985 1990 1994 1996 1997 2000 Εκκλησιαστικοί Πολιτικοί
Κράτη Απόψεις για το γάμο και τα παιδιά (%) Το ζευγάρια που θέλουν να κάνουν παιδιά οφείλουν να παντρεύονται Τα ζευγάρια που θέλουν να κάνουν παιδιά είναι καλύτερα να παντρεύονται Βέλγιο 21 23 55 Δανία 22 15 63 Γερμανία 24 30 44 Ελλάδα 57 17 26 Ισπανία 24 12 63 Γαλλία 19 17 63 Ιρλανδία 33 28 35 Ιταλία 28 24 46 Λουξεμβούργο 19 29 50 Ολλανδία 14 21 65 Αυστρία 21 25 50 Πορτογαλία 46 17 36 Φινλανδία 19 26 53 Σουηδία 18 12 70 Ηνωμένο Βασίλειο 29 24 45 Πηγή: Eurostat: Δημογραφική στατιστική,1996 Εξαρτάται από τα ζευγάρια που θέλουν να κάνουν παιδιά να αποφασίσουν αν θα παντρευτούν ή όχι
Μέσος όρος αριθμού παιδιών ανά οικογένεια στην Κύπρο 2,5 2 2,46 2,42 2 1,6 1,6 Αριθμός παιδιών ανά οικογένεια 1,5 1 0,5 0 1980 1990 1995 2000 2001 Έτος Πηγή: Δημογραφική έκθεση (Τμήμα Στατιστικής και Ερευνών).
Επιτυχημένος γάμος Θεωρείται ο γάμος που έχει διάρκεια και παρέχει στα άτομα συντροφικότητα. Τα άτομα νιώθουν ικανοποιημένα με το σύντροφό τους, υπάρχει σωστή επικοινωνία, αγάπη αφοσίωση, ειλικρίνεια και κατανόηση. Επίσης οι στόχοι που είχαν θέσει στην πορεία έχουν πραγματοποιηθεί π.χ μόρφωση των παιδιών.
1.3 Προϋποθέσεις επιτυχίας του γάμου Τα δύο άτομα να είναι ώριμα και ανεξάρτητα Τα δύο άτομα να αγαπιούνται μεταξύ τους, αλλά να αγαπούν και ο καθένας τον εαυτό του Τα δύο άτομα να είναι επαγγελματικά αποκατεστημένα Τα δύο άτομα να γνωρίσουν καλά το εαυτό τους Οι δύο σύντροφοι να έχουν την ικανότητα να εκφράζονται θετικά με ευθύτητα και ωριμότητα
Προϋποθέσεις επιτυχίας ενός γάμου: Τα δύο άτομα να είναι επαγγελματικά αποκατεστημένα: Η εργασία προσφέρει οικονομική και συναισθηματική ασφάλεια. Τα δύο άτομα να γνωρίζουν καλά τον εαυτό τους: Αντικειμενική αξιολόγηση των προτερημάτων και των αδυναμιών τους. Τα δύο άτομα να εκφράζονται θετικά με ευθύτητα και ωριμότητα: η άρνηση οδηγεί σε γκρίνια και παθητική στάση.
Η αγάπη μεταξύ του άνδρα και της γυναίκας κατά τη διάρκεια του γάμου χρειάζεται μια συνεχή φροντίδα. Η αγάπη αυτή δεν είναι δεδομένη, όπως για παράδειγμα η αγάπη που πηγάζει από τους γονείς προς τα παιδιά.
Είναι γεγονός ότι τα νέα ζευγάρια δεν είναι όλα καλά ενημερωμένα και προετοιμασμένα για να μπορούν να κατανοήσουν πότε κάτι δεν πάει καλά στη συζυγική τους σχέση. Επίσης είναι λιγότερο προετοιμασμένοι στο να ξέρουν πως να φροντίζουν το σύντροφό τους και να κάνουν εκείνα που χρειάζονται για να διατηρούν ζωντανή και υγιής τη σχέση τους.
Έρευνα για τους παράγοντες που επηρεάζουν τις σχέσεις σε ένα ζευγάρι Παράγοντες που λειτουργούν αρνητικά σε μια σχέση: 1.Έλλειψη χρόνου 38% 2.Δυσκολίες στην κατανόηση του ενός από τον άλλο 27% 3.Δυσκολίες στην μεταξύ τους επικοινωνία 21% 4.Προβλήματα χρημάτων 20% 5.Προβλήματα με τα παιδιά 14%
Έρευνα για τους παράγοντες που επηρεάζουν τις σχέσεις σε ένα ζευγάρι Παράγοντες που λειτουργούν θετικά σε μια σχέση: 1.Φιλία και συντροφικότητα 28% 2.Ειλικρίνεια και εμπιστοσύνη 14% 3.Ενδιαφέρον και φροντίδα γιά τη σχέση 13% 4.Να είναι ερωτευμένοι 5% 5.Καλή αίσθηση του χιούμορ 3%