ελτίο εδοµένων Ασφαλείας Υλικού

1. ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ/ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ/ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Όνοµα υλικού : Χρήσεις : Χρηση σε παραγωγη πολυουρεθανικων προοιοντων. Κωδικός Προϊόντος : U3713 Κατασκευαστής/Προµηθε υτής : Shell Chemicals Europe B.V. PO Box 8610 3009 AP Rotterdam Netherlands Επικοινωνία : Shell Chemicals South East Europe Τηλέφωνο : +31 (0)10 231 7000 Τηλεοµοιοτυπία : +31 (0)10 231 7180 Επαφή email για Α : sccmsds@shell.com Αριθµός τηλεφώνου έκτακτης ανάγκης : +30 210 409 1601 Άλλες πληροφορίες : Το CARADATE είναι σήµα κατατεθέν που ανήκει στην Shell Trademark Management B.V. και στην Shell Brands Inc. και χρησιµοποιείται από θυγατρικές εταιρείες της Royal Dutch Shell plc. 2. ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΙΝ ΥΝΩΝ Κίνδυνοι για την υγεία : Πολύ τοξικό όταν εισπνέεται. Ερεθίζει τα µάτια, το αναπνευστικό σύστηµα και το δέρµα. Μπορεί να προκαλέσει ευαισθητοποίηση όταν εισπνέεται και σε επαφή µε το δέρµα. Σε άτοµα µε υπεραντιδραστικότητα και υπερευαισθησία, πολύ χαµηλές συγκεντρώσεις µπορεί να οδηγήσουν σε στένωση των βρόγχων (µε ενδείξεις και συµπτώµατα άσθµατος). Η εµφάνιση των αναπνευστικών συµπτωµάτων ενδέχεται να καθυστερήσει για αρκετές ώρες µετά την έκθεση. Πιθανότητα βλάβης οργάνου ή συστήµατος οργάνων από την παρατεταµένη έκθεση βλέπε κεφάλαιο 11 για λεπτοµέρειες. Όργανο(α) στόχος(οι): Αναπνευστικό σύστηµα. Πιθανοί κίνδυνοι µονίµων (γενετικών) επιδράσεων. Ενδείξεις και συµπτώµατα : Οι ενδείξεις και τα συµπτώµατα ερεθισµού των µατιών µπορεί να περιλαµβάνουν αίσθηση καψίµατος, ερυθρότητα, πρήξιµο ή/και µείωση τηςόρασης. Οι ενδείξεις και τα συµπτώµατα ερεθισµού του δέρµατος ενδέχεται να περιλαµβάνουν αίσθηση καψίµατος, ερύθηµα, πρήξιµο ή/και φουσκάλες. Οι ενδείξεις και τα συµπτώµατα ευαισθητοποίησης του δέρµατος (αλλεργική αντίδραση του δέρµατος) ενδέχεται να περιλαµβάνουν φαγούρα ή/και εξάνθηµα. Οι ενδείξεις και τα συµπτώµατα ερεθισµού του αναπνευστικού συστήµατος ενδέχεται να περιλαµβάνουν προσωρινή αίσθηση καψίµατος στη µύτη και το λαιµό, βήχα ή/και δυσκολία αναπνοής. Οι ενδείξεις και τα συµπτώµατα αναπνευστικής ευαισθητοποίησης µοιάζουν µε άσθµα και ενδέχεται να περιλαµβάνουν δυσκολία 1/14

Επιδείνωση προϋπάρχουσας ασθένειας αναπνοής. : Προϋπάρχουσες ιατρικές παθήσεις του/των ακόλουθου(ων) οργάνου(ων) ενδέχεται να επιδεινωθούν από την έκθεση στο υλικό αυτό: Αναπνευστικό σύστηµα. Mάτια. έρµα. Κίνδυνοι ασφαλείας : Το υλικό αυτό αντιδρά µε το νερό για την παραγωγή βίαιης χηµικής αντίδρασης. εν κατατάσσονται στα εύφλεκτα αλλά καίγονται. Περιβαλλοντικοί κίνδυνοι : Επιβλαβές για τους υδρόβιους οργανισµούς. Μπορεί να προκαλέσει µακροχρόνιες δυσµενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον. 3. ΣΥΣΤΑΣΗ/ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ Τυπικό όνοµα υλικού : Toluene diisocyanate, mixture of 2, 4 - and 2,6, isomers Συνώνυµα : Methyl phenylene diisocyanate Toluene 2,4- and 2,6-diisocyanate mixture TDI 80:20 Αριθ. CAS : 26471-62-5 Αριθµός ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΥ : 615-006-00-4 Αριθ. EINECS : 247-722-4 Επικίνδυνα συστατικά Χηµική ονοµασία CAS EINECS Σύµβολο(α) Φράσεις από R 2,6-Toluene 91-08-7 202-039-0 T+ R26; diisocyanate R36/37/38; R40; R42/43; 2,4-Toluene diisocyanate R52/53 584-84-9 209-544-5 T+ R26; R36/37/38; R40; R42/43; R52/53 20,00 % 80,00 % Συγκ. 4. ΜΕΤΡΑ ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ Γενικές πληροφορίες : Εάν δεν φέρετε κατάλληλη αναπνευστική προστασία, MHN επιχειρήσετε να διασώσετε τον παθόντα. Εισπνοή : ΜΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΕΙΤΕ Μεταβείτε σε χώρο µε φρέσκο αέρα. Εάν δεν φέρετε κατάλληλη αναπνευστική προστασία µην επιχειρήσετε να διασώσετε τον παθόντα. Αν ο παθών παρουσιάζει δυσκολία αναπνοής ή αισθάνεται σφίξιµο στο στήθος, ζαλίζεται, κάνει εµετό ή δεν αντιδρά, χορηγήστε 100% οξυγόνο µε τεχνητή αναπνοή ή καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση κατά περίπτωση και µεταβείτε στο πλησιέστερο νοσοκοµείο. Επαφή µε το δέρµα : ΜΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΕΙΤΕ Αφαιρέστε την µολυσµένη ενδυµασία. Ξεπλένετε αµέσως το δέρµα µε άφθονο νερό για τουλάχιστον 15 λεπτά, και συνεχίστε το πλύσιµο µε νερό και σαπούνι, εάν υπάρχει. Αν επιµένει το κοκκίνισµα, το πρήξιµο, ο πόνος ή / και 2/14

οι φυσαλίδες µεταβείτε στο πλησιέστερο νοσοκοµείο για πρόσθετη θεραπευτική αγωγή. Επαφή µε τα µάτια : ΜΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΕΙΤΕ Ξεπλένετε αµέσως τα µάτια µε άφθονο νερό επί τουλάχιστον 15 λεπτά, κρατώντας τα βλέφαρα ανοιχτά. Μεταβείτε στο πλησιέστερο νοσοκοµείο για περαιτέρω θεραπευτική αγωγή. Κατάποση : ΜΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΕΙΤΕ Μη δίνετε τίποτα από το στόµα. Ξεπλύντε το στόµα µε νερό και ζητείστε ιατρική παρακολούθηση. Οδηγίες προς ιατρούς : Αντιµετωπίστε ανάλογα µε τα συµπτώµατα. Ως συνέχεια των περιπτώσεων υπερβολικής έκθεσης µπορεί να συσταθεί έλεγχος του συκωτιού, της λειτουργίας των νεφρών, και της οράσεως. Πρέπει να τηρούνται στοιχεία τέτοιων επεισοδίων για µελλοντική αναφορά. Το προϊόν είναι ερεθιστικό για την αναπνοή, και βασικός ευαισθητικοποιητής της. Για αρχικό ερεθισµό ή σπασµούς των βρόγχων η αγωγή είναι ουσιαστικά συµπτωµατική. Εκτεθηµένα άτοµα πρέπει να βρίσκονται υπό ιατρική παρακολούθηση το λιγώτερο 48 ώρες διότι συµπτώµατα µπορεί να εµφανισθούν καθυστερηµένα. Μπορεί να χρειασθεί τεχνητή αναπνοή. Αν έχει αναπτυχθεί ευαισθητοποίηση του δέρµατος και έχει επιβεβαιωθεί η αιτιώδης σχέση, δεν πρέπει να επιτραπεί περαιτέρω έκθεση. Καλέστε ένα γιατρό ή το κέντρο ελέγχου δηλητηριάσεων για καθοδήγηση. 5. ΜΕΤΡΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΠΥΡΚΑΓΙΑΣ Εκκενώστε το χώρο της πυρκαγιάς από όλο το προσωπικό που δεν ανήκει στην οµάδα αντιµετώπισης εκτάκτου ανάγκης. Ειδικοί Κίνδυνοι : Θα καεί µόνο αν περικυκλωθεί από προϋπάρχουσα φωτιά. Αντιδρά βίαια µε το νερό. Το νερό αντιδρά έντονα µε ζεστό προιόν, µε το σχηµατισµό αδιαλύτων στερεών, τα οποία φράζουν τις αποχετεύσεις Στα επικίνδυνα προιόντα της καύσης µπορεί να περιέχονται: Αµίνες. ιοξείδιο του άνθρακος. Υδροκυάνιο. Οργανικές ενώσεις αζώτου. Αγνώστου ταυτότητας οργανικές και ανόργανες ενώσεις. Τοξικά προϊόντα. TDI. Mονοξείδιο του άνθρακας. Μέσα πυρόσβεσης : Οι µεγάλες φωτιές πρέπει να καταπολεµούνται µόνο από κατάλληλα εκπαιδευµένους πυροσβέστες. Ξηρά χηµική σκόνη, διοξείδιο του άνθρακος, ή αφρός µε βάση πρωτείνες. Αν υπάρχει ανάγκη να χρησιµοποιηθεί νερό, πρέπει µε ψεκασµούνµεγάλες ποσότητες. Μην αδιάζετε νερό πυρόσβεσης σε υδατικό περιβάλλον. Αφρός. Ξηρά χηµική σκόνη, διοξείδιο του άνθρακος, άµµος ή χώµα µπορεί να χρησιµοποιηθούν µόνο σε µικρές πυρκαγιές. Ακατάλληλα µέσα : Μη χρησιµοποιείτε δέσµη νερού. πυρόσβεσης Προστατευτικός εξοπλισµός για πυροσβέστες : Φοράτε πλήρη προστατευτική ενδυµασία και αυτοτελή αναπνευστική συσκευή. Πρόσθετες συµβουλές : Όλοι οι αποθηκευτικοί χώροι πρέπει να εφοδιαστούν µε κατάλληλες εγκαταστάσεις κατάσβεσης πυρκαγιών. ιατηρείτε τα γειτονικά (προς τη φωτιά) δοχεία δροσερά ψεκάζοντάς τα µε 3/14

νερό. 6. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΚΟΥΣΙΑΣ ΕΚΛΥΣΗΣ Τηρείστε όλους τους σχετικούς τοπικούς και διεθνείς κανονισµούς. Αποφεύγετε την επαφή µε διαρρέον ή εκλυόµενο υλικό. Για συµβουλές σχετικά µε την επιλογή του προσωπικού προστατευτικού εξοπλισµού βλέπε κεφάλαιο 8 του παρόντος φυλλαδίου δεδοµένων ασφαλείας του υλικού. είτε το τµήµα 13 για πληροφορίες ως προς την απόρριψη προιόντος. Προστατευτικά µέτρα : Αποφεύγετε την εισπνοή ατµών ή/και συµπυκνωµάτων ατµών. Παραµείνετε στην αντίθετη φορά του ανέµου και µακριά από χαµηλούς χώρους Αποφεύγετε την επαφή µε το δέρµα. Αποµονώστε τον επικίνδυνο χώρο και απαγορέψτε την είσοδο στο µη απαραίτητο προσωπικό ή στο προσωπικό που δεν φέρει προστασία. Σβύστε κάθε γυµνή φωτιά. Μη καπνίζετε. Αποµακρύνατε πηγές ανάφλεξης. Αποφύγετε τους σπινθήρες. Χρησιµοποιήστε κατάλληλο προστατευτικό περίβληµα για την αποφυγή µόλυνσης του περιβάλλοντος. Προλάβετε την διασπορά ή την είσοδο σε αγωγούς, χαντάκια ή ποτάµια, χρησιµοποιώντας χώµα άµµο ή άλλα κατάλληλα εµπόδια. Αερίστε καλά τη µολυσµένη περιοχή. Μέθοδοι καθαρισµού και περισυλλογής : Προσπαθήστε να διασκορπίσετε τις αναθυµιάσεις ή να οδηγήσετε τη ροή τους σε ασφαλή τοποθεσία, π.χ. µε ψεκασµό καπνού. Μέθοδοι καθαρισµού - µεγάλες διαρροές Προλάβετε τη διασπορά κάνοντας φράγµα µε άµµο, χώµα, ή άλλο απορροφητικό υλικό. Μεταφέρατε σε δοχείο µε καπάκι και µε ετικέτα του περιεχοµένου του για επανάκτησή του ή ασφαλή απόρριψη. Μην αποµακρύνατε τα υπολείµµατα µε νερό. Να τα µεταχειρισθείτε ως µολυσµένα υλικά για απόρριψη. Εξουδετερώστε τα υπολείµµατα όπως και στη µικρή διαρροή. Μέθοδοι καθαρισµού - µικρές διαρροές Απορροφείστε και καλύψτε το διαρρεύσαν προιόν µε εξουδετερωτικό υλικό, µε βρεγµένο χώµα και βρεγµένη άµµο και αφίστε για επίδραση το ελάχιστο για 30 λεπτά. Φτυαρίστε τα υπολείµµατα σε βαρέλι µε ανοικτό το άνω µέρος και µεταφέρατέ τα για περαιτέρω εξουδετέρωση όπου χρειάζεται. Πλύντε τη περιοχή καλά µε νερό και ελέγξτε το καλό πλύσιµο. Μεταχειρισθείτε τα εκπλύµατα ως µολυσµένα απορρίµατα Βάλτε διαρρέοντα δοχεία σε βαρέλια µε σχετική ετικέττα Πρόσθετες συµβουλές : ΜΗΝ απορρίπτετε προϊόν το οποίο δεν έχει αντιδράσει. Η κατάλληλη διάθεση πρέπει να εκκενώνεται σύµφωνα µε το κανονιστικό καθεστώς που ισχύει για το υλικό αυτό (ανατρέξτε στην ενότητα 13), για τη δυνητική µόλυνση από επακόλουθη χρήση και διαρροή, καθώς και τους κανονισµούς που ισχύουν για τη διάθεση των απορριµµάτωνσε τοπικό επίπεδο. Πρέπει να ενηµερωθούν οι τοπικές αρχές αν σηµαντικές ποσότητες διαρροών δεν µπορούν να µαζευτούν. Τηρείστε όλους τους σχετικούς τοπικούς και διεθνείς κανονισµούς. Ενηµερώνετε τις αρχές εάν λάβει χώρα ή εάν ενδέχεται να λάβει χώρα κίνδυνος έκθεσης για το κοινό ή το περιβάλλον. Πολύ τοξικό. Κρατήστε τα ζώα µακριά από τη µολυσµένη βλάστηση. Ενδέχεται να καεί παρόλο που δεν αναφλέγεται εύκολα. Αντίδραση µε νερό δηµιουργεί αδιάλυτα στερεά τα οποία φράζουν τις 4/14

αποχετεύσεις. Κατάλληλα απολυµαντικά διαλύµατα: Ανθρακικό νάτριο 5-10%, υγρό απορρυπαντικό 0.2-2%, και νερό µέχρι 100% Πυκνό διάλυµα αµµωνίας (0,880) 3-8 %. Υγρό απορρυπαντικό 0,2-2 %. Νερό 90-95 % Το απολλυµαντικό από συµπυκνωµένη αµµωνία είναι µια εναλλακτική λύση για να χρησιµοποιηθεί µόνο αν λαµβάνονται τα κατάλληλα µέτρα ατοµικής και περιβαλλοντικής προστασίας, π.χ. να φοράτε µάσκες προστασίας και γάντια και να αποφύγετε το υλικό να µπει στους υπονόµους. 7. ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Γενικές προφυλάξεις : Αποφύγετε να αναπνέετε ατµούς του υλικού η να έλθετε σε επαφή µε το υλικ ό. Να γίνεται χρήση µόνο σε καλά αεριζόµενους χώρους. Πλυθείτε επιµελώς µετά την χρήση. Σαν καθοδήγηση γιά την επιλογή των Μέσων Ατοµικής Προστασίας δείτε το Κεφάλαιο 8 του παρόντος ελτίου εδοµένων Ασφαλείας (Material Safety Data Sheet). Για πλήρεις οδηγίες χειρισµού, µεταφοράς προϊόντος, αποθήκευσης και καθαρισµού δεξαµενών συµβουλευθείτε τον προµηθευτή του προϊόντος Χειρισµός : Αποφύγετε την έκθεση. Ζητήστε ειδικές οδηγίες πριν τη χρήση. Αποφεύγετε την εισπνοή ατµών ή/και συµπυκνωµάτων ατµών. Παρακολουθείτε τις συγκεντρώσεις στον αέρα κατά τακτά διαστήµατα. Αερίζετε τον χώρο εργασίας κατά τρόπο που να µην υπερβαίνονται τα καθορισµένα ορια επαγγελµατικής έκθεσης (OEL). Χρήση τοπικού δι' απαγωγής του αέρα συστήµατος εγκατεστηµένου πάνω από τον χώρο επεξεργασίας του προιόντος. Αποφεύγετε την ακούσια επαφή µε ισοκυανικά για την πρόληψη ανεξέλεγκτου πολυµερισµού. Για τις γραµµές και τα εξαρτήµατα, αποφεύγετε τον χάλυβα, τα κράµατα χάλυβα, τον ψευδάργυρο. Αποφεύγετε την επαφή µε το δέρµα, τα µάτια και την ενδυµασία. Συνιστάται ο χειρισµός του προϊόντος σε κλειστό σύστηµα. Αν αυτό δεν είναι πρακτικό χρησιµοποιήστε τοπική απαγωγή των καυσαερίων ή φορέστε εξοπλισµό αναπνευστικής προστασίας. Αποφύγετε την ακούσια ανάµιξη µε νερό, αλκοόλες και πολυόλες για να αποτρέψετε ενδεχόµενο ανεξέλεγκτο πολυµερισµό. Μην αδειάζετε το υπόλοιπο του περιεχοµένου στην αποχέτευση. Θερµοκρασία χειρισµού: Συνήθη περιβάλλοντος. Ανακατεύετε το προιόν όσο αυτό θερµαίνεται. Κατά τον χειρισµό προϊόντων που είναι σε βαρέλια, πρέπει να χρησιµοποιούνται προστατευτικά υποδήµατα και ο κατάλληλος εξοπλισµός χειρισµού. Λάβετε προληπτικά µέτρα κατά του στατικού ηλεκτρισµού. Αποθήκευση : Προλάβετε κάθε επαφή µε το νερό και την ατµοσφαιρική υγρασία διότι µπορεί να απελευθερωθεί CO2 που σε κλειστά δοχεία οδηγεί σε ανάπτυξη υπερβολικής πίεσης και σχηµατισµού στερεών αδιαλύτων πολυµερών τα οποία µπορεί να φράξουν σωλήνες, βαλβίδες κλπ. Κρατήστε απόσταση ασφαλείας από αερολύµατα, από εύφλεκτα, οξειδωτικά ή διαβρωτικά µέσα, και από άλλα εύφλεκτα προϊόντα τα οποία δενείναι επιβλαβή ή τοξικά για τον άνθρωπο ή το περιβάλλον. Πρέπει να εγκατασταθεί ένα αξιόπιστο σταθερό σύστηµα 5/14

καταιωνισµού/κατακλυσµού. Προλάβετε κάθε επαφή µε νερό και την ατµοσφαιρική υγρασία. Η συµπίεση βαρελιών για να αδειάσουν ενδέχεται να οδηγήσει σε δυνητικά επικίνδυνη αστοχία του δοχείου. Το δοχείο να διατηρείται ερµητικά κλεισµένο. Οι δεξαµενές πρέπει να είναι καθαρές, στεγνές και χωρίς σκουριά. Εµποδίστε την εισροή νερού. Πρέπει να αποθηκεύεται σε καλά αεριζόµενο υπόγειο (κλειστό) χώρο, µακριά από το φως του ηλίου, πηγές ανάφλεξης και άλλες πηγές θερµότητας. Οι δεξαµενές πρέπει να είναι εφοδιασµένες µε σύστηµα ανάκτησης ατµού. Οι αναθυµιάσεις των δεξαµενών δεν θα πρέπει να απελευθερώνονται στην ατµόσφαιρα. Οι απώλειες λόγω εξάτµισης κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης πρέπει να ελέγχονται µε κατάλληλο σύστηµα επεξεργασίας υδρατµών Προσαρµόστε ξηραντήρες µε πυριτικό πήγµα (silica gel) σε µικρές δεξαµενές αν δεν έχουν προστατευτικό µανδύα αζώτου. εν πρέπει να στοιβάζονται περισσότερα από 3 βαρέλια. Χρόνος αποθήκευσης: 6 µήνες Θερµοκρασία αποθήκευσης: 18 C / 64 F το ελάχιστο 25 C / 77 F το µέγιστο Σε χώρους όπου οι συνθήκες του περιβάλλοντος µπορούν να προκαλέσουν θερµοκρασίες κάτω από το σηµείο πήξης / σηµείο τήξης του προϊόντος ενώ απαιτείται χειρισµός του, οι δεξαµενές θα πρέπει να είναι εφοδιασµένες µε θερµαντικά σπειρώµατα. Υπάρχει πιθανότητα αντίδρασης λόγω διαρροής σε υψηλές θερµοκρασίες παρουσία ισχυρών βάσεων και αλάτων ισχυρών βάσεων. Θερµοκρασίες άνω των 43 C: το προιόν µπορεί να διµερισθεί πάνω από αυτή την θερµοκρασία. Μεταφορά προϊόντος : Αν χρησιµοποιούνται αντλίες εκφόρτωσης σαυτές πρέπει να είναι µονταρισµένες µη αναπόσπαστες βαλβίδες πίεσης ασφαλείας. Οι γραµµές πρέπει να καθαρίζονται µε άζωτο πριν και µετά την µεταφορά του προϊόντος. Αναφερθείτε στον εφοδιαστή σας αν απαιτούνται επιπλέον οδηγίες για τη µεταφορά του προιόντος Κατά την άντληση ενδέχεται να προκληθούν ηλεκτροστατικά φορτία. Η ηλεκτροστατική εκκένωση ενδέχεται να προκαλέσει πυρκαγιά. Τα δοχεία να διατηρούνται κλειστά όταν δεν χρησιµοποιούνται. Συνιστώµενα υλικά : Για εγκαταστάσεις, και εσωτερική επένδυση χρησιµοποιείτε Μαλακός χάλυβας (mild steel), ανοξείδωτο χάλυβα. Ακατάλληλα υλικά : Χαλκός. Κράµµατα χαλκού. Ψευδάργυρος. Πρόσθετες πληροφορίες : Εξασφαλίστε ότι ακολουθούνται όλοι οι τοπικοί κανονισµοί που αφορούν στις εγκαταστάσεις χειρισµού και αποθήκευσης. Χρησιµοποιήστε τις πληροφορίες του παρόντος φυλλαδίου δεδοµένων ως βάση για την εκτίµηση κινδύνου των τοπικών συνθηκών για τον καθορισµό κατάλληλων ελέγχων σχετικά µε τον χειρισµό, την αποθήκευση και τη διάθεση του υλικού αυτού. Ο πολυµερισµός ενδέχεται να προκαλέσει βίαιη θραύση δεξαµενών ή σωληνώσεων µεταφοράς φορτίου. 8. ΕΛΕΓΧΟΙ ΕΚΘΕΣΗΣ/ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Οριακές τιµές έκθεσης εργαζοµένων 6/14

Το επίπεδο του κατωφλίου οσµής είναι µεγαλύτερο από το Όριο Επαγγελµατικής Έκθεσης (OEL). Σε πολλές χώρες έχουν τεθεί Όρια Επαγγελµατικής Έκθεσης (OEL) σε εύρος 0,005-0,020 ppm. Υλικό Πηγή Τύπος ppm mg/m3 Σηµείωση 2,4- ACGIH TWA 0,005 ppm Toluene diisocyanat e ACGIH STEL 0,02 ppm GR OEL TWA 0,01 ppm 0,07 mg/m3 GR OEL STEL 0,02 ppm 0,14 mg/m3 2,6- ACGIH TWA 0,005 ppm Toluene diisocyanat e ACGIH STEL 0,02 ppm GR OEL TWA 0,01 ppm 0,07 mg/m3 GR OEL STEL 0,02 ppm 0,14 mg/m3 Toluene ACGIH TWA 0,005 ppm Diisocyana te ACGIH STEL 0,02 ppm Πρόσθετες πληροφορίες : Πλένετε τα χέρια πριν να φάτε, να πιείτε, να καπνίσετε και να χρησιµοποιείσετε τη τουαλέτα. Πλένετε το µολυσµένο ρουχισµό πριν την επαναχρησιµοποίηση. Υλικό Πηγή Προσδιορισµός κινδύνου 2,4-Toluene diisocyanate ACGIH Ευαισθητοποιητής ACGIH εν ταξινοµείται ως καρκινογόνο για τον άνθρωπο. 2,6-Toluene diisocyanate ACGIH Ευαισθητοποιητής ACGIH εν ταξινοµείται ως καρκινογόνο για τον άνθρωπο. Toluene Diisocyanate ACGIH Ευαισθητοποιητής ACGIH εν ταξινοµείται ως καρκινογόνο για τον άνθρωπο. Έλεγχοι έκθεσης : Υλικά που δε µπορούν να απολυµανθούν πρέπει να καταστραφούν (δείτε την παρ. 13) Προσωπικός προστατευτικός εξοπλισµός : Ο προσωπικός προστατευτικός εξοπλισµός (ΠΠΕ) πρέπει να ανταποκρίνεται στα συνιστώµενα εθνικά πρότυπα. Απευθυνθείτε στους προµηθευτές ΠΠΕ για να βεβαιωθείτε Αναπνευστική προστασία σχετικά. : Αν οι µηχανικοι ελεγχοι δεν διατηρουν τις συγκεντρωσεις στον αερα σε ενα επιπεδο ικανο να προστατευει την υγεια των εργαζοµενων, επιλεξτε µια προστατευτικη αναπνευστικη 7/14

Προστασία των χεριών Προστασία των µατιών Προστατευτική ενδυµασία Μέθοδοι παρακολούθησης συσκευη χρησιµη για τις ειδικες συνθηκες που απαιτουνται και ανοποιουσα την αντιστοιχη Νοµοθεσια. Ελεγξτε µε τους προµηθευτες των προστατευτικων αναπνευστικων συσκευων. Οταν µπορουν να χρησιµοποιηθουν αναπνευστηρες φιλτραρισµατος αερα, επιλεγξτε ενα καταλληλο συνδυασµο µασκας και φιλτρου. Οταν δεν µπορουν να χρησιµοποιηθουν αναπνευστηρες φιλτραρισµατος αερα (π.χ. οι συγκεντρωσεις στον αερα ειναι υψηλες, κινδυνος ανεπαρκους οξυγονου, περιορισµενος χωρος ) χρησιµοποιηστε καταλληλες αναπνευστικες συσκευες θετικης πιεσης. Επιλεξτε ενα φιλτρο καταλληλο για µιγµα στερεων / οργανικων αεριων και ατµων (σηµειο βρασµου >65 C (149 F) που ικανοποιει την EN141 ) Ανά πάσα στιγµή εξασφαλίστε ότι υπάρχουν οι κατάλληλες προφυλάξεις και εναλλακτικά σχέδια δράσης : Οταν το προιον ελθει σε επαφη µε τα χερια, η χρηση γαντιων αποδεκτων απο τα αντιστοιχα standards (π.χ. Ευρωπη ΕΝ374, ΗΠΑ F739) κατασκευασµενων απο τα παρακατω προιοντα µπορει να δωσει ικανοποιητικη χηµικη προστασια. Μακροπρόθεσµη προστασία: PVC. Καουτσούκ νιτριλίου. Η καταλληλότητα και η αντοχή των γαντιών εξαρτώνται από τη χρήση τους, π.χ. τη συχνότητα και τη διάρκεια της επαφής, τη χηµική αντίσταση του υλικού του γαντιού, το πάχος του γαντιού, την επιδεξιότητα του χρήστη. Ζητάτε πάντα οδηγίες από τους προµηθευτές γαντιών. Τα µολυσµένα γάντια πρέπει να αντικαθίστανται. Η προσωπική υγιεινή αποτελεί βασική προϋπόθεση της αποτελεσµατικής φροντίδας των χεριών. Τα γάντια πρέπει να φοριούνται µόνον όταν τ τα χέρια είναι καθαρά. Μετά από τη χρήση γαντιών, τα χέρια θα πρέπει να πλένονται και να στεγνώνονται επιµελώς. Συνιστάται η χρήση καλλυντικής ουσίας περιορισµού της ξηρότητας του δέρµατος χωρίς άρωµα. : Γυαλιά προστασίας από εκτοξευόµενες χηµικές ουσίες (αεριοστεγή γυαλιά προστασίας) και προστατευτική προσωπίδα. Εγκεκριµένο από το πρότυπο της Ε.Ε. EN166. : Ανθεκτικά στις χηµικές ουσίες και στο κρύο γάντια (κοντά/µακριά), µπότες, και ποδιά. Όταν υπάρχει κίνδυνος εκτόξευσης ή σε περίπτωση καθαρισµού διαρροών, χρησιµοποιήστε ανθεκτική στις χηµικές ουσίες ολόσωµη φόρµα εργασίας µε ενσωµατωµένη κουκούλα και ανθεκτικά στις χηµικές ουσίες γάντια. ιαφορετικά χρησιµοποιήστε ανθεκτική στις χηµικές ουσίες ποδιά και µακριά γάντια. : Ίσως χρειαστεί παρακολούθηση της συγκέντρωσης ουσιών στην περιοχή όπου αναπνέουν εργαζόµενοι ή γενικά στον χώρο εργασίας για να εξασφαλιστεί η συµµόρφωση µε κάποιο Όριο Επαγγελµατικής Έκθεσης (OEL) καθώς και η αρτιότητα των ελέγχων έκθεσης. Για κάποιες ουσίες ίσως να χρειαστεί και βιολογική παρακολούθηση. Παραδείγµατα πηγών συνιστώµενων µεθόδων παρακολούθησης του αέρα δίνονται παρακάτω ή θα πρέπει να επικοινωνήσετε µε τον προµηθευτή. Ίσως να υπάρχουν πρόσθετες εθνικές µέθοδοι. National Institute of Occupational Safety and Health (NIOSH), USA: Manual of Analytical Methods, http://www.cdc.gov/niosh/nmam/nmammenu.html. 8/14

Έλεγχοι περιβαλλοντικής έκθεσης Occupational Safety and Health Administration (OSHA), USA: Sampling and Analytical Methods, http://www.oshaslc.gov/dts/sltc/methods/toc.html. Health and Safety Executive (HSE), UK: Methods for the Determination of Hazardous Substances, http://www.hsl.gov.uk/search.htm. Berufsgenossenschaftliches Institut fόr Arbeitssicherheit (BIA), Germany http://www.hvbg.de/d/bia/index.html. L'Institut National de Recherche et de Securitι, (INRS), France http://www.inrs.fr/securite/hygiene_securite_travail.html. : Για την απελευθέρωση (στην ατµόσφαιρα) του απορροφηθέντος αέρος που περιέχει ατµούς (του προιόντος), πρέπει να ακολουθούνται οι τοπικές οδηγίες σχετικά µε τα επιτρεπτά όρια εκποµπών πτητικών ουσιών Όταν το υλικό θερµαίνεται, ψεκάζεται ή σχηµατίζεται συµπύκνωµα ατµών, υπάρχει µεγαλύτερη πιθανότητα δηµιουργίας εναέριων συγκεντρώσεων. 9. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ Εµφάνιση : Ωχρό µπλε. Υγρό. Οσµή : Οξύς. ρυµεία. Κατώφλι οσµής : 0,2 ppm Σηµείο βρασµού : 252-254 C / 486-489 F 101,3 kpa Σηµείο τήξης/ψύξης : 10 C / 50 F Σηµείο ανάφλεξης : 132 C / 270 F Όρια έκρηξης / ευφλεξιµότητας στον αέρα : 0.9% (V) σε 118 C - 9.5% (V) σε 150 C, (γιά 2,4-ισοµερές), Μη εκρηκτικό µε την µέθοδο EEC Α14. Θερµοκρασία : > 595 C / 1.103 F αυτανάφλεξης Πίεση ατµών : 3 Pa σε 25 C / 77 F Πυκνότητα : 1.220 kg/m3 σε 20 C / 68 F Υδατοδιαλυτότητα : Αδιάλυτο, Αντιδρά µε το νερό και σχηµατίζει διοξείδιο του άνθρακα και αδιάλυτες πολυουρίες ιαλυτότητα σε άλλους : ιαλυτό σε υδρογονάνθρακες και αιθέρες. Αντιδρά µε αλκοόλες. διαλύτες Συντελεστής κατανοµής n- : εν υπάρχουν διαθέσιµα στοιχεία. οκτανόλης/ύδατος (log Pow) υναµικό ιξώδες : 3 mpa.s σε 25 C / 77 F Τάση ατµών (αέρας=1) : 6 σε 25 C / 77 F Συγκέντρωση κορεσµένων : 160 mg/m3 σε 25 C / 77 F ατµών (στον αέρα) 9/14

10. ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙ ΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Σταθερότητα : Σταθερό κάτω συνθήκες περιβάλλοντος. Αντιδρά εξωθερµικά µε βάσεις ( πχ. καυστική σόδα) αµµωνία, πρωτοταγείς και δευτεροταγείς αµίνες, αλκοόλες, νερό και οξέα. Υγροσκοπικό. Αντιδρά µε το νερό και σχηµατίζει διοξείδιο του άνθρακα και αδιάλυτες πολυουρίες Η αντίδραση γίνεται προοδευτικά περισσότερο έντονη και ενδέχεται να γίνει βίαιη σε υψηλότερες θερµοκρασίες αν η αναµιξιµότητα των συντελεστών της αντίδρασης είναι καλή ή αν υποστηρίζεται από ανάδευση ή από την παρουσία διαλυτών. Η ουσία θα αρχίσει να πολυµερίζεται σε υψηλές θερµοκρασίες άνω των 43 C η αν µολυνθεί µε νερό. Συνθήκες προς αποφυγή : Θέρµανση, φλόγες και σπινθήρες Εκθεση στους υδρατµούς Παρατεταµένες περίοδοι σε θερµοκρασία µεγαλύτερη των 35 ο C. Υλικά προς αποφυγή : Αποφεύγετε την επαφή µε ισχυρούς οξειδωτικούς παράγοντες, Επικίνδυνα προϊόντα αποσύνθεσης Επικίνδυνες αντιδράσεις 11. ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ χαλκό και κράµατα χαλκού. : Η θερµική αποσύνθεση εξαρτάται κατά πολύ από τις συνθήκες. Κατά την καύση ή τη θερµική ή οξειδωτική υποβάθµιση του υλικού αυτού, θαπροκύψει ένα πολύπλοκο µείγµα εναέριων στερεών, υγρών και αερίων, συµπεριλαµβανοµένου του µονοξειδίου του άνθρακα, του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων οργανικών ενώσεων. : Υγροσκοπικό. Βάση για την αξιολόγηση : Οι πληροφορίες που δίδονται βασίζονται σε δοκιµές του προϊόντος. Οξεία στοµατική τοξικότητα : Χαµηλή τοξικότητα: Μέση θανατηφόρα δόση (LD50) > 2000 mg/kg, Επίµυς Οξεία δερµατική τοξικότητα : Χαµηλή τοξικότητα: Μέση θανατηφόρα δόση (LD50) > 2000 mg/kg, Κουνέλι Οξεία εισπνευστική τοξικότητα : Εξαιρετικά τοξικό: LC50 <0.25 mg/l LC50 <0.5 mg/l / 4 hours, Επίµυς Ερεθισµός στο δέρµα : Ερεθίζει το δέρµα. Ερεθισµός στα µάτια : Ερεθίζει τα µάτια. Ερεθισµός στο αναπνευστικό σύστηµα : Η εισπνοή ατµών ή συµπυκνωµάτων ατµών ενδέχεται να προκαλέσει ερεθισµό του αναπνευστικού συστήµατος. Ευαισθητοποίηση : Η ουσία ανήκει στα ισοκυανικά, µια κατηγορία γνωστών ευαισθητοποιητών. Ενδέχεται να προκαλέσει ευαισθητοποίηση αν εισπνευσθεί. Μπορεί να προκαλέσει ευαισθητοποίηση σε επαφή µε το δέρµα. : Αναπνευστικό σύστηµα: η επανειληµµένη έκθεση επηρεάζει το αναπνευστικό σύστηµα. Επαναλαµβανόµενη δόση τοξικότητας Μυκητογέννεση : Θετικό σε δοκιµασίες µεταλλαξιογένεσης in vitro, αλλά αρνητικό σε δοκιµασίες in vivo. Καρκινογόνος δράση : Ύποπτο καρκινογένεσης. Τοξικότητα σχετικά µε την αναπαραγωγή και την ανάπτυξη : Προκαλεί εµβρυοτοξικότητα σε ζώα θεωρείται ότι οφείλεται στη µητρική τοξικότητα. 10/14

12. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Οξεία τοξικότητα Ιχθείς : Χαµηλή τοξικότητα: LC/EC/IC50 > 100 mg/l Αµφίβια ασπόνδυλα : Επιβλαβές: 10 < LC/EC/IC50 <= 100 mg/l Φύκη : Χαµηλή τοξικότητα: LC/EC/IC50 > 1000 mg/l Μικροοργανισµοί : Χαµηλή τοξικότητα: LC/EC/IC50 > 100 mg/l Κινητικότητα : Σε περίπτωση εισόδου του στο έδαφος, το προϊόν παρουσιάζει µεγάλη κινητικότητα και µπορεί να µολύνει υπόγεια ύδατα. Βυθίζεται στο νερό. Εµµονή / διάσπαση : Αναµένεται να µην είναι εγγενώς βιοδιασπόµενο. Βιοσυσσώρευση : εν βιοσυσσωρεύεται σηµαντικά. 13. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΙΑΘΕΣΗΣ ιάθεση υλικού : Αν είναι δυνατό ανακτήστε ή ανακυκλώστε (το προιόν). Αυτός που παράγει τα απόβλητα είναι υπεύθυνος για τον προσδιορισµό της τοξικότητας και των φυσικών ιδιοτήτων του υλικού που παράγειγια τον προσδιορισµό των κατάλληλων µεθόδων ταξινόµησης και διάθεσης αποβλήτων, σύµφωνα µε τους εφαρµοστέους κανονισµούς. Να µην απορρίπτεται στο περιβάλλον, σε αποχετεύσεις η σε υδατικά συστήµατα εν ροή. Το προς απόρριψη υλικό δεν επιτρέπεται να µολύνει το έδαφος η το νερό. Απόρριψη συσκευασιών : Στεγνώστε απόλυτα τα δοχεία Μετά το στέγνωµα αερίστε σε ασφαλές µέρος µακριά από σπινθήρες και φωτιά. Τα υπολείµµατα µπορεί να αποτελέσουν κίνδυνο έκρηξης. Μη τρυπάτε ή κόβετε ή συγκολλάτε βαρέλια που δεν έχουν καθαριστεί. Στείλτε τα σε ανακατασκευαστές βαρελιών ή αναµορφωτές µετάλλων. Τοπική νοµοθεσία : Η απόρριψη πρέπει να γίνεται σύµφωνα µε τους περιφερειακούς, εθνικούς και τοπικούς νόµους και κανονισµούς. Οι τοπικοί κανονισµοί ενδέχεται να είναι αυστηρότεροι από τις περιφερειακές ή εθνικές απαιτήσεις και πρέπει να τηρούνται. 14. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ADR Κλάση : 6.1 Οµάδα συσκευασίας : II Κωδικός ταξινόµησης : T1 Αριθµός προσδιορισµού : 60 κινδύνου Αριθµός ΟΗΕ : 2078 Ετικέτα κινδύνου : 6.1 (πρωτογενής κίνδυνος) Οικεία ονοµασία αποστολής : ΙΙΣΟΚΥΑΝΙΚΟ ΤΟΛΟΥΟΛΙΟ RID 11/14

Κλάση : 6.1 Οµάδα συσκευασίας : II Κωδικός ταξινόµησης : T1 Αριθµός προσδιορισµού : 60 κινδύνου Αριθµός ΟΗΕ : 2078 Ετικέτα κινδύνου : 6.1 (πρωτογενής κίνδυνος) Οικεία ονοµασία αποστολής : ΙΙΣΟΚΥΑΝΙΚΟ ΤΟΛΟΥΟΛΙΟ ιεθνής Ναυτιλιακός Κώδικας Επικίνδυνων Εµπορευµάτων (IMDG) Αριθµός προσδιορισµού UN 2078 Οικεία ονοµασία αποστολής TOLUENE DIISOCYANATE Κλάση / Τµήµα 6.1 Οµάδα συσκευασίας II Θαλάσσιος ρύπος: Οχι ιεθνής Ένωση Αεροµεταφορέων - ΙΑΤΑ (ενδεχοµένως ισχύουν διαφορές ανά χώρα) Αριθµός ΟΗΕ : 2078 Οικεία ονοµασία : Toluene diisocyanate αποστολής Κλάση / Τµήµα : 6.1 Οµάδα συσκευασίας : II Πρόσθετες πληροφορίες : Επιτρέπεται η µεταφορά του συγκεκριµένου προϊόντος κάτω από στρώµα αζώτου. Το άζωτο είναι αέριο άοσµο και αόρατο. Η έκθεση σε άζωτο ενδέχεται να προκαλέσει ασφυξία ή θάνατο. Το προσωπικό πρέπει να φροντίζει για την τήρηση αυστηρών προφυλάξεων ασφαλείας κατά την είσοδο σε περιορισµένους χώρους. 15. ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Οι κανονιστικές πληροφορίες δεν προορίζονται να είναι πλήρεις. Για το συγκεκριµένο υλικό ενδεχοµένως να έχουν εφαρµογή άλλοι κανονισµοί Ετικέτα ΕΚ / Αριθµός ΕΚ : 247-722-4 Ταξινόµηση ΕΚ : Πολύ τοξικό. Αριθµός Παραρτήµατος Ι : 615-006-00-4 της ΕΚ Σύµβολα ΕΚ : T+ Πολύ τοξικό. Φράσεις κινδύνων της ΕΚ : R26 Πολύ τοξικό όταν εισπνέεται. R36/37/38 Ερεθίζει τα µάτια, το αναπνευστικό σύστηµα και το δέρµα. R40 Ύποπτο καρκινογένεσης. R42/43 Μπορεί να προκαλέσει ευαισθητοποίηση όταν εισπνέεται και σε επαφή µε το δέρµα. Επιβλαβές για τους υδρόβιους οργανισµούς, µπορεί να 12/14

προκαλέσει µακροχρόνιες δυσµενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον. Φράσεις ασφαλείας της ΕΚ : S23 Μην αναπνέετε ατµοί. S36/37 Φοράτε κατάλληλη προστατευτική ενδυµασία και γάντια. S45 Σε περίπτωση ατυχήµατος ή αν αισθανθείτε αδιαθεσία ζητήστε αµέσως ιατρική συµβουλή (δείξτε την ετικέττα αν είναι δυνατό). S61 Αποφύγετε την ελευθέρωσή του στο περιβάλλον. Αναφερθείτε σε ειδικές οδηγίες/δελτίο δεδοµένων ασφαλείας. AICS : Καταχωρηµένο. DSL : Καταχωρηµένο. INV (CN) : Καταχωρηµένο. ENCS (JP) : Καταχωρηµένο. (3)-2214 TSCA : Καταχωρηµένο. EINECS : Καταχωρηµένο. 247-722-4 KECI (KR) : Καταχωρηµένο. KE-10914 PICCS (PH) : Καταχωρηµένο. Εθνική νοµοθεσία OECD. HPV : Καταχωρηµένο. 16. ΑΛΛΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Πρόσθετες πληροφορίες : Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε µε την τοπική εταιρία Shell ή πράκτορα της. Φράσεις από R Επιβλαβές για τους υδρόβιους οργανισµούς, µπορεί να προκαλέσει µακροχρόνιες δυσµενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον. R26 Πολύ τοξικό όταν εισπνέεται. R36/37/38 Ερεθίζει τα µάτια, το αναπνευστικό σύστηµα και το δέρµα. R40 Ύποπτο καρκινογένεσης. R42/43 Μπορεί να προκαλέσει ευαισθητοποίηση όταν εισπνέεται και σε επαφή µε το δέρµα. R52/53 Επιβλαβές για τους υδρόβιους οργανισµούς, µπορεί να προκαλέσει µακροχρόνιες δυσµενείς επιπτώσεις στο υδάτινο περιβάλλον. Αριθµός έκδοσης του Φυλλαδίου δεδοµένων ασφαλείας υλικού Ηµεροµηνία έναρξης ισχύος του Φυλλαδίου δεδοµένων ασφαλείας υλικού Αναθεωρήσεις του Φυλλαδίου δεδοµένων ασφαλείας υλικού Μετατροπή του Φυλλαδίου δεδοµένων ασφαλείας υλικού : 7. : 08.01.2009 : Μία κάθετη γραµµή (Ι) στο αριστερό περιθώριο υποδεικνύει τροποποίηση από την προηγούµενη έκδοση : Το περιεχόµενο και ο τύπος αυτού του ελτίου εδοµένων Ασφαλείας είναι σύµφωνα µε την Οδηγία 1907/2006/EC. Χρήσεις και περιορισµοί : Οι οδηγίες αυτού του εγγράφου αφορούν µόνο στην αρχική 13/14

ιανοµή φυλλαδίου δεδοµένων ασφαλείας υλικού µορφή στην οποία προµηθεύεται το προϊόν. Θα πρέπει να ζητηθούν οδηγίες για τον ασφαλή χειρισµό και τη χρήση του. Χρηση σε παραγωγη πολυουρεθανικων προοιοντων. Μόνο για επαγγελµατική χρήση. : Όλοι όσοι ενδέχεται να χειριστούν το προϊόν πρέπει να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες αυτού του εγγράφου. Σηµείωση : Οι πληροφορίες βασίζονται στη γνώση και την εµπειρία µας και επιδιώκεται η Περιγραφή του προϊόντος από θέµατα υγείας, ασφάλειας και περιβάλλοντος. Κατά συνέπεια δε µπορούν να εκληφθούν σαν εγγύηση καµµιάς επιµέρους ιδιότητας του προϊόν 14/14